Shkolla shqipe – Page 8 – Dielli

MËSUES I PARË NË SHKOLLËN SHQIPE TË LURËS

July 5, 2015 by dgreca

Nga Abdurahim Ashiku/
Musa Hysen Shehu (Kuqi) i njohur nga brezi im në qetësinë e shëtitjeve nën kurorën e blirëve të qytetit, shok i pandarë me Haxhi Gjapin, Adem Shehun, Arif Besatarin e të tjerë, në humorin e pastër shoqëror rreth tavolinës në klubin e Ali Baboçit, më vjen larg nëpërmjet një dorëshkrimi për jetën e tij si mësues në Lurë.  Disa fotografi dokumentesh arkivore marrë rastësisht në Burrel e paraqesin Musa Shehun mësues në Lurë…  Në vlerësim të përkushtimit të Musa Hysen Shehut (Kuqi) e vlerësova që dorëshkrimin e tij ta zbardh në vlerë të një dokumenti për historinë e gjuhës shqipe në trevën e Lurës, një ndër trevat që i ka dhënë shumë Dibrës dhe Shqipërisë me pushkë, penë e mendje.
Më 22 maj 1925 shkova në Lurë si mësues në shkollën fillore. Atë natë shkova në shtëpi të prindërve të Gjokë Doçit. U prita me bujarinë karakteristike të kësaj zone. Atëherë në Lurë ekzistonte një varfëri e madhe. Asnjë fshatar nuk kishte tesha fjetjeje. Për të fjetë më sollën një dyshek me kashtë thekre, një trup druri për jastëk dhe një dollame grash për tu mbuluar. Më porositi i zoti i shtëpisë “Në këto tesha nuk ka fletë kush. Fli rehat se janë të pastra”  Të nesërmen shkova dhe takova mësuesin e besimit At Ludovik Kiri. Ai banonte në kishë dhe kishte tre dhoma. Më propozoi për të më liruar një dhomë për fjetje. Dhomat ishin të rregullta, me krevat, shtresa etj. Po në kishë kishte një virgjëreshë e quajtur Age Kiri. Prifti ma prezantoi si motrën e vet.  Të nesërmen shkova në zyrën e krahinarit të Lurës Zef Doçi dhe i kërkova që të më gjendet një lokal për shkollë. Ai u interesua dhe më gjet një përdhese që kishte qenë mashën e pronarit Hazis Koçeku në Fushë-Lurë.  Të nesërmen, pasi kisha lajmëruar krahinën, filluan të vijnë nxënësit për regjistrim. Atë ditë duke regjistruar filluam të bëjmë pastrimin. Na ndihmuan Muharrem Tollja dhe një prej të Kaçorrit që nuk e mbaj mend emrin. Këto u interesuan për gëlqere dhe na e sollën. Gëlqerja erdhi por nuk gjenim furça për lyerje. Atëherë na u deshtë të marrim një copë postaqi dhe me të lyem lokalin. Lokali mori një formë nga e zeza në të bardhë. Të nesërmen unë shkova dhe i thashë kryeplakut për të më siguruar disa dërrasa për banka shkolle. Ai mu përgjigj se nuk kam ku ti gjej. I thuaj krahinarit. Atëherë mua mu desh t’ua shtroj fëmijëve duke u thanë se na duhen disa dërrasa dhe se a keni mundësi të na sillni ju nga një copë ose gjysmë cope. Të gjithë u shprehën dakord dhe të nesërmen filluat që ti binin. Dërrasa u sollën mjaft por derisa u bënë bankat fëmijët rrinin në shesh. Unë bashkë me fshatarët arsimdashës Tollja, Kaçori me Halil Met Koçekun filluam të bëjmë bankat në mënyrë që një copë të ishte për tu ulë dhe një copë dërrasë për të vendosur librin. Dhe kështu bëmë 8 copë banka. Kishim të regjistruar 41 nxënës. Në secilën bankë vendosëm nga pesë fëmijë ngjesh njeri me tjetrin. Ngeli një pa vend. Këtij i bëmë një stol të veçantë afër bankave. Më prapa improvizuam për mësuesin një tavolinë dhe bëmë një dërrasë të zezë.  Nxënës kishim 41 kurse libra kishim 19 Abetare dhe 22 aritmetike. Kështu na u desh që afërsisht në dy fëmijë me shtëpi afër njeri tjetrit të shpërndanim një libër.  Fletore dhe lapsa nuk gjendeshin. Për t’i sjellë nga qytetet dhe veçanërisht nga Shkodra ku në atë kohë kishte lidhje më shumë kjo krahinë. Me të hollat e mia u bleva në Shkodër 15 copë dërrasa guri me kornizë të drunjtë dhe ua dhashë gratis.  Nxënësit e mi të parë mbaj mend Gjokë Gjet Rajta, Gjokë Ndue Rajta, Zef Llesh Kaçorri, Tahir Mena, Met Kaci, Ali Gjoçi, Ndue Prenga…  Në shtëpinë e Zef Doçit kur shkova atë natë për të flejtë vura re një varfëri që më vonë e takova në të gjithë krahinën. Ai theri berr dhe më priti shumë mirë. Karakteristike se me atë sahan prej teneqeje që na u shtrua darka, në atë sahan na shtinë me larë duart. Ishte ndër orenditë e rralla të shtëpisë që përdorej për shumë nevoja të familjes.  Në Lurë gjeta një Musa Osmani. Ishte plak 123 vjeç. I shëndoshë, i fortë në trup. Ky më tregonte disa gjëra të vjetra. Kishte qenë gjyqtar i vendit. Kur bëheshin krime ky i gjykonte sipas kanunit të Lekë Dukagjinit. Më tregonte për punën e liqeneve. Liqeni i Iljaz Perkroses, liqeni i Koçekut. E pyesja se pse i thonë liqeni i Koçekut. Ai më thoshte se në këtë liqen familja Koçeku ka kap një vajzë njëzetvjeçare brenda në liqen. E ka marrë në shtëpi dhe ka bërë fëmijë. Për ta detyruar të fliste sepse nuk folte pas tre vjetësh ia morën fëmijën t’ia presin. Foli por në atë minutë vdiq bashkë me djalin. Për liqenin e zi thoshte se Austria e pat rrethuar me tela me gjemba sepse kishte fuqi magnetike dhe të tërhiqte. Musa Osmani thoshte se në këtë liqen ka hyrë një ka dhe ka dalë kau në Bunën e Shkodrës. Ishte e çuditshme se në Gurrë të Nezhdës, tek liqenet shkonim me fëmijë. Atje dëgjohej ditët e diela në orën tetë një kambanë. Nuk kuptohej se ku bie. Bënin kontroll me fëmijët për ta gjetur. Dukej sikur binte mbi kokë.  Në Lurë kishte pasanikë dy-tre shtëpi, Ibrahim Gjoçi dhe Hakik Mena, bajraktari i Lurës. Në shtëpitë e tyre kishte qilima, sixhade dhe bagëti të mjaftueshme.  Unë kisha mbaruar në atë kohë gjimnazin në gjuhën serbe në qytetin e Dibrës së Madhe. Në këtë kohë unë u largova prej atje dhe erdha për të banuar tek motra ime Zyra Zeraliu, e shoqja e Jashar Zeraliut. Prej këtu shkova në Tiranë për punë. U paraqita në drejtorinë e përgjithshme të arsimit duke kërkuar të më gjendet një punë për arsimtar në fshatrat e Dibrës. Ata më dërguan në Mat pasi më sorollatën më shumë se një muaj. Prej këtu shkova në Lurë. Asnjëherë në jetën time nuk kisha parë fshatra kaq të varfër, ndërtesa pa tavan, vetëm me rrasa guri e furde të mbuluara përsipër. Rroga ishte 110 franga ose 5.5 napolona ari. Unë pagoja dy napolona në muaj dhe ushqehesha bashkë me fratin në kishë ku edhe flija. Rrogat i merrnim një herë në pesë muaj. Kur u pushova prej pune mora me vonesë rrogat e muajve të kaluar. 
KRYENGRITJA E DUKAGJINIT
  Më përpara se të shkoj në Lurë njihesha me Ejup Xhidrën, Tajar Zavalanin, Mehdi Ndreun, Lame Tominin, Mustafa Gjinishin dhe Mustafa Kaçaçin. Këto të fundit ishin rreth 16 vjeç. Bisedonim mbi organizimin e organizatës së Dukagjinit dhe bënim regjistrimet për njerëzit e besueshëm. Kishim korrespondencë me të gjithë priftërinjtë e rrethit të Matit, Lurës etj. Në fillim të vitit 1925 ka ardhur nga Sofja Jako Radoviçi i cili na solli 500 copë letra kartëvizita nga Fan Noli. Në letra thuhej: “Të dashur arsimtarë! Përpiquni për atdheun kundër regjimit zogist” Ky njeri emrin e kishte Jako Radoviçi. Shqipen e zotëronte shumë mirë. Ndoshta ky emër ishte pseudonim. Me vete kishte një sasi parash prej 200 napolona ari.  Ai ndenji 15 ditë në tavanin e shkollës. Nga dërrasat që tepruan prej bankave i bëmë një vend të posaçëm mbi tavan. Sapo iknin fëmijët dilte. Natën e merrnim në kishë dhe rrinim bashkë. Zhvillonim biseda se si të organizojmë kryengritjen kundër Zogut.  Nënprefektura e Matit i shkruante krahinarit të Lurës. Letrën e kam lexuar vetë në krahinari. Shkruante se në rajonin e Matit ka dalë fshehtas duke kaluar kufirin një i quajtur Jako Radoviçi. Ky është kriminel i rrezikshëm kundër regjimit në fuqi. Kush ta diktojë të lajmërojë. Për ta kapur ka si shpërblim 50 napolona ari dhe gradim.  Ky njeri pasi ndenji atje u përcoll për në Fan të Mirditës i shoqëruar nga Dalip Kaci dhe Llan Kaci. Sot Llani është gjallë dhe banon në Ushtelencë. Llani kur u kthye erdhi dhe na njoftoi se Jaku mbërrini shëndosh e mirë në Fan.  Një ditë përpara se të arrestohemi ne u kam thanë nxënësve në shkollë: “Filloi lëvizja e Dukagjinit. Poshtë satrapi Zog! Rroftë Fan Noli!”  Të nesërmen na arrestuan së bashku me fratin. Fshatarët na dhanë ndihmë. Na sollën kafshë për të shkuar në Burrel. I detyruan xhandarët që të na hipnin në kafshë. Ata na zbritnin kurse fshatarët u thërrisnin se do tu vrasim po i zbritët. Këta na shoqëruan deri në Burrel pasi kishin frikë se po na vrasin rrugës xhandarët. Kur u nisëm për në Tiranë më ndanë nga prifti dhe më lidhën pas një trungu dhe deshëm të më vrasin. Në këtë kohë dëgjohen këmbët e dy kuajve dhe ata të frikësuar më zgjidhën dhe nuk më vranë.  Ndenja në Lurë rreth tre vjet. Vitet që erdhën më vonë nga 41 nxënës ngelën 31. Gjashtë ngelën në klasën e parë. Në klasën e dytë mbetën 35. 
DYQANI I LURËS DHE MALLËRAT QË I SHITESHIN POPULLIT. 
Dyqani kishte vajguri, kripë, sapun, litar, opinga lope, kafe e sheqer. Tre çerek të popullatës nuk kishin siguruar bukën e ditës. Gaz blinin gjysma e popullatës kurse gjysma tjetër përdornin pishën. Më e shumta konsumohej kripa dhe bezja. Këtë tregtari, kur e jepte me kredi kripën e jepte tre lekë kilen kurse në qytet shitej një lek e gjysmë. Një punëtor merrte në ditë tre lekë. Këto i shiste në afat të caktuar. Në ditën e mbarimit të afatit i vinte klientit në shtëpi, i ulesh në votër dhe i merrte leshin, bagëtinë me çmim që donte vetë. Përndryshe nuk i dilte nga dera e shtëpisë. Unë një ditë shkova të blej 8 kut beze (Një kut është baras me 64 centimetra) për plakun Musa Osmani për ta ndihmuar sepse ishte i varfër. Tregtari më pyeti në se do ta paguaj me lekë në dorë apo kur të marr rrogën. Këtë pyetje e bënte me qëllim që të merrte vesh në se e marr me kredi dhe të më dyfishonte çmimin. Unë i thashë duke qeshur: “I kam paret në dorë. Edhe mua deshe të më fusësh në defterin tuaj dhe të më merrnit fajde.” Tregtari u përgjigj: “Jo desha të pyes se njerëz jemi dhe edhe kemi edhe nuk kemi.”  Mishin e shisnin me çmim dyfish dhe nga kjo fshatarët vinin e varfëroheshin çdo ditë. Fillonte shamata njeri me tjetrin. Nga këto shkaktoheshin edhe grindje e vrasje të kota. Në Lurë nderi i familjes ekzistonte shumë lart. Hala zbatoheshin zakonet e Lekë Dukagjinit. Njerëzit e liq dënoheshin vetë nga populli. Për këto dënoheshin me dënime shumë të randa ai që bënte poshtërsina.  Tregtar i atëhershëm në Lurë ishte një krutan. Dyqanin e kishte vendos në Fushë-Lurë. Nga Lura merrte bagëti, lëkura, lesh, tëlyen. Vezët fshatarët nuk i shisnin: Kishin turp të shisnin vezë. Kur u kërkoje thoshin se megjithëse ishin të varfër t’i falnin. Thoshin se nuk e kemi zakon të shesim vezë.  Lamë në Lurë në atë kohë kishte vetëm Hakik Mena, kapiten i Zogut, Ibrahim Gjoçi dhe Rajtet.

Shënim: Fotografitë janë fiksuar nga ana ime në udhëtimin në Lurë me rastin e përvjetorit të hapjes së shkollës shqipe dhe të sesionit shkencor zhvilluar me atë rast.

Shkolla Shqipe “Alba Life” ne Festen e Mesuesit

March 8, 2015 by dgreca

*Nxënësit e shkollave shqipe në Staten Island, Brooklyn dhe Manhattan e pritën Ditën e Mësuesit me program të pasur Shqip/
*Oficerët e shërbimit zotërinj amerikanë të cilët kishin ardhur enkas për këtë ditë u befasuan nga pjesëmarrja e shumtë dhe kur mbaruam në fund na thanë se: “Ne sot mësuam shqip nga nxënësit tuaj një shprehje dhe dy fjalë të bukura si: “Gëzuar, Faleminderit dhe Bukë e krypë e zemër të bardhë”! /
Nga Keze Kozeta Zylo/
Dita e shenjtë e Mësuesit përkoi me ditën e shtunë, një ditë e dielltë ku nga çatitë e shtëpive zbardhte bora e ngrirë që të lëbyrte sytë. Nxënësit grupe-grupe me prindërit veshur si për festë erdhën pranë shkollës publike amerikane PS:205 në Brooklyn, në auditoriumin e saj dhe dhanë një koncert të pasur artistik. Mjediset e shkollës gumëzhinë SHQIP, ishin vetëm nxënësit shqiptarë që mbushën korridoret e shkollës dhe me lule në duar për mësueset e tyre i jepnin jetë dhe gjallëri. Oficerët e shërbimit zotërinj amerikanë të cilët kishin ardhur enkas për këtë ditë u befasuan nga pjesëmarrja e shumtë dhe kur mbaruam në fund na thanë se: “Ne sot mësuam nga nxënësit tuaj një shprehje dhe dy fjalë të bukura si: “Gëzuar, Faleminderit dhe Bukë e krypë e zemër të bardhë”! Qesha dhe sa krenare u ndjeva për komunikimin e ngrohtë amerikanë dhe shqiptarë me nxënësit tanë.
Shkolla Shqipe “Alba Life” që operon në tri lagje të Nju Jorkut: Staten Island, Brooklyn dhe Manhattan, në vitin e shtatë të saj feston për çdo vit me madhështi festën kombëtare të Mësuesit këtu në Amerikë.
Mësueset i përqafonin dhe gëzonin me lule në duar të dhuruar nga nxënësit e tyre të dashur. Programi i shkollës shqipe filloi egzaktësisht në orën 12:00 siç ishte parashikuar, çka flet për një seriozitet dhe shembull edukimi për fëmijët.
Prezantueset e programit Kristina Lisi dhe Klea Lisi nxënëse të shkollës shqipe në Manhattan drejtuan programin me plot talent dhe elekuencë në të folur Shqip.
Prezantueset ftuan të gjithë pjesëmarrësit të çohen në këmbë për të kënduar së bashku hymnet kombëtare nën drejtimin e artistes së vogël, nxënëses së shkollës Shqipe Kristina Melo, të cilat u kënduan me profesionalizëm dhe plot talent.
Në emër të Bordit të shkollës shqipe ka përshëndetur Dr.Valbona Zylo Watkins profesore në Universitet në Staten Island dhe mësuese pranë kësaj shkolle e cila pasi iu uroi gjithë mësueseve Gëzuar festën dhe shprehu mirënjohje për punën e tyre ajo ka përshëndetur dhe përgëzuar gjithëe prindërit dhe nxënësit për këte përkushtim kaq fisnik. Unë sot gjithashtu kujtoj me mall të madh dhe mësuesen time të klasës së parë, në shkollën “Kosova”, në Tiranë, mësuesen gojëmjaltë Nezin e cila sot është 83 vjeçe dhe i uroi asaj jetë të gjatë tha ndër të tjera Valbona.
Në këtë program u shfaq një vidio dokumentar përgatitur nga TV “Alba Life” për punën titanike të mësueseve dhe patriotëve të shquar që hapën shkollën e parë shqipe në Korçë, dokumentar që u mirëprit me duartrokitje nga publiku.
Programin artistik e ka hapur shkolla Shqipe në Manhattan nën drejtimin e mësuese Liza Pëllumbit, vlen të përmendet se shkolla shqipe në Manhattan u hap për herë të parë në historinë e Diasporës në vitin 2014. Nxënësit Kevin Preldakaj, Luke Gjoni, Leonora Nilaj, Adnison Sinanaj, Ervan Mullolli, Erisa Ademi, Ereza Idrizi dhe Nora Hysaj kanë recituar poezi nga Fishta, Podrimja, etj dhe kanë emocionuar sallën me intepretimin e tyre.
Nxënësit e shkollës shqipe në Staten Island, e kanë filluar me poezinë “Shpata e Skënderbeut” interpretuar nga stërnipërit e Skënderbeut Rilind Bardhi, Naim Kasneci, Julinda dhe Rozafa Dimnaku. Poezia është shkruar nga poeti i shquar dhe akademiku Xhevahir Spahiu te cilit i uruan 70 vjetorin e datëlindjes.
Nxënëset Elira Xhemali, Dea Watkins, Dea Kerliu, Melinda Djinovic, Fiona Doda, Sabrina Velovic dhe Liana Doda kanë interpretuar poezi të ndryshme nga Asdreni, Çajupi, Fishta, Mjeda, Naim Frashëri, Guranjaku poezi që u mirëpritën me duartrokitje të përsëritshme nga publiku.
Pas recitimeve nxënësit vazhduan të këndonin këngën aq të njohur: “Hapa dollapa” nën drejtimin e sopranos së mirënjohur dibrane Deshira Ahmeti Kërliu dhe mësuese Afërditës.
Pas kësaj kënge në skenë kanë dalë nxënësit e shkollës shqipe në Brooklyn dhe është hapur me nxënësit e mësuese Afërditës.
Programi ka filluar me poezinë “Zemërgur” nga mësuesi martir Papa Kristo Negovani e interpretuar nga Brian, i cili ka disa vite në këtë shkollë dhe të bën krenare se si ai ka ecur aq bukur me shqipen si dhe si artist i vogël, se shkolla shqipe jo vetëm që të mëson të flasësh, por nëpërmjet saj të jepen mundësi pafund për të komunikuar me skenën dhe publikun. Nxënëset Gabriela Përmeti, Enxhi Bahcja, Lejla Hasani, Drilona Mehmeti, Griselda Përmeti dhe Arta Ibershimi kanë intepretuar poezi të bukura nga Adelina Mamaqi, Asdreni etj. Ndërsa Sabrina Lulanaj dhe Eda Kulla kanë interpretuar plot talent këngën: “Na afro një dritë”.
Nxënësit e mësuese Lavdijes si: Niko Skoda, Elsa Kulla, Olti Krasniqi, Blenda Shehu, Eda Kulla vazhduan programin e pasur me recitime nga poezitë e Naimit, Mjedës, Fishtës etj çka sollën gëzim dhe pikëza loti ndër sytë e prindërve dhe të gjyshërve të tyre kur dëgjonin fëmijët, nipërit dhe mbesat e tyre që ligjëronin Shqip në skenë.
Nxënësit kanë recituar poezi dhe kanë hedhur valle të bukura shqiptare.
Fëmijët e shkollës shqipe në Staten Island dhe në Manhattan kënduan këngën e mësuesit nën drejtimin e sopranos së mirënjohur Dëshira Ahmeti Kërliu.
Vallja e Pinguinit e përgatitur nga mësuesja asistente Adelina Halimi Sehu dhe mësuese Lavdija ishte tejet mbresëlënëse e cila u mirërprit me fërshëllima dhe duartrokitje të zjarrta.
Programi ka vazhduar me recitimet nga nxënësit e mësuese Marjanës. Nxënësit Anisa Bahcja, Aurora Shahu, Djellza Mehmeti dhe Arjela Ruci ligjëruan si bilbilat në degë me poezi nga Grillo, Bulku etj. Ata të bënin të ndiheshe krenarë me shqipen e tyre aq të kthjellët dhe të bukur kur e shqiptonin.
“Kënga jam shqiponja” e kënduar nga Anisa Bacja dhe shoqëruar nga kori i shkollës në Brooklyn përgatitur nga sopranoja Dëshira Ahmeti Kerliu i dhanë sallës një hare dhe gëzim të veçantë.
Edhe kënga: “Një lahutë një flamur” e kënduar nga Eda Kulla, shoqëruar nga grupi i valles të shkollës në Brooklyn nën drejtimin e mësuese Afërditës, ishte tejet mbresëlënëse dhe befasuese.
Kristina Melo përshëndeti mësueset me këngën e mësueses me kompozim të artistit të shquar prof.Petrika Melos dhe tekst të Kozeta Zylos këngë që fitoi çmimin e parë në festivalin e zërave të rinj në New York.
Programi është mbyllur me Hymnin e shkollës shqipe e cila ishte kënga finale nga gjithë shkollat pjesëmarrëse në Festivalin e parë të Shkollave Shqipe në Diasporë kompozuar nga Petrika Melo, intepretuar nga Kristina Melo, Sabrina dhe Eda Kulla shoqëruar nga kori i shkollës shqipe.
Nxënësit, mësuesit dhe themeluesit i ka përshendetur mësuesi veteran z.Frasheri i ardhur nga Shqipëria. Ai me një përvojë të pasur dhe plot emocion nga programi që pa dhe pjesëmarrësit në sallë përgëzoi punën e mësuesëve dhe të gjithë nxënësve që nderuan festën kombëtare të Mësuesit.
Prezantueset Lisi kanë ftuar në skenë themeluesin e shkollave Shqipe dhe producentin e TV “Alba Life”, z.Qemal Zylo i cili përshëndeti të gjithë të pranishmit, dhe një falënderim special ka shkuar për gjithë mësueset e përkushtuara me pasionin dhe dashurinë e tyre për punën si dhe iu ka uruar nxënësve që kurrë mos u ndalni për të mësuar Gjuhën Shqipe. Unë e kuptoj tha ai që fëmijët e lindur jashtë Atdheut po përballohen me vështirësi të mëdha për mësimin e gjuhës shqipe, por në se ne si prindër punojmë më shumë, sakrifikojmë dhe organizohemi në shkolla shqipe medoemos që do të ulet numri i fëmijeve që nuk flasin dhe shkruajnë shqip. Diaspora po përballohet me shume vështirësi, por mësimin e Gjuhës Shqipe duhet ta kemi në qendër të vëmendjes dhe te dorës së parë, pasi siç thotë Rilindasi Sami Frashëri se: “Viktimat e gjuhës janë më të shumta se ato të shpatës”, na bëjnë që të punojmë dhe më shumë. E për mos të pasur asnjë viktimë vazhdoi z.Zylo le të jemi të gjithë të organizuar në shkollat shqipe për mësimin e Gjuhës Shqipe. Në fund në shenjë mirënjohjeje z.Zylo iu ka dhuruar gjithë mësueseve dhe asistenteve nga një buqetë me lule të freskëta.
Festa e bukur e Mësuesit realizuar nga nxënësit dhe mësuesit e shkollës Shqipe “Alba Life” është filmuar nga stafi i TV ” Arb” me producent z.Xhevdet Pacova “Lumi”, si dhe Todd Watkins per TV “Alba Life”, dhe do të transmetohet së shpejti në kanalet televizive.
Të pranishmit u larguan me një kenaqesi të veçantë duke uruar njeri tjetrin: “Mirë u takofshim gjithmonë si në të tilla aktivitete kulturore dhe mbresëlënëse në Gjuhën Shqipe nga nxënësit e shkollave Shqipe “Alba Life” në New York!
7 Mars, 2015
Brooklyn, New York

LIBRA NË SHTËPINË E VATRËS PËR SHKOLLËN SHQIPE NË JACKSONVILLE

October 6, 2014 by dgreca

Gjatë nëj vizite punë që bëri në Shtetet e Bashkuara të Amerikës, zv/ Kryetari i Bashkisë së Kamzës, z. Gjovalin Pali i shoqëruar nga shefi i Kabinetit, Qemal Cejku, vizituan edhe Shtëpinë e Vatrës. Ata u pritën nga kryetari i Vatrës, dr. Gjon Bucaj , anëtari i kryesisë Marjan Cubi dhe editori i Diellit Dalip Greca. Mysafirët shoqëroheshin nga biznesmeni shqiptaro-amerikan Mehdi Lita.
Kryetari i Vatrës u prezantoi mysafirëve veprimtaritë më të fundit të Federatës Vatra, rruga e saj 102 vjecare si përpjekjet për fuqizimin e saj, duke synuar ngritjen e degëve nëpër shtetet e ndryshme të Amerikës së Veriut dhe në Kanada.
Po ashtu ai informoi mysafirët edhe me përpjekjet që po bëjnë disa nga degët për të kontribuar në ruajtjen e kulturës, gjuhës amtare dhe traditave kombëtare. Një shembull shumë të mirë po jep dega e Vatrës në Jacksonville me kryetar z. Adriatik Spahiu, e cila ka hapur edhe shkollën shqipe.
Me këtë rast mysafirët dhuruan një paketë me tekste shkollore që Vatra do t’ua përcjellë shkollës shqipe në Jacksonville.
Kryetari Bucaj i falenderoi mysafirët, të cilët dhuruan edhe disa dhurata simbolike Kombëtare. Mysafirët u ftuan në darkën që organizoi Vatra dhe organizatat e tjera të komunitetit shqiptar në Nju Jork, NJ, CT me rastin e vizitës së presidentit Bujar Nishani dhe delegacionit që e shoqëronte.(Dielli)

SHKOLLA SHQIPE NË BRONX DO TË HAPET ME 4 TETOR

October 1, 2014 by dgreca

Njoftohet Kominuteti Shqiptar në New York e rrethina se Ditën e Shtunë, 4 Tetor, ora 10 para dite, do të celet Shkolla Shqipe në Bronx.
Pranohen fëmijë nga mosha 7-14 vjec
Shkolla ndodhet në adresën:
Bronx Community
South Hall- Room 308
2155 University Avenue
Bronx, NY 10453
Telefoni i Shkollës:347–316-6686
Për më shumë telefononi: Gjergj Dedvukaj (914) 582-3985
Mustafë Qosja- Tel- 423-747-5100

“SOT ÇELMË KËTU, ME SHUMË LAVDËRI,NJË SHKOLLË SHQIP”

June 30, 2014 by dgreca

Faqe nga arsimi shqip, në Çamëri/
Nga: Prof. Murat Gecaj/
“Këtu në Prevezë tashti…zunë të mësojnë shqipen. Pa na duhen abetare të mëdha dhe të vogla se, sa herë që i flasim ndonjë shqiptari për nevojën e shqipes, na kërkon abetare. E, kur s’ kemi t’i apim, helmohemi”.
Ashtu si kudo në vendin tonë edhe në krahinën e Çamërisë u bënë përpjekje të shumta për përhapjen e mësimit shqip dhe për çeljen e shkollave në gjuhën amtare. Kështu, në vitet e fundit të shekullit të 19-të, atdhetari Rexhep Demi e bashkërendoi punën me Sabri Prevezën (1862-1929), me synimin kryesor përhapjen e shkrimit të gjuhës shqipe në të gjithë Çamërinë. U dendësua edhe puna për shpërndarjen e librave dhe të gazetave shqipe, si në Çamëri dhe në Shqipërinë e Jugut. Vetëm në Prevezë, Sabriu ua kishte mësuar shkrimin e leximin shqip disa bashkatdhetarëve. Më 1899, ai i shkruante shoqërisë “Dituria” të Bukureshtit, me të cilën mbante lidhje të vazhdueshme:
“Duhet të zgjojmë ata mëmdhetarë, që gjenden në gjumë e të mos i trembemi Fizanit dhe Bosforit, se posa u trembëm këtyre…s’ fitojmë gjëkafshë. Andaj duhet të kemi guxim e shpejtim në shërbesë të mëmëdhesë, sa që të fitojmë qëllimin. Këtu në Prevezë, tashti…zunë të mësojnë shqipen, pa na duhen abetare të mëdha dhe të vogla. Se, sa herë që i flasim ndonjë shqiptari për nevojën e shqipes, na kërkon abetare. E, kur s’ kemi t’i apim, helmohemi”.
Sabri Preveza, si shumë atdhetarë të tjerë të penës e të pushkës, u përfshi nga vala e kryengritjeve të mëdha antiosmane të viteve 1910-1912, që çuan në shpalljen e Pavarësisë së Shqipërisë, më 28 Nëntor 1912. (Më 1925, i ndjekur nga shovinistët grekë, ai u vendos në Sarandë, ku dhe vdiq).
Po tërë kjo veprimtari atdhetare e arsimore tërhoqi vëmendjen e qarqeve shoviniste dhe prandaj iu kundërvunë përhapësve të shqipes. Ashtu si në krahinat e tjera të Shqipërisë, ata u vërsulën me ashpërsi edhe ndaj atdhetarëve në Çamëri. Më në fund, në vitin 1900 e arrestuan Rexhp Demin, në Filat dhe e dërguan në Janinë, qendra e vilajetit. I kontrolluan shtëpinë, sidomos për të gjetur libra shqipe, gjë që për shovinistët përbënte “faj” të rëndë. Librat e gazetat shqipe, që iu gjetën, ia morën të gjitha. Për “krimin”, që kishte bërë, ky atdhetar u mbajt dy vjet në burgjet e mykura të Janinës. Por edhe aty ai nuk u tërhoq nga puna e tij e frytshme për mësimin e shqipes. Në bashkëpunim me nxënësin e tij, Qamil Çami, themeluan një shoqëri të fshehtë, në të cilën bënin pjesë me dhjetëra nxënës. Ajo mori emrin simbolik “Vëllazëria”.
Ndër synimet kryesore të anëtarëve të kësaj Shoqërie, ishte mësimi i gjuhës amtare shqipe. Kështu, pas përgatitjeve të duhura, u arrit që më 7 shtator 1908, në Filat, të çeleshin dyert e një shkolle fillore në gjuhën shqipe. Në një telegram, të dërguar nga Musa Demi, thuhej: “Me gaz të madh u japim një sihari,q se sot çelmë këtu, me shumë lavdëri, një shkollë shqip dhe bëmë disa fjalë mëmëdhetarisht”.(Gaz. “Lirija”, Selanik, 14.09.1908, faqe 2). Afërsisht, po në atë kohë u hap një shkollë tjetër shqipe në Luros të Çamërisë. Mësuesit e parë të shkollës së Filatit ishin: Qamil Izet Çami, drejtor e mësues dhe Hamit Demi, mësues. Shpejt ata morëm masa dhe për kurse mbrëmjeje, ku të rriturit mësonin shkrim e këndim shqip. Reaksioni i armiqëve ishte i madh, ndërsa vendosmëria e mësuesve dhe e prindërve ishin për ta vazhduar me çdo çmim punën e nisur. Për këtë gjë, mësues Qamili shkroi edhe disa vargje, në të cilat shprehej me entusiazëm: “E hapën e u gëzuan (shqiptarët, shkollën),/ grekët e djallit u helmuan,/ çami, bir’ i astritit/ i dha dërrmën moraitit”. Vështirësitë për libra e mjete mësimore ishin të shumta. Por vetë mësuesi Izet Çami punoi për përkthimin e materialeve të duhura nga gjuha frënge. (Ibrahim D. Hoxha, gaz. “Çamëria”, 18.04.1991, faqe 6)
Veprimtarinë e tij, në shërbim të arsimit kombëtar, Qamil Çami e vijoi më tej, duke bërë të mundur ngritjen e një shkolle të mesme shqipe, po me qendër në Filat. Ndër të tjera, aty do të përgatiteshin mësuesit e rinj për të hapur shkolla shqipe, kryesisht në Jug të Shqipërisë. Gjatë kësaj periudhe, ai bashkëpunoi me shtypin e kohës, sidomos me gazetën “Zgjimi i Shqipërisë”, që dilte në Janinë dhe shkroi vjersha me temë atdhetare. Tërë kjo veprimtari i egërsoi shovinistët, të cilët e vlerësuan “njeri të rrezikshëm”, e pushuan nga puna dhe e internuan në një fshat, afër Edrenesë. Megjithatë, nuk iu bind urdhërit, por rroku armët, doli në mal dhe u bashkua me çetat kryengritëse. Pas shpalljes së Pavarësisë, u vu me të gjitha dijet e aftësitë e tij në shërbim të arsimit kombëtar. Mori pjesë aktive në Revolucionin e Qershorit 1924 dhe e caktuan drejtor shkolle në Konispol. Më pas, e transferuan mësues në fshatra të Beratit dhe, më 1930, në konviktin “Çamëria”-Sarandë. Por, pas tre vjetësh, kur Qamili kishte dhënë aq shumë për Atdheun e arsimin në gjuhën shqipe, vdiq në Tiranë, në moshën 48-vjeçare.
Në vazhdim të punës së bërë, në pranverën e vitit 1910 funksiononin disa shkolla shqipe, përveç asaj të Filatit e Mallakastrës së Çamërisë. Të tilla ishin shkollat në: Konispol, Ninat, Koskë, Janjar, Konicë e Mazarek. Në shkollën Mesare të Leskovikut ishte mësues Haki Glina, intelektual “mjaft i njohur midis atdhetarëve”. Detyrën e mësuesit shëtitës për fëmijët çamë e kryen disa intelektualë atdhetare, ndër të cilët u dallua Hamza Tatzati e të tjerë.
E njohur është dhe ndihmesa, që dha atdhetari Dervish Hima, në verën e vitit 1911. Ai grumbulloi “të holla për të themeluar shkollë shqipe në Filat të Çamërisë”, për të cilën shkruante se: “Kjo shkollë do të jetë shumë e dobishme për ne dhe unë po përdor gjithë vullnetin tim dhe gjithë energjinë time për të arritur suksesin e saj”. Përpjekje u bënë dhe për hapjen e shkollës së Janjarit. Për shkollat shqipe në Filat u caktua si përgjegjës Qamil Efendiu, por në punën e tij i dolën shumë pengesa nga autoritetet qeveritare.
Në Prevezë u kërkua me ngulm që mësimi i shqipes të futej, përveç idadijes, edhe në shkollat fillore turke. Të papërtuar në përhapjen vullnetarisht të mësimit të gjuhës amtare te fëmijët e të rriturit u treguan intelektualët atdhetarë Qamil Çami, Musa Demi e të tjerë. Atdhetarët shqiptarë shtruan detyrë përgatitjen e mësuesve të shqipes në shkollat pedagogjike, që u menduan të hapen në Margariti e Janinë. (Dr. Apostol Pango, Sarandë, 28.02.1999).
Pra, gjatë viteve 1908-1912, ashtu si në krahinat e tjera, mësimi i shqipes në Çamëri mori përhapje edhe jashtë dyerve të shkollave shqipe. Sali Filati (Çeka) shkruante kështu: “Çamëria sot mori një lëvizje përparimi. Ky çip i vjetër i Shqipërisë ngreh gjerdhet nga kopështrat e diturisë dhe sheh bilbilët, lulet, fatbardhësinë e qytetërimit”.(Gaz. “Korça”, nr. 9, 20.05.1910).
Në vitet e mëvonshme, mësimi në gjuhën amtare shqipe në krahinën e Çamërisë u përball me rrethanat e vështira historike, që u krijuan si pasojë e shpërguljeve masive të atyre banorëve, larg trojeve të tyre të stërlashta shqiptare. Megjithatë, kudo që i çuan valët e jetës, në zemrat e tyre mbeti kurdoherë e gjallë dhe pashuar dashuria për shkronjat dhe fjalën e ëmbël shqipe.