Dielli | The Sun

Albanian American Newspaper Devoted to the Intellectual and Cultural Advancement of the Albanians in America | Since 1909

Archives for December 2015

LËVIZJA STUDENTORE DHE GREVA E URISË, E DHJETORIT 1990

by

 Nga: Ing.Artan K. Tahiri*/  Bruksel-Belgjikë/

1.Fillimi e demontratave studentore dhe pranimi i pluralizmit politik/

Ne ate vit historik per demokracine shqiptare, kam qene student i vitit te 4-t te Fakultetit Inxhiniri Elektrike, ne Universitetin Politeknik te Tiranes.Tani, kur kane kaluar kaq vite ne emigracion, i kujtoj me krenari e dhimbje ato ngjarje te stuhishme. Keshtu,  ne Tirane, ne grupe te vogla, prej kohesh “flitej” shume (thashetheme me karakter politik). Sidomos, nga vitet ’90-te, pati filluar me fort pakenaqesia ndaj rregjimit ne fuqi. Me kujtohet se ishim ne semestrin e pare te vitit te katert te asaj dege. Kane qene disa studente tek Artet, te cilet e paten kerkuar Hekuran Isain(ish-Ministri i Brendshem) per te sqaruar disa gjera. Edhe te ne paten ftuar Adil Çarçanin, kryeminister. Megjithse ky kishte premtuar se do te vinte, takimi nuk u be asnjehere!

Goje me gjoje, flitej per pakenaqes, kunder komunizmit, per ceshtje politike dhe per ndryshimet qe ndodhnin ne Lindje, sodomos ne Rumani. Mbaj mend se, pas ngjarjeve te ambasadave, morem vesh qe i kishin porositur profesoret tane: “Mos u acaroni shume me studentet! Se, po na u ngriten edhe keta, hajde e merru vesh pastaj. Ambasadat i sqaruam disi, se ishin: alabake, te papune, njerez te degjeneruar, te rruges, te prekur etj. etj., po studentet si do t’i perligjim?!”

Hekuran Isait, tek Artet, studentet i kishin drejtuar pyetje te ndryshme per çeshtje politike, situaten nderkombetare, po jo edhe shume, sepse ishte ende me zarar. Midis nesh, bisedohej per kopjet, miqesite, nderhyrjet, per gjerat teorike te panevojeshme, qe mesoheshin, po dhe per diplomat e vitit te fundit etj. Profesoret, me te cilet bisedonim diçka, hidhnin ndonje “kunje”, sipas rastit. Ndersa disa nuk reagonin, por dhe kishte nga ata, qe t’i “nxirrnin syte” per nje llaf te vogel!

Ngjarjet kryesore kane filluar diten e shtune, me 8 dhjetor 1990. Studenteve ne konvikte, kishte disa kohe qe u iknin dritat. Per kete gje, shpesh ata bertisnin, shanin, hidhnin llafe edhe “me zarar”(d.m.th., politike). Ate nate, atyre u iken dritat, siç thonin dhe nuk dihej shkaku i demtimit te transformatorit. Kishte rene (derdhur) pak vaj dhe studentet e hodhen çarçafin ne flake. Kjo ka ndodhur te ndertesa e konviktit te Inxhinierise. Pas kesaj, shpertheu transformatori. Atehere, kane dale studentet konviktore dhe kane filluar te marshonin permes ndertesave. Ata shanin dhe u therrisnin shokeve: “Hajdeni me ne, qe te protestojme!” etj.Ky revoltim rinor ishte krejt spontan, pa ndonje qellim te veçante ose te paracaktuar.Te revoltuarit bertisnin, protestonin. Nderkohe, nje grup studentesh, jo shume, kane zbritur poshte, diku atje te Liceu Artistik. Pak me siper, ata i kane bllokuar forcat policore. Policia i ka kercenuar me pyetjet: “Çfare doni?” “Ku shkoni?”, “Kthejuni mbrapsht!” etj. Studentet protestues jane pergjigjur, se donin takim me Ramiz Aline. Keshtu, jane bere diskutime te ndezura te studenteve, me uniformat blu. Kane ardhur edhe studente nga Artet, sepse ishte nje pervjetor i Bitellsave. Me protestuesit ka qene edhe Azem Hajdari, student i Fakultetit Juridik, nga Tropoja.

Se fundi, policet u kane thene studenteve qe ta nxirrnin nje perfaqesi. Sudentet protestues kane caktuar nja 10 shoke, te cilet gjendeshin ne rreshtin e pare. Policia e sigurimsat i kane çuar ata te ndertesa e korpusit kryesor te Universitetit. Aty ishin mbledhur police, sigurimsa etj. Ne fillim u ka shkuar, me duket, Xhelil Gjoni, dore e fort e partise ne ato vite,  por nuk e kane pranuar.

Ne oren 24.00 te nates ka shkuar aty vete Ramiz Alija. I ka pyetur studentet se çfare kerkonin. Po, ata flisnin ne pergjithesi, per provimet, buken, dritat etj. Pra, ishin kerkesa te karakterit te thjeshte ekonomik. Ramizit, ne fakt, nuk i kane shprehur ndonje gje serioze. Atehere, ai u ka thene protestuesve qe te shkonin  dhe te pergatiteshin, per te treguar se çfare kerkesash kishin dhe pstaj do te takoheshin, ne ato 2-3 dite. Ky grup i perfaqesise se stuudenteve u kishin thene shokeve te tyre, te cilet prisnin, se po qe se nuk ktheheshin per 1-2 ore, d.m.th., I kishin arrestuar!?

Kete perfaqesi te studenteve, policia e kthyeu te shoket protestues. Kur ata arriten te shoket e tyre, te pakenaqur nga perfundim i takimi I zhvilluar me Ramiz Aline, protestuesit kane tentuar qe t’i çajne kordonet e policies dhe te marreshonin perpara. Siç na tregonin me vone ata, policet kane nderhyre egersisht, duke i goditur, me shkopinjet e gomes, duarve e kembeve, trupit e ku mundnin. I shynin e i perplasnin pertoke, bertisnin, shanin, godisnin me shqelma etj. Midis tyre kishte edhe shume vajza.

Pas kesaj kasaphane te vertete, studentet jane shperndare ne drejtim te konvikteve, pra qytezes se tyre, ku ndiheshin me te sigurte. Ndersa policia nuk e ka marre guximin qe te vershonte per atje.

Siç thashe me lart, kjo ngjarje ka ndodhur naten e dates 8 dhjetor 1990.

Me vone, per ta perligjur reprezaljen mbi studentet, eshte “shpjeguar” se ‘incidenti”, qe ka ndodhur, ka qene provokim i policies, sepse, gjoja, studentet ia paskane rrembyer pistoleten nje oficeri te uniformave blu!

Te nesermen, pra diten e diel, ne shkuam ne Fakultet. Na kishin thene se do ta zevendsonim nje dite mesimi, qe e kishim bere pushim per Festat e Nentorit. Shkuam atje, po aty nuk gjetem njeri. Sqaroj ketu, se une e kisha shtepine ne nje lagje te Tiranes dhe banoja aty. Na treguan, se çfare kishte ndodhur naten e mepareshme. Studentet konviktore nuk kishin ardhur fare ne Fakultet. Atehere, ne, tiranesit shkuam ne qytetin “Studenti”. Atje i gjetem shoket para mences, ku ishin mbledhur nje pjese e tyre. Ishin bere disa kerkesa ekonomike, te cilat i firmosem edhe ne, sepse gjithashtu ishim ne nje mendje me ata. Zienin diskutimet ndermjet grupeve te  studenteve. Gjendja ishte mjaft e acaruar, per shkak te trajtimit barbar, qe policia u kishte bere studenteve, ate nate.

Ne kete situate, dikush shprehu mendimin qe te shkonim, ashtu siç ishim dhe te protestonim ne qender te kryeqytetit. U nisem. Ishim nje grup prej disa qindra studentesh. Zbritem nga qyteti i “Studenti”, duke u thirrur te tjerve, qe te bashkoheshin me ne, por erdhen fare pak. Ata rrinin neper dritare e na veshtronin. U nisem nepepr “Rrugen e Elbasanit”, ku po kalonin njerez te ndryshem, automjete etj. Ata habiteshin, pra nuk kuptonin se çfare po ndodhte ashtu?! Kur kaluam tek ambasadat italiane e franceze, ata na hapen dyert, por nuk u fut aty asnje student ose njeri tjeter. Vazhduam rrugen dhe na ndalen te Liceu Artistik. Policia na bllokoi edhe nga mbrapa. Qendruam aty dhe nisem qe  te hidhim parulla, si: “Poshte burokratet!”, “E duam Shqiperine si Europa!” Nderkohe, kane mberriturar Lisien Bashkurti, ish-sekretar i Komitetit Qendror te Rinise dhe Skender Gjinushi, ish-minister i Arsimit dhe Kultures. Ata tentuan te flisnin, por nuk i lame!

Aty nga ora 13.00 e ca, ne stadiumin “Qemal Stafa” do te luhej nje ndeshje futbolli. Pritej qe  te vershonin tifozat, te cilet, me gjase, do te bashkoheshin me ne. Prandaj, policia e shpejtoi aksionin kunder nesh. Sulmi agresiv i uniformave blu dhe civileve te sigurimit ka qene nga me brutalet, barbar, i pameshireshem. Ne, studentet demonstrues, te papergatitur dhe te pambrojtur, na kane ndeshkuar rende. Sidomos ata te kreut e kane pesuar keq. Ne fillim civilet e forcat speciale dhe pas tyre policet i qellonin studentet me shkopinjet e gomes, godisnin me grushta e shqelma, rrihnin, shtynin, perplasnin e rrezonin pertoke cilindo. Ata kalonin edhe mbi trupat e studenteve, te plagosur e pergjakur. Police te  tjere rrembenin egersish studente e studente dhe i rrasnin me force ne makinat  e tyre. Me tej, nje numer jo i vogel studentesh te plagosur, midis tyre edhe vajza, u shtruan ne spital.

Perballja ka qene beteje e vertete, midis forcave speciale e policise te pajisura me mjetet moderne bashkekohore dhe nesh, studenteve qe demonstronin ne menyre paqesore, krejt demokratike. Skafandrat e uniformave blu aty i kemi pare per here te pare. Gjate asaj kohe, sigurimsat filmonin nga dritaret e Liceut Artistik “Jordan Misja.”

Ne kete situate dramatike, ne kemi ikur neper fushen prane Ambasades Italiane dhe shkuam e u futem neper shtepite e lagjes, pjesa me e madhe e te cilave i kishin hapur dyert per ne. Por, pati edhe nga ata qe nuk i happen!? Me kujtohet se, me disa shoke, u futem ne nje shtepi. Aty nuk ndejtem shume, por dolem e qendruam ne korridor, sepse pame qe policia u ndal midis pallateve e nuk u fut neper shtepia. Policet, mbas pak kohe, u larguan dhe ne ikem prej andej. Te pakten, une ika nga ajo banese dhe shkova ne banesen time. Ndersa konviktoret u kthyen ne Qytetin “Studenti.” Pati edhe studente tiranas, te cilet shkuan te konviktet.

Ndersa une, me shokun tim Dritan Myftiu, me te cilin banonim ne nje lagje, u  kthyem e qendruam ne shtepite tona. Natyrisht, qe prinderve u treguam per ate, qe kishte ndodhur me ne. Kjo edhe nga qe ishim grisur dhe bere tere balte, si nga rrobat e kepucet. Me kujtohet, se erdhi te ne Dritani dhe prisnim qe te na arrestonin. Ai tha, se me shume se burg, s’kishin se çfare ten a benin! Rrinim ne tension e prisnim ne dritare, se mos ktheheshin makinat te ne. Por, nuk erdhi askush. Babai im telefonoi dhe shkoi ne Fakultetin Histori-Filologji, ku ishte peda-gog.

Ne kujtim te kesaj ngjarjeje, vite me vone, publicisti Mujo Bucpapaj ka shkruar: “Aty rreth ores 13.00, me qene se nuk po vinte asnje pergjigje e sakte rreth kerkesave te tyre, studentet kane filluar ta humbnin durimin. Ata po provokoheshin haptazi edhe nga njerezit e sigurimit. Studentet, te irrituar, kane tentuar ta çanin gardhin e policeve, qe kishin perpara. Ky ka qene edhe çasti i perplasjes se vertete. Nepermjet nje radioje, eshte degjuar urdheri “Qelloni!” dhe ashtu ka ndodhur.  Te paret kane qelluar civilet e sigurimit, me shkopinje gome, pastaj policet me uniforme dhe forcat speciale. Ka filluar nje masaker e vertete. Ne ate kohe, jane pare vetem trupa, qe binin per toke, shkopinje qe tundeshin ne ajer dhe sharje, qe vinin nga policet. Gjitheçka ka ndodhur ne pak minuta.

Pas kesaj dhune te papare, turma eshte shperndare, per t’u grupuar ne Qytetin “Studenti”. Siç dihet, ne kete beteje me policine jane plagosur shume student, perfshire edhe vajza! 7 studente u arrestuan. Siç thane shoket e tyre, ne rajonin e policise ishin rrahur, keqtrajtuar dhe fyer”. (Gazeta RD, “Heronjet vriten, fallsifikohet historia”,  e merkure, 28 tetor 1998. Speciale, faqe 7).

Te nesermen, ne mengjes, shkuam perseri ne Qytetin “Studenti”. U mblodhem te sheshi kryesor. Tani ishim shume me teper, se me pare. Gjendja e jone ishte mjaft e tensionuar, per shkak te trajtimit barbar, qe na kishte bere policia, nje nate me pare. Aty nisem te organizoheshim. Filluan te vinin studente edhe nga fakultete te tjere. U krijua edhe tribuna. Aty nisen te vinin  edhe pedagoge, te cilet flisnin nga tribuna. Nder ta, me kujtohet se ishin: Arben Imami, Gramos Pashko, Arben Demeti etj. Ne çdo rast, kur ndonje pedagog kerkonte qe ne te shkonim ne mesim, ai nderpritej me britma e fishkellima nga masa e studenteve.

Ne nje nga ato netet e stuhishme, ku gjemonte revolta e studenteve, filloi te bjere shi i rrembyer. Keshtu, ata qe ngelem aty, afer 100-200 veta, u futem ne mencen kryesore, afer sheshin. Aty kam qene me Dritan Myftiun e shoke te tjere.  Me kujtohet mire, se ka hipur mbi nje tryeze, Arben Imami (pedagog tek Artet) dhe ka thene, midis te tjerash: ”… Kjo, qe po beni, eshte gje shume e madhe. Edhe sikur vetem nje person te shkonte qe te takohej me Ramiz Aline, ka rendesi. Sepse do ta marrin vesh, nga televizori edhe neper rrethe, se çfare kerkojne studentet. Per ju, thuhet, se jane nje grup studentesh te privilegjuar, qe as vete nuk e dine se çfare kerkojne dhe fjale te tjera, jo te mira…Pra, e mira eshte qe te shkojme ne takim”. Pas shume debatesh, u vendos qe perfaqesia jone te takohej me presidentin R.Alija.

Te nesermen  nisen zgjedhjet per perfaqesine. Ne ate mengjes, pedagogu Arben Demeti ka thene: “Une jam pedagog dhe detyra ime eshte qe t’u them te shkoni  ne mesim, por po ju them; “Haram e paçi, po shkuat! Vazhdojeni kete, qe keni nisur, sepse kjo eshte historike”!

Gjate atyre diteve, vertete te stuhishme, ne sheshin e Qytetit  “Studenti”, i cili me vone u emrtua “Sheshi Demokracia”, hidheshi dhe shoqeroheshin ne kor parulla, si: ‘Poshte diktatura!”, “Liri-Demokraci!”, “ Hekuran-Sllobodan!”, “ Enver-Hitler”.Ne mitingjet, nga pjesemarresit e revoltuar,  buçisnin kenget e vjetra atdhetare, si: “Se mjaft ne roberi, o moj e mjera, Shqiperi”, si dhe “Himni i Flamurit” etj.  Nga te gjitha fakultetet u zgjodh grupi,  qe do te shkonte ne takim me Ramiz Aline.(Ne ate kohe, ai ishte sekretar i pare i K.Q. te Partise dhe President i vendit). Ky grup, tashme, eshte i njohur, pasi eshte paraqitur shpesh here ne televizor, po ashtu, si dhe pikat e kerkesave, qe do te beheshin. Kane qene, afer 10-12 kerkesa. Ndermjet tyre, kerkesa me kryesore ishte lejimi i pluralizmit politik.  Ndermjert atij dhe perfaqesise se studenteve pati debate. Perfaqesia ngulmonte ne kerkesen per pluralizmin politik partiak.

Ne, shumica e studenteve, pritem aty te sheshi yne, deri sa erdhen shoket tane nga takimi. Ata na treguan se, mbi bazen e kerkeses se tyre, pluralizmi u miratua nga Ramiz Alia. E deklaroi presidenti apo u detyrarua ai, nga kerkesat e perfaqesise se studenteve, nuk ka shume rendesi. Themelorja ka qene se, nga ai takim, ne Shqiperi u dekarua pluralizmi politik. Pas kesaj protestuesit, studentet e te gjitha shkollave te larta te kryeqytetit dhe populli i Tiranes, jemi shperndare.

Te nesermen paradite u organizua mitingu i madh, ne Sheshin “Demokracia” dhe nisen diskutimet, se si do te quhej: “Levizje” apo “Parti”. U tha se do ta quajnim “Levizja Sudentore Rinore”, por nuk kishte forcen e duhur, prandaj do ta quanim parti, per te cilen populli do te votonte, sepse ishte mesuar me parti. Keshtu, njeziri  u vendos qe do te quhej “Partia Demokratike”. Kjo faze ka zgjatur ne 8-12 ditet e dhjetorit 1990.

2.Mbresa dhe emocione te thella, nga “Greva Studentore e Urise”

Nga fundi i janarit 1991, kane nisur protestat, qe synonin heqjen e emrit te Enver Hoxhes, qe mbante Universiteti yne. Ato zgjaten rreth dy jave dhe verehej se ra shume numri i personave, qe merrnin pjese. Ne keto kushte, u shpreh mendimi e te nisej greva e urise. U bene regjistrimet perkatese. Ne fillim, aty kane qene me pak se 100 veta. Kur shkuam te futeshim ne greve, pra ku isha edhe une, nga entuziazmi ky numer u rrit ndjeshem dhe arriti ne rreth 600-700 studente.

Diten e dyte te greves, aty erdhi ministri i Arsimit e Kultures, Skendr Gjinushi dhe sekretari i K.Q. te Rinise, Lisien Bashkurti.Ata deklaruan se ishte vendosur ne Byrone Politike, qe do te hiqej nga Universiteti, emri i Enver Hoxhes. Ne kete kohe, ne greve u futen edhe shume te tjere. Kur u njoftua me radio, se Byroja Politike nuk e miratoi propozimin per heqjen e emrit te tij, u kerkua qe ne te dilnim te gjithe nga greva e urise, perndryshej do te ndeshkoheshin rende. Ministri, ne ikje e siper, na kercenoi me cinizem, se: “Ne vendin tim, do te vijne: gjendja e jashtezakonshme, sambistet dhe tanket!?”

Pas daljes nga greva e urise, mesova se shoku im i ngushte i Fakultetit, Gjergji Malo, perkrahes i zjarrte i Levisjes Studentore, i shqetesuar per fatin tim e te grevisteve nga thashethemet, qe perhapte sigurimi, por edhe nga rrethimi ushtarak i nderetses sone, kishte shkuar ne shtepine time, ku takoi babain dhe tere shqetesim i kishte thene:

– Xhaxhi Kola! Gjendja e grevisteve eshte shume e rende. Flitet se sigurimi do t’i vendose ata para murit…! Shko shpejt dhe nxirre Artanin prej andej !”

Ndersa babai im, i cili i ndiqte me vemendje keto zhvillime, ishte pergjigjur:

-Gjergji ! Te falnderoj shume per  lajmin. Por ti e di mire, se Artani eshte futur ne greve me deshiren e vet, si dhe miratimin tone. Ai, per kete, vendos vete. Mendimi im eshte se ai do te kete ate fat, qe do te kene edhe shoket e tjere greviste. Prandaj, Gjergji, qetesoju! Ajo, qe thua ti, vertete eshte kercenim teper serioz, por edhe eshte veshtire te behet. Ata, qe e kane ne dore kete pune(nomenkleatura komunist) mendojne edhe per kokat e veta!?

Sidoqofte, perpara nje presioni te tille psikologjik, pati edhe studente, te cilet u larguan nga greva e urise. Kjo, sepse eshte e njohur, qe kur diktatura i nxjerr kthetrat, nuk ben shaka. Njeherit, po shtohej presioni ushtarak. U vendosen kordonet, qe ishin sjellur nga shkollat e larta ushtarake, makinat luftarake renditeshin anes “Rruges se Elbasanit”, u shtuan uniformat blu, u pozicionuan edhe tanket etj. Pra, tensionet kishin arritur nivele shume te larta.

Pikerisht ne kete kohe, u mblodh populli i Tiranes, i cili na jepte guxim dhe perkrahje te zjarrte. Ate nate, ne(grevistet) kemi qendruar aty, ne mjegullen e terrorit, por te paepur. Te gjithe ne ishim te vendosur ne qellimin tone.

Siç ka pohuar me vone Sali Berisha: “Nje rol shume te rendesishem kane luajtur shkollat ushtarke, sepse u be nje perpjekje e hapur per t’i futur studentet ushtarke, kunder civileve. Ata, jo vetem kundershtuan, por thane; “Ne jemi me ata!”. Dhe, ajo ishte nje goditje shume e rende per nomenkleaturen”!

Gjate diteve te greves, siç e ndieja, por edhe e mesova me vone, ne ate turme mbeshtetese, qe gjemonte e lekundej si deti ne dallge, gjendeshin edhe prinderit e mi: mami me babin, motrat Valbona dhe Enkelejda, se bashku me shokun tim, Gjergjin; kusheririn e babes, Muratin, me bashkeshorte Katerinen dhe dy djemte e tyre, Arianin e Altinin; Niku Çomo, kusheriri im, nipi i Maqo Çomos (me Nikun ruaj nje fotografi, ku kemi dalur gjate diteve te greves). Prinderit e te afermit, te tronditur per fatin tim dhe te grevisteve te tjere, protestonin energjikisht, se bashku me masen e madhe te qytetareve te kryeqytetit.

Te nesermen, tere populli i Tiranes, si dhe te ardhur nga rrethet e vendit, mbushen sheshin tone. Turma u ngjesh rreth godines, ku ne ishim te ngujuar. Hidheshin parulla te ashpera politike kunder diktatures dhe udheheqesit Ramiz Alia. Degjohej parulla ‘Liri demokraci”, “ O Ramiz, o zagar!”, “Poshte Dinastia!”, “Poshte burokratet!” etj. Zemrimi i mijera e mijera qytetareve, urrejtja e tensioni kishin arritur kulmin.

Nxitje e madhe ne u be edhe telegrami i ardhur nga SHBA, ne te cilen emigracioni shqiptar atje ishte ne perkrahje te plote me greven tone.

Nga dritaret tona kemi pare, se turma e revoltuar eshte larguar per ne qender te Tiranes, me synim Bllokun e Udheheqjes(lagjia e mbyllur e udheheqjes se parties-shtet). Por, aty te ura e Lanes demonstruesit kane devijuar drejtim dhe vershuan ne Sheshin “Skenderbej”. Ne perleshje me forcat e rendit dhe ato ushtarake, turma e egersuar ka rrezuar  bustin e Enver Hoxhes dhe, te terhequr zvarre, na e kane sjelle koken e bustit te diktatorit, aty perpara klubit, ku ne ishim ne greve.

Ne ato çaste edhe mund te dilnim nga ndertesa, ku ishin ngujuar. Rrethimi i nderteses sone nga policia ishte hequr. Po, jo, ne nuk dolem, pa u marre vendimi perfundimtar. Kemi pritur shpalljen e vendimit te Byrose Politike. Komisioni(delegacioni) yne bente takime me perfaqesuesit e qeverise dhe vinte e na tregonte, se çfare vendosej ne ato bisedime. Ne nje rast, komisionit tone i kishin vene disa kushte, te cilat i kishte pranuar. Kur u kthyen dhe na njoftuan, mbas diskutimesh te nxehta, ne nuk rame dakord dhe e shkarkuam komisionin. Por, per te mos lene shteg per opinionin se jemi perçare, e lame komisionin perseri, por pa te drejte per te vendosur per asgje, vetem te shkonte ne takime e te sillte mendimet, qe thuheshin atje.

Ne kete kohe, gjendja jone ka qene tejet e acaruar. Rreziku i vdekjes qendronte ne ajer. Nga dritaret shihnim kudo, rreth e rrotull, forca te medha dhe makina te shumta ushtarake. Per ta shtuar terrorin dhe friken, kishin sjellur edhe tanket. Diktatura po shterngonte rripat, hekurat po “nguleshin” me thelle ne mish. Tensionet ushtarake e civile jashte, por edhe brenda greves, kishin arritur nivele, qe nuk mbanin me. Ne, ndonese te rraskapitur nga uria, pagjumesia e debatet, e vazhdonim qendresen pa u lekundur aspak.

Morem vesh se ne kulmin e zemerimit, studentet jo greviste, pra jashte, nga rreziku per vdekjen tone, qe po rrezistonim,  çmontonin krevatet dhe kembet e hekurta i ngrinin lart si arme. Ata pergatiteshin per perballje fizike me  diktaturen. Ky ishte shpirti shqiptar i qendreses heroike te rinise studentore edhe ne kushtet e pabarabarta me kundershtarin. Kjo ishte ndihme e jashtezakonshme per ne, te ngujurit ne greve.

Siç shihnim nga dritaret, por edhe nga njoftimet, qe na sillnin komisioni i greves, gazetaret etj., mesuam se sindikatat kishin ngjitur ne shtyllen perballe dritareve tona mbishkrimin: “Neser minatoret e Valiasit fillojne greven e urise nen toke. Rrofshin Studentet!”.Tirana ziente. Qytetare te shumte, te ardhur edhe nga rrethet, protestonin. Ndersa prinderit tane, me qytetare te tjere, po pergatiteshin te hynin edhe ata ne nje tjeter greve urie. Hidheshin parulla:“Studentet jane heronje”, “Tirana eshte me studentet!” etj.

Ne kete atmosfere te perndezur, dikush nga ne, me letra shkroi ne xhamat e dritareve tona:“Faleminderit!”

Ne keto rethana, u mor vendim i Byrose Politike per heqjen e emrit te Enver Hoxhes nga Universiteti.

Vendosmeria jone, e perkrahur nga tere studentet dhe nga populli, doli fitimtare mbi erresiren. Dy kerkesat tona kryesore u plotesuan, valvola e zemerimit te masave u shkarkua, ne u lehtesuam dhe, ashtu te raskapitur, por fitues, dolem nga Greva e Urise. Te gjithe ne, me radhe, e puthem Flamurin Kombetar, siç beme, kur u futem ne greve. Rast i tille i ngjashem, nuk ishte pare ndonjehere ne historine e vendit tone.

Ndjeheshim te raskapitur: lodhja, uria treditore, pagjumesia, tensionet nervore, pse jo, edhe frika kishin lene gjurmet e tyre. Por, megjithate, ne ndjeheshim krenare per vendosmerine tone, per fitoren e arritur.

Kujtoj emocinet e fuqishme, qe kemi perjetuar, qe nga fillimi i kesaj ngjarje te paharruar ne jeten time. Ne hyrje per ne greven e urise, ne puthnim Flamurin Kombetar. Ishte vertet çast mallngjyes e krenar, qe perseritet ralle ne jeten e njeriut. Nga kjo u entuziazmuan edhe shume studente te tjere. Keshtu, u shtua shume numri i grevisteve. Kane qene edhe mjaft vajza. Ne nderim  per Flamurin tone, duke e puthur e vene ate ne balle, e kemi mbyllur greven tone.

Ne greven e urise kane marre pjese djem e vajza, nga te gjitha rrrethet e Shqiperise. Nga pedagoget, me kujtohet, se kane marre pjese ne greve: Ylli Vejsiu, Omer Stringa e ndonje tjeter nga Fakulteti Ekonomik. .

Greva e urise ka zgjatur tri dite e dy nete(18,19 dhe 20 shkurt 1991). Na vizitonin, vetem personalitete, si (ministri, sekretari i komitetit qendror te rinise), gazetare etj. Çdo gje ishte ne mbikqyrje mjekesore dhe kontoll te eger policor. Greva e urise ka qene e vendosur ne ndertesen e Klubit “Studenti”, kati i dyte, ne Qytetin “Studenti” te Tiranes. Per çudi, ne kete ndertese me vlera historike, sot e kesaj dite nuk eshte vendosur, qofte edhe nje pllake perkujtimore, sado e vogel. A nuk eshte, vertete, padrejtesi ?!

Pas perfundimit te greves se urise kemi vazhduar mesimet. Sepse misioni yne ishte kryer me shume sukses. Ne, studentet iu kthyem jetes se zakoneshme te mesimeve. Por pati edhe mjaft te larguar jashte vendit. Por te gjithe, kudo qe ndodheshim, ndjeheshim krenare per misioni tone. Atdheu dhe koha do te mbeteshin deshmitare dhe mirenjohes per kete hap te vendosur e gjurmelenes, ne historine e zhvillimeve tona poltikoshoqerore, bashkekohore.

 

3.Jehona e vleresime per Levizjen Sudentore te vitit ’90-te

Per Levizjen Studentore te Dhjetorit ‘9O-te  dhe “Geven e Urise te Studenteve” eshte folur e shkruar. Per me teper, kohet e fundit kane nisur marrshe urrejtje, sulm i organizuar ndaj kesaj levizjeje. Ne median e shkruar dhe ate elektronike po behen perpjekje per te hedhur balte mbi kete çast solemn te historise se zhvillimeve demokratike shqiptare, veçanerisht mbi roli e  rinise stuentore, e cila e para ngriti flamurin e protestave per rezimin e diktatures enveriste ne vendin tone. Nuk eshte e re dhe e panjohur, se ne historine shqiptare nuk kane munguar klane te caktuara dhe individe, te cilet per interesat e tyre politike kane qene gati te mohojne edhe vlerat e spikatura, te ketij çasti-kthese ne historine tone kombetare.

Gjthashtu, dihet se kjo levizje studentore eshte perdorur gjeresisht nga forcat e ndryshme politike, sidomos nga Partia Demokratike. Pavaresisht nga shkalla e realizimit te idealeve te Levizjes Studentore, per mua, duke veshtruar nga largesia, ne kohe e hapsire, me duket se nuk eshte e drejte historikisht dhe objective, shkencerisht, qe te sulmohet kjo Levizje. Nuk mund te mohohet, se kjo ngjarje ka shenuan arritje te prekeshme e konkrete, te cilat e futen vendin tone ne rrjedhat e xhvillimeve demokratike, e nxoren ate nga izolimi, i hapen “dyer e dritare” ndaj Perendimit.

Levizja Studentore e Dhjetorit ’90-te dhe vazhdimi i saj me greven e urise mbeten gur kilometrike,piketa te zhvillimeve tona bashkekohore, drejte lirise se vertete, demokracise dhe emancipimit tone properendimor. Ketu mund te vecohen:

  1. Permbysja e diktatorit Enver Hoxha, qe nisi me :

a)Rrezimin e bustit te tij, te vendosur dhuneshem ne Sheshin “Skenderbej”, simbol i urryer i diktatures. Studentet protestuan me parullat:  “Liri-demokraci!”, “ Poshte dinastia!” etj.

b). Heqja e emrit te diktatorit nga Universiteti i Tiranes u be i mundur nga kerkesat e studenteve te ngujuar ne greven e urise dhe perkrahja, qe dhane sindikatet dhe tere populli yne.

  1. Hapja e perspektives drejt Perendimit e SHBA. “E duam Shqiperine, si gjithe Europa!” ka qene nje nga parullat me te perdorura, gjate tere kohes se zhvillimit te Levizjes Studentore.
  2. Shpallja e pluralizmit politik dhe themelimi i Partise Demokratike Shqiptare u shoqerua me hapat e para te shtypit pluralist, ne radhe te pare, te gazetes “Rilindja Demokratike”(RD).
  3. Dhe jo vetem per studentet, por per mbare popullin shqiptar, nje nga fitoret me te medha, ne ate periudhe, ka qene  mundja e frikes, shkulja e saj nga shpirti dhe zemra e njerezve, qe ishte rrenjosur perdhunisht te shqiptaret, nga diktatura e asaj kohe te vrazhdet e cinike(nenvizimi: A.T.).

Pavaresisht se diktatura nuk mund te qendrinte indiferente ndaj kesaj Levizjeje, ajo u plasi si bombe ne dore dhe ishte e pazonja qe ta ndalonte apo, aq me pak, ta mbyste ate.

Shkrimtari Blendi Fevziu, pjesmarres aktiv ne kete Levizje, midis tjerash, shkruan se: “…Levizja studentore e dimrit te vitit 1990, i dha fund… njeres prej diktaturave me te ashpra te Europes, e cila kontrollonte vendin qe prej gjysem shekulli, hapi… per Shqiperine, perspektive drejt Perendimit dhe ata tre muaj prodhuan klasen politike, qe e drejton ende Shqiperine”. (Libri “Pedestale pa statuja” Tirane, 2011).

Eshte e vertete qe nje “klase e re politike”, me emertimet si: demokrate, socialiste, republikane, socialdemokrate, demokristiane etj. mori frenat e drejtimit te Shqiperise, duke nisur me Partine Demokratike. Eshte po aq e pamohueshme, se kjo klase e re nuk i perligji plotesisht shpresat dhe idealet e Levizjes sone Studentor, pra i zhgenjeu rinine, demokratet, popullin.

Shqiperia vazhdon te mbetet vendi me i varfer i Europes, me papunesi te madhe, me emigracionin me te larte per numer te popullsise, me korrupsion galopant, krim te organizuar, me gjakmarrje, trafiqe njerezore, droge, aksidente, qe po marrin me shume jete njerezish, se lufta etj.

Ideali i studenteve per Europen, edhe mbas kaq vitesh, mbetet ende i larget. Keto deshtime e zhgenjime e kane burimin ne faktin, se pushtetin e rimoren komunistet dhe pinjollet e tyre. U menjanuan demokratet e vertete, qe nga Azem Hajdari dhe ashtu, “urte e bute”, me propogande demagogjike, asfiksuan PD-ne dhe vazhdojne te fallsifikojne historine e vertete te shqiptareve. Kjo gjendje eshte veper e ‘”lases se re politike”, te mbizoteruar nga komunistet, sigurimsat dhe pinjollet e tyre.

Publicistja dhe gazetarja Elida Bucpapaj, ne gazeten “Bota sot”, ne perkujtim te dhjetorit 1990, veren se: “Ne kalendarin e festave kombetare apo publike te SHBA, perveç Dites Kombetare te 4 Korrikut, kremtohen si te tilla edhe disa data te rendesishme: “Dita e Martin Luter Kingut”, per ndere te drejtave civile te njeriut; ”Dita e Falnderimeve” etj. etj. Te gjitha keto festa lidhen me ngjarje shume te rendesishme te historese se SHBA-ve, te cilat nuk duhet te mbeten te paharruara ne kujtesen e amerikaneve,… pa dallime partiake, etnie apo religjioni.

Edhe Gjermania ka dy data shume te rendesishme te historise se saj bashkekohore, qe jane: “9 Nentori, Dita e Rrezimit te Murit te Berlinit”…dhe 3 Tetori 1990, “Dita e Bashkimit te Gjermanise”, qe njihet edhe si “Dita Kombetare e Gjermanise”. Si Gjermania, data te tilla ka çdo vend i Evropes Lindore, qe e permbysi komunizmin dhe sot eshte integruar ne BE e NATO.

Keto data i ka edhe Shqiperia, por historianet e Shqiperise, duke abuzuar me profesionin e Herodotit, nuk i vene ne kalendarin e festave kombetare”.

Bruksel, dhjetor 2015 

* Dergoi per Diellin: Murat Gecaj/

 

‘INTERNIMI I KUFOMES’- AKUZE TRONDITESE PER DIKTATUREN ENVERISTE

by

NGA FILIP GURAZIU/

Romani ‘Internimi i Kufomës’ me autor Marçel Hila jo vetëm që zen vënd nderi në ” kolanën” e romaneve që trajtojnë periudhën komuniste në Shqipëri, duke e sjellë ate të gjallë në ditët e sotme, por e pasuron ate, pasi trajton një periudhë historike të patrajtuar ose per të qenë i sakët, të trajtuar fare fare pak deri më sot.

Ne roman trajtohet një ngjarje tragjike, histori e vertetë e ndodhur në Shqipërine komuniste të vitit 1947, kur po formohej Blloku i Udhëheqjes. Jo vetem që zbohet nga shtëpija, paçkitet dhe internohet ( brënda disa minutave) nën forcen a armëve, pa asnjë akuzë dhe vendim gjyqësor familja e shqiptarit patriot Zoj Xoxe, por i mohohet edhe e drejta për të varrosur djalin 16 vjeçar që ndodhej për fatalitet në ato momente në arkivol ! Peripecitë që e ndoqën familjen Xoxe deri në varrimin e djalit nuk kanë të sosur, por keto le të ja lemë lexuesit kur të njihet me romanin.

Ajo që të surprizon duke lexuar veprën, është jo vetem paraqitja me hollësi dhe realizëm e periudhës historike në të cilën zhvillohet ngjarja, por sidomos përshkrimi i sakët deri në detaje i personazheve, gjë që të kujton veprat e Balzakut. Kaq fort ndikon kjo ndjesi për lexuesin, sa gati, gati të krijohet bindja ( gjë natyrisht e pamundur) se autori i pat përjetuar personalisht ato biseda dhe ngjarje. Shkrimtari me një aftësi të rrallë ka arritur të hyjë në psikologjinë e personazheve dhe të udhëheqësve komunistë të atyre viteve, duke ja paraqitur lexuesit “lakuriq” karakterin e tyre, ashtu siç ishin; brutalë, të pabesë dhe hajdutër. Indirekt, pa i sharë, duke mos folur një fjalë të keqe për to; i diskretiton moralisht, sepse në fund të fundit është vepra e shëmtuar e tyre dhe jo sharja që mund ti bejë autori, ajo që peshon. Fakti makabër, që internohet edhe kufoma e djalit të vdekur në shtëpi në moshë 16 vjeçare, përbën thelbin e romanit dhe padyshim një ngjarje jo vetem të padëgjuar dhe antinjerëzore, por mbi të gjitha anti shqiptare sepse është krejtësisht në kundërshtim me besën dhe kodet etike të popullit shqiptar, por edhe të moralit njerëzor që në mjegullnajën e historisë; (Akili e vrau Hektorin ne dyluftim, dhe më pas, ja dorëzoi kufomën babait të të vdekurit, Priamit për ta varrosur!). “ Ngjarje e rëndë dhe tronditëse ”, do të shprehej një gazetar i njohur, mik i imi; është pikërisht ky konkluzion, kjo tronditje që të shoqëron deri ne fund. Thjeshtësia dhe modestia e përshkrimit të ngjarjeve në liber, përfshi edhe   ato më tragjikët, rrjedhin aq natyrshëm, sa lexuesi bëhet padashur pjestar dhe bashkëkohës, jeton dhe udhëton me ngjarjet dhe me kufomën deri në varrosjen e djalit, atje në periferi të fshatit Shtyllas: i diskriminuar edhe në varr nga lufta imorale e kllasave!.

Emocioni që lind në ballafaqim me një veper arti do të thotë se autori i asaj vepre ka bërë art të vertetë. Romani ‘Internimi i Kufomës’ të emocionon që në fillim e deri në fund. Në fushën letrare ku trajtohet ‘Kujtesa historike’, përjetohen emocionalisht sot, ato ngjarje që ‘ndodhën’ diku dhe dikur, shumë vite më parë. Jeta njerëzore në aspektin emocional mund të krahasohet edhe me një pikturë ku ngjyrat përcaktojnë emocionet. Sado brutale të jetë ngjarja që paraqitet, nuk mund të eleminohet ngjyra që paraqet humorin njerëzor në kuadrin e jetës së një shoqërije, sepse humori është pjesë e jetës. Dhe në “pikturën” që na paraqiti autori Marçel Hila, atë të tragjedisë së familjes Xoxa të vitit 1947, krahas ngjyrave të tjera, zen vënd edhe ngjyra e humorit, futur me mjeshtri ne gojën e plakës, nënës së Muços…, çka përbën vlerë shtesë për veprën.

Diktaturat në përgjithësi dhe në veçanti për ne shqiptarët, Diktatura Komuniste e kriminelit Enver Hoxha, duhen demaskuar pa pushim, metoda më e mirë dhe më efikase mbetet, pa dyshim, edukimi i rinisë me ‘kujtesën historike’ duke dëshmuar me dokumente dhe ngjarje, fakte të verteta, sado të dhimbshme dhe antinjerëzore te kenë qenë ato.

Kujtesa dhe harresa janë dy fenomene që shoqërojnë mendimin njerëzor. Në psikollogji harresa konsiderohet edhe e dobishme, kurse në fushën e historisë vlerësimi është ndryshe, këtu merr prioritet absolut kujtesa dhe harresa bëhet e dëmshme.

‘Kujtesa historike’ lidhet me identitetin, me traditat dhe me kombëformimin e një populli. ‘Kujtesa historike’ është konstruktive sepse ndihmon në edukimin pozitiv-formues të ndërgjegjës së brezit të ri. Pikërisht këtu qendron esenca e vlerës së veprës në fjalë.

Kaq i skajshëm qe brutaliteti i diktaturës Enveriste në vëndin tonë, kaq padrejtësi, përdhunime, vrasje, vjedhje dhe poshtërime bënë komunistët e Enverit ndaj popullit të tyre, sa sot në vitin 2015, bëhet shumë e vështirë që të besohen dhe të kuptohen nga brezi i ri. Për konkretizim dëshiroj të ju rikujtoj se ngjarja në romanin ‘Internimi i Kufomës’ zhvillohet në vitin 1947, pra plot 68 vite më parë, fakt që edhe për brezin tim bëhet e veshtirë kujtesa e asaj kohe, mendoni pastaj se sa mund të dijne dhe të kuptojnë për atë periudhë të rinjtë sot… Ndërgjegjësimi i rinisë për ‘krimin komunist’ duhet ti nënshtrohet një nisme të mirëmeduar dhe mirëorganizuar nga politika shqiptare duke e futur ‘ kujtesën historike’ në edukimin shkollor dhe duke mbështetur dhe financuar iniciativat e Shoqërisë Civile pro demokratizimit të shoqerisë shqiptare me fokus në objektiv brezin e ri. Në këtë drejtim luan një rol parësor edhe vepra letrare e Marçel Hiles; ‘Internimi i Kufomës’.

Epilogu i romanit mund të themi se “i ve kapakun tragjedisë së familjes Xoxa. E pabesueshme, por realitet; ende sot në vitin 2015, biri i familjes Xoxa, Kostaqi, personazh i gjallë i romanit, nuk ka arritur të marrë pronën, shtepinë e tij të grabitur dhe të plaçkitur nga banditët komunistë në vitin 1947.

A e nderon kjo politikën shqiptare? No coment!.

Filip Guraziu

28.11.2015

Shkelqimi i Divjakes

by

Mbresa nga vizita ne Shqiperi/

Nga ILLO FOTO- New York/

Vjeshta e sivjetshme kishte huajtur shume dita nga Gushti . Ne nje nga keto dite “vere “, ne bashkeshoqerine e mikut tone familjar “T“, me time shoqe , udhetonim nga Fieri ne Tirane . “ T” na propozoi te ndjekim rrugen indirekte , qe nis nga “Klubi shoferit “ , shkon neper fshatrat e komunes Divjake dhe perfundon te “Klubi xha Mufitit “, posht Qafes se Sokolit . Krahasimisht me distancen hipotenuze , keto dy katete perbejne nje distance me te gjate rreth 50 Km. Nuk eshte gjatesija e rruges , por une e mbaja mend kete rruge si me te tmerrshmen ne rruget e brendshme te Lushnjes . E shtruar me kalldrem , qe ne kohen e bonifikimit te Terbufit , e pa mirmbajtur , gjithe gropa me uje , qe nuk hiqej as ne Gusht . E beja kete rruge, per pune dhe per te takuar miqte e mi . Nje prej tyre ishte Kristaq Gjini , specjalist brilant . I perbuzur nga regjimi , sepse vinte nga familje bejlere . Themija , Kristaqi dhe Agronomi Selim Kolushi , krijuan Kemishtajn proverbiale , nje ekonomi bujqesore , qe do ta kishte zili c’do ekonomi e sotme kapitaliste bujqesore e mbetur ne tentative .

Nuk preferoja te shkoja ne kete rruge , sa te mallkuar aq dhe te dashur , per te kaluaren time intensive profesionale . Ju binda llogjikes se “T “ ; devijuam rrugen dhe udhtuam drejt Divjakes historike , bujqesore dhe turistike .

Divjaka ka shume histori aventure udhtimesh . Nuk eshte erresuar nga kujtesa udhetimi aventuriesk , drejt Divjakes , i bandes se Xhevdet Mustafes , sikurse dhe fluturimi po kaq aventuriesk i drogaxhiut italian, Riformato.

Ne jemi bordi me modest nga me te rrallet, qe udhetojme drejt Divjakes , pa asnje lloj interesi meskin , madje as interesi vulgar . Ne thjesht , harxhojme karburant me shume , por plotesojme nje vizion te fresket , per Divjaken e dashur per lushnjaret dhe gjithe shqiptaret , qe e duan Shqiperine , te lulezuar dhe te gezuar me forcat e saj . U ndjeva i plotesuar nga udhtimi neper komunen Divjake , sepse pashe nje rruge krejt ndryshe , nga c’e kisha lene . Fshatra te krahines krejt ndryshe dhe nje qytet Divjake sa bujqesor dhe turistik , sic e kerkon koha . Qytet , qe i perket demokracise se mauruar . Per rrugen e asfaltuar mire dhe te bollshme , per t’u nderruar makinat nuk ka c’te shtoj me teper , sepse rruga e perballon ngarkesen e trafikut ne kushtet me optimale te mundshme .

Fshatrat , qe ndodhen buze kesaj rruge , kishin ndryshim rrenjesor , nga koha , kur une nuk i kam pare , prej 30 vjetesh . Qendra Divjake konsiderohet nje qyteze me tradita urbane , qe nisin , qe nga koha e Zogut.

Ne nje grup te caktuar fshatrash shqiptare , ekzistonte nje lloj kryeqendre , qe ishte me dimensione te tjera , me rruge te shtruara edhe me kalldrem , me kroje te sistemuar , me rregulla te jeteses kolektive , me vend te mbledhjeve te pleqesise dhe me objekte kulti te mirmbajtura . Ne zonen fushore keto kryeqendra te banuara binin me shume ne sy , sepse fshatrat rreth tyre ishin ne gjendje mizerabel per kulturen e jeteses dhe per minimumin e bashkjetes urbane .

Te tilla kryeqendra ishin , Velipoja , Ishull lezha , Miloti , Orikumi . Mbi te tera keto , ishte Divjaka , qe u pergjigjeshin ne koder : Oroshi , Bicaj , Konispoli , Labova , Policani , Dervicani etj . Nuk eshte vendi te zgjatemi me shume, per keto kryefshatra , por duhet te dalim te fakti , qe administrata zogiste i kishte evidentuar dhe i krahasonte me qytetet , duke i shpallur  komuna dhe disa edhe nen prefektura . Divjaka dallohej si qender administrative dhe si venbanim urban , krahasuar me jeten ne qytetin e Lushnjes , ku te mbyste lluca , papestertia dhe malarja . Divjaksit kishin bujqesi simbolike . Nevojat ekonomike i plotesonin me peshkim , me punen ne pyll , me gjueti dhe pak blegtori anarshiste . Kjo ishte ekonomija , qe punesonte divjaksit shendetmire , te zgjuar dhe me intuite tregetare . Cdo jave behej nje treg ku vinin tregetare nga Kavaja edhe nga Fieri . Ishte tregu me i madh ne shkalle vendi, per buajt. Me te tere kete fasade , Divjaka e kohes se Zogut ishte nje vendbanim i varfer . Keshtu vijoi deri ne mes te viteve 60 te shekullit te kaluar. Divjaka si nje nder Kooperativat e Myzeqese , perjetonte dramacitetin kooperativist shoqeruar me varferi te njetrajtshme . Bujqesia nuk e justifikonte punen , qe derdhin c’do dite fushave kooperativistet . Tokat e varfera , skeletike , me permbajtje renore , nuk ishin prodhuse . Nuk sigurohej as buka as meditja minimale , per kooperativistet . Fuqia puntore ishte shume mbi kapacitet prodhuse te tokes bujqesore . Keto toka skeletike duhet te siguronin pune dhe ushqim , per gati 6 mije fryme , qe kishte ekonomija . Gjysma e kesaj popullsie banonte ne qytetezen , Divjake.

E pa mundur te jetohej ne Divjake ! Vetem toka ranore dhe kodrinore te pa ujitshme . Tokat renore, thahen me hene. Ne Minjature, Divjaka konsiderohej nje Libi e vogel , ose nje shkretetire e pa zyrtarizuar . Per industri te turizmit , ne shtetin komunist nuk mund ta shkonte ne mend kerkush . Ish Kooperativa Divjake me kaq pak toke dhe ajo inproduktive , varferia kishte arritur kulmin .

Per te permbysur gjendjen ne Divjake , ne keto vite,   emertesa solli ne drejtimin e Kooperatives , Dhimo Liko nje drejtus me arsim te plote bujqesor , nje bujk i regjur ne punet e fushes, njeri komunikus , praktik , i durushem , pa vese, me kulture bujqesore te trasheguar nga arsimi bujqesor i Fulltzit. Myzeqar i regjur dhe i respektuar nga populli.

Specjalist i bujqesie u emerua Loni Cuko dhe i blegtorise , Ristan Gorreja . Te tre keta burra , me urtesine e tyre , me kembngulje dhe guxim shkencor  bene , ne kohe rekord te pa munduren . E bene Divjaken ekonomine me te perparuar te   Lushnjes . U rrit prodhimi ne menyre te ndjeshme.

Tokat ranore u bene shtrati i ngrohte i serave , shalqinit te exportit dhe e prodhimit te drithit. Gjith ky transformim u realizua me metoda shkencore agronomike , ne qender te te cilave qendronte pleherimi dhe  struktura e mbjelljeve ne pershtatshmeri me fiziollogjine e bimeve . U sigurua ushqimi i gjithe banorve , brenda ekonomise dhe u fuqizua gjendja financiare .

Ne rrafshin social , Divjaka u transformua ne qytet modern, per ate kohe . Rruge te shtruara me ndricim , shtepi te reja dhe te shendeteshme , shkolle moderrne , pallat kulture , fushe sporti , kinema. Une kam punuar ne ekonomi fqinje dhe   transformim ekonomiko – shoqeror i kesaj qyteteze me ka mbetur ne kujtese , sepse historikisht transformimi i venbanimeve te zakonshem , nga fshat ne qytet , ka zgjatur me shekuj dhe ndryshon rrast pas rrasti . Kjo eshte nje teme e gjere , qe nuk e ka vendin ne kete reportazh . Reportazhi im ka detyre , te ndaj me ju ndjesite nga zhvillimi i sotem i Divjakes .

Divjaken e bejne te vecante terreni kodrinor , qe kufizon tokat e saj nga trupi fushor i Myzeqese se Lushnjes . Kodrat e Ardenices , Gjenerukes dhe Sulzotaj thermohen ne grykderdhjen e Shkumbinit . Ky eshte nje mur natyral , qe u jep drejim te tera ererarve . Ne perendim , pylli i pishes , nje monument i rralle i natyres , kur vegjeton druri i pishes ne nivlin zero nga niveli i detit . Njihet se biollogjikisht zona e pishes i perket lartesive mbi 800 metra .

Laguna e Karavastase eshte nje monument tjeter i natyres   nga me befasusit , per biodiversitetin e bimve te ujit , te kafsheve te gjahut , shpezeve dhe peshkut . Kjo lagune ze 4300 Ha. siperfaqe e mbuluar me uje , qe komunikon me detin . Specjalistet e kane quajtur thesar ekologjik ekonomik dhe nje muze natyral i gjalle .

Sa bukur dukej sot kjo lagune , kur eshte ndaluar gjuetija , qe ka qene cfarrosese , per 23 vjet rresht . Jane shtuar kafshet e rralla, peshqit dhe banoret tradicionale , pelikanet . Meritojne falnderime nga Kombi ata , qe e bene   funksional , rikthimin e jetes se gjalle ne lagune dhe kryesisht te pelikanit . Harbuteria e ketyre viteve te tranzicionit eliminoi pasuri , institucione , njerez . Eliminimi i kafsheve te gjahut flet per cfarrosje perfundimtare te vlerave natyrale te Kombit . Vlen te theksojme se gjuetine e pa ligjshme ne lagune , nuk e bene divjaksit , por kontrabandistet demokrate me kollaro , qe sillnin ekipe gjuetaresh te huaj.

Divjaka nuk mund te eksplorohet me nje soditje qofte dhe te ngadalte, por une jam i privilegjuar se e njof terenin gjeresisht .

Kisha 27 vite , qe nuk kisha shkelur ne Divjake dhe ne fshatrat rreth ketij qyteti me tradita te vjetra urbane . Te tera keto vendbanime aktualisht bejne pjese ne komunen e madhe Divjake , sipas ndarjes se re territoriale . Kalova mespermes komunes se Divjakes , sic sipertregova . Ne te gjitha rrastet e shetitjeve te mija , une vrej si eshte administruar toka bujqesore : Si mbahet ngastra , si eshte bimesia , per kohen , si eshte gjendja e kafsheve buze rruges , si mbahen pyjet etj. Keto vezhgime  jane pasione , qe rrjedhin nga profesionet e mija te specjalistit dhe gazetarit , qe i ushtroj , per nje kohe prej 50 vjetesh .

Fshatrat buze rruges jane transformuar totalisht . Jane ndertuar vila, me fasada shumengjyrshe dhe me ballkone qe nuk mund t’u besh asnje vrejtje , vec t’i soditesh . Bacet per rreth vilave jane thjesht koleksione te drureve frutikulturore , ku mbizoterojne agrumet . Ne oborrr gjendet nje kend i parkut mekanik , me traktor , agregate dhe mbyllet me veturen lluksoze te familjes . Rruge te asfaltuara , shkolla te bukura , lokale , qe konkurojne ato te metropoleve ,   vitrina vezulluse .Fshatrat e riperterire veshin kodren dhe te japin pershtypjen e vendeve te famshe turistike , qe kemi pare neper filma ose ne rekllamat e televizionit . U mbusha me fryme dhe me optimizem per Atdheun , qe me mungon dhe qe ne kete cast e perfaqeson fshati demokratik divjakas .

Ajo , qe duhet nenvizuar me boje te kuqe eshte fakti , se nuk te ze syri ndertime te jashtligjshme , qe quhen ato jasht “vijes se verdhe” . Perkufizimi “Vija e Verdhe “ ka kohe , qe qeverritaret e zhduken nga fjalori . Me sa duket e quajten komuniste dhe e hoqen nga fjalori , per ta bere lesh arapi fushat e Shqiperise . Divjaka ne mos qofte krahina e vetme , do te jete ne grupin e te rrallave , qe nuk besoj se behen 3- 4 krahina , qe kane ruajtur vijat kufizuse te vendbanimeve , te mbiquajtura “te verdha“.

Fshataret kane shprehjen kuptimplote , qe thote se shtepija nuk te jep gje per te ngrene , vec kerkon . Me kete shprehje duhet te kuptojme se punesimi dhe banimi , jane dy nocione te ndryshme . Gjat tranzicionit keto nocione u injoruan . Mjafton te kishe nje shtepi te bukur dhe per punenesim , arsimin e femijve , higjenizim , i zgjidh koha .

Emigracioni i divjaksve i sherbeu plotesisht permiresimit rrenjesor te jetes . nga familja emigroi njeri dhe solli parate , per te ndertuar shtepine . Kjo ka qene tradita e kurbetit klasik shqiptar . Bene me te miren e mundshme dhe ju kthyen kultivimit te tokes . Punuan ndershmerisht ne kurbet , duke mbajtur koken pas . Nuk do t’u tregoj hollesira , per fushen dhe bujqesine e fshatrave te Divjakes , sepse eshte jo vetem teme e gjere , por dhe e konsumuar . Mjafton te themi se eshte e vetmja fushe ne Shqiperi , apsolutisht e vetmja , qe toka punohet cep me cep . Traktoret ishin ne pune dhe arat , ose ishin me bime t e vjeshtes , ose prisnin traktoret . Divjaksit , perfshire dhe kemishtaraket e kane demokratizuar edhe bujqesine , ne kuptimin apsolut te fjales , sic kane demokratizur fshatin dhe te tere jeten urbane – kulturore. Nuk mund te pretendosh se ke ndertuar demokracine , kur fshati perjeton feudalizmin , sic eshte fshai i sotem shqiptar .

Ne kullimin e fushes se Divjakes , paresor mbetet funksionimi kanalit te Kularit , qe ka madhesine e nje lumi . Nuk e pashe Kanalin lume , por jam i sigurte se funksionon dhe ka funksionur gjithe kohen , ndryshe fushat do te kishin pesuar fatin e te gjithe ultesires bregdetare shqiptare, fatin tragjik te  gjigantit Terbuf.

Ne menyre te permbledhur , mund te temi se ne Komunen e madhe Divjake funksionon demokracia si ne fshat dhe ne qytet.

Habitem me keta sipermarres , qe okupojne troje , per te ngritur rezidenca ( fshatra ) turistike . Te ngresh lagje te tjera ne Divjake eshte racionale dhe e dobishme . Divjaka e sotme urbane eshte perpara Kavajes , Fushkrujes dhe nuk do te jete larg dita , qe te konkuroi Durrsin , qe ne shume aspekte e konkuron qysh sot, fjala vjen nga aerobia dhe resurset per fryme te popullsise banuse, qe konvertohen ne punesim  .

Nuk ka dyshim se fshatrat , buze rruges, qe une permenda dhe te tjere te ngjashem , qe nuk i permenda  kane tabellen e pa lexushme fshat europjan . Nuk mund te pretendosh se ke ndertuar demokraci , pa e ndertuar demokracine ne fshat . Pushtetaret e tranzicionit shqiptar u nxituan ta ndertonin shtepine demokratike , nga catija . Gjeja e pare qe bene ishte shkaterrimi i mekanizmit , qe mban ne kembe bujqesine , qe jane kullimi dhe ujitja . U permbys industria e fuqishme e punesimit, qe eshte bujqesia . Pseudodemokratet shqiptare jane partizane te flakte te “ Teorise zero “dhe te “Cekut te bardhe “.

Divjakes se sotme i ndrin balli nga demokracia funksionale . Ajo , ne rrugen e gjate , ka bere gabime te koregjushme . Ajo shkelqen nga dielli i demokracise reale . Jo te tere fshatrat jan te tille. Cite fshatra ? Ata , qe nuk merren dot me bujqesi , sepse kane probleme me kullim- ujitjen . Keta fshatare , ndertojne ndonje vile ne fshat dhe mbane valixhen ne dore , per t’u nisur diku ne qytetet e vendit , ose e botes . Ne vilat e tyre moderne ngrysin pleqerine pleqte e veshur allafrenga me borselino . Te leshe punen te dera e shtepise , sic eshte bujqesia dhe te mbashe syte nga e pa njohura , ke problem te madh me vetveten .

Fshatrat , qe perbejne zonen e Terbufit , Torovices , Maliqit etj . dikur kane ushqyer gjithe qytetet sot nuk mbajne dot veten . Pse ? nuk e zhvillojne dot bujqesine . Eshte prishur mekanizmi i thjeshte, ai i kullim-ujitjes . Bedati, qe aktualisht eshte pjese e Bashkise Divjake ,  ka qene ekonomi e tokave te kripura , ku zbatohej nje program ambicjoz , per ckripezim . Atje ishte nje komleks , qe merrte vica 1 kv. dhe i shiste 3 Kv . duke prodhuar c’do vit rreth 300 ton mish vici kualitet extra . A mund ta aplikoi sot kete teknollogji Bedati demokratik ?

Pergjigja ime eshte e prere : Jo !

Bedati i sotem , nga ana bujqesore, si dhe homologet e tij , qe jane shume , krahasohet me nje lavire bujqesore , qe eshte adoptuar ne prostitutat e samoferave , ku shkelqejne dritat inkandishente , ndaj mynxyres morale te kesaj kohe te trazuar , qe as vete nuk e dime nga e kemi huajtur .

Divjaksit nuk shkaterruan as kanalet , as ndertesat sociale , as plazhin, as vijen e verdhe . Mbi te gjitha ,ata nuk preken pyllin shekullor. Nga informacinet, qe kam dy pyje nuk u preken : Pylli i bredhit ne Frashr dhe ai i Divjakes . Pyjet e tjere u eksportuan per dru zjarri , ne sallonet moderne ku benin orgji borgjezia e cfrenuar europjane , mbase edhe ne vilat lluksoze te borgjezve te rinj te Hollandes , Danimarkes , Swicres, ku bujtin shqiptare qe kane abuzuar me lireine e fituar dhe me pasurite e ketij populli te varfer . Mijra shembuj jane shkruar nga shtypi dhe krijusit letraere, per emigracionin tone problematik .

Divjaka verteton se demokracia mund te ndertohet per se mbari . Ka mundesi te riparohen dhe gabimet. Ne shkalle vendi , bujqesia nuk u rregullua dhe nuk rregullohet, sa te jene ne pushtet qeverritare arrogante , makute dhe miope .

Shkrimi im i sotem eshte nje ballafqim i prejardhjes qytetare te Divjakes te dy strukturave , me Divjaken e sotme , qe krahasohet me homologet me te sukseshem te Europes se sotme , ndoshta dhe me gjere . Qyteza te tilla, ndodhen ne bregdetin mesdhetar , me qindra . Shumica e tyre jane qytete arixhinjsh , ku lulezon droga , prostitucioni. Ne bulevrdet e tyre plot drite dhe zhurme ngrysin ditet njerzit pa prone , qe ne Amerike thirren homless. As me dhimsen , as i dua , keto funderira te shoqerise , qe nuk kane mundur te integrohen ne tregun e punes . Sidoqofte keta   i shemtojne qytetet , ku jane rritur dhe kane perfunduar homless.

Kam bindjen se Divjaka , kurre nuk do te krahasohet me qytetet harixhinj te Mesdheut. Ajo eshte nje qyteze dinjitoze europjane dhe keshtu do te vijoi zhvillimin e pa nderprere .

Mos harrojme se Divjaka eshte ndertuar ne truall rere , ku resurset bujqesore jane te kufizuara . Keto resurse i nxorri ne siperfaqe dhe i vuri ne qarkullim ekonomik , heroi i punes Dhim Liko , me te dy ndihmesit e tij te talentuar , punetor dhe te ditur . Eshte fjala , per nje burim jetese , qe krahasohet me zbulimin e nje pusi nafte . Pusi i naftes ka nje fund . Bujqesia e aplikuar nga Liko , Gorreja dhe Cuko , eshte pa fund, pavaresisht se permbi rere . Divjaksit sot cfrytezojne kete pus te perjetshem ne kohe , qe i puneson , i pasuron , i begaton . Nuk eshte thjesht pus nafte , por eshte bujqesia racionale e mekanizuar , industria e madhe e punesimit boteror te tera shtresave . Divjakes i takoi nderi te jete ne krye te nismetarve , per te eliminuar pa punesine dhe varferine, nepermjet zhvillimit integral te bujqesise . Heroi Dhim Liko e ka te merituar nje permendore bronxi tek kthesa e Divjakes , ne rrugen nacionale Lushnje – Rrogozhne . Po te isha pasanik nje permendore te tille , do tja beja prej floriri dhe do ta vendosja ne Muzeun kombetar me  ruajtje te perforcuar me kamera .

Illo Foto – Studjus , NY – dhjetor 2015

PROTESTA E PARTISE DEMOKRATIKE NE KRONIKEN E NEWS 24

by

Në 25-vjetorin e rrëzimit të regjimit komunist dhe Lëvizjes Studentore që përmbysi këtë regjim, Partia Demokratike proteston para kryeministrisë. Sapo lideri i PD-së Basha mori fjalën turma u ndez dhe po përplaset fuqishëm me kordonin policor në shkallët e kryeministrisë. Ata po qëllojnë me ç’të munden ndërsa kanë thyer edhe dyert e Kryeministrisë.

Edhe më herët tensioni dhe incidentet kanë shoqëruar fjalimet e deputetëve opozitarë që bënin thirrje për rrëzimin e qeverisë në podiumin e ngritur enkas për protestë. Me të nisur deputetët fjalën, nga turma u lëshuan vezë, shishe, shashka, gurë, tymuese me ngjyrë blu, shkopinj. Kur kishin kaluar vetëm 30 minuta nga nisja e protestës, një qytetar çau kordonin policor duke u ngjitur në Kryeministri. Ndërsa një orë më vonë nuk munguan as përplasjet mes protestuesve e policisë. Policia më tej reagoi duke normalizuar situatën, ndërsa shoqëroi personat që tentuan të thyejnë gardhin policor.

Turma kërkonte largimin e Ramës mes thirrjeve ‘Rama ik” “Rroftë Azem Hajdari”, ndërsa nuk nguruan të djegin edhe një dordolec, i cili kishte foton e kryeministrit.

Në podium, krahas fjalës së Bashës pritet të marrin fjalën mbi 20 persona, zyrtarë të lartë të PD-së, ish-dhjetoristë dhe përfaqësues të kategorive të ndryshme shoqërore. Ashtu si dhe në protestat e shkuara, nuk pritet që ish-kryetari i PD-së, Sali Berisha, të ketë fjalë krahas simbolikës që mbart 8 dhjetori për të.

Burime nga selia blu konfirmuan për “Gazeta Shqiptare” se kryedemokrati Basha nuk do të largohet nga sheshi, por do i shoqërojë qytetarët gjatë gjithë kohës në protestën e tyre, e cila do të zgjasë disa orë. Gjithçka do të vendoset nga qytetarët dhe zemërimi i tyre kundrejt qeverisë. PD gjithashtu ka marrë masa për mbarëvajtjen e protestës, por qytetarët kanë të drejtën e tyre për të protestuar me çdo mënyrë paqësore. Në protestë do jenë të pranishëm edhe ish-të përndjekurit dhe studentët, të cilët kohët e fundit kanë përdorur gjuajtjen me vezë si formë protestë ndaj godinës së qeverisë dhe Kuvendit.

BASHA: TË SHPORRIM QEVERINË FATKEQËSI, ZGJEDHJE TË PARAKOHSHME
Ora 12:57-Kryetari i Partisë Demokratike, Lulzim Basha me tone të ashpra pohoi se nuk ka rrugë të mesme, veç asaj të largimit të Qeverisë Rama-Meta. Nga ana tjetër, kryeopozitari theksoi se zgjidhja është një qeveri teknike, deri në zhvillimin e zgjedhjeve të parakohshme.

“Të dashur qytetarë të Tiranës dhe mbarë Shqipërisë. Zonja e Zotërinj. Sot në ditën tonë më të bekuar, në ditën e lirisë jemi mbledhur në këtë ditë për të kërkuar një zëri si një trup i vetëm për të kërkuar largimin e qeverisë Rama-Meta dhe krijimin e një qeverie teknike që do beje gati zgjedhjet e parakohshme. Rama ik-Meta ik. Par anesh shtrohen sot vetëm dy zgjidhje, lose të largojmë qeveri-fatkeqësinë, ose të bëjmë sehir largimin e popullin. Ose të rrëzojmë Qeveri-Fatkeqësinë, ose do jetë vonë. Rrugë të mesme nuk ka dhe nuk do tu japim më kohë,. Qeverise së Edi Ramës me 40 hajdutë nuk do presim më. Pritja e mbaroj kohën e saj. Propaganda dhe mashtrimet e mbaruan kohën e tyre dhe ngjallin debate.”.
PATOZI: TË RRËZOJMË QEVERINË E KORRUPTUAR
Ora 12:53- Deputeti Astrit Patozi u kërkoi qytetarëve të rrëzojnë shkakun e dëshpërimit dhe humbjes së shpresës në vend, sipas tij qeverinë e korruptuar. “Në këtë marshim gjigand përfaqësojmë Shqipërinë e revoltuar që kërkon zgjidhje. Ne nuk e nderojmë dot aktin e studentëve që më 8 dhjetor ‘90 nisën shembjen e diktaturës. 25 vjet më parë Shqipëria ishte në udhëkryq për shkak të mungesës së lirisë, sot sërish në buzë të greminës. Edi Rama me Ilir Metën nuk na e risjellin dot diktaturën, por korrupsioni aq i rrezikshëm sa komunizmi dikur. Duhet t’ia heqim prenë nga goja kësaj bande mafiozësh. Rama na katandisi brenda një kohe të shkurtër që të mos e ndajmë dot deputetin nga vrasësi. Ne nuk kemi atdhe tjetër as për ta ndërruar, as për ta braktisur. Nuk mund të presim që ky vend të zbrazet nga qytetarët e dëshpëruar. Ne mund të rrëzojmë shkakun e këtij dëshpërimi, qeverinë e korruptuar. Ju ftoj ta marrim vetë fatin tonë në dorë. Të shembim qeverinë”, tha Patozi.

PROTESTUESIT QËLLOJNË ME GURË NË DREJTIM TË KRYEMINISTRISË.
Ora 12:40- Momente tensioni janë regjistruar sot në protestën, pasi ka pasur përplasje mes protestuesve dhe forcave policore. Mësohet se protestuesit kanë qëlluar më gurë në drejtim të Kryeministrisë, duke thyer kështu dhe ndriçuesit e godinës. Sakaq, protestuesit e dhunshëm janë shoqëruar në polici, ndërsa nuk dihet ende numri i saktë i tyre. Momentet e tensionit janë regjistruar në kohën kur në podium fliste deputeti i opozitës Argon Duka. Ndërkaq, përfaqësues të PD-së, persona që merren me sigurinë e protestës kanë ndërhyrë tek Policia për të negociuar për lirimin e protestuesve dhe shmangien e një përshkallëzimi të dhunës. Ka qenë një moment acarimi pranë piramidës. Pak minuta më parë një person u shoqërua në polici, pasi tentoi të hynte në Kryeministri.

MBESA E AT ZEF PËLLUMBIT: KRYEMINISTRI TË TËRHEQË DEKORATAT PËR XHELATËT E KOMUNIZMIT
Ora 12:38- Angjelina Gjeka, mbesa e At Zef Pëllumbit ka kërkuar që kryeministri Rama të tërheqë dekoratat për xhelatët e komunizmit dhe persekutonin e xhaxhait të saj dhe klerikëve të tjerë. “Kam dhënë për vendin tim. Jam bashkuar në këtë protestë dhe ndaj me ju të njëjtat halle. Thikë pas shpine dekorimi i persekutonit të At Zef Pëllumbit dhe shumë klerikëve të tjerë.
Ne nuk e meritojmë këtë sjellje. Kërkojmë që kryeministri të tërheqë dekoratat për xhelatët e komunizmit. Të gjithë këtu nuk harrojmë. Nderi është pasuria e vetme që kemi nga të parët tanë. Ndërsa sot që këtij vendi po i rrëmbehen pasuri e katandi, ne nuk do të lejojmë që edhe nderin të na e shkelin. Kjo situatë e ka një emër, është Edi Rama. Ai duhet të largohet!”, deklaroi ajo.

DUMA: KY ËSHTË FUNDI I KËSAJ QEVERIE
Ora 12:31- Sekretarja për Marrëdhëniet me Publikun në PD, Grida Duma deklaroi para protestuesve se ky nuk është fundi i shqiptarëve por fundi i kësaj qeverie. “Varfëria nuk është blu, nuk është rozë. Varfëria është e zezë dhe e zezë është hija që qëndron mbi shqiptarët. 25 vite më para shqiptarët, studentët ndërruan historinë. Shqiptarët po prekin sot fundin me varfërinë e tyre. Askush nuk fal më prindër që mbetën rrugëve duke kërkuar punë dhe kërkojnë borxh për të kaluar muajin. Askush nuk fal më të vjedhësh tenderë. Askush nuk të fal më të taksosh me miliona dhe nga ana tjetër të jenë të papunët. Si mundesh ti kryeministër të qeverisësh mjerimin e 2 milionëve. Ky nuk është fundi i shqiptarëve, është fundi i kësaj qeverie”, deklaroi Grida Duma.

DASHAMIR SHEHI: QEVERIA KA ARDHUR PËR TË QEVERISË E JO PËR TË SUNDUAR
Ora 12:28- Kreu i LZHK-së, Dashamir Shehi pohoi sot nga Bulevardi “Dëshmorët e Kombit” se Shqipëria është nën dorën e disa sunduesve, ndërsa theksoi se duhet të fillojë një marshim i pandalshëm.

“Kjo qeveri nuk e ka kuptuar se nuk është këtu për të sunduar, por për të na qeverisur. Ne i themi jo dhe nga sot e deri ditën që do mbyllet kjo punë, unë mendoj se duhet të fillojmë një marshim të pandalshëm. Populli demokrat nuk është se nuk i do taksat, por s’duhet të paguajnë vetëm disa. Nuk mund ta sundojnë vetëm disa njerëz Shqipërinë. Ne që jemi këtu, nuk mund të gdhihemi milionerë, por me një qeverisje mund të gdhihemi me punë e ti dalim për zot fëmijëve tanë. Nga kjo turmë nuk ka ardhur kurrë as luksi.”, tha Shehi.

DUKA: KJO QEVERI NUK NJEH GJË TJETËR VEÇ DHUNËS
Ora 12:25- Edhe deputeti i opozitës, Agron Duka bëri thirrje për largimin e qeverisë. “Sot ndeshemi me varfërinë. Qindra shqiptarë i janë drejtuar eksodit. Shqipëria më e varfër se kurrë. Kjo qeveri nuk njeh gjë tjetër veç dhunës. Rama më komunist se ata që njihnin veç ideologjinë e burgosjes”, tha Duka.

BUMÇI: DO VAZHDOJMË PROTESTAT E ZGJEDHJE TË PARAKOHSHME
Ora 12:20- Gjatë fjalës së tij, deputeti i Partisë Demokratike, Aldo Bumçi deklaroi se ka vetëm një rrugë për të zgjidhur të gjitha problemet e shqiptarëve, protesta. “Erdhi dhe rriti energjinë, çmimin e naftës, prishi 9 mijë biznese e ndërtime. Kryeministri që do mbahet mend, që mbylli shkolla e hapi burgje. 38 mijë shqiptarë të arrestuar e ndaluar nga Edi Rama për 1 vit. Në vitin 2015 vet qeveria tha se ka rënën konsumi, pse duhet të presim dhe një vit më shumë? Që të varfërohemi akoma më shumë? Na e tha dhe Rama se këtë vit mos prisni që të rriten rrogat, apo pensionet. Pa vetëm një zgjidhje; protestë, protestë, zgjedhje të parakohshme.”, tha Bumçi.
BOGDANI: KËSAJ QEVERIE I KA ARDHUR FUNDIT

Ora 12:15- Deputeti Gert Bogdani tha se sot qytetarët janë pa shtëpi, pa prona, pa të ardhura në fund të muajit, pa shpresë. “Jemi në shesh për të mbajtur premtimin e të rinjve, studentëve që 25 vite më parë luftuan për liri e demokraci. Jemi këtu për thirrur se shqiptarët nuk e duan burgun, nuk duan të vdesin spitaleve dhe nuk duan të falimentojnë. I themi sot “Jo” reformës në arsim. I themi “Jo” reformës fiskale që dënon çdo biznes të ndershëm. I themi “Jo” gjobave 100 milionëshe. Jemi këtu për t’i thënë “Jo” reformës së pronës. Kësaj qeverie i ka ardhur fundi. I ka ardhur koha të ikë. Po i shtyp shqiptarët ndërkohë që pasuron një grup pushtetarësh. Kësaj qeverie i ka ardhur koha të ikë sepse nuk është më e qytetarëve. Para 2 viteve ky zotëria tha se kemi fituar dhe iu kemi dhënë 1 milionë shuplaka, sot ka ardhur koha të marrë 1 milion shqelma. Shqipëria nuk është e këtij piktori të dështuar, e këtij turisti që bredh nëpër botë me lekët e shqiptarëve. Shqipëria është e shqiptarëve, e të rinjve për një të ardhme më të mirë nesër. Fitore!”, deklaroi Bogdani.

PROTESTUESI THYEN KORDONIN, NGJITET NË KRYEMINISTRI
Ora 12:10- Një nga protestuesit, më një flamur të Partisë Demokratike ka arritur të çajë kordonin e policisë, ndërsa tentoi të futej në sheshin pushues të Kryeministrisë. Por, policia ka mundur ta neutralizojë në kohë të riun, ndërsa e kanë risjellë në turmë sërish.

E VËRTETA KA VETËM NJË EMËR: DËSHTIM DHË ZHGËNJIM

by

…QEVERITARËT TANË, NË TË DY ANËT E KUFIRIT, MUND TË “QETËSOJNË” VETEN, ME SUKSESE VIRTUALE,..PO E VËRTETA KA VETËM NJË EMËR: DËSHTIM DHË ZHGËNJIM./
-Intervistë e dr. Islam LAUKA – ish ambasador i Shqipërisë në Kosovë, president i Institutit Shqiptar të Studimeve Politike dhe i Qëndres Shqiptare të Studimeve Amerikane e Britanike dhënë gazetës “Epoka e Re” në Prishtinë, (botuar sot, më 7 dhjetor 2015, faqe 1 e 3)-
“EPOKA E RE”: Z. Lauka, ka më shumë se dy muaj që Kuvendi i Kosovës gjendet në bllokadë të punës institucionale nga dy taborët politike. Ju si e shihni daljen nga ky ngërç. Mund të na jepni një vlerësim, pasi keni qenë edhe ambasador në Prishtinë dhe e njihni mirë situatën e këtushme?
LAUKA: E vërteta e hidhur është se, po të marrim si referencë zgjedhjet parlamentare të vitit të kaluar, rezulton se një pjesë e institucioneve të Kosovës, rreth 50 % të kohës, kanë qenë dhe vazhdojnë të mbeten të bllokuara. Ky është një luks që nuk do t`ia lejonin vetes as demokracitë dhe shtetet e konsoliduara, le më Kosova që është një shtet i ri, i dalë nga një konflikt i përgjakshëm dhe që po ballafaqohet me njëmijë e një halle. Barrikadimi i skajshëm politik nuk i zgjidh, përkundrazi, i pezmaton edhe më keq problemet tona.
“EPOKA E RE”: Cili është qëndrimi juaj, sa u përket dy marrëveshjeve për të cilat opozita nuk po pajtohet. Pra Marrëveshja për asociacionin e komunave me shumicë serbe dhe ajo për demarkacionin me Malin e Zi?
LAUKA: Marrëveshja për parimet bazë mbi themelimin e asociacionit të komunave me shumicë serbe dhe ajo për shënjimin e kufirit ndërmjet Republikës së Kosovës dhe Republikës së Malit të Zi kanë shkaktuar mospajtime të thella midis pozitës dhe opozitës. Që të ketë mospajtime, mosmarrëveshje, mendime të kundërta për probleme të caktuara, kjo është një dukuri krejt normale në demokraci. Aq më tepër, kur bëhet fjalë për interesa shtetërore jetike, si territori, pavarësia dhe sovraniteti. Por çështja qëndron tek metodat dhe mjetet që përdoren për zgjidhjen e mospajtimeve.
Në gjykimin tim, të dy marrëveshjet e lartpërmendura nuk janë pa mëkate. Analistë dhe ekspertë konstitucionalistë kanë shkruar gjërësisht për to në shtypin e Kosovës. Nga ana tjetër, mendoj se ato janë marrëveshje, jo nga malli, por nga halli. A ka të drejtë opozita që të shprehë gjykimet, vlerësimet dhe mospajtimet e saj ndaj këtyre marrëveshjeve? Padyshim që po, ka plotësisht të drejtë. Por natyra e profesionit tim si diplomat karriere, si dhe përvoja ime jetësore, më bëjnë që të distancohem në mënyrë të prerë nga përdorimi i metodave dhe mjeteve të dhunës për arritjen e qëllimeve politike ditore. Në këtë konkest, jam kundër përdorimit, nga opozita, të gazit lotsjellës në Kuvend, ashtu siç jam kundër përdorimit, jopërpjesëtimor, të dhunës nga ana e policisë, ndaj protestuesve, me 28.11.2015.
“EPOKA E RE”: Edhe në Tiranë është protestuar për deputetin e Kosovës, Albin Kurti me moton: “Po Albin Kurtit, jo Zajednicës”. Mendoni se Tirana është duke ndërmjetësuar në zgjidhjen e kësaj bllokade?
LAUKA: Në parim, nuk ka asgjë të keqe të protestosh në Tiranë apo në Prishtinë për të mbrojtur a kundërshtuar ide dhe kauza të caktuara, me interes kombëtar dhe shtetëror. Ajo që për mua nuk shkon është rreshtimi partiak, pra ndërtimi i marrëdhënieve apo organizimi i veprimtarive midis Shqipërisë dhe Kosovës, në baza partiake. Shqipëria dhe Kosova kanë boll partnerë të huaj me të cilët mund të zhvillojnë marrëdhënie ndërpartiake. Ato nuk janë të huaja për njëra-tjetrën, vërtet janë shtete të pavarura dhe sovrane, por vëllezër. Pëçrarjet partiake janë të dëmshme për marrëdhëniet tona ndërshtetërore.
Sa i takon ndërmjetësimit të Tiranës në zgjidhjen e ngërçit institucional në Kosovë, unë nuk jam në dijeni të ndonjë nisme të kësaj natyre, por mendoj se, pavarësisht çdo sugjerimi që mund të vijë nga Tirana ose nga çdo kryeqytet tjetër mik i Prishtinës, sado konstruktiv të jetë ai, janë institucionet e Kosovës ato që duhet të marrin mbi vete përgjegjësinë për të gjetur rrugët e daljes nga ky ngërç dhe të vendosin për ndryshimin e gjendjes kritike, në të cilën ndodhemi.
“EPOKA E RE”: Si në Shqipëri, ashtu dhe në Kosovë kemi mospajtime të mëdha midis pozitës dhe opozitës. Si do të duhej të eliminohej kjo, sidomos, në rastet kur kemi të bëjë me çështjet ndërkombëtare, që janë në interes të të dyja shteteve?
LAUKA: Kur bëhet fjalë për çështje ndërkombëtare, faktorët politikë në shtetet serioze, si rregull, dalin me qëndrime të unifikuara. Në rastin tonë, të marrëveshjes me Serbinë për asociacionin dhe për shënjimin e kufirit, do të ishte mirë, që të sigurohej konsensus sa më i gjërë politik, sepse kështu ato do të ishin më legjitime. Kur ka mospajtime, ato zgjidhen vetëm nëpërmjet dialogot. Polarizimi politik nuk çon në zgjidhje. Zgjidhja kërkon kompromis. Kompromisi arrihet vetëm nëpërmjet artit të dialogimit. Ky art nënkupton tërheqje të të dy palëve, jo njëra të vazhdojë të qëndrojë e barrikaduar dhe tjetra të lëshojë pe. Apo më keq akoma, të ftohet pala tjetër për dialog, duke e etiketuar si ISIS. Dialogu zhvillohet midis të barabartësh, pa kushte dhe pa etiketime fyese.
Sekretari Amerikan i Shtetit, Xhon Kerri, në vizitën e tij, me 2 dhjetor 2015, në Prishtinë theksoi se është me rëndësi jetike gjetja e gjuhës së përbashkët për zgjidhjen e mosmarrëveshjeve, nëpërmjet dialogut. A e kemi kuptuar këtë mesazh që vjen nga miku dhe mbrojtësi më i madh i pavarësisë së Kosovës, Shtetet e Bashkuara të Amerikës? Nëse po, çfarë presim?
“EPOKA E RE”: Në ditën e 28 Nëntorit, kishte zëra që thoshin se ndërmjet Kosovës
dhe Shqipërisë, më shumë ka folklorizëm se sa bashkëpunim konkret në çështjet ekonomike. Në këtë kontekst, a mendoni se do të duhej të bëhej më shumë në drejtim të bashkëpunimit ekonomik të të dyja vendeve dhe cilët do të duhej të ishin hapat konkretë?
LAUKA: Unë nuk bëj pjesë në mesin e atyre që shohin vetëm zi në marrëdhëniet ekonomike midis Kosovës dhe Shqipërisë. Padyshim, kemi rritje të tyre. Në këtë kuadër, dua të veçoj punën dhe kontributin e Ambasadorit Minxhozi, i cili është mjaft aktiv, sidomos në terren, duke vizituar çdo cep të Kosovës. Por mundësitë e dy shteteve tona janë për shumë më tepër. Shifrat janë kokëfortë dhe ato dëshmojnë se qarkullimi i mallrave midis Shqipërisë dhe Kosovës është shumë më i ulët se ai midis Serbisë dhe Kosovës. Importet e Kosovës nga Serbia janë 2-3 herë më të larta se nga Shqipëria. Ka shumë deklarata, shumë fjalë të mëdha (tollumbace) shumë takime, por që kur futen në sitë, rezultojnë të jenë vetëm krunde, pa miell. Flitet për partneritet strategjik midis Kosovës dhe Shqipërisë, por ballafaqimi periodik i bizneseve tona me pengesa jotarifore, teknike dhe administrative nga më të ndryshmet, tregon që, jo marrëdhënie strategjike, por në praktikë, as thjesht normale nuk mund të konsiderohen. Shqipëria dhe Kosova nuk kanë kapacitete për të prodhuar raketa që t`ia bllokojnë njëra-tjetrës në kufi, por ato që kanë mundësi t`i prodhojnë si, perime, fruta, patate, mish, qumësht, miell, çimento, etj ia kanë bllokuar njëra-tjetrës me trarin e doganës.
Për mendimin tim, bllokimi i tyre bëhet, kryesisht, mbi baza korruptive dhe abuzive. Nën maskën e mbrojtjes së prodhimit vendor, zyrtarë të institucioneve qëndrore, si në Shqipëri, ashtu edhe në Kosovë, kundrejt përfitimeve personale, mbështesin biznesmenë apo biznese të caktuara, për të ruajtur monopolin e prodhimit e të tregtimit të produkteve të tyre.
Midis hapave konkretë për thellimin e bashkëpunimit ekonomik ndërmjet dy shteteve tona do të theksoja: krijimin e tregut të përbashkët ekonomik dhe energjitik; politika të përbashkëta fiskale; projekte të përbashkëta infrastrukturore për të thithur fonde nga BE, BERZH, BB; integrimin e tregjeve të punës, etj. Nëse i materializojmë këto, shpresoj që, në masë të madhe, do t`u ndërpritet rruga abuzimeve dhe korrupsionit në marrëdhëniet ekonomike dypalëshe.
“EPOKA E RE”: Z. Lauka, Kosova Lindore është duke u përballur me padrejtësi nga pushteti serb, sidomos, ishte alarmuese çështja e ndalimit të librave shqip. Po ashtu, edhe në Maqedoni ka pakënaqësi nga shqiptarët, për shkak të moszbatimit të marrëveshjes së Ohrit. Mendoni se Kosova dhe Shqipëria duhet ta mbajnë bajrakun për t’u prirë çështjeve kombëtare për stabilizim gjithëkombëtar. Pra atje ku janë pakicë,t’u dalin në ndihmë?
LAUKA: Ajo që ndodhi, kohët e fundit, në Luginën e Preshevës, me bllokimin në kufi, nga policia serbe, të abetares shqipe, të kujton inkuizicionin në epokën e mesjetës. Autoritetet serbe nuk po arrijnë të çlirohen nga albanofobia. Për pasojë, shqiptarët atje vazhdojnë të mbeten pakica më e shtypur dhe më e diskriminuar në Europë. Si Shqipëria edhe Kosova e kanë për detyrë të kujdesen dhe t`ju dalin në mbrojtje shqiptarëve të Luginës së Preshevës. Ata duhet të gëzojnë, hiç më pak, se të drejtat që gëzon minoriteti serb në Kosovë.
Çështja e shqiptarëve të Maqedonisë ka një natyrë tjetër. Zbatimi i Marrëveshjes së Ohrit është, në radhë të pare, në interes të shqiptarëve, por zbatimi i saj është interes jetik edhe i vet shtetit maqedon. Besoj se Shkupi zyrtar, tashmë, është vetëdijësuar se, pa u marrë vesh me shqiptarët, nuk mund të ketë Maqedoni të pavarur dhe sovrane, të tillë siç e kemi njohur deri më tani.
“EPOKA E RE”: Sa jeni i kënaqur me qeverisjen në Shqipëri, të drejtuar nga Edi Rama?
LAUKA: Do të doja të isha i kënaqur me qeverisjen e Edi Ramës dhe të çdo qeverie tjetër në Shqipëri, por, realiteti shqiptar, pas dy vjetësh në pushtet të Kryeministrit Rama, dëshmon se kemi të bëjmë vetëm me zhurmë, propagandë, slogane dhe suksese virtuale. Rama erdhi në pushtet me moton e “Rilindjes”. Se ku do të dilte me “Rilindjen” e tij nuk e di. Dyshoj, nëse ai vet e ka ditur ndonjëherë. Por unë, me keqardhje, konstatoj se “Rilindja” e tij ka risjellë, në përmasa të rrezikshme, hemoragjinë shqiptare të viteve `90-të, aq sa numri i refugjatëve shqiptarë në Perëndim, krahasohet me numrin e atyre që largohen nga konflikti i egër në Siri. Për fat të keq, kjo po ndodh edhe në Kosovë. Hemoragjia kombëtare e rinisë (si krah i lirë pune), por edhe largimi i trurit, dikur janë justifikuar me shtypjen e gjatë diktatoriale dhe pasojat e saj në Shqipëri, si dhe me dhunën shtetërore serbe në Kosovë. Po sot, kur të dy vendet tona janë të lira dhe e quajnë veten demokratike, kush është përgjegjës për vazhdimin e pandërprerë të kësaj hemoragjie, me pasoja të rënda për të tashmen dhe të ardhmen e shteteve dhe kombit tonë? Në gjykimin tim, përgjegjëse është klasa politike, në mënyrë të veçantë, elita pushtetare në Kosovë dhe në Shqipëri.
Nëse kjo plagë vazhdon të mbetet e hapur, qeveritarët tanë, në të dy anët e kufirit, mund të “qetësojnë” veten, me suksese virtuale, mund të përpiqen të na mashtrojnë ne dhe partnerët tanë me “sukseset” e tyre, por të vërtetën nuk e fshehin dot dhe ajo ka vetëm një emër: dështim dhë zhgënjim.