të lirisë – Dielli

ÇDO DITË NË MBROJTJE TË LIRISË SË FJALËS

October 12, 2018 by dgreca

JEP NDIHMËN TËNDE ÇDO DITË NË MBROJTJE TË LIRISË SË FJALËS/

“Demokracia nuk mund të mbijetojë pa një debat të informuar, të hapët, dinamik dhe publik.”/

Nga Frank Shkreli/

“Jep ndihmën tënde çdo ditë në mbrojtje të fjalës së lirë”, është motoja e Reporterve Pa Kufij ose Reporters Sans Frontières(RSF), një organizatë kjo jo-qeveritare, ndërkombëtare dhe jo fitimprurëse, me qëndër në Paris të Francës, e cila si mision të saj ka mbrojtjen e lirisë së informacionit dhe të lirisë së shtypit. Siç është venë re, sidomos vitet e fundit, udhëheqës autokratë anë e mbanë botës e kanë venë në shënjestër lirinë e fjalës dhe lirinë e shtypit. Si përfundim, organizata të ndryshme kombëtare dhe ndërkombëtare, kanë paralajmëruar për keqësimin e lirisë së shtypit dhe për kufizimin e fjalës së lirë në shumë vende të botës, pikërisht nga këta lloj autokratësh dhe despotësh, të cilët e shikojnë shtypin dhe fjalën e lirë, si pengesën kryesore për ta dhe si një ferrë në sy. Por, fatbardhësisht, janë shtuar gjithashtu edhe kritikat — nga individë dhe nga organizata siç është edhe Reporterët Pa Kufij, mbrojtës të të njohur të lirisë së fjalës — ndaj qëndrimeve të këtyre autokratëve dhe despotëve anë e mbanë botës, për mënyrën se si ata trajtojnë gazetarët dhe medien në përgjithësi, në vendet ku ata ushtrojnë pushtetin e tyre me dorë prej hekuri.

Me një nismë, në mbështetje të lirisë së fjalës dhe të lirisë së medies në përgjithësi, muajin që kaloi, organizata Reporters Sans Frontiers, (emri i saj në frëngjisht), njoftoi themelimin e entit global të quajtur, Komisioni për Informacion dhe Demokraci, 70-vjet pas miratimit të Deklaratës Universale mbi të Drejtat e Njeriut nga Asamblea e Përgjithëshme e Kombeve të Bashkuara. Në një njoftim për medien, me këtë rast, organizata Reporterët Pa Kufij, tha se Komisioni për Informacion dhe Demokraci, përbëhet nga 25 figura të njohura botërore, përfshirë gazetarë të dalluar, nga 18-vende të ndryshme, të cilët kanë marrë përsipër përpilimin e një Deklarate mbi Lirinë e Informacionit dhe Demokracinë.

Komisioni në fjalë do të bashk-kryesohet nga fituesja e çmimit Nobel për Paqë, Dr. Shirin Ebadi, një avokate me origjinë iraniane dhe aktiviste e të drejtave të njeriut dhe nga Sekretari i Përgjithëshëm i organizatës Reporterët Pa Kufij, francezi, Christopher Deloire. Në këtë Komision, ndër të tjera figura të njohura botërore, përfshirë gazetarë dhe ekspertë të fushave të tjera, bëjnë pjesë gjithashtu nobelisti për ekonomi, Joseph Stiglitz dhe novelistja peruviane, Amartya Sen, si dhe nobelisti për letërsi Mario Vargas Llosa dhe avokati nigerian i të drejtave të njeriut dhe fitues i Çmimit të Parlamentit Evropian, “Sakharov”, Hauwa Ibrahim.Në njoftim thuhet se ky Komision ndërkombëtar po themelohet në një kohë kur, “Kriza e besimit në demokraci dhe influenca në rritje e sipër e regjimeve despotike përbëjnë një kërcënim të madh ndaj lirisë, harmonisë civile dhe paqës”, janë shprehur dy bashk-kryetarët e Komisionit të Informacionit dhe Demokracisë, duke bërë të njohur këtë nismë për publikun e gjërë. Arsyet kryesore për këtë situatë të krijuar, theksojnë ata, në përcaktimin e misionit të këtij enti të ri ndërkombëtar, janë, “Kontrolli politik i informacionit në hapësirën publike globale, influenca e interesave private, influenca në rritje e sipër e aktorëve të korporatave të cilët anashkalojnë kontrollet demokratike, si dhe minimi i gazetarisë së mirëfilltë dhe cilësore”, na të gjithë këta faktorë.

Në dokumentin ku përcaktohen parametrat e misionit të veprimtarisë së Komisionit, theksohet se në Deklaratën — që do të përpilohet nga ky grup figurash publike të njohura botërisht – “Do të vendoset për një sërë parimesh, do të përcaktohen objektivat për t’u realizuar nga vendim-marrësit, ndërkohë që dokumenti do të shërbejë si një pikë referencë, për të mobilizuar të gjithë ata të cilët janë të zotuar se do të mbrojnë hapësirën pluraliste publike, e cila është e doemosdoshme për funksionim e një demokracie të vërtetë.”

Nismëtarët e këtij projekti thonë se qëllimi përfundimtar i gjithë kësaj pune është që të sigurohet një angazhim ndërkombëtar në mbështetje të lirisë së informacionit dhe demokracisë nga qeveritë e ndryshme, nga përfaqësues të kompanive të sektorit privat dhe pjesëtarë të shoqërisë civile. Drejtë këtij objektivi, organizata Reporterët Pa Kufij, thotë se pret që procesi politik, në këtë drejtim, të ndërmerret nga vet udhëheqsit e vendeve demokratike në bazë të Deklaratës që do të përpilohet nga ky Komision, e që më në fund, sipas tyre, do të çojë në një, “Zotim Ndërkombëtar për Informim (të lirë) dhe Demokraci.

Organizatorët u shprehën se udhëheqsit e botërorë në të gjitha kontinentet janë njoftuar me letër për sa i përket kësaj nisme dhe se organizata Reporterët Pa Kufij shpreson se ata do të ndërmarrin angazhimin që u kërkohet në mbështetje të lirisë së medies dhe demokracisë. Propozuesit e kësaj nisme presin që udhëheqsit botërorë të zotohen për zbatimin e këtyre parimeve, aty nga fillimi i muajit që vjen, kur në Paris do të mblidhen dyzina kryetarë shtetesh dhe qeverishë për të shënuar 100-vjetorin e mbarimit të Luftës së Parë Botërore me 11 Nëntor dhe Konferencës së Paqës më 11-13 Nëntor dhe Forumi mbi Internetin më 12-14 Nëntor, që do të mbahen në kryeqytetin francez.

Njoftohet se Komisioni në fjalë është takuar për herë të parë më 11 dhe më 12 Shtator në Paris dhe pritet t’i jap fund punës mbrenda dy muajsh, për të pasur gati Deklaratën për takimet e lartë përmendura, në fillim të Nëntorit, në Francë. Në këtë ndërkohë, njoftojnë organizuesit, kanë filluar tanimë edhe konsultimet ndërkombëtare me një numër personash dhe organizatash të interesuara për lirinë e fjalës dhe për fatin e demokracisë anë e mbanë botës, para se të bëhet tepër vonë, sepse sipas deklaratës që përcakton misionin e saj, “Demokracia nuk mund të mbijetojë pa një debat të mirë-informuar, të hapët, dinamik dhe publik.” Demokracia nuk Pret!

ANTARËT E KOMISIONIT

Kosovë-Përkujtohen tre heronjë të lirisë e pavarësisë

January 31, 2016 by dgreca

-Para 19 viteve, në 31 janar 1997, rrugës për realizimin e një misioni të veçantë, në fshatin Pestovë – në hyrje të qytetit të Vushtrrisë, rrugës Prishtinë-Mitrovicë, ranë heroikisht në krye të detyrës heronjët e lirisë e pavarësisë së Kosovës, komandanti Zahir Pajaziti dhe bashkëluftëtarët Hakif Zejnullahu e Edmond Hoxha, tre nga drejtuesit e luftës çlirimtare të UÇK-së/
-Ministri i Forcës së Sigurisë së Kosovës, Haki Demolli: Forcat e Armatosura të Kosovës, përveç mbrojtjes së sovranitetit dhe integritetit të vendit tonë, objektivë tjetër madhore do të kenë edhe anëtarësimin në NATO, si dhe gatishmërinë për pjesëmarrje në misione paqeruajtëse dhe humanitare në vende të ndryshme jo vetëm në Evropë, por edhe më gjerë/
PRISHTINË, 31 Janar 2016/ Në Prishtinë po mbahet në këto momente sot Akademi Përkujtimore me rastin e 19 vjetorit të rënies së heronjëve të Kosovës, Zahir Pajaziti, Hakif Zejnullahu dhe Edmond Hoxha.
Akademia u organizua nën patronatin e kryeministrit të Republikës së Kosovës, Isa Mustafa, ndërsa në emër të institucioneve shtetërore foli ministri i Forcës së Sigurisë së Kosovës, Haki Demolli. Ai paralajmëroi transformimin së shpejti të Forcës së Sigurisë së Kosovës në Forca të Armatosura të Kosovës.
“Jam thellësisht i bindur se Qeveria dhe Kuvendi i Kosovës, në vazhdën e angazhimit për konsolidimin e organeve të veta më vitale shtetërore, gjatë këtij viti do të ndërmarrin të gjitha veprimet ligjore dhe kushtetuese për transformimin e FSK-së në Forcë të Armatosur të Kosovës.
Forcat e Armatosura të Kosovës, përveç mbrojtjes së sovranitetit dhe integritetit të vendit tonë, objektivë tjetër madhore do të kenë edhe anëtarësimin në NATO, si dhe gatishmërinë për pjesëmarrje në misione paqeruajtëse dhe humanitare në vende të ndryshme jo vetëm në Evropë, por edhe më gjerë.
Përmbushja dhe realizimi i këtyre objektivave të Forcave të Armatosura të Kosovës, paraqet plotësimin e një dëshire, jo vetëm të popullit të Kosovës, por edhe të Zahirit, Hakifit, Edmondit dhe të gjithë luftëtarëve, dëshmorëve dhe heronjve të vendit tonë”, theksoi ministri i Forcës së Sigurisë së Kosovës, Haki Demolli.
Në akademi foli edhe Rrustem Mustafa-Remi, ish-komandant i UÇK-së për zonën e Llapit. Në emër të familjarëve të heronjve të pranishmit i ka përshëndetur Bajram Zejnullahu.
Delegacioni i Lëvizjes Vetëvendosje, pjesë e të cilit ishte kryetari i komunës së Prishtinës, Shpend Ahmeti, bëri homazhe para shtatores së heroit Zahir Pajaziti në kryeqytet.
Para 19 viteve, në 31 janar 1997, rrugës për realizimin e një misioni të veçantë, në fshatin Pestovë – në hyrje të qytetit të Vushtrrisë, rrugës Prishtinë-Mitrovicë, ranë heroikisht në krye të detyrës heronjët e lirisë e pavarësisë së Kosovës, komandanti Zahir Pajaziti dhe bashkëluftëtarët Hakif Zejnullahu e Edmond Hoxha, tre nga drejtuesit e luftës çlirimtare të UÇK-së.
***
Kryetari Veseli nderoi dëshmorët Zahir Pajaziti, Edmond Hoxha dhe Hakif Zejnullahu
Sot, në 19-vjetorin e rënies heroike të dëshmorëve të kombit, Zahir Pajaziti, Hakif Zejnullahu dhe Edmond Hoxha, kryetari i Kuvendit të Republikës së Kosovës, bëri nderime dhe vendosi lule pranë shtatores të heroit Zahir Pajaziti në Prishtinë.
Me këtë rast, kryetari Veseli e konsideroi janarin muaj që sjell rikujtesën e historisë tonë me shumë dhimbje, sepse nga shokët u ndanë një plejadë e tërë e patriotëve e heronjëve kombëtarë.
Në këtë vargan të historisë sonë të dhimbshme, theksoi kryetari Veseli, vend të veçantë zënë organizatori dhe komandanti i njësiteve të para të Ushtrisë Çlirimtare të Kosovës, Zahir Pajaziti me shokët e pandarë, Hakif Zejnullahun dhe Edmond Hoxhën.
“Rënia e tyre, në fundjanarin e 1997-tës, rirreshtoi forcat çlirimtare, duke u dendësuar radhët dhe duke sjellë vlerën e sakrificës si dëshmi se liria është më e shtrenjtë se jeta. I përjetshëm është kujtimi për Zahirin, Hakifin dhe Edmondin. Lavdi dëshmorëve të kombit!”, theksoi kryetari i Kuvendit, Kadri Veseli.
Më pas, kryetari Veseli ka vazhduar për në fshatin Pestovë dhe ka bërë nderime pranë lapidarit të tre heronjve, në vendin e rënies së tyre.
Pas homazheve në Pestovë, kryetari Veseli vijon me vizita në Memorialin Përkujtimor “Zahir Pajaziti” në Orllan dhe në Lladofc./b.j/

Në emër të triumfit të lirisë

June 17, 2014 by dgreca

Më 11 qershor 2014, Fondacioni i Kujtimit të Viktimave të Komunizmit organizoi aktivitetin e tij vjetor përkujtimor për viktimat e komunizmit dhe festimet për triumfin e lirisë. 2014 është 20 vjetori i themelimit të fondacionit që përkon edhe me përvjetorë të tjerë të rëndësishëm në luftën kundër komunizmit, si prerja e telave me gjemba në kufirin mes Hungarisë dhe Austrisë 25 vjet më parë në maj 1989, demonstrata pro-demokracisë në Sheshin Tien An Men të Pekinit në qershor të po atij viti si dhe rënia e Murit të Berlinit në nëntor.
Në ceremonitë e ditës morrën pjesë anëtarë të Kongresit amerikan, udhëheqës të të drejtave të njeriut, ambasadorë nga rreth 20 vende, të mbijetuar të regjimeve komuniste dhe përfaqësues të organizatave të ndryshme etnike dhe organizatave të tjera jo fitimprurëse.
Në takimin e mëngjesit që u mbajt para Memorialit të Viktimave të Komunizmit, Fondacioni u dha çmimin e tij më të lartë, Medaljen e Lirisë Truman-Regan udhëheqësit politik të tartarëve të Krimesë, Mustafa Xhemilev, ish i burgosur politik dhe ish i internuar në kampet sovjetike të punës, i cili është sot anëtar i Parlamentit të Ukrainës dhe mbrojtës për vitei të drejtave të njeriut; si dhe zv/Rektorit të Universitetit Katolik të Ukrainës në Lviv, Miroslav Marinoviç, ish i burgosur politik, mbrojtës i të drejtave të njeriut dhe udhëheqës i shquar i shoqërisë civile.Medalja e Lirisë Truman-Reagan u jepet çdo vit individëve dhe institucioneve që kanë demonstruar angazhimin e tyre të vazhdueshëm ndaj lirisë dhe demokracisë, si dhe kundërshtimin e tyre ndaj komunizmit dhe të gjitha formave të tjera të tiranisë.
Në ceremoni mbatjën fjalime personalitete amerikane dhe të huaj, mes tyre anëtari i Dhomës së Përfaqësuesve Dana Rohrabaker (R-CA); Zonja Anetë Lantosh, Kryetare e Fondacionit Lantosh për Drejtat e Njeriut dhe Drejtësinë; zonja Lilia Muslimova, zëdhënëse e organizatës Mexhlis të tartarëve të Krimesë; Vaclav Klaus, ish president iRepublikës Çeke; Dr. Jang Gjianli, themelues i Nismave të Preidentit për Kinën; dhe Dr. Li Eduards, Kryetar i Fondacionit të Kujtimit të Viktimave të Komunizmit. Ceremonia solli edhe një herë në vemendje të opinionit publik mbarëbotëror “realitetin e përgjakshëm brutal të komunizmit që gjatë shekullit të fundit u kushtoi jetën mbi 100 milionë burrave, grave dhe fëmijëve , dhe që sot kontrollon jetën e mbi një miliardë njerëzve”, tha Dr. Eduards.

Në mbyllje të ceremonisë së paraditës, u vendosën si çdo vit kurrora lulesh tek monumenti i viktimave të komunizmit në emër të rreth 20 vendeve dhe shumë organizatave dhe individëve. Këtë vit, kurorën për organizatën Shtëpia e Lirisë Shiptaro-Amerikane (Albanian-American Freedom House) e vendosën Engjëllushe Luzaj dhe Isabela Çoçoli (Islami).
Por në ceremoninë e 11 qershorit 2014 tek Memoriali i Viktimave të Komunizmit, nuk mungoi edhe incidenti i Ambasadës së Shqipërisë në Uashington. Kurora e dërguar prej saj mbeti në trotuar, deri sa punonjës të fondacionit e vendosën atë bashkë me të tjerat. Me një qendrim kaq të papëgjegjshëm protokollar, Ambasada e Shqipërisë në Uashington sfidon vetëm vetveten dhe vendin e saj. Shqipëria është vendi evropian që ka vuajtur diktaturën më të egër komuniste të tipit stalinist dhe mungesa e vemendjes së duhur në raste të tilla, dhe sidomos në kryeqytetin e Shteteve të Bashkuara nuk mund të kalojë pa u vënë re.
Kjo u shtohet edhe veprimeve indinjuese të kohëve të fundit të autoroteteve shqiptare brenda vendit, si paraqitja e portretit të diktatorit Enver Hoxha në ceremoni me pjesëmarrjen e personaliteteve më të larta të vendit; përkulja e ministrit të Drejtësisë Z. Nasip Naço para një monumenti ku ishte vendosur fotografia e Hoxhës, nderimi me grusht nga deputeti i Parlamentit të Shqipërisë, Z. Pandeli Majko, ish kryeministër i Shqipërisë; organizimi i fëmijëve të shkollave për të nderuar me grusht tek varezat e “dëshmorëve”; deklaratat për rishikimin e të ashtuquajturës “luftë nacional-çlirimtare” dhe Enver Hoxhës nga Kryetari i Parlamentit të Shqipërisë, Z. Ilir Meta. Akte të tilla kanë qënë aq të shpeshta kohët e fundit nga personalitetet shqiptare, saqë nuk mund të mos konsiderohen të qëllimshme.
Shtetet e Bashkuara të Amerikës kanë investuar për më shumë se 60 vjet gjak dhe pasuri në luftën kundër komunizmit. Shekulli i 20të do të kujtohet “si shekulli më vdekjeprurës në historinë njerëzore” dhe Amerika nuk e harron këtë, tha Presidenti Xhorxh W. Bush me rastin e dedikimit të Memorialit të Viktimave të Komunizmit, shtatë vjet më parë, në 25 vjetorin e fjalimit epokal të Presidentit Ronald Regan tek Porta e Brandenburgut në Berlin, “Z. Gorbachov shembe këtë mur”.
Ringjallja e çdo forme tiranie të çfardo izmi qoftë do të ndeshë në reagimin e fortë të një brezi të ri amerikanësh. “Ringjallja e një komunizmi të dytë, do të pasohet me siguri ngagjallërimi i antikomunizmit të dytë”, edhe më të fuqishëm nga antikomunizmi i parë, tha Marion Smith, Drejtori Ekzekutiv i Fondacionit të Kujtimit të Viktimave të Komunizmit, në ceremoninë e këtij viti për nderimin e viktimave dhe triumfin e lirisë.
Korrespondenti i AAFH

Arratija e dhimbëshme në emër të lirisë

April 27, 2014 by dgreca

Përsiatje rreth monografisë “ Udha e ëndrrës së thyer” me autor, shqiptaro-amerikanin Halit Nezaj/
Shkruar nga Raimonda MOISIU*/
Në një mënyrë apo tjetër, realiteti i jetës nuk mbetet thjesht metafora që dëshmon kujtesën apo historinë, mërgimin dhe atdheun, jetesën e mbijetesën, për të prekur vlerën apo mungesën e tyre, atë e përcakton koha që ne jetojmë, përvojat jetësore, të cilat na bindin dhe inkurajojnë, për të arritur më të mirën e të mundshmen, -pra metamorfozën e përballjes me realitetin. Duke sjellë në kujtesë të kaluarën, ne qartësojmë të tashmen dhe i hapim udhë së ardhmes. Vetë jeta e njeriut, individët, eksperiencat dhe përvojat e jetës, motivet e ndryshme, ambiciet dhe sfidat, në kohë e pakohë, flasin shumë, dhe personazhet e tij kanë konceptin dhe botëkuptimin e tyre, se si mund të rrëfehet historia, përmes bashkërendimit të fakteve në muret socialë e historikë të ekzistencës njerëzore. Është filozofia dhe sfida e përballjes me realitetin, domethënien e tij, me zhgënjimet, vetminë, ankthin, shqetësimet, streset dhe mosmarrëveshjet, të izolimit shpirtëror e fizik, ndërgjegjes individuale e kolektive, kombëtare e historike, represive dhe shpërfillëse, tragjedia kombëtare dhe fati kolektiv i shqiptarëve, i të ikurve drejt së panjohurës, luftrat, genocide, varret e të parëve dhe varret e të humburve, kondradiktat, pasojat dhe mentalitetin e shoqërisë, në të cilën jetonin e jetojnë. Secili prej nesh, dëshiron të japë dicka nga koha e kujtesa, të banojë brenda “vorbullës” së saj, të jetë i barabartë mes të barabartëve – për të ngritur diskursin e mirëfilltë të shoqërisë, nga një tjetër realitet, jo i largët i shekulli të kaluar, të 20-të, në udhëtimin e dëshirave të ndaluara dhe ëndrrëve të thyera, për të jetuar jetën, në një shoqëri më të avancuar, të lirë e demokratike, ku të drejtat e njeriut vlerësohen më shumë se kudo, ku ato ngrihen nën kauzën dhe aureolën e vlerave të lirisë e jetës, të mbijetesës, përpjekjeve, kalvarit të dhimbjeve e sakrificave, që në emër të jetës e për jetën, pergatiten për sfidën e re, -atë të mërgimit nga toka e tyre drejt “atdheut imagjinar”. E ka quajtur librin e tij “ Udha e ëndrrës së thyer”, një rrëfim modest me krenarinë e shqipes, me zellin e tij të spikatur intelektual, qytetar dhe atdhetar, për të kultivuar e ruajtur kulturën, traditën, gjuhën, vlerat dhe identitetin kombëtar. Patriot, shqiptar i mrëfilltë në gen dhe ndërgjegje, modest, i pabujë, pavetmburrje dhe fisnikërinë e moshës, -autori Halit NEZAJ, -me punën e kontributin historik e krijues, duke ja lënë kohës, ka arritur të dëshmojë raportin mes kujtesës e historisë, filozofisë dhe eternitetit, vazhdimësisë së jetës dhe mbijetesës, -autenticitetin, që i përket ardhmërisë dhe brezave. Madhështia e një kombi dallohet nga përfaqësuesit më të shquar të saj dhe kjo madhështi arrihet nëpërmjet mendësisë, urtësisë, erudicionit të kockës intelektuale, kulturës, qytetërimit, mëncurisë, rrethanave historike, ruajtjes e promovimit të vlerave më të mira, shpalosjen e tyre në njërën formë apo tjetër, të bukur e emocionuese, në rrafshin e ndryshimeve të epokave për trashëgiminë ndër breza të kontributit social, patriot e atdhetar të tyre. Do ta kisha të vështirë apriori, për të dhënë figurën e një historiani, mësonjësi, udhërrëfyesi, patrioti , burri i vendit e kuvendit, atdhetarin, mikun, prindin, gjyshin, intelektualin, historianin nga Malësia e Gjakovës, tropojanin fisnik, Halit Nezaj, po të mos e kisha lexuar këtë libër monografik, kronologjinë e fakteve historike, tragjedive dhe dhimbjes njerëzore. Ky libër fokusohet në veprimet individuale, në të kaluarën e të tashmen dhe efektet e tyre kolektive, hedh dritë ndaj fakteve e të vërtetave historike, mite e legjenda, trima dhe luftëtarë, burrat e kombit të dalë nga fisi i dëgjuar Nezaj, jo vetëm në historinë e Tropojës, por që nga Malësia e Gjakovës, Rrafshi i Dukagjinit, Kosovës, -pra në krejt Dardaninë. Individët dhe personazhet historikë të tij kanë një perceptim të vecantë të identitetit e kujtesës, përjetimeve rrënqethëse të tragjedive, luftërave për liri e pavarësi, vështirësitë, sfidat gjatë rrjedhës së jetës, copëtimin e atdheut, instalimi i ideologjisë komuniste, arratia nga vendlindja, por me sytë nga toka mëmë, për t’i shpëtuar përndjekjes së egër ndaj nacionalistëve të vërtetë atdhetarë, persekutimi i të afërmëve të tyre, genocidi shekullor serb dhe zinxhirët e makinës vrasëse sllavo-komuniste. Teksa lexon librin, në përfytyrimin tonë vijnë emra trimash e luftëtarësh, që kanë bërë historinë, këngët për trimat ushtonin bashkë me vajin e dhimbshëm e krenar të nënave në kullat e djegura dhe elegjitë vajtuese nënzë nga zanat shamibardha, që qanin në heshtje dhe larg syve kureshtarë, fatin e burrave të tyre trima. Pinjolli i derës së Madhe të Nezajve, Halit Nezaj, në këtë libër negocion me lashtësinë dhe kujtesën, me epokat historike në analogji me emrat e të parëve të tij, varret e humbura dhe kullat e rrënuara, njerës të vrarë e të pushkatuar , të kallur të gjallë e vdekur burgjeve, por që lanë gjurmë, bënë historinë dhe lanë emrin e mirë të shqiptarit, jo vetëm për trashëgiminë ndër breza, por edhe për kujtesën e ndërgjegjen kombëtare.
Autori e fillon librin duke na dhënë historinë e derës së madhe të kullës së Nezajve të Epërm, burra trima dhe me emër në Malësinë e Gjakovës dhe Rrafshit të Dukagjinit, nga ku do të lindnin trima, heronj, mite e legjenda. Kjo familje me tradita patriotike e atdhetare shtohej nga viti në vit me trima e luftëtarë, që duke ecur në gjurmët e të parëve të tyre, i bënë ballë me dije e pushkë, hordhive serbo-sllave, rregjimit komunist të instaluar për 50 vjet-që përpiqeshin me të gjitha mënyrat e format më barbare e makabre psikollogjike e fizike, për ta zhdukur fisin nacionalist të Nezajve, dhe jo vetëm kaq- psikollogjiken e njerëzoren e kombit. Burrat e derës së Nezajve, së bashku me burrat trima e të urtë të Tropojës, Gjakovës dhe Kosovës, pritnin e përcillnin me dyert gjithmonë hapur trimat e luftëtarët shqiptarë, që vinin nga mali, fusha e bjeshkët. Aty në kullën e ndaluar të lashtë e historike të Halit Qerimit të Nezajve dhe birit të tij të vrarë nga rregjimi komunist, Shpend Haliti. Aty vinin e strehoheshin, mjekonin dhe shëronin plagët e betejave në male, luftëtarët, clodheshin dhe përsëri rroknin armët, për të mbrojtur trojet dardane. Me këtë frymë patriotike e atdhetare, u rrit e u edukua, pinjolli i derës së Madhe të Nezajve, autori Halit Nezaj, djaloshi vigan e energjik, i patrembur, i cili në krye të kolonës së pafund, u priu burrave dhe djemëve, që për shkak të persekutimit të egër komunist u detyruan të arratiseshin fillimisht në ish-Jugosllavi dhe më pas mërguan drejt SHBA-ës. Libri, që unë me plot gojë do e quaja një “Monografi” të fisit të Nezajve, është shkruar në kapituj, ku më një fjalor të pasur, tema e subjekte, e bëjnë jo vetëm tërheqës për lexuesin, por edhe informues, duke u përqëndruar dhe argumentuar me fakte dhe foto. Ajo që na mban në jetë dhe na bën shoqëri kur jemi të vetmuar, netëve pa gjumë, që na ushqen dhe na mundëson t’i zbrazim ndjenjat tona, të bashkëudhëtojmë nëpër histori, nëpër fatet e pafatet e popullit dhe dëshirat e ndaluara të vetë autorit, -është kujtesa dhe rrëfimi. Në kapitujt pasardhës mbresëlënës, autori Nezaj ka shtjelluar në forma të ndryshme akademike e modeste, duke e filluar librin me të dhëna të vecanta në aspektin historik, të traditës, mbi njerësit e urtë e të mencur, trima e luftëtarë, krenarë e të admirueshëm, të derës së madhe të Nezajve. Autori Halit Nezaj, mes psikikes, shpirtërores dhe njerëzores, përpos angazhimeve individuale në sinkron me angazhimet kolektive, ndërmjetëson në bazën thelbësore të rrëfimit, për zhvillimin e kompleksit shoqëror, atdhetar, kombëtar, qytetar, intelektual dhe krijues letrar e publicistik. Me mjeshtëri filozofike dhe vizatimin realist letrar të ngjarjve e personazheve, ai ngulit në mendjen e zemrat e brezave të ardhshëm, dashurinë për atdheun, u rrëfen kalvarin e dhimbjeve e sakrificave, të vuajtjeve dhe sfidave, historinë e popullit tonë nën zgjedhën sllavo-komuniste, që askush nuk e ka përjetuar më keq se populli shqiptar.
Në vitin 1968 autori i librit, intelektuali dhe qytetari, malësori fisnik Halit Nezaj mërgoi në SHBA-ës, ku gjeti mbështetjen e bashkëkombasve të tij. Ai integrohet shumë shpejt në punët e ditës, krijon familjen dhe sot, ai dhe bijtë e tij, drejtojnë bisneset e tyre në jetën e përditshme, pa harruar asnjëherë – identitetin e tyre shqiptar. Duke jetuar në Amerikë, për më shumë se katër dekada, autori Nezaj, na rrëfen me kujdes e sqimë aspekte të vecanta të jetës së vërtetë, vështirësive që hasen në mërgim, mësimin e gjuhës angleze, komunimkimin e përditëshëm, punësimin dhe të tjera, për të qënë qytetarë të kulturuar dhe të emancipuar, respektues të ligjeve e zakoneve të atdheut të tyre të dytë. Realitetin, që ai ka përjetuar dhe vazhdon ta përjetojë, Nezaj e vendos atë në disa kufij, që në zanafillën e mërgimit të tij drejt tokës së premtuar. Autori Nezaj na rrëfen se si ai dhe familja e tij, por edhe bashkëkombasit e tij, përvec angazhimeve në jetën e tyre të përditëshme nuk harrojnë kurrë origjinën, krenarinë e tyre e të qënit shqiptar, por sa herë e kërkon koha dhe historia, ngrejnë zërin në favor të cështjes shqiptare, sensibilizimit të cështjes së Kosovës, asaj të Camërisë dhe të drejtat e shqiptarëve në Mal të Zi, deri në instancat më të larta demokratike në qarqet amerikane dhe më tej. Autori Halit Nezaj nuk nguron t’i përmendë edhe me emra të gjithë ata bashkëkombas , vatranë dhe aktivistë të cështjes kombëtare, që përbëjnë atë që sot quhet -Diaspora shqiptare. Nezaj është përqëndruar edhe në përballjen e mërgimtarëve shqiptarë, me vështirësitë, me dështimin dhe suksesin, me jetesën brenda mundësive dhe aftësive, në dilemën mes dy botëve, -të botës nga vinte autori, nga një rregjim krejtësisht totalitar, të mohimit të vetvetes, sepse nuk mundje të shpalosje aftësitë në një realitet aq të ashpër, të mbyllur brenda kufijve, që shpesh herë i detyronte bashkëkombasit e tij, të arratiseshin e kalonin kufirin, disave u ecte, disa prej tyre edhe u kapën, u burgosën apo u vranë në telat e klonit, apo me plumba, disa vdiqën burgjeve, disa u zhdukën dhe mbetën pa varr. Tani që libri u shkrua, ai mundi të komunikojë me botën shqiptare, duke na thënë se ne pamvarësisht se jetojmë këtu në Amerikë, nuk e harrojmë vendin tonë, ai është me ne kudo e në cdo gjë shpirtërisht. Dhe në mbyllje, dëshiroj të them se autori Halit Nezaj, në këtë libër ka shkruar realitetin e fatit të individit në analogji me fatin kombëtar të mërgimtarëve, na ka dëshmuar realitetin historik jo si në fotografi, por në formë e përmbajtje, të dëshirave të ndaluara në udhën e ëndrrës së thyer dhe arratinë e dhimbëshme në emër të lirisë.
Raimonda MOISIU
Hartford CT USA
Prill 2014

Mbi të drejtën e luftës së përjetshme të lirisë

March 20, 2014 by dgreca

Shkruan: Avdi Ibrahimi/Angelezi, Isak Njutni padyshim është shkencëtari më i madh dhe më me ndikim i të gjitha kohëve. Studjuesi në disa lëmenj shkencor dhe me renome botërore Majkël Hart në veprën e tij: “100 Njerëz më me ndikim në Histori.” Pas Muhamedit, në numrin dy e radhit Isak Njutnin. Mbase është e natyrshme që një dijetar praktik e shkencor të lë gjurmë të pashlyeshme në historin e njerëzimit me shpikjet e tij shkencore. Ai zbuloi se drita e bardhë është e përbërë nga të gjitha ngjyrat e ylberit. Pastaj ai krijoi dhe prkatikisht ndërtoi në vitin 1668 teleskopin e pare më pasqyrë, teleskopin reflektues, i cili edhe sot përdorët në më shumë opservatariume astronomike, ndërsa në matematikë dha kontributin e tij në zbulimin e llogaritjeve integrale, megjithatë suksesi më i rëndësishëm i tij është në lëmin e mekanikës-shkencë, e cila sqaron lëvizjën e trupave fizikë. Shpikjet e tij shkencore nuk i komunikoheshin ne të njetën kohë njerëzimit, arsyeja kryesore mbase ishte se po të komunikoheshin publikisht shpikjet e tij shkencore, do të mund të haste në kundërshtim nga religjioni fetar, të cilet ndoshta edhe do ta pengonin këtë shpikje shkencore të ideve të reja, ose njerëz të tillë të paknaqur nga shpikje të reja do ti qëndronin në rrugë si pengesë. Atëherë, Isaku do të kishte mbase të drejtën ose do të ishte i detyruar ta menjanojë këtë pengesë, në këtë mënyrë ai do ti komunikonte njerëzimit shpikjet e veta. Por nga e gjitha kjo që u tha si më lartë, Isaku nuk ka patur të drejtë dhe as që ka provuar ta vrasë kë të dojë nga kunërshtarët e tij të ideve të reja zbuluese, ose të vjedhë në shitore çdo ditë pse ai ishte gjeni në shpikjet e tij shkencore. Kjo na jepë të kuptojmë se edhe ligjëdhënësit dhe drejtuesit e njerëzimit duke filluar nga ata të mëparshmit si Saloni, Likurgu, Napoleoni, Muhamedi e shumë të tjerë, të cilët ishin shkelësit e ligjit të vjetër, ku shoqërit e ndryshme njerëzore e kanë trasheguar nga paraardhësit e tyre, ku ato ligje i kanë respektuar deri në shejtni, e natyrisht nuk janë zmrapsur dhe kanë derdhur gjakun me heroizëm për ruajtjen e ligjit të vjetër, njëkohësisht e kanë mbrojtur si të dobishëm për shoqërinë njerëzore. Nga e tërë kjo lë të kuptojmë se këta bëmirës të njerëzimit, me idetë e tyre të reja, pra këta bëmirës dhe zotët e njerëzimit kanë qenë veçanërisht ata të skenave politike edhe gjakpirës të tmerrshëm… Me këtë dua të nxjerrë një përfundim se të gjith këta njerëz, të cilët janë në gjendje ta thonë apo ta japin një ide të re, janë pothuaja se të detyruar, për nga natyra dikush më shumë e dikush më pakë të jenë edhe pjesë e krimit.

Kjo ide e re, sipas pikpamjës time, njerëzit për nga natyra ndahen në njerëz të zakonshëm të cilëve nuk u intereson e kaluara dhe as që mendojnë të ardhmën, por janë njerëz që i përshtatën të tashmës, të cilët për nga natyra të shumtën e rasteve janë të sjellshëm, e që jetojnë të nështruar dhe janë të dëgjueshëm sepse kanë përfitime personale politike materiale nga e tanishmja sunduese, sepse ky është dedikimi i tyre i të jetuarit. Kurse në anën tjetër është kategoria e njerëzve të cilët kundërshtojnë dhe kërkojnë rrëzimin e sistemit ekzistues në emër të diçkaje më të mire. Pra, këtij njeriu me ide të re, i duhet që për idenë e vetë të kapërcejë ndoshta edhe mbi trupin e vdekur?! Masa popullore duke mos patur njohurin e duhur mbi të drejtën e luftës së përjetshme të lirisë, gati as njëherë në kohë të duhur s,u njehë këtë të drejtë njerëzve me ide të reja, i vret dhe i var, kështu kjo masë e përmbushë detyrën e vetë konservative, që ka ajo për prijësin e vetë grupor, vetëm se brezat e rinj të po kësaj mase që kanë bërë ekzekutime, të ekzekutuarve, u ngrehin lapidare, dhe u përkulën në përvjetorët e rënies së heronjëve të tyre për lirin e ideve të reja.

Pra siç shihet kategoria e pare e njerëzve është dalëzotëse e të tanishmës, kurse kategoria e dytë e njerëzve janë dalëzotës të ideve të reja, pra janë zot të së ardhmës. Pra këta të parët mbajnë botën dhe rrisin numrin e përkrahësve të së tashmës, të dytët lëvizin botën duke e dërguar atë drejtë qëllimit. Por çka është më kryesorja si njëra poashtu edhe tjetra kanë të drejtë ekzistence, por gjithnji kjo e dyta lufton për të përjetshmën, pra kjo kategori njerëzish njef e respekton historin e të kaluarën dhe lufton për ide të reja të së ardhmës. Mirpo sipas pikëpamjës time në këtë rast gabimi është i mundur nga kategoria e pare, edhe përkundër prirjës së tyre të zakonshëm për nënshtrimit për interesat e tyre personale, këta nuk qajnë kokën për të shkuarën e as për të ardhmën ata jetojnë sot për nesër, e në të njetën kohë njerëzit e rinjë me ide të reja, shpesh here, fare nuk i diktojnë dhe i kalojnë me përbuzje, sikur janë njerëz të prapambetur me ide të ulëta, e jetojnë në varfëri. Por nga këta njerëz sipas pikpamjeve të mija, nga këta njerëzëz nuk ka pse frikësohet askush, sepse kjo kategori njerëzish nuk shkon larg, sepse janë servile e kozmopolit dhe ndërrojnë gëzofin sipas motit, kështu ata e ngarkojnë vetën me pendime të ndryshme publike se kanë qenë të mashtruar nga prijësi i tyre, dhe kjo del në fund si mësim moral për ta. Kategoria e dytë e njerëzve me ide të reja, janë të aftë të thonë çkado të re, çuditërisht në numër janë më të paktë. Këta njerëz janë të caktuar sigurt nga ndonjë ligj i natyrës. Besoj se ky ligj natyrës është i panjohur, por kam bindjen time se ky ligj i natyrës së panjohur ekziston, e në asnjë mënyrë nuk mund të ketë asfarë rastësie. Këtu kemi të bëjmë me lindjen e gjenive të mdhenjë, të cilët janë kulmi i fatit të shoqërisë njerëzore, ata janë krijues ose shpikës të veprave të mëdha, moskuptimi i veprës gjeniale nga opinioni-lexuesi nuk është përjashtim por normë mbi të drejtën e luftës së përjetshme të lirisë.

Shqipëri 20 Mars 2014