Dhjetëra lokalitet arkeologjike nga rreth 400 gjithsej të evidentuara në territorin e Kosovës/
NGA GËZIM LLOJDIA*/
1.Njerëzit sllavë, serbët u shfaqën në Ballkan mes shek 6 dhe të 7,(shkruan Enciclopedie on line Treccani duke cituar kapitullin të plotë për të moslënë shteg dyshimi,)të shtyrë dhe e dominuarnga Avari. La,trashëgimtar dhe vazhdimi i Rascia, u shfaq në shekullin e 12, kur shteti i vogël i Stephen Nemanjës (1151-1195) u zgjerua dhe paralel në Venecia kundër Bizantit. Pas një periudhë krize për luftërat e shpeshta dinastike, Stephen Dušhan (1331-1355) hodhën themelet e Serbisë Madhe; vijosi dhe u kurorëzua “Perandor i serbëve dhe grekëve” (1346),pasi pushtoi Epirin dheThesalisë. Në vitin 1389, në Kosovë turqit mundën serbët, që kanë humbur autonominë e tyre 1459. Prej atëherë e deri në formimin e Principatës së Serbisë (1830), vendi mbeti subjekt i turqve.Megjithatë, shoqëria serbe mbajtur individualitetin e tyre kombëtar, fenë ortodokse dhe, së bashku, një strukturë arkaike me survivals vazhdueshme të rendit të vjetër fisnore. Pastajrindërtimin e Patriarkanës serbe e Pejës (Kosovë, 1557), një punë e veziri i madh Mohammed Soqolli (Serbia Sokoloviç) kishte një domethënie të thellë të ruajtjes kombëtare.Nga fillim të shekullit të nëntëmbëdhjetë serbët ngrenë krye kundër autoritetit të Sulltanit, nën drejtimin e familjeve të zëvendësit Karagjorgjeviq dhe Obrenoviq. Në 1830 vendi fitoi një shkallë të autonomisë në kuadër të Perandorisë Osmane, dhe në vitin 1878 Milan Obrenović u bë plotësisht i pavarur, duke fituar rritur fuqinë në rajon midis shekujve nëntëmbëdhjetë dhe njëzet. Pasluftërave ballkanike të 1912-13 (të cilat lejohet Serbia për të aneksuar një pjesë të madhe të Maqedonisë dhe Kosovës dhe Sanxhak), Lufta e Parë Botërore krijoi kushte të favorshme në lindje(1918) të Mbretërisë së Serbëve, Kroatëve dhe Sllovenët të cilët, në bazë të dinastisë Karagjorgjeviç më 1929 mori emrin e Mbretërisë së Jugosllavisë. Kjo, megjithatë, u shpërbë gjatë Luftës sëDytë Botërore, pushtimi gjerman-italian (1941), i cili vendosi në Serbi një qeveri kolaboracioniste. Në këtë kuadër u zhvillua lëvizja komuniste e rezistencës, e udhëhequr nga Tito. Pas rrëzimitnazistët (fundi i vitit 1944) kanë fituar zgjedhjet (1945), komunistët erdhën në pushtet dhe ia kaloi mbretërinë në një Republikës Socialiste Federative.Shkurt kjo është një store e një shteti të krijuar artificialisht nga ardhacakë të ardhur diku nga Uralet. Nëse zbresim dhe shtresojmë gërmimet për periudhat më të hershme kohore,rezulton që serbet dhe sllavët në tërësi ngelen pa asnjë gjurmë nga historia e tyre .Manipulimi i historisë, që ka ngjarë në dëm të shqiptarëve të Kosovës është fakt, mirëpo toka, mbi të cilën ata ushtrojnë sot veprimtarin e tyre të cilën Zoti i gjithësisë u dha shqiptarëve, ka ruajtur gjurmët e jetës së shqiptarëve traditat,zakonet,besimet dhe gjithçka mbi të cilat ngrihet një civilizim. Këto gjurmë nuk arritën dot ti shuajnë gjithsesi në harresë i lanë, akademitë famëkeqe sllave.
2.Kosova është një vend ku potenciali arkeologjik është i pambarimtë. Kjo tregon gjurmët e jetës të këtij rajoni shqiptarë.
Dhjetëra lokalitet arkeologjike nga rreth 400 gjithsej të evidentuara në territorin e Kosovës deri më tani dhe të regjistruara në Listën e Trashëgimisë Kulturore për Mbrojtje të Përkohshme të Republikës së Kosovës janë të fokusuara në një guit të Kosovës cila tregon edhe seriozitetin e punës duke bërë jo vetëm identifikimin por edhe përcaktimin e vendodhjes si dhe të dhëna të tjera shkencore për zbulimet e territoreve arkeologjike, që ruan brendia dhe krejt toka e Kosovës.
Dr. Jusuf Osmani shkruan:”Gjurmët e para të banimit në Kosovë datojnë nga neoliti i hershëm (6000 vjet para e.r.). Këto gjurmë janë verifikuar dhe dokumentuar me gjetje nga hulumtimet sistematike arkeologjike. Rezultatet e fituara dëshmojnë për një civilizim të lartë të periudhës së neolitit.
Koha e neolitit sipas studiuesve të kësaj kohe: përfaqëson etapën e fundit dhe njëkohësisht më të zhvilluarën të epokës së gurit. Ai përfshin një kohë që fillon nga mijëvjeçari i shtatë dhe mbaron nga fundi i mijëvjeçarit të katërt p.e.sonë. Arkeologjikisht neoliti ndahet në tri periudha të mëdha: e hershme, e mesme dhe e vonë. Edi Shukriu duke folur në një intervistë për pasurit arkeologjike, që ka Kosova ajo shprehet se: Një varg i lokaliteteve dhe i objekteve arkeologjike e meritojnë të përmenden me këtë rast, sepse Kosova ka thesar të vlefshëm arkeologjik dhe mjaft atraktiv, madje edhe për syrin e një vizitori. Sot dimë për shumë qendra dhe zona arkeologjike, peizazhe arkeologjike dhe monumente të luajtshme, për disa prej të cilave duhen jo shumë investime për t’i bërë atraktive për vizitorë. I tillë është kompleksi trashëgimor i Artanës,Novo Bërdës, Ulpianës, Vendenisit te Gllamniku, Municipiumit DD te Soçanica, Gradina e Llapushnikut, e Vlashnjës e shumë të tjera, përfshirë dhe komplekset e trashëgimisë ortodokse, që sot, mjerisht, mbahen të izoluara dhe që, pos që janë trashëgimi arkitektonike mesjetare, përmbajnë edhe trashëgimi arkeologjike. Nga objektet e luajtshme arkeologjike që kanë vlera shumëdimensionale shkencore e kulturore do të veçoja Monumentin epigrafik të Hyjneshës dardane nga Smira me labyrinthin rrethor unik, pikturimin shkëmbor parahistorik të Vlashnjës me drerin dhe shumësinë e spiraleve, hyjneshat neolitike që nga ato të Tjerrtores së Prishtinës, Bardhoshit, Varoshit, Mitrovicës e të tjera, si dhe Monumentin mortor nga Dardana/Kamenica, si monument guror unik dhe i rrallë, që i takon kohës së ekzistimit të shtetit dardan dhe që përmban tradita etnologjike para pushtimeve romake.
3.Trualli i banuar sot nga shqiptarët, ku bën pjesë edhe territori i sotëm i Kosovës, shkruan guida turistike , filloi të popullohej shumë herët, që në epokën e paleolitit (gurit të vjetër), mbi 100 000 vjet më parë. Janë të njohura një numër i madh vendbanimesh të tilla në territorin e sotëm të Kosovës, siç janë shpellat e Radacit dhe Karamakazit, si dhe shpella të tjera më të vogla.
Popullimi i territorit të sotëm të Kosovës u rrit shumë në periudhën neolitike. Njerëzit filluan të braktisin shpellat dhe të përqendroheshin në vende të hapura. Banorët neolitike pëlqenin më shumë të ndërtonin kasollet e tyre në fusha dhe në tarraca lumore qëndrueshme, me ekonomi kryesisht bujqësore.
4.Duke analizuar gjetjet dhe vendet arkeologjike të kësaj periudhe të rëndësishme thuhet se Territori i Vlashnjes gjendet në sipërfaqen e sheshtë të një tarrace shkëmbore (335 metra lartësi mbidetare) në krahun e djathtë të rrugës Prizren-Zhur, rreth 6 km në perëndim të Prizrenit. Në po këtë material theksohet se edhe vazhdimësia e jetës gjatë disa periudhave kohore si neolit i hershëm (kultura e Starçevës), neolit i vonë dhe i mesëm (kultura e Vinçës), eneolit (periudha e bakrit), periudha e bronzit, epoka e hekurit, periudha helenistike si dhe periudhat e antikitetit të vonë dhe të mesjetës së hershme. Materiali arkeologjik i zbuluar në këtë lokalitet hulumtuar në disa sezone që pas viteve dy mijë të mileniumit tonë, nxori në pah fragmente të shumta të enëve nga argjila e pjekur, vegla pune nga guri, stralli dhe kocka, si dhe zbutu Vlashnje. Fragmente të ndryshme të qeramikës me pikturim me vija gjeometrike janë dëshmuar këtu. Po ashtu edhe thika stralli, këto të epokës së neolitit, gjegjësisht të Kulturës së Starçevës, mileniumi i gjashtë, p.e.s.Figurina të ndryshme antropomorfe janë zbuluara gjatë gërmimeve të dekadës së parë të mijëvjeçarit të dytë (2002-2010), nga të cilat spikatet një figurinë antropomorfe, një ekzemplarë tipik për Kulturën e Starçevës. Periudha e Neolitit të Hershëm. Mileniumi i gjashtë p.e.s.
Prof Dr Muzafer Korkuti :Piktura shkëmbore e Vlashnjes, Në kuadrin e projektit të përbashkët midis Institutit Arkeologjik Tiranë e Institutit Arkeologjik Prishtinë, gjatë tri viteve të fundit po bëhen gërmime me karakter shpëtimi në vendbanimin prehistorik të Vlashnjës, që ndodhet 6 km në perëndim të Prizrenit (Kosovë). Drejtuesit e projektit, A.Bunguri e Sh.Gashi, më krijuan mundësinë për të parë pikturën dhe më vunë në dispozicion dokumentacionin e nevojshëm grafik e fotografik për pikturën shkëmboretë Vlashnjës.Piktura e Vlashnjës ndodhet 1,5 km në perëndim të vendbanimit, pranë vendit ku lumi i Prizrenit bashkohet me Drinin e Bardhë. Në një lartësi rreth 30 metra nga niveli i lumit, mbaron pyllime shkurre e lartësohen tri masive shkëmbore, të cilat me kontrastin që krijojnë me ambientin kanë një bukuri të veçantë. Pikërisht në strehën që formon njëri nga masivet shkëmbore, mendja dhe dora e njeriut neolitik ka ngulitur në faqen e shkëmbit pjesë të botës mistiko-religjioze të jetës së tyre. Piktura është realizuar në tri plane, dy plane vertikale dhe një plan horizontal (në tavan). Faqja e shkëmbit është nëformë brezash-pllakash, gjë që ka kushtëzuar edhe realizimin e pikturës në tri pjesë në një sipërfaqe prej 16 m². Në tavanin e strehës janë vizatuar 8 spirale të bëra me vija të trasha me bojë të kuqe okër. Katër spiralet e para janë vendosur në grup në një distancë 20-40 cm larg nga njëra tjetra. Spiralet që janë ruajtur të plota e kanë diametrin maksimal 34 cm. Në të djathtë të grupit të parë, me largësi 70 cm është vizatuar një spirale dyshe, me diametrin e madh 80 cm dhe të voglin 37 cm. Në planin e parë (vertikal), në një sipërfaqe prej2,10m x 0,50m, janë vizatuar një kaproll dhe dy spirale. Kaprolli është dhënë në profil, në gjendje qetësie me bojë uniforme që mbulon gjithë trupin. Figura ka përmasat 30 x 28 cm. Në planin e tretë, pjesa më e poshtme e faqes së shkëmbit, në një sipërfaqe prej 2m², është vizatuar
me një spirale dyshe që nga përmasat është më e madhja, me diametër
maksimal 78cm dhe diametër minimal 38cm.Trashësia e vijave të spirales
është 2,5-3cm.Piktura e Vlashnjës ka në qendër simbolin e spirales të bërë në tërë sipërfaqen e përshtatshme për pikturim, e të përsëritur në 12 raste. Spiralet janë teke dhe në dy raste janë spirale të tipit gjyslykore.. Në pikturën e Vlashnjës kemi të realizuar edhe figurën e një dreri, kulti i të cilitështë i pranishëm edhe në pikturën e Trenit (Korçë) dhe në pikturën e Zhlijebit (Bosnjë).Piktura e Vlashnjës është vepër e banorëve prehistorikë të këtij vendbanimi.
5. Për Guvën e Mrrizit me simbolin e pikturuar të spirales thuhet se: paraqet një vepër të botës artistike shpirtërore të banorëve prehistorikë të këtij lokaliteti (vend kulti). Guva shkëmbore e këtij pikturimi ndodhet rreth 1,5 km në perëndim të vendbanimit të Vlashnjes në fshatin fqinj Kobaj.
Nga shumë gjetje të periudhave të ndryshme historike zbuluar në Vlashnje, spikat një monedhë argjendi e emetuar në vitin 55 p.e.s. Monedha ka një peshë prej 3.72 gramë dhe ishte vënë në qarkullim për nder të edilit të Kretës, Gnaeus Plancius.
6.Lokaliteti neolitik i Runikut ndodhet në komunën e Skenderajt, në fshatin Runik, e pozicionuar në pllajën e Drenicës, rreth 25 km në jugperëndim të Mitrovicës dhe rreth 10 km në veriperëndim të Skenderajt dhe gjendet në aksin rrugor që lidh Skenderajn me Istogun. Këtuështë dëshmuar një nga vendbanimet më të hershme neolitike të Kosovës,që i takon Kulturës së Starçevës, përkatësisht mileniumit të gjashtë p.e.s. dhe pasqyron një qytetërim të zhvilluar të kohës së gurit të ri..Ky lokalitet arkeologjik është hulumtuar gjatë viteve 1966-68,dhe sërish në vitin 1984. Hulumtime këto me karakter sondazhi të shtrira në rreth 35 parcela private të lagjes Dardania, me ç’rast u zbuluan mbetje dhe fragmente të shumta qeramike të periudhës neolitike (6500-3500 p.e.s.) gjegjësisht u dëshmuan kultura e Starçevës dhe ajo e Vinçës
7.
Lokaliteti neolitik i identifikuar i Varoshit ndodhet në komunën e Ferizajt, gjegjësisht vetëm 2 km në jug, juglindje të këtij qyteti, në fshatin me po të njëjtin emër. Lokaliteti neolitik i Zhitkocit ndodhet në komunën e Zveçanit, gjegjësisht rreth 3 km në veri të qytezës së Zveçanit, në një rrafshinë afër
stacionit të trenit të Zhitkocit. Këtu gjatë disa sondazheve të zhvilluara arkeologjike të vitit 1958, fare pranë brigjeve të lumit Ibër, janë dëshmuar gjurmët e një vendbanimi tipik neolitik të të dy kulturave, si asaj më të hershme të Starçevës dhe më të vonshme të Vinçës.Fshati Vallaç gjendet në veri të Zhitkocit- Karagaçit dhe fare pranë grykë rrjedhjes së lumit Ibër, e pozicionuar mbi një ngritje të njohur si Kërshi i Vallaçit. Është hulumtuar pjesërisht në vitet 1955 dhe1957. Në shtresën kulturore të trashë 1.8 metër janë zbuluar gjurmë të vendbanimit me kasolle banimi të thurura dhe të mbrojtura me hendeqe përreth. Nga materiali i shumëllojtë arkeologjik zbuluar këtu, veçohen një sasi e konsiderueshme e figurinave antropomorfe dhe zoomorfe, tëpunuara dhe te formësuar me aftësi dhe imagjinatë të bujshme, këtokarakteristike për periudhën e vonë të Kulturës së Vinçës, e njohur si
Vinça C. Reshtani është një vendbanim neolitik i pozicionuar në prapatokën e Suharekës.
Lokaliteti neolitik i Barilevës gjendet në fshatin me po të njëjtin emër, e pozicionuar në arealin e njohur si Arat Kovaçe, tokë punuese e cilësisë së lartë. Bardhoshi gjendet në veri, në dalje të Prishtinës, në krahun e majtë të rrugës për Podujevë. Lokaliteti neolitik (Koha e Vinçës) i Bardhoshit është identifikuar rastësisht në vitin 2002, me rastin e hapjes së themeleve për ndërtimin e një shtëpie banimi dhe anekseve shoqëruese. Lokaliteti neolitik i njohur me emrin: Tjerrtorja është zbuluar rastësisht, me rastin e ndërtimit të fabrikës së përpunimit dhe të produkteve tekstile tjerrtorja,gjatë viteve ’50, andaj dhe është emërtuar me këtë emërtim, pra në bazë të vendgjetjes. Ky lokalitet gjendet brenda arealit të qytetit të Prishtinës, në lagjen Kalabria (Emshir). Gjurmët e vendbanimit neolitik të evidentuar këtu, materiali i pasur dhe i shumëllojtë neolitik si dhe duke u bazuar nga disa nga gjetjet e figurinave,statujave dhe kokave antropomorfe të terrakotave (të punuara nga argjila e pjekur), të zbuluar në këtë areal të Prishtinës, e që i takojnë periudhës së neolitit të vonë gjegjësisht kultura e Vinçës, prezantojnë dy tipare të mrekullueshme: atë të artit dhe simbolizmit parahistorik. Lokaliteti arkeologjik i njohur me emrin Fafos gjendet në periferi të Mitrovicës, në arealin e fabrikës së dikurshme të fosfateve. Lokaliteti i identifikuar neolitik i Surkishit gjendet e pozicionuar vetëm pak kilometra në jug-jugperëndim të qytezës së Podujevës(Besianës), në fshatin me po të njëjtin emër, në parcelën e njohur me toponimin Gumurishtë.I gjithë ky potencial arkeologjik gjendet në tokën e Kosovës duke sjell dëshmi nga kohët e largëta dhe të humbura të njerëzimit është një dëshmi konkrete për ekzistencën e banorëve autoktonë por edhe për shkallën e kulturës. Piktura e Vlashnjës shquhet për një vazhdimësi të gjatë banimi, që fillon nga neoliti i hershëm deri në periudhën e vonë antike dhe atë te hershme mesjetare cituan burimet nga autorët e gërmimit në prill të 2007 në vendbanimin prehistorik të Vlashnjes. Vlashnja ndodhet buze autostradës ne ndërtim Durrës-Prishtine. Ajo plotëson kompleksin arkeologjik te qytetit te Prizrenit dhe harmonizohet me monumentet e tjera te këtij qyteti, si kalanë e tij, hamamin, kompleksin e Lidhjes së Prizrenit.
*Msc.Anëtar i Akademisë Evropiane të Arteve
8 QERSHORI – NYJA GORDIANE
Nga SKËNDER BUÇPAPAJ/
Nodus Gordius, Nodo gordiano, Gordischer Knoten, Gordian Knot, Nœud gordien, Nudo gordiano, Nó górdio, Gordia nodo, Γόρδιος δεσμός, Gordion Düğümü, e tjerë, e tjerë.
Shprehja e mësipërme, shqip Nyja Gordiane, nisur nga burimet enciklopedike, e ka prejardhjen nga letërsia dhe legjendat, me të cilat është e lidhur një rrëfenjë nga jeta e Aleksandrit të Madh. Me kohë, shprehja, në gjuhë të ndryshme, ka marrë një vlerë metaforike, duke treguar se një problem zgjidhja e të cilit është vështirësuar tej mase, saqë konsiderohet i pazgjidhshëm, mund të zgjidhet në mënyrën e Aleksandrit, thjesht duke e këputur. Nga kjo rrëfenjë vijnë shprehjet “të presësh, të këputësh nyjën gordiane”.
Nyja të cilën, po them edhe unë, e preu Aleksandri i Madh në Shekullin IV para erës së re, kishte diku katër shekuj që priste të zgjidhej. Kuptohet, të gjithë ata që kishin provuar para tij, vetëm sa e kishin ngatërruar më shumë nyjën, e kishin bërë më nyjë. Aleksandri i Madh duket se doli shumë shpejt në këtë përfundim, prandaj vendosi të mos humbë kohë, nxori shpatën dhe e këputi, e preu nyjën.
Autorët e zërave enciklopedikë përkatës, përtej kureshtjes së ngjarjes së famshme, të ndodhur apo të fantazuar, shpjegojnë se këputja në këtë mënyrë e Nyjës Gordiane, i dha fund një rendi antik që ishte shndërruar në një pengesë paralizuese për shoqëritë e atyre kohëve.
Enciklopeditë e ilustrojnë aktin e këputjes, përkatësisht prerjes së Nyjës Gordiane nga Aleksandri i Madh me një tablo të Jean-Simon Berthélemy (1743–1811), me titull “Aleksandi i Madh këput Nyjën Gordiane”.
Falë veprimeve të papërgjegjshme të PDK-së dhe falë mosveprimit – të pakuptueshëm të VLAN, 8 qershori 2014 tashmë ka pamjen e Nyjës Gordiane në zhvillimet e Kosovës.
Katër muaj, si katër shekuj për Kosovën, ka që pret zbatimi i verdiktit të 8 qershorit 2014, ku partia që kishte qeverisur shtatë vjet nuk i mori votat për ta vazhduar qeverisjen. Për shkak të raporteve që kishte krijuar gjatë 15 viteve të fundit, ku ajo vetëm 2-3 vite ishte në opozitë, PDK nuk u pranua si partnere në institucionet e reja të Kosovës nga asnjëra prej partive politike.
Dihet si ua ka punuar me të pabesë PDK partnereve të saj në spektrin politik të Kosovës: që nga ORA, LDK e deri tek AKR, dihet si ua ka punuar me të pabesë lideri i PDK partnerëve të tij në kreun e këtyre partive apo kolegëve në vetë partinë e tij dhe në krahun e luftës, që nga Fatmir Sejdiu, tek Veton Surroi apo tek Behgjet Pacolli, që nga Fatmir Limaj, Ramush Haradinaj e tjerë. Prandaj asnjë nga partitë shqiptare të Kosovës, asnjë nga liderët e politikës nuk pranon të shkelë në dërrasën e kalbur, ku është rrëzuar gjatë këtyre 15 viteve.
Gjatë këtyre katër muajve, Lidhja Demokratike e Kosovës, Aleanca për Ardhmërinë e Kosovës, Nisma dhe Vetëvendosja janë druajtur se mos, me veprimet e tyre, krijojnë precedentë negativë në historinë e zhvillimeve demokratike të Kosovës. Këtë drojë e ka shfrytëzuar pa asnjë ngurim Partia Demokratike me levat e saj, Presidenten dhe Gjykatën Kushtetuese. PDK kësisoj ka krijuar një mori precedentësh, të cilët ekzisitojnë tashmë vetëm në historinë e Kosovës. Bjerini rruzullit anembanë, mos lini gjë pa shfletuar, mos lini kënd pa pyetur, nuk keni për të gjetur askund në historinë e ndonjë vendi precedentë si këta që janë krijuar në Kosovë prej 8 qershorit. Për këta precdentë kam shkruar disa herë gjatë këtyre muajve, kam shkruar edhe për mënyrat e kapërcimit të tyre, prandaj këtu nuk do të kaloj në shpjegime thjeshtëzuese të mesazheve të shkrimeve të mëparshme.
I vetmi precedent që e kanë krijuar në këta katër muaj LDK, AAK, Nisma dhe Vetëvendosja është mosveprimi. Nëse ky mosveprim ka ardhur nga droja, nuk ka asnjë arsye të shëndoshë pse droja e metejshme t’i shtyjë këta faktorë që të mos e bëjnë një precedent të dytë. Dhe vendimtar. Në këtë mënyrë, ta çlirojnë Kosovën nga pengmarrësit e pamëshirshëm, t’ia çlirojnë asaj Kuvendin dhe t’ia japin institucionet e reja, për të cilat votoi më 8 qershor 2014.
Nëse Kushtetuta e Republikës së Kosovës nuk lë asnjë hapësirë për veprim, atëherë do këshilluar me kushtetutat e vendeve anëtare të Bashkimit Evropian, do parë si janë zgjidhur situata të vështira në realitetet politike të atyre vendeve dhe të ecet përpara pa i humbur kohë të mëtejshme Kosovës së pasçlirimit nga okupatori, Kosovës së passhpalljes zyrtare të pavarësisë.
Do të ishte një precedent i mirëpritur historik që do t’iu jepte fund edhe kësaj morie të predentëve të krijuar nga PDK këta katër muaj.
Më 25 gusht Këshilli i Sigurimit i Kombeve të Bashkuara do diskutoi për Kosovën
Ban Ki – moon :” Sfidat mbeten në zbatimin e disa arritjeve të marrëveshjes së Brukselit”
Nga BEQIR SINA- OKB/
NEW YORK – Këshilli i Sigurimit i Kombeve të Bashkuara do të mblidhet më 25 gusht për të diskutuar raportin e rregullt tremujor nga Sekretari i Përgjithshëm i OKB-së Ban Ki-mun për situatën në Kosovë, theksuan burime zyrtare në Selia e Kombeve të Bashkuara në New York.
Të njëjtat burime pohuan se kësaj radhe një orar i përkohshëm i seancave, është botuar në faqen e internetit të OKB-së, e cilaka thënë se debati mbi situatën në Kosovë duhet të mbahet në orët e mëngjesit kohës lokale, për ndryshim nga heret e tjera kur debatet në Këshillin e Sigurimit të Kombeve të Bashkuara janë mbajtur gjithmonë mbasdite, po me kohën lokale.
Në debatin e fundit zoti Ban Ki – moon – Sekretari i Përgjithshëm i OKB, pati thënë se:” Sfidat mbeten në zbatimin edisa arritjeve të marrëveshjes së Brukselit”, thuhej në raportin e fundit për Kosovën raporti që i ishte përgatitur për periudhënmes 21 janarit dhe 15 prill .
Duke shtuar se :”Kjo, megjithatë, nuk duhet të errësojë përparim të dukshëm të arritur në dialogun Beograd-Prishtinë”, ku Sekretari i Përgjithshëm i OKB-së Ban Ki-mun, pati thënë për raportin e parë të këtij viti (periudhën mes 21 janarit dhe 15 prill)në Kosovë, teksa pati vënë në dukje, se “duke i inkurajuar të dyja palët që të “vazhdojë të bëjë përpjekje në drejtim tëzbatimit të plotë dhe besnik të marrëveshjes ne po i japim shtytje procesve në Kosovë”.
Meqenëse, ende nuk ka dalë qeveria e re – mbas zgjedhjeve të fundit, ka shumë gjasa që delegacionin nga Kosova në – Këshilli i Sigurimit i Kombeve të Bashkuara, i cili do të mblidhet më 25 gusht për të diskutuar raportin e rregullt tremujor ngaSekretari i Përgjithshëm i OKB-së Ban Ki-mun për situatën në Kosovë, t’a udhëheqë Presidentja e Kosovës Atifete Jahjaga.
Në maj të këtij viti, në seancën Këshillit të Sigurimit, presidentja Atifete Jahjaga për her të fundit në New York, kërkoi njohjen e shtetit të Kosovës nga pesë vendet e BE-së dhe të gjitha vendet anëtare të OKB-së, që ende nuk e kanë njohur Kosovën.
Duke theksuar rëndësinë e këtij procesi për suksesin e përbashkët, bashkëpunimin mes shteteve të rajonit të Ballkanit, Jahjaga theksoi se zbatimi i marrëveshjes së Brukselit do t’i japë forcë edhe perspektivës evropiane të rajonit.
“Marrëveshjet e negociuara dhe të nënshkruara në Bruksel i kanë përforcuar perspektivat evropiane të Kosovës dhe Serbisë, bazuar në bashkëpunim dhe marrëdhënie të mira fqinjësore, edhe pse secila në rrugëtim të veçantë drejt Bashkimit Evropian”, ka thënë ajo.
KOSOVA DHE UNIVERSI LIRIK I VARGUT TË KRISTALTË
(Gentiana H. Muhaxhiri, Heshtje e trazuar, Amanda Edit, Bukuresht 2014)/
Shkruan nga Bukureshti:Baki Ymeri/
Ja edhe një vepër e re e një autori nga Kosova që e sheh dritën e botimit në Bukureshtin e rilindësve tanë! Sipas autorit të parathënies (Daniel Marian), metafora e poemave të Gentianës është e interpretuar si një rrugë e ekzistencës apo e artit, një rrugë simbolike e përshkuar ndërmjet realitetit dhe poezisë. Duke cituar eseisten Carmen Firan lidhur me Fuqinë e fjalëve, konstatojmë se fjala e përshtatshme në momentin e përshtatshëm, përfaqëson provokimin që e propozon krijuesi, duke i dhënë prioritet funksioneve të gjuhës poetike, artit të komunikimit dhe shpëtimit shpirtëror përmes përforcimit të forcës së fjalës, e aftë të na influencojë fatin dhe të na optimizojë ekzistencën.
Një mendim i tillë shkon edhe në adresë të Gentianës. Si mund ta shfrytëzojmë metaforën për të tejkaluar përkufizimet, për t’u çliruar nga tmerret e jetës dhe për t’u pajtuar shpirtërisht me vetveten? Cili është roli i metaforës shëruese në jetën e përditshme dhe si mund ta bëjmë atë aleate? Andrei Codrescu nga SHBA, thekson se në momentet kur një botë e vjetër shpartallohet dhe një tjetër e re ngrihet mbi themelet e saj, fenomene të çuditshme e shndrisin qiellin. Kështu ngjet edhe me Kosovën. Është koha kur shkrimtarët e bekuar me dhuntinë e kundrimit dhe me shansin e përkushtimit, e zbusin penën në materien stelare duke konfiguruar ardhmërinë.
Gentiana Muhaxhiri ka edhe talentin, edhe ndjenjën e kohës. Dëgjon në poezinë e saj se si kthehet rrota e kohës, e sheh se si ndryshojnë gjendjet, përjetimet, provokimet. Ndjen përpjekjen e dhembshme të njerëzve për të shpëtuar nga tirania e historisë, duke e gjetur shpëtimin në krahët e dashurisë. Ajo e boton librin e saj, i dyti apo i treti sipas radhës, në moshën më të bukur të jetës. Vargu i saj ta përkujton pasditen e një engjëlli, heshtjen e trazuar, shkrumbin e një kohe të perënduar, iluzionet e një parajse të re. Pse? Sepse, sipas saj: „Hapave të vargut të kristaltë/ E tashmja më flakëzon pranë vetes/ Jam ëndrra, jam hiri, jam bija e saj”.
Tejtamatë vetvetes kur dielli i ri e sjell qetësinë time
Nga një diskurs i zgjedhur deri në përshkimin e fjalëve sipas prejardhjes së koncentruar të ekzistencës, dhe në të njëjtën kohë e ndërgjegjësuar, e matur, me një nivel të lartë linguistik, lind poezia e qartë. Rrugët janë të shumta, por të gjitha duke patur për qëllim të përbashkët shkreptimën e atyre ideve të transponuara mbi faqen e paprekur kurrë më parë nga nënhija e penës. Libri i Gentiana Muhaxhirit përfaqëson një univers lirik të magjepsur, absolutisht mahnitës, ku jeta, vdekja, pasioni, vuajtja dhe koha, janë të përshkruara definitivisht nga një vetëdije poetike e denjë për ta admiruar.
Nëse nuk dimë nga ta kapim të paparashikueshmen, nganjëherë madje të pamundshmen, kurse në një moment të dhënë edhe infinitin, atëherë me siguri duhet të kërkojmë „Përtej vetvetes”: “Copëzohem shkrumbeve të së kaluarës/ Hapave të vargut të kristaltë/ E tashmja më flakëzon pranë vetes/ Jam ëndrra, jam hiri, jam bija e saj”. Ja pra, një poezi që zhvillon përreth bërthamës së saj një atmosferë të ritualit dhe magjisë, një përvojë milenare të një shpirti të ri e të frymëzuar.
E ardhur me dëshirën për të përcaktuar gjërat dhe për t’i shpënë ato nga ngjyra e përhirtë drejt universales, jo medoemos të definuara, por me siguri në pragun e definimit, Gentiana rimemoron rrënjët drejt një kërcelli të tërë, një trung i famshëm që të magjeps me kalimin e kohërave. „Heshtja e zgjuar” mund të kundrohet dhe kuptohet si një fakt, si një rifabrifikim i të pathënave, i shmangieve, i përpjekjeve të rënda për hulumtim, i interseksioneve të shkëputura dhe të dëshmuara të jetës. Mu për këtë duhej të ekzistojë „Dielli i ri”. Thjeshtë dhe natyrshmërisht, ashtu siç duhet të jetë sublimja: „Kërkoj një flakë/ Kalldrëmeve të qytetit tim/ Një flake/ Dhe ta flak tutje çdo trishtim/ E nesër/ Një tjetër diell le të lindë/ Të ma kthejë sërish/ Flakën e shpirtit tim”. Prej këtu fillon aspekti i një bote ku çdo gjest të shpie në kotarin e një kuptimi simbolik.
Pa patur asnjë gjurmë konfuzioni, zemërimi vazhdon gjithsesi i pazbutur. Del në pah nevoja kategorike për një qetësi magjike: “Mes rrugësh të krisura/ Që s’çajnë kokën për ne/ Mes qiejsh që zemërimin/ Hedhin me rrufe/ Të gjeta ty/ Qetësi e grisur e shpirtit tim.” (Qetësia ime). Është qetësia e poetes, e pahomologuar në kalendarët e shpirtit, madje as në muzeumet e memories. Është qetësia e kundruar nga një këndvështrim i shpirtit absolut. Shqetësimi i Gentiana Muhaxhirit përfaqëson vokacionin poetik për të gjetur motive të reja të vuajtjes, për zbutjen e tyre. Është një urë e shëndetit për purifikimin e mundimit.
Mrekullia e kalimit nëpër shtresat e jetës ndahet ndërmjet emancipimit të pa fshehur, i përforcuar me barrën e përditshmërisë, duke arritur deri te zhgënjimet e natyrës: “Mos ma hesht fjalën qyteti im/ Të përgjërohem/ Në agimet e panumërta/ Që pritëm të dy// Fjalën mos ma hesht/ Se më rrënohen kështjellat e durimit/ Se rrënohemi vetë/ E s’i ik dot zhgënjimit” (Mos ma hesht fjalën), – dhe ja më në fund kundërshtimi i kristalizuar, kur „Mbi heshtje vara dhimbjen/ Dhimbja heshti/ Heshti dhe cicërima përtej/ E diku larg kënga ndali fjalën/ Melodi e zbrazët si nata/ Tha diçka/ Diçka tha…/ Por qyteti i mbylli dyert e fjalës”. (Pa fjalë). Autorja sjell kështusoj një qetësi të trazuar e të përbujshme, e denjë për të lindur pyetje e përgjigje, kujtime nga paraekzistenca e heshtjes, të gjitha në një amallgamë përfytyrimesh dhe gjendjesh ekstraordinare (të jashtëzakonshme).
Ajo “Melodi” nuk do të mbarojë kurrë. Mbetet si një jehonë në drejtim të kuptimit, gjithnjë e më i mbushur me kuptime: „Melodi kjo natë/ Melodi// Një notë e re lind/ Lind një varg i ri// Përjetësi kjo natë”. Kurse diku, në një moment të caktuar, vjen edhe hipostaza e konkluzivitetit, sidomos atëherë kur me çdo kusht duhet „Të vazhdojmë”: „Le të ecim sonte/ Po erdhi lodhja/ Le të vijë/ Ne të lodhur jemi edhe kështu// Le të heshtim sonte/ Më mirë pa fjalë/ Edhe ashtu nuk themi gjë// Le të vazhdojmë…”. Kështusoj, del në pah një anë e veçantë e poezisë shqipe në Kosovë, nëpërmjet lirizmit që manifestohet si rezultat i një gjendjeje të përjetuar. Poezia e Gentianës që vjen në gjuhën rumune falë përkthimit besnik të poetit Baki Ymeri, na sugjeron një shpirt të ri me një tension lirik të vetëpërmbajtur.
Nuk shoh se çka mund të jetë më e lartë se poezia. Autores i duket se transmetimi i idesë perpetuum mobile zhvillohet tani dhe këtu. Ja rezultati i disa sintagmave të jashtëzakonshme përmes të cilave reflektohet arti poetik dhe përlindja e universit: Përtej yllit të fatit, Flaka e shpirtit tim, Kështjellat e durimit, Qetësi e shkëputur e shpirtit tim, Loti i fjalës sime, apo: Qyteti i mbyllte dyert e fjalës, pas perdeve të heshtjes. (Daniel Marian)
BOX
Pasi botoi disa poezi nëpër gazetat e përditshme, Gentiana Muhaxhiri na vjen me përmbledhjen e poezive të cilën e titulloi “Ëndërrime”, ku janë përfshirë poezi të ndryshme. Ky vëllim lë përshtypjen se trajton një temë qendrore, që është tema e dashurisë dhe çështjet e ndërlikuara që dalin prej saj. Me aq sa na flasin poezitë e saj. Gentiana me anë të poezive bën përpjekje për të hyrë në jetën e vërtetë, por me një dozë frike. Ajo kërkon rrugë shpirtërore për t’i realizuar ëndrrat e veta. Të gjitha poezitë e këtij libri përbëjnë një poemë lirike, që flet për dashurinë si shpëtim, si zhgënjim, si fatbardhësi, si fatkeqësi, si mashtrim, si tradhti, si besnikëri, si ëndërr, si frikë. Gjatë këtyre meditimeve, poetja vë në shënjestër të keqen, të ultën njerëzore, atë që ndjehet si pengesë kryesore gjatë realizimit të dëshirave të saj. Poetja na bind me krijimet e veta se dashuria e vërtetë e ka vështirë të jetësohet në mjedise, ku ka primitivizëm, mashtrime të ngjyrave të ndryshme, ku ka idiotizëm, egoizëm, smirë, xhelozi, fanatizëm. Megjithatë, poetja bën përpjekje me vjershat e veta për të gjetur një shteg që do ta shpjente në botën e idealeve të saj, përkundër gjithçkaje që i del përpara si pengesë. (Cituar nga Din Mehmeti, Ëndërrime, 2008)
BIO-BIBLIOGRAFI
Gentiana H. Muhaxhiri u lind në Gjakovë më 25 tetor 1984. Magjistroi në Universitetin e Prishtinës, Fakulteti i Filologjisë, dega Letërsi Shqipe. Aktualisht është doktorante në Universitetin e Tiranës, Fakulteti Histori–Filologji, Departamenti i Letërsisë. Vepra letrare: Ëndërrime (vëllim poetik, Gjakovë, 2008); Kush jam unë (Panoramë e poeteshave të Gjakovës, Gjakovë, 2004); Antologji e poetëve të Malësisë së Gjakovës (antologji, Gjakovë, 2013); Korsi e hapur (antologji); Jam pjesë e qiellit tënd (antologji, Bukuresht 2014); Heshtje e trazuar (vëllim bilingv, Bukuresht 2014). Laureate e një serë çmimesh letrare, pjesëmarrëse në seminare dhe konferenca të ndryshme, redaktore e disa revistave shkollore, anëtare e Klubit Letrar “Gjon Nikollë Kazazi” në Gjakovë, pjesëmarrëse në Mitingun e Poezisë (2008, 2013, 2014). Që nga viti 2009 është ligjëruese në Universitetin e Prishtinës.
PER PALESTINEZET:KOSOVA, PJESE E SERBISE?!?
Nëse për palestinezët Kosova gjithmonë paska qenë pjesë e Serbisë,atëherë edhe Gaza dhe Bregu Perëndimor gjithmonë kanë qenë pjesë e Izraelit!/
Nga Rrezart Kalaja/
Përgjigjeje patologjistëve xhihadist si Gëzim Kelmendi dhe të disa qyqarëve të vetëvendosjes qe derdhin lot krokodili për popullin palestinez , që zyrtarisht në qendër të Beogradit ta përdhunon shtetin dhe ta mohon Kosovën si shtet. Ju përgjigjem fundamentalistëve të rrymave ekstremiste që përkrahin mohuesit e shtetit të Kosovës:/
Lufta e ashpër që po zhvillohet në kohët e fundit morri një përshkallëzim në mes forcave izraelite dhe atyre palestineze ,nga e cila po i qet në pah disa mbeturina të rrymave të krahut ekstremist islamik tek myslimanët e Kosovës . Këto fundërrina antishqiptare dhe dorë e zgjatur e ish pushtuesve, fatkeqësisht po viktimizojë edhe ndonjë shqiptar duke e mashtruar nga propaganda e ekstremizmit patologjik dhe veprimtarisë destruktive të “Partisë islamike të Drejtësisë ” të devalvuar edhe nga PD-ja e Hashim Thaçit e përbëre nga ekstremi islamik dhe xhihadist në Kosovë .
Gëzim Kelmendi, ka bërë thirrje për mos konsumim të Coca-Coles, , Fantës, Sprite dhe Schveppesit si hakmarrje ndaj Izraelit, që sipas tij, këto pije prodhohen nga “regjimi” që po vret palestinezët!!!???…Njeriut nga të dëgjuara të tilla i vjen të vjell nga aq njerëz brutal që i mbanë toka e Kosovës si , armiq të përbetuar të saj ,aq naiv , aq primitiv, aq të prapambetur me arsim dhe kulturë mesjetare, që me detyroj të reagoj pa e pasur plan të ditës këtë temë do t’u sjell edhe tekstin e plotë të këtij idiot mysliman -antishqiptari me sa vijon :
Të nderuar vëllezër dhe motra,
Kam një kërkesë- lutje për ju.
Duke besuar në virtytet dhe zemrat e juaja,ju lus me sinqeritetin më të thellë që të i bojkotoni,mos i konsumoni ” Coca Colën,Fantën,Sprite dhe Schweppes ”
Ngase këto produkte janë të atij “regjimi” që po vret dhe masakron popullin palestinez.
Mos të bëhemi edhe në mënyrë indirekte vrasës të palestinezëve me paratë tona.
Iu faleminderit për mirëkuptim.
Me respekt, Gëzim Kelmendi.
Këtij turkomani mysliman , po i sjell dhe qëndrimin zyrtar të Palestinës si dëshmi që rrymat islamike janë kundër popullit shqiptar si në tekstin e poshtë vazhduar:
Më vjen keq për viktimat që po bien nga të dy palët ndërluftuese posaçërisht nga fëmijët dhe gra e pleq të pafajshëm nga ana palestineze. Ai popull dhe politika e tij zyrtare, është kundër pavarësisë së Kosovës, nga e cila po ju sjell qëndrimet diplomatik të Palestinës cili është ambasador në Serbi …Ja citati i tij si ma poshtë në bazë të artikullit të botuar në mediat shqiptare:
” Arabët mbështesin Serbinë dhe asnjëherë pavarësinë e Kosovës”
Ja se ç’thotë ambasadori palestinez në Beograd, Mohamed Nabhan:
-Arabët mbështesin Serbinë, por asnjëherë pavarësinë e Kosovës, thotë ambasadori palestinez në Beograd, Mohamed Nabhan.
“Kosova nuk e ka fituar statusin e shtetësisë falë vendeve arabe dhe myslimanëve e jo falë Izraelit. Arabët kanë mbështetur qëndrimin e Serbisë dhe ende e mbështesin”, kështu mendon ambasadori palestinez në Beograd, Mohamed Nabhan
Zhvillimet në Palestinë dhe çështja e Kosovës, janë dy gjëra diametralisht të kundërta, thotë ambasadori palestinez në Beograd, Mohamed Nabhan.Ai shprehet ma tutje se “Kosova gjithmonë ka qenë pjesë e Serbisë, ndërsa Gaza dhe Bregu Perëndimor kurrë nuk kanë qenë në kuadër të Izraelit. Këto janë territore të okupuara, ndërsa Serbia kurrë nuk e ka okupuar Kosovën. Paralelja do të ishte e arsyeshme në rast se serbët do të ishin okupatorë”, thotë ambasadori palestinez në një intervistë për gazetën “Danas” të Beogradit.
-A thua kësaj propagande të erret t’i nënshtrohemi, që para pak vitesh populli shqiptar në Kosovë ishte në prag të shfarosjes dhe ky politikan se paska parë?!.. . Athua t’i nënshtrohemi qëllimeve të errëta të shteteve arabe siç thekson edhe ky antishqiptar?!… A thua të rrimë ne, si spektator kundër një politike të erret të Palestinës kundër popullit shqiptar?!… Këta, jo që se kanë njohur , Kosovën, po edhe bëjnë presion në të tjerët që mos ta njohin si shtet i pavarur nga Serbia ?!… A thua ne , shqiptarët të biem pre e miqve mysliman të Kosovës dhe t’u bëjmë qefin, ta dënojmë popullin mik izraelit, që po e mbron vendin nga terroristët e vëllazërisë myslimane e Gëzim Kelmendit dhe të disa qyqarëve të vetëvendosjes, që derdhin lot krokodili për popullin Palestinës që zyrtarisht në qendër të
Beogradit ta përdhunon shtetin dhe ta mohon Kosovën si shtet. Shqiptarët e Kosovës nuk kanë asnjë të keqe nga Izralelit,por Shqiptaret e Kosovës armikun me te madhe i kane Turkun,Grekun ,Arabin dhe Shkaun, këta gjatë gjithë Historisë shqiptare bashkëpunuan për ta shkatërruar Kombin shqiptare. Çfarë të drejte ka Ambasadori palestinez në Beograd të thotë së Kosova gjithmonë ka qene pjesë e Serbisë dhe që kurrë Kosova nuk ka qenë e okupuar nga Serbia . Fëlliqësirë dhe jashtëqitje arabe, Gëzim Kelmendi , nuk do të lejohesh të thirresh në emrin e shqiptarëve si mysliman çkordhatë , mbeturinë që as shqip s’dinë të flasësh?!.Qelbësirë antishqiptare kundërmimi i yt kundër shqiptarëve , nuk ka vend tjetër, pos në kosh të plehrave , atje e ke aromën që të përshtatet.
-Nëse për palestinezet Kosova gjithmonë paska qenë pjesë e Serbisë,atëherë edhe Gaza dhe Bregu Perëndimor gjithmonë kanë qenë pjesë e Izraelit dhe Izraeli e ka luftën e drejte për vetëmbrojtje. Amerikanet janë aleatët e shqiptarëve dhe nëse amerikanët e mbështesin Izraelin atëherë edhe shqiptaret duhet ta mbështesin Izraelin e jo Palestinën…
-Prandaj dihet se trojet tona kanë qenë deri të Beogradi i sotshëm !. Pra kush po del okupues dhe kush i okupuar?!… Vaj halli për Ty Kosovë se c’far varri të paramendojnë myslimanët dhe shërbëtor të huaj të dreqit e të birit që dinë shqip të shkruajnë dhe janë një njollë e zezë për Kosovën!!!???…
Terrorizmi dhe provokimi i grupeve militante kundër izraelit me raketa të Hamasit që prodhohen dhe barten në mënyrë ilegale kundër Izraelit . Kundërpërgjigjen murrën nga ushtria izraelite që po pësojnë popullata e pa fajshme brenda territorit palestinez .”Partinë e vëllazërisë myslimane ” qe hapi flakën në të gjitha shteteve në lindjen e mesme dhe para syve të botës i terrorizojnë popujt arab, pra popullin e vet!. Një njeri për ato forca ekstremiste me ide terroriste , nuk vlen ma shumë se një insekt , duke i prerë kokën dhe trupat i terrorizojnë edhe për së vdekuri për një hapje të një faqeje në FB, për këngëtare që del këndon para publiku, për artist që nuk dinë të falen në xhami!?, për ato gra që kanë dal kryeshtruar në publik !?, për ata që janë të një besimi tjetër fetar!?, për një te ri qe ka pare një film dashurie etj. Të njëjtin servim , po i gatuajnë sllavo-myslimanët e Kosovës si Gëzim Kelmendi , Shefqet Krasniqi , haxhi Irfanni Salihu ,Milazim Krasniqi etj , edhe Popullit shqiptare të Kosovës.
Ku ti nënshtrohemi një thirrje aq të erret nga një turkoman Gëzim Kelmendi që t’i bojkotojmë pijet e lartpërmendura që janë të pronarëve dhe biznesmenëve hebreo-amerikan, të cilat e kanë pushtuar tregun botëror . Këto pije janë shumë cilësore dhe të shijshme .Po këto pije konsumohen edhe në shtetet arabike si në ato shtete katolike po edhe islamike .Në tryezat e gjithë popujve të botës është e pa mundur që mos të jenë prezentë edhe këto pije ,po edhe tek populli shqiptar këto pije konsumohen mase tepërmi. Populli shqiptar duhet të jetë i kënaqur qe këto vlera i përkasin një populli mik të shqiptarëve qe tregon historia. Pse asnjëherë soji i Gëzim Kelmendave nuk kanë bërë thirrje të bojkotohen prodhimet e Serbisë, që ka vrarë e masakruar mijëra fëmijë shqiptarë?.A thua pse nuk thirrin me i ndal prodhimet serbe , që po e dëmtojnë ekonominë e Kosovës !Mbi të gjitha secili antiamerikan është një antishqiptar i madh!
ÇIKAGO-SHBA KORRIK 2014
- « Previous Page
- 1
- …
- 97
- 98
- 99
- 100
- 101
- …
- 106
- Next Page »