Shkolla shqipe – Dielli

VËSHTIRËSITË E INTEGRIMIT KOMBËTAR TË SHKOLLËS SHQIPE

August 31, 2021 by s p

Shkruan: Ismail Gashi-Sllovia

Rrugëtimi i shkollës shqipe është rrugëtimi i shtetit dhe popullit shqipetarë, është rrugëtimi i gjuhës, shkollës dhe librit shqip.

Historiku i shkollës shqipe varesisht nga sistemet e kohërat, ka kaluar nëpër faza te ndryshme, të cilat në të shumtën e herave ishin kohëra pushtuesit të popullit e trojeve etnike shqiptare, të cilët bashkë me okupimin e trojeve e popullit shqiptar, sundonin e qeverisnin edhe shkollën e shqiptare. Andaj, zakonisht sistemi shkollor, veprimtaria arsimore-edukative e të rinjve shqiptar, në të kaluarën historike, që nga Perandoria Romake, kur veprimatria shkollore dhe edukimi në shkolla kryhej në gjuhën latine, me tekste e me alfabet latin. E në vazhdim gjatë periodes pesëshekullore të sundimint osman, kur veprimtaria edukative-arsimore kryhej në gjuhën e sunduesit oriental turko-arab me tekste të shumëten fetare arabe dhe me alfabet arabe. Ndërsa, administrata e qeverisja shtetërore kryhej në gjuhën turqishte. Pas vitit 1912, dhe aneskimit të trojeve tona nga Sërbia, okupuesi sërb organizoi edhe sistemin shkollor, futi dhunëshëm gjuhën sllave në administratën shtetërore dhe në sistemin shkollor në gjitha nivelet dhe mjediset e trojeve të okupuara shqiptare. Shkollimi ynë gjatë historisë, ka dalluar edhe sipas përkatësisë teritoriale e fetare të shqiptarëve. Pjesa krishtene katolike dhe ortodokse është arsimuar nëpër institucionet kishtare, priftërinje atdhetar katolik shqiptar, përkundër rrezikshmërisë nga okupusi, sakrifikonin, që fëmijëve të bashkëkombasëve krahas mësimeve fetare, t’ju flisnin edhe gjuhën shqipe.Madje, në ato shkolla përfshinin edhe fëmijë të besimeve të tjera fetare, musliman e ortodoks. Historinë shqiptare dhe traditën kombëtare shqiptare, shumë të rinjë shqiptar vazhdonin edhe mësimet e larta në kolegje të vendit në kuadër të kishës katolike, apo edhe në kolegje e seminare jashtë Shqipërisë, ku studionin e përgatiteshin të kthehen veprimtarë në shërbim të besimtarëve shqiptar në kishave katolike në Shqipëri. Kjo dukuri zakonisht është zhvilluar në pjesët e Shqipërisë veriore e verilindore. Ndërsa, në Shqipërinë jugore aty-këtu edhe në pjesët të tjera të trojeve shqiptare, kisha ortodokse në kuadër të kishave e manastireve, kur veprimtarët fetar ortodoks ishin shqiptarë, kanë zhvilluar veprimtari të përafërt të edukimit fetar ortodoks dhe mësime për gjuhë dhe hi storinë shqiptare. Shkolla shqipe apo mendimi për shkollën shqipe ka ekzistuar edhe në këto rrethana të okupimin të thellë dhe sundimit të ashpër. Kështu Sami Frashëri në veprën madhore “Shqipëria ç’ka qenë, ç’është e cdo të bëhetë” harton sistemin arsimor për të rinjt shqiptar dhe pakicat të tjera në Perandorin Turke. Shkollat e para nga 7 deri në 13 vjeq, ose shkollat fillore siç i pat quajtur Samiu. Shkollat e dyta Ruzhdije-skolion gjegjësisht gjimnazet e ulëta, shkollat e treta Idadije, gjegjësisht gjimnazet dhe shkollat profesionale, Shkollat e larta Gjithëdie, Gjithmësimet-universiteti dhe shkollat për mësimin e gjuhëve të huaja te vjetar e të reja. Që atëherë zë fill integrimi i shkollës shqipe kombëtare dhe reforma e saj në nivelin ndërkombetar. Veprimitaria arsimore nga okupuesit e populllit shqiptar kishte qëllimin e efektit të shumëfisht. Pushtimit të trojeve e popullit shqiptar, ndryshimin e besimit fetare dhe ndalimin e ndëshkimin e gjuhës, historisë dhe traditës pozitive kombëtare shqiptare. Kështu vazhdoi qe nga Perandoria romake, Bizantine dhe Osmane, po kështu, vazhdoi edhe okupusi serb pas 1912. Për dallim nga paradhësit ky përveç gjuhës mësimore sërbe, zbatoi edhe forma të ndryshme të dhunës barbare, ndëshkimit të fëmjëve dhe kufizimin e niveleve të arsimit. Sërbia, hapte shkolla vetëm aty ku kishte banorë serbe, apo edhe në ndonjë fshat etnik shqiptar, por zakonishte lejonte vetëm shkollimin fillor katër vjeçar, këte e arsyetonte se, shqiptarët konsiderohen me të drejtë shkollim, dhe njeherit iu pamundësonte vazhdimin e arsimimin e mëtejshëm. Kështu u veprua në Kosovë deri më 1941, kur fashizmi pushtoi troje tona. Por, për dallim nga pushtuesit paraprak, kjo ideologji shqiptarëve për të parën herë ju lejoi të shijojnë mësimet shkollore në gjuhën shqipe. Shqipen ta përdorin për gjuhë administrate dhe lirshëm të përdorin simbolet kombëtare Në këto pak vite që në popull thuhet, “pasha qato tri vjet shqipni”, na janë të njohura hapja e disa shkollave fillore në të cilat punonin mësuesit shqiptar, dhe mësimin e zhvillonin në gjuhën shqipe, dhe paralelisht përdorenin tekstet e palnprogramet mësimore në gjuhën amtare shqiptare. Atyre ditëve në Prishtinë u hap edhe gjimnazi i parë në gjuhën shqipe. ”Sami Frashëri” me mësimdhënës shqiptar, ku përveç gjitha lëndëve të tjera mësimore, mësohej edhe lënda e gjuhës shqipe dhe historia shqiptare me gjitha vlerave pozitive të pakufizuara nga tradita e lavdishme kombetare shqiptare.Vitet e para pas ardhjes së komunizmit, deri sa marrdhëniet Jugosllave-Shqiptare kushtimisht ishin të ngushta. Shkolla shqipe në Kosovë mori një shtrirje të përgjithshme. Thuaja në çdo vendbanim u hapën shkolla fillore me mësues shqiptarë. Mësuesit tanë shumica kishin përgatitje të ultë profesionale, apo shumica nga ata ishin me përgatitje shkollore fetare, ose ndonjë prej tyre që ishte shkolluar në Shqipëri. Kishte mësues shqiptarë, përveç atyre që nga koha e fashizmit, me marrveshjen e Ministrit shqiptar Ernest Koliqi ishin vendosur ne treva të ndryshme të Kosoves. Pas fitorës së komunizmit shteti shqiptarë kishte dërguar dhe një numër të konsiderueshëm arsimtarësh në shumë mjedise e nivele shkollore në Kosovës. Ishte vepruar kështu sipas marrëveshjes me shtetin komunist shqiptarë, kishin ardhur në ndihmë shkollës shqipe në Kosovë. Thënë shkurt, gjithë kjo e kaluar e shkollës shqipe, përveç të mirës arsimore, kishte ndalesa e kufizime përmbajtësore programore e materiale. Sepse shkolla shqipe në asnjërën nga këto etapa kohore të zhvillimit, nuk kishte liri as materiale e as qeverisëse administrative, ishte e shtërnguar dhe përcillej nga pushtuesi qeveritar. Secili nga pushtuesit kishte qëllimin e kufizimit të nivelit arsimor të shqiptarëve, kishte mjetet ndëshkuese për çdo veprim të njohjes reale dhe i nënshtrohej kufizimeve të niveleve shkollore. Përkundër të gjithave, mësimdhënësit tanë në përgjithësi e në veçanti ata që dalloheshin me ndonjë veprim kombëtar ato flisnin pë gjuhën apo historinë shqipe, permendnin vlera atdhetare kombëtare shqiptare, veheshin në pëcjellje dhe në vazhdimësi mbikqyreshin nga “hijet” e organeve shtetërore. Megjithate, në asnjë mjedis, kohë e nivel shkollor, nuk mbeti pa ata mësues atëdhetarë, që sakrifikun në çdo kohë e mënyrë që të thyhet kjo ndales e ashpër ndëshkuese. Këta mësmdhëns atdhetarë në rrezikim e sakrificë personale arritën të shfrytëzojnë ato pak hapësira e kohëra të liberalizmit formal dhe të zgjerojnë e thellojnë veprmtarinë e tyre arsimore në mjediset kosovare në gjeneratat e reja shqiptare. Shkolla shqipe në Kosovë, e ndarë nga sistemi i shkollës kombëtare shqiptare, qeverisej e adminitrohej nga fryma e qeveritarëve sllav. Sllavizmi ortodoks me dhunën barbare mesjetare në vazhdimsë mbikqyrte shkollën tonë nxënësin, studentin e mësimdhënësin shqiptarë, të cilët i konsidronte për armiqë dhe shkollën shqipe për çerdhe të prodhimit të armiqëve të saj. Kontrollohej e analizohej secila fjali e teksteve mësimore, përcillej e mbiqyrej nga organet administrative, puna e sjellja e çdo mësimdhënësi. Vite të tëra sistem komunist Jugosllav nuk lejoi hartimi i teksteve nga autorët shqiptar, Tekstet mësimore silleshin nga Beogardi e përktheheshin nga sërbishtja. Mësimi i gjuhës shqipe ishte i kufizuar vetëm në vlera hapësinor shqiptare, jashtë shtetit shqiptarë. Tekstet dhe progarmet mesimore pastroheshin nga njësit mësimore ku flitej për shqipen dhe shqiptarët. Në përmbajtjen e teksteve shkollore nuk lejoheshin njësit mësimore të gjuhës, historisë, gjeogarfisë, artit muzikor e artit figurativ me përmbajtje kombëtare, ku mund të mësoheshin vlera kombëtare shqiptare. Nga gjithë kjo katrahurë e dhunës mbi shkollën shqipe, nuk mund të flitej që, sistemin shkollor ta reformojnë vet shqiptarët. Shkolla shqipe gjatë komunizmit, reformohej nga qendra e administratës shtetërore serbe. Na është e njohur reforma e 1975/6, apo reforma e Stipe Shuvarit me ato mësimet e mesme të orientuara, e cila në Kosovë e më gjërë në ish-jugosllavi, deri më 1990/91, bëri eksperimet të dëmshëm me breza shkollarësh të mesëm për të cilat fatkeqësi, disa nga nastolgjikët tanë edhe sot flasin zëshëm, se ato refoma, po mos të pengoheshin nga disa qendra e mjedise qeverisëse të atëhershme jugosllave, nuk ishin dalur edhe aq të parëndësishme për sistemin shkollor shqiptarë në Kosovë. Refomimi i shkollës shqipe nga vet ne shqiptarët, në vazhdimësi të kohëve dhe sunduesve okupues, nuk ishte në dorën dhe kompetencën të vetë shqiptarëve. Praktikisht shqiptarët refomën shkollore e filluan vetëm pas vitit 1990, kur edhe kryem ndarjen nga sistemi shkollor serbe dhe me forcat tona materiale e krijuese drejtuan vet sistemin shkollor, ata vetë qeverisën e punuan në shkollën shqipe në Kosovë. Që pas mëvehtësisë fizike e shpirtërore të shkollës shqipe, nga sistemi i dhunës sërbe, kuadri qeverisës e krijues, mësimdhënëst e hartuesit e planprogarmeve dhe teksteve mësimore të shkollës shqipe, vet shqiptarët i hyjnë ndryshimeve cilësore me qëllim të ngritjes së cilësisë mësimore dhe afrimit të shkollës shqipe me shkollën bashkohore mbrendashqiptare dhe të shteteve më të avansura demokratike të Evropës e më gjërë. Udhëheqësit e shkollës së mvehtësishme shqiptare në Kosovë, pastruan planprogramet e tekstet mësimore nga fryma ideoligjike komuniste dhe frymes farse të vëllazrim-bashkimit e atdhtarizmës së rreme jugosllave. Në përmbajtjen materiale të planprogrameve e teksteve mësimor u bë afrimi integrues kombëtar, lëndët me përmbajtje kombëtare, shpërthekuan frymarrjen më të lirë e të pakufizuar të njësive mësimore të cilat gjatë shkollës komuniste ishin të ndaluara e të ndëshkuara. Lënda e gjuhës e letersisë shqipe, filloi lirshëm të përfshinte gjitha vlerat pozitive artistike e kulturore të traditës historike e kombëtare, nga tërësia etnogjeografike shqiptare e historia e traditës së lavdishme kombëtare, tash largoi anatemimiet e personaliteteve dhe ngjarjeve historike, duke përfshirë gjitha vlerat më pozitive të kohëra dhe ngjarjeve historike shqiptare. Në shkollën e mvehtësishme shqiptare në Kosovë, gjeografia shqiptare zuri vendin e ish-gjeografisë jugosllave, e cila nxënësve shqiptarë për disa dekada ju pamundësoi mësimin e gjeografisë shqiptare, ashtu siç pat vepruar edhe në materjen mësimore kombëtare edhe në lëndët mësimor art figurativ dhe artin muzikor. Kjo shkollë e mvehtëshme shqiptare, pë dekadën e okupimit serbe 1990/1999 në Kosovë, përkundër vështërsive të mëdha materiale e cila pas shkëputjes së financimit nga shteti serbe, vetëfinacohej nga prindërit e populli arsimdashës shqiptar, dhuna shkallëzohej edhe me ate se shkolla shqipe ishte e detyruar që, veprimtarinë edukative-arsimore ta mbajë në lokalet private, në Shtëpi-shkolla, meqë dhuna e okupuesit serbë me zbatimin e forcës kishte larguar nxënësit, studentët dhe mësimdhënëst shqiptar nga lokalet shkollore. Në këto rrethana jo të natyrshme shkolla shqipe, karshi kohës e rrethanave te okupimit më të egër, thellojë reformimin e mundshem, në vend të lëndës njësive mësimore dhe lëndës ideologjike marksizmi, në nivelet adekuate shkollore shtoi lëndën për formimin e moralit të shëndosh Edukat Qytetare dhe atë të mundësmitë për komunikim të shpejtë inforamtikën. Pjesa nga tërësia e shkollës shqipe, shkolla shqipe e Kosovës, synonte integrimin kombëtar të shkollës shqipe. Kështu për pak vjet përmes bashkpunimit të ngushtë të ekspertëve arsimor u bë njësimi i teksteve e planprogrameve mësimore të shkollës shqipe të Kosovës dhe shkollës shqipe të Shqipërisë, nga synohej që këtë përafrim ta bëjë edhe me njësitë të tjera të shkollës shqipe, Maqedoni, Mal të Zi e Luginë të Preshevës. Përkundër rrethanave shumë të ashpra okupuese e vështërsive të mdha materiale, sistemi shkollor shqiptar në mënyrën dhe formën e pashembullt kryente emisionin e fisnikrimit dhe bashkimit shpirtëror kombëtar. Kjo veprimatri shpirtërore e edukimit e arsimimit ngriti shkallën e veprimit për liri të këtij populli të ndjekur e kësaj toke të djegur, nga veprimi i rrezistencës paqësore politike dhe ndërkombëatrizimit të çështjes së Kosovës, u ngritë në nivelin e veprimit ushtarak, me të cilin botës iu tërhoq vëmendja, jo vetëm të mendoj e të flas shqip, por edhe të veprojë ushtarakisht për të shpëtuar gjendjen e rrezikimit nga katastrofa njerëzore, pastrimit etnik dhe gjenocidit në Kosovë. NATO, aleatja e UÇK-së ndali turrin e një dinosauri mbi shqiptarët, Kosova u lirua nga ankthi i një lubie që kishte synim definitivisht të kryejë hollokaust të pashembullt në historinë njerëzore. Shkolla shqipe edhe në këto rretha dhune, vrasjeje, ndjekjeje e dëbimi të dhunëshëm, nuk e ndali veprimtarinë dhe punën e vet. Madje, mësuesit e nxënsitë tanë veprimtarinë edukative-arsimore e mbani gjallë edhe në qadra e lugina malesh, apo në kampet e strehimit në Shqipëri, Maqedoni e Mal të Zi, ku nga kërcnimi i ndjekjes serbe ishin të strehura nxënsit tanë. Mbajti gjallë frymen shiprtërore dhe ruajti vazhdimsinë e veprimtarisë mësimore. Duke kaluar nëpër shkallët e këtyre vështërsive, shkolla shqipe në qershor të 1999 doli nga robëria shekullore, në agun e lirisë. Nxënës, student e mësimdhënës u kthyen në trojet e shtëpite tyre u kthyen për të vazhduar vitin e mbetur shkollor 1998/99 dhe për të filluar në frymë e kushte te pasluftësvitin vitn e ri shkollor 1999/2000, praktikisht u kthyen për të filluar jetën e re në kushte e rrethana te reja. Nxënësit, studentët e mësimdhënësit tanë u kthyen dhe gjetën objektet shkollore të shkatërruara, të plaçkitura e të djegura nga forcat e dhunës serbe gjatë 78 ditëve të katrahurës që përjetoi ky popull (24 mars–10 qershor 1999). Nga kjo gjendje e rëndë shkolla shqipe, tash në Kosovën e pasluftës në rrethan e kushte të reja si feniksi rifilloi punën arsimore në vazhdimësinë e tutjeshme të reformës së sistemit shkollor në të gjitha mjediset dhe nivelet shkollore.

SHKOLLA SHQIPE “KONGRESI I MANASTIRIT” DHE SHQIPTARËT NË ÇIKAGO

July 2, 2021 by dgreca

Qendresa Brahimi drejtoreshë e shkollës shqipe “Kongresi i Manastirit” në Çikago – USA, rrëfen ekskluzivisht për gazetën “Dielli”, Organ i Federatës Panshqiptare të Amerikës VATRA, New York, ruajtjen e identitetit, gjuhës, kulturës dhe traditës shqiptare në Çikago, nëpërmjet mësimit të gjuhës shqipe. Me Qendresa Brahimin bisedoi gazetari i “Diellit” Sokol Paja.

HISTORIKU I SHKOLLES “KONGRESI I MANASTIRIT”

Shkolla shqipe në Çikago – USA “Kongresi i Manastirit” u themelua që në fillim të viteve 70-të por kryesisht u forcua në vitin 1990. Vizioni dhe qëllimi i së cilës është që të ndihmojë gjeneratat e reja shqiptare që rriten larg atdheut e sidomos të atyre brezave të lindur në Çikago në kultivimin e gjuhës shqipe, kulturës, historisë, traditës dhe identitetit kombëtar shqiptar. Shkolla shqipe “Kongresi i Manastirit” funksionon në kuadër të objektit të xhamisë (Albanian American Islamic Center) së komunitetit tonë në Çikago e cila nuk kursen asgjë në përkrahjen e zhvillimit të mësimit shqip qoftë financiare, logjistike, spirituale. Në çdo formë dhe mënyrë tjetër me punën e mësuesve dhe bashkëpunimin prindër-nxënës, ne nuk kursehemi në asgjë me qëllim që të mundemi të arrijmë jo vetëm mbarëvajtjen por edhe përmbushjen me sukses të detyrave pranë shkollës shqipe “Kongresi i Manastirit” në Çikago.

ORGANIZIMI I MËSIMDHËNIES DHE PERSONELI MËSIMOR

Shkolla shqipe në Çikago – USA “Kongresi i Manastirit” është model për organizimin, menaxhimin, administrimin dhe funskionimin e saj. Duke e pasur parasysh jeten dinamike dhe obligimet e përditshme të bashkatdhetarëve tanë dhe duke pasur parasysh që kemi një komunitet i cili gjeografikisht jeton dhe vepron në vendndodhje të ndryshme në shtetin Ilinois, jam shumë krenare që shumica e tyre gjejnë kohën për mësimin shqip. U shpreh mirënjohje dhe falenderim për sakrificat dhe përkushtimin e prindërve e komunitetit për të mësuar shqip, dhe për të përqafuar kulturën, traditat dhe ruajtjen e gjuhës shqipe tek brezat e rinj që lindin e rriten jashtë atdheut. Shkolla shqipe “Kongresi i Manastirit” numëron mbi 100 nxënës prej të të gjitha viseve shqiptare si nga: Shqipëria, Kosova, Maqedonia e Veriut, Mali i Zi dhe Kosova Lindore. Personeli administrativ, akademik dhe mësimor është i përbërë nga një numër simbolik prej meje si drejtoreshë dhe 4 mësuese dhe disa asistentë akademik, shumica e të cilëve punojnë duke përfshirë edhe mua, mbi baza vullnetare. Organigrama e shkollës shqipe “Kongresi i Manastirit” është e ndërtuar në këtë mënyrë: Drejtoresha: Qëndresa Brahimi, ndihmëset: Shega Bekteshi, Laura Toska dhe Benka Rizmani. Te Parashkollorët mësuese është Ganimete Sedolli. Te Grupi i parë i nxënësve është mësuese Arta Zeko. Te Grupi i dytë është mësuese Mirela Cicaj, te grupi i tretë dhe i katërt është mësuesja Eligerta Cuka. Gjithçka e bëjmë për atdheun dhe dashurinë e fëmijëve për të mësuar shqip e komunitetit shqiptar për të ruajtur kulturën, traditën dhe identitetin shqiptar në Ilinois. Shkolla shqipe “Kongresi i Manastirit” operon me një orar akademik çdo do të Dielë nga ora 10:30 e mëngjesit deri në 2:30 pasdite. Duke pasur parasysh numrin e kufizuar të pjesëmarrësve, nxenësit i kemi të ndarë në bazë të grupmoshave në disa nivele: niveli i parë në të cilin marrin pjesë moshat prej 4-7 vjeçar, niveli i dytë në të cilin marrin pjesë moshat prej 7-10 vjeçar, niveli i tretë në të cilin marrin pjesë moshat prej 10-12 vjeçar dhe niveli i katërt në të cilin marrin pjesë moshat prej 12-15vjeçar. Lëndët të cilat ligjërohen në kuader të planprogramit tonë përfshijnë: gjuhë dhe letersi shqipe, gjeografi, histori si dhe aktivitete të ndryshme për moshat më të reja parashkollore.

ORGANIZIMET DHE AKTIVITET E SHKOLLËS “KONGRESI I MANASTIRIT”

Në shkollën shqipe “Kongresi i Manastirit” kemi disa organizime në të cilët studentët tanë marrin pjesë, disa nga këto organizime burojnë nga vetë shkolla, disa iniciativa organizohen nga shoqatat tona aktive brenda komunitetit tonë këtu. Organizimet si Dita e Alfabetit, festa e 28 Nentorit – Pavarësisë së Shqipërisë, Dita a Pavarësisë së Kosovës dhe mbrëmje të tjera që në vete përmbajnë programe kulturore dhe recitale në të cilat nxënësit e shkollës përbëjnë një pjesë të përmbushjes së programit përmes recitaleve, këndimit, shfaqjeve etj. Sa i përket aktiviteteve të shkollës për shkak të kohës së kufizuar, aktivtetet që ja vlen të theksohen janë të pakta përveç me grupmoshat më të reja kemi aktivitete më të shpeshta. Një prej aktiviteteve që nxënësit e Kongresit të Manastirit marrin pjesë është “Kampi Uskana”, kamp 3 ditor për të gjitha grupmoshat, i organizuar nga Shoqata “Uskana” e udhëhequr nga Dr. Luan Elezi. Në këto organizime fëmijët do të munden të forcojnë raportet ndërmjet tyre përmes sportit, ushtrimeve grupore etj.

BASHKËPUNIMET MES SHKOLLAVE SHQIPE

Bashkëpunimi i shkollës shqipe “Kongresi i Manastirit” me shkollat simotra në shtetet e tjera në SHBA do të jetë në proces rritje në të ardhmen. Përveç kontakteve, nuk kemi bashkpunim të gjërë me shkollat në shtetet e tjera në SHBA, përveç me një shkollë në një shtet afër nesh, ne shtetin Wisconsin, me të cilët kemi komunikime të shpeshta sidomos në nivele strategjike dhe buxhetore. Ndoshta kjo është edhe një mundësi në të cilën qeveria jonë së bashku me konsujt që kanë në ato shtete ku veprojnë, të përcaktojnë disa ura komunikimi në mënyrë që të kemi bashkëpunime në të ardhmen.

NEVOJA E MBËSHTETJES SË SHKOLLËS ME TEKSTE NGA SHQIPËRIA E KOSOVA

Raporti dhe kontaktet me shkollat e Kosovës personalisht prej që kam marrë detyrën pranë shkollës, kam pasur bashkëpunim me një shkollë të quajtur Andon Zako Qajupi nga Vushtrria, me një prej mësimdhënësve Luljeta Brahimi, e cila na ka ndihmuar me sigurimin e disa planprogrameve mësimore si dhe përmes ambasadores së Kosovës në NY Teuta Sahatqija kemi arrit të sigurojmë disa tekste shkollore.

AKTIVITETE NGA GRATË E STAFI I SHKOLLËS “KONGRESI I MANASTIRIT”

Nënat dhe motrat e shkollës “Kongresi i Manastirit” kanë organizuar festën e 8 Marsit me një qëllim të caktuar për të ndihmuar të tjerët. Marsi i 2019, kishte kauzë të ndihmoheshin dy Nënat e shkollës që vuanin nga kanceri, të gjitha informatat mund ti gjeni në faqen e facebook te Shkolla Shqipe “Kongresi i Manastirit” (këtu do të gjeni foto dhe video të eventit). Marsi 2020 kishte kauzë të ndihmoheshin fëmijët në trojet shqiptare të diagnostikuar me Autizëm dhe Sindromen Down, të gjitha informacionet mund ti gjeni në faqen zyrtare në FB të shkollës “Kongresi i Manastirit”.

MËSO SHQIP, RUAJE GJUHËN SHQIPE

Mesazhi im si nënë dhe motër shqiptare është që sa më shumë ti inkuadrojmë fëmijët të mësojnë gjuhën dhe kulturën shqiptare, ngaqë kur njeriu i kupton rrënjet e veta aq më shumë kupton veten dhe të tjeret. Kemi një kulturë të mbushur plot pozitivitet dhe pse jo të mos e mbajmë me krenari. Shkolla shqipe dhe mësimi i kulturës e trashëgimia jonë e pasur kulturore janë pasaporta jonë dhe identiteti ynë kudo në botë.

SHKOLLA SHQIPE NË KRETË TË GREQISË

June 25, 2021 by dgreca

Vangjel Halilaj drejtues i kurseve të Gjuhës Shqipe në Iraklio, Kretë, Greqi, në një rrëfim ekskluziv dhënë gazetarit Sokol PAJA, për gazetën “DIELLI”, Organ i Federatës Panshqiptare të Amerikës VATRA, New York, shpjegon me detaje funksionimin e mësimit shqip në Kretë të Greqisë, sfidën për ruajtjen e gjuhës, kulturës, e traditës shqiptare në emigracion, mësimin në kushtet e pandemisë, interesin e grekëve për të mësuar shqip dhe projektet në të ardhmen të shkollës shqipe në Kretë të Greqisë.

MË 15 TETOR 2017 U HAP NË KRETË KURSI I PARË I GJUHËS SHQIPE

Më 15 Tetor 2017 u hap Kursi i Parë i mësimit plotësues të Gjuhes Shqipe në Ishullin e Kretës. Pas një pune voluminoze dhe plot përkushtim të mësuesve, nxënësve e bashkëpunimit me prindërit, arritëm të përfundojmë me sukses në datë 09.06.2018 vitin e parë mësimor me 25 nxënës. Jemi përpjekur çdo ditë pa harruar për asnjë çast pikën kryesore te qëllimit tone, mësimin e gjuhës shqipe nga fëmijët tanë, me shumë përpjekje e ndihma ne sigurojmë bazën materiale dhe me ndihmën e mësueseve të cilat u ofruan dhe punojnë vullnetarisht pranë shoqatës e cila zhvillon dhe organizon dhe mësimin shqip plotësues. Më 23 Qershor 2019 Shoqata “Bashkimi Shqiptar Iraklio” mundësoi pjesëmarrjen e femijëve në aktivitetin “Kuiz i Diturisë” të organizuar në Athinë midis shkollave të ndryshme që funksionojnë në mbarë Greqinë për mësimin e gjuhës Shqipe. Grupi i fëmijëve të Iraklios të përgatitur nga mësueset e tyre u rendit në vendin e dytë, një sukses tepër i madh për këta fëmijë dhe një arritje e madhe për shoqatën tonë. Mësimi dhe kurset e gjuhës shqipe zhvillohen në ambientet e dy shkollave shtetërore greke. Në këtë kohë që ndalohet në shkolla mësimi për shkak të pandemisë aplikojmë mësimin online.

ZËRI I SHQIPTARËVE NË QYTETIN E IRAKLIOS

Në datë 30.05.2016 zëri i shqiptarëve arriti që të dëgjohej për herë të parë në Këshillin Bashkiak të qytetit të Iraklios. Rolin kryesor e zinte mësimi dhe shkrimi i gjuhës shqipe tek brezi i ri, të lindur dhe rritur në Greqi. Arritja më e madhe e Shoqatës “Bashkimi Shqiptar Iraklio” ishte sigurimi i marrjes së lejes nga Seksioni i Arsimit dhe Këshilli Bashkiak i Qytetit dhe mundësimin e fillimit të kursit të I-rë në 15 Tetor 2017 në Shkollat Publike Greke. Kjo ishte arritja e parë dhe më e rëndësishme përsa i përket përpjekjes ndër vite të shqiptarëve për mësimin e gjuhës shqipe në ishullin e Kretës, e cila u finalizua falë edhe ndihmës së çmuar të kryetarit të Bashkisë Iraklio, z.Vasilis Lambrinos dhe Drejtorit të Shkolles Publike 9-vjeçare z.Janis Galanaqis. Në kuadrin e edukimit dhe ndihmës për mësimin shqip, më 14 Shkurt 2015 themelohet Shoqata kulturore me emrin “Bashkimi Shqiptar Iraklio” e cila në ditët e sotme bashkëpunon ngushtë me Lidhjen e Shoqatave Shqiptare Kretë ku z.Lul Cina na ka ndihmuar në mësimin shqip duke sponsorizuar dhe mbështetur shoqatën, shkollën dhe komunitetin shqiptar në Kretë. Në të njëjtën kohë hartohet edhe programi ku përqendrimi është në 4 çështje kryesore: arsim, kulturë, bashkëpunim me vendasit dhe humanizëm për shtresat në nevojë. Mbështetja kryesore e shkollës e mësimit shqip ka qenë në themel të shoqatës sonë. Veprimtaria e shoqatës sa vinte e zhvillohej ditë pas dite dhe pas shumë përpjekjesh fituam të drejtën për mbrojtjen ligjore dhe pas kësaj dalim hapur në takim me bashkëqytetarët tanë si edhe me emigrantët nga vende të tjera, pa lënë mënjanë për asnjë moment bashkëpunimin me studentët dhe organet drejtuese vendore.

SFIDË PËR TË RUAJTUR GJUHËN SHQIPE NË EMIGRACION

Përpjekjet e shqiptarëve për të mbijetuar në emigracion në kohët moderne, për të ruajtur gjuhën, zakonet dhe traditat shqiptare është sfida e shekullit të ri që jetojmë. Mijëra e mijëra shqiptarë u larguan nga vendi i tyre për një jetë më të mirë larg mëmëdheut. Shumë prej tyre fati i degdisi në skajet më të largëta të kontinenteve, nga Amerika deri ne Australi, nga Afrika deri në Norvegji. Por kudo ku kanë shkuar, jo vetëm u përshtaten dhe u integruan me kulturën vendase por edhe u përpoqen të mbronin, të trashëgonin dhe të përhapnin gjuhën, zakonet dhe traditat e popullit tonë tek bashkatdhetarët dhe sidomos tek brezi i ri, lindur dhe rritur larg atdheut. Emigracioni ka shumë sfida dhe vështirësi. Ruajtja e gjuhës në kushtet e teknologjisë dhe internetit e dy gjuhësia e bën shumë të vështirë mësimin dhe ruajtjen e gjuhës mëmë.

NË RUAJTJE TË GJUHËS DHE TRASHËGIMISË SHQIPE

Në ruajtjen e gjuhës shqipe, traditave shqiptare dhe identitetit kombëtar shqiptar një rol të pazëvëndësueshëm ka pasur Shoqata “Bashkimi Shqiptar Iraklio”. Kjo shoqatë e ka zanafillën në Mars të vitit 2013 nga bashkëpunimi mes një grupi emigrantësh shqiptare dhe një grupi studentësh që studiojnë në degën Shkenca Shoqerore dhe Sociale në qytetin e Iraklios, të cilët interesoheshin për traditat e popullit tonë dhe çfarë bëjmë ne që t`i mbrojmë ato dhe t`i kalojmë te brezat që lindin dhe rriten këtu. Një nderim e falenderim të veçantë kam për pedagogen Lina Peleqidhu dhe Manoli Prokopaqi që na kanë ndihmuar dhe na kanë mbështetur pafund. Ndihmesë dhe vëmendje të veçantë në nisjen e procesit kanë dhënë mësuesit pensioniste Yllka Naska dhe Kozma Naska. Sfida për të mbrojtur dhe zhvilluar gjuhën shqipe në vend të huaj, bëri që puna me studentët dhe pedagogët të vazhdonte me ritme të shpejta duke filluar me studimin e shoqatave të tjera shqiptare në Greqi të cilat kishin sukses.

“URË MIQËSIE” – GREKËT QË DUAN TË MËSOJNË SHQIP

Shoqata “Bashkimi Shqiptar – Iraklio” realizoi hapjen e kursit të Parë në Greqi “Urë Miqësie” për qytetarët grekë që mësojnë gjuhën shqipe nën drejtimin e mësueseve Drane Dedaj dhe Lindita Çuçi. Mësimi për këtë kurs zhvillohet në Qendrën Kulturore të qytetit të Iraklios. Puna jonë fokusohet te ndërgjegjësimi i bashkëkombasve shqiptarë rezident në Iraklio për ndihmën humanitare brenda komunitetit. Nën drejtimin e z.Saimir Kamberaj dhe z.Arjan Mërtiri, është krijuar grupi i dhuruesve të gjakut, duke dhuruar gjak pranë spitalit të Iraklios i rregjistruar në Bankën Kombëtare Greke të dhuruesve të gjakut në 25.07.2018. Më 28 Nëntor 2017 Shoqata “Bashkimi Shqiptar Iraklio” formoi Skuadrën e Futbollit ” Iliria”, nën drejtimin e Shefqet Mara dhe Lulzim Lusha, e cila ka zhvilluar ndeshje miqësore me ekipe lokale. Skuadra vazhdon të zhvillojë aktivitete sportive sipas kalendarit. Një nga momentet më të bukura është takimi dhe ndeshja miqësore me ekipin veteran të kombëtares së Greqisë e cila kishte karakter human për grumbullimin e ndihmave për të dëmtuarit nga tërmeti në vendin tonë. Shoqata aktualisht zhvillon aktivitetet dhe veprimtarinë e saj në Qendrën Kulturore “Bashkimi Shqiptar Iraklio”, e cila u bë e mundur nga vetë anëtarët e shoqatës, iniciativë kjo e pritur me shumë interes nga patriotët shqiptarë por dhe nga Bashkia e Qytetit të Iraklios si dhe Prefektura e Ishullit Kretë. Është për tu përshendetur vëmendja e Bashkisë dhe e Prefekturës për ti dhënë një rëndësi të veçantë kësaj Qendre Kulturore dhe pse jo në të ardhmen të kthehet në një Qendër Kulturore Shqiptare për të gjithë bashkombasit tanë në Kretë.

BASHKIMI I INTELEKTUALËVE SHQIPTARË NË KRETË

Objektivat kryesore për të ardhmen janë afrimi i intelektualëve dhe të rinjve që duan të angazhohen pranë shoqatës sonë në ndihmë dhe mbrojtje të gjuhës dhe kulturës shqiptare. Se fundmi i janë bashkuar Këshillit Pedagogjik – Kulturor Dr.Eldiona Shukallari, mësuesja Areta Gjelaj, mesuesja e baletit Lasandra Çypi, mësuesja e muzikës Katerina Hamogjelaqi. Shumë të rinj e të reja janë afruar si vullnetare në shoqatën tonë atdhetare. Janë të lutur nga ana jonë të na ndihmojnë me eksperiencat e tyre studiues e veprimtarë në mënyrë që iniciativat tona të shkojnë një hap përpara. Shqiptarët janë një faktor i rëndësishëm në shtetin e Greqisë dhe aq më tepër në ishulin e Kretës. Intelektualët shqiptarë po na shtohen dita ditës në mënyrë që formacioni ynë atdhetar do të jetë sa më intelektual dhe patriotik.

Përvoja e Shkollës Shqipe “Alba Life” në rritjen e cilësisë në mësimdhënie

June 22, 2021 by dgreca

Nga Nga Qemal Zylo*/

Si themelues dhe drejtues i Shkollave Shqipe “Alba Life”, që operojnë në të gjitha lagjet e Nju Jorkut për një periudhë rreth 14 vjeçare do të mundohem të sjellë në mënyrë të përmbledhur përvojën tone në drejtim të rritjes së cilësisë së mësimdhënies.

Sigurisht që puna e stafit të shkollës sonë, qe këtë vit arriti ne 17 vetë, nuk ka qenë e lehtë pasi aktualisht gjuha shqipe nuk është pjesë e programeve amerikane të nxënësve si gjuhë e dytë, prandaj ne jemi ndeshur edhe me vështirësi për regjistrimin e nxënësve, por me përkushtim kemi munduar të zgjidhim edhe veshtiresite e shtrirjes së madhe që ka Nju Jorku duke hapur degë në çdo lagje.

Viti i kaluar pati edhe vështirësi të tjera për shkak të pandemisë botërore, e cila na detyroi të fillonim mësimin në platformën në Online e te punonim me fort. Si rezultat gjatë vitit numri i nxënësve u rrit. Ne zhvilluam mësim në 13 klasa të ndara sipas nivelit të gjuhës dhe grupmoshës. Kemi pasur nxënës jo vetëm nga NY, por edhe nga shtete të tjera te Amerikes. Po ashtu ju kemi ardhur në ndihmë edhe shkollave shqipe në Halifax Kanada dhe shkollës në Chicago USA. Sipas kërkesës së tyre regjistruam nxënësit që kishin dëshirë nga keto shkolla dhe ata zhvilluan mësim rregullisht në Online në shkollën shqipe “Alba Life” me një program serioz dhe cilësor.

Gjate gjithe aktivitetit te saj shkolla jone vemendjen kryesore e ka perqendruar ne rritjen e cilësisë së mësimdhënies pasi ky është edhe faktori kryesor që e bën nxënësin dhe prindin të jetë i interesuar për mësimin e gjuhës shqipe. Dihet mirë që fëmijëve në fundjavë ju pëlqejnë më shumë aktivitetet sportive dhe argëtuese, prandaj ora e mësimit të gjuhës shqipe duhet të bëhet cilësore që të ngjalli interes tek nxënësit. Dhënia cilësore e mësimit dhe përgatitja me metoda didaktike e pedagogjike nga mësuesit e kualifikuar kanë bërë që Shkolla Shqipe “Alba Life” nga një shkollë të vetme që e hapi 14 vjet më parë në Staten Island të bëhet me shkolla në të gjithë Nju Jorkun. Ky është një sukses dhe një sfidë qe ju kemi bërë vështirësive.

Sipas planit të drejtorisë së shkollës çdo vit në javën e fundit të muajit gusht kemi organizuar seminare me mësuesit e shkollës sonë për t’u njohur me të rejat në programet mësimore e regjistrimet e reja si dhe për të shkëmbyer përvojat e mësuesëve, por vitin e shkuar duke patur parasysh që ishte vit i pandemisë punuam me fort e bëmë një punë më intensive gjatë gjithë muajit gusht.

Zhvilluam seminare për përgatitjen e mësuesëve për të përdorur platformën “Google Meet” për të dhënë mësim në Online. Çdo mësues përgatiti dhe prezantoi një mësim të hapur para se të fillonte shkolla dhe e shfaqi para stafit të shkollës. Kjo metodë bëri që secili mësues të ndihej më i sigurtë për t’i përballuar vështirësitë teknike që kishte platforma “Google Meet”.

Shkolla Shqipe “Alba Life” iu parapriu shkollave të tjera me mësimin në Online dhe filloi mësimin qysh fundjavën e parë të shtatorit dhe vazhdoi rregullisht gjatë gjithe vitit shkollor.

Gjate vitit mësimor zhvilluam edhe 5 programe artistike në Online kushtuar: Pavarësisë së Shqipërisë, Fundvitit 2020, Pavarësisë së Kosovës, 7 Marsit dhe mbylljes së vitit akademik 2020-2021. Po ashtu sipas orientimeve të KKAD-se zhvilluam edhe një prezantim për përdorimin e platformës “Google Meet” dhe dy mësime të hapura me klasat e nivelit të dytë dhe të gjithë materialet e veprimtarive të mësipërme i kemi regjistruar dhe vendosur në youtube dhe F/B për të shërbyer si shkëmbim përvoje midis shkollave të tjera.

Përgatitja e mësimit në Online nga mësuesit e Shkollës Shqipe “Alba Life” është bërë duke përzgjedhur e përshtatur të gjitha materialet didaktike e tekstet e miratuara në ministritë përkatëse të Shqipërisë dhe Kosovës. Ato u kombinuan edhe me platformën: “Schoolme” që QBD na vuri në dispozicion. Çdo mësues ka bërë një përgatitje për çdo orë mësimore me rreth 15 deri edhe 30 faqe në Power Point të shoqëruara me figura dhe vidio të ndryshme. Ato e kanë bërë më interesante orën e mësimit pasi siç dihet nuk është e lehtë të mbash para ekranit një fëmijë një orë të tërë pa një përgatitje cilësore.

Nga vëzhgimet që drejtoria ka bërë rregullisht në të 13 klasat e shkollës ka vërejtur se gjithmonë nxënësit hynin më parë në Online dhe nuk largoheshin nga ekrani edhe kur mësimi mbaronte dhe shkëmbenin mendime me mësuesit e tyre dhe shfaqnin interesa për gjëra të ndryshme. Ky eshte nje tregues i rëndësishem qe ne e vlerësojmë shumë.

Një interes të veçantë tek nxënësit kanë pasur diskutimi në pjesën e parë të orës së mësimit i detyrave të shtëpisë si një kërkesë e domosdoshme e procesit didaktik. Detyrat e shtëpisë apo projektet në kërkime të ndryshme sipas interesave të grupmoshës së nxënësve, që mësuesit japin në mbarim të orës mësimore janë një element shumë i rëndësishëm që e mban nxënësin në kontakt me gjuhën shqipe gjatë gjithë javës.

Nxënësit sidomos ata të nivelit të dytë ndjejnë kënaqësi dhe interes kur ata diskutojnë me mësuesit dhe me njeri tjetrin për tema të ndryshme. Kështu projekte shumë tërheqëse kanë qenë ato të pemës së familjes, të ushqimeve, veshjeve, muzikës tradicionale dhe të historisë shqiptare. Po ashtu leximi në shtëpi e diskutimi në klasë i tregimeve të moçme shqiptare të shkrimtarit të shquar Mitrush Kutelit që QBD na i vuri në dispozion në Online, e kanë bërë më të larmishme orën e mësimit.

Dua të përmend një esse shumë të bukur që kishte përgatitur një nxënësne programin e funditit. Ai u regjistrua në shkolle ne shtatorin e shkuar dhe ne esse paraqiti progresin e tij njëvjeçar në mësimin e gjuhës shqipe në Online. Mënyra e te shkruarit dhe të folurit në shqip përloti të gjithë pjesemarresit dhe ata panë nga afër përvojen e shkollës në mësimin e gjuhës shqipe.

Në rritjen e cilësisë së procesit mësimor kanë ndikuar pozitivisht edhe takimet virtuale me disa figura të rëndësishme. Me mjaft interes nxënësit e shkollës sonë kanë ndjekur përshëndetjet e Presidentit të parë të Kosovës z.Fatmir Sejdiu, Kongresistit Joe DioGuardi, Ambasadorit Amerikan William Walker, Ambasadores së Shqipërisë znj. Floreta Faber, Ambasadorit Frymëzim Isufaj, Konsull i Përgjithshëm i RK ne NY si dhe përshëndetjen e kolegut tonë të Shkollës Shqipe në Zvicër z.Vaxhid Sejdiu, i cili është njëkohësisht edhe kryetar i KKAD-se që ka marë pjesë së bashku me disa anëtarë të tjerë të këshillit, kolegët e mi të nderuar.

Duke patur parasysh që përgatitja e mësuesit është faktori kryesor në rritjen e cilësisë së mësimdhënies, drejtoria e shkollës përveç seminarit që zhvillojmë çdo muaj gusht ajo ka organizuar edhe disa takime virtuale frytdhënëse gjatë vitit për të diskutuar problemet e mësimdhënies dhe shkëmbimin e përvojës midis mësueseve. Shkëmbimi i përvojës të mësueseve me stazh me më shumë vite pune në shkollën tonë dhe mësimet e hapura kanë ndihmuar shumë në përmirësimin e metodës së mësimdhënies të mësueseve të reja të shkollës.

Mjaft prindër na kanë shkruar dhe përgëzuar se sa shumë ka ndikuar metoda e mësimdhënies në formimin e fëmijëve të tyre duke i përgatitur ata për të njohur rrënjët e të parëve, Atdheun e tyre dhe historinë e lavdishme. Nxenesit kanë fituar shkathtësi dhe shprehi gjuhësore, nëpërmjet kallëzimit, shpjegimit, demonstrimit, vidiove virtuale, përsëritjes si dhe ushtrimet nëpërmjet teksteve përkatëse.

Kjo përvojë e jashtëzakonshme e Shkollës Shqipe “Alba Life” ka sjellë rritjen e cilësisë në mësimdhënie duke tërhequr vazhdimisht shumë nxënës nga të gjitha lagjet e Nju Jorkut dhe kjo punë profesionale është realizuar në bashkëpunim të ngushtë me të gjithë mësueset e Shkollës Shqipe “Alba Life”, të cilat gjej rastin t’i falënderoj publikisht në këtë takim të mësuesëve të Diasporës.

Ju falënderoj për vëmendjen tuaj të dashur kolege dhe ju uroj suksese në këtë mission të përbashkët Kombëtar.

Nga fjala e mbajtur në takimin në Online me mësuesit e Diasporës organizuar nga Qendra e Botimeve për Diasporën

*Kjo kumtese eshte referuar me 22 qershor, 2021-ne takimin e mesueseve te Diaspores qe QBD ne bashkepunim me Ministrite e Diaspores, te Arsimit dhe te Jashteme te Shqiperise e te Kosoves zhvilluan ne online.

New York, USA

SHKOLLA SHQIPE E LOZANËS DHE SHQIPTARËT NË ZVICËR

June 16, 2021 by dgreca

Anita Duriçi, mësuese në shkollën shqipe të Lozanës në Zvicër rrëfen ekskluzivisht për gazetën “Dielli”, Organ i Federatës Panshqiptare të Amerikës VATRA, New York, ruajtjen e identitetit, gjuhës, kulturës dhe traditës shqiptare në Zvicër nëpërmjet mësimit të gjuhës shqipe. Me Anita Duriçin bisedoi gazetari i “Diellit” Sokol Paja.

SHKOLLA SHQIPE E LOZANËS NË ZVICËR

Jam e lumtur që sot po ju flas për shkollën e Lozanës që sapo kemi hapur dhe është shkolla më e fundit e hapur në rrjetin e shkollave të gjuhës shqipe në Zvicër. Shkolla Shqipe në Zvicër ka 51 klasa me mbi 800 nxënës të rregullt në të gjithë Zvicrën dhe synohet hapja e shkollave të reja. Kjo shkollë edhe pse është hapur gjatë muajit Prill 2021 dhe ka një numër jo shumë të madh nxënësish, është një qendër pasioni për mësimnxënie dhe mësimdhënie të gjuhës shqipe. Mosha e nxënësve varion nga 7 në 12 vjeç dhe urojmë e shpresojmë që të shtohet edhe një grupmoshë më e rritur gjatë hapjes së vitit shkollor 2021-2022, ai i moshës 12-15 vjeç. Edhe shkolla e Lozanës ashtu si të gjitha shkollat shqipe në Zvicër po përdor tekste shkollore, të cilat na kanë ardhur nga Ministria e Arsimit e Republikës së Shqipërisë dhe Ministria e Arsimit e Republikës së Kosovës. Ne po punojmë në bazë të kurrikulës së përbashkët Shqipëri – Kosovë dhe vetëm para disa ditësh është konfirmuar që Kosova dhe Shqipëria kanë formuar një grup pune për hartimin e teksteve të gjuhës shqipe, të cilat i plotësojnë standardet e nevojshme për ngritje të cilësisë në mësimdhënie por mbi të gjitha të mësimnxënies. Urojmë më të mirën për të gjithë si për nxënësit por edhe për ne mësuesit.

ORGANIZIMI NË KANTONE I MËSIMIT SHQIP DHE HISTORIA E SHKOLLAVE SHQIPE NË ZVICËR

Në mënyrë që ju të krijoni një ide të qartë me duhet të theksoj se Zvicra ka 26 kantone dhe shkolla shqipe ka hapur klasa në më shumë se gjysmat e kantoneve të saj, më saktësisht në 14 prej tyre. Lozana si kryeqytet i kantonit të Vod-it( Vaud) ka një numër të madh të komunitetit shqiptar i cili është i integruar prej dhjetëra vitesh. Në dukje, hapja e shkollave shqipe duket diçka jo shumë e vështirë por në të vërtetë nuk është aspak e lehtë sepse çdo kanton i Zvicrës funksonion si shtet dhe ka ligje, rregullore, sistem të ndryshëm nga kantonet e tjera. Për hapjen e një shkolle duhet organizim perfekt dhe hapja e saj është rezultat i punës së shumë instancave. Si fillim është rezultat i nismës së shtetit shqiptar për përhapjen e gjuhës shqipe kudo ku ndodhet disapora shqiptare, duke vazhduar me punën e palodhshme të Ambasadës së Shqipërisë në Bernë dhe Ambasadës së Kosovës. Dhe pesha kryesore më pas bie mbi kordinatorin Z. Vaxhid Sejdiu i cili jo vetëm kordinon të gjithë punën, mësuesit, dhe bën të mundur hapjen e shkollave por unifikon të gjithë komponentët (ambasada, kantone, mësues, nxënës, prindër). Për të vazhduar më tej me punën e ne mësuesve të cilët duhet të ftojmë prindërit që të regjistrojnë fëmijët në shkollën shqipe dhe ta bëjmë të njohur kudo ekzistencën e shkollës, të japim mësim të gjuhës dhe të kordinohemi me mësuesit e tjerë në mënyrë që gjithcka të ecë me të njëjtin hap. Unë dhe kolegët e mi, mësuesit e SHSHZ që janë ndër mësuesit më të përgatitur dhe përkushtuar në diasporën shqiptare në Zvicër, jemi të përzgjedhur në bazë të aftësive tona sepse jemi të kualifikuar për detyrën e rëndësishme që kemi marrë përsipër. Nuk dua që të mburrem por deri më tani gjithçka po funksionin siç duhet dhe rezultatet e punës së Ambasadorit të Shqipërisë në Zvicër Z. Gjoni, të kordinatorit dhe sigurisht të gjithë ne mësuesve, po japin frytet e tyre duke qenë se janë hapur mbi 50 shkolla vetëm në dy vite dhe niveli i mësimdhënies dhe i kurrikulave po rritet dita ditës së bashku me numrin e nxënësve që janë të interesuar që të mësojnë shqip.

SFIDAT E MËSIMIT SHQIP MES TEKNOLOGJISË, PANDEMISË DHE VËSHTIRËSIA E FËMIJËVE ME DY GJUHË

Unë mund të them që është një lloj kënaqësie që të jap mësim në një vend si Zvicra, vend në të cilin fëmijët janë të detyruar të mësojnë dhe flasin të paktën dy nga katër gjuhët e konfederatës së Zvicrës. Duke qenë kështu, ata mësohen që të vegjël me konceptin e dygjuhësisë apo trigjuhësisë. Në një farë mënyre mësimi i shqipes vjen natyrshëm dhe mund të bëhet më i lehtë kur kemi nxënës që flasin gjermanisht, frengjisht apo italisht në të njëjtën kohë. Por në anën tjetër, të mësuarit i dy gjuhëve apo më tepër në të njëjtën kohë mund të ngadalësojë mësimin e shqipes sepse konceptet, fjalët e reja, gramatika përzihen në trurin e të vegjëlve dhe na duhet një aftësi e veçantë që të mund t’jua ngulisim gjuhën shqipe, të pastër dhe të qartë. Pandemia e ka vështirësuar punën për të gjithë, duke filluar nga mbarëvajtja dhe organizimi i mësimit, distanca ndërmjet nxënësve, mbajtja e maskave, organizimi i grupeve dhe klasave me pak nxënës deri tek organizimi i mësimit online. Megjithatë, kjo gjë nuk i ka penguar nxënësit që të mësojnë, apo ne mësuesit që të shpjegojmë dhe organizojmë mbledhjet online. Pandemia nuk na ka ndaluar as që të organizojmë aktivitete sepse më 30 maj SHSHZ organizoi aktivitetin për festën e 1 qershorit “Shkolla Shqipe – Zvicër 2021”, organizim i cili për herë të parë u zhvillua online në platformën “Zoom”. Në këtë konkurs morën pjesë një numër i madh nxënësish, rreth 130 nxënës, në tre disiplina, lexim, recitim dhe këndim, nga ku dolën tre fitues në çdo disiplinë. Ky aktivitet ishte një provë e gjallë e nivelit të mirë të gjuhës nga të vegjëlit që e kanë mësuar gjuhën në DHE të huaj dhe e flasin sikur të ishin rritur në trojet shqiptare. Kjo garë ishte gjithashtu shenjë krenarie për ne mësuesit, organizatorët dhe prindërit sepse fëmijët jo vetëm që kishin mësuar gjuhën dhe kulturën shqipe por tashmë ndiheshin aq të sigurtë sa të mund të garonin në konkurs.

GJUHA SHQIPE SI FORMË E IDENTITETIT KOMBËTAR

Unë nisem gjithmonë me idenë që të njohësh mirë gjuhën tënde dhe për më tepër t’ua mësosh atë të tjerëve e mira është që të njohësh edhe një gjuhë tjetër. Së pari, mësimi i një gjuhe nuk është thjeshtë gjuhë por mësohet kultura, tradita, historia dhe në këtë mënyrë brezi i ri i njeh rrënjët, e njeh prejardhjen e prindërve dhe jo vetëm që ka mundësi të flasë me të afërmit që flasin shqip në trojet shqiptare, shoqet e shokët por rritet atdhe-dashuria, rritet patriotizmi, formohet karakteri dhe gjuha ështe një element tepër i rëndësishëm në formimin e identitetit kombëtar. Së dyti, mësimi i shqipes është tepër i rëndësishëm sepse do ju mundësojë fëmijëve shqiptarë që të kuptojnë më mirë gjuhën e kantonit ku po jetojnë (gjermanisht, frengjisht, italisht) apo gjuhën e vendit ku jetojnë kudo në botë. Kjo për shkak se alfabeti shqip ka 36 shkronja dhe shqiptimi i tyre do t’i ndihmojë të rinjtë që të mësojnë gjuhët e tjera të huaja që kanë më pak shkronja dhe fonema. Dihet tashmë që për shumë arsye, shqiptari ndër shekuj ka migruar në DHE të huaj por falë mundit të madh të secilit është bërë e mundur ruajta e gjuhës, kulturës shqipe dhe identitetit shqiptar dhe sot brez pas brezi fëmija i shqiptarit e quan veten shqiptar. Kjo është gjuha, kur mësojmë një gjuhë njohim një botë tjetër, kur mësojmë gjuhën e nënës mësojmë se kush jemi në të vërtetë dhe na lejon që të jemi vetvetja por njëkohësisht të pranojmë tjetrin dhe të kuptojmë veten, kështu bëhemi më mendjehapur dhe për rrjedhojë bëhemi qytetar të denjë të botës.

BASHKËPUNIMI PRINDËR-NXËNËS DHE E ARDHMJA E SHKOLLËS SHQIPE

Punët e mira bëhen me kontributin e të gjithëve, duhet së pari që prindërit të ndërgjegjësohen për vlerën e mësimit të shqipes dhe t’i japin asaj rëndësinë që meriton. Në këtë formë shkolla shqipe do krijojë vatër në çdo qytet, fshat, kanton të Zvicrës ku ka shqiptarë dhe fëmijët do të rriten me një bazë të mirë të kulturës dhe gjuhës shqipe që do ju shërbejë në jetë. Si mësues por jo vetëm, ne kemi detyrën që t’ua sqarojmë organizimin e shkollës prindërve dhe t’u tregojmë mundësitë dhe përparësitë që ofron mësimi në gjuhën amtare. Shkolla e Lozanës si më e reja ka si qëllim që të rritet në numër klasash dhe nxënësish. Gjithashtu kemi si qëllim dhe po bëhet përpjekje që të hapim shkolla edhe në qytete të tjera të kantonit të Vod-it (Vaudit) në mënyrë që të gjithë fëmijët shqiptarë të kenë mundësinë të arsimohen edhe në shqip. Personalisht po bëj të pamundurën që nxënësit e mi të mësojnë dhe të argëtohen duke mësuar, kurrikulat kur i ndërthurim me një metodologji të përshtatur për secilin, ndihmojnë fëmijët që ta përthithin më mirë mësimin dhe të duan të vijnë në shkollë. Komunikimi me prindërit është shumë i mirë dhe ata kanë interes për atë çfarë bëjmë dhe mbarëvajtjen e fëmijëve të tyre.

NJË PËRSHËNDETJE PËR VATRËN, DIELLIN DHE DIASPORËN SHQIPTARE NË USA

Unë ndihem e nderuar që do të lexohem nga diaspora shqiptare jo vetëm në Zvicër por edhe në SHBA e më gjërë. Jam e lumtur që gjëndem në faqet e gazetës më të vjetër shqiptare dhe përfitoj nga rasti që t’i përgëzoj shqiptarët kudo ku janë nëpër botë, për arritjet, për ruajtjen e kulturës, gjuhës dhe traditave. Unë ju bëj thirrje të gjithë shqiptareve kudo ku janë, t’u mësojnë fëmijëve gjuhën shqipe sepse kështu mund të integrohemi kudo, duke ruajtur identitetin tonë. I ftoj ata t’i inkurajojnë fëmijët që të njihen me kulturën dhe historinë e Shqipërisë, të mësojnë sa më shumë gjuhë të huaja, të njihen sa më tepër kultura e mentaliteti sepse vetëm kështu do të rrisim qytetarë të denjë për familjen, për shoqërinë, Shqipërinë dhe e ardhmja do jetë më e mirë.

KUSH ËSHTË ANITA DURIÇI

E quaj detyrim që lexuesit ta dinë se kush i ka thënë fjalët e mësipërme, për këtë arsye po i them dy fjalë. Aktualisht jam mësuese e Shkollës Shqipe në Zvicër por njëkohësisht punoj që prej 2018 si përkthyese për sistemin gjyqësor në kantonin e Vod-it ( Vaud). Përpara se të vija në Zvicër kam qenë aktive në Shqipëri, ku kam patur kënaqësinë të jepja kontributin tim në Ministrinë e Kulturës, pranë ambasadës së Francës në Shqipëri dhe Aleancës Franceze. E rritur në një familje mësueseje dhe piktori, jam aktive gjithashtu në fushën e artit, pikturës dhe librit. Përsa i përket edukimit tim, për mua ka qenë gjithmonë e rëndësishme që të kem një kulturë të përgjithshme të plotë dhe kjo gjë më ka shtyrë që të kem interes për shumë fusha në jetë. Jam lindur në Tiranë, kam përfunduar studimet në Fakultetin e Gjuhëve të Huaja në Universitetin e Tiranës ku jam diplomuar në bachelor dhe master për gjuhë dhe kulturë frenge për të vazhduar më tej me një master të dytë në universitetin e Lozanës në Zvicër, në degën e Shkencave të Komunikimit dhe Linguistikës dhe njëkohësisht kam bërë specializime të ndryshme në fusha të ndryshme që lidhen me artin, kulturën, trashëgiminë dhe gjuhët në universitete të ndryshme të Evropës.