Prof. dr. eshref Ymeri – Page 2 – Dielli

“Potpuria” letrare e Flori Bruqit

June 9, 2016 by dgreca

Nga Prof.dr. Eshref Ymeri/

Para pak ditësh, Shtëpia Botuese “Klubi i poezisë”, Tiranë, nxori nga shtypi dhe hodhi në qarkullim librin me titull “Moderniteti në letrat shqipe”, të autorit Flori Bruqi, poet, shkrimtar, historian, hulumtues dhe kritik i talentuar, një libër ky, i tridhjetenënti në serinë e veprave të tij, të botuara deri tani. Recenzent i librit është Rexhep Shahu, kurse redaktor – Izet Duraku.

Libri përshkohet tejendanë nga interesimet, emocionet, joshat, dyshimet e autorit që e lidhin artin e fjalës me realitetet shumëngjyrëshe të jetës së përditshme. Analizat kritiko-letrare i adresohen një spektri të gjerë çështjesh etikomorale dhe lidhen drejtpërsëdrejti me kërkesat e përditshme të organizmit shoqëror. Si një kritik letrar i kompletuar, Flori Bruqi ka shpërfaqur aftësitë e tij për të zbuluar para lexuesit tablonë e të kuptuarit të plazmimeve artistike në indin e veprave të analizuara. Kësisoj ai ka marrë përsipër rolin e ndërmjetësit në shtegtimin e veprës letrare nga autori te lexuesi. Brenda penës së tij vjen e ravijëzohet edhe “reparti i punës” së shkrimtarit, edhe bota e larmishme e lexuesit. Shkrimtari, poeti, kritiku dhe gjuhëtari gjerman Frederik Shlegel (Friedrich Schlegel – 1772-1829) thotë:

“Kritiku është një lexues, i cili merret me “tretjen” e gjërave që ka lexuar. Prandaj ai duhet të ketë disa stomakë”.

Funksionin e kritikës letrare Flori e shikon të lidhur ngushtë me ndikimin që ajo duhet të ushtrojë mbi opinionin shoqëror, mbi vetë autorët e veprave artistike dhe mbi zhvillimin e përgjithshëm të letërsisë dhe të artit. Në mundin e tij kritikoletrar, ndihet prania e heshtur e frymës polemike, dialogu i heshtur me autorin, me lexuesit e hamendësuar, me kolegët-oponentë.

Në këtë vepër të re, Flori Bruqi i drejtohet analizës së krijimeve letrare, të kahershme për nga prejardhja e tyre, por që vazhdojnë të ndikojnë me autoritet mbi botën shpirtërore të lexuesve edhe në ditët tona. Të tilla janë krijimet letrare të Homerit shqiptar Gjegj Fishta. Vepra e Fishtës, e këtij korifeu të kulturës shqiptare, përherë do të jetë objekt studimi dhe analizash nga ana e kritikëve dhe e studiuesve të letërsisë shqipe. Ajo ka qenë, është dhe do të mbetet përjetësisht burim frymëzimi për brezat e sotëm dhe pasardhës për farkëtimin e vetëdijes kombëtare, në kundërshtim me vlerësimin armiqësor që i pati bërë Enver Hoxha Fishtës dhe vepërs së tij, simbol i nacionalizmit shqiptar. Lexuesi me vetëdije të lartë kombëtare, vë duart në kokë për mjerimin e palakmueshëm të figurës së Enver Hoxhës, kur sulmin e këtij të fundit kundër Fishtës, e krahason me vlerësimet që kanë bërë për të mjaft personalitete të shquara kombëtare dhe të huaja, të cilat Flori i ka cituar në faqet e këtij libri. Ёshtë e turpshme për Enver Hoxhën, i cili, si argat i regjur i Beogradit, nacionalizmin e pastër të Fishtës, e vë në një peshore me shovinizmin tribal të Vlladan Gjeorgjeviçit, kur deklaron:

“Fishta dhe Vlladan Gjeorgjeviçi janë njerëz të po një shkolle dhe shërbëtorë të një ideje skllavëruese” (Citohet sipas: Enver Hoxha për miqësinë me sllavët, sulmon Fishtën”. Marrë nga faqja e internetit “Peshku pa ujë”. 06 dhjetor 2012).

Këtu po ndalem vetëm në vlerësimin e Prof. dr. Norbert Joklit, të cilin Flori e citon në veprën në fjalë:

“…me At Gjergj Fishtën gjuha shqipe u rrit, u madhnue, u ba zojë. Me At Gjergjin, kryetar në Kongresin e Manastirit, u caktue njëherë e përgjithmonë një alfabet i vetëm për mbarë Shqipninë, vendim ky me dobi që nuk numrohen. Me At Gjergjin zuni fill shkolla me shqipen gjuhë mësimi…”

Këtë shkrim e titullova “Potpuria” letrare e Flori Bruqit”, sepse Flori, nga vargjet gjëmimtare të Fishtës, kalon te vargjet dhe përgjithësisht te vepra bubulluese e Arshi Pipës. Mandej “e mban vrapin” te josha magjiplote e krijimtarisë së Mira Meksit, në endjen e saj lirike mes Tiranës dhe Parisit, vazhdon me shtresëzimet e letërsisë shqiptare, duke analizuar zhvillimet e saj jo vetëm brenda trojeve etnike, por edhe në diasporë, si në Bullgari, Rumani, Greqi, Turqi e deri në Evropën Perëndimore dhe në Shtetet e Bashkuara të Amerikës.

Për mendimin tim, Flori Bruqi, si një kritik erudit, është i pari në historinë e letërsisë shqipe, i cili ka nxjerrë si në një “parakalim festiv” të gjithë shkrimtarët dhe poetët e trojeve etnike shqiptare. Nga radhët e tyre në Perëndimin evropian dhe amerikan, ai përmend 54 syresh. Mes krijuesve të diasporës shqiptare në Shtetet e Bashkuara të Amerikës, dëshiroj të shtoj edhe emrin e eseistes dhe të shkrimtares sa të talentuar, aq edhe fjalëpakë, Nimfa Hakani, e cila, në nëntor të vitit 2015, botoi në Shqipëri tre libra: përmbledhjen me tregime me titull “Pacientja 101”, një përmbledhje fabulash dhe rrëfenjash për të rritur, të titulluar “Luani i fjetur”, dhe një përrallë për fëmijë, me protagonist Gjeto Basho Mujin.

Flori vijon me Rexhep Hoxhën, me këtë krijues të heshtur hijerëndë, që të mahnit me ca vargje plot aromë ëndërrimtare:

As vetë s’e dij pse kot rrugëvet po sillem

Pa kurrfarë qëllimi – pa drejtim askund!

Nër rrugë t’ qytetit m’ duket se po hidhem

Sikurse Kolombi n’ oqean t’ pafund.

Paskëtaj Flori ndalet te Kadrush Radogoshi dhe analizon veprën e tij “Semantika e bregut tjetër”, ku del në pah talenti i tij si eseist, studiues dhe shkrimtar. Prej këtej, hidhet te Prenk Jakova, themeluesi i artit operistik shqiptar, autor i sa e sa këngëve dhe romancave plot lirizëm marramendës, i cili e mbylli jetën në një mënyrë tragjike, me vetëvrasje, për shkak se diktatura komuniste enveriane jetën ia pati lënduar rëndë me pushkatimin mizor të të vëllait, për shkak të bindjeve të tij nacionaliste, çka ai e mbajti peng në zemër sa qe gjallë.

Prekëse janë faqet që Flori i kushton krijimtarisë së Ali Podrimjes që të rrëmben me vargjet e tij plot afsh lirik, aq të pasur me një figuracion emocionues. Me vdekjen e tij enigmatike dhe të parakohshme në Francë, Kosova dhe mbarë trojet etnike shqiptare sikur humbën njërën nga arteriet e tyre me gjak gurgullues.

Martim Camaj zë një vend nderi në historinë e kulturës sonë kombëtare, i njohur si studiues i gjuhës shqipe dhe i dialekteve të saj, si njohës i shquar i botës arbëreshe, të cilin autori ia prezanton lexuesit si një poet dhe prozator të talentuar, të respektuar për thjeshtësinë e madhështisë së tij, për pasurinë e pamatë të leksikut të tij.

“Potpuria” floriane vjen e bëhet edhe më emocionuaes kur ai e ndal “fluturimin” e shënimeve kritike te njëra nga krenaritë e kulturës shqiptare me prejardhje shkodrane, te Ndre Mjeda, te autori i poezive aq të dhembshura që ta ngrenë zemrën peshë me notat e tyre elegjiake.

“Potpuria” në fjalë vjen e pasurohet edhe më shumë me elementet e folklorit dhe të etnografisë. Flori, me përshkrimin e qeleshes së bardhë që sfidon popujt në shekuj, ka folur për historinë e saj. Kjo qeleshe, e quajtur ndryshe plisi shqiptar, si një simbol karakteristik i etnisë shqiptare, është përcjellë nga thellësitë e shekujve, plis ky, i papërsëritshëm në asnjë etni tjetër, jo vetëm në kontinentin tonë, por edhe në mbarë botën. Prandaj kjo është edhe arsyeja që, siç thotë Flori, plisi shqiptar (qeleshja) ndodhet i ekspozuar në muzeun e Luvrit (Louvre) në Paris.

Në kreun e librit me titull “Moderniteti në letrat shqipe”, që shërben edhe si titull i kësaj vepre, kritiku Flori Bruqi është ndalur në tre momente kryesore:

Së pari, në zhvillimin e letërsisë në Kosovë, e cila zë fill që në vitet ’30 të shekullit të kaluar, kur dalin në skenë penat emblematike të Esat Mekulit dhe të Hivzi Sulejmanit. Më tej autori vazhdon me krijimtarinë e poetëve dhe të shkrimtarëve të tjerë, të cilët, edhe në kushtet e terrorit serb, asnjëherë nuk hoqën dorë nga krijimtaria letrare, duke e vlerësuar atë si një armë të fuqishme të identitetit kombëtar.

Së dyti, në zhvillimin e letërsisë arbëreshe, e cila përbën një faqe të ndritur në historinë e kulturës së kombit shqiptar. Domosdo që nuk mund të mos shpërthenin “sythet” e letërsisë artistike arbëreshe, qoftë në prozë, qoftë në poezi, përderisa atje jeton një popullsi prej 90 mijë frymësh që vazhdojnë të flasin gjuhën shqipe.

Së treti, në lindjen në diasporë të një letërsie në gjuhë të huaj, por me tema shqiptare.

Në faqen e internetit “Agjencioni Floripress” të datës 03 shkurt 2014, Flori kishte botur një shkrim me titull “Shkrimtaret e ekzilit” dhe përmendte konkretisht shkrimtaret Anilda Ibrahimi, Elvira Dones dhe Ornela Vorpsi, të cilat, siç thekson në këtë libër, përbëjnë treshen shqiptare të mërgimit në Itali, që i boton librat e veta në italisht, në shtëpitë botuese “Feltrinelli” dhe “Einaudi”. Ai përmend edhe zonjën Besa Myftiu që jeton në Zvicër dhe librat e veta i boton në Francë, në shtëpinë botuese “Fayard”. Asokohe, po më 03 shkurt 2014, unë pata botuar në internet një shënim me titull “Katër burbuqet e magjisë shqiptare”. Me këtë rast, dëshiroj të shtoj edhe një tjetër “burbuqe” të talentuar. Kjo është zonja Nimfa Hakani, e cila, siç e përmenda më lart, jeton në Shtetet e Bashkuara të Amerikës, në Karolinën e Veriut. Këtë vit, dhe konkretisht më 25 prill, ajo botoi një përmbledhje me tri novela, me titull “Under The Orange Tree” (Nën hijen e portokallit), me një vëllim prej 362 faqesh. Tematika e tri novelave ka për objekt fshatin shqiptar në jug të vendit, në periudhën midis dy luftërave botërore

Flori i rikthehet kritikës letrare me analizën e krijimtarisë së Gani Xhafollit, një krijues ky me një individualitet mjaft të spikatur në lëmin e poezisë për fëmijë, i cili u nda nga jeta më 15 qershor 2015, në moshën 73-vjeçare

Studimi kritik i Flori Bruqit pasurohet me një analizë të dialekteve të gjuhës shqipe, ku theksohet se dallimet mes tyre nuk janë të mëdha, me përjashtim të disa ndryshimeve në sistemin fonetik, në strukturën granmatikore dhe në leksik. Mandej ai e vazhdon analizën për shqipen e njësuar, duke u ndalur në parahistorinë e saj që prej shek. XVI-XVIII, në hartimin e fjalorëve të parë, në kontributin që dhanë shumë figura të shquara të Rilindjes Kombëtare para dhe pas shpalljes së pavarësisë, derisa u arrit në Konsultën Gjuhësore të Prishtinës të vitit 1968, e cila u mbështet në parimin “Një komb, një gjuhë, një flamur”, çka krijoi parakushtet për thirrjen e Kongresit të Drejtshkrimit të vitit 1972, që hodhi themelet e shqipes së njësuar në mbarë trojet tona etnike.

Në këtë pjesë të librit u është lënë hapësirë edhe studimeve shkencore për gjuhën shqipe që janë kryer nga shkencëtarë të huaj dhe shqiptarë, edhe në kuadrin e lindjes së gjuhësisë historike-krahasuese.

Disa faqe të librit të vet, Flori ia ka kushtuar Nënë Terezës, e cila përfaqëson simbolin e ngrohtësisë shpirtërore dhe të humanizmit botëror. Prandaj figura e saj ka shërbyer si objekt frymëzimi për shumë personalitete të njohura të kulturës sonë kombëtare dhe të kulturës botërore.

Pas një paraqitjeje panoramike të krijimtarisë së poeteshës, dramaturges dhe prozatores Shqipe Hasani, Flori zbret përsëri në truallin e folklorit dhe konkretisht në atë të artit rapsodik të Dervish Shaqa Kosovës, të cilin, me shumë të drejtë, ai e quan “gjeneral të folklorit shqiptar”. Aq përcëllues ishte mesazhi i këngëve rapsodike të Dervish Shaqas për kolonizatorët serbë, saqë ata filluan përndjekjen e tij. Prandaj ai, në vitin 1956, u detyrua të zhvendosej në Shqipëri, në Rashbull, ku pati themeluar grupin e famshëm rapsodik që ka lënë gjurmë të thella në traditën e folklorit shqiptar.

Emocionuese janë faqet e librit, kushtuar njërit nga personalitetet më të shquara të kulturës shqiptare, Mitrush Kutelit, ekonomistit mendjendritur dhe shkrimtarit erudit, poetit dhe përkthyesit me shije të hollë, të cilin diktatura komuniste e trajtoi si njerka fëmijën e gjetur. Dhe s’mund ta trajtonte ndryshe, sepse intelektualët me dije enciklopedike përbënin rrezik për përmbysjen e saj. Prekëse, deri në lëndim të shpirtit, është letra e fundit e Mitrush Kutelit. Përmbajtja e saj është tronditëse. Me atë letër, Kuteli, tërthorazi, zbulon një realitet tragjik të kohës së diktaturës, kur ai intelektual i madh ishte katandisur në një gjendje aq të rënduar shpirtërore.

Në “potpurinë letrare” Flori nuk mund të linte mënjanë artet e bukura. Prandaj ai i kushton disa faqe jetës dhe krijimtarisë së skulptorit mjaft të talentuar Agim Çavdarbasha, i cili është i njohur për hapjen e shumë ekspozitave jo vetëm në trojet amtare, por edhe në disa vende evropiane.

Me analizën e veprës së Odise Grillos, të simbolit të letërsisë shqipe për fëmijë, me vlerësimin e krijimtarisë së Esat Mekulit, si shkencëtar në fushën e veterinarisë, si poet me një talent origjinal, si përkthyes me një prodhimtari të jashtëzakonshme, si publicist dhe si një aktivist politiko-shoqëror, i cili zë një vend të veçantë në historinë e kulturës sonë mbarëkombëtare, me pasqyrimin e veprimtarisë së Enver Gjerqekut, poet, studiues, përkthyes dhe historian i letërisë, profesor i letërsisë shqipe në fakultetin filologjik të Universitetit të Prishtinës prej vitit 1962 deri në vitin 1995, mbyllet vepra në fjalë e Flori Bruqit.

Në parathënien e librit, autori ka bërë një analizë kritike të botës letrare shqiptare, me të mirat dhe me dobësitë e saj. Ai ka cituar shkëndijëza të fjalës së çmuar të figurave të tilla, si Ismail Kadare, Ridvan Dibra, Arian Leka, Fatos Kongoli, Visar Zhiti dhe Zija Çela, si edhe të personaliteteve të huaja të lëmit të kritikës letrare. Në këtë parathënie shpërfaqet krtitika letrare profesionale brenda këndvështrimit edhe të krijuesit, edhe të lexuesit. Si një kritik-profesionist, Flori Bruqi bie në sy për thellësinë e kujtesës letrare dhe për trajtimin estetik të artit të fjalës së shkruar, çka buron nga përgatitja e tij si një intelektual erudit, i papërsëritshëm në lëmin e shkencës së kritikës letrare. Prandaj sa herë që lexoj shënime kritike të Flori Bruqit, menjëherë më vjen ndër mend një thënie e bukur e Oskar Uajldit (Oscar Wilde – 1854-1900)

“Kritika kërkon shumë më tepër kulturë sesa krijimtaria”.

Kolumbus, Ohajo

08 qershor 2016

Athina po ndjek me vetëdije të plotë gjurmët e Millosheviçit

June 4, 2016 by dgreca

Opinion nga Prof.dr. Eshref Ymeri/ Indiana/ SHBA/

Në faqen internetike ta gazetës së nderuar atdhetare “Dielli” të datës 04 qershor, lexova artikullin e Profesorit Arben Llalla, me titull “Kushtëzimet e rrezikshme të ministri grek Nikos Kotzias(Koxha)”.Profesori Arben Llalla është një intelektual me formim të lakmueshëm atdhetar, nacionalist, i cili, për vite të tëra, është marrë me studimin e shovinizmit grekokaragjoz dhe çështjen e shqiptarëve të Greqisë. Prandaj informacionet e tij për qëndrimin shovinist të Athinës zyrtare ndaj Çështjes Shqiptare, kanë një bazë të shëndoshë besueshmërie. Edhe në rastin e vizitës në Tiranë më 06-07 qershor të ministrit me botëkuptim nazifashist Kotzias, informacioni i Profesorit Arben Llalla për kushtet që Athina do t’i vërë Tiranës zyrtare, patjetër që atij i ka ardhur nga një burim mëse i sigurt. Pra, Athina e pabesisë shumëshekullore kërkuaka që Tirana, para se të hapë bisedimet me Bashkimin Evropian, të plotësojëmedoemos disa kushte. Ja cilat na qenkan këto kushte, që i bën publike Profesori Arben Llalla:

“1.Njohja e pavarësisë së Kosovës nga Greqia do të bëhet me anë të një marrëveshjeje të përjetshme ku Shqipëria dhe shqiptarët s’do të kërkojnë kurrë Çamërinë dhe pronat e tyre në tërë Greqinë.

2.Ndërtimi edhe i pesë varrezave të tjera për ushtarët grekë, të vrarë gjatë luftës italo-greke më 1940-1941, ku numri i varreve bosh të jetë 7000.

3.Njohja e Autonomisë së Epirit të Veriut (aneksimi i jugut të Shqipërisë), ku gjuha greke do të jetë zyrtare në jugun shqiptar. Shqipëria të jetë e varur de jure nga Greqia, ku në të ardhmen të bashkohen në një Federatë të përbashkët”.

Në një analizë të dikurshme, të botuar në internet, duke folur për lëshimet që tradhtarët Thaçi dhe Mustafa i bënë Serbisë për krijimin e kushteve të pakicës serbe për autonomi, kam pasë theksuar se edhe Greqia të njëjtën gjë do të kërkojë: shpalljen e autonomisë për Shqipërinë e Jugut. Sepse e tillëështë logjika e gjërave: edhe Beogradi, edhe Athina nuk kanë hequr dorë kurrë, respektivisht, nga Naçertania dhe nga Megaliidea e vitit 1844, të cilat kishin për qëllim zhdukjen e etnisë shqiptare nga gadishulli ynë dhe fshirjen e Shqipërisë nga harta e Evropës.

Meqenëse pas vitit 1913(kur shovinizmi evropian, me yshtjen e armikut të tërbuar të kombi shqiptar – shovinizmit rusomadh – na i copëtoi për të dytën herë trojet tona etnike), në Shqipëri kanë qenë në pushtet jo pak tradhtarë, edhe Beogradi, edhe Athina e kanë pasur shumë të lehtë shtypjen dhe robërimin e shqiptarëve të përtejkufirit. Kurse gjatë këtij çerek shekulli të fundit në Shqipëri dhe pas shkëputjes së Kosovës nga Serbia në vitin 1999, edhe Athina, edhe Beogradi i kanë arritur dhe po i arrijnë pak e nga pak objektivat e vitit 1844 me ndihmën e tradhtisë brendashqiptare. Se sikur Shqipëria Londinezë të kishte pasur zot me kohë e me vakt, ajo duhej të kishte kërkuar me forcë, deri në forumet më të larta ndërkombëtare, hedhjen poshtë nga ana e Athinës dhe e Beogradit të platformave shoviniste antishqiptare të Megaliidesë dhe të Naçertanies. Shqipëria s’e ka kërkuar kurrë hedhjen poshtë të atyre dy platformave shoviniste, prandaj edhe grekosllavët po bëjnë ç’është e mundur për zbatimin e tyre: Beogradi, i bindur plotësisht për përkrahjen e Thaçit dhe të Mustafës, dy kryatradhtarëve të popullit shqiptar të Kosovës, ka shtruar si objektiv ngritjen e 15 komunave të tjera në Kosovë dhe popullimin e tyre me kriminelë serbë që u larguan nga Kosova gjatë viteve të luftës, si edhe me kriminelë serbë të Kroacisë, të cilëve Tuxhmani u vuri drunë njëherë e mirë nga Kroacia. Domosdo, se Kroacia ishte dhe vazhdon të jetë vend me zot, prandaj Beogradi nuk kuturis të kërkojë rikthimin e tyre në Kroaci. Pra, Beogradi, me dorën e vetë tradhtarëve Thaçi e Mustafa, po rikthehet përsëri në Kosovë, përmes një rikolonizimi të butë, pa çak e pa bam. Dhe populli shqiptar i Kosovës, dhe opozita, po u mbajnë ison tradhtarëve Thaçi dhe Mustafa.

Edhe Athina, nga ana e saj, po me përkrahjen e tradhtisë së Tiranës zyrtare, po i arrin dalëngadalë objektivat e veta në Shqipërinë e Jugut me ndërtimin e kishave greke, me hapjen e shkollave greke, me ngritjen e varrezave për ushtarët agresorë grekë. Pra, edhe ajo, ashtu si edhe Beogradi në Kosovë, po e kryen çikë e nga një çikë kolonizimin e Shqipërisë së Jugut.

Duke mohuar tërësisht Çështjen Çame, Athina po ndjek me vetëdije të plotë gjurmët e Millosheviçit, i cili dikur pati deklaruar botërisht: “Çështja e Kosovës nuk ekziston”. Me mohimin tërësor që i bëri “Çështjes së Kosovës”, Millosheviçi vetë u bë sebep që në Kosovë të ndizeshin shkëndijat e para të luftës guerile, e cila, pak e nga pak, erdhi e mori formatin e plotë të Ushtrisë Çlirimtare të Kosovës, që u bë një mbështetje e fuqishme e Aleancës së NATO-s gjatë bombardimeve që ajo ndërmori kundër Serbisë.

Athina po ngutet me dërgimin në Tiranë të ministrit Kotzias. Ajo kërkon t’u dalë përpara katër dosjeve të Çështjes Çame, të cilat, më 11 shkurt 2016, Kryetari i Shoqatës “Çamëria”, zotëria Festim Lato, dhe Profesori Koço Danaj, ia dorëzuan Gjykatës Ndërkombëtare të Hagës për krime kundër njerëzimit. Kësisoj Athina e hileve dhe e pabesive mijëravjeçare, kërkon të sigurojë mbështetjen e Tiranës zyrtare për mohimin, për mosekzistencën e Çështjes Çame, në mënyrë që nesër-pasnesër t’i deklarojë Gjykatës Ndërkombëtare të Hagës: “Nuk ekziston ndonjë Çështje Çame, se një Çështje të tillë nuk e njeh as Tirana zyrtare”.

Unë e kuptoj se të gjitha këto fatkeqësi të rënda që e kanë pllakosur mbarë kombin shqiptar (me një shtet të vdekur në Prishtinë dhe me një shtet të pavarrosur në Tiranë), e kanë burimin, para së gjithash, te përçarja mbarëshqiptare dhe te tradhtia brendashqiptare. Se diktatura komuniste i zbehu dhe i degradoi deri në leqendisje ndjenjat kombëtare, e plagosi për vdekje nacionalizmin shqiptar, duke i mbyllur në fondin e harresës krimin evropian kundër trojeve tona etnike, Çështjen e Kosovës dhe Çështjen Çame. Në gjurmët e tradhtisë komuniste të këtyre interesave madhore të kombit shqiptar, ka vazhduar dhe vazhdon të eci edhe klasa politike shqiptare gjatë këtij çerek shekulli pluralizëm. Athina zyrtare është e bindur në tradhtinë e intereave kombëtare të klasës politike shqiptare, prandaj edhe e mohon kategorikisht Çështjen Çame dhe vazhdon të avancojë drejt kolonizimit të Shqipërisë së Jugut, me Janullatosin si guvernator të vetin në Tiranë. Prandaj ajo ka krijuar bindjen se nacionalizmi shqiptar është varrosur një herë e përgjithmonë.

Megjithatë, unë mendoj se, pavarësisht se rinia shqiptare hesht, pavarësisht se inteligjencia universitare hesht, pavarësisht se mjetet e informimit masiv heshtin, pavarësisht se moderatorët e kanaleve televizive dhe gazetarët heshtin, duke u shndërruar në tellallë të pështirë të politikës antikombëtare të Tiranës zyrtare, pavarësisht se populli shqiptar ka rënë në një gjumë letargjik dhe bën të paditurin për ato që kanë ndodhur në Shqipërinë Jugut, pavarësisht se rinia e Tiranës nuk do të dalë ta presë Kotziasin me domate të ndenjura dhe me vezë të prishura, pavarësisht se përfaqësues të rinisë universitare më 07 qershor do të ulen në auditor dhe do të dëgjojnë fjalën e nazifashistit Kotzias (në vend që ta pëzënë me sokëllima), pra, pavarësisht nga të gjitha këto, nacionalizmi shqiptar nuk është varrosur përfundimisht. Bindja ime është se poshtë hirit të tradhtisë kombëtare të Tiranës zyrtare, prehen në qetësi ca thëngjij, ca gaca të shndritshme nacionalizmi, të cilat, duke parë që shovinizmi grekokaragjoz nuk dëshiron që Çështja Çame të zgjidhet me mirëkuptim(çka personalisht e dëshiroj me gjithë zemër, ashtu siç duhet të zgjidhen të gjitha çështjet mes dy vendeve fqinje, me paqe dhe me respekt të ndërsjellë), mund të bashkohen dhe të rrezatojnë me dritë verbuese, fillimisht në formë guerilesh dhe mandej, siç ndodhi në Kosovë, të marrin përmasat e një Ushtrie Çlirimtare të Çamërisë. A është e sigurt Athina zyrtare (mbrojtëse e tërbuar e krimeve inkuizicioniste të Napolon Zervës) se një gjë e tillë nuk ka gjasa të ndodhë?

Indianapolis, Indiana

04 qershor 2016

Ëndrra të ngelura në udhëkryqet e jetës

May 16, 2016 by dgreca

Edhe dashuria–viktimë e luftës së klasave/

Prof.dr. Eshref Ymeri/Sinsinati, Ohajo/

Para pak ditësh, Shtëpia Botuese“Nacional”nxori nga shtypi dhe hodhi në qarkullim një vepër të re të shkrimtares Vilhelme Vranari Haxhiraj, Mjeshtre e Madhe e Penës. Vepra është e gjinisë së prozës së shkurtër dhe titullohet “Dashuria plagoset.., por nuk burgoset”. Letra nga ferri”. Redaktimi dhe parathënia mbajnë firmën e kritikut të mirënjohur Prof.dr. Fatmir Terziu, një penë e shquar në artin e kritikës letrare, autori veprës autoritare me titull“Kritika ndryshe”, e botuar para disa vjetësh në dy vëllime. Si një personalitet me përgatitje erudite në majat e kritikës letrare, profesor Terziu vazhdon ta pasurojë edhe më shumë fondin e saj me kalimin e viteve. Recensionues i veprës është Marku Pone.

Që në rreshtat e para të librit, autorja e mallëngjen tej mase lexuesin me fjalëkushtimin prindërve të saj tështrenjtë, që hoqën mbi kurriz pasojat e egra të luftës së klasave, të cilat i përjetoi jo vetëm babai i saj, me prejardhje nga një derë fisnike, i dënuar padrejtësisht me burgim të përjetshëm, por edhe më shumë nëna e saj, në kushtet e mërisë komuniste ndaj një familjeje të deklasuar

Kur e mbaron së lexuari këtë vepër, vetvetiu të krijohet bindja që tema e dashurisë në krijimtarinë e çdo poeti ose shkrimtari, është rrezatim i botës së tij të brendshme, i ndjenjave dhe i përjetimeve të tij. Prandaj, sipas rastit, dashuria dikë e bën me flatra, kurse dikë tjetër e zhyt në honet e një dëshpërimi të pamatë. Kjo është edhe arsyeja që poetët dhe shkrimtarët janë shumë më të ndjeshëm ndaj kësaj ndjenje hyjnore sesa njerëzit e zakonshëm.

Vepra është e thurur me fjalë “magjike” që të lëndojnë zemrën, të mbushin me emocion dhe të bëjnë të sjellësh në përfytyrimin tënd brengat shpirtërore të autores, si pjesë e pandarë e të gjitha brengave të asaj shtrese të nderuar të popullit shqiptar që ra pre e luftës së klasave, të imponuar me dhunë nga diktatura komuniste.

Letrat nga ferri janë një dritare që autorja ka hapur në botën e të dashuruarve, të cilët i drejtohen njëri-tjetritme fjalë tronditëse: dikush ushqen shpresën për t’u takuar sërish dhe për të përjetuar përsëri çastet e dehjes dashurore, dikush tjetër, fatgremisur dhe shpresëprerë, e ka ndarë mendjen për humbjen e dashurisë një herë e mirë, një i tretë, në pamundësi për të përballuar torturat shpirtërore dhe fizike nëpër qelitë e ferrburgut komunist, vendos t’i thotë jetës “lamtumirë!”.

Letrat nga burgu, autorja herë-herë i ndërkëmben me vargje poetike që të ngjethin trupin.

Kur rrëfen për një të ri qëvendos t’i japë fund jetës se nuk është në gjendje t’i përballojë torturat shpirtërore dhe fizike në qelitë e burgut, ajo vë në gojen e tij vargjet e mëposhtme:

Ne jemi

të vdekurit e gjallë.

Përse qëndrojmë mbi tokë

vallë?

Mos…

për të kënaqur xhelatët tanë,

tek na shohin kur hiqemi zvarrë?!

Jo,

më mirë vdekjen e ëmbël mjaltë.

Sesa të na marrin shpirtin

pak e ngapak,

ndaj …

po u jap fund dhembjeve këtë natë.

Këto vargje më ngjallën menjëherë në përfytyrim fatin tragjik të poeteshës ruse Marina Cvjetajeva (1892-1941). Në vitin 1939, asaj i patën arrestuar bashkëshortin, vajzën dhe motrën, kurse vetë poeteshën e patën degdisur në qytetin Ellabuga të Tatarstanit. E braktisur nga të gjithë, si bashkëshorte e ish-oficerit bjellogardist, në kushtet e një varfërie të skajshme, kur nuk e lejonin të punonte as si pjatalarëse, ajo vendos t’i japë fund jetës më 31 gusht 1941, 25 ditë pas pushkatimit të të shoqit, duke lënë pas ca vargje tmerruese për breznitë në vazhdim:

Më s’dua të jem gjallë,

Këtu s’dua të rri,

Me ujqit nëpër sheshe,

S’dua të ulërij.

Në të njëjtën kohë, ajo pati lënë edhe një pusullë të dhimbshme, si testament për fqinjin, shkrimtarin Nikollaj Asejev, që ta merrte nën kujdestari të birin e saj, Gjergjin 16-vjeçar, dhe ta trajtonte si djalin e vet.

Kjo vepër është me të vërtetë një përmendore, kushtuar dashurive të plagosura. Ajo është e përndritur me magjinë e fjalës artistike të autores. Në të njëjtën kohë, ajo është një homazh i shkëlqyer për viktimat e sistemit komunist, i cili ua plagosi rëndë dashurinë sa e sa njerëzve të pafajshëm, vetëm e vetëm se ata rridhnin nga të tilla familje të nderuara, për të cilat ishte e huaj ideologjia komuniste. Tek shtegton nëpër faqet e këtij libri, lexuesi frymëzohet nga forca mitike e dashurisë dhe bindet edhe më shumë për rolin e jashtëzakonshëm që ajo luan për fisnikërimin e shpirtit njerëzor.

Gjenia poetike e Dantes (1265-1321) dhe e Petrarkës(1304-1374), po të shprehemi me gjuhën e ditëve tona, e ngriti kultin e dashurisë në lartësi të papara ndonjëherë.

Siç u përmend edhe më lart, vargjet poetike apo proza artistike, pasqyrojnë tallazet e shpirtit të autorit, brengat dashurore, dramat personale qëai i ka përjetuar në heshtjen e tij engjëllore. Në këto raste, energjia e një dashurie dëshpërimtare vjen e shndërrohet në energji krijimtarie, në një potencial të lakmueshëm krijues. Poeti apo shkrimtari nuk ka si t’ua bëjë dermanin ndjenjave që ia kanë pushtuar qenien në çdo qelizë të trupit të tij, nuk ka kujt t’ia zbrazë ato, prandaj ato e orientojnë për hedhjen në letër të vargjeve poetike, ku shpërthen pasioni për qetësimin e derteve shpirtërore. Si shembull më kuptimplotë shërbejnë ndjenjat e ndezura të Petrarkës, të përshkruara me aq art poetik për Laurën, apo të Romeos për Xhulietën në vargjet e Shekspirit.

Një dukuri e tillë nuk është e rastit në jetën e poetit dhe të shkrimtarit. Përshkrimi i vuajtjeve shpirtërore, i ndjenjave plot afsh dashuror, shërben si një nga mënyrat psikologjikisht shërimtare të zemrës së tij të lënduar. Prandaj edhe vargjet derdhen në letër më me lehtësi, ashtu vetvetiu. Sepse kur shpirtin e pllakos hareja, poeti dhe shkrimtari sikur nuk ua ka vaktin vargjeve poetike, për të cilat duhet kapur një tjetër moment, një moment zemërbrengosës që të rrëmben drejt humnerave të shpirtit ëndërrimtar.

Herë-herë, njerëzit e penës poetike, dikush me vetëdije, dikush me një përndritje hyjnore, nxitenparaprakisht nga një gjendje e tillë, rrinë e kërkojnë të tilla subjekte me tema dashurie, për t’u “infektuar” pikërisht me “mikrobin” e dashurisë.

Në këtë vepër, autorja, përmes letrave nga ferri, parashtron njërën nga karakteristikat më të rëndësishme të dashurisë së pastër të të dashuruarve, të cilëve ua ka prerë rrugën muri i diktaturës së luftës së klasave: ajo bën identifikimin e kërkesave të të dashuruarve të përmalluar nga ndarja, shkrin hierarkinë e kërkesave të tyre themeloret në një hierarki të vetme. Si rezultat i kësaj shkrirjeje, të dashuruarve u lindin kërkesa të përbashkëta. Uni i secilit prej tyre vjen e zgjerohet, duke pranuar brenda vetes Unin e tjetrit deri në atë shkallë, saqë mund të thuhet se dy njerëz të dashuruar shkrihen në një qenie të vetme, shndërrohen në një njeri, në një Un, me të vetmin pikësynim për ta shpëtuar dashurinë nga kthetrat e diktaturës së luftës së klasave.

Letrat nga ferri, – thekson shkrimtarja, – “i përkasin kohës së diktaturës, e cila hynte dhe në ndjenjat private të individit, në intimitetin njerëzor, ndaj mjaft dashuri i penguan, i plagosën, por thellë-thellë ato mbijetuan”.Ndaj dhe ajo ndërton kompozita të bukura, të cilat kanë një nëntekst mjaft domethënës:jetëboshësi, ndajnatë, masajër, qeliburg, tjetërsimkohë, varfërimendje etj. Dhe nuk mund të mos vrasësh mendjen për kuptimin e tyre leksikor. Për të kapur thelbin e tyre, duhet përsiatur, duhetrindërtuar në përfytyrimin tënd jeta e shkrimtares, të cilën dikur lakejtë e diktaturës nuk e lejuan të përfundonte universitetin kur i kishin mbetur edhe tre provime, kur përgjegjësi i seksionit të arsimit të rrethit të Vlorës, si një komunist i regjur, ia mohoi të drejtën e ushtrimit të profesionit të mësueses, me “justifikimin”: “nuk je në gjendje të zhvillosh luftën e klasave”. Prandaj nënteksti që fshihet në kompozitat e lartpërmendura, duhet zbërthyer, duhet gjallëruar, duhet t’i kthehet shikimit, dëgjimit, shijes, nuhatjes së lexuesit, shpirtit të tij delikat, frymës së tij ëndërrimtare, ai duhet të hyjë në nënvetëdijen e tij, në mënyrë që ai të përftojë ngjyrat e jetës konkrete.

Letrat nga ferri janë një skaner i përsosur që autorja i ka bërë mjeshtërisht jetës së individit në një shoqëri totalitare, ku, siç ankohet me zemëratë Marina Cvjetaeva, “nuk ke se pas kujt të kapesh”, sepse pushteti ia kishte zënë të gjitha shtigjet për të çarë drejt lexuesve, prandaj edhe nuk e lejonin të botonte, ashtu siç nuk e lejuan edhe shkrimtaren e talentuar Vilhelme Vranari Haxhiraj, së cilës pasionin për krijimtari letrare ia vranë që kur kjo sapo kishte filluar të shpërthente “sythet” e saj. Diktaturat totalitare prandaj edhe janë të tilla, sepse ato, pavarësisht se në ç’vende janë vendosur, kanë një gjë krejt të përbashkët: ato e nxjerrin individin në të njëjtin shteg dëshpërimi.

Në këtë këndvështrim, mund të hiqet një paralele mes një regjimi fashist dhe një regjimi komunist.

Musolini(Benito Amilcare Andrea Mussolini – 1883-1945) thotë:

“Për një fashist, gjithçka ndodhet brenda shtetit dhe asgjë njerëzore ose shpirtërore nuk ekziston dhe, aq më tepër, nuk ka vlerë jashtë caqeve të shtetit. Në këtë kuptim, fashizmi është totalitar, po ashtu, edhe shteti fashist, si sintez dhe unitet i të gjitha vlerave, shpjegon dhe zhvillon gjithë jetën e popullit, madje e përshpejton ritmin e saj”.

Megjithatë, mes fashizmit, si sistem autoritarist, dhe komunizmit, si sistem totalitar, ka një dallim thelbësor. Këtë dallim e ka nxjerr në pah Hana Arendt(HannahArendt – 1906-1975), filozofe gjermano-amerikane me origjinë hebraike, teoriciene politike dhe historiane, themeluese e teorisë së totalitarizmit. Ajo thotë:

“Fillesa e autoritarizmit, në të gjitha aspektet thelbësore, është diametralisht e kundërt me fillesën e sundimit totalitar. Autoritarizmi, në çdo formë qoftë, gjithmonë e ndrydh ose e kufizon lirinë, por asnjëherë nuk e zhduk. Kurse sundimi totalitar ka si pikësynim zhdukjen e lirisë dhe aspak kufizimin e saj, sepse etja për pushtet të pakufizuar shfaqet në vetë natyrën e sistemeve totalitare. Një pushtet i tillëështë i sigurt vetëm atëherë, kur të gjithë njerëzit, pa asnjë përjashtim të vetëm, kontrollohen rreptësisht në çdo sferë të jetës së tyre”.

Për pasojë, shteti totalitar, thelbi i të cilit zbulohet lakuriq përmes mjeshtërisë artistike të autores në letrat nga ferri, përfytyrohet si rregullator dhe madje si zëvendësues i të gjitha marrëdhënieve sociale, deri tek ato më intimet. Prandaj edhe problemet familjare, raportet dashurore mes të rinjve me prejardhje të ndryshme klasore, lejet për fejesa dhe martesa, bëheshin objekt diskutimi jo vetëm në strukturat shtetopartiake, por edhe nëpër kolektivin e institucioneve të ndryshme.Madje Enver Hoxha, për qëllime të pastra politike që dihen mirë, fejesën e dy të rinjve e bëri objekt diskutimi deri edhe në Byronë Politike.

Në këtë prozë të shkurtër, shkrimtarja Vilhelme Vranari Haxhiraj, megjithëse dashurinë, përmes letrave nga ferri, e ka trajtuar si një “heroinë” të lënduar nga diktatura totalitare, prapëseprapë ajo e ka skalitur atë me merak. Përmes vuajtjeve shpirtërore të heronjve të letrave, zbulohen ndjenjat e pastra të të dashuruarve, karakteri i tyre i admirueshëm, forca e magjishme e dashurisë së tyre, gatishmëria proverbiale për ta përjetuar ndërsjelltazi gjendjen shpirtërore të njeri-tjetrit, shpirti i paepur për sakrifica deri në vetëmohim.

Erik From(Erich Seligmann Fromm– 1900-1980), sociolog, filozof, psikolog, psikanalist, njëri nga themeluesit e neofrojdizmit, thotë:

“Dashuria është një ndjenjë e përbashkët e dy njerëzve që dashurojnë, së paku, deri atëherë kur ekziston lidhja mes objektit të dashurisë dhe Unit personal të njeriut. Dashuria e vërtetëështë shprehje e formimit të individit, ajo presupozon përkujdesjen, respektin, përgjegjësinë dhe njohjen e njëri-tjetrit. Dashuria nuk është emocion dhe as afekt, ajo është një pikësynim aktiv për madhështimin e njeriut të dashur dhe për lumturinë e tij, pikësynim që e ka fillesën në aftësinë e të dashuruarit për të dashuruar”.

Me këtë vepër, shkrimtarja Vilhelme Vranari Haxhiraj e ka pasuruar edhe më shumë korpusin e veprave të saj në disa gjini letrare. Ajo e ka çelur me kohë shtegun drejt zbulimit të shumë mëkateve të diktaturës së luftës së klasave në sistemin komunist, të cilën njerëzit e përjetuan me shumë dhimbje deri në atë masë, saqë edhe dashuria për jo pak syresh shërbeu si një yll që shkëlqen, por që mbeti përherë i paarritshëm.

Sinsinati, Ohajo

16 maj 2016

Prof.dr. Eshref Ymeri, Letër Kryetarit të Kontrollit të Lartë të Shtetit

April 16, 2016 by dgreca

Dr. Bujar Leskaj/

I dashur Zoti Kryetar,/

Në faqen e internetit “Shqiptari.eu”, të datës 12 prill 2016, lexova një informacion befasues, me titull:

“Kontrolli i Lartë i Shtetit denoncon vjedhjen e 1 miliard eurove nga Edi Rama dhe qeveritarët e tij”.

Ju flas me zemër të hapur, si shqiptar i përmalluar: u trondita tej mase. Kjo është një shumë tmerrësisht kolosale. E gjora Shqipëri! Megjithëse grabitet në një mënyrë kaq të pamëshirshme, s’e kuptoj dot se ku i gjen forcat që vazhdon të mbijetojë?

Ju dhe mbarë kolektivi i nderuar i Kontrollit të Lartë të Shtetit, meritoni respektin dhe nderimin më të madh të mbarë popullit shqiptar për këto të vërteta tragjike që ia keni përcjellë Kuvendit të Shqipërisë me një shkresë të posaçme.

Nderim dhe respekt të veçantë për Ju dhe për Kolektivin Tuaj.

Prof.dr. Eshref Ymeri

Sinsinati, Ohajo

15 prill 2016

Moska, si gjithmonë,mbron kriminelët serbë

April 4, 2016 by dgreca

Prof.dr. Eshref Ymeri/ Indianapolis, Indiana-USA/

Ai që mbron krimin, bëhet bashkëpjesëmarrës në kryerjen e tij-Volter/

Siç u bë e njohur nga mjetet e informimit masiv, më 24 mars 2016, Tribunalindërkombëtar i Hagës për krimet e luftës në ish-Jugosllavi, e përfundoi procesin e gjykimit të kriminelit Radovan Karaxhiç. Procesi zgjati gjashtë vjet e gjysmë. Gjykatësi jugkorean O Hon Kuon lexoi vendimin e Tribunalit: 40 vjet burg për krimet tërësore të luftës që ai pati kryer kundër popullit boshnjak.

Në krimet tërësore që ka kryer krimineli Radovan Karaxhiç, përfshihen: pjesëmarrja në gjenocid, pushkatimi i njerëzve si krim kundër njerëzimit, vrasjet si krim kundër njerëzimit, vrasjet si shkelje e ligjeve dhe e rregullave të luftës, vrasjet e qëllimshme si shkelje e Konventës së Gjenevës, përndjekjet për arsye politike (racore dhe fetare), shpërnguljet me dhunë (deportimet) si krime kundër njerëzimit, veprime të tjera antinjerëzore, terrorizim i popullsisë civile, marrje e pengjeve.

Natyrisht që, pas shpalljes së këtij vendimi të Tribunalit të Hagës, do të pasonin edhe reagimet përkatëse. Nënkuptohet që fillimisht pritej reagimi i Bashkimit Evropian përmes OSBE-së.Me këtë rast, ambasadoriJonathanMoore, Kryetar i Misionit të OSBE-së në Bosnjë-Hercegovinë, po atë ditë që u shpall vendimi i Tribunalit të Hagës, dha deklaratën që vijon:

“Mendimet e mia shkojnë te familjet e viktimave të gjenocidit dhe të krimeve të tjera të tmerrshme, të kryera gjatë luftës në Bosnjë-Hercegovinë. Shpresoj që ky dënim të sjellë një shkallë të vogël kënaqësie tek ata që kanë kërkuar drejtësi për kaq kohë të gjatë. Kërkimi i drejtësisë nuk lë indiferent asnjërin prej nesh. Ky mund të jetë një proces i gjatë, i ndërlikuar dhe kundërshtues. Megjithatë, pas më shumë se 20 vjetësh, është e një rëndësie jetike që kriminelët e luftës të vihen përpara drejtësisë. Kjo është e domosdoshme për të ndërtuar një paqe jetëgjatë në Bosnjë-Hercegovinë” (Citohet sipas: “Reagimi i OSBE-së për dënimin e Karaxhiçit”. Marrë nga faqja e internetit e gazetës “Koha Jonë”. 24 mars 2016).

Po Moska si reagoi ndaj dënimit të kriminelit Karaxhiç?

Më poshtë po iu përcjell lexuesve reagimin e Ministrisë së Jashtme të Federatës Ruse: “Ministria e Punëve të Jashtme të Rusisë komentoi vendimin e Tribunalit Ndërkombëtar të krimeve të luftës për ish-Jugosllavinë për dënimin e ish-udhëheqësit të serbëve të Bosnjës Radovan Karaxhiç me 40 vjet heqje lirie.

Nuk mund të mos të tërheqë vëmendjen edhe data e çuditshme e dhënies së dënimit – në ditën e kryerjes së një tjetër krimi, për të cilin Tribunali Ndërkombëtar i krimeve të luftës për ish-Jugosllavinë, nuk pranoi të zvillonte hetime – dita fillimit të bombardimeve kundër ish-Jugosllavisë nga ana e forcave të koalicionit të shteteve anëtare të NATO-s. Lufta civile në ish-Jugosllavi në vitet ’90 dhe bombardimet e NATO-s, përbëjnë një faqe tragjike të historisë botërore. Ndërkohë, Tribunali ndërkombëtar i krimeve të luftës për ish-Jugosllavinë, vazhdon të sajojë mite për përgjegjësinë individuale të popullit serb për ato ngjarje. Si përfundim, qe minuar thelbësisht dinamika e pajtimit ndërnacional dhe ndërfetar në Ballkan” (Citohet sipas: “MPJ FR për dënimin e Karaxhiçit”.Marrë nga faqja e internetit“russian.rt.com”. 25.03.2016).

Pra, Moska, si asokohe kur Millosheviçi ndodhej për gjykim në Tribunalin e Hagës, edhe tani, vazhdon me këmbëngulje të mbrojë kriminelët serbë që kryen masakra të tmerrshme kundër popullit boshnjak, në radhët e të cilit ata vranë 100 mijë njerëz të pafajshëm.

Bombardimet e NATO-s nuk përbëjnë një faqe tragjike të historisë botërore, sipas mendësisë paradoksale të diplomacisë ruse. Përkundrazi, ato përbëjnë një faqe nderi të kësaj aleance në historinë e njerëzimit, sepse pikërisht ato bombardime e shpëtuan popullin shqiptar të Kosovës nga shfarosja masive dhe nga shpërngulja me dhunë që kishte planifikuar banda e kriminelëve serbë, me Millosheviçinnë krye.

Pikërisht Moska, e udhëhequr nga mendësia e saj paradoksale në qëndrimin ndaj kriminelëve serbë, ishte ajo që dërgoi në Hagë dëshmitarë në mbrojtje të kriminelit Millosheviç. Madje dërgoi si të tillë jo dokëdo, por figura kryesore të politikës dhe të strukturave të larta të ushtrisë ruse. Këtu do të përmenden disa prej tyre.

Evgjeni Primakovi (1929-2015) ka qenë drejtor i Shërbimit të zbulimit të jashtëm të Federatës Ruse, ministër i punëve të jashtme dhe kryeministër i Rusisë. Në dëshminë e tij në Hagë, ai deklaroi se “Millosheviçi nuk i kishte vënë vetes objektiva për pushtimin e territoreve të huaja për krijimin e “Serbisë së Madhe”, se ai ishte takuar me Millosheviçin në Beograd në vitin 1993 dhe, sipas fjalëve të tij, “ai atëherë i hodhi poshtë pohimet, sipas të cilave ai synonte të krijonte “Serbinë e Madhe” (Citohet sipas: “Evgjeni Primakov, ish-kryeministër i Federatës Ruse, dha dëshmi në Tribunalin Ndërkombëtar për ish-Jugosllavinë për çështjen e Millosheviçit”. Marrë nga faqja e internetit “Lenta.Ru”. 02 dhjetor 2004).

Një tjetër figurë kryesore që Moska e dërgoi të dëshmonte në mbrotje të Millosheviçit, ishte Nikollaj Rëjzhkovi (1929), ish-kryeministër i Bashkimit Sovjetik, deputet i Dumës shtetërore, kryetar i komisionit të Dumës Shtetërore për Jugosllavinë. Sipas dëshmisë së tij, “bombardimet e NATO-s kundër Jugosllavisë nuk kishin asgjë të përbashkët me mbrojtjen e popullsisë shqiptare në Kosovë”(Citohet sipas: “Komente për vdekjen e S. Millosheviçit. Mendime të politikanëve rusë”.Marrë ngafaqjaeinternetit“slobodan-memoria.narod.ru”. 12 mars 2006).

Sipa mendjelliut Nikollaj Rëjzhkov, koalicioni i shteteve të NATO-s e ndërmori fushatën e bombardimeve kundër Serbisë jo për të shpëtuar popullin shqiptar të Kosovës nga shfarosja dhe shpërngullja tërësisht e dhunshme nga trojet e veta, por, me sa duket, thjesht për të bërë një “teferiç” të ngeshëm mbi hapësirën ajrore të Serbisë, të shoqëruar edhe me “bombardime zbavitëse” herë pas here!

Një tjetër personalitet i lartë rus, por i strukturave ushtarake, i cili pati dëshmuar në Hagë në mbrojtje të Millosheviçit,ishte gjeneral-kolonel Leonid Ivashovi (1943), zëvendëspresident i Akademisë së problemeve gjeopolitike, kryetar i Aleancës ushtarako-shtetërore të Rusisë. Aiekapranuarmegojënevet:

“… unë isha i vetmi nga dëshmitarët që kam dhënë dëshmi për dy ditë me radhë…” (Citohet sipas: Leonid Ivashov. Intervistë për revistën “Itogi”. Marrë nga faqja e internetit “russmir.info”. 27 gusht 2010).

Madje, një ditë pas vdekjes së Millosheviçit, gjeneral Ivashovi ka deklaruar:

“Një lajm brengosës që ka çarë përmes mureve tëOsvencimit hagian (të Hagës – E.Y.), ka sjellë trishtim në zemrat e të gjithë serbëve, rusëve, bjellorusëve, ukrainasve dhe pothuajse të të gjithë njerëzve të planetit, për të cilët janë të shtrenjta nderi, ndërgjegjja, drejtësia, liria, atdheu” (Citohetsipas: “Komente për vdekjen e S. Millosheviçit. Mendime të politikanëve rusë”.Marrë ngafaqjaeinternetit“slobodan-memoria.narod.ru”. 12 mars 2006).

Vetëm një gjeneral i tillë shovinist rus mund t’i lejojë vetes të zbresë në të tilla nivele marrëzie, duke e krahasuar vendburgosjen e kriminelëve serbë në Hagë, me kampin e përqendrimit dhe kampin e vdekjes që ndodhej afër qytetit polak të Osvencimit, të cilin, në vitet e Luftës II Botërore, nazistët gjermanë e quajtënKampi i përqendrimit të Aushvicit (Auschwitz concentration camp), ku mbanin tëizoluar 180 deri në 250 mijë njerëz të pafajshëm, 90% e të cilëve ishin hebrenj.

Natyrën e tij shoviniste dhe prej armiku të egër të kombit shqiptar, ky gjeneral mendjeçartur, gjatë periudhës së bombardimeve të NATO-s kundër Serbisë, e ka manifestuar publikisht, kur ishte gati të vishte petkun e kryemercenarit dhe të nisej për t’u vënë në krye të trupave serbe për masakrimin e popullit shqiptar të Kosovës. Në intervistën e lartpërmendur ai ka deklaruar:

“… nëse situata do të acarohej, ne, së bashku me një gjeneral të respektuar, duhej të niseshim me aeroplan për në Beograd, për t’i hapur forcat e armatosura jugosllave në formacion luftimi në drejtim të Kosovës”(Citohet sipas: Leonid Ivashov. Intervistë për revistën “Itogi”. Marrë nga faqja e internetit “russmir.info”. 27 gusht 2010).

Si një njollë mjaft e dukshme krimi në historinë e diplomacisë ruse, ka mbetur ngjarja e korrikut të vitit 2015 në Organizatën e Kombeve të Bashkuara, ku Moska, duke shfrytëzuar të drejtën e vetos, bllokoi Rezolutën e këtij forumi më të lartë ndërkombëtar, në të cilën masakra e Srebrenicës, ku kriminelët serbë vranë 8 mijë myslimanë të pafajshëm të të gjitha moshave, vlerësohej si gjenocid i pastër.

Ky ishte qëndrimi më skandaloz i Moskës në mbrojtje të kriminelëve serbë.

Në përkujtim të 10-vjetorit të vdekjes së Millosheviçit (11 mars 2006), presidenti serb Tomislav Nikoliç u ngrit e shkoi në Moskë për të gjetur ngushëllim te presidenti Putin. Me këtë rast, në mjetet e informimit masiv rus, u thanë ca gënjeshtra dhe u bënë ca mashtrime kaq të lezetshme, saqë të zbavitin me teprinë e tyre pa karar, me të vetmin qëllim që të bindet opinioni publik ndërkombëtar se midis Serbisë dhe Rusisë na ekzistuaka një dashuri përvëlimtare me tradita shumëshekullore.

Gënjeshtrave dhe mashtrimeve në fjalë, u paraprinte fillimisht njoftimi i mëposhtëm:

“Më 10 mars 2016, në Kremlin u zhvillua takimi i presidentëve të Rusisë dhe të Serbisë, plot dhjetë vjet pas vdekjes misterioze të presidentit të Jugosllavisë Sllobodan Millosheviç”(Citohet sipas: “Na fal, moj motër Serbi. 17 vjet pas fillimit të bombardimeve kundër Jugosllavisë”. Marrë ngafaqjaeinternetit“mirnagrani.info”. 17 mars 2016).

Ja mashtrim-gënjeshtra e parë:

“Perandoria e madhe ruse gjithmonë u ka zënë rrugën popujve aziatikë, të cilët kishin si synim të çanin më tej, drejt Perëndimit” (po aty).

Interesante! Rusët na dalkan mbrojtës të Perëndimit nga dyndja e popujve aziatikë! Por historia dëshmon të kundërtën. Sepse shovinizmit rusomadh ia nxjerr bojën keq Testamenti i perandorit Pjetri i Parë. Sipas atij Testamenti, Rusia duhej ta pushtonte dhe ta shkatërronte Perëndimin evropian. Ja çfarë ka shkruar Pjetri i Parë në Testamentin e vet:

“Rusia duhet të merret vesh për pjesëtimin e botës me Francën dhe me Austrinë. Nëse këto të fundit refuzojnë, duhet t’i përplasim njërën me tjetrën, pastaj t’i shkatërrojmë. Të gjitha këto janë të mundshme. Evropa duhet shkatërruar” (Teksti i plotë i Testamentit të Pjetrit të Parë është përkthyer dhe botuar në gazetën “Bashkimi”, 08 prill 1994).

Në vijim po u përcjell lexuesve mashtrim-gënjeshtrën e dytë:

“Kurse Serbia, gjatë pesëqind vjetëve, ka qenë mburojë e Evropës nga turqit nga ana e juglindjes” (po aty).

Për herë të parë po e dëgjojmë këtë xhevahir të gënjeshtrës ruse. Me sa kemi informacion nga historia, serbët, në një koalicion ballkanik, për herë të parë janë ndeshur me turqit-osmanë në Betejën e Fushë-Kosovës më 28 qershor të vitit 1389, ku koalicioni në fjalë pësoi një disfatë përfundimtare. Paskëtaj s’është folur e shkruar ndokund më për beteja të zulmshme të Serbisë kundër perandorisë otomane, në mbrojtje tëPerëndimit evropian.

Sulltan Sulejmani I (1494-1554),nisi,fillimishtnë vitin 1529 emë pasnë vitin 1541,një inkursionnë Evropë,qësolli si pasojëpushtiminenjë pjesetë madhetë Hungarisë, por Serbia s’u bë e gjallë t’i kundërvihej Stambollit dhe t’u dilte në krah fqinjve hungarezë. Pikërisht në vitin 1529, sulltan Sulejmani I organizoi rrethimin e parë të Vjenës dhe në ushtrinë e tij prej 120 mijë trupash, qenë përfshirë edhe reparte serbe.

Gati një shekull e gjysmë më vonë, perandoria otomane ndërmori sulmin e dytë kundër Vjenës, me synimin e mëtejshëm për ta zëvendësuar në Evropë kryqin me gjysmëhënën. Ushtria otomane, prej 120 mijë trupash, e dërguara prej sulltanit Mehmeti IV (1642-1693), me në krye Kara Mustafa Pashën(1635-1683), ay kaloi, pranë Serbisë, dhe shkoi dhe e mbajti Vjenën të rrethuar gjatë dy muajve (14 korrik – 11 shtator 1683). Por Serbia as që mendoi ndonjëherë t’u priste rrugën trupave osmane apo t’i vinte në ndihmë Vjenës, për t’u bërë “mburojë” e Evropës. Pas disfatës së rëndë që pësoi ushtria otomane para portave të Vjenës nga trupat austriake, polake dhe gjermane, të komanduara nga perandori Leopoldi I (1640-1705) dhe mbreti i Polonisë Jan III Sobieski (1629-1696),Kara Mustafa Pasha mori arratinë dhe vrapin e mbajti pikërisht në Beograd, për t’i ardhur zemra në vend. Aty ai u vra prej njeriut të dërguar posaçërisht prej Mehmetit IV, për turpin që mbuloi ushtrinë osmane.

Së fundi, edhe mashtrim-gënjeshtra e tretë:

“Është e vështirë ta përcjellësh me fjalë këtë dashuri naive dhe besnike të serbëve për rusët” (po aty).

Faktet historike dëshmojnë se Serbia nuk ka ushqyer kurrë ndonjë “dashuri naive dhe besnike për rusët”. Megjithëse pas nënshkrimit më 19 shkurt 1878 të Traktatit të Shën Stefanit mes Rusisë dhe Turqisë, Serbisë iu njoh pavarësia e plotë, fill pas Kongresit të Berlinit, Serbia i ktheu shpinën Rusisë aty për aty dhe u lidh me Austro-Hungarinë. Pas Luftës së Parë Botërore, mbretëria serbo-kroato-sllovene dhe më pas Jugosllavia, vetëm në vitin 1940 u kujtua të lidhte marrëdhënie diplomatike me rusët, kur i erdhi te dera rreziku i pushtimit gjerman. Pas Luftës së Dytë Botërore, serbojugosllavët, në vitin 1948, i thanë Moskës “ku të kemi parë” dhe u lidhën me Perëndimin.

Pra, serbët janë kujtuar për rusët vetëm atëherë kur kanë qenë në hall. Në vitin 1877, në Sankt-Peterburg, u botua një libër interesant me titull “E vërteta për Serbinë”, libër ky, që, çuditërisht, nuk u ribotua më kurrë në Rusi. Autor i atij libri është princi Vladimir Meshçerski (1839-1914), një publicist i njohur ky, nip i Nikollaj Karamzinit (1766-1826), historianit të shquar rus. Në atë libër ai e ka sqaruar me fakte bukur të argumentuara se si qëndron e vërteta për atë “dashurinë naive dhe besnike të serbëve për rusët”, e cila s’ka asgjë të përbashkët me të vërtetën.

Jam i bindur se kur Serbia të bëhet anëtare e Bashkimit Evropian, me siguri që, ashtu si edhe në rastet e lartpërmendura, rusëve përsëri do t’u kthejë shpinën.

Po atëherësi shpjegohet përkrahja kaq e fuqishme e Moskës për kriminelët serbë gjatë dhe pas krizës jugosllave dhe sidomos gjatë dhe pas krizës së Kosovës?

Përgjigjja e kësaj pyetjeje gjendet në një analizë fort bindëse të gazetarit rus Igor Jakovenko (1951), një personalitet i njohur ky për integritetin e vet intelektual dhe profesional. Dikur ai ka qenë deputet i Dumës Shtetërore dhe sekretar i lidhjes së gazetarëve të Rusisë, por e shkarkuan nga kjo detyrë, sepse shumica dërrmuese e kolegëve të tij kërkonin me këmbënguljet’i bëhej temena politikës së Putinit dhe të oligarkëve të Kremlinit, çka ishte e papranueshme për profesionin dhe për moralin e tij, si përfaqësues i mjeteve të informimit masiv.

Në analizën e vet, ai zbulon mendësinë e përbashkët të krerëve kriminalë serbë me presidentin rus Vladimir Putin. Radovan Karaxhiçi, në vitin 1994, i kishte propozuar Greqisë formimin e një Konfederate Serbogreke. Por Greqia nuk paskej pranuar.

Ai shkruan:

“Arsyeja, sipas së cilës Rusia putiniane mban një qëndrim tejet të ashpër ndaj dënimit të Karaxhiçit, duket fare sheshit. Putini vuan po nga ato sëmundje, por në një fazë më të acaruar. Përpjekja për bashkimin e “botës ruse”, duke përdorur në këtë mes dhunën, të kujton të njëjtin projekt të “Serbisë së Madhe”, duke i bërë korrigjimet përkatëse në aspektin përmasor. Mosrespektimi i së drejtës ndërkombëtare, moskokëçarja për marrëveshjet ndërkombëtare dhe për udhëzimet e drejtpërdrejta të Rezolutave të OKB-së, përdorimi tërësor i mjeteve të dhunës për zgjidhjen e konflikteve, – të gjitha këto, të marra së bashku, e bëjnë ortak shpirtëror ish-udhëheqësin e “vëllezërve serbë” me Vladimir Putinin” (Citohetsipas: IgorJakovenko. “Edhenjë “zilealarmi” përPutinin? RadovanKaraxhiçihëngri 40 vjetpërgjenociddheluftë agresive”. Marrë nga faqja e internetit“listock.ru”. 26 mars 2016).

Me siguri që gazetari Igor Jakovenko e ka fjalën për qëndrimin agresiv që presidenti Putin ka mbajtur dhe vazhdon të mbajë ndaj Ukrainës, ku deri tani janë vrarë me mijëra vetë. Sipas faqes së internetit “censor.net”të datës 24 mars 2016,vetëm në Donbas, nga lufta e kanë pësuar 30 346 njerëz, më shumë se 9 mijë veta janë vrarë dhe nëpër kufomoret e Ukrainës ka me mijëra të tjerë të paidentifikuar. Të gjitha këto krime kanë për autor vetëm presidentin rus. Prandaj edhe gazetari, në analizën e vet, i kujton Putinit fatin e Kadafit dhe të Karaxhiçit.

Indianapolis, Indiana

02 prill 2016