Ramiz Lushaj – Page 4 – Dielli

LIQENET E LURËS – MADHËSHTIA, BUKURIA E SHËMTIMI I TYRE

September 15, 2016 by dgreca

Nga Ramiz LUSHAJ/

Bukuria e Liqeneve te Lures

Ne Foto:Pamja sot e liqeneve

1.Këto liqene akullnajore të Periudhës të Kuaternarit, përndryshe: “sytë e kaltër të Lurës”, mrekulli e bukuri gjeo-turistike e kësaj krahine etno-historike të veçantë, shtrihen në shpatin lindor të Kunorës së Lurës. Shpesh, në gjeo-fizikë, thirren dhe “Liqenet e Kunorës së Lurës”.

Shkrimtari i madh shqiptar me famë botërore, Ismail Kadare, kandidat për Çmimin Nobel, në vitin 1967, qëndroi nji kohë të gjatë në Lurë, e cila e frymëzoi atë për të shkruar disa nga poezitë e vëllimit poetik “Motive me diell”. Se Lura merr shumë rrezatim nga qielli dhe bijat e bijtë e vet, se jep shumë rrezatim nga toka e kullat e saj. Asokohe, Kadare, tek reportazhi i tij “Një mbrëmje në Lurë” shkruante: “E vërtetë është që, zakonisht prapa fjalës tingëlluese “Lurë” shtrihen…liqenet e saj me tërë bukurinë dhe magjinë e tyre. Askush nuk mund ta ndajë Lurën nga liqenet e saj. Prandaj kush udhëton drejt Lurës, udhëton drejt liqeneve të saj”.

Kangtari kombëtar epik e lirik, Arif Vladi – nga nji derë e njohur në Krejë-Lurë, e ka nji kangë hit “Liqejt’ e Lurës” me përplot dashuri për vendlindjen e tij, me hymn për bukuritë e saj të rralla: “Je e bukur moj vendlindje/Sa të dua Lura ime./Si Liqejt e Lurës, pra /Oj, kërkund nuk ka !/”.

Kangtarja e shquar dibrane, nga Lashkiza e Dardhës, Lirie Rasha, Artiste e Merituar, me zërin e saj në rrjedhë të kohërave e çoi kangën “Shtatë liqejt’ e Lurës” në Festivalin Folklorik Kombëtar të Gjirokastrës, me refrenin: “Shtat’ liqejt’ e Lurës, o /Lart .o përmi pllaja /Prin si syt’ e shqipes, o /Hapin te kalaja/Ky Liqen i Luleve/Nën majën me borë / Dëshmorve të Lurës, o /U qëndron kunorë /.

2.
Krejt Shqipëria i ka 247 liqene të tipeve e madhësive të ndryshme, nga të cilët 12 prej tyre ndodhen në Lurë, po vetëm 7 apo 8 prej tyre kanë ujë në përhershmëri, ndërsa të tjerët periodikisht.

Shqipëria Natyrale i ka gjithsej 134 liqene akullnajore, ku ma të shumtit e tyre formojnë grupe të veçanta nga 10 deri 22 liqene si “Liqenet e Lurës”, Liqenet e Sylbicës e të Dobërdolit në Bjeshkët e Nemuna (Bekuara) në Tropojë; të malit të Balgjajt, të Malit të Lopës, të Valamarës, të Malit të Shebenikut, të Jezercës, të Runicës, etj.

Ky grup i liqeneve në Lurë janë të përhapura në një territor me sipërfaqe 20 km2 dhe shtrihen në lartësinë nga 1.500–1800 m. mbi nivelin e detit. Këto janë 12 liqene të vegjël me formë të rrumbullakosura me sipërfaqe 0.97 km2, afro 100 ha.

“Liqeni i Madh”, i cilësuem kështu nga vendasit lurjanë prej sipërfaqes së tij të madhe, kap 32 ha gjithsej, me përmasa e tij maksimale 300 m. gjerësi e 425 m. gjatësi.

Pas tij, në vargni hapësinore vijnë “Liqeni i Pishave” me sipërfaqe 13 ha; “Liqeni i Zi” me sipërfaqe 8 ha; “Liqeni i Luleve” me sipërfaqe 4 ha.

Në grupin e këtyre liqeneve hyjnë dhe të tjerë ma të vegjël, si “Liqeni i Bruçit” – që e ka marrë emrin prej vllaznisë lurase Bruçi; “Liqeni i Hotit”- prej fisit të Hotit në Borje-Lurë, “Liqeni i Rrasave”, “Liqeni i Shtatë Lopëve” (Liqeni i Lopëve), etj.

Këto liqene natyrore të Lurës ushqehen me ujë nga reshjet e borës dhe të shiut. Ato kanë një regjim tipik alpin, me lëkundje të vogla të nivelit gjatë vitit. Nivelet më të larta të tyre vrojtohen në pranverë, fill pas shkrirjes së borës, ndërsa ma të voglat në dimër, kur liqenet ngrijnë dhe mbulohen përsipri me borë. Në këto liqene ka amfibë, si tritoni, etj. tipik të trevave alpine. Ngjyra e blertë e mbyllur e ujërave të liqeneve dhe pyjet e pishës që i rrethojnë ato, krijojnë një mjedis piktoresk dhe i bëjnë “Liqenet e Lurës” një vend pushimi mjaft tërheqës. Diçka e mirë po lëviz sot. Shumçka e mirë do të gjallnojnë nesër. Në një ditë të afërt Lura do të jetë një nga destinacionet turistike botërore dhe kjo do të jetë meritë dhe e pranisë e bukurisë të “Liqeneve të Lurës”.

Në gushtin e vitit 2014 isha për herë të parë në Lurë e, sigurisht, dhe për një vizitë rasti ditore tek disa nga Liqenet e Lurës. Kena kalue një drekë të mirë në natyrë tek “Liqeni i Bruçit”. Isha i ftuar nga miku im i viteve të rinisë qyshse në Fierzë, nga biznesmeni bajemirë, Dod Doçi, në shoqërinë e tij mikpritëse. Aty kishin ardhë dhe zonja e tij e nderuar, Alda Laçi-Doçi, tre inxhinierë të talentuar të firmës “Lura”- projektues të Kishës Shën Maria në Lurë, e cila është vepër bamirëse e lurjanit të suksesshëm, Dod Doçi i Derës së Parë të Lurës.

3.
Pasaporta e Lurës i ka në identitetin e vet krahinor, natyror, turistik “Liqenet e Lurës”.

Ato liqene janë të shpallura zyrtarisht “Monumente Natyre”. Pra, të ligjëruara, të klasifikuara, të hipotekuara si pasuri elitare për kombin, të trashëgueshme për brezat shqiptar, të pacënueshme nga askush – as nga lurjanët, as nga shtetarët, as nga barbarët me keqpërdorim deri në shkatërrim të tyre.

E veçanta e “Liqeneve të Lurës” është se këto liqene përfshihen tërësisht në territorin e “Parkut Kombëtar të Lurës”.

Kjo jep ma shumë siguri për mbrojtjen e liqeneve dhe të pyjeve të Kunorës së Lurës e të krejt kësaj krahine të rrallë, nëse shteti ynë do të tregohet me të vërtetë kombëtar, nëse shteti ynë i sheh realisht këto si pasuri e madhe dhe e çmuar kombëtare.

Liqenet e Lurës kanë vlera shkencore, ekologjike dhe turistike, prandaj Tradita Shqiptare në shekuj ka pasë rregullat e veta njerëzore, kanunore e hjnore për ruajtjen e mirëmbajtjen e tyre.

Shteti ynë duhet të kujdeset çdo ditë dhe të investojnë çdo vit kalendarik, pasi liqenet po e humbin origjinalitetin e vet natyror të ujit e mjedisit, po iu damtohet barbarisht bukuria, po iu dhunohet hajnisht e harbutnisht krenaria e tyre lurjane, kombëtare e planetare. Kjo prej nga pakujdesia e banorëve e turistëve të saj dhe deri tek babëzia kriminale e keqtrajtimit e shfrytëzimit nga individë, firma e vet shteti ynë i dy shekujve të fundit. Një turist i huaj që kërkon bukurinë e rrallë në Liqenet natyrore të Lurës ka rrezik të pësojë tronditje psikologjike nga gjendja e tyre e deritanishme. Kjo për faktet se ka pasë ndërhyrje pa kriter për ndërtime të çmendura argjinaturash, për ndërtime aventureske kanalesh ujitëse, prerja pa kriter, pabesisht e poshtërisht të pyjeve, ndotjet e shumta të ujërave nga mbeturinat e vizitorëve, mospastrimi i liqeneve, moskujdesi shkencor për pyjet, etj. Të gjitha këto kanë krijue problematika ekologjike alarmante, degradim natyror kriminal të territorit të Kunorës së Lurës, etj.

At Lovro Mihaçeviq, magjistër i rishtarëve françeskanë në kolegjin françeskan të Zadrimës (1883-1892), misionari boshnjak nga Kresheva e Bosnjës, që (sëbashku me misionarin tjetër françeskan poetin Leonardo de Martino) pati ndikim të madh në jetën e udhët e të madhit Gjergj Fishta, ishte dhe në Lurë në vitin 1907. Ai u ngjit dhe në Kunorën e Lurës, tek liqenet e saj, si tek Liqeni i Madh, etj. Ky prift katolik, mik i përjetshëm i Shqipërisë, në njërin nga librat e tij për Shqipërinë e Shqiptarët, tek libri “Nëpër Shqipëri” – përshtypje udhëtimi, botue në Zagreb më 1911, shkruan tekstualisht: “Pak më lart, mbi këtë Liqen të Madh, është një tjetër më i vogël, i cili i jep ujë atij më të madhit më poshtë. Mua më interesonte gjithçka që shihja këtu në këtë lartësi prej 2.000 metrash dhe u kënaqa brenda dy orëve të plota në një qetësi idilike natyrore, por për Liqenin mund të them vetëm këtë, madhështor dhe i mrekullueshëm, por i lënë pas dore të Zotit dhe njeriut, kështuqë bukuria natyrore dhe me bukurinë e vet, e fsheh vendin e shkretë”.

Thonë e shkruajnë se nji gjerman, trajner futbolli, kur e vizitoi Lurën më 1989, kumtoi se “isha për dy ditë në Zvicrën Shqiptare, aty ku Zoti ka falur shumë, por dora e njeriut ka punuar pak”.

Unë e ndjej vetëveten si mik i Lurës e i Lurjanëve, si njohës i visareve historike, kulturore e natyrore të saj, që kam shkrue sadopak për rrugëtimet, kontribute e problematika të saj, më duket se gjendja e Lurës time/tonë ka mbetur pothuaj njëlloj, si në fillim (1907) dhe në fund (1989) të shek. XX si dhe në këtë shekullin e ri, XXI, në këtë ditë të sodit: shtator 2016.

Jo vetëm Toka e Qielli duhet t’ua ruajnë madhështinë e bukurinë “Liqeneve të Lurës” dhe vet krahinës etno-historike të Lurës, por dhe Shteti ynë duhet të jetë dalëzotës i tyre.

AZEM HAJDARI: “MË KA MARRË MALLI PËR NËNËN TIME!”

September 10, 2016 by dgreca

Nga Ramiz LUSHAJ/Atë natë të mrekullueshme të 22 marsit 1992, teksa po ndiqja rezultatet e zgjedhjeve nëpër rrethe, dëgjoj zërin e njohur të Azem Hajdarit që, përveç gëzimit të fitores, në një intervistë të shkurtër në mesnatë e bëri kërkesën në Radio “Tirana” për të përshendetur me këngën “Më ka marrë malli për nanën time”.

Po. Ai dëshironte që gëzimin e fitores së demokracisë, për të cilën dha aq shumë djali i saj, ta kishte dhe nëna e tij shpirtbardhë e punëtore, që i rriti fëmijët me shumë mundime mes varfërisë së kohës së socializmit. Kjo është një kërkesë njerëzore.

Dhe është pikërisht kjo njerëzore e Azemit që, para se të bënte Tyrben e Dervishit të Luzhës, ia pat rregulluar aq mirë edhe varrin nënës së tij të dashur.

Është pikërisht kjo njerëzore që atij i dha aq zemër e mend për t’u hedhur deri në vetsakrifikim në ballë të studentëve për të kërkuar lirinë dhe demokracinë në tokën shqiptare, për të dalë nëpër mitingje e për të folur me njerëzit e zemrës për të nesërmen.

Është pikërisht kjo njerëzore që e bën të nderuar e të respektuar në zemrat tuaja, në fjalën e në punën tuaj, në jetën tuaj, në të sotmen e të nesërmen tuaj, që të tjerët të kenë mall për ju, që ju të keni mall për të tjerët, që të ndërtojme jetën e demokracinë në emër të njerëzores.

RAMIZ LUSHAJ.
Botues i gazetës së pavarur “Shkëlzeni”

___________________________________________
Marrë nga Gazeta lokale “Shkëlzeni” e rrethit të Tropojës, nr. 18, shtator 1992.

Foto e Azem Hajdarit nga arkivi im vetjak. @ Ramiz Lushaj.

DY LUFTËTARË MARTIRË NGA PLAVË-GUCIA

September 8, 2016 by dgreca

SELMAN FAKU PRELVUKAJ E PULEC HIMA AHMETAJ, DY LUFTËTARË MARTIRË NGA PLAVË-GUCIA
-Në 70 vjetorin e vrasjes së tyre nga serbo-malazezët në bjeshkën e Memës /

NGA RAMIZ LUSHAJ/

1.Historia i njef të asht’ e të palctë Kasemçukajt. Rrem genetik i Prelvukajve, bark më veti i tyne.

Nga kjo derë e fisme është gjyshja e Bruno Selimajt të Nokshiqit. Bjeshka i thoshin, një emën burimor shqiptar. Ajo është motra e legjendave të trimnisë, Selman Faku Kasemçukaj. Ky luftëtar i Shqipërisë Etnike është pesë herë i njoftun: si Selman, si i Kasemçukaj, si i Prelvukaj, si i Martinaj, si Plavë-Gucias.

Një fakt: i fismi Jakup Jahelezi i Dragobisë, mbi 90 vjeç, i emigruem në Nju Jork, e përveçon Selman Fakun me thanien e thuktë: “S’kam pa djemë ma trima në jetën teme”.[1]

2.Kasem Çukaj i trimnisë, sipas pemës gjenealogjike, ishte vet i katërti vlla, sëbashku me Metën, Latifin e Omerin. Tre prej tyre pjesmarrës ballor në Luftën panshqiptare e ndërkombëtare të Nokshiqit (1879-1880).

Vet Kasem Çukaj i pati gjashtë djemë: Butin, Salihin, Brahimin, Rekun, Elkun e Fakun. Gjashtë kreshnikë. Si në Eposin e Kreshnikëve. Secili histori e lavdi të shkruar me mend e pushkë, me sakrifica e gjak.

Tre prej tyre: Brahimi, Buti e Salihi, janë martirë të kombit shqiptar.

Prof. dr. Zekeria Cana ishte në shtator 1995 në fshatin Martinaj, në kullën e të moçmit mbi shekullor, Sylë Prelvukajt, i cili e kishte përjetue pushtimin sllav genocidial të Plavë-Gucisë nga tetori i 1912-tës deri në nëntorin e 1913-tës, kohë e njohur në histori edhe me emrin e tragjedisë “Masakra e Previsë”. Ky i rrëfen historianit edhe për një nga dajët e Bruno Selimajt: “Brahim Kasemi dhe dy burra të tjerë që nuk pranuan ndrrimin e fesë u pushkatuan në vend. Varret i kanë mbi fshat pranë themeleve të kishës së vjetër katolike”.[2]

Historiani tjetër, i vuthjani R. Dedushaj, tek vepra “100 Vjet Luftë” dëshmon se djalin e Kasemçukajve, Brahimin – vet i tretë, e kanë vrarë Vasojeviçët si hakmarrje shovene ndaj trimave e trimnive të Prelvukajve në mbrojtje të Plavë-Gucisë në vitet 1854-1880.

Dy djemtë e tjerë të Kasem Çukajt, Butin dhe Salihin, i kanë pushkatue malazezët në Masakrën e Previsë.[3] Nuk iu dihen as vorret.

Kësokohe, në Previ, në këtë masakër ende të pazbardhur plotërisht dhe të padënuar ndërkombëtarisht u pushkatua nga Martinajt edhe Arif A. Balidemaj, Hysen Delia, Mujë Gali, Bajram Haxhia e në Greben Nezir Cufi e Zekë Haxhia. Ka edhe të tjerë. Ne kaq dijmë. Trolli i vet Martinajve mund të dëshmojë ma tepër.

Një telegram i 27 marsit 1913 i nënshkruem nga Krahinari i Pejës, J. Plamenac, drejtue për në Çetinën e Krajlit, direkt për ministrin e Brendshëm Plamenac, i ban atij me dije se “sot në Martinaj iu vu zjarri 11 shtëpive kaçake” (Dok. nr. 488). Historianët listojnë se u dogj edhe kulla e Kasemçukajve të Prelvukajve. Krimineli i atij zjarri të përflakshëm e të përgjakshëm ishte kapiteni Vuksan Dragoviq, antar i Gjykatës Ushtarake në Plavë-Gucinë e sapopushtuar nga mbretnia e Malit të Zi, një mbretni – protektoriat i kahershëm i Perandorisë Ruse.

Kësokohe, Selman Faku i Kasemçukajve, përndryshe: vllai i gjyshes së Bruno Selimajt, ishte vetëm dy vjeç. Djalë i vetëm. Një grua e atyhit e mori në mbrojtje deri në vetsakrificë. E fshehu në një kullë, në dimit e saj. Ai iu shpëtoi kontrollit e ndëshkimit sllav dhe asaj jete shumë të vështirë të kohës së Masakrës së Previsë, një nga masakrat ma të mëdha ë ma tragjike në historinë e botës antike e moderne. Ndoshta kjo situatë e rëndë e me rrethana të ashpra në vite rritje e lanë atë disi trupshkurtër.

Selman Faku Prelvukaj i Martinajve, banor i Gucisë, luftëtar i lirisë për Plavë-Guci, për Shqipëri Etnike, veçanarisht gjatë Luftës së Dytë Botërore e në vitet e para të sundimit të shumëfishtë komunist në Malin e Zi (Jugosllavinë Avnjoiste) e në Shqipërinë Londineze, u shqua si Luftëtar i Lirisë Kombëtare Shqiptare.

Ai, Selman Faku i Martinajve kishte me veti edhe një shok të pa shoq, Pulec Hima Ahmetaj i Vuthajve. Si rrinë shqiponja me dy krena në Flamurin Kombëtar Shqiptar ashtu qëndruan këta të dy sëbashku në Plavë e Guci me rrethina vrrini e bjeshke deri në Malësi të Gjakovës (Tropojë), Malësi të Madhe, Shkodër, Deçan, etj.

Ata kishin edhe një “Grup të Rezistencës Shqiptare Kundër Sllavëve” (1941-1947).

Shqiptarët prej nga liqeni i Plavës tek ai i Shkodrës dhe nga lumi i Limit deri tek rrjedhat e Drinit, si dhe ardhacakë e okupues sllavë në Alpe, e thirrnin “Grupi i Selmanit e i Pulecit” apo “Grupi i Pulecit e i Selmanit”.

Këta, të dy, nuk u ndanë kurrë në jetë në vitet e rezistencës së tyre. Ata i kishin idealet kombëtare shqiptare të përbashkëta. Për ma tepër, ishin edhe baxhanak ndërveti, i kishin gratë motra. Edhe vdekjen e patën bashkë: në të njëjten ditë, në të njëjtin vend. Edhe varret iu mbetën pranë njëri-tjetrit në Bjeshkën e Memës.

Historiani tjetër i Plavë-Gucisë, Sulejman B. Ahmeti, ndër të tjera, konkludon: “Këta dy trima i patën rrugët e hapura. Ka qënë shumë e vështirë për t’u dalur atyre përpara. Tek pushtuesit serbë ishte krijuar bindja se ata nuk i merr pushka”.[4]

Në këto vite, në krejt krahinën e Plavë-Gucisë, në burime të ndryshme dokumentare thuhet se vetëvepronin përkohor disa luftëtarë edhe në grupe nacionaliste.

Këta kishin lidhje të dyfishtë ndërveti: nga gjaku e nga ideali kombëtar, si grupi i Rrustem Mulajt e i Adem Shaban Gjonbalajt (ky i fundit, daja i Bruno Selimajt nga ana e nanës së tij), i Prelë Kolë Shytit, i Haxhajve të Hotit të Plavës, i Shemso Ferrit të Plavës, i Sali Ismail Nikoçit dhe i Hasan Isuf Kukajt, i Man Zekë Qosajt e i Ram Tole Hasangjekajt, i Imer Maliqit e i Mustaf Haxhisë, i Smajl dhe Haxhi Metë Martinaj, i Belo Hamëz Ahmetajt, të cilat përndiqeshin me hjekësi e pushkë nga tana anët: edhe nga Jugosllavia (Serbia e Mali i Zi), edhe nga Shqipëria Londineze.

Grupi nacionalist i Selmanit e i Pulecit ishte tejet i veçantë, ma aktivi ndër të gjithë, veprimtar e qëndrestar deri në kufij të legjendave të kohës.

Selman Faku Prelvukaj, trim i maleve që rriten trimni, kishte vra në përpjekje e atentate gjithato shkije me cene e akte antishqiptare, ndaj pas ripushtimit të egër sllav nga Jugosllavia e Dytë e Titos, tue kanë thep e ferkem në luftë të pandalune me ta, si shumë plavë-gucias të tjerë çohet e kapërcen kufinin e padrejtë të 1913-tës e 1945-ës dhe hyn në Shqipërinë Londineze, Republikën Popullore të Enverit, sistem e fytyrë kthyeme kah Beogradi e Moska e atëherit, dy nga kryeqëndrat prej kah i erdhën përjetësisht të kqijat e derisotme kombit shqiptar.

E lypte gjithkund Jugosllavia. Selmanit ia kishte ruejt qelinë e torturave e plumbin jetëmarrës.

Diku i ra në fije edhe Shqipëria. E kapën në kambë, në rrethin e Shkodrës. Ia lidhën duert, e mbyllën për disa ditë në burg. Ia dorëzuen palës jugosllave, sipas një Marrëveshje të përbashkët në mes qeverive komuniste të Shqipërisë të (pa)varur e të Jugosllavisë federaliste.

Vetë Selmani, për realitetin zyrtar shqiptar plot mbrapshti helmtë të asaj kohe me pabesi shtetërore shqiptare e ortaknitë me sllavët, shprehej: “Ne ishim të detyruem të kërkonim strehim në vendin tonë. Komunistët e Enverit nuk na pranonin, ata na thonin tradhtarë, reaksionarë. Ata na prenë në besë. Na lidhën dhe na kthyen te vllaznit e tyne jugosllav”.[5]

Sigurimi oktapod shqiptar, fijelidhun edhe me sllavët e Beogradit e të Çetinës dhe prej 1946-tës me të Titogradit (Podgoricës), nuk harrojnë asnjë detaj të bashkpunimit ndërveprues.

Në Han të Hotit, teksa ua dorëzonin Selmanin ashtu të lidhun e të lodhur nga burgu i vështirë, i amanetojnë palës jugosllave: “Kujdes! Mos e shihni kështu trupshkurt se është njeri shumë i rrezikshëm…”.

Ia caktojnë një ushtarë sllav trupfortë me e përcjell përkrye maleve deri në Guci, i cili iu thotë eprorëve të vet e shoqëruesve shqiptarë të deriatyshëm: “Kush, ky i lidhun e unë me pushkë në dorë, me i pasë krahët nuk mundet me më ikë mue…”.

Rrugës për në Podgoricë Selmani ishte dhe hiqej si tepër i lodhur, ndaj ky ushtari shoqërues po i ndal hapat tek një farë ure me ujë të vrulltë e po gjuen në shenjë thëllanxat e malit. Selmani gjen rast e i thotë: “Ah, trim te je! Si i mbyll burri sytë kur rrudh me gisht në pushkë?!” Fjala ndjek fjalën. Selmani nuk ndal bisedë: Të kallzoj unë qysh me gjuejt kryeshenjë. Ndale frymën, mbylle një sy, qetësohu…”

Trupgjati ushtar merr huti çasti. Selmani mendje e sy mprehtë i avitet shpejt e i shkallmohet me prangat e duarve e t’i jep plastim e rreknim teposhtë në zallishtë. E vret ushtarin, dekun e në tokë. Ia merr atë armë.

Ik’ tue u ruejt aq fort sa mos me e pa as zogjtë. Ecte tue ngatrrue ferkem. E kalon për të dytën herë brenda asaj dite kufinin shqiptaro-shqiptar.

Kur hyn në Hot trupi i merr krahë. I troket një dere hotjane. Kish pasë mikpritje, besë e burrni. E presin shqiptarisht, pa frikën e kohës. Aty merr ma shumë forcë e shpresë. Ia hjekin prangat duarve, që i kishin lanë shenja ajtjeje. Ia vlerësojnë idealin kombëtar e trimnitë. E mbajnë për nja dhjetë ditë si ma të mirin mik në kullën e tyre e, mbasandejna, mashkujt e fortë e bestar të saj e përcjellin deri tek Shtegu i Dhënve.

8.Luftëtari kombëtar Selman Faku Prelvukaj prej atyhit shkon drejt e në krahinën e tij të Plavë-Gucisë, drejt e në malet e lirisë të pafjetun atë ditë e sot.

Prapë me grupin e tij, me “Grupin e Rezistencës Shqiptare kundër Sllavëve”. Ky grup prej kryeherit kishte deri në mbi dhjetë antarë: Pulec Hima Ahmetaj i Vuthajve; Zenel Mehmeti Ahmetaj i Vuthajve – një burrë i shkolluar e i sprovuar për mend e pushkë; Ibrahim Smajli Prelvukaj i Martinajve; Shaban Sadria Hasanaj i vllaznisë Gjonbalaj të Vuthajve; Kadri Salihi Ulaj i Katundit Sirm të Vuthajve; Mehmet Mustafa Kukaj i Kukajve të Vuthajve, dy rugovas, e të tjerë.

9.Shenjat e natyrës tregonin se dimni i atij viti 1946-‘47 po vinte tepër i egër. Grupit të Selmanit e Pulecit iu duhej me i ba konak vetes në jetesen plot me sakrifica sfide deri në vetmohim.

E kishin gjet vendin krejt të sigurt: përmbi Jasenicë, në afri të Hotit të Plavës, bash në Sjapicë të Haxhisë, në një shpellë tek “Buni i Shtjerrave”.

Po një dimën tjetër antishqiptar ma i madh e ma i egër po vinte edhe në Plavë-Guci nga regjimi jugosllav i Titos, nga vet Beogradi i Serbisë me kryeministrin serb Blagoje Neskoviç dhe nga dy kryeqëndrat e Malit të Zi, nga Çetina e vjetër e fronit e nga Titogradi i ri me kryeministrin malazez Blazho Jovanoviçin.

Cilido shqiptar etnik që ishte me rezistencën antisllave e luftonte për liri kombëtare në male, i cilësuar “kaçak”, “i arratisur”, “tradhtar”, etj., UDB-ja jugosllave ua torturonte e masakronte familjet me të madh e të vogël.

10.Sapo kishte hy’ viti 1947. Dikush nga të afërmit e grupit, që fatalisht ishte thirrë ndihmatar në përgaditjen e konakut të atij dimni të ashpër, nuk mujti me iu durue gatë torturave antinjerëzore e me shpirt ndër dhambë iu kallxoi pabesisht armiqve të kombit “shtëpinë e dimnit” të luftëtarëve të Lirisë Kombëtare, të Shqipërisë Etnike.

Ky njeri i besuar i preu në besë, i tregoi UDB-së ku ndodhej i strehuar Grupi i Selmanit dhe i Pulecit…

Shteti jugosllav u ngrit në kambë sikur do të mësynte kufinin drejt Shqipërisë Londineze e jo drejt një shpelle tek “Buni i Shtjerrave” në Sjapicë, ku thuhej se ishin vetëm 14 luftëtarë plavë-gucias e të rrethinave. Sidoqoftë nuk merr aq randësi numri i atyre luftëtarëve po fakti se kësaj here po sulmohej ajka e qëndresës luftarake lavdiplote në kit’ krahinë etno-historike shqiptare, vatra e fundit e qëndresës së organizuar antisllave në Alpe nga lumi i Vermoshit e ai i Valbonës deri në Lim.

UDB-istë të atyhit e të ardhun nga larg, shumkush nga komunitete etno-kulturore ardhacake në krahinë, mjaft njerëz përtej kureshtisë, lëviznin gjithandej në dy qytetet Plavë e Guci, në Ultinën e Epërme të Limit, luginat e Jasenicës e të Plavës…Gjithkah.

Forcat policore të rendit e të ndjekjes dhe ato ushtarake, të cilat rrinin përditë në survejim e kryenin terror e genocid në Plavë-Guci, u shtuan me përforcime të reja.

Fjala e zezë cegmoi mbi borën e bardhë, ajo doli para krismave të pushkëve: I kanë rrethue Selman Fakun e Prelvukajve e Pulec Himën e Ahmetajve…”.

Forcat e Sigurimit Jugosllav – UDB-ja, sëbashku me ato të policisë e të ushtrisë republikane e federale, ua kishin frikën një përballje luftarake me grupin e Selmanit e të Pulecit, prandaj shkuan tek vendstrehimi i tyre në shpellë tek Buni i Shqerrave tue përdorë për mburojë trupa njerëzore civile të Plavë-Gucisë. I kishin mobilizue me forcë, me dhunën e kohës. Kishte aty burra e gra me autoritet në fshatra e krejt krahinë dhe deri në Malësi të Madhe e Rrafshin e Dukagjinit. Disa sish edhe pa lidhje të afërt genetike gjaku me të rrethuarit në atë shpellë.

I kishin sjellë edhe nga të trungut familiar, të afërm e miq të këtyre luftëtarëve kombëtar në rrethim të plotë. Në mes tyre, në ballë të tyre, ishte edhe Bjeshka, motra e Selman Fakut e gjyshja e Bruno Selimajt. Ajo kishte me veti edhe djalin e saj, Ymerin e të tjerë. Aty ishin edhe të familjes së Pulec Himës. Edhe të tjerëve.

Në disa burime dokumentare thuhet se ishin mbi 100 civilë plavë-gucias të moshave të ndryshme, të thyer në moshë e të rinj, burra e gra, etj., që shumë prej tyre i kishin sjellë aty edhe si “pengje” për të rrethuarit. Një numër tejet i madh.

Diku, në një pjesë të rrethimit, në pjesën ballore, ku komunikohej edhe me luftëtarët në shpellë, ishin vendos deri në mbi tre rradhe me civil. I shtyjnë t’i afrohen konakut, shpellës.

Prej nga afër iu thërrasin të dorëzohen, po ka qëndresë. Kurrkush nuk po don me ra në dorë të shkjaut i gjallë. Situata e tensionuar fort, keq, e paparishikueshme zgjati bukur shumë.

11.Civilët, realisht, ishin “pengje”. Në koft se patriotët e rrethuar do të kundërpërgjigjeshin me luftë, atëherë do të kryhej një masakër e madhe mbi gjithë ata njerëz të ndershëm, të pafajshëm, të gatshëm edhe për vetsakrifikim.

I pari nga ajo shpellë si shtëpi e kështjellë po del Zenel Mehmeti Ahmetaj i Vuthajve, që shpesh printe me fjalë e shembullin e tij. Po dvet si është puna. I thanë se qëndresa e tyne do të sillte masakrën e përgjakshme. Ai e lëshoi armën përtokë tue thanë sheshit: “Jo, jo, ma mirë ma shumë se 10 se sa ma shumë se 100”.

Pas tij, dolën të gjithë. Në intervale kohe. Njani pas tjetrit. 12 luftëtarë.

12.Të fundit, nga shpella, dolën Selman Faku Prelvukaj dhe Pulec Hima Ahmetaj. Ia kanë qit’ pushkën njani-tjetrit në gjoks gati me dhanë jetën dhe u besatuan ndërveti e përballë të gjithëve se nuk dorëzohemi të gjallë. Ia kanë nis kuvendimit nga larg.

Selman Faku po iu selamet i pari:

-Ju e keni fitue Luftën e Dytë Botnore, po ne Shqiptarët luftojmë për tokën tonë…Ju e keni ditë se jena në shpellë. Pse na i keni marrë në qafë familjet tona e i keni pru deri këtu. Pse nuk erdhët me luftue me ne e me e pa se qysh zihen burrat rob…

I shtymun nga antishqiptari barbar, Mikail Bullotovi, naçallnik në Beranë, një shqiptar, i thirrun aty, po ia përcjell fjalët e tij kah dera e shpellës:

-Selman e Pulec, mos e vrani njani tjetrin, se nuk keni nevojë. Luftë a kanë…

Atëherë Selmani po dvet prej larg shqiptarin ndërlidhës:

-A asht Bullatoviçi ende në fuqi si naçallnik në Beranë. Në koft se asht ai atje nuk dorëzohem i gjallë, sepse e di se ka me më vra për hakmarrje. Në besë të shqiptarit po të them: mos më merr në qafë…

Shqiptari u fut me trina nëpër mal. I ktheu përgjigje sikur Mikail Bullatoviçi nuk ishte naçallnik në Beranë.

Selmani i besoi atij.

U dorëzue sëbashku me Pulecin.

13.Menjëherë i nisën 14 luftëtarët e Lirisë Kombëtare Shqiptare drejt qytetit të Plavës. Ashtu të lidhun dy e nga dy. Me dhjetra tyta armësh të drejtuara drejt tyre.

U shkrehën armë zjarri në ajër si sinjal fitorjeje për kapjen e tyre robër. Në fakt ata ishin ma shumë se robër lufte.

Iu del para Bullatoviçi.

Selmani e Puleci e kqyrën njani-tjetrin: A thue kanë ndonjë shteg me ik?! E panë se ishin të premë në besë si na “dikushi” që ua kishte tregue UDB-së vendstrehimin e tyre dhe tashti nga ky shqiptari nderlidhës që nuk iu tha të vërtetën për Bullatoviçin. Ata do të kishin vrarë veten e nuk do të ishin dorëzue të gjallë tek shpella te Buni i Shtjerrave.

-Ndani veç ata të dy – iu tha Bullatoviçi. -Mos i çoni poshtë me të tjerët…

Ashtu ndodhi: i ndalën aty ata të dy: Selmanin e Pulecin.

Sllavët ishin të etur për vrasjen e tyre.

Në bjeshkën e Memës, mbi dyqind metra poshtë shpellës i mbështetën për një pishë të madhe e derdhën mbi ta breshëri armësh.

I pushkatuan pa gjyq.

Një vrasje politike, barbare, shovene.

Një urrejtje bio-politike e etnike ndaj tyre, pasi ata ishin e mbetën shqiptarë të vërtetë, të rrallë, legjendar.

Naçallniku Bullatoviç e shpiku një farsë sikur gjoja ata donin të arratiseshin e qëlluan mbi ta pa paralajmërim.

Në fakt e vërteta qëndron ndryshe: edhe sot pas 70 vitesh në koft se ua përmend shkijeve këta dy emra të lavdisë shqiptare atyne ua prish në çast humorin e me kanë pramje i lenë pa gjumë.[6]

14.Pulec Hima Ahmetaj i Vuthajve ka lanë trashëgimtarë. Një nga djalë të tij, Shemunin, e kam njoft personalisht. Ishte mësues emigrant në Elbasan. Mjaft i lidhun me tre djemtë e hallës time, Dadës Razë, djemtë e Sherif Dedushajt nga Vuthajt, edhe ata emigrantë në Elbasan.

Një herë në vitet ’80 teksa shetisnim me Shemunin e Avdyl Dedushaj, bash aty tek hotel “Skampa” po ndal hapin Shemuni e vikati me tanë forcën e shpirtit të tij: “Kosova Republikë”…Duart i mbante të lidhuna lart në formë shqiponje, simbol i bashkimit kombëtar. Ky nuk ishte rasti i parë e as i fundit. Ai kishte në gjakun e tij genin e martirit të kombit, Pulec Hima Ahmetaj.

Selman Faku Prelvukaj, i derës së Kasemçukajve, i lindur në Martinaj e jetues në Guci, i ka lanë dy çika, po geni i këtij martiri të kombit jeton edhe tek gjithata nipa të tij nga Selimajt e Nokshiqit. Një prej tyre është edhe Bruno Selimaj, një emër i kohës shqiptare, një njeri simbol për kontributet e tij për kombin shqiptar.

[1] Rexhep Dedushaj. 100 Vjet Luftë. NY. 1999.

[2] Zekeria Cana. Gjenocidi i Malit të Zi mbi popullin shqiptar 1912-1913” (Dokumente). IAP. Prishtinë. 1997, fq. 34.

[3] Z. Cana. Po aty. f. 34.

[4] Sulejman B. Ahmeti.: “Plava dhe Gucia – Ngjarje që nuk duhen harruar…”. Monografi. Tiranë, 2002, f. 78.

[5] S. B. Ahmetaj. Po aty. f. 81.

[6] Ramiz Lushaj: Referime dhe nga Dosja ime “Plava e Gucia” (Dokumente arkivore, shënime, dorëshkrime, takime e biseda, etj.)

EUROPË, HIQJA KOSOVËS “MURIN SHENGEN”?!

August 22, 2016 by dgreca

Nga Ramiz LUSHAJ/

1.Hashim Thaçi, me egërsi politike, sikur të ishte kryetar i një junte politike, apo diçka tjetër, e jo President i shtetit të ri të Kosovës, shpesh i drejtohet kërcenueshëm popullit të vet: pa Ratifikimin e Demarkacionit me Malin e Zi nuk ka integrim të Kosovës në BE, etj. Kjo është “Rrena Hashim e Integrimit”, e cila ua përnget thaçmeve të tij në ajrin e politikës. Për mos me thanë ndryshe.

Patjetër, integrimi i Kosovës në Europën e Bashkuar është ideal, rrugë e vizion i kahershëm e i sotshëm i vet popullit shqiptar të Kosovës. Krejt klasa politike e Kosovës e ka në Platformën e vet Politike. Kosova ka dhe nji Ministri Integrimi, si të gjitha vendet e Ballkanit jo antare të BE-së.

Po, e thanun troç, Kosova, me u integrue në BE e ka të vështirë, e pret nji udhëtim i gjatë. BE ka luftë blloqesh e rrymash politike kundër saj, veçmas ato sllave edhe jashtë Europës së Bashkuar, që kultivohen e zotnohen prej shekujsh e veprimtarojnë kundër Kosovës në çdo tik-tak kohe, me fytyrë mesjetare apo moderne.

E, tjetra, me u pranue nji vend kandidat për në BE, si rasti Shqipëria, duhet me u dakortësue të gjitha vendet antare të BE në institucione të shteteve të tyre dhe, kjo, është nji proçedurë disi e gjatë. Po fakti se pesë vende të BE: Greqia, Spanja, Rumania, Sllovakia e Qipro, nuk e njohin ende Kosovën, tregon se sa i largët do të mbetet integrimi europian i saj.

Me sa duket për Hashim Thaçin e Isa Mustafën me nji pushtet kaq të gjatë, me diktate të mëdha e me akuza të shumta, kaq e pati kariera e tyne politike, ndaj tashti Kosovës i duhen figura të tjera të reja në kryevende të caktuara të saj, pa i distancue apo menjanue në rikthime apo në lobingje as dhe ish presidentët prof. dr. Fatmir Sejdiu, Behxhet Pacolli, Atifete Jahjaga.

E shumta dhe e veçanta e mirëpritur nga BE është dhe mbetet Liberalizimi i Vizave. Përndryshe: Marrëveshja e vonuar Shengen.

Europa nuk duhet të harrojnë se në mitologji, në legjenda klasike, është nji hallë e stërlashtë e ilirëve. Pra, bashkarisht, jemi Europa. Jemi të parët e saj, para se të vinin në Europë shumë nga popujt (shtetet) që tashma janë antare të saj.

Bojkotimi i derisotëm i Kosovës në Lëvizjen e Lirë (Shengen) është turpi ma i ri i Europës.

Ndaj Kosova duhet t’i kujtojnë Europës se qysh në hershmërinë ilire, rreth tre mijë vjet ma herët, kena kapërcye dete e male të Lindjes e të Perëndimit me “pasaporta” zyrtare të asaj kohe: me bojë në papirus ose pergamentë, gdhendur mbi pllakë të hollë bronzi ose guri.

Ndaj Kosova duhet t’i kujtojnë Europës se perandorë romak e bizantintë të saj e drejtuan Perandorinë Romake kur ishte Njish dhe kur u nda më Dysh, si Konstandini i Madh që e njohu zyrtarisht Krishtërimin, si Justiniani i Madh që e la “Kodin e Justinianit” në themele të sotme juridike të Europës, etj. etj.

Po, Kosova ka qënë dhe mbetet në zemër të Europës, në mesin e dheut (Mesdhe), ndërsa prania e sotme e shumanshme e Bashkimit Europian në Kosovë është vet “Fytyra e Kosovës”, aq sa për popullin shqiptar të Kosovës, në nji kuptim e realitet të caktuar, duket sikur “Kosova është BE dhe BE është Kosova”…

Ndaj duhet thanë se me sjellje të tilla të saj, me “Murin Shengen”, Europa e Bashkuar po e tepron dhe po e turpëron përditë e ma shumë vetveten në sytë e kombit shqiptar e të botës euro-atlantike.

BEAU JOE BIDEN, GUXIM, PREMTIM E NDERIM AMERIKAN

August 17, 2016 by dgreca

Nga Ramiz LUSHAJ*/

1.Beau Biden i përngjante shumë babait të tij në gene jete e në hapa udhe, aq sa ata të cilët e kishin njohur nga afër si dhe ata që ia kishin dëgjuar famën prej nga larg, e shihnin dhe e prisnin si një “Joe Biden i ri”. Kaherit, qyshce në korrik 2003, e pohonte një fakt të tillë Shannon Canton tek gazeta “Delaware Today”. Presidenti Amerikan Barak Obama, në maj 2015, e cilësonte “Beau Biden, njësoj sikur baba i vet, njeri i mirë, zemërgjerë, katolik i devotshëm, me besim të madh fetar”, që i kreu të njëjtat shkolla si i ati, iu përkushtua veprimtarisë publike si i ati, etj.

Beau Biden ishte e mbetet një realitet i mirë amerikan, një profil i lartë i politikanit, juristit e ushtarakut bashkëkohor amerikan, një udhëtar i përjetshëm i idealeve amerikane, një ëndërr e madhe amerikane.

Erin McPike, në nji shkrim më 9 nëntor 2012, e cilësonte Beau Biden: “një tjetër yll Biden në ngjitje në Partinë Demokratike” i cili “po shkëlqen në politikën kombëtare”.

Ai, Beau Biden, ndonëse ndrroi jetë 445 ditë ma herët, nuk është një meteor politik, por ende mbetet një yll në horizont të kohërave, ende vjen drejt nesh i nderuar, i paharruar, guximtar, qëndrestar, shembëlltarë.

2.Vjet 18 dhjetori ishte e premte, por Nënpresidenti Amerikan Joe Biden e bani pushim. Si gjithmonë në këto 43 vitet e fundit. Kjo datë, kjo ditë, i kujton tragjedinë e parë ma të madhe në jetën e tij. Ishte 18 dhjetori 1972. Gruaja e tij 30 vjeçare, Neilia Hunter Biden me tre fëmijët e saj, po shkonin për të marrë në treg dhurata e shumçka tjetër për Krishtlindje. Rrugës pësuan aksident të randë. Fatal. Vdes nana e re Biden me vajzën e saj të vogël, Naomi mbi një vjeçare, ndërsa dy djemtë e saj, Beau Biden – rreth 4 vjeç e Hunter Biden rreth 3 vjeç morën plagë të randa.

Në Konventën Kombëtare të Demokratëve, në fundgushtin 2008, në Denver – Kolorado, kur u shpall Joe Biden Nënpresident i Amerikës, ishte aty dhe 39 vjeçari demokrat Beau Biden – një nga përfaqësuesit premtues të brezit të dytë të politikanëve të Amerikës, Prokuror i Përgjithshëm në Delaware, një nga ushtarakët rezervë vullnetarë për të shkuar atë vit në Irak. Ai, Beau Biden, në atë Konventë, foli për aksidentin familjar tragjik të vitit 1972, për humbjen e nanës e të motres së tij, foli për virtytet e vlerat e larta të babës së tij, Joe Biden, si një prind i rrallë, i përkushtuar, njerëzor e gjithçka tjetër ndaj fëmijëve të tij në rritje jetimë, foli për humanizmin e “nanës së dytë” të tyre (prej vitit 1997) dr. Jill Jacobs Biden, Zonja e Dytë e Amerikës. Gazetari John M. Broder, në një shkrim në “The New York Times” të gushtit 2008 theksonte se fjala e Beau Biden i përloti shumicën e delegatëve në sallën e Konventës të Demokratëve.

Joe Biden, i nominuar për Nënpresident i Amerikës, ky njeri i dimensioneve të mëdha amerikane e simbol i vlerave të larta amerikane, foli aq mirë në Konventën e gushtit 2008 sa që delegatët mbetën shpeshtas me duartrokitje e brohoritje, salla e madhe dukej e përflakun. Ai iu drejtua djalit të tij të madh, politikan në rritje i kohës amerikane: “Beau, të dua. Jam shumë krenar me Ty. Jam krenar me Ty për burrërinë që ke brenda teje. Jam shumë krenar me Ty, je baba i përkryer!” Ai iu drejtua familjes së tij të mbetur e zonjës së tij të madhe, akademikes, Jill Jacobs Biden: “Jam po aq krenar edhe me birin tim, Hunter, dhe me bijën time, Ashley’n. Dhe me gruan time Jill, e vetmja që më lë edhe pa frymë edhe pa fjalë në të njëjtën kohë”. Ai foli dhe për dy prindërit e tij, babën Joseph Robinette Biden, Sr. (1915-2002) dhe nanen e tij, Catherine “Jean” Eugenia Biden (1917-2010): “Babai im kishte një shprehje. Ai thoshte: Një baba e di që ka pasur sukses, kur e kthen kokën prapa, dhe e sheh të birin e të bijën e tij dhe e di se ata ia kanë dalë në jetë më mirë se ai. Jam një sukses…Do të doja që ta kisha babain këtu, por ai s’është më me ne. Por jam mirënjohës që nëna ime, Catherine Eugenia Finnegan, është këtu me mua. Të dua nënë”.

Kur Joe Biden doli për të dytën herë Nënpresident i Amerikës, në Konventën Kombëtare të Demokratëve, në Charlotte të Karolinës së Veriut, në atë fillim shtatori 2012, ishte aty delegat dhe djali i tij i madh, Beau Biden, 44 vjeçar, i cili kësi herit mbante dhe statusin e lartë “Veteran i Luftës”. Ai, në atë Konventë, me një fjalë të pazakontë foli për Amerikën e idealeve e shanseve të mëdha, për babain e tij të jashtëzakonshëm, për Presidentin Barak Obama në mandatin e dytë dhe me misione presidenciale të traditës e të reja. Ai, si major i luftës e paqes në Irak, i dha vlerësimet e tij për vizitën e papritur dhe nderuese të babës së tij, Joe Biden – Nënpresident i Amerikës, me 4 korrik 2009, në kampin e atyshëm amerikan “Victory”. “The Huffington Post” e 6 shtatorit 2012 e botoi të plotë fjalën në atë Konventë të politikanit me të ardhme, Beau Biden, e cila përmbyllej me thanien nderim madhor: ”Babai im, Heroi im, Joe Biden !”

3.E cekëm në kryerradhë se, Beau Biden, sikurse i ati i tij, Joe Biden, i ndoqi Archmere Academy të Universitetit të Pensilvanisë dhe Syracuse University College of Law në New York. Emrat e të dyve, babë e bir, janë të skalitur publikisht e përhershëm në historinë e këtyre shkollave.

E, nuk kishte si të ndodhte ndryshe për të mos ecur në gjurmët e tij, pasi i ati, senatori Joe Biden, e merrte shpesh me vehte në udhëtime e veprimtari të ndryshme në Delaware e shtete të tjera të Amerikës, qyshce kur Beau Biden ishte mbi 4 vjeç.

Çdo prind e don fëmijën e vet, por Joe Biden e shihte me plot besim djalin e tij të madh, Beau Biden, se ai do të ecte shpejt, larg e lart në karierën e tij politike, juridike e ushtarake.

Beau Biden në moshën 25 vjeçare filloi detyrën e gjyqtarit në qytetin Concord në New Hampshire të Amerikës, në vitet 1994-’95. David Brooks teksa shkruan tek “The Telegraph” i Amerikës, citon fjalët e gjyqtarit të njohur Steven Mcaliffe : “Ai ishte djalë i veçantë, e donin të gjithë pa përjashtim, me të vërtetë. Edhe ata që nuk pajtoheshin me të, nuk mund ta urrenin atë”.

Beau Biden, më 1995-2004, punoi në Departamentin e Drejtësisë të SHBA në Filadelfia, fillimisht si këshilltar i Zyrës të Politikave të Zhvillimit dhe më pas si prokuror federal në Zyrën e atyshme të Prokurorit të SHBA.

Gjatë kësaj kohe, Beau Biden, shkoi nga Filadelfia e Amerikës në Europë, në Kosovën euro-atlantike të pasluftës, si këshilltar i lartë ligjor i Departamentit Amerikan të Drejtësisë, ku shërbeu me dinjitet e efektivitet, la gjurmë e mbeti emër i nderuar.

Beau Biden në vitin 2004 ishte një partner dalëzotas në studiot ligjore të njohura “Bifferato”, “Gentilotti”, “Biden & Balick”, derisa u zgjodh në detyrën e lartë të Prokurorit të Përgjithshëm të Delaware.

Kjo përvojë e gjatë në Filadelfia i shërbeu atij gjatë gjithë jetës së shkurtër e me kontribute të mëdha.

Gjithnji, i ati, senatori Joe Biden, e shihte djalin e tij – Beau Biden, si dhe zonja akademike Jill Biden e shihte nipin e vet – Beau Biden, si guxim amerikan, si premtim amerikan.

4.Beau Biden ishte një ushtarak i mirë, në rezervë, i përkushtuar, i guximit, i aksionit, i sakrificës.

Në vitin 2003 ai iu bashkua Gradës Kombëtare në Delaware. Ai e shihte se që të jesh një politikan i aftë në udhën e tij për të ardhmen amerikane duhej medoemos të ishte dhe një jurist i zoti, të mësonte për historinë amerikane. kontinetale e atë globale, por dhe të çmohej si një ushtarak i mirë.

Ndaj shkoi për rreth dy vite në front, në Irak nga tetori 2008 deri nga fundi i vitit 2009, ndonëse ishte djali i madh i Joe Biden, Nënpresidentit të Amerikës, ndonëse kishte angazhime të mëdha politike, juridike e civile në Delaware, duke lanë gruan e tij të re, zonjen e nderuar e të përkushtuar Hallie Olivere Biden (2002-2015) në Delaware të përkujdesej e vetme si nanë e çmuar për dy fëmijët e tyre të vegjël Natalie – katër vjeç dhe Hunter Biden II – dy vjeç.

Majori e juristi i njohur Beau Biden shërbeu në Brigadën Signal 261. Ai dha atje në Irak dhe me fjalimet e tij në Konventën e Demokratëve Amerikanë, në disa veprimtari në SHBA, një shembull frymëzues për Amerikën, për të gjithë ata që shkonin në Irak. Ai ishte guxim e premtim amerikan. Një shemull i mirë i traditës ushtarake amerikane.

Pjesmarrja e major Beau Biden nga fronti i Irakut në Betimin e të atit, Joe Biden si Nënpresident i SHBA më 2009, ishte një nderim amerikan për babë e bir, për kontributet e atributet e tyre të larta.

Beau Biden, për kontributet e tij në Irak mori vlerësime të larta meritore.

U nderua nga vendi i tij, nga Shtetet e Bashkuara të Amerikës, me Medaljen Ylli i Bronxtë për merita e arritje heroike në shërbimin e tij në Irak.

Departamenti Amerikan i Mbrojtjes në SHBA i dha majorit Beau Biden dekoratën “Legjioni i Meritës” për arritje të randësishme dhe sjellje meritore gjatë veprimtarisë ushtarake në Irak.

Shefi i Shtabit të ushtrisë së SHBA, gjeneral Raymond Thomas “Ray” Odierno, pjesmarrës në Luftën e Gjirit Persik e në Irak, duke e dorëzue dekoratën “Legjioni i Meritës” deklaroi botnisht se “Beau Biden zotëronte tiparet që i dëshmojnë vetëm liderët e mëdhenj”.

5.Beau Biden (Joseph Robinette “Beau” Biden III) “si jurist me përvojë të begatshme dhe i përgaditur gjithanshëm, kishte shprehur dëshirën për të shërbyer në Kosovën e pasluftës, ende pa u shpallur Pavarësia e saj.

Ai qëndroi mbi një vit në harkun kohor 2001-’02.

Kësokohe, pas studimeve në Hollandë, shkoi në Kosovë për disa vite dhe i riu jurist e poltikan, Lulzim Basha, kryetari demokrat i Opozitës së sotme Parlamentare, i cili shërbeu në detyrën Këshilltar Ligjor në Departamentin e Drejtësisë së Administratës së Kombeve të Bashkuara, Zëvendës Shef i Kabinetit të Drejtorit të Departamentit të Drejtësisë së UNMIK-ut, Këshilltar Special për Tranzicionin në Departamentin e Drejtësisë së UNMIK-ut drejt një Ministrie të Drejtësisë të Kosovës dhe është “Qytetar Nderi” i Prishtinës, i Mitrovicës e Deçanit.

Kryeministri aktual Isa Mustafa në mbledhjen e Qeverisë (8 qershor 2016) dha vlerësime të larta për juristin e ri amerikan Beau Biden, duke theksuar se: “Ai shërbeu si këshilltar i lartë në OSBE, konkretisht u mor me ndërtimin dhe menaxhimin e institucioneve juridike të Kosovës, me ç’rast ka trajnuar shumë gjyqtarë dhe prokurorë të rinj dhe me punën e tij ka ndihmuar dhe mundësuar themelimin e sistemit të ri penal në Kosovë”. Beau Biden, si jurist, ushtarak e politikan klas, si rrallëkush, ndonëse pati një jetë të shkurtër 46 vjeçare, kontribuoi në tri kontinente: në Amerikë, në Kosovë dhe në Irak.

Beau Biden është nderuar me dekoratën ma të lartë të shtetit Delaware, me dekoratën e kryqit për shërbime të veçanta, për kontributet e meritat e tij, për heroizmin e tij, për kryerjen e detyrave në lartësitë e kohës.

Beau Biden, më 4 nëntor 2015, u dekorua (pas vdekjes) me Çmimin e Lidershipit “Albert Schweitzer”, nderimi ma i lartë i dhanun nga Hugh O’Brian Youth Leadership (HOBY) për aftësitë e tij si lidership, “për shërbimet e tij për njerëzimin”.

Beau Biden edhe vdekjes i qëndroi si një hero i vërtetë në mbi dy vite të përballjes me sëmundjen e fshehtë, me kancerin në kokë. Ai ishte një hero i heshtur dhe mbetet i tillë. Si heroi të tyre e shihnin dhe vllai Henter Biden dhe motra e tij nga baba, Ashley Biden. E kanë pohuar dhe në masmedia një fakt të tillë. Si hero e ka vlerësuar shumkush që e ka njohur gjatë jetës së tij në gjallje, si kur kryente detyrat juridike në Amerikë, në Irak e në Kosovë, në gjithato raste, në vazhdimësi. Vdekja e parakohshme e Beau Biden ishte një tjetër tragjedi, e dyta, tejet e randë, fort e madhe, që e goditi Jo Biden dhe Familjen e Tij Biden dhe, njiherash, ishte një humbje e ndjeshme dhe për vet Amerikën pasi humbi nji nga njerëzit premtues të saj në fill shek. XXI, në politikën amerikane, për kohën amerikane.Kosova e ka nderuar Beau Biden duke i dhënë emrin e tij rrugës nacionale Gjilan-Ferizaj, në afri të Kampit amerikan paqeruajtës Bandsteel, çka është një nga vlerësimet meritore për veprën e tij në tre kontinente, dhe në Kosovë. Pjesmarrja në ceremoninë e 17 shkurtit 2016 të babës së tij, Joe Biden – Nënpresident i Amerikës, mik i madh i Shqiptarëve, i dr. Jill Biden – Zonja e Dytë e Amerikës dhe e familjes së nderuar e të çmuar Beau Biden – dy fëmijët e tij, Natalie e Hunter, është një nderim amerikan për Kosovën dhe për krejt Kombin Shqiptar

6.Beau Biden ishte një investim amerikan genetik familjar e shtetëror ndër breza të kaluar e të tijët, një premtim amerikan në kohën amerikane e për brezat e rinj të Amerikës.

Ai pati një jetë të shkurtër, por emri e veprimtaria e tij do të jetojnë gjatë. Si histori. Si mirënjohje. Si frymëzim. Si kujtim. Si nderim.

Ai lindi e u rrit në një familje amerikane aristokrate, kombëtare, politike. Nga të dy krahët, nga linja e gjakut dhe e qumështit, prej kryehere, në shek. XVIII, janë anglo-sakson, të origjinës irlandeze, të cilët kanë ngritur dhe biznese, kanë ba karrierë në strukturat politike, ushtarke, ekonomike e shoqërore në disa shtete të Amerikës si Maryland, Pennsylvania, New York, Delaware, Filadelfia, e deri në Washington D.C. Historia e Biden-ëve është si vet Historia e Amerikës në shekujt e fundit.

Këta, Biden-ët, erdhën në Amerikë, Baltimore (MD), në shek. XVIII, aty nga viti 1790, me të parin e tyre shtetas amerikan, William Biden.

Në shek. XIX vijnë në vargni breznitë e tyne genetike: Joseph J. Biden, George T. Biden, Joseph H. Biden.

Në shek. XX: Joseph Robinette Biden Sr. (1915-2002), Joseph Robinette “Joe” Biden Jr. (1942, përndryshe: dy vite ma i madh se ish presidenti e ish kryeministri shqiptar, Sali Berisha) dhe Joseph Robinette “Beau” Biden III (1969-2015).

Në shek. XXI kemi dy fëmijët e Beau Biden: vajzën Natalie (Natalie Paige Biden) 12 vjeç dhe djalin Hunter ( Robert Hunter Biden II) 10 vjeç, të cilët janë shpresë e mirë në udhën amerikane lavdiplote të të atit (babait) dhe të gjyshit të tyre.

Aristokracia e Familjes të Madhe të Biden-ëve të Amerikës duket dhe tek emrat e tyre trashëgimtar. Emra fisnikësh. Dinastor. Joseph Robinette Biden Sr. (gjyshi i Beau Biden), Joseph Robinette “Joe” Biden (babai i Beau Biden) dhe Joseph Robinette “Beau” Biden III apo siç thirrej ndryshe “Joe i riu”, për nga pamja fizike, shkollimi, udha politike, etj.

Beau Biden ishte politikan amerikan i të ardhmes, për të ardhmen amerikane. E parandjenin të tillë të gjithë ata që e njihnin, kushdo që kishte nuhatje politike, gjithësecili që synonte lartësitë federale në politikën e lartë amerikane.

Sigurisht, të jesh Prokuror i Përgjithshëm i Delaware, i një shteti amerikan me 6.452 km2 e rreth 1 milionë banorë, nuk është pak, pasi dhe historia, kultura, ekonomia, turizmi, etj. e tij kishin një peshë e randësi të veçantë.

Beau Biden u lind më 3 shkurt 1969 në qytetin Wilmington, që është në afri të kryeqytetit Dover të të parit shtetit amerikan federal Delaware. Përndryshe, qyteti Wilmington, për nga sipërfaqja, është mbi dy herë ma i madh se territori etnik shqiptar që Kosova po don me ia dhanë Malit të Zi me Marrëveshjen e keqe të Demarkacionit.

Në kulminacionin elektoral të Zgjedhjeve Presidenciale Amerikane – 2008, kur senatorët Barak Obama dhe Joe Biden po ecnin drejt fiores së sigurtë, Beau Biden u konsiderua si kandidatura ma e mirë për të zënë vendin e të atit senator në shtatë mandate (1973-2009). Shkroi dhe gazeta prestigjioze “The New York Tajms” e gushtit 2008. Asokohe, Ted Kaufman doli senator i përkoshëm (16 janar 2009 – 15 nëntor 2010). Në tetor 2009 Beau Biden lëshoi një deklaratë për mundësi konkurimi si senator i SHBA në shtetin Delaware. Po Beau Biden u tërhoq, pasi iu kushtua çështjeve të drejtësisë dhe rikandidoi më 2010 për Prokuror i Përgjithshëm i Delaware dhe fitoi me 79.8 për qind të votave.

Beau Biden, Prokuror i Përgjithshëm i Delaware, dy vjet ma herët e kishte shfaqur objektivin e tij politik vizionar për të kandiduar në nëntor 2016 për guvernator i shtetit Delaware. E kjo ishte mjaft e randësishme, pasi Delaware ishte një nga 13 kolonitë e Revolucionit Amerikan, e për ma tepër, ishte shteti i parë që e ratifikoi Kushtetutën e Shteteve të Bashkuara të Amerikës më 7 dhjetor 1787. E, prej kësaj, qysh atëherit, Delaware e fitoi statusin e shtetit të parë të Amerikës.

Ai e kishte të sigurtë fitoren. E para, ishin kontributet e atributet e tij disa dekadore dhe në dy mandate (2007-janar-2015) Prokuror i përgjithshëm i Delaware. E dyta, aktualisht, shteti Delaware është bastion i fortë i demokratëve të Amerikës, si bashkia e Tropojës për demokratët e Shqipërisë. Aty, guvernatori Markell, në dy elektoriada mandatore ka fituar me dy e deri tre fishin e votave, si më 2012 me 69.1 për qind ndaj 28.6 për qind ndaj kandidatit republikan. Aty, kanë fituar senatorët demokratë Joe Biden, Tom Carper e Chris Coons, kongresmeni demokrat John Carney. Aty pritet të fitojë dhe kandidate demokrate për Presidente e Amerikës, Hillary Clinton, mike e madhe e shqiptarëve. E treta, komuniteti ma i madh në Delaware është ai i irlandezëve, etj.

Pra, sikur Beau Biden të ishte i gjallë fizikisht, ai pa mëdyshje, prej nëntorit 2016 do të ishte Guvernator i shtetit Delaware. Jo vetëm kaq. Përndryshe, ai do ia niste karierës së lartë politike kombëtare në legjislativ apo ekzekutiv nga Delaware , sikurse dhe i ati, Joe Biden, që hyri në politikë nga senator në senatin e shtetit Delaware (1972) dhe po në Delaware u zgjodh në shtatë mandate (1973-2009) senator i Senatit të Amerikës.

7.Prognoza politike parashihnin se në elektoriada të ardhshme (ndoshta) Beau Biden do të ishte një konkurent dhe rival dinjitar për postin lidership botëror të Presidentit të Amerikës. Ndoshta, do ia kalonte të atit, Joe Biden. E, kësisoj, familja e tyre politike, në brezni kariere politike, do t’iu përngjante dinastive politike amerikane Ruzvlet,…Bush, Clinton. Do të ishin Dinastia Biden.

Presidenti amerikan Barak Obama është shprehur me vlerësime të veçanta në maj 2015 për figurën e lartë të Beau Joe Biden, si njeri i mirë, i vërtetë, që bani gjithçka mundi për Amerikën kur të tjerë nuk arrijnë t’i bajnë as në 146 vjet.

Askush ma mirë nuk e ka portretizuar Beau Biden në udhën e tij politike, juridike, ushtarake, në gjallje të tij fizike, se sa Matt Miller, me shprehjen aksiometrike: “Qielli është kufiri i tij”.

I shquari jurist, ushtarak, politikan amerikan, Beau Joe Biden, mik i mirë i shqiptarëve, me kontribute në tre kontinente, ishte e mbetet investim, guxim, premtim e nderim amerikan, i kohës amerikane.

*Drejtor Ekzekutiv i Qëndres Shqiptare të Studimeve Amerikane e Britanike

Tiranë, 17 gusht 2016