Archives for December 2012

NJË FLAMUR PËR DËSHMORIN E LIRISË , VEZIR ADEMAJ…!

December 5, 2012 by dgreca

Vezir Ademaj, ish kampioni i Kikboksit për Zvicrën dhe Europën, në ring hidhte supeve Flamurin Kombëtar, kur ra dëshmor në tokën e Kosovës martire, i vëllai, Shaqiri, edhe ai luftëtar i Lirisë, e mbuloi me Flamurin Kombëtar…./

NGA SPIRO GJIKONDI/

– A sheh ëndrra? – më pyeti një ditë një shok.

– Edhe shoh…- thashë me të qeshur sepse mu duk një pyetje fëminore.

– Unë shoh shumë… – vijoi ai. – Por, çuditërisht, asnjëherë nuk shoh ëndrra që të kenë lidhje me kohën e qëndrimit tim në Amerikë. Të gjitha ëndrrat më çojnë në Shqipëri, Në kohë të ndryshme, po gjithsesi atje. Çudi me ne! Kam tetëmbëdhjetë vjet që jam larguar dhe prapë mendja aty më ri. Takohemi me shokë në kafene dhe gjithë bisedat tona janë për Shqipërinë. Komentojmë lajmet, i gëzohemi si fëmijë diçkaje të mirë që ndodh atje, hidhërohemi për çdo gjë të keqe, revoltohemi me qëndrime të pamatura të Qeverisë, kujtojmë çaste të gëzimeve tona të dikurshme, na entuziazmon ndonjë vjershë apo tregim i shkruar bukur… Ndërsa natën: ëndrrat. Edhe ato atje… Ç’është kështu me ne?!

Pa dashur shoku im, me ëndrrat e tij të përnatëshme më ngacmoi mendimet. Nuk ishte thjesht një rastësi, evidentoi një dukuri të përgjithëshme; një fenomen që nuk është vetëm i tanishëm. “Eshte Shqipëri ku janë shqiptarët” thotë një këngë popullore. Nuk është e rastit që Çajupi në Misirin e largët i këndonte fshatit të tij “me ca shtëpi të vogla fare”; Naimi në Stamboll do të thoshte “Ti Shqipëri më ep emrin shqiptar”; Serembja nga ana tjetër e Adriatikut rënkonte dhimbshëm: “Arbëri që përtej detit na kujton…”; Jepni për Nënën” do të lëshonte thirrjen Noli nga Amerika; Dyqint djem të rinj Vatranë do të linin Amerikën në vitin 1920 për të shkuar e luftuar në mbrojtje të vendit e të kufijve të tij; studentë në universitetet e Italisë e të Evropës lanë studimet dhe u kthyen për të dalë malit e për çlirimin e Shqipërisë nga fashistët; Batalioni”Atlantiku” u nis nga Amerika për të luftuar në Kosovë në luftën e fundit kundër Serbisë…

Vërtet, ç’është kështu me ne!?

Kisha dëgjuar, disa vite të shkuar, emrin e Vezir Ademajt. Ishte folur dhe ishte shkruar në shtypin e diasporës dhë në atë të internetit për këtë të ri kosovar që aherë jetonte në Zvicër e që merte pjesë në sportin e kik-boksit. Ajo që aherë bëri lajm ishte shpallja e tij kampion në Zvicër e pak më vonë edhe kampion i Evropës. Pa ë njohur dhe pa ditur hollësira të tjera rreth tij ndjeva një admirim të natyrshëm, ashtu si për të gjithë të rinjtë shqiptarë të shpërndarë nëpër botë që përparojnë në fusha të ndryshme e që bëjnë emër në sajë të aftësive dhe të punës së tyre këmbëngulëse. Vetëm kaq…

Disa kohë më vonë, në ngjarjet e mëdha tronditëse të Kosovës që pushtuan emisionet e lajmeve të stacioneve të radios e të televizionit në mbarë botën, midis të tjerash e të tjerësh, u përmend e u fol edhe për Vezir Ademaj, që ishte vrarë në luftë. Por përsëri pa shumë hollësira. Ashtu, në përgjithësi, vrasja e tij ishte e dhimbëshme, shumë më e dhimbëshme për ata që e njihnin nga afër dhe akoma më e dhimbëshme për të afërmit e familjarët e tij. Nga e gjithë ajo tragjedi dhimbja shkonte përtej caqeve të të afërmit e të njohjës kur shikojë masakrat e përgjakëshme të kasapit të Sebisë mbi popullin kosovar. Është pak të thuash rrënqethëse. Ishin pamje të lemerishme. Me kalimin e kohës, edhe pse plagët e hapura zenë kore, apo kur duken se shërohen, lënë pas shenja që mbeten të përjetëshme e të paharrueshme, si për të na kujtuar se ç’ndodhi në atë fund shekulli…

Në këto ditë nëndori, në biseda të gjëra për festimet e 100 vjetorit të shpalljes së Pvarësisë, tek flitet për ngjarje të spikatura e figura të shquara që kanë vënë një gur në përparimin e vendit, qëlloi të flitej sërish për Vezir Ademaj, kësaj here nga vëllai i tij, doktor Hasani, i mirëprituri në çdo tryezë ku bashkohen shqiptarët e ku flitet shqip. E solli rasti të ndjej dhimbjen e tij për vëllanë e vrarë e njëkohësisht të mësoj shumë për jetën e tij të shkurtër, njëzetështatë vjeçare…

KULLA, ZJARRMI U NDEZ SËRISH NË VOTËR…

… Është aty, në Sheremetaj të komunës së Gjakovës, një kullë e lartë trekatëshe, e madhe dhe e vjetër, e ndërtuar që në shekullin e tetëmbëdhjetë; më mure të trashë prej guri, me dritare që duken të vogla për përmasat e saj, e me frëngji akoma më të vogla, që e kanë mbrojtur në përballjen me rrebeshet e kohës. Dy herë është bombarduar dhe dy herë çatia ë saj është shembur, por të dy herët oxhaku ka mbetur në vend. ( “Derisa ka qëndruar oxhaku, – paska thënë poeti Din Mehmeti,- edhe zjarmi në votër do të ndizet e kulla do të qëndrojë”) Dhe ka qëndruar. Janë hirnosur muret e strehët janë nxirë dhe këto e bëjnë atë kullë të duket e rëndë, e heshtur, e zymtë e disi meditative… Por ka diçka që të befason, që i kundërvihet zymtësisë, diçka që e çel, e bën të afërt dhe e sjell në kohë: përsipër dhe në të dy anët e hyrjes ka një kuadrat të bardhë, për të cilin e zonja e shtëpisë kujdeset vazhdimisht duke e shërbetosur me gëlqere; një kuadrat i bardhë që duket në atë kullë si një buzëqeshje; ( Këtë do të ketë patur parasysh Derada kur thoshte: “Shtëpitë që buzëqeshin…”) një buzëqeshje e përherëshme e mikpritëse për të gjithë ata që vijnë, të afërt e të largët; buzëqeshje përcjellëse, për të gjithë ata që dalin prej dere, të afërt e të largët…

Është kulla e familjes Ademaj. Këtu jetuan të parët e familjes. Këtu jetoi stërgjyshi Adem. Këtu jëtoi gjyshi Hasan. Këtu jetoi e jeton Hyseni me të shoqen Mejreme, e me fëmijët… Këtu lindi Vezir Ademaj një ditë marsi të vitit 1971. Këtu u përkund së pari nën trokun e djepit dhe me ninullat melodioze të nënës Merjeme; këtu edhe u rrit. Rreth kësaj kullë, në lëndinën me bar të jeshiltë, luajti me motrat dhe vëllezërit; nga pragu i saj doli, në ditët me diell e me shi, për të shkuar në shkollën fillore të vendlindjes; Me këtë kullë lidhen tregimet e moçme, legjendat, epika historike, bëmat e trimave, këngët për të rennet. Në odën e madhe të burravë që ndodhet në katin e tretë do të dëgjoje bisedat e më të maturve, kuvendet e atyre që u peshonte më tepër gjykimi, vendimet e marra për fatet e Kosovës; një arsenal i gjerë traditash patriotike që, pikë e nga një pikë do të formojnë karakterin e tij e do ta burrërojnë. Shkëputjet për të ndjekur shkollën e mesme të Deçanit, shkuarja në Prishtinë për tu regjistruar në Fakultetin e Shkencave Natyrore, ( në degën e fizikës.) apo largimi për të shkuar të kryejë shërbimin ushtarak në Tivar, aty nga shtatori i vitit 1989; kanë qenë të përkohëshme. Qëndrra e përherëshme e rëndesës në jetën e tij ishte kjo kullë, me atë buzëqeshjen e saj karakteristike, përcjellëse e pritëse njëherësh…

Sidoqoftë, këto shkëputje, edhe pse të përkohëshme, paten një ndikim të veçantë në procesin e formimit të tij. Në gjimnazin e Deçanit, si nxënës, do të ndiqte zhvillimet politike në Kosovë; pas demostratave të vitit 1981 prej shovinistëve të Beogradit nxitej urrejtja ndaj shqiptarëve kudo në Jugosllavi; drama e minatorëve tëTrepçës, të ngujuar për t’ju kundërvënë politikës raciste të Beogradit, ishte tronditëse; pjesëmarrja , madje në radhëte para, në tubime e demostrata ku kundërshtohej heqja e autonomise së Kosovës dhe kushtetuta e vitit 1974, e të tjëra si këto,nuk mund të kalonin pa gjurmë në vetëdijen politike e patriotike të të riut kosovar. Më i theksuar eshtë ky ndikim ne kohen e kryerjes se sherbimit te detyrueshem ushtarak ne Tivar. (“ Ti – Varr-i – Madh!”- do të përifrazonte poeti duke sjellë ndërmend masakrën e njohur si “Masakra e Tivarit” e vitit 1945!) Aty ndjeu urrejtjen e vërtetë të oficerëve serbë. Janë jo të pakta rastet kur djemtë shqiptarë prej kazermave kthehen nëpër shtëpitë e tyre me arkivole. Dhe , sikur të mos mjaftonte kjo periudhë e shërbimit ushtarak të detyrueshëm, aherë kur priste të kthehej në shtëpi, për shkaqe të përkeqësimit të gjendjes politike, i shtohet shërbimi edhe për tre muaj të tjerë. Duke mos e duruar keqtrajtimin në kazerma vendos të arratiset; kthehet në Sheremetaj, duke qëndruar disa kohë në miq e shokë; në vijim të përpjekjeve për shkollimin e tij regjistrohet në Shkollën e Lartë “Bajram Curri” në Gjakovë, por rreziku i arrestimit prej policisë sërbe, e lënë pa altërnativë tjetër: Si zgjidhjë individuale, ashtu si për shumë të rinj të tjerë kosovarë, ishte vetëm ikja nga Kosova. Ikja nga Kosova! Sa e dhimbëshme është kjo fjala IKJE. Ikje për sa kohë? Për ku? Për se? Ikja ka gjithmonë të panjohurat ë saj. Por sado e dhimbëshmë dhe sado me të panjohura, ikja ishtë një zgjidhje, madje e vetëme. E në këto kushte Vezir Ademaj kërkon azil dhe vendoset në Zvicër…

NJË VEND TJETËR, NJË TJËTËR JETË…

Koha e qëndrimit në Zvicër përbën një fazë të re për të riun Vezir Ademaj. Një jetë shumë më e ndryshme se ajo në Sheremetaj e në Kosovë. Fshati ku u lind, kulla ku u rrit, Kosova ku u formua duken tashmë se mbetën pas, në të kaluarën. Zvicëra hap të tjera horizonte; duket si më me shumë dritë, më me shumë diell, është më atraktive për një të ri, por, për të mbijetuar kërkohen të tjera gjëra. Vëtëm ai që e ka provuar të jetojë në një “Atdhe të dytë” e di se sa e vështirë është të gjesh vetveten në këtë realitet të ri. Por falë formimit të tij, falë aftësive të tij, në pak kohë, Vezir Ademaj arrin ta gjejë vetveten. Hyn në Ligën e kik-boksit, stërvitet në këtë lloj sporti, përballet në ring me kundërshtarët me shpirt luftarak, arrin të korrë fitore e të marrë titullin kampion për Zvicrën. Por kjo nuk mjafton. Synimi i tij është për më larg e për më lart. Në pak kohë arrin të fitojë titullin kampion i Evropës. Ambicje për tu përshëndetur kjo. Bëhet i njohur. Tifozëte tij që e brohorasin, e thërrasin “Alfred” ! Vezir Ademaj ka ndërtuar në këtë mënyrë themelet e ndërtesës së madhe të së ardhmes. Çdo i ri do ta kishte “zili” një arritje të tillë. Ëndrra e çdo të riu është pak a shumë kjo: të ketë një profesion dhe një punë për të siguruar bazën ekonomike; të ndërtojë një familje që të jetë në gjendje ta mbajë; një grua që ta dojë e të ndajë me të hallet e përditëshme; të ketë fëmijë që ti edukojë; përgjithësisht një jetë të qetë e normale; dhe, në realizimin e kësaj ëndrre, Vezir Ademaj i kishte hedhur themelet…

Ka mbetur një fotografi, ( një nga ato që i shpëtuan bastisjes së policisë serbe në kullën e Ademajve, aty në Sheremetaj,) që e tregon atë në apartamentin e tij në Gjenevë. Është një apartament I thjeshtë, ndoshta jo shumë i madh,por komod. Duhet të jetë bërë kjo fotografi në prag të Krisht-lindjeve ose të Vitit të Ri, sëpse ka një pemë tradicionale të këtyre festive në njërin cep; një televizor përballë, një derë që të çon diku në ndonjë dhomë tjetër, një tavolinë mesi e rrumbullaktë; ndërsa në tre kolltuqe, veç Vezirit janë dy shokë të tij, natyrisht shqiptarë. Të bën përshtypje ky vend i paqtë, një bisedë e shtruar, disi pa halle, pa ankth, e pa andralla torturuese; një qetësi që e dëshiron të jetë e përjetëshme; një qetësi që të nxit dëshirën për të jetuar…

– A shihte ëndrra Vezir Ademaj aty në Gjenevën e Zvicrës?- do të pyeste me kërshëri shoku im që ankohet se sheh shumë të tilla dhe thotë vazhdimisht “Ç’është me në kështu?!”

Natyrisht, s’mund ti jap përgjigje të saktë shokut tim por një gjë mund t’ja them me siguri.: Në Zvicër kishte shumë bashkatdhetarë që punonin dhe jetonin aty. Gjatë viteve 90-të problemet e Kosovës ishin në qendrën e vëmendjes së diasporës shqiptare. Organizoheshin edhe veprimtari të ndryshme për të ndihmuar materialisht punëtorët kosovarë që ishin larguar prej pune. Vezir Ademaj që e kishte të freskët gjendjen politike të Kosovës ishte i përfshirë në këto veprimtari duke dhënë kontrribute të veçanta. Doemos, ai s’mund të shkëputej nga trualli i vet dhe s’mund të dilte nga vetëvetja. Ka një fakt shumë domethënës, që afirmon vlërat e tij njerëzore dhe ndjenjat e tij atdhetare kur kerkoi që në kampionatin Evropian të përfaqësohej me flamurin shqiptar, duke thënë:” Unë jam shqiptar dhe dua që me flamurin tim kuq e zi të përfaqësohëm dhe atë ta kem në supet e mia…

JETË E QETË NË GJENEVË, POR KOSOVA RËNKONTE…

Viti 1998 përbën një pikë kulmore në historinë e popullit shqiptar dhe atij kosovar në veçanti; një udhëkryq në zgjidhjen e çështjes me themelore të ekzistencës apo shfarosjes; një alternative tragjike midis jetës dhe vdekjes. Kishin mbaruar, nga njëra anë, masat kufizuese e shtypëse të lirisë të ndërmara prej qeverisë së Beogradit, çdukja e çdo gjurme të autonomise së vitit 1974, dhuna e spastrimit prej shqiptarëve të institucioneve shtetërore, largimi pa shkak i drejtuesve, masat kufizuese të shtypit e të televizionit, pengimi i gjuhës, arrestimet, burgimet, dhe s’mbetej tjetër veç dëbimit në masë të kosovarëve nga vatrat e tyre shekullore. Kishin mbaruar, nga ana tjetër, tubimet paqësore në kërkim të lirive të pjesëshme, demonstratat e protestës, grevat,, kërkesat për autonomi, për shpalljen republikë, pse jo, edhe për një shkëputje përfundimtare nga suaza e Serbisë. Kishte mbetur në mes vetëm Lufta. Një fjalë goje: Lufta… Si një pikë referimi drejt të ardhmës, si një pikë referimi prej së ardhmes… Lufta… ajo që bëhet përcaktuese e fateve të njerëzimit dhe të individit, ajo që evidenton edhe më mirë karakteret njerëzore, që nxjerr në pah politikanët e strategët, mençurinë e diplomatëve, trimërinë e luftëtarëve, ajo që diferencon atdhetarët nga tradhëtarët, ajo që ndryshon rrjedhën ë më tejme të jetës…

Duhet të kenë qenë ditë të vështira në jetën e Vezir Ademajt ato ditë pranvere të vitit 1998. Sa të bukura ishin rrugët e qeta të Gjenevës në ato ditë pranvere të vitit 1998! Por Lufta kishte shpërthyer brenda gjoksit dhe shpirtit të tij. Në atë mori ngjarjesh të tmershme që pasonin njëra tjetrën në ekranet e tv-ve, pamje surealiste të refugjatëve biblike, vargje të ikurish nëpër rrugët e mundimeshme drejt Maqedonisë e Shqipërisë, pleq të kërrusur nën boçet e plaçkave mbi kurriz, nëna me fëmijë në krah, familje të ngarkuara nëpër qerre, torba me ushqime, lot, lodhje, rënkime, tërheqje zvarrë, intërvista gazetarësh, biseda ndër miqtë, takimë mes shokësh, shpresa të thyera, gjëmime avionësh, breshëri automatiku, (ç’bëhet kështu!) takime diplomatësh, OKB, NATO, ç’thotë vëllai Hasan nga Amërika, ç’mendon Klintoni, thirrje për luftë, UÇK, kush udhëheq, ku… Ditë të trazuara, nëtë pa gjumë, ëndrra të llahtarëshme, pyetje pa përgjigje, kulla në Sheremetaj me atë buzëqeshjen karakteristike në hyrje të saj, apartamenti në Gjenevë… Dhimbjet e Kosovës pikojnë në shpirtin ë tij…

Doktor Hasani thotë se Veziri mbante shumë portrete patriotësh në faqet e mureve të shtëpisë së vet. Heu, Ismail Bej, o burrë i madh i kombit! Ç’thotë baca i Boletinëve? Ç’mesazh më dërgon, o Hasan Prishtina? “… në vend të një kolltuku me turp në Stamboll, preferova kryengritjen me nder në malet e Kosovës”…

Kjo thënie brilante! Dhe pastaj vendimi:

“Kam ardhur të luftoj kundër ushtrisë serbe, për lirinë e Kosovës, që dita të mos i ngjajë natës së errët. Nga ky drejtim s’mund të më spraps kush.”janë fjalët e tij thënë nënës Merjeme atë ditë kur u kthye në Sheremetaj, pas mungesës së gjatë disa vjeçare, aty, në pragun e hyrjes së kullës. Veshur tashmë me uniformën e luftëtarit të UÇK-së, me armët në sup, edhe me një palë dylbi të sofistikuara për të parë ëdhe natën, edhe me 15 mijë franga në xhëp, i gatshëm dhë i vendosur, të gjitha në shërbim të luftës, të gjitha për Luftën, të gjitha për Kosovën…

Tubon të rinjtë e Rekës së Keqe dhe i përgatit edhe ata për luftë. Në shtabin e luftës, në Gllogjan, dorëzon kursimet e veta. Inkuadrohet në Smolicë, në Rahovec, Gllogjan, Junik e në betejat e tjera, dhe pastaj komandant “Komando”në rajonin e Rekës së Keqe, me emrin përkëdhelës “Alfred”.

LUFTE E ASHPER

Kujdes për veten, e porosit vëllai Hasan në një thirrje telefonike nga Amerika. Dhe ai i përgjigjet: “Sikur të doja të ruhesha, do të rrija në Zvicer ku i kam pasur të gjitha të mirat për jetë”

Kujdes, se Lufta është e ashpër!

Shumë e ashpër kjo lufta në Rrafshin e Drenicës e të Dukagjinit. E ashpër kjo lufta në Kallavaj të Junikut, së forcat e shumta serbe duan të kalojnë në Dobrosh, në Sheremetaj e në Pacaj, e ata duhen penguar. Le të jenë ta paisur me tanke e snajpera. Do të plagosen shokët. Hej, mos i lini në dorë të armikut. Breshëri armësh! Tanket! Snajperat! Heu! Vdekje e marrë! Mos qëllo mbi trimin! Trimi i duhet shumë të sotmes. I duhet edhe më shumë të nesërmes! Trimi i duhet Kosovës së Pavarur.

Lajmii vrasjes së Vëzir Ademajt u përhap shpejt. Trupi i tij u dërgua në Sheremetaj. Kulla trekatëshë rrënkonte nga dhimbjet. Dhimbjet përpëliteshin në ajër.Lajmi i zi mbëriti te vëllai i tij Shaqiri që luftonte në zonën e Sukës.Dhe ai rend drejt vëllait të vet të rënë, jo për ti hedhur një grusht dhe, por për ta mbuluar më flamur. E kishte kërkuar këtë mbështjelljë me flamur në ringjet e Evropës, me këtë flamur do mbështillej në atë ceremoni të përcjelljes në rrugën pa kthim drejt përjetësisë.

Dhimbja për të në zemrën e Kosovës pikon; pikon dhembja për te në mbi 900 vargje poetësh; anipse pa të njohur, pikon tashmë edhe në zemrën time prej jugori. Le të jenë këto fjalë si karafili kuq për ty, Luftëtari Kampion i Ringut dhe i Lirisë së Kosovës.

Në këtë festë të 100 vjetorit, nderimi i parë u bëhet dëshmorëve të lirisë. Do të ketë shumë flamuj si simbole të festës këtë 28 nëntor. Mos harroni që të çoni një Flamur tek dëshmori. Flamuri mund të valvitet tek shkolla në Sheremetaj, që mban emrin e tij dhe të dëshmorit tjetër të atyre anëve, ose edhe atje tek prehen eshtrat e lodhura nga lufta, në Sheremetaj.(Botoi DIELLI, numri special I 28 Nentorit 2012)

Nju Jork, Nëntor 2012

SHQIPËRIA ETNIKE NË SKENËN E FESTIVALIT

December 5, 2012 by dgreca

Nga Danny Blloshmi/

Ende e ndjej brenda vetes atë mahnitje që më shkaktoi Festivali i 22-të Shqiptar i organizuar nga Qendra “Nëna Terezë” pranë Kishës Katolike Shqiptare Zoja e Shkodrës, me 11 nëntor në mjediset me akustikë të shkëlqyer të pallatit të Artve në një nga godinat e Lehman College në Bronx. Nuk e di se çfarë mund të ketë më tepër një shfaqje profesionistësh gjithëkombëtare se sa ai festival, ku e gjithë Shqipëria ishte në skenë. Më shumë se 250 artistë amatorë dhe profesionistë, këngëtarë dhe valltarë nga e gjithë Shqipëria natyrale, ishte pjesë e asaj sofre gjigande të folklorit shqiptarë që natën e 11 nëntorit na mrekulloi të gjithëve. Siç tregojnë emigrantët më të hershëm, ky festival, e ka zanafillën që në vitet ’70, kur nisi për të parën herë dhe vazhdon si një traditë e mirë, që përcjell këtu në atdheun e adaptuar tonin kulturën Kombëtare gjitëhshqiptare.

Ajo që të mbetet në mendje është jo vetëm pasioni për këngën dhe vallen shqiptare, jo vetëm pasuria e pashtershme e folklorit shqiptar, që si një gurrë e pashtershme derdhet përvit në atë skenë, por edhe mbizotërimi i skenës nga fëmijë të lindur këtu në SHBA, të cilët ndjehen të dashuruar pas kulturës të Kombit të tyre, që i ngazëllehen Flamurit Kombëtar kuq e zi, që iu përkëdhelen kostumet kombëtare me një dashuri të jashtzakonshme. Sa shumë kostume kombëtare që pamë në atë skenë të festivalit të Pavarësisë së 100-të të Shtetit shqiptar!

Kostumet e jugut dhe të veriut, të Malësisë dhe të Çamërisë, të lebërve dhe malësorëve, rugovasve dhe gjakovarëve, njëri më i bukur se sa tjetri u prezantuan në skenë e festivalit. Po sa u shkojnë të rinjëve ato veshje! Pa t’i shihje se si flladiteshin në skenë nën rrotullimin e valltarëve. Nuk e di por unë mbeta i dashuruar pas xhubletës së veriut dhe fustanellës së jugut, njëra magjike se tjetra, njëra më e lashta se tjetra; të dyja idetike shqiptare, të dyja plot mistere në simbolet zbukuruse dhe në atë fërshfërimën valëzore gjatë rrotullimit të valltarëve.

Xhubleta më duket si një veshje legjendë, plot mistere, që e shihja të veshur edhe tek vajzat e vogla edhe tek të rejat, edhe tek gratë artiste dhe secilave u jepte një pamje të zanave të legjendave.

Në mendjen time xhubleta , me atë formën e saj valë-valë, me atë fundin që zbret hijshëm në shtatin e bukurosheve shqiptare,që nis me një lloj ngushtësie e që vjen duke u zgjeruar në formën e një këmbane, të mrekullon. Veshja më tipike e femrave shqiptare në Shqipërinë e mbi e nën Drin, në Malësi, Kelmendin kreshnik, ndërsa ornamentet zbukuruse janë të papërshkrushme dhe vezulluese. Po ashtu të mrekullon dhe fustanella, që e shohim shpesh në trevat jugore,dhe që e shohim çdo vit në këtë festival, veçanërisht tek djemtë që kërcejnë vallet çame. Studiuesit kanë treguar se edhe kjo është veshje tipike shqiptare, që dikur gjendej në të gjitha trevat shqiptare në forma të ndryshme. Kam lexuar se mjeshtëri i madh i fjalës shqipe, rizbuluesi I Flamurit të Gjergj Kastriotit Skënderbeut, bashkëthemelusi i Vatrës, Faik Konica, ua spjegonte me pasion amerikanëve magjinë e fustanellës shqiptare, madje edhe në emisione radiofonike, u tregonte se kjo veshje është tipike shqiptare, por është shëmtuar me variantin e adaptuar nga grekët, të cilët e kanë shkurtuar dhe po ashtu tentojnë ta paraqesin atë si veshje të tyre identifikuese.

Në Festivalin e 22, pjesmarrja ishte rreth tre mijë vetë, në skenë u ngjitën më shumë se 250 artistë, që kishin ardhe edhe nga Toronto e Kanadasë, Michigani e Bostoni, kënga dhe vallja iu kushtuan 100 vjetorit dhe kjo ishte e natyrshme sepse të gjithë shqiptarët, kudo ku jetojnë në vendlindje apo në mërgim, kanë kohë që kanë nisur festën e shekullit të pavarësisë. E gjithë Shqipëria natyrale ishte në skenën e festivalit, ku u prezantuan të gjitha trevat, që nga Shqipëria amë(siç shprehen kosovarët), Kosova, Malësia kreshnike, Ulqini piktoresk, Lugina e Preshevës – Medvegja- Bujanovci, Çamëria, shqiptarët e Malit të Zi, Maqedonisë. Duke ndjekur këtë festival, kushdo ndjenë krenari dhe brenda vetes i shpërthejnë vargjet: O sa mirë që jam shqiptar!

Në radhët e para të sallës së madhe, pranë skenës ishin ulur klerikë dhe drejtues të shoqatave të komunitetit shqiptar : dom Fran Kolaj, famullitari i Kishës së Shën Palit në Rochester të Miçiganit, Mark Gjonaj, shqiptari që hyri në histori si i pari shqiptar në Ansamblenë e Shtetit të Nju Jorkut, famullitari i Kishës Katolike Shqiptare, dom Pjetër Popaj, i përnderëshmin Dom Viktor Dedaj, Kryetari i Vatrës dr Gjon Buçaj, presidentja e shoqatës të grave “Motrat Qiriazi” dr Ana Kohen, zv/presidenti i Shoqatës së mjekëve shqiptaro-amerikanë, Dr. Sulejman Çelaj e të tjerë.

Festival Shqiptar ka për organizatore Qëndrën Kulturore Nëna Tereze pranë Kishës Katolike Shqiptare Zoja e Shkodrës. Në broshurën e përgatitur me profesionalizëm nga Ismer Mjeku, ku ka një parathënie për 100 vjetorin e Pavarësisë, të shkruar nga editori i gazetës më të vjetër të botës shqiptare, “Dielli”, Dalip Greca, janë paraqitur realizuesit e festivalit: Kryetar i festivalit është Dom Pjetër Popaj, – Drejtori i Qendrës Nëna Tereze, Mark K. Shkreli, Drejtor i Festivalit, Simon Vukel, Drejtor Organizativ Fran Çotaj, Drejtor Artistik, dhe regji Ludvig Çotaj dhe Ismer Mjeku, Drejtor i Skenës, Ludvig Çotaj, Skenografia, Fran Shala,Luigj Tinaj, Sokol Smalaj, Kreshnik Smalaj, Nick Gjokaj, dhe Gjeka Shala dhe Lisa Junçaj, Korrdinator i Mediave Simon Vukel, Koordinatore të reklamave Lule Gjokaj, Age Ivezaj,Leonora Lulaj, Arjana Elezaj, dhe Margarita Koçoviç.

Këshilli Drejtues i Festivalit: Simon Vukel (Drejtor), Fran Çotaj, Ludvig Çotaj, Mark Shkreli dhe Ismer Mjeku. Anëtarë të Komisionit të Festivalit, Age Ivezaj, Angelina Nika, Agim Kola, Anton Dedvukaj, Elsa Lulaj, Gjon Çota, Lekë Lulaj, Lekë Përlleshi, Leonard Berishaj, Palok Rudaj, Prena Berisha, Sokol Smalaj dhe Vasel Smalaj, Gjergjë Paloka, Lizë Vuktilaj, Gjelosh Narkaj.

Këtë radh Festivalin e drejtuan Etrita Ibroçi dhe Albert Popaj, ndërsa bekimin dhe përshëndetjen për festivalistët dhe pjesmarërsit, e bëri famullitari i Kishës Katolike Shqiptare “Zoja e Shkodrës” Dom Pjetër Popaj.

Festivalit ia shtoi profesionalizmin Orkestra “Alba” në drejtimine mjeshtrit Edi Xhani.Tashmë kjo orkestër është bërë e dashur për shqiptarët në të gjitha ngjarjete rëndësishme të komunitetit, përfshi dhe 100 vjetorin e Vatrës organizuar me madhështi me 29 prill 2012.

Në fjalën përshëndetëse Dom Pjetër Popaj solli atmosferën festive dhe historike njëkohësisht: Ndërsa kremtojmë këtë datë historike së bashku me këtë festival,tha ai, ne përkujtojmë heronjët tanë kombëtar, që nuk kursyen jetën e tyre por derdhën gjakun për liri e pavarësinë e popullit tonë të robëruar në 5 shekuj me radhë. Të frymëzuar prej Kastrioit, Atit të flamurit tonë kuq e zi, me shqiponjën dy krenare me 1912, – Ismail Qemali me Isa Boletinin, Luigj Gurakuqin e Dom Nikoll Kaçorrin, përsëri ngritën këtë flamurë të valvisë i lirë në tokën Arbërore.

Sonte, shtoi dom Pjetër Popaj, ne festojmë së bashku, kulturën tonë, historinë tonë, trimërinë dhe traditën e bukur, që mbahet e paprekur gjatë shekujve nga njerëzit tanë të guximshëm, të cilët dhanë aq shumë në shekuj për të ruajtur identitetin kombëtar. Frymëzuar prej historisë tonë janë brezi e rinj, të gjithë këta fëmijë, që megjithse janë të lindur këtu në SHBA, ndjehen krenarë që janë shqiptarë, dhe këndojnë e vallëzojnë shqiptarisht plot hare, gëzim e krenari. Dhe sonte duke vallëzuar dhe kënduar ata do të tregojnë se sa e duan kulturën tonë kombëtare.

Në mbyllje, dom Pjetër Popaj tha: “Falënderojmë Komitetin Organizativ të këtij festivali, i cili, ka punuar aq shumë për ta bërë këtë mbrëmje të veçantë për të gjithë ne. Zoti e Bekoftë Nënën Shqipëri, Kosovën, trojet e tjera shqiptare të okupueme, shqiptarët kudo që gjenden! Zoti e bekoftë Amerikën – Gëzuar 100 vjetori i Pavarësisë !

Të gjitha grupet u shfaqën së bashku në çelje të festivalit dhe morën duartrokitjet e sallës. Fragmenti dramatik “Nëntori i dytë”, që evokon shpalljen e pavarësiësë më 28 nëntor 1912, shënoi nisjen e kësaj maratone artistike që zgjati rreth katër orë. Aktori Agim Rugova në rolin e këshilltarit politik të Ismail Qemalit, Luigj Gurakuqi, krijoi sfondin historik tek lexoi Deklaratën e Pavarësisë, ndërkohë që performuan edhe Shaban Lajçi në rolin e Ismail Qemalit dhe Tom Gjergji në rolin e Isa Boletinit.Atmosfera historike festive vazhdoi me një fragment poetik “Flamuri” nga Dritan Dragu dhe këngën për Pavarësinë , kënduar bukur nga Gëzim Nika, që u pasua me një valle festive të interpretuar nga kërcimtarët e vegjël të “Rozafatit” . Mjeshtërisht u paraqitën valltarët e Detroitit dhe grupit “Bashkimi” të Bostonit, të drejtuar nga mjeshtrat e koreografisë, Brahaj dhe Papristo.Festivalin e ka përshëndetur z. Mark Gjonaj.

Realizuesit e kësaj mrekulli artistike kishin zgjedhur për mbyllje të festivalit

shpalsojen e një një flamuri të madh kuq e zi, ç’ka e ndezi atmosferën atdhetare në sallë. Pas mbylljes, festivalistët u çvendosën në sallën e Qendrës Kulturore artistike “Nëna Terezë”, pranë Kishës “Zoja e Shkodrës”, ku festa ka vijuar deri në mesnatë!(Botoi DIELLI ne numrin Special te 100 Vjetorit- 28 nentor 2012)

FLAMURI NE DEÇIQ” I PALOK TRABOINIT

December 5, 2012 by dgreca

Një libër me dëshmi historike për Kryengritjen e vitit 1911/

Në kuadrin e 100 vjetorit të pavarësisë vjen në botim libri “Flamuri në Deçiq” me autor Palok Traboini (Gojçaj). Gjithçka që ka të bëjë me krijimet e Palok Traboinit janë botuar pjesërisht më parë apo kanë mbetur në dorëshkrim dhe i takojnë viteve 1908-1911. Libri përfshin katër kapituj që paraqesin aspekte të ndryshme të krijimtarisë e të jetës së këtij autori që gjithashtu ka qenë një veprimtar i njohur në vitet e pavarësisë si gazetar, mësues e si luftëtar. Ai ka qenë sekretar i Ded Gjo Lulit dhe i ngarkuar prej tij ka sjellë përmes Dalmacisë flamurin e porositur në Vjenë nga Alardo Kastrioti për kryengritësit shqiptarë të Malësisë së Veriut, flamur ky i njohur nga fotografia e Marubit fiksuar me emrin Flamuri i Deçiqit apo ndryshe Flamuri i Ded Gjo Lulit.

Kapitulli i parë përfshin veprimtarinë e Palok Traboinit si një ndër publicistët e parë të pavarësisë me shkrimet në gazetën “Bashkimi” të Dom Ndoc Nikës, duke përshirë artikuj e kryeartikuj. Ndër to ka shkrime si “Lidhësia forcon kombin” në të cilën kërkohet një unitet kombëtar për të patur përparim në mes të kombeve të tjerë të Europës, shkrime mbi ilirët e pellazgët që evokohen qëllimisht për të ngjallur krenarinë si komb i lashtë, për përhapjen e arsimit e të dijes në popull apo edhe për plagën e thellë shoqërore të gjakmarrjes.

Në kapitullin e dytë me dorëshkrime shkollore vijnë të përkthyer nga frëngjishtja disa prej shkrimeve që mbajnë vitin 1908 si ai për Gjergj Kastriotin-Skënderbeun, për Washington-in, Ligurkun si dhe disa ngjarje nga jeta në shkollën e mesme teknike italiane në Shkodër ku ai ka qenë student.

Padyshim interesin më të madh e ka poema “Lufta e maleve” e shkruar në Prizren në vitin 1911, në të cilën ai duke qënë pjesmarrës aktiv në Kryengritjen e Malësisë së Madhe e përshkruan këtë ngjarje të madhe historike me rreth 1700 vargje. Një poemë epiko-historike me ngjarje dhe heronj realë.

Padyshim kjo poemë veç vlerave artistike ka një rëndësi të veçantë se është shkruar nga një njeri që i ka parë ngjarjet me sy dhe ka qënë vetë në të gjitha betejat e zhvilluara. Aty gjen emra personazhesh historikë që nga Ded Gjo Luli, Nik Gjelosh Luli, Kol Ded Gjo Luli, Deli Meta, Mirash Luca, Tom Nika, Ded Preci, Gjelosh Gjoka e të tjerë. Por i thuret hymn edhe trimave që bien e ndër ta Kol Marash Vatës, Gjon Ujk Çekut e trimave të tjerë të rënë për liri.

Moment të veçantë në poemë zë ai kur Ded Gjo Luli u kërkon djemve të shkojnë e të vënë flamurin e Skënderbeut në maj të Bratilës së Deçiqit.

Shkrimet e studiueve Hamit Boriçi, Fran Camaj, Gjovalin Shkurtaj dhe Fatmir Terziu mbi disa tipare tipare të publicistikës dhe analiza të poemes historike të Palok Traboinit përbëjnë kapitullin e tretë të librit “Flamuri ne Deçiq”.

Kapitulli i katërt vijon me dëshmitë e ish-nxënësve dhe bashkkohësve mbi veprimtarinë e mësuesit dhe luftëtarit të dy luftrave kombëtare duke përfshirë dhe luftën e Koplikut 1920, Palok Traboini e në vazhdim kujtimet e të birit Kolec Traboini, i cili, anipse i mbetur jetim që në moshë të vogël, nëpër vite ka arritur të mbledhë plot materiale e fakte mbi jetën e prindit të munguar. Shënimet e birit për Atin mbajnë titullin “Një kërkim që fillon e nuk mbaron kurrë”.

Libri mbyllet me një album fotografik të nxjerra nga Fototeka Marubi ku Palok Traboini shihet bashkë me Ded Gjo Lulin e krerët e Malësisë që në vitin 1908, në mes të një grupi të vogël që Kel Marubi e ka shënuar “Disa luftëtarë të Deçiqit”, një foto tjetër ku Palok Traboini është bashkë me At Gjergj Fishtën, At Anton Arapin, At Benardin Palaj, At Martin Gjokën, At Marin Sirdanin, Simon Rrotën, Kol Gurashin, Kolë Kamsin, Ndue Palucën e të tjerë si trupa mësimore e shkollës së fretënve në vitin 1924.

Dëshmitë që sillen në këtë libër plotësojnë një kuadër të munguar të ngjarjeve historike të Kryengritjes së Malësisë së madhe 1911, por edhe sjellin në vëmendje një figurë atdhetare të lënë në heshtje, publicistin, poetin, mësuesin e parë të Malësisë së Madhe, sekretarin e Ded Gjo Lulit dhe luftëtarin e flamurtarin e Deçiqit – Palok Traboini.(Dielli 28 Nentor 2012)

KULLA NË DECAN QË PRITI DY QEVERITË SHQIPTARE

December 5, 2012 by dgreca

NGA DALIP GRECA/

Atë të premte me shi të 12 nëntorit, askush , veç grupeve të shoqërimit, kryeministrt Berisha, Presidentes Jahjaga, Kryeministrit të Kosovës Thaçi, e të ftuarëve të tjerë special, nuk e dinte me saktësi destinacionin e karvanit të pafund të makinave, të cilat ecnin në kolonë drejt Kullës së shekullit të XXI, siç është pagëzuar nga media, Kulla e Rrustem Gecaj.

Shtypi trilloi, abuzoi për ngjarjen, u lodh duke hamendësuar, por nuk mundi të depërtonte brenda mureve 75 cm të trashë të Kullës, dhe në ato rrethana duket se hoqi dorë për të mësuar se çfarë kishte ndodhë atë të premte për më shumë se tre orë në Kullën trekatëshe të Llukës së Poshtme.

Duke e parë të filmuar vizitën në zyrën e Rrustem Gecaj në New York, e vështroj me nge’, jo vetëm pamjen e kullës, por të gjithë atë ç’ka ngjau me 12 tetor jashtë dhe brenda Kullës, ku ishin ftuar mysafirë të rëndësishëm.

Pamjet kalojnë në ekran, ku shfaqet me të gjithë madhështinë e saj kulla tre katëshe, me portale harkore në hyrje, me gurë të latuar, ku mjeshtrit gdhendës mundimshëm i kanë lëmuar dhe u kanë dhënë shkëlqim, aq sa dhe ngjyrat, apo rremat që përshkojnë gurët, janë lehtësisht të dallueshme.

Në mjediset e jashtme shfaqen të zotët e shtëpisë që lëvizin përpara Kullës me vështrim nga rruga me ankthin e pritjes. Vonesa shtojnë hamendjet.Kamera i ndjek nga afër.Lexohet lehtazi një llojë shqetësimi në fytyrat e pritësve, ku ndjenja e gëzimit përzihet me pandehma që ua trazojnë shpirtrat. Ku i dihet? Pse po vonohen? Edhe ky shi, që nuk u nda që nga mëngjesi! Rrustemi, i shoqëruar nga Rasim Hasanaj hyn dhe del nag kulla. Duket paksa i shqetësuar në fytyrë. Janë dy qeveri që do të bujtin në kullë! Dy kryeministra dhe presidentja e Kosovës, zv/ kryeminstri, ambasadorë, këshilltarë e deputetë. Ndjenja e përgjegjësisë e ka ngacmuar gjatë trurin e Rrustemit, që bën ecejake në oborrin para kompleksit muzeal, që i bashkëngjitet kullës; ndërkoh që unë vështroj pamjet që më afron ekrani; rrugët të shtruara nga mjeshtrat, dritat e vendosur me estetikë në dritare dhe mure, ndërsa mjediset që shfaqen përballë dhe rrotull Kullës, plot gjelbërim e lule, i japin gjithçkaje pamje turistike, që mund t’i gjesh veç në qytete me civilizim modern.

Ndërsa Rrustemi i shoqëruar nga bashkëshortja, nga nipi Xhaferr, nga djali Avni, dhe një varg i gjatë kushërinjësh e të afërmish, kanë zënë vend jashtë kompleksit për të pritur mysafirët. Duket se e morën një sinjal paraprak se mysafirët janë duke ardhur. Dhe makinat papraprirëse u bien borieve; mysafirët nisin të mbërrijnë. E para zbret nga makina Presidentja e Kosovës Atifete Jahjaga, e shoqëruar nga këshilltari i saj, Ramush Tahiri. Pas pak minutash mbërrijnë makinat që sjellin Kryeministrin Hashim Thaçi, zv’kryeminsitrin Hajredin Kuçi, deputetë dhe të ftuar të tjerë VIP.

I fundit mbërrin mysafiri i nderit, kryeministri Berisha me bashkëshorten, ku vargu i makinave të duket i pafund. Rrustem Gecaj e pret krahapur. Të dy burrat përqafohen. Për një çast Berisha, qëndron dhe duke hedhur sytë mbi kullë, shqipton:Mrekulli! Pamja është e rrallë, fantastike. Një kullë mes traditës dhe modernes. Kthehet nga Rrustemi dhe i thotë:- E sheh, e mbajta fjalën.

Më spejgon Rrustemi, ndërsa ndjekim në ekran pamjet e vizitës: -Planin e ndërtimit të Kullës ia kisha treguar dr. Berishës që para 10 vitesh, gjatë një vizite të tij në SHBA. Ishim për darkë tek vëllezërit Bitiçi. I tregova atëhere se po i hyja një projekti për ndërtimin e Kullës për shkak se pushtuesi serb në luftën e fundit i pati objekt goditje me artileri kullat e Rrafshit të Dukagjinit,veçanërisht ato të Llukës. Nuk i kurseu as nga djegiet pushtuesi serb ato kulla që mbetën. Më shumë se 12 kulla u rrafshuan . Qëllimi ishte që të zhdukte një nga simbolet identike të shqiptarëve autoktonë në trevat e veta. I kërkova dr. Berishës që kur ta përuroja Kullën ta kisha mysafir. Dhe ai e mbajti fjalën…

Vazhdojmë të ndjekim pamjet në ekran; Kryeministri Berisha ka ndalur i befasuar përballë kullës, ka vendosë dorën strehë pranë syve dhe shikon lart, ku madhështia dhe bukuria janë bashkë; dritaret, seç kanë diçka të veçantë në pamje nga jashtë, mes frëngjisë dhe dritares së sotme, ku shkrihet trashëgimia e traditës me artin modern të ndërtimit, ajo porta harkore, të lë pa mend, ndriçmi, veshja me dru, gjithçka është magjike. Ndërsa Kryeministri kurreshtar për gjithçka pyet për mënyrën se si janë latuar gurët, çfarë teknike kanë përdorur mjeshtrit, si janë ndërtuar portalet harkore… Rrustemi( Shihet në ekran) tek thërret arkitektin e kullës,Beqir Berisha, i cili spjegon gjithçka, që nga themelet e deri tek mobilimi. Kjo kullë më e veçanta e rajonit, është ndërtuar mbi themelet e Kullës 200 vjeçare. Punimet kanë nisur që në vitin 2001, kur u rrafshuan muret e vjetra dhe nisi të hedhë shtat dalëngadalë Kulla e re, që është pagëzuar si Kulla e Bardhë e shekullit XXI. Kulla është trekatëshe me përdhese, karakteristike për kullat e Rrafshit të Dukagjinit. Gjithçka, brenda dhe jashtë është punuar nga mjeshtra popullor të njohur.

Kamera ndjek lëvizjen e mysafirit të rrallë, kryeministrit shqiptar, i cili pasi vështron Kullën nga jashtë, hyn në mjediset e brendshme, ku e pret dhe i uron mirëseardhjen, Qeveria e Kosovës, Presidentja, Kryeministri, zv/kryeministri, deputetë, ndër ta edhe deputeti Daut Haradinaj, vëllai i Ramush Haradinaj, për të cilin shtypi abuzoi me shkrime të pasakta për dolli aleancash me kryeminsitrin Thaçi .

Mjediset e brendshme shkëlqejnë. Gjithçka, muret, shkallët janë të veshura me dru. Lart mbi oxhak qëndron Flamuri Kombëtar, pak më tej një fotografi e të zotit të Kullës, rrustem Gecaj me kryeministrin Berisha, pak më tej Heroi i demokracisë Azem Hajdari, pak më tej një tjetër foto…harta e Shqipërisë Etnike, është shenjë se kjo Kullë-Muze, është përgatitur që të presë mysafirë nga të gjitha trojet etnike dhe ajo do të kthehet në një objekt turistik i vizitueshëm. Flamuj shqiptarë dhe amerikanë, i gjenë jo vetëm jashtë po edhe nëpër bedenat e kullës, madje edhe aty në kënd të Odës së burrave…Në dysheme janë shtruar qilima të punuar bukur nga artizane kuksiane.Është mishëruar aty arti popullor tradicional i artizaneve shqiptare. Asgjë nuk ka kursyer Rrustem Gecaj për ta mobiluar Kullën, brenda dhe jashtë.

I zoti i shtëpisë i fton mysafirët që të zënë vendet, duke ftuar për në krye të odës, Kryeministrin Berisha, por kryeministri shqiptar tregon xhentilensë tekia lëshon qoshen presidentes Jahjaga, e fton atë që të ulet atje dhe më pas ulet vetë, pas tij Kryeministri Thaçi e të tjerët me radhë. Një qerasje sipas traditës me ëmbëlsira e pije. Oda është mbushur plot. Biseda është e ngrohtë. Kryeministri i Shqipërisë duket në humor dhe të gjithë përpiqen që të jenë në vëmendjen e tij. I zoti i kullës përpiqet të jetë i vëmendshëm dhe i kudondodhur ndaj të gjithëve dhe kërkon që asgjë të mos mungojë.

Më pas sofrat tradicionale shtrohen për drekë, ku serviren ushqime të traditës nga Kuzhina shqiptare. Nuk mungon as Flija karakteristike e Kosovës.

Presidentja Jahjaga, me gotën në dorë, ngrihet në këmbë dhe ngre një shëndet për Kryeministrin Berisha dhe mysafirët e tjerë që e shoqërojnë.Me këtë rast një fjalim i shkurtër i presidents merr duartrokitje.

Më pas të gjithë ngrihen në këmbë dhe kthejnë gotat:Gëzuar! Biseda shkon tek 100 vjetori i Pavarësisë. Festa do të jetë madhështore. Edhe Kosova do të jetë kuq e zi në Ditën e shënuar. Edhe qeveria do të shkojë në Vlorë e Tiranë.

Pas drekës, u vjen radha dhuratave. Një objekt i ambalazhur bukur ofrohet për kryeministrin Berisha. Nën ambalazh qëndron një maket i kullës i punuar në ar, kornizë argjendi, e cila shkëlqen plot ndriçim. Është një punim i kushtueshëm që vezullon në ekran. Përkushtimi është i thjeshtë ”Dr. Sali berishës”. I shkruar bukur. Kryeministri falenderon, dhe i kujton Rrustemi se planin e kullës e kishte mbajtur prej kohësh në zyrën etij.Ia pat çuar Rasim Hasanaj.

Dr. Berisha falenderon Rrustemin për dhuratën. Pas kësaj, është radha e kameramanëve që të shkrepin aparatet fotografike. Secili prej pjesmarrësve përpiqet që të ketë një kujtim me kryeministrat dhe Presidenten nga ky takim i paharruar.

Në fund, kryeministri Berisha lë një shënim në librin e Kullës, ku shkroi mbresat e tij për vlerat e Kullës, pa harruar që të përmendte edhe bujarinë e të zotëve të Kullës, mikut të tij Rrustem Gecaj.Po ashtu shkruan mbresat edhe Presidentja Jahjaga e Kryeministri Thaci.

Pasi jepet dhe pamja e fundit e filmuar, ajo e përcjelljes të mysafirëve, Rrustemi, kthehet nga unë dhe thotë se ndjehet i gëzuar që ka pasur mysafirë të nderuar në Kullën e tij atë të premte të 12 tetorit. E dija se fjalën që më pat dhënë këtu në Amerikë dr. Berisha do ta mbante.Një ditë do të ishte mysafir në Kullën time. Këtë e kam besuar gjithmonë. Më vjen mirë që kjo viztë erdhi tamam në prag të 100 vjetorit. Me një fjalë, në një farë mënyre unë e festova 100 vjetorin e Pavarësisë. Madje me presidenten dhe dy kryeministra, thotë ai me të qeshur.

Duke parë pamjet e plota të filmuara si dhe duke dëgjuara spjegimet e Rrustemit, mendoj se asgjë të mistershme nuk pat atë ditë në Kullën Rrustem Gecaj në Llukën e Poshtme.Kot u lodh shtypi me hamendsime. Ishte një mbajtje fjale nga kryeministri Berisha, ku rasti e solli që vizita të bëhej në një ditë plot ngjarje festive. Po atë ditë u bë promovimi i Shtatores të Ali Ibër Nezës në Gjakovë dhe në Isniq, i Shtatores të Gjeneralit të Pavarësisë së Shqipërisë, siç e quajti Kryeministri Berisha, gjatë fjalës së tij, Isa Boletinin, krahun e djathtë të Ismail Qemalit në Vitet e tronditura të Pavarësisë.

STUDIMI I LONDRES DHE SHKOLLA SHQIPTARE

December 5, 2012 by dgreca

Duam apo s’duam ta pranojmë, shkolla shqiptare është në hendekun e saj më të keq në gjithë këto vite të tranzicionit. Këtë fakt nuk mund ta mohojë askush, bile edhe deklaratat për reformat ë kryera dhe që do të kryehen në të ardhmen. Shkolla shqiptare është larg asaj europiane, por edhe asaj ballkanike, pa folur për liderët e vërtetë të arsimit si Amerika apo Kina dhe Japonia. Por një studim i kohëve të fundit që u prezantua në Londër këto ditë, ka si synim të ndihmojë drejtues, studiues dhe politikanë në përcaktimin e faktorëve kyç për përmirësimin e shkollës. Nuk ka dyshim se shkolla shqiptare nuk ishte pjesë e këtij studimi dhe të vjen keq që distancat janë kaq të mëdha. Nga i gjithë studimi doli se dy janë modelet superfuqi të arsimit botëror: Finlanda dhe Koreja e Jugut. Studimi mbi sistemet e edukimit u zhvillua në 50 shtete dhe u realizua nga EIU për shumëkombëshen që merret me edukimin, Pearson. Në thelb të problemit qëndron një fakt i padiskutueshëm : lidhja midis njohurive të mara dhe kompetencave me të cilat të rinjtë i drejtohen punës dhe të konkurimit ekonomik afatgjatë në një vend të caktuar. Nga studimi pati disa prurje cilësore që përmbledh 60 tregues krahasues nga 50 vende, si të dhëna lidhur me shpenzimet publike për arsimin, rrogat e arsimtarëve, përqindja e analfabetizmit në rang kombëtar, deftesat dhe diplomat pas përfundimit të procesit, përqindja e papunësisë, Prodhimi i brendshëm etj. Po t’i hedhim një vështrim klasifikimit propozohet një parametër i ri vlerësimi që është treguesi global mbi aftësitë njohëse dhe arritja e nivelit të arsimimit, bazuar në testet ndërkombëtare, si dhe mesatarja e diplomave. Cilat janë vendet që e kryesojnë klasifikimin? Nuk ka dyshim se janë Hong Kongu, Singapori dhe Japonia, ndërsa në fund ndodhen Meksika, Brazili dhe Indonezia, edhe pse janë ekonomi në rrugë të shpejtë zhvillimi. Dy vendet lider në krye të listës janë për befasinë e arsimit tonë shqiptar Finlanda dhe Koreja e Jugut. Të dhënat flasin për dy sisteme edukuese krejtësisht të ndryshëm : ai koreani i ngurtë, i bazuar tek verifikimet, testet, të mësuarit me kujtesë dhe detyrimi që studentët të investojnë shumë kohë në arsimit, ku mbi 60% ndjekin shkolla private; ai finlandez më i butë, me pak orë javore në shkollë, pa detyra shtëpie. Një prej përparësive është krijimtaria në të mësuarit me kujtesë. Por a kanë gjëra të përbashkëta këto dy vende? E para, rëndësia e mësimdhënies. E dyta, i japin rëndësi tërheqjes së stafeve më të kualifikuara dhe përditësimit të mësuesit, pra e thënë me një fjalë nuk bëjnë Pazar me dijet, por zgjedhin më të mirët. E treta, i kushtojnë vëmendje të veçantë përgjegjësisë në arritjen e objektivave dhe karakterizohen nga një ide moral të përhapur në shoqëri që i motivon të dyja palët, mësuesit dhe nxënësit. Një moment i rëndësishëm është respekti për mësuesit, si një çështje themelore kombëtare dhe jo si tek ne ku ka humbur ndërgjegjësimi për rolin e madh të dijeve dhe të mësuesit. Ka një rol social mësuesi në shoqëri dhe ai nuk mund të kushtëzohet nga militantizmi apo faktorë të tjerë, ndërsa rroga e mësuesve nuk ka shumë rëndësi në sukseset shkollore. Një studim për 2,5 milionë amerikanë nxori se nxënësit që kanë patur mësuesit më të mirë, kanë më shumë mundësi të frekuentojnë kolegje prestigjoze, fitojnë më shumë, jetojnë në lagje më të mira me status ekonomik, kursejnë më shumë për pensionin dhe kanë më pak mundësi të kenë shtatzani të nxituar në adoleshencë. Vazhdon studimi amerikan ku në përgjithësi investimi ekonomik në arsim merr një rëndësi të madhe në arritjen e rezultateve positive, por më e rëndësishme është kultura mbështetëse e edukimit, pra prejardhja e nxënësve dhe origjina e tyre kulturore. Nxënës të ardhur nga Hong Kongu, Singapori janë më të mirë se ata që vijnë nga Amerika latine apo Haiti. Sistemet shkollore të atyre vendeve që ndodhen në krye të klasifikimit bazohen edhe tek një natyrë e dukshme në zhvillimin e karakterit krijues, personalitetit dhe bashkëpunimit. Nga studimi del se t’u mësosh të punojnë në skuadër, të ndërveprojnë dhe tregojë aftësi të shpejta kuptuese me të tjerët, është sfida e shkollë së nesërme. Mendoj se ky është modeli më i mirë që duhet ndjekur dhe jo konfuzioni dhe amullia e dy dekadave pas viteve ’90. Një shtet i mençur nuk ka nevojë për të bërë eksperimente, por përfiton nga arritjet e çmuara të botës pa humbur kohë me qëllim që të kapë të gjitha standartet e saj.

Arjan Th. Kallço

Pedagog i Gjuhës italiane

Universiteti Fan S. Noli, Korçë