Archives for October 2015

MARK ÇUNI I PARI HERO I DEMOKRACISË EUROPIANE

October 9, 2015 by dgreca

Nga Fritz RADOVANI/

Ne Foto: Mark ÇUNI(1920 – 1946)/

1945 HAPNI DOSJET: MARK ÇUNI ASHT THEMELUES I ORGANIZATËS SË PARË EUROPJANE ANTIKOMUNISTE “BASHKIMI SHQIPTAR” NË SHKODER/

PARTIA DEMOKRISTJANE NUK MUND TË FORMOHEJ NË NJË SHQIPNI ME PIKPAMJE KOMUNISTE DHE DIKTATURË STALINISTE. AJO MBET VETËM NJË IDE NË HISTORINË POLITIKE TË POPULLIT SHQIPTAR./

■DOSJET DO TË VERTETOJNË FAKTIN KUSH ISHTE MARK ÇUNI ?!../

Shpesh, flitej se asht mendue për një Parti Demokristjane.

Shpesh, bisedohej se “ka kenë formue” kjo parti në Shqipni.

Kishte nga ata që e thonin të sigurt ekzistencën e kësaj partie; por nga shumë burime që për mue kanë kenë burime të sigurta edhe pse ishin burime gojore, si bie fjala Prof. Gaspër Ugashi, Mark Gjon Shllaku, At Pjeter Meshkalla, Don Mark Hasi, At Gegë Luma, At Dioniz Maka, Prof. Nush Radovani, Don Nikoll Mazrreku, At Jakë Gardini, Imz. Mikel Koliqi, etj., me të cilët, kur unë kam bisedue për këtë çështje, e thonin pa ma të voglin dyshim, “…se kjo parti nuk ka ekzistue kurrë në Shqipni” por, asht kenë një shpikje e komunistëve për me shkatrrue klerin katolik Shqiptar, inteligjencën dhe rininë entuziaste për ndryshime politike demokratike. Asnjë organizatë antikomuniste prej vitit 1943 nuk ka pasë në emnin e saj një sigël demokristjane. Asnjë përson nuk merr përsipër një detyrë nga kjo parti. Ende sot nuk gjindet një dokument ku shkruhet një pikë e statutit të kësaj partie. Arkivet sot kanë edhe detaje të programit të „Besëlidhjes së Veriut“, që u formue në vitin 1943. Po të njajten gja verteton perpjekja e Berdicës, grupi i Ndue Palit në Dukagjin dhe Lidhjet e Dibres me Kosovën dhe Puken e Mirakajve…

■Kjo përputhet edhe me thanjet e At Gjolajt, në librin „Çinarët“. Ky libër u ba shkak që në vitin 1998 me u bisedue kjo temë edhe njëherë me z. Nino Kurti. Ai kishte lexue librin dhe ishte i kënaqun që At Gjolaj, kishte shkrue një fakt që njihej edhe prej z. Nino, tue fillue nga loja e Sejfullah Malëshovës e deri tek laboratorët e Sigurimit të Shtetit, në lidhje me instruktorët e Titos per këtë parti fantazëm e çpikun dhe gjithmonë e pakenun, që hangri sa e sa koka njerëzish të pafajshëm. Viktimat e atyne “Partive” në 1945 ishin nga Veriu në Jug, ku perfshihej edhe Musine Kokalari nga Gjinokastra me Ndoc Çoben e Konferencës së Pezës…nga Shkodra.

■I nderuemi z. Nino Kurti tregonte se në muejn maji të vitit 1945, kur kishte shkue në shtëpinë e Mark Gjon Shllakut (Gjon Mark Pyka i Rusit), mbasi ishin shumë shokë, aty kishte gjetë Mark Lulashin dhe Paulin Kel Palin, që sapo kishin shkundë mandin e po hanin në oborr. Ka shkue pak ma vonë edhe njëfarë Mark Palit nga Laçi i Kurbinit, që Nino kishte kohë që nuk e kishte takue. I fundit ka mërrijtë Pjetër Berisha edhe ky krejt rastësisht. Asht bisedue për zgjedhjet që do të zhvilloheshin në dhjetor të vitit 1945, per të cilat perdoreshin epitetet “të lira, demokratike, me shumë parti…etj…”, nga Radio Shkodra dhe gazeta e Shkodres “Koha e Re” e drejtueme nga Arif Gjyli dhe Gjovalin Luka. Asht bisedue idea e ardhun nga Tirana prej Mark Palit dhe dyshimi që kishin të gjithë këta përsona se mos kjo ide asht lojë e Sigurimit. Ndoshta, dy-tre nga këta përsona ndonjëherë kishin bisedue për këtë parti, që njihej në Perëndim, por së bashku nuk e kishin bisedue kurrë. Atëditë, i kujtohej mirë Ninos, se ishte kenë i pari Pjetër Berisha që e ka hapë bisedën për këtë parti. Si parime për të gjithë nuk kishte të panjohuna, kuptohet pa hy ndër detaje, por debati ka fillue tek mënyra se si do të reagojë pjesa e kulturueme myslimane dhe a do të mërrijë ajo pjesë e pergatitun e myslimanëve me ba për vedi shumicën tjetër. Njëkohësisht edhe a do të pranojnë ata me u drejtue nga përsona që përfaqësojnë pakicën e popullsisë, e thanun ma kjartë, nga katolikët?

Problemi i dytë ishte kenë lidhja me klerin për me pa a pranohet prej tyne si parim?!

Këtë e ka marrë përsipër Paulin K. Pali e Mark Gjon Shllaku, me e bisedue me At Gjon Shllakun, i cili ishte i menduem per kete detyrë edhe nga Sejfullah Maleshova.

Kur asht ba fjalë se kush mund të ishte kryetari, Mark Lulashi ka propozue emnin e Andro Petroviq, që nuk ishte aty dhe as nuk dinte gja për këtë bisedë. Të gjithë ishin dakord për Andron mbasi njihej si njeri i aftë, i përgatitun si intelektual e shumë besnik.

■Mbas pak ditësh Mark Shllaku kishte njoftue Ninon se, At Gjon Shllaku, nuk ishte dakord që të formohet një parti e tillë, mbasi largimi i Delegatit Apostolik të Vatikanit Imzot Leone Nigris nga Shqipnia, prej qeverisë së Tiranës, më 5 maji 1945, asht tregues shumë i keq për problemet e katolikëve në Shqipni. At Gjoni u kishte tregue se një çështje si kjo as nuk mund të bisedohet me Provinçialin At Mati Prennushi, dhe as me Imzot Gasper Thaçin, mbasi asnjeni nuk janë dakord. Mendimin e tyne sigurisht, ai e dinte nga takimi me Sejfullah Maleshovën, dhe pergjegja e Tyne e dhanun atij. At Gjoni kishte shtue se propozimi i Tiranës asht lojë e komunistëve prandej “kleri nuk përzihet në çështje partishë politike mbasi mund t’a pësojë si At Lekë Luli prej zogistave”.

■Nino dinte se asht ba edhe një përpjekje tjetër prej Prof. Gjelosh Lulashit me At Çiprian Nikën, Guardian i Françeskanëve, por edhe kjo pa asnjë rezultat. At Çipriani, përveç shkaqeve të paraqituna nga At Gjoni, kishte shtue se ishte njoftue që edhe shkollat fetare po mbyllen. Gjendja sa vjen e randohet mbasi kishte sinjalizime se ka xhakoj të përzimë me Sigurimin e shtetit (Ndjeken). Ai madje, kishte porositë Prof. Gjelosh Lulashin, që mos të përzihen asnjë intelektual në këtë çështje mbasi si po shifej, edhe anglo-amerikanët Shqipninë e kanë lanë në dorë të jugosllavëve dhe “nuk dijmë si do të bahet halli i jonë”. At Mati Prennushi me një letër porositë në mënyrë të preme të gjithë klerikët françeskanë që “mos të përzihen në politikë!”

Nino, shtonte, se nuk ishte kenë dakord që në fillim që kjo parti të formohej në lidhje me klerin. Këte mendim Nino e kishte shpreh haptas e ishte kundershtue nga të dyshimtit.

■Kur Mark Shllaku i ka tregue se po formohet një organizatë pa pjesmarrjen e klerit dhe asht Mark Çuni që do t’a drejtojë, Nino ishte kenë dakord dhe i kënaqun për tè. Me Ninon janë kenë të gjithë papërjashtim shka ishin për formimin e Partisë Demokristjane.

■Kjo ishte arësyeja që as nuk asht bisedue ma për atë parti që mbeti vetëm një IDE. Mbas tyne nuk asht mendue ma as si ide. Ai e kishte njohtë ma parë Mark Çunin si djalë shumë inteligjent, trim, i vendosun dhe besnik. Ai e formoi Organizatën “Bashkimi Shqiptar” e dha edhe jetën për tè. Anëtarët e asaj organizatë edhe sot e kanë për nderë që kanë ba pjesë në té dhe janë drejtue nga Atdhetari i flaktë Mark Çuni.

■Nino e vertetonte këte edhe për faktin se ata përsona që janë kenë në shtëpi të Mark Shllakut, madje, edhe Andro Petroviq që nuk ishte aty, të gjithë janë arrestue vetëm për organizatën “Bashkimi Shqiptar” dhe, as që asht tregue prej ndonjenit se asht mendue për parti demokristjane, as gjatë torturave, as gjatë proçesit gjyqësor, madje, as kur ishin ndër kampe e burgje. Ata nuk e kanë zanë në gojë atë ide mbasi mund të ridënoheshin edhe mbas njëzet vjetësh. Ata vetëm kanë porositë njeni tjetrin që mos me zanë me gojë emnin e Andro Petroviq, mbasi mund të baheshin shkak për zhdukjen dhe pushkatimin e tij kurdoherë nga komunistët. Nino Kurti e përfundoi bisedën e tij me këto fjalë: “Hipotezat, provokimet e bame në hetuesi, në gjyqe etj., janë kenë vetëm trillime dhe shpifje, mbasi vetëm po të dihej idea, asnjeni nuk do të shpëtonte me kokë. Kjo ide asht kërkue për 50 vjetë rresht nga Sigurimi, por asnjëherë nuk asht ra në gjurmët e vërteta të sajë, mbasi kryesore që na ka lidhë ne kemi pasë besën. Unë jam edhe sot për një Parti Demokristjane të vërtetë, mbasi ajo do të ndikonte shumë për hymjen në Europë, po ku, me e gjetë sot një Andro Petroviq apo Mark Çunin, per me e drejtue këtë parti?”.

Mbas asaj bisedë per fatin e keq nuk u pashë ma me Ninon, mbasi Ai vdiq ndër ato ditë.

■Ka pasë edhe një variant tjetër që flitej sikur Mark Pali i Laçit të Kurbinit, kur ka ardhë në Shkodër tek shtëpia e Mark Gjon Shllakut në Rus, asht kenë i dërguem për Partinë Demokristjane nga Imzot Vinçenc Prennushi. Edhe ky variant nuk qëndron mbasi as nuk asht folë fare në atë shtëpi për Imzot Prennushin. Njëkohësisht, si mujte Imzot Prennushi me dërgue Mark Palin për një detyrë kaq të rëndësishme, krejt në kundërshtim me Argjipeshkvin Metropolitan të Shkodrës, Imzot Gaspër Thaçin, apo me kushrinin e vet, Provinçialin e Françeskanëve At Mati Prennushin?

■At Meshkalla thonte: “Asnjëherë Shqipnia nuk asht kenë e pergatitun për një parti demokristjane, mbasi kleri nuk duhet me u përzi ndër parti politike, ndërsa brezi i inteligjencës ishte ende në formim. Partia nuk bahet me aq pak njerëz të pergatitun sa kishte ajo kohë. Duheshin edhe pak vite, por komunizmi kje një shkatrrim për të gjitha fushat, sëpse, as që mund të bahej ma fjalë për qeverisje demokratike.

■Shkollat marksiste-leniniste kanë me e pengue demokracinë e qeverisjen demokratike edhe mbas përmbysjes së komunizmit. Shkaqet dihen!”

■At Gegë Luma deklaron në gjyq në vitin 1968: “Shqipnia ka dy krahina të ndame, Veriu dhe Jugu, ka tre besime të ndame, myslimanë, orthodoks dhe ma pak se të gjithë katolikë. Sikur të kishte edhe dy parti, një në pushtet dhe një opozitë, popullsia do të ndahej në shtatë pjesë, që asht vështirë me u kuptue njena me tjetrën vetëm dy pjesë të sajat, jo ma shtatë ose ma shumë. Atëherë, ku mbetë vend për Parti Demokristjane?”.

■Vetëm më 13 nandor 1990, Don Simon Jubani, mbas Meshës së Parë më 11 nandor, ka ba një përpjekje zyrtare me formue Partinë Demokristjane, tue e ngarkue Prof. Nush Radovanin me këtë detyrë. Nushi me Tish Çefen e Ruzhdi Çoben pergatiten edhe një program që porsa e publikuen, Ramiz Alia u frigue nga ky veprim dhe në fillim të dhjetorit shpallë të formueme “Partinë Demokratike”. Kaluen ma shumë se gjasht muej me zvarrisje burokratike dhe demokristjania nuk aprovohej nga Ministria e Drejtësisë në Tiranë. Kur Prof. Nushi takohet në vitin 1991 me demokristjanin Pikoli, në Ambasadën Italiane në Tiranë, Pikoli i thotë: “Na nuk merremi me ju, na do të përkrahim shumicën!”. Nushi mbyllë kapitullin tue u largue përfundimisht nga Shqipnia. Si të gjitha partitë tjera “me hije”…formohet edhe “demokristjanja” që asht sot.

■Kjo dhe vetem kjo, asht arësyeja që u vuna me dijtë “dishka” për Organizatën e Parë antikomuniste “Bashkimi Shqiptar” dhe kryesisht, per themeluesin e Saj të Nderuem

Mark Çunin (1920 – 1946), nga fshati Bushat i Shkodres, i pushkatuem në moshen ma të bukur 26 vjeçare. Mark Çuni formoi një organizatë antikomuniste “Bashkimi Shqiptar” me të gjitha besimet, per me realizue zgjedhjet pluraliste në Shqipni, atëherë kur ende nuk diheshin “rezultatet e Konferences së Jaltës”, kur Enver Hoxha kerkonte me rrejtë e mashtrue në Shkoder, si gjithmonë me Sejfullah Maleshoven per “zgjedhje demokratike” dhe “Shqipni të Lirë e të Pavarun”, pikrisht atëherë kur, thundrat e Titos dhe të Stalinit kishin fillue me zhytë në gjak dhe terror mbarë Popullin Shqiptar.

Bota vazhdonte me u la në gjak, dhe bombet binin mbi kokat tona kur Trimi i Nderuem Mark Çuni, mendonte per Liri, Paqë dhe Demokraci Europjano Perëndimore…

■Këte e verteton dhe z. H. Kissinger në librin “Diplomacia”, fq. 443, ku nder tjera thotë:

“Stalini mundi të impononte kufijtë e Europës Lindore pa ndermarrë një risk të tepruar, sepse ushtritë sovjetike i kishin pushtuar këto zona…Dy vitet e para pas luftës, vetëm Jugosllavia dhe Shqipëria vendosën diktatura komuniste.”…

“Me krijimin e Kominformit, në shtator 1947, Andrei Zhdanov quajti “demokraci të reja” Jugosllavinë, Poloninë, Çekosllovakinë dhe Shqipërinë…”

***

■Në këte 70 vjetor të Organizatës së Parë Antikomuniste “Bashkimi Shqiptar” që asht themelue nga Heroi Mark Çuni, mendoj se Shqiptarët, janë para një detyrimi Atdhetar:

MARK ÇUNI duhet perjetsue me Monumente…

■Monumenti i Mark Çunit, i Këtij Burri që i paraprinë Demokracisë Europjane duhet me kenë jo vetem në Tiranë, por edhe në Bruksel para Selisë së Europës së Bashkueme dhe, në Selinë e OKB në New York, mbasi asht i pari Demokrat i mirëfilltë që ka kerkue “Zgjedhje të Lira Demokratike e Pluraliste në Shqipni”, kur Bota nuk dinte kujt i thonë “Liri, Paqë e Barazi Demokratike”…

Melbourne, Tetor 2015.

ORGANIZATA “B A S H K I M I S H Q I P T A R”

“… Kallxon nji zojë, e cila aso kohe bante punën si përkthyese në shërbim personal të Sekretarit të Partisë Enver Hoxhës, në marrëdhanje diplomatike me ambasadën e Jugosllavisë në Tiranë, si njiditë me nji bashkëfjalim ndërmjet ambasatorit titist e Enverit, ky i fundit shend e verë i paska pasë kumtue përfaqësuesit të Beogradit gati-gati si tue u krenue: “E mbytëm Patër Anton Harapin e, me té kemi plagosë për vdekje Klerin Katolik!..” Simbas rrëfimit të grues, ambasatori diplomat i vjetër pan-serbian, i paska pasë përgjegjë: “Po, po! Po keni ende gjallë Patër Gjon Shllakun, i cili peshon shumë”, duhet – vazhdoi ai “ si mbas porosisë që kam prej qeverisë seme, të zhdukni Shllakun dhe të shkatrroni kulm e temel çerdhen e Klerit Katolik në Shkodër, me në krye Françeskanët!” (At Daniel Gjeçaj “Martirizimi i Kishës Katolike Shqiptare” fq. 36.).

Me datën 28 janar 1946, ora 09.00, në Kinema “Rozafat” të qytetit të Shkodrës, hapet gjyqi kundër Organizatës antikomuniste “Bashkimi Shqiptar” nga Gjykata Ushtarake e Qarkut, e përbame nga ky trup gjykues: Kryetar: Mustafa Iljazi, Antarë: Namik Qemali e Tonin Miloti dhe prokuror: Aranit Çela. Në bankën e të akuzuemve ishin:

At Giovani Antonio Fausti S.J., vjeç 46, nga Breshia, Itali.
At Daniel Llesh Dajani S.J., vjeç 43, nga Blinishti, Zadrimë.
Mark Ndoc Çuni, vjeç 26, nga Bushati, Shkodër.
At Gjon Loro Shllaku O.F.M. vjeç 38, nga Shkodra.
Gjergj Vat Bici, vjeç 26, nga Gurzi, Milot.
Gjon Prenk Shllaku, vjeç 22, nga Shkodra.
Ndoc Gjelosh Vata, vjeç 24, nga Gurzi, Milot.
Preng Llesh Lezaj, vjeç 24, nga Bulger, Lezhë.
Pjetër Gjok Ejlli, vjeç 20, nga Beltoja, Shkodër.
Andro Lubo Petroviq, vjeç 32, nga Shkodra.
Ernest Gjok Dema, vjeç 26, nga Shkodra.
Gjelosh Lulash Bajraktari, vjeç 20, nga Ndreaj-Shosh,

Dukagjin.

Luigj Ndoc Kçira, vjeç 20, nga Shkodra.
14. Prof. Gjelosh Lul Marku, vjeç 32, nga Kastrati, Shkodër.
Zef Gjin Mirdita (Buka), vjeç 19, nga Shkodra.
Gjovalin Kol Zezaj, vjeç 17, nga Shkodra.
Nino Zef Kurti, vjeç 30, nga Shkodra, ish oficer.
Myfit Qamil Bushati, vjeç 18, nga Shkodra.
19. Qerim Sadik Myftari, vjeç 27, nga Vuthaj, Guci.
Luigj Sokol Shoshi, vjeç 32, shegërt i Kaçulinit në Shkodër.
Frano Pjetër Mark Mirakaj, vjeç 29, nga Iballe, Pukë.
Pjetër Palok Berisha, vjeç 30, nga Shkodra, ish oficer.
Osman Brahim Plaka, vjeç 25, nga Tirana, ish oficer.
Pjetër Sali Pjetërnikaj, vjeç 33, nga Mërturi, Dukagjin.
Pjetër Mark Delija, vjeç 18, nga Shoshi, Dukagjin.
Dedë Mëhill Deda, vjeç 30, nga Palaj, Dukagjin.
Jakë Vas Çunaj, vjeç 23, nga Bushati, Shkodër.
Pashuk Kol Matia, vjeç 22, nga Bërdica, Shkodër.
Pjetër Kokërr Gjoka, vjeç 27, nga Toplana, Dukagjin.
Nik Deli Lekbibaj, vjeç 30, nga Nikaj, Dukagjin.
Rrok Martin Lacaj, vjeç 22, nga Bushati, Shkodër.
Çesk Zef Gjeluci, vjeç 20, nga Shkodra, punëtor në

Shtypshkronjën Françeskane.

Ndoc Rrok Jaku, vjeç 44, nga Jubani, Shkodër.
Tonin Nush Bianku, vjeç 18, nga Shkodra, punëtor në

Shtypshkronjën Françeskane.

Lazër Simon Kodheli, vjeç 17, nga Shkodra, punëtor në

Shtypshkronjën Françeskane.

Ndue Bib Doda, vjeç 31, nga Kaçinari, Mirditë.

Me datën 22 shkurt 1946, u dha vendimi i Gjykatës Ushtarake në Shkodër, dhe mbasi u njoftue zyrtarisht Tirana, vjen kjo përgjigje:

Gjykatës Ushtarake Shkodër, nr. 6-55, dt. 26. 02. 1946,

(Dosja 1068, Arkivi M.M.Tiranë):

“Aprovohet ndëshkimi me vdekje për:

P. Giovani Fausti nga Breschia Itali,
P. Daniel Dajani nga Shkodra,
P. Gjon Shllaku nga Shkodra,
Mark Ndoc Çuni nga Bushati,
Qerim Sadik Myftari nga Vuthaj, Guci,
Gjelosh Lulash Bajraktari nga Dukagjini.

Na lajmëroni datën e ekzekutimit dhe vullnetin e tyre të fundit.

Ndëshkimi me vdekje i Gjergj Vat Bicaj, kthëhet në burgim të përjetëshëm.

Aktet e fajtorisë të Frano Pjetër Mark Mirakaj, kanë për t’u shqyrtuar më vonë dhe vendimi do t’ju komunikohet mbas shqyrtimit.

Ministri i Luftës dhe i Mbrojtjes Kombëtare

Gjeneral Kolonel Enver Hoxha d.v.

“Sot ditën e hënë, datë 4-3- 1946 ora 05.00, në vendin e caktuar u ekzekutuan armiqtë e popullit, dhe vullneti i tyre i fundit ishte:

Gjelosh Lulashi: Thoni babës të më falin se e kam trazue. Të më falin shokët, se ndonji shpifje e kam ba prej zorit qi kam pasë. Nanës të fala dhe të mi puthin vllaznit. Borxhet që kam mbetë të mi paguejn prindët. I fali me zemër të gjithë ata që më kanë ba keq. Rrnoftë Shqipnia!
Patër Danjel Dajani: I fali ata qi më kanë ba keq. Jam kondend se po vdes i pafajshëm, ma mirë se fajtor. T’i japin prindët (far’e fisi), P. Zef Shllakut me pasë me më thanë dy meshë.
Patër Giovani Fausti: Jam kondend se vdekja po më vjen tue krye detyrën teme. Dërgoni shëndet Jezuitve, xhakojve, Apostolikve dhe Argjipeshkvit. Rrnoftë Krishti Mbret!
Patër Gjon Shllaku: Lamtumirë mi thoni shokve Françeskanë dhe të gjithë të njoftunve. Rrnoftë Krishti Mbret dhe Rrnoftë Shqipnija!
Mark Çuni: I fali të gjithë ata qi më kanë gjykue, dënue, si edhe ata që do të më ekzekutojnë. I thoni nanës që i kam Ludovik Rashës 15 napolona borxh dhe t’ja paguejnë. Rrnoftë Krishti Mbret dhe Rrnoftë Shqipnija!
Qerim Sadiku: I fali ata qi në çdo kohë mund të më kenë ba keq. I fali edhe ata që më kanë dënue me vdekje, dhe ata që do të më ekzekutojne. Rrnoftë Krishti Mbret, Rrnoftë Shqipnija!

Prokurori Ushtarak (Tonin Miloti) d.v.

Shënim (FR):

Në ligjëratën e drejtë gjithënjë i jam përmbajtë origjinalit edhe në ortografi. (autori).

Me datën 3 korrik 1946, Gjykata Ushtarake e Shkodrës njoftohet:

“…Aprovohet ndëshkimi me vdekje i Frano P. Mark Mirakës.

Njoftoni datën e ekzekutimit dhe vullnetin e tij të fundit.

Frederik Nosi d.v.

Porosia e qeverisë jugosllave u zbatue shumë shpejt nga Enver Hoxha, prandej edhe ata e dekoruen më 1 korrik 1946, “Hero i Popujve të Jugosllavisë”, dekoratë që e “gëzon edhe sot” atje ku asht!…

***

Ndonse materiali që kam pasë në dorë asht mjaft i pakët asht i mjaftueshëm për me nxjerrë në dritë organizatorët, pjesmarrësit, si dhe të pafajshmit e kësaj organizatë.

Mark Çuni:

“Unë dhe Prof. Gjelosh Lul Marku kemi drejtue punën e kësaj organizatë. At Fausti ka kenë në Tiranë deri në maji të ’45, pra, nuk ka dijtë gja kur kemi formue organizatën. Fausti e Dajani nuk na kanë folë për politikë… Me At Gjon Shllakun nuk kam pasë asnjë lidhje për këtë punë… Nuk dij se asht bisedue për “dorën e zezë” ndonjëherë. Unë kam veprue në kundërshtim me rregullat e seminarit, por këtë e kam ba në kokën teme, e dij se asht gabim por unë e kam ba… Për traktin e dërguem prej xhakonit Gjon Shllaku tek Tuk Jakova, unë nuk dij gja. As për atentat nuk dij se asht bisedue… Klerikët nuk kanë ba pjesë në organizata politike mbasi e kanë të ndalueme, dhe as na nuk e kemi kërkue një gja të tillë. Faji bie mbi mue…

Prof. Gjelosh Lul Marku:

Unë si profesor në seminar jam lidhë me Mark Çunin; me té kemi organizue dhe kemi shtypë trakte kundër mënyrës së zgjedhjeve të 2 dhetorit, mbasi në këto zgjedhje nuk kemi pa asgja demokratike. Këto zgjedhje forcojnë vetëm qeverisjen e komunistëve dhe të asnjë force tjetër politike, kjoftë demokristjane ose social-demokrate… Unë nuk kam bisedue asnjëherë me Dajanin e Faustin për këtë punë, mbasi ata e kanë të ndalueme me marrë pjesë në organizata politike… Dij se At Gjon Shllaku ka pasë parime antifashiste dhe pro nacional-çlirimtare, dhe se i ka shfaqë me mjaft intelektual që shkonin në Kuvendin e Fretënve, por nuk dij se ka formue parti e organizata…

Unë, kam pranue se kam mendue vetëm unë për “dorën e zezë”, por, për këtë nuk kam bisedue me klerikë, por vetëm me shokët e mij… Forca të tjera politike nuk e dij se ka këtu…

Gjergj Vat Bici:

Kryetar ka kenë Prof. Gjelosh Luli, dhe ka drejtue me Mark Çunin. Nuk dij se kemi pasë në organizatë Faustin e Dajanin. Mark Çuni më ka thanë se At Dajani nuk di gja në këtë punë…

Andro Petroviq:

Unë kam pasë shoqni me Paulin K. Palin e Mark Shllakun, me të cilët kemi bisedue për një organizatë, por nuk kam kenë kur asht formue … Nuk kam ndigjue prej askujt se At Gjon Shllaku, asht i përzimë në këtë punë… Nuk dij se në Shqipni ka pasë ndonjiherë parti demokristjane!
Mark Gjon Shllaku:

Unë kam shkue tek At Gjon Shllaku me i rregullue një radio, por nuk kemi bisedue për organizata e parti. Ai ka drejtue Shoqninë “Antonjane”, dhe nuk dij se ajo shoqni ka kenë politike.

Pjetër Gjoka:

E vetmja bisedë politike që më ka ba mue At Fausti, ka kenë kjo: “Pa Kosovën, nuk ka Shqipni Etnike!”.

Luigj Kçira:

At Fausti e At Dajani, nuk dijnë kurrgja se unë kam hjellë trakte. Ata mi ka dhanë Mark Çuni e Gjergj Bicaj. Unë i kam lanë në shtëpi të Gjovalin Zezaj, dhe bashkë me té kemi dalë me i shpërnda. Këtë e ka dijtë edhe xhakoni Gjon Shllaku e Zef Kuqi. Tue i shpërnda na ka kapë Kol Shytani e Gjon Prennushi, dhe jemi arrestue atë natë, më 27 nandor 1945. Kush na paditi s’e dij…

Xhakoni Gjon Shllaku:

Kam propagandue kundër komunizmit ateist dhe i kam dhanë raport P. Dajanit. Kur u kapën hjellsit e trakteve na u trembëm shumë, deshtëm me u arratisë, por nuk na ka lanë P. Dajani, i cili asht këshillue me Argjipeshkvin. Mark Çuni asht takue me Jup Kazazin në shkurt të 1945….Jezuitët i kanë mbajtë lidhjet me reaksionin nëpërmjet Qerim Sadikut e Gjelosh Lulashit.

… Më 26 nandor 1945, Mark Çuni e Gjergj Bicaj, më kanë dhanë mue nga 200 copë trakte, të cilat neve ia kemi dhanë djelmoshave Zef Mirdita e Luigj Kçira për me i shpërnda…

…Ndërhynë prokurori Aranit Çela:

Thuaj i pandehur, çfarë ke thënë në hetuesi për Klerin Katolik dhe kryesisht për mënyrën, se si këta klerikë që janë këtu në bankën e të akuzuarve me juve, mbanin lidhje me të arratisurit dhe si mendonin me organizuar kryengritjen e armatosur, për të rrëzuar Pushtetin Popullor?

Xhakoni Gjon Shllaku i përgjigjet:

Në se doni, unë edhe e çveshi këmishën, dhe shifni si e kam trupin e nximë kur i kam thanë ato fjalë, nuk asht e vërtetë, që këtë organizatë e ka formue At Fausti e At Dajani… Për poezinë e Tuk Jakovës më ka shty delegati Nigris, se e kishte pritë keq Tuk Jakova… Për rektorin, asht e vërtetë se e ka shkye gazetën “Koha e re”… Dij se ata që ndanin trakte duhet të ishin të armatosun.

Gjelosh Lul Marku:

Nuk asht e vërtetë se u kemi thanë shpërndarsve të trakteve me kenë të armatosun,..nuk asht e vërtetë se kemi pasë lidhje me të arratisun.

Mark Çuni:

Asnjë person nuk ka pasë armë. Unë nuk i dij lidhjet e xhakonit Gjon Shllaku me delegatin Nigris… Nuk kam pasë asnjë dijeni për poezinë e dërgueme tek Tuk Jakova. Gjoni ndoshta, i thotë këto, se don me shpëtue vedin.

At Giovani Fausti S.J.:

Unë nuk dij sëpse e zaptoi Italia Shqipninë, se nuk na ka lypë lejen tonë e, as nuk e kemi ftue që të vinte… Kur kanë ikë gjermanët nga Tirana, unë jam plagosë…

Për lëvizjen Nacional-çlirimtare nuk e kam dijtë se ç’parime ka pasë. Derisa lëvizja Nacional-çlirimtare nuk përket Fenë, jemi në pajtim të plotë me këtë lëvizje. Ballin e Legalitetin i kam quejt si lëvizje nacionaliste dhe kundra Italisë fashiste, por nga krenët e tyne nuk njof, vetëm Don Zef Shestanin, por unë me té nuk jam takue asnjëherë. Jam largue për shkak se ky merrte pjesë në politikë…

Të gjitha sendet janë ba pa dijeninë teme. Françeskanët dhe Jezuitët nuk kanë ardhë në Shqipni për qëllime politike por për qëllime fetare, dhe jena mundue gjithmonë me u largue nga politika….Unë i nënshtrohem gjykimit por nuk kam punue kundër Pushtetit. Kundër qeverisë nuk kam folë, veç kundër Partisë Komuniste, të cilën e kemi konsiderue ateiste dhe imorale…

Mora vesht, kur erdha nga Tirana, se Mark Çuni asht marrë me trakte dhe se ishte udhëheqës i atij grupi. Deshtme ta qitnim jashtë prej Seminarit, por atëherë ishte kot, prandej e mbajtëm… Në atë kohë ka ardhë edhe xhakoni Gjon Shllaku, që donte t’ikte po ne e mbajtëm.

Kisha nuk duhet të përzihet në politikë. Zogu vërtetë i ka mbyllë shkollat por në punë të tjera nuk asht përzi. Kisha kjoftë edhe një qeveri tiranike e nderon për mos me shkaktue randime ma të mëdha, dhe shkakton salvimin e Kishës. Padër Anton Harapi, ka hy në qeveri për me shpëtue Shqipninë, por ka ba gabim se qeveria ishte kuislinge, dhe qëndrimi i em ka kenë negativ.

Xhakojt nuk mund të marrin pjesë aktive në ndonji parti. Unë kam njoftë mjaft Katolik intelektual, që mund të punojshin mirë në punët e qeverisë por, për fat të keq, Katolikët janë m i n o r a n c ë…

Ndërhynë prokurori A. Çela:

Juve kështu keni kërkuar me përçarë popullin shqiptarë, duke e konsideruar pjesën Katolike gjithënjë një m i n o r i t e t !

At Giovani Fausti, përgjigjet:

“Jo, jo, e keni gabim, jo minoritet, por m i n o r a n c ë , e kam fjalën për PAKICË…”

At Daniel Dajani S.J.:

Unë përsëris, nuk dij gja se ka pasë organizatë terroriste. Nuk kam marrë vesht se asht formue organizatë për me luftue kundër Pushtetit… Unë kam predikue kundër komunizmit ateist dhe i kam thanë xhakojve, me e luftue ateizmin ku të ju nepët rasa… Nuk dij që P. Fausti ka shprehë ndonjëherë ide fashiste… Pohoj, se nuk jam marrë me politikë mbasi këtë na e ndalojnë rregullat e Institucionit tonë… Jezuitët në asnji mënyrë dhe asnjiherë, mos me u marrë me politikë… Nuk dij se ka pasë ndonji Jezuit që ka shty xhakojt me u marrë me politikë.

Asnjiherë nuk kemi kenë kundër çlirimit të Shqipnisë, madje, e kemi dashtë këtë, prandej edhe nuk e kemi pengue. Mbas ikjes së gjermanve nuk më ka pëlqye që qeveria ra në duert e komunistave. Komunizmin e kam urrye gjithmonë se asht ateist dhe se lufton Fenë. Persëris, se, as nuk dij se egziston organizatë terroriste dhe as nuk kam ba pjesë ndër to.

At Gjon Shllaku O.F.M.:

Jam kenë dhe jam kundër çdo lloj diktature. Për këtë jam kenë i keq edhe me italjanët, mbasi ardhjen e tyne e kam quejtë pushtim. Për këtë edhe Sejfullah Malëshova më ka kërkue me formue nji parti Demokristjane por nuk më kanë lejue eprorët, për mos me u përzi Kleri në politikë…

Me datën 28. 01. 1946, i kam thanë edhe z. Prokurorit se Kisha lejon pjesëmarrjen në politikë të anëtarëve të saj, mjaft që politika të përdorët për të miren e shoqnisë dhe të popullit.

Unë nuk kam ba pjesë në këtë organizatë dhe as nuk kam sjellë njeri në këtë organizatë mbasi po e përsëris, nuk më asht lejue me u përzi në politikë… Arsyeja kryesore asht se drejtimin e shtetit e morën komunistët ateista… Kur asht inaugurue Shtëpia e Kulturës në Shkodër, unë kam shprehë bindjen teme, se asht e para herë që Shqipnia çlirohet me gjakun e bijve të vet.

Indipendenca e Shqipnisë sot nuk asht nji dhanti, por asht fryt i përpjekjeve të popullit shqiptar… Për organizatën “Bashkimi Shqiptar” e kam marrë vesh kur asht arrestue At Fausti e Dajani. Ma përpara nuk kam ditë kurrgja.

***

Me datën 08. 02. 1946, kur po fillonte seanca e mbas drekes, porsa del para trupit gjykues Z. Myfit Q. Bushati, ish student i gjimnazit të Jezuitve, i arrestuem edhe ky si anëtar i kësaj organizatë, ndërpritet seanca nga ndërhymja e prokurorit A. Çela, i cili i drejtohet kryetarit të trupit gjykues me këto fjalë: “Me qenë se avokat Muzafer Pipa, implikohet në këtë proçes, se ka pasë dijeni dhe se ka kënduar trakte të këtyre organizatave apo ka qenë pjestar, kërkoj që të përjashtohet si përfaqsues mbrojtjëje i të pandehurit Patër Gjon Shllaku me shokë”.

Av. Muzafer Pipa tha: Në lidhje me kërkimin e z Prokuror, unë nuk kam ndonjë kundërshtim por, në këtë rast unë nuk përfaqsoj Myfit Q. Bushatin.

Kryetari i trupit gjykues lexon vëndimin:

“Vëndim: Me qenë se Muzafer Pipa, mbi egzistencën e organizatës së ashtuquajtur Demokristjane, ka patur dijeni dhe i atribohet faji që pretendohet që organizator është Patër Gjon Shllaku, në anë tjetër, që të pandehurit që ky përfaqson kanë qenë pjestarë të organizatës “Bashkimi Shqiptar”, që do të bashkohej me Demokristjanën, sipas parimit juridik, nuk duhet të përfaqsojë, për derisa i atribohet faji i dijenisë ose i pjesëmarrjes, prandaj, Trupi Gjykues, konform kërkesës z. Prokuror, Vëndosë përjashtimin e tij si përfaqësues Mbrojtjëje i të pandehurve: Patër Gjon Shllaku, Rrok Martini, Çesk Gjeluci, Ndoc Rrok Jaku dhe emron Ranko Çerankoviq.”

Avokat Muzafer Pipa doli nga salla e gjyqit. (Dosja nr. 1068).

Nuk shkoi gjatë dhe Aranit Çela e mbajti fjalën që i pat thanë në bar “Impero” të Fushës së Çelës: “Hë… Muzafer Pipa, e kemi ruajtur një gjysëm leku edhe për ty!”.(Dëshmi e Prof. Gaspër Ugashit).

***
Don Luigj Pici, edhe ky ato ditë kryen një akt tjetër burrnor. Predikon para besimtarëve në Kishën e Reçit, se Klerikët e akuzuem për Organizatën “Bashkimi Shqiptar” janë të pafajshëm. Edhe ky prift vritet pa gjyq edhe pse ishte antarë i Kryesisë së Frontit të Qarkut të Shkodrës.

Po, avokat Paulin Pali, që guxoi me i shtërngue dorën avokat Muzafer Pipës për qëndrimin e tij burrnor, si përfundoi ?

– Edhe këtë do ta lexoni !

Populli i Shkodrës ruen në kujtesën e tij përjetë veprën heroike të Prof. Kol Prelës, Deputet i Kuvendit Popullor në zgjedhjet e 2 dhetorit, i cili si burrat paraqet para gjyqit:

DEKLARATË:

Unë i nënshkruemi Kol Prela, profesor në Liceun e Shtetit Shkodër, dhe Përfaqsues i Dekretuem në Asamblenë Kushtetuese, përsa i përket të pandehurit Patër Gjon Shllaku, Françeskan nga Shkodra, deklaroj sa ma poshtë vijon:

Gjon Shllakun e kam njoftë për herë të parë në verën e vjetit 1940 kur u ktheva prej Italijet, mbasi mbarova studimet universitare. Qyshë në takimet e para që kam pasë me té kam muejtë me konstatue, se ai ishte nji element anti-italian dhe anti-fashist. Kudo qi kishte rastin dhe mundësinë demaskonte dhe disaprovonte ardhjen e Italisë këtu dhe vëprimet që Italia me trathtarët bante vazhdimisht këtu, në dam të tonë. Në rast konkret dij, se, ai propagandonte kundër njollosjes së Flamurit tonë Kombëtar me fashjot e Liktorit e, kundër artikullit denigrues për Popullin Shqiptar që P. Fulv Cordignano pat botue në revistën “Albania”. Madje, në këtë rasën e fundit nuk u kondenue vetëm me disaprovue por edhe punoi për përpilimin e broshurës: “Cordignano në gjyq përpara botës”, tue gjetë gadi të gjithë bibliografinë, tue përkthye të gjithë copat e autorve gjerman që nëvojiteshin për atë përgjigje. Nuk e vuni emnin në fund mbasi broshura delte n’emnin e grupit të profesorëve të Liceut të Shtetit të Shkodrës e me vue emnin edhe ky, do të dukej se profesorët e nji instituti shqiptar mos të ishin në gjendje me shkrue nji artikull pa kërkue ndihmën edhe jashta rrethit të tyne. Këtë, mund t’a dishmojnë edhe Prof. Mark Ndoja e Prof. Simon Deda, të cilët në këtë kohë janë kenë në kontakt vazhdimisht me të pandehurin.

Këtë qëndrim anifashist ka vazhdue t’a mbajë gjatë gjithë kohës që kam kenë në kontakt me té, d.m.th. deri në qershor 1943, datë në të cilën jam ilegalizue, mbas së cilës nuk kam pasë ma rasë me ra në përpjekje me té derisa asht shlirue Shqipnia.

Mbas shlirimit dihet prej të gjithve se P. Gjoni, ka dhanë kontribut në lamën që ishte ma i pregaditun d.m.th. në atë të kulturës. Ka ba konferencën për inaugurimin e Shtëpisë së Kulturës në Shkodër, në të cilën ka thanë ndër tjera edhe këto fjalë:

“Asht e para herë që Shqipnia shlirohet me gjakun e bijve të vet. Indipendenca e Shqipnisë sot nuk asht nji dhanti, por asht fryt i përpjekjeve të Popullit Shqiptar”.

Përmbajtjen e kësaj deklarate, jam gadi me e vërtetue edhe para Gjyqit të Popullit, po mos të jemi i nxanun në shkollë me mësime.

V.F.L.P

Deklaruesi

Shkoder, 14. 02. 1946. Prof. Kol Prela d.v.

Shënim (FR): Edhe Prof. Simon Deda në Durrës, mbytet në Sigurim dhe hidhet nga dritarët i vdekun. Mos, ndoshta, edhe Ai kishte pregatitë ndonjë deklaratë si kjo e Prof. Kol Prelës!?… Aspak çudi!…

E, pra, qé! Me fakte vritën profesorë, filozofë, avoketën, antifashistë, atdhetarë, klerikë, njerëz të thjeshtë, të pastrehë, vritën e vritën pikërisht ata që me trutë e tyne tue dashtë me i shërbye Atdheut, stërklatën murin e vorrëve të Rëmajit, më 4-mars-1946, sëpse, guxuan e thanë:“Komunistët kanë vorrue Shtetin në gropën e gjakderdhjëve, të grindjëve, të përçarjës, të ngatrresave, të plaçkitjës, të vëllavrasjës dhe spijunlleqëve!…”

Kishte kohë që e kishte thanë At Gjon Shllaku O.F.M.:

“Tjetër kund njerëzit e idealit nëse i mbysin për së gjalli, i nderojnë për së vdekuni.

Ndër né, ata mbyten dy herë… edhe harrohën!”.

KOINEJA E GJUHES SHQIPE

October 9, 2015 by dgreca

Një studiues i njohur si Nikollë Daka, një pinjoll nga Hoti i burrave kreshnikë, i burgosur dy herë nga diktatura, përkthyesi i madh i latinishtes, siç e cilësonte Norber Jokli, në kohën kur mblidhej Kongresi i Drejtshkrimit 1972 në Tiranë, ai pikllueshëm për tragjedinë që po ndodhte me të bukurën gegnishte dhe prej dhimbjes shkruante në Shkodër poemën “Koineja e Gjuhes Shqipe”./

Nga KOLEC TRABOINI*/

Sot më tepër se kurrë po flitet për Gegnishten, madje deri në atë shkallë saqë po shfaqen zëra edhe për një sfidë publike duke iu shmangur përdorimit të Standartit (fjalë shterpë kjo) dhe përdorur dialektin. Disa krijues nga Shkodra por edhe nga Kosova janë përpjekur të krijojnë e botojnë, dhe ia kanë arritur. E vërteta është se ata janë pak, por kjo nuk do të thotë se nesër nuk do të jenë shumë. Në këto kushte si mund të jenë të qetë gjuhëtarët. Si mund të vegjetojnë nëpër zyrat e tyre studiuesit. Pse nuk bëhen të gjallë, por vetëm dalin kur duan të kundërshtojnë edhe në shenjën më të vogël të pranimit të disa trajtave të gegnishtes siç është rënia e ë (pa zanë) në fjalëformin apo diç tjetër duke e konsideruar atentat ndaj Standartit. Mjerisht këta gjuhëtarë që janë vetë të standartizuar, u ka mbetur ora fiks në datën 24 nëntor 1972, kur në praninë e tërë Byrosë Politike në tribunë, u ngulfosën në idenë se gjithçka flet për Tosknishten dhe asgjë për Gegnishten, duke bërë atë për të cilën ishin thirrur, të ngrinin duart njëzëri ashtu si në çdo forum tjetër në Shqipëri.

Kush mund të kundërshtonte? Ku mund të shkonte ai që do të guxonte të vinte në dyshim ato ç’ka thoshte Androkli Kostallari e Co. Një studiues i njohur si Nikollë Dakaj, një pinjoll nga Hoti i burrave kreshnikë, i burgosur dy herë nga diktatura, përkthyesi i madh i latinishtes, siç e cilësonte Norber Jokli, në kohën kur mblidhej Kongresi i Drejtshkrimit 1972 në Tiranë, ai pikllueshëm për tragjedinë që po ndodhte me të bukurën gegnishte dhe prej dhimbjes shkruante në Shkodër poemën “Koineja e Gjuhes Shqipe”. Le të sjellim një fragment:

Mbet shtang atdheu, papritmas kur drejtshkrimi

na doli koiné, që tjetër s’ishte,

veç plot toskrishtja plus fjalën ranishte,

Kongresi mbar u tund nga shungullimi

e arbëresh, kosovarë, që lodhë mërgimi

e malli për atdhenë këputë i kishte,

brohoritën me të tjerët si ferishte

pa ua pre mendja se ku ishte synimi.

Gjuha e tri t’katrave të kombit tonë,

gegrishtja e lashtë, e humbi aty shtetsinë

pa të drejtë shkolle, shtypi, skene a fjale

as s’iu desh gja që bani aq jehonë

e n’kulme të shqipes ia çoi letërsinë:

një prej kryesisë e shpalli klerikale.

Çfarë mund të themi pra se krijimi i Standartit të vitit 1972 u bë në kushtet e një lirije të shprehjes së mendimit. Kurrsesi. Por e vërteta është se ka qenë në funksion demagogjia dhe konspiracioni i institucioneve duke përdorur mashtrimin dhe ku nuk u ecte ai edhe imponimin. E kush na pengon tani ta pasurojmë Gjuhën Shqipe, kujtimi i një hije të vjetër me emrin Androkli Kostallari apo vetë Enver Hoxha që e ka lënë amanet që asnjë fjalë e gegnishte veç fjalës ranishte të mos pranohet sepse ai imponohej me qëndrimin që gjuhën e bëjnë fitimtarët. Në këto kushte si do te ishte e mundur që Enver Hoxha ky diktator i madh, të lejonte të futen në Standart gjuha e gegëve, të atyre pra që kishte pushkatuar djegur e vrarë, madje deri në kufijtë e gjenocidit në Malësinë e Madhe. Moskonsiderimi i gegnishtes ka qenë shprehje e realitetit shqiptar të kohës kur popullsia gege, veçmas katolikët, ndjeheheshin të përjashtuar nga tërë sistemi qeverisës dhe nga piramida e shtetit lokal apo qendror. Kjo është e vërteta, le ta kamuflojnë si e sa sa të doni, por duke e fshehur të mos mendojë kush se ajo ka dhembur apo ende dhemb më pak.

Duke ardhur në ditët e sotme duhet që çështjen e Standartit të krijuar në kushtet e diktaturës ta shohim me syrin e lirisë. Pra a do të ndodhte ashtu siç ndodhi nëse në këtë kongres do të ishin burrat e kombit shqiptar që u mblodhën në Kongres të Monastirit e të mos ishte hija e rëndë e diktatorit në atë sallë? Natyrisht që jo. Po çfarë mund të bëjmë ne në kushtet kur gjuhëtarët që e kanë mbetur e nuk dalin prej bunkerëve të standartit. Sepse e vërteta është, siç thotë dhe studiuesi që e kaloi jetën burgjeve të diktaturës që toskërishtja e sjellë me imponim si standart ka jo pak ndikim edhe në fonetikë nga turqishtja, ndërsa gegnishtja duke qenë një gjuhë e folur në një terren të izoluar ku nuk shkelte këmbë pushtuesi është krejt e natyrshme të ketë mbetur e pastër ashtu siç ka ardhur nga pellazgjikja dhe ilirishtja.

Dhe pikërisht kjo gjuhë e pasur dhe e pastër si krojet e maleve të sakrifikohet duke u prerë me sëpatë nga trungu i shqipes. Një absurditet ky që ndodh veç në sisteme totalitare. Le të vazhdojmë me vargjet protestë të dizidentit Nikollë Daka:

Ç’ka paskajorja që të përjashtohet

nga gjuha si nëpërkë, kur e përdor

shumica e kombit? Si, vallë, kambë e n’dorë,

larmia e tingujve të varfërohet?

Për çka theksimi turk nuk zëvendsohet

nga tonet tona të bjeshkëve me borë,

atdheut e gjuhës që na i rrinë kurorë,

po gjuhëve t’huaja jona urë u shtrohet.

Kjo poezi na thotë shumëçka se Standarti u vendos dhunshëm jo thjesht për faktin se u diktua, se kjo tashmë është një e vërtetë e afirmueme sepse kurrgjë në diktaturë nuk bëhet me vullnet të lirë, por në aspektin tjetër se proçesi i krijimit të standartit është i përdhunshëm në mënyrën se si përjashton paskajoren kur këtë, siç e thotë NiKollë Dakaj, e përdor shumica e kombit.

Por sëpata i ka rënë jo vetëm aspekteve gramatikore, por në mënyrë masive edhe leksikut. Nën shëmbëllesën e lejimit të fjales ranishte do të mund të lejoheshin edhe mijëra fjalë të tjera duke i zbutur fjalët e shqipes e duke i dhënë muzikalitet e duke mos mbet skllevër të rotacionit. Është e vërtetë që tërësia e fjalëve në toskërishte tingllojnë më të xhamta, me tingujt disi metaliktë çfarë gjuhëtari Daka e konsideron nga ndikimi fonetik i turqishtes, e unë mund të thosha edhe ndikim i greqishtes, përkundrazi gegnishtja e mbetur në izolim shumëshekullor ka qendruar origjinale, e virgjër, është më ngrohtë dhe e lakueshme, ka butësi dhe të krijon mundësi të mëdha në krijimtari poetike. Mbaj mend që në fakultet si në atë të gazetarisë, por edhe të gjuhë letërsisë, studentët shpeshherë thonin se e folura shkodranishte, pra zemra e gegnishtes, në gojën e djemve nuk tingëllon dhe aq, por në gojën e vajzave është marramendëse. Një ndjesi të tillë nuk ta krijon asnjë dialekt tjetër. Atëherë pse gjithë kjo alergji për ta përjashtuar dialektim e muzave poetike shqiptare. Them kështu edhe për faktin se Gegnishtja letrare ka qenë një fakt i kryer, ajo e ka provuar veten me një klasik si Gjergj Fishta, një mjeshtër të vargut si Ndre Mjeda, por ajo i tregoi mundësitë e veta edhe tek letërsia moderne me Migjenin. Një gjeni si Migjeni asnjëherë nuk e ndjeu veten ngushtë në gegnishten letrare bazuar në shkodranishten. Përkundrazi ajo e ndihmoi atë jo vetëm në artin krijues, por edhe me faktin se me Migjenin, Gegnishtja letrare mori dimension kombëtar. Gegnishtja e Migjenit u bë e kuptueshme në të gjithë hapësirën shqiptare në Ballkan e më tepër. Atëherë kur kjo gegnishte letrare ta jep mundësinë e lindjes së një gjeniu si është e mundur të bëhet pengesë për të tjerë kur askush deri më sot nuk ka arritur t’i afrohet në gjenialitet Migjenit. Diktatura në mënyrë të sforcuar ngriti kulte shkrimtarësh, veçmas të jugut me të cilët krijoi triumviratin e letërsisë poetike (lexo politike), por asnjeri nuk arriti t’i afrohet Migjenit, i cili i sfidoi kohërat e mediokritetit duke mbetur po aq aktual dhe po aq i madhërishëm me vargjet e tij herë-herë të mistershëm për nga ndërtimi i një universi që mban emrin e tij. Përderisa letërsia shqipe është fatlume për pasjen e një shkrimtari të madh si Migjeni, pse të mos jetë edhe gegnishtja letrare ku ai hodhi shtat dhe u ndje mirë. Duhet pranuar se gegnishtja letrare është ajo zanë që ushqeu me qumështin e frymëzimit gjenitë e poezisë shqipe e ne si mund ta lejojmë të humbë tërë ky univers poetik shkodran? Prandaj them se nuk është vonë, por është koha e duhur që të parashtrojmë publikisht idenë se kthimi i Gjuhës Letrare Shqipe me fytyrë nga gegnishtja është e domosdoshme, është jetike, është e dobishme dhe askush dëm prej saj nuk ka. Këtë bindje që kemi duhet ta manifestojnë, duhet të tërheqim vëmendjen publike, duhet t’i paraqesim dëshirën tonë që Gjuha Shqipe të jetë e hapur e jo e mbyllur, që ne nuk do të reshtim së kërkuari një të drejtë të ligjshme të mohuar prej një sistemi të dhunshëm.

Ndoshta është koha më e mirë që ne vimë prej trojeve të gegnisë, por edhe simpatizantët e saj që janë të shumtë në Shqipëri, Kosovë por edhe miq të huaj të kalojmë nga format e kërkesave individuale në shprehjen e kërkesave e dëshirave tona në mënyrë më të organizuar. Le ta shtrojmë çështjen neve që na dhemb, ne që shkruajmë përditë, sepse e kuptojmë se edhe ata që janë gjuhëtarë me burim prej gegnishtes sonë, nuk mundën të angazhohen dhe aq hapur për shkak se janë studiues të punësuar e do nuk do, kanë pengime. Por ne nuk na pengon asgjë, nuk jemi të varur ekonomikisht nga shteti, mund të dalim e të themi me kurajo fjalën tonë, madje duke dalë në skenë ne i ndihmojmë edhe ata gjuhëtarë që ndajnë me ne të njëjtin mendim, por veç ngurrojnë duke menduar se janë zëra në minoritet. Ka ardhur koha për gjuhën duhet bâ e jo vetëm duke lshue zâ! Le ta mbyllim me thirrjen e lëshuar nga poeti bash atëherë kur zhvillohej Kongresi i cili ndaloi dhe e përjashtoi Gegnishten nga trungu i Gjuhës shqipe dhe të bindim veten e të tjerët se koha për ndryshim ka ardhur.

Kjo qe lavdia e gjuhës sonë dhe nderi

dhe për ta ngjit përsëri tek gurra,

nuk don kërthingla, por sokola e burra.

*Ne Foto:Nikollë Daka

Studiuesi i madh, Aristidh Kola, njeriu i madh i Shqiptarisë

October 9, 2015 by dgreca

Pregatiti per DIELLIN: Ing.Teuta Lenja/

Në këtë përvjetor të pesëmbëdhjetë, nuk kemi si mos të kujtojmë Mikun tonë të nderuar, studiuesin e madh arvanitas, të përmasave kombëtare e ndërkombëtare, Aristidh Kola. Nuk ka shqiptar, i cili, e cila ka jetuar në Athinë , qoftë në Atikë apo periferi, para viteve 2000 që të mos ta ketë njohur Aristidhin personalisht ose të ketë dëgjuar për të Arin, sikundërse i flisnin të gjithë ata që e njihnin nga afer.

Duke u lindur në Thiva, afër Athinës, në një krahinë të populluar totalisht me Arvanitas, gjuha e tij shqipe ishte mjaft e pasur, krahasuar me shumë arvanitas që ne njohëm aty. Me Aristidh Kolën u njohëm në një Panair libri në Ario Pagus, ku, aty, ai paraqitej me një stendë të vetën të Shtëpisë së tij Botuese “Thamiris”. Dhe nuk kishte si mos binte në sy nga ne shqiptarët kjo stendë me titujt e librave të tij si : “Arvanitasit dhe origjina e grekëve”, “Gjuha e perëndive” e tjerë…. Ndalova te stenda, ku ishte një vajzë simpatike, Albana Hysa Prifti, nga Elbasani dhe, pasi bleva librin “Greqia nën kurthin Serb të Milosheviçit”, e pyeta kush ishte shkrimtari. Ajo më tregoi se ku ndodhej dhe kështu u prezantuam. Ari ishte me xhaketë të hedhur supeve dhe, si gjithmonë, me llullën e tij karakteristike… Pas prezantimit filluan diskutimet, sikundërse veprojmë ne shqiptarët që e duam Shqipërinë, kur jemi larg dhe pyesim pambarim. I papërtuar Ari të sqaronte, për çdo gjë. E kishte në majë të gjuhës përgjigjen admiruese.

Më bëri përshtypje mosha aq e re dhe dija e aq shumë gjërave për prejardhjen…. se, zakonisht, këto i dinë gjyshët dhe stërgjyshët e tyre. Te Ari, përveçse diturisë, bashkohej dhe edukata e niveli i lartë, si studiues i thellë në ato që shkruante e paraqiste. Nuk i mbronte shkrimet e tij me fanatizëm, por me argumente shkencore, bindëse. Pavarësisht se në profesion ishte jurist, ishte i apasionuar pas gjuhëve dhe për këtë ai kish ngritur dhe shtëpinë botuese “THAMIRIS” ( e konceptuar nga ana kuptimore “E tha mirë”). Kjo shtëpi botuese merrej kryesisht me botime që kishin lidhje me çështjen arvanitase brenda Greqisë. Të organizuar në një Shoqatë, Arvanitasit e Atikës dhe rrethinat e Athinës, për shumë vite, kishin kryetar të tyre Aristidhin, por, për arsye sëmundjeje, ai u tërhoq dhe kryetar u vu Jorgo nga Halkidha, një tjetër arvanitas shumë i përkushtuar për çështjen shqiptare, në përgjithësi.

Kam marrë pjesë në disa mbledhje të tyre, të cilat në atë kohë ishin të vakta, sepse presioni nacionalist grek ishte shumë i madh, ku kulmin e arriti me luftën e Kosovës. Dhe në mes të asaj “rrëmuje” e reaksioni , në vitin 1999, kur çështja e Kosovës shkaktoi për mediat greke, Ari del në një televizion dhe thotë: “Doni s’doni ju, ne me shqiptarët jemi vëllezër të një gjaku!..”. Kjo thënie e madhe ishte një bombë që i “çorientoi” nacionalistët grekë, sidomos një pjesë të deputetëve injorantë. ( Në këtë kontekst duhet thënë se nuk ka vetëm te ne deputetë injorantë, por edhe në demokraci më të gjëra. T.L.). Që nga ky moment shëndeti i Arit mori rrugën e përkeqësimit total… Ai më thoshte që gjithë kryetarët e Shoqatës Arvanitase janë eliminuar ndër vite (si Ministrat tanë të Brendshëm, T.L.)!…. dhe unë s’do ta kem të gjatë!…”. Atëherë këto fjalë më dukeshin si çudi, por, me kalimin e viteve, kjo duket më se e vërtetë. Madje, e ngacmoja me shaka, duke i thënë: ”Prandaj u tërhoqe nga kryetar, që mos e pësosh?”

Ai ishte njeri me pasion për punën e tij dhe asqë mund ta kuptoj, sesi u sëmur, kaq papritur!… Shpesh thoshte që kam pasë problem para dhjetë vitesh, por prapë dukej njeri i shëndetshëm, energjik me sytë mjaft simpatikë, të cilët shprehnin një shpirt shumë të pasur… I dhurova një libër të Lasgush Poradecit, të botuar në fund të viteve ‘80 dhe, kur shkruante, më thoshte: “ Më lexo vjershën e “Liqerit”…”. E përjetonte në mënyrë të përsosur dhe shprehej: “ Sa bukur, sa bukur!…”. Nuk guxonte ta përkthente, se i humbte bukurinë e vargut “muzikor”.

Një botim interesant i Thamiris ishte edhe revista “BESA”, e cila shkruhej në gjuhën greqisht dhe arvanitase, apo revista tjetër “ARVANON”. Numri i fundit i revistës “Besa” doli në mars të vitit 2000 dhe jo më. Veprimtaria e tij ishte shumë interesante, sepse për asnjë nga botimet e tij nuk ishte botuar për fitim…Një pjesë të të ardhurave, të cilat ai nxirrte nga profesioni, i shpenzonte për këtë çështje… U detyrua ta mbyllte Shtëpinë Botuese, sepse nuk mund t’i përballonte këto shpenzime edhe sëmundjen e tij që asnjëherë nuk e kuptova si erdhi!….

Një ditë më tha: “Teuta, e di pse ne e kuptojmë Odisenë e Homerit shumë mirë?… Sepse ne dimë gjuhën më të vjetër në Ballkan dhe nuk kemi nevojë për përkthime”. Mbante lidhje të rregullta me studiuesin arbëresh Antonio Belusci, në Kalabri të Italisë, për këtë edhe libri i tij i fundit i ishte dedikuar këtij njeriu. Bëmë prezantimin e librit në një nga anbientet Grand Hotel te Odos, Akademias, ku, sigurisht Ari, nuk ishte, sepse ishte i shtruar në spitalin “Evangjelizmos”. Si për ironi të fatit, gjithë ky spital nuk kishte një dhomë për 56 vjeçarin, por e kishin vendosur në holl të spitalit!…

Kur flasim për deduksionet në matematikë nuk duhet të harrojmë se po kështu ndodh dhe në shkencat shoqërore… Aristidhi, vetëm një herë e ka takuar Kadarenë, më 2 shkurt 1998 ne rrugën Sina 32 të Athinës, kur, ky i fundit, prezantoi librin e tij “Spiritus”.*

Studiuesit e hollë dhe të vërtetë, pavarësisht çfarë rruge ndjekin, arrijnë në të njëjtin konkluzion… Kadare ka shkruar: “Athiniot i vërtetë është ai që di shqip…”. Dhe këtë e kam vërtetuar në një tavolinë në vitin 1998, kur një zotëri, rreth të tetëdhjetave, u ngrit dhe më tha: “Të rrosh sa malet”, ndërkohë që po thoja ca batuta… Dhe të mendosh që gjithë kohën fliste greqisht! Epo, pija bën të vetën dhe thua të vërtetën… Aristidhi ka shkruar: “Përpara se të jesh grek, duhet të jesh arvanitas”. Janë dy thënie nga njerëz të ndryshëm të thëna në vende dhe kohë të ndryshme, por që kanë të njëjtin përfundim…

Kur i thashë këtë gjë Arit që ju të dy thoni të njëjtën gjë, por me fjalë të ndryshme, u mallëngjye.

Ai kishte shumë dëshirë të takonte Kadarenë dhe kish një plan për në Prishtinë, por sëmundja nuk e la. Hyri në spital për mos dalë më prej andej…Atë vit ishte dhe Festivali Folklorik Kombëtar i Gjirokastrës, ku u përpoqa me miqtë e tij, të sillnim një grup Arvanitas, por ishte e pamundur. Njerëzit nuk guxonin të organizoheshin… Lufta e Kosovës ju kujtoi grekëve që janë ortodoksë dhe harruan që grekët e vjetër kanë qenë paganë… Porosia e tij e vazhdueshme ishte: “Shkruani kudo dhe kurdoherë…”.

Kur mblidheshim në zyrën e tij të gjithë tregonim ngjarje të copëzuara (sidomos për racizmin grek), por që nuk reflektoheshin diku. Gruaja e tij, Nansi, e mbështeste shumë në pasionet e tij, si nga ana morale dhe financiare. Ai e kish krah dhe të mendosh që ajo kishte biznesin e vet shumë fitimprurës, po në rrugën Filipidhu (Athinë), ku dhe Ari kish zyrën e vet. Djali tij atëherë adoleshent, shumë simpatik, fliste rrjedhshëm gjuhën arvanitase. Them arvanitase dhe jo shqip, se nuk mund të vemë shenjën e barazimit, por të vëllazërisë dhe vazhdimësisë, se gjuha arvanitase ka fjalë më të vjetra, ndërsa shqipja e sotme është më e pastër në kuptim dhe më e re. Ndonjëherë mendoj, për shkak të presionit që Arvanitasit kanë pasur në Greqi, e kanë ruajtur dhe gjuhën kaq mirë. Po t’i krahasosh me Arbëreshët e Italisë, ku qeveritë atje kanë qenë më liberale, ndaj këtyre fenomeneve, gjuha nuk është ruajtur kaq mirë. Çdo e keqe ka të mirën e vet… Ari iku aq i ri , vetëm 56 vjeç, kur për një studiues është mosha e pjekurisë. Na mungon si studiues, si filoshqiptar, si prind … Dhe mbi të gjitha si njeri me dashuritë e shumta që reflektonte nga sytë e tij dhe shpirti i mrekullueshëm. Nuk kam për ta harruar atë të mërkurë (e mërkura e fundit e tij). Kishim ndeshjen me Serbinë (Tetor 2000 futboll, tani që po shkruj prap Tetor bie ndeshja me Serbinë dhe data afërsisht!…. ).

U ngrit nga krevati (i zbardhur komplet për dy muaj!) dhe tha: “Fituam!” Ne fituam atë ndeshje, por humbëm Aristidhin, këtë njeri të rrallë të shqiptarisë.

U prefsh në Paqe Mik…..

*Rreshtat në korsi i janë referuar shkrimtarit Kristaq. Sh.

EDHE SHQIPËRIA,NË VEPRIMTARITË KUSHTUAR 150 VJETORIT TE LIZËS NË BOTËN E ÇUDIRAVE NË NEW YORK

October 8, 2015 by dgreca

Shkrimtaret Merita Bajraktari McCormack dhe Lindita Komani,dy kontributoret shqiptare në këtë aventurë festive të 150 vjetorit të botimit të parë librit të famshëm të anglezit Lewis Carroll/

Mbrëmja e së Mërkurës e 7 Tetorit 2015 në Cornell Club, në Manhattan, në 44 Street, mes Madison dhe Fifth Avenue, ishte e ngarkuar plot emocione. Së bashku me Merita Bajraktari McCormack dhe Lindita Komani, që ka ardhë enkas nga Tirana, dy kontributoret shqiptare në këtë aventurë festive të 150 vjetorit të botimit të parë librit të famshëm të anglezit Lewis Carroll,përjetuam një nga ato mbrëmje që mbeten gjatë në kujtesë.Një sallë e mbushur plot me shkrimtarë, përkthyes, gazetarë, editorë, botues, kuratorë, shpesh shpërthente në duartrokitje apo në të qeshura.Mr. Jon Lindseth, General Editor & Exhibition Co-Curator, dhe ligjeruesit e tjerë, sollën të dhëna interesante, statistika, për Lizën dhe botën e Çudirave, që për 150 vite jo vetëm ka pushtuar botën, por vazhdon të befasojë e intrigojë edhe sot, jo vetëm të vegjlit. Liza… arriti në Shqipëri në fundvitet e Lufëts së Dytë Botërore, por përkthyesit e saj të shkolluar në Perëndim u dënuan nga diktatura dhe së bashku me ta “u burogos dhe Liza” dhe fëmijët shqiptar për më shumë se dy dekada e gjysëm nuk u takuan dot me Lizën, në vitin 1964, u rihap dritarja e saj edhe për të veglit shqiptar, për t’u ndaluar sërish….

Në hartën e përbotshme që ka pushtuar Liza në botën e Çudirave, gjitëhsesi është dhe Shqipëria. Dhe ne shqiptarët që jemi aty duartrokasim sapo në ekran shfaqet harta e Globit dhe me një pikë të kuq është shënuar “Albania”, ku aventuarat e Lizës kanë qenë tepër të vecanta….. Dy shkrimtaret shqiptare, Merita Bajraktari McCormack dhe Lindita Komani, kanë meritën që në këtë përvjetor të 150-të të jetë e përfaqësuar edhe Shqipëria dhe ato janë pjesë edhe të punimeve që shfaqen në ekranin e madh.

Në fund të darkës dhe të prezantimit, z. Jon Lindseth, gjenë pak kohë(edhe pse është aq i kërkuar) t’u kushtojë pak kohë shqiptareve që e përfaqësuan Shqipërinë në këto veprimtari kushtuar 150 vjetorit të Lizës në Botën e Çudirave…madje dhe të pozojë për disa foto për Gazetën Dielli, e vetmja media shqiptaro-amerikane, e pranishme në këtë darkë madhështore.

Në fakt ky vit ka qenë viti i “Lizës në Botën e Çudirave në të gjithë Botën, por veprimtaritë për Amerikën e Veriut kulmuan këtu në New York nga 2 Tetori 2015 dhe do të vazhdojnë deri në 11 Tetor. Kryevepra e Lewis Carroll”Alice in Wonderland”, është nderuar ën Nju Jork në mënyrë madhështore, me ekspozita, panaire,promovime, eskursione, si në Centarl Park, shfaqje filmash etj.

Dielli së shpejti do të sjellë një reportazh të zgjeruar nga këto veprimtari.

Ambasada e SHBA-ve dënon dhunën në Kuvend

October 8, 2015 by dgreca

*U.S. Embassy Condemns Violence in the Parliament/

*British Ambassador: Violence has no place in democracy/

Nga Behlul Jashari/ PRISHTINË, 8 Tetor 2015/ Ambasada e Shteteve të Bashkuara të Amerikës në Kosovë dënon dhunën e sotme në Kuvendin e Kosovës.

“Armët nuk kanë vend në parlamente. Sjellja e tmerrshme e anëtarëve të caktuar të Kuvendit nga radhët e opozitës – e cila çoi te kërkimi i kujdesit mjekësor për anëtarët tjerë të Kuvendit si dhe për vëzhguesit ndërkombëtarë, përfshirë personelin nga Ambasada e Sh.B.A.-ve – bën tallje me njërën nga institucionet më të rëndësishme demokratike të Kosovës”, thuhet në komunikatën e dërguar.

Më tej theksohet se, dhuna e sotme, së bashku me atë të tre javëve paraprake, i ka pamundësuar Kuvendit që të plotësojë mandatin e vet në përmirësimin e jetës së qytetarëve të Kosovës. “Kjo nuk është demokraci. Kjo është pengim i procesit demokratik. Sikurse që kemi bërë edhe në të kaluarën, Shtetet e Bashkuara fuqimisht kërkon nga opozita që të heq dorë nga përdorimi i dhunës si taktikë politike, dhe që të angazhohet konstruktivisht në punën e rëndësishme të Kuvendit për të avancuar interesat e popullit të Kosovës”, përfundohet në komunikatë.

October 8, 2015

U.S. Embassy Condemns Violence in the Parliament

The Embassy of the United States of America in Kosovo condemns the violence today in the Kosovo Assembly. Weapons have no place in parliaments. The appalling conduct of certain opposition MPs, which necessitated medical attention for other MPs, as well as international observers, including staff from the U.S. Embassy, makes a mockery of one of Kosovo’s most important democratic institutions. Today’s violence, together with that of the previous three weeks, has prevented the Assembly from fulfilling its mandate to improve the lives of Kosovo’s citizens. This is not democracy. This is obstruction of the democratic process. As we have in the past, the United States strongly urges the opposition to renounce the use of violence as a political tactic and to constructively engage in the important work of the Assembly to advance the interests of the Kosovo people.

Ambassadori Britanik: Dhuna nuk ka vend në demokraci

Prishtinë, 8 tetor 2015/ Unë jam i tmerruar me skenat e sotme në Kuvend, shprehet ambasadori i Mbretërisë së Bashkuar në Prishtinë, Ruairi O’Connell, në një deklaratë të dërguar nga Ambasada, ku më tej thekson:Kjo ishte dhunë. Dhuna nuk ka vend në demokraci. Unë iu kam shmangur komentimit të bllokadës së vazhdueshme politike në Kuvend, sepse besoj se populli i Kosovës – të cilët luftuan me vite për të ndërtuar diçka të veçantë në Kosovë, mund dhe duhet patjetër të marrë përgjegjësinë për fatin e vet politik.Por, ngjarjet e ditës së sotme shkojnë përtej çdo standardi të demokracisë. Unë nuk mund të besoj se populli i Kosovës ka dëshiruar diçka të tillë kur kundërshtonin shtypjen, apo kur ata punonin me bashkësinë ndërkombëtare për të ndërtuar një Kosovë të re. Jam i shqetësuar nga përdorimi i dhunës, veçanërisht brenda Kuvendit.

Kosova përballet me shumë sfida. Është në interesin tonë të përbashkët, Britanisë dhe Kosovës, për t’i adresuar këto sfida. Por a ndihmojnë këto veprime në përmirësimin e sektorit të drejtësisë? A merren ato me problemin shumë real të korrupsionit dhe shpërdorimit të institucioneve shtetërore? A ndihmojnë ato për të tërhequr investitorë dhe për të krijuar vende pune? A e ndihmojnë Kosovën të fitojë njohje ndërkombëtare? Unë mendoj se jo. Kështu që, unë ju bëjë thirrje partive opozitare që të përmbahen nga dhuna dhe të respektojnë institucionet për krijimin e të cilave ato vet u sakrifikuan./b.j/

Thursday 08 October, 2015

British Ambassador: Violence has no place in democracy

I am appalled by the scenes in the Assembly today. This was violence. It has no place in a democracy. I have avoided commenting on the ongoing political blockade of the Assembly, because I believe that the people of Kosovo, who struggled for years to build something unique in Kosovo, can, should, and must take charge of their own political destiny.

But events today go beyond any standard of democracy. I cannot believe that this is what the people of Kosovo wanted when they opposed oppression, or when they worked with the international community to build a new Kosovo. I was disturbed by use of violence, especially within the Assembly.

Kosovo faces many challenges. It is in our common interest, Britain and Kosovo, to address these challenges. But do these actions help improve the justice sector? Do they deal with the very real problem of corruption and abuse of state institutions? Do they help to attract investors and create jobs? Do they help Kosovo win international recognition? I think not. So, I call on the opposition parties to refrain from violence, and to respect the institutions that they themselves made sacrifices to create.

—-

Misioni i OSBE-së dënon dhunën në Kuvendin e Kosovës

Prishtinë, 8 tetor 2015/ Shefi i Misionit të OSBE-së në Kosovë, Ambasadori Jean-Claude Schlumberger, dënoi aktet e dhunës që ndodhën sot në Kuvendin e Kosovës gjatë përpjekjeve të opozitës për të bllokuar punimet.

“Dhuna që pamë sot në Kuvend është e papranueshme dhe e dëmshme për demokracinë. Pamjet shqetësuese të përdorimit të gazit lotsjellës, të deputetëve që kërkonin ndihmë mjekësore dhe incidenteve tjera cenojnë pasqyrën e progresit demokratik në Kosovë. Në të njëjtën kohë, bllokada institucionale dëmton progresin dhe reformat”, tha Ambasadori Schlumberger.

“Në Kosovë ekzistojnë mekanizma të mjaftueshëm për debat pluralist dhe unë u bëj thirrje të gjitha palëve që të shfrytëzojnë këto mekanizma e të mos përdorin dhunë”, shtoi ai, cituar në deklaratën e dërguar nga Misioni i OSBE në Kosovë./b.j/

OSCE Mission condemns violence in Assembly of Kosovo

PRISHTINË/PRISTINA, 8 October 2015 – The Head of the OSCE Mission in Kosovo, Ambassador Jean-Claude Schlumberger, condemned the violent acts in the Assembly of Kosovo today during the opposition’s efforts to block the proceedings.

“The violence we saw in the Assembly today is unacceptable and detrimental for democracy. The disturbing images of tear gas being used, Assembly members requiring medical assistance and other incidents undermine the perceptions of democratic progress in Kosovo. At the same time, the institutional blockade is harmful for progress and reforms,” said Ambassador Schlumberger.

“There are sufficient mechanisms in Kosovo for a pluralistic debate and I invite all parties to make use of them, rather than resort to violence,” he added.

—-

Thaçi: Thellë i zhgënjyer me dhunën e ushtruar në Kuvendin e Kosovës

Prishtinë, 8 tetor 2015/ Zv/kryeministri e ministri i Jashtëm, Hashim Thaçi, shprehet se është thellë i zhgënjyer me dhunën e ushtruar sot në Kuvendin e Republikës së Kosovës.

“Sot kanë pësuar edhe ata që ia kushtuan jetën e tyre idesë për një Kosovë të lirë, ku çdokush ka të drejtë të ketë mendimin e vet, të shprehë mendimin e vet dhe të veprojë për të jetësuar synimet dhe aspiratat e veta, pa u frikësuar se do të dhunohet nga ata që mendojnë ndryshe”, shkruan Thaçi në ‘facebook’.
Opozita, vijon ai, nuk është duke cenuar vetëm demokracinë në Kosovë, por tani ka filluar të cenojë edhe integritetin personal, dinjitetin e madje edhe vet shëndetin e deputetëve të Kosovës.

“E duke sulmuar deputetë, duke penguar punën e Kuvendit, opozita po vepron drejtpërdrejt edhe kundër vet themeleve të shtetit të Kosovës dhe qytetarëve të saj. Prandaj, jam i zhgënjyer. Ndihem më lehtë vetëm kur shoh që kjo sjellje e papranueshme është duke u dënuar nga të gjithë në Kosovë, duke e lënë opozitën të vetmuar në verbësinë e saj”, shprehet Thaçi.

“I përgëzoj deputetët nga partia ime si edhe ata nga koalicioni qeverisës, si edhe Kryesinë e Kuvendit, që vazhdimisht po tregohen të matur, të kujdesshëm, me dinjitet, dhe po i kthejnë shpinën provokimeve dhe dhunës të cilës po i nënshtrohen në institucionin më të lartë politik të shtetit tonw”, shton ai.

“Nuk do të ketë zgjerim të koalicionit, zgjedhjet e ardhshme do të jenë në vitin 2018, nuk do të ketë tërheqje të nënshkrimit nga marrëveshjet dhe do të jemi edhe më të vendosur për të punuar për integrimin e Kosovës në BE dhe në NATO dhe për të ruajtur miqësinë e përhershme me SHBA-në. Asnjë presion, shantazh apo dhunë nga kushdoqoftë, nuk do të ndalë konsolidimin e shtetit të Kosovës”, përfundon Thaçi./b.j/