Archives for January 2016

Degradim kombëtar!

January 10, 2016 by dgreca

Shteti nuk jep punë, mediat u japin porno dhe pastaj populli çmendet/
Nga Elida Buçpapaj/
Në portalet shqiptare deontologjia etike zëvendësuar nga tutorizmi i pornogazetarisë Etika deontologjike në gazetari ose deontologjia është pozicioni normativ etik që gjykon mbi moralin e një veprimi të bazuar në respektimin e një rregulli apo rregullave. Ky është definicioni. Thënë ndryshe etika deontologjike është Kodi i Etikës, që lidhet me kontekstin profesional dhe nuk e lejon gazetarin apo median e caktuar të kalojë limitet. Deri fjalori është i përcaktuar, ku nuk tolerohen zhargone, fjalë e gjeste jashtë këtij kodi. Si Galateo, që merret me normat konvencionale për të edukuar sjelljen e mirë apo etiketën.
Kodi i etikës në gazetari respekton moralin e shoqërisë, doket, zakonet, traditat, mënyrat e sjelljes të paravendosura nëpër etapat e zhvillimit, ku janë pranuar e sanksionuar mirësjellja, arsyeja, ku e mira ndahet nga e keqja, e bukura nga e shëmtuara. Moralin e shoqërisë e mbron vetë shoqëria, duke nisur prej qelizës së saj, familjes, por e mbron edhe shteti ligjor, i cili ushtron sanksione ndaj çdo shkelësi.
Në trevat shqiptare nuk ka shtet ligjor, prandaj mbizotëron anarkia dhe kaosi.
Prandaj në portalet shqiptare jo vetëm që nuk njihet kodi i etikës, por ky kod është zëvendësuar me kodin e pandershmërisë, paturpësisë, çnderimit, imoralitetit, korrupsionit, ku pornografia dhe prostitucioni është në rend të ditës dhe i ofrohet konsumatorit si shembull për t’u ndjekur.
Këto portale apo gazeta që krenohen për klikime, çdo makineri google i zbulon lehtë se burimet e tyre vijnë direkt prej industrisë pornografike që ato shesin, duke helmuar trurin e shqiptarëve.
Një përmbajtje e tillë e degraduar e degradon jo vetëm gazetarinë, por veçanërisht lexuesin, e sidomos rininë që është tërësisht e dizorientuar dhe e pa mbrojtur nga konsumi i mallit trash dhe mallit të helmuar.

Më thuaj se çfarë shteti ke, të të them se çfarë qytetari je. Shteti demokratik është jo vetëm në shërbim të qytetarit por edhe obligues ndaj tij. Kur shteti nuk ka standarte demokratike, viktima është qytetari. Kur shteti nuk është demokratik, edhe shtypi nuk është i lirë. Viktima është prapë qytetari. Kësaj here si lexues. Nëse shtypi ia ushqen mendjen me plehurina, lexuesi kthehet në plehurinë. Nëse ne sot tmerrohemi nga përmasat e krimit, atëherë duhet ta dimë se meritë për këtë kanë edhe mediat shqiptare.
Degradimi i portaleve e gazetave shqiptare nuk i bën përshtypje as elitës që mban përgjegjësi për këtë shëmtim kombëtar. Shteti i kapur dhe elita shqiptare janë binjakë, ato ushqejnë dhe mbështesin njëri-tjetrin përmes një sistemi klientelist tipik pragmatisto-amoral.
Nëse doni t’i njihni se cilët janë, keni për t’i gjetur bashkë, në çdo mbrëmje gala, të veshur shik, duke pozuar para kamerave si klasa VIP.
Tani po flitet për reformë në drejtësi, po flitet se 800 gjyqtarë e prokurorë duhet të largohen nga sistemi i drejtësisë, por kapja është në çdo qelizë të institucioneve të shtetit shqiptar. Pushteti i katërt është po aq pis sa drejtësia.
Për ta parë pisllëkun mjafton të hapni portalet e mbushura me pornodegradim. Është kriminale.
Nëse shqiptarët jetojnë në mjerim e varfëri, nuk ekziston asnjë reportazh nga jeta në terren, qytetari shqiptar nuk është askund. Vendin e tyre e kanë uzurpuar gazetarët të kthyer në personazhë publikë si politikanët, kronika rozë, showbizi dhe porno.
Lexuesi nuk ka alternativë. Do të lexojë ose çfarë shahen e si shahen politikanët ose çfarë shahen e si shahen ata që bëjnë kupolën e mediave, ose të klikojnë atë që mbetet. Dhe rezulton se këtë pjesë e klikojnë edhe më tepër. Në këtë mjerim moral i orientojnë mediat shqiptare.
Shteti nuk u jep punë, mediat shqiptare u japin porno dhe pastaj populli çmendet.
Imoraliteti dhe kriminaliteti i frikshëm që e hasin në çdo sekondë të jetës së tyre shqiptarët është produkt i ushqimit shpirtëror që atyre u ofrojnë të konsumojnë. Kapitalizmi në trevat shqiptare ekziston në fazën parake, si Ligj Xhungle, ku tregtia e lirë është zëvendësuar me tregëtinë e trafikut të pluhurit të bardhë dhe mishit të bardhë, ndërsa shtypi i lirë është zvetënuar, çoroditur nga porno-portalet.
Kupola e gazetarisë shqiptare pozon në mënyrë banale e idioteske pranë aksh politikani faqezi që ata e intervistojnë e fotot e videot e tyre qëndrojnë krah për krah dhe krenarisht pranë fotove dhe videove të mallit porno që ata ekspozojnë.
Degradim kombëtar!

Qeveria e Kosovës: Dënojmë aktet e tmerrshme të dhunës

January 9, 2016 by dgreca

-Të udhëhequra nga drejtuesit kryesorë të opozitës sot në Prishtinë. -Komunikatë për media/
Prishtinë, 9 janar 2016/ Qeveria e Republikës së Kosovës në një komunikatë të sapodërguar shprehet se i dënon aktet e tmerrshme të dhunës të udhëhequra nga drejtuesit kryesorë të Lëvizjes Vetëvendosje, Aleancës për Ardhmërinë e Kosovës dhe Nismës për Kosovën, sot në Prishtinë.
Duke respektuar të drejtën për protestë të ligjshme dhe paqësore, Qeveria e Republikës së Kosovës e konsideron sulm të drejtpërdrejtë mbi rendin kushtetues të Republikës së Kosovës, djegien e një pjese të objektit të Qeverisë, goditjen dhe hedhjen e koktejit të molotovit mbi zyrtarët policorë dhe aktet e tjera të shumta të dhunës ndaj qytetarëve, pronës publike dhe private.
Qeveria e Kosovës vlerëson se dhuna e shfaqur në këtë protestë, është e organizuar nga humbësit e dëshpëruar të të gjitha zgjedhjeve në Kosovë, të cilët ambiciet e tyre politike, po përpiqen t’i realizojnë me djegie të institucioneve legjitime dhe përmes zhytjes së vendit në krim dhe anarki.
Qeveria e Kosovës dënon, po ashtu, djegiet dhe rrënimet e kryera në Prishtinë, të prira dhe të nxitura nga kryetari i kryeqytetit dhe drejtuesit tjerë politikë të emëruar së fundi në Komunën e Prishtinës, si dhe thekson se distancimi “sa për sy e faqe” nga dhuna ndaj institucioneve kushtetuese, si largon ata nga përgjegjësia.
Qeveria e Republikës së Kosovës shpreh mirënjohje të thellë për qytetarët e Kosovës, që me gjithë propagandën dhe manipulimet e sponsoruara nga burime të dyshimta, nuk iu bashkëngjitën kësaj proteste, ku nuk u pa asnjë flamur dhe simbol i shtetit të Kosovës, pasi që qytetarët e dinin se në këtë protestë do të kishte elementë kriminalë.
Qeveria e Kosovës konsideron se kjo protestë kishte për synim rrëzimin me dhunë të Qeverisë dhe lënien e vendit në duar të të inkriminuarve që sot ia vunë zjarrin objektit dhe policisë, ka po ashtu për qëllim prishjen e partneritetit me Shtetet e Bashkuara të Amerikës dhe Bashkimin Evropian, parandalimin e liberalizimit të vizave dhe proceseve tjera eurointegruese, si dhe stopimin e zhvillimit ekonomik të vendit.
Qeveria e Republikës së Kosovës thekson se nuk do të lëshojë pe për shkak të presioneve kriminale, por me besimin e qytetarëve dhe me përkrahjen e vendeve mike perëndimore, do të punojë me përkushtim të plotë për zhvillim të mëtejshëm ekonomik të vendit, integrime euroatlantike, si dhe fuqizimin e gjithanshëm të partneritetit dhe miqësisë me SHBA-të dhe BE-në, procese që nuk mund të zbehen nga dhuna e skajshme që po manifestohet nga grupe parapolitike dhe kriminale të veshura me petk politik.
Qeveria e Kosovës vlerëson punën e organeve për zbatimin e ligjit, që në përputhje të kompetencat dhe detyrat e tyre si dhe aktet ligjore, po mbrojnë institucionet, qytetarët dhe pronën publike e private nga dhuna, si dhe kërkon nga organet e zbatimit të ligjit, që konform ligjeve dhe Kushtetutës së Kosovës, të marrin masat për zbardhjen e plotë të zhvillimeve të sotme, ku u lënduan disa pjesëtarë të Policisë, gazetarë dhe qytetarë të rastit./b.j/

AAK, shpreh keqardhjen për incidentet

January 9, 2016 by dgreca

Aleanca për Ardhmërinë e Kosovës deklaroi pak më parë se Protesta e sotme e mbajtur në Prishtinë, ishte protesta më e madhe e mbajtur që nga paslufta. Dhjetëra mijëra qytetarë nga të gjitha përcaktimet politike, sot i thanë jo qeverisë Mustafa.
Mesazhet e kësaj proteste ishin më të qartat dhe më të vendosurat se kjo qeveri nuk mund ta vazhdojë mandatin e saj.
Ne si parti politike u shprehim falëndërimet më të thella qytetarëve të Kosovës, për angazhimin e tyre dhe për vendosmërinë që të jënë aktiv në vendimet e rëndësishme për vendin.
Aleanca jonë do të vazhdojë të jetë e lidhur ngusht me qytetarin e vendit edhe në këto momente të ndjeshme!
AAK, njëkohësisht shpreh keqardhjen për incidentet që pasuan protestën e sotme.
Prandaj AAK dhe Kryetari Haradinaj, ftojnë të gjithë ata që eventualisht kanë mbetur të përfshirë në incidente të dhunshme, që të tërhiqen sa më parë dhe të mos e rrezikojnë as sigurinë e vetë e as të policisë së Kosovës dhe njëkohësisht ta zbehin zërin e fuqishëm qytetarë kundër kësa qeverie.
Incidentët e dhunshme janë të papranueshme, po aq sa është e papranueshme edhe sjellja e papërgjegjshme e qeverisë ndaj reagimit qytetar, deklaroi AAK derisa konfrontimet mes policisë dhe grupeve të protesueve në Prishtinë po vazhdojnë.

PROTESTA- POLICIA:24 zyrtarë policorë e 4 qytetarë të lënduar, 34 protestues të arrestuar

January 9, 2016 by dgreca

-Policia e Kosovës në njoftimin e dërguar sonte bën të ditura zhvillimet e protestës së opozitës gjatë ditës së sotme në Prishtinë.
-Opozita 100 mije pjesmarres, sipas njoftimit zyrtar moren pjese 8 mije veta/
– Ambasadoi Amerikan Greg Delawie: Dhuna rrezikon DEMOKRACINE/
PRISHTINË, 9 Janar 2016/ Gjatë ditës së sotme në zhvillimet e protestës së opozitës në Prishtinë janë lënduar 24 zyrtarë policorë, 4 qytetarë, prej tyre edhe gazetarë, ndërsa janë arrestuar 34 protestues të dhunshëm.Policia e Kosovës në njoftimin e dërguar sonte bën të ditura zhvillimet e protestës së opozitës gjatë ditës së sotme në Prishtinë:
Fillimisht rreth orës 14:00 protestuesit janë tubuar tek Biblioteka Kombëtare në Prishtinë, për të vazhduar më pastaj në drejtim të sheshit tek Teatri Kombëtar, ku për lëvizjen e lirë të protestuesve dhe qytetarëve, duke përfshirë edhe ri-drejtimin e trafikut janë kujdesur njësitet relevante policore.
Rreth orës 14:45 kanë filluar fjalimet e liderëve politikë të opozitës të cilët ju kanë drejtuar masës me fjalimet e tyre.
Ndërsa pak para orës 15:00, përderisa lideri i VV-se mbante fjalim, një grup i protestuesve të dhunshëm kanë filluar të hedhin mjete të ndryshme, fishekzjarrë, gurë masiv dhe koktej molotovi drejt zyrtarëve policorë dhe drejt objekteve shtetërore, në këtë rast drejt objektit të qeverisë së Kosovës.
Policia e Kosovës me qëllim të mos eskalimit të situates, edhe përkundër gjuajtjeve të pandërprera, ka qëndruar në formë kordoni duke vëzhguar situatën dhe duke ju bërë thirrje protestuesve që të ndalojnë hedhjen e mjeteve të ndryshme drejt zyrtarëve policorë, por edhe drejt objekteve shtetërore. Protestuesit e dhunshëm kanë vazhduar pa ndërprerë me hedhjen e mjeteve të ndryshme dhe të rrezikshme drejt policisë dhe objektit të qeverisë, duke i dëmtuar disa xhama dhe duke i venë zjarrin me koktej molotovi një pjese të objektit të qeverisë.
Policia e Kosovës referuar situatës së krijuar dhe me qëllim të vënies së situatës nën kontroll, është detyruar të intervenojë me njësitet e saja relevante, të cilat kanë përdorur mjetet e ligjshme, duke përfshirë gazin lotsjellës për shpërndarje të turmës.
Protestuesit edhe gjatë shpërndarjes së tyre kanë vazhduar pa ndërprerë gjuajtjen me ngjyrë, gurë masiv, koktej molotovi drejt policisë dhe automjeteve policore duke i vënë zjarrin në pjesën e përparme 2 automjeteve të Policisë së Kosovëse, te të cilat është arritur të shuhet zjarri nga vet zyrtarët policorë me mjetet për shuarjen e zjarrit.
Po ashtu edhe një zyrtari policor i është hedhur në trup një koktej molotovi, por fatmirësisht përveç lëndimeve të pësuara gjendja e tij është jashtë rrezikut për jetë.
Njëkohësisht protestuesit kanë dëmtuar edhe shenja të komunikacionit rrugor dhe kontejnerë të mbeturinave, të cilëve ju kanë vënë zjarrin. Dëmet në tërësi në automjete policore, pajisje policore dhe prona publike vlerësohen të jenë të konsiderueshme.
Përdorimi i mjeteve të rrezikshme nga një grup protestuesish, si ai i koktej molotovit, i cili konsiderohet mjet i rrezikshëm vdekjeprurës drejt zyrtarëve policorë, është akt kriminal dhe i kundërligjshëm.
Si pasojë e hedhjes së mjeteve të forta dhe mjeteve të rrezikshme nga protestuesit, kanë pësuar lëndime 24 zyrtarë policorë, 4 qytetarë, prej tyre edhe gazetarë.
Ndërsa Policia e Kosovës ka arritur të arrestojë 34 protestues të dhunshëm, tek të cilët janë gjetur mjete të dyshuara, si thika, koktej molotovi e gjëra që ju kanë shërbyer për kamuflim.
Numri i protestuesve vlerësohet të ketë qenë afërsisht rreth 8.000 pjesëmarrës.
Policia e Kosovës thekson se mbetet e përkushtuar në realizimin e detyrave dhe përgjegjësive të saja ligjore për ruajtjen e rendit dhe sigurisë publike si dhe për vënien e situatës nën kontroll./b.j/

Kosovë-opozita: Rreth 100.000 pjesëmarrës në protestë/

-Zullumi qeveritar përballet me mllefin qytetar-/

Protesta e thirrur nga Opozita e Bashkuar, u bë një protestë gjithëqytetare. Pjesëmarrja e qytetarëve ishte masive si kurrë më parë. Opozita falenderon dhe shprehë mirënjohje për të gjithë qytetarët, anëtarët e simpatizantët e subjekteve opozitare për pjesëmarrjen e tyre në këtë protestë.
Para disa ditësh Isa Mustafa tha se do ta zbatojë “Zajednicën” pavarësisht vendimit të Gjykatës Kushtetuese. Ai tha se opozita nuk ka mbështetje dhe se nuk po i dalin njerëzit në protesta.
Sot, qytetarët ia dhanë përgjigjen qeverisë Mustafa, duke dalë në protestën më të madhe të zhvilluar në Kosovë që prej pasluftës. Rreth 100.000 pjesëmarrës i kanë mbushur rrugët dhe sheshet e Prishtinës, të ardhur nga gjithë qytetet e fshatrat e Kosovës, si dhe nga vise të tjera nga trojet shqiptare dhe nga diaspora.
Organizimi i protestës ka qenë tepër korrekt. Siç u tha edhe në tubimin e sotëm, protestuesit vetë shënojnë ardhjen e një kohe të re për Kosovën, e për të gjithë, pa dallim.
Policia që prej orëve të para të ditës në disa raste ka provokuar protestuesit duke ndalur shumë autobusë e duke i penguar qytetarët të vijnë në Prishtinë.
Në përmbyllje të protestës, shumë qytetarë kanë reaguar spontanisht duke protestuar me vendosmëri ndaj ndërtesave qeveritare. Mllefi i qytetarëve që po shprehet në përballje me policinë është rezultat i insistimit të Isa Mustafës për të ruajtur Zajednicën dhe pushtetin e vet personal. Ne shprehim keqardhje për çdo incident, por nënvizojmë se shkaktari kryesor edhe i këtyre incidenteve është mos-reflektimi i qeverisë përballë reagimit kaq të fuqishëm qytetar.
Qeveria duhet ta dijë se pas gjithë zullumeve të saj, duke përfshirë edhe shkeljen e vetë Kushtetutës, është vështirë që qytetarët do të mbeten të qetë. Zemërimi i qytetarëve është i drejtë. Për t’u qetësuar qytetarët, nevojitet dorëheqja e menjëhershme e qeverisë Mustafa.
Askush dhe asgjë nuk mund ta zbehë mesazhin që dhanë qytetarët e Kosovës sot me pjesëmarrjen e tyre masive në protestën e madhështore e paqësore kundër “Zajednicës”, demarkacionit dhe qeverisë antikushtetuese.
Protestat vazhdojnë!
Lëvizja VETËVENDOSJE!
Aleanca për Ardhmërinë e Kosovës
NISMA për Kosovën

AMBASADORI AMERIKAN
Ambasadori i Amerikës në Kosovë, Greg Delawie, ka komentuar mbi zhvillimet e sotme në Prishtinë, ku u mbajt protesta e organizuar nga tri partitë opozitare, me synim rrëzimin e Qeverisë.
Delawie, duke komentuar në rrjetin social Twitter, ka thënë se “dhuna politike kërcënon demokracinë dhe gjithçka që Kosova ka arritur që nga pavarësimi”.

ATDHETARI E POETI DOM NDRE ZADEJA

January 9, 2016 by dgreca

NGA KOLEC CEFA/
I lindun në një fis të vjeter, dallue per squetësi e prirje intelektuale, i rritun dhe i edukuem në një mjedis me kulturë prendimore, i ushqyem nga gurra e atdhetarizmit familjar e popullor, Dom Ndreu i bani sherbime të mëdha atdheut dhe la gjurmë të pashlyeme në fushen e letersisë artistike. Edhe pse nuk u trazue në rrymat politike të kohës, regjimi totalitar enverist, mbështetë në këtê kohë mbi politikën antishqiptare sllave dhe i perkrahun prej fanatizmit shqiptar, i këputi me dhunë jetën e dobishme, në një moshë burrnore e të pjekun me mund.
U lind në Shkodër në një familje të vorfen ekonomikisht, por të pasun në virtyte, me 1891. Qe sakrificë per prindët e Dom Ndreut, por dëshira e etja per arsim i shtynë ta fusin djalin e tyne të squet në shkollë. Mësimet e fillores e të mesmes i kreu në shkollën e jezuitëve, në Shkodër. Kjo shkollë, siç e pohon edhe Konica, ka qenë shkollë e mirë, e fortë dhe pranonte zakonisht nxanës të squet të të dy besimeve. Mësimet e nalta per teologji i kreu në Insbruck, në Austri, më 1912-1916. Në moshën 26-vjeçare bani ceremoninë e parë fetare në kishën brijë kalasë së Shkodrës, per të cilën do të shkruejë me aq pasion.
Sherbeu në Shkodër si sekretar i Monsinjor Serreqit e mandej si famullitar në fshatet e Shkodrës, si: në Mal të Jushit, Boks, Shkrel e Sheldi. Në rininë e vet nuk u angazhue në ndonjë parti politike, pa u shmangë nga detyra ndaj atdheut. Në Shkodër âsht i njohun si kundershtar i politikës italiane. Pati shoqni me Fishten e Mjeden, të cilëve u kushtoi poezi. U shoqnue shumë me Dom Aleksander Sirdanin, mbledhësin e palodhun e të pasionuem të folklorit tonë e që diktatura e shfrenueme e hodhi gjallë në gropën e ujnave të zeza ku e shtyu me cfurk që të mbytej; me Dom Nikollë Gazullin, gjuhëtarin atdhetar që mblodhi me kujdes fjalën e rrallë të gjuhës sonë kombtare, me Dom Lazer Shantojen, opozitarin e madh antizogist që mbajti gjallë e me mund të papaguem gazetat “Ora e maleve” e “Ora e Shqipnis” e që mbasi e tortutruen në mënyrë çnjerëzore, e pushkatuen.
Dom Ndreu, autori i pesë melodramave me permbajte kombtare, ka qenë predikator e konferencier i njohun, publicist i disa organeve, erudit e perkthyes i talentuem, njohës i mirë i psikologjisë, i mënyrës së jetësës, i foklorit e i mitologjisë së popullit tonë. Qe edhe poeti i lirikës mjediane.
E filloi veprimtarinë e meshtarit, atê shoqnore e artistike me mendje të kthjelltë, pse me ide të qarta; me ndergjegje të paster, pse me veprime të paperlyeme; me shpirt të gëzuem, pse me virtyte të pasuna që, së bashku, formojshin atë gjenerator shpirtnor që i krijonte ide, energji, vullnet.
Ka qenë punëtor i palodhun e prodhimtar, por nuk ka pasë mundësi ekonomike me botue veprat e tij. Në fushën e melodramatikës, ai eci neper shtegun që çeli Fishta, por tue i hapë udhën asaj pasunoi gjurmët e traditës melodramatike me 5 melodrama: faqe artistike me theks aktualiteti nga historia e mitologia jonë; puhizë pertërise e edukuese e traditave tona ma të mira; prozë plot hire fetare e kombtare.
Melodramma e Zadejës “Ora e Shqypnís”, melodramë per edukimin atdhetar të brezit të ri e per ruejtjen e tanësisë tokësore të atdheut, shfaqë per herë të parë më 1919, si edhe në kohen e luftës së Vlonës, “Hijet e zeza”, per bashkimin vëllaznor kombtar, per t’u ruejtë nga politikat djallëzore antishqiptare, shfaqë me 1921; “Rozafa”, per flijen e ndergjegjshme per atdhe, shfaqë më 1926, “Rrethimi i Shkodrës”, per qendresën, mbrojtjen e atdheut nga sulmet e të huejve, shfaqë me 1937, “Ruba e kuqe”, shfaqë me 1936. Janë të gjitha plot nerv patriotik e jetë kombtare, pershkue tanësisht nga idealet e binomit “Fe e Atdhe”, të cilat poeti ynë i mbrojti me fjalë, me vepra, me jetë, me vdekje. Mbrujtë me tharm kombtar, melodramat synojnë të edukojnë brezin e ri me virtytet shqiptare, me vlerat tona kombtare per të qenë në Europë si etnì me dinjitet. La në dorëshkrim “Shpella e Bogdanit”, si edhe “Ora e Shqypnís”, ruejtë në kohën e diktaturës prej meje, e botue tash së voni, mbasi e kontrollova disa faqe me një dorëshkrin që ruente Arkivi. Ka botue poezi e artikuj, konferenca e kronika në organe të ndryshme të kohës.
Perballë synimeve grabitqare, tanë cmirë e ngatërresa të qarqeve shoviniste, poeti vuni ndiesitë patriotike që zgjuen ndergjegje kombtare, të cilat shperthyen në veprime konkrete. Melodramat e Zadejes me permbajtje thellësisht patriotike, shkrue e shfaqë në vitet plot vrull atdhetar, sensibilizuen tejet popullin tonë. Vetem një fakt per ilustrim: në melodramen “Ora e Shqypnís”, në çastin kur po flitej per bashkimin e tokave të pushtueme të atdheut, Engjelli i Vjosës shqipton vargjet: “Adres m’i thuej krenare / Vlona âsht tokë shqyptare”, “Rrnoftë Vlona jonë”! Konsulli italian Perricone e gjeneral Frankavila, të pranishëm në shfaqje, u ngritën në kambë në shêj proteste, per të dalë nga shfaqja, por konsulli francez Bardi de Fortu, në prani të rektorit jezuit i qetësuen me këto fjalë: “Kur në Skala të Milanos populli italian në prani të pushtueve austriakë brohoriti “Viva Verdi”, asnjë nuk u ngrit të dilte jashtë, madje duertrokitën”.
Disa vite ma vonë Kordinjano botoi artikullin e tij famëkeq, ku mohonte autoktoninë shqiptare, mohonte prejardhjen ilire pa mund të vertetojë gja shkencërisht. Dhe ja, në janar 1942, ndjenja e fyer atdhetare e Zadejës u pergjigj me dinjitet, pa frymë hakmarrjeje, me anë të një letër të hapun drejtue Át Fulvio Kordonjanos, ku shkruen: “Harrohet e nuk harrohet çdo dhunë mbi tokë, por nderi per komb âsht i shejtë, si i shejtë âsht gjaku i derdhun per Atdhe e Fe”.
I frymëzuem nga dashunia per atdhe, poeti me vargun e tij të qetë, elegant e melodioz, ka endë në mendimin e tij poetik idenë se vepra e bukëpermbysunit âsht “ravizë e zbehtë tradhtie, âsht gjurmë gamili” ndaj popullit tonë të vjeter e plot virtyte etnie, si: mikpritës e bujar, trim e i besës, me histori të lavdishme, me prejardhje e gjuhë ilire. Poeti porositë: “… zakonet t’i ruejmë ilire e gjuhën të paperlyeme”!

Pak sfond historik si brumë i melodramës “Ora e Shqypnís”, botue së pari, në vitin 2000

Poeti ynë ndiqte me vemendje të interesueme ngjarjet e historisë kombtare, sidomos veprimet patriotike të bashkëvëllazenve të vet. Aso kohe, kuvendi i Rubikut qe shndërrue në voter të lëvizjes patriotike: Pater Pal Dodaj merrte letrat nga Imzot Kaçorri e Luigj Gurakuqi per Shpalljen e Pavarësisë në Vlonë e ngrite flamurin në Rubik (tri ditë mbas Vlonës) dhe shperndante lajmin në tanë Veriun atdhetar.
Fishta ngriti flamurin më 13 qershor në kumbonare të françeskanëve, nderkohë, në të gjitha famullitë e fshateve e të zonave ngritën flamurin kombtar: në Qelëz të Pukës, Dom Gasper Thaçi, ma vonë kryeipeshkëv i Shkodrës; në Pukë, u organizue prej Imzot Kolecit me priften, freten e bajraktarin; në Zymb (Kosovë), Pader Pashko Prela; në Bishkas: Pader Marin Sirdani; në Shalë: Pader Çiril Cani; në Palç: Pader Bernardin Llupi; në Traboin: Pader Luigj Bushati. Kështu u ngrit flamuri edhe në famulli tjera, si: Pulaj, Obot, Shirokë, etj. prej famullitarëve. Kudo me festa popullore, me të qitje pushke, me kafe, raki e kangë. Ma vonë, 19 mars 1914, u ngrit në Bashki të Shkodrës, por sidomos në kalanë e Rozafatit, në pranì të një populli të madh të qytetit e të Malësisë së Madhe, Dukagjinit, Postrribës, Pukës, Mirditës, Bregu i Matës, etj., u festue me madhështi. Ligjeruen: kryekomandanti de Filips që ngriti me dorë të vet flamurin tue brohoritë: “Rroftë Shqipnia”; Haxhi Hafiz Imeri prej Jakove, Pader Vinçenc Prendushi, foli edhe Abat Doçi. Këto të dhana qenë lanë në heshtje e mohue nga historianët e diktaturës me ca shkrime “socialiste” si kafshime gjarpni.
Jemi në vitin 1918: Trinomi Fishta, Gurakuqi, P. Anton Harapi tue angazhue meshtarët e maleve organizuen demonstraten e malsorëve të Hotit, të Grudës, të Triepshit, perfaqësuesit e të cilëve hynë në Shkodër të primë nga flamuri i Shqipnisë e tue këndue:

“Hot e Grudë janë betue,
Pa gjak malet mos me i lëshue…”

E tue brohoritë: “Rrnoftë Shqypnija”! kerkojshin që malet e tyne të mos ndaheshin, por të rrijshin në Shqypní. Pregatitën edhe një Memorandum, nenshkrue nga krenët e Hotit e të Grudës. Memorandumi iu dorëzue komandantit francez në Shkodër e mandej, ky Memorandum prej Fishtes e Gurakuqit iu dorëzue Konferencës së Paqes, në Paris, perkatësisht ministrave të punëve të jashtme të SHBA-së, Anglisë, Francës, Italisë. (Edhe këtu nuk mungoi as mllefi komunist, as jargu i fanatizmit: Fishtës e Harapit iu mohue kjo veprimtari patriotike).
Pak analizë:
Me një sfond të tillë patriotik, poeti ynë krijoi melodramen “Ora e Shqypnís”, melodrama e parë e tij. E shkroi me forcë fjale e fjalë zemre, e kompozoi me ngrohtësi zemre e shpirt kristiani. Melodrama synon të edukojë në brezin e ri dashuninë per atdhe e ndjenjen e lirisë, vetëdijën per vuejtjet e popullit tonë në robnitë e hueja e ndergjegjen per traditat e pasuna e të vjetra tonat, ruejtjen e tanësisë territoriale e mendimin se rruga e lirisë âsht e gjatë dhe e vështirë. Dhe të jemi optimistë se Perendia nuk do të na lejë në robní.
Personazhet e melodramës që mëshirojnë këto ide e ndiesi, janë krijesa njerëzore, qiellore e mitologjike që, së bashku, e harmonishem, veprojnë në realizimin e ndjenjave të tyne.
Sokoli plak, perfaqësues i brezit të vjetër, edukon fëmijët me fjalë e ma fort me shembullin e tij vetjak, me vuejtjet e veta e ma fort me plagët e veta. (“Diçka kam punue edhe unë per Shqypní e veç gjakun e zemres ende s’e kam derdhë. Heu, të kishe dekë per Shqypní, sa i lum do të kishe kenë”). Ai u mësonte kangët e flamurit e kujtonte se edhe gjyshja e tij i ka pasë thanë: ”Bir, banu shqiptar i vlefshëm e mos e korit Shqypninë”. Me këtê personazh poeti tregon si familja, si qelizë e shoqnisë, ka detyrë të edukojë ndjenja e virtyte të nalta e këto t’i transmetojë brez pas brezi. Edhe shtojzovallet shqiptare, mësue të këndojnë në zhegjet e muzgjet e Shqipnisë, këndojnë:

S’due tjeter me pa
S’due tjeter me ndie,
Veç ty, moj Shqypní
Kjo zemer t’lakmon.

Po një pikë kulmore e melodramës perban: “Pro Hoti e Gruda” e “Pro Shkodra”, kur engjujt e lumejve të Shqipnisë, perballë Europës që don ta coptojë Shqipninë, kerkojnë bashkim e vëllaznim të shqiptarëve, i japin zemer e entuziazem atyne plot frymëmarrje etnike, pse:

“Hyji soditë prej qielli,
Shqypnin’ etnike Ai lypi”.

Engjëlli i Bunës:

“Në kjoftë se fletët e tua
Don me t’i k’putë Europa
Edhe këto krahët e mi
U bajshin copa-copa”.

Ndërsa Engjelli i Matit dëshiron që gjamen e Cemit të vogel ta ndigjojë Tirana, e Engjelli i Shkumbinit, prej fushave të Elbasanit, tregon se edhe Tosknia ka hetue gjendjen në Veri të Shqipnisë e pohon me vendosmëni shqiptare:
“S’ka jetë, thonë valët e mija
Pa Hot e Grudë Shqipnija”

Pas këtij kushtrimi mbarëkombtar, shqiptarët trima, të bashkuem, pohojnë plot besim në forcat e veta:

“Adries m’i thuej krenare,
Valona âsht tokë shqiptare!”

E Engjëlli që ruen Shkodrën, Engjëlli i Bunës këndon:

“Çka kanë sot mali e fusha?
Pse po gjimojnë poterë?
Ta dijë mirë Jugosllavi,
Se Shkodra vdes me nder!
S’e mblon shkodranin dhuna
Pa u mblue me gjak krejt Buna!”

Mandej engjujt tue këndue largohen ngadalë-ngadalë e ndërsa zhduken, fëmijët arrijnë te farka, pra, te ai mjedis shoqnor ku kalitet e edukohet njeriu me idealet e binomit “Fe e Atdhe”. Por, ama, ajo farkë âsht e hyjnueshme, pse: “Ku âsht shpirti i Zotit, aty âsht liria!”.
Ora e Shqypnìsë “që nuk njef ligështì, as droje”, Ora e tokës vigane:

“Kur Leka e Burri lidhë me besë të Zotit
Njehin t’lirë, o zhduken n’tym t’barotit”

Krenare per traditat iliro-shqiptare e plot ndjenja të forta etnie pyet:

“A thue âsht gjallë Kosova, ajo fushore
Ku per Shqipní, shqiptarët u banë therore”?
… Me i mësue m’u rritë perherë në besë të Zotit
E n’armë me ndjekë gjurmët e Kastriotit!

Por tradhtia punon, punon pa pertim. “Kullotë n’kuletë t’kujdohit / Atdheut tue i ramun mohit / E thue se jam shqiptar / Trathtar, trathtar, trathtar!”
Ja edhe një ninullë nga Zadeja ku zanat mitologjike e engjujt qiellorë mbrojnë, ruejnë e ndihmojnë të rritet fëmija, ndërsa nana i mëkon dashuninë per atdhe. Ora këndon:

“Jo mos kjaj n’atë djep, o njome,
Flej n’qet’sì me ej e zana,
Si ma t’mirin nder sa kombe
Per Shqypní tash t’rritë ty nana!

Krahaso me Mjeden: “Qe nder djepa rrisin / Nanat e Hotit djelmënìn ushtore / E idhnim n’anmikun nëper gji iu qisin”.
Vëreni: Ma i fortë e ma i rreptë Mjeda, ma i butë e ma i ambel Zadeja!
E fëmija këndojnë: ”Kaloi koha e robnisë / Si âsht urdhni i Perendisë!” Melodrama mbaron me fjalët: “Rrnoftë Shqipnia!”.
Në skenë shndritë porteti i Skanderbeut, si në fillim të melodramës. Aty, nen te engjujt me kunorë e shpatë, aty “Ora e Shqypnís” me flamur, valle shqiptare që perfaqësojnë krahinat e atdheut, aty orë, zana, shtojzovalle këndojnë himnin kombtar, ndërsa bie sipari.
Kjo melodramë u luejt edhe në kohën e Luftës së Vlonës, edhe në kohën e luftës së Koplikut, e ndonëse ma shumë synon edukimin patriotik të fëmijëve, ajo sensibilizoi krejt spektatorët.
Kthjelltësia e mendimeve e finesa e ndjenjave, flaka patriotike e profuni i traditave kombtare, pastria e gjuhës e etika kristiane e bajnë melodramën fort të kandshme e fort terheqëse.
Por diktatura kishte mendim tjeter per Zadejen. Si e arrestuen në Sheldí, perfaqësuesit e kryepleqsisë e të këshillit të kishës zbriten në Shkodër, shkuen në komitetin ekzekutiv të rrethit per të kërkue pafajsinë dhe lirimin e Dom Ndreut, famullitarit të tyne. Por, ky punëtor i palodhun, që nuk pranoi të mohonte besimin, as t’i perulej diktaturës, pasi u torturue në mënyrë çnjerëzore, u pushkatue më 1945, jashtë mureve të varreve katolike.
Per këtê disident Enver Hoxha u shpreh kështu: “Axhentë të OVRA-s dhe të Gestapos, Dom Ndre Zadeja dhe të tjerë, do të mbeten figurat më tipike që shitën atdheun”. Në sherbim të këtij vlerësimi malinj, Bashkëpunëtori i vjeter shkencor Rakip Beqaj, më 1966-72, do ta quajë “prift reaksionar”, ndërsa Fadil Paçrami do të shkruejë, më 1970: “Ndër kryebanditët që u zunë me armë në dorë ishin edhe Dom Ndre Zadeja, Dom Nikollë Gazulli…”!

Fjala e hapjes së mbledhjes jubilare të 50-vjetorit të ramjes së martirit D. Ndre Zadeja

Të nderuem klerikë
I nderuemi Z. Pjeter Arbnori, kryetar i Parlamentit;
I nderuemi Kryetar i Bashkisë;
Të nderuem të ftuem;
Po hapim këtê mbledhje përkujtimore për një nga figurat ma të shqueme të qytetit tonë e të Atdheut, të martirit Dom Ndre Zadeja.
Plot 50 vjet ma parë fantazma e komunizmit, tre muej mbasi u vesh me pushtet të pakufizuem, filloi viktimat e para, e, nder ma të parët, ma të mirët, e nder ma të mirët ishte edhe Dom Ndre Zadeja, i denjë per mirënjohje e kujtim të perjetshëm.
Dom Ndreu kje pjesë e energjisë krijuese të Shkodrës “djep kulture e vater atdhetarizmi”, kje ideal i flijuem per idealet “Fe e Atdhe”, kje kangë plot hove të ambla lirike me vezullime arti. Te poezia e Zadejës, mendimi i kjartë, ndjenja e ngrohët, e figura e thjeshtë shkrihen e harmonizohen me shkelqim margaritari.
Jo, o Dom Ndre, kemi kja dikur per vdekjen tuej, jemi dëshprue dikur: Ne sot krenohemi me Ju e të tjerët si Ju, karakteri burrnor i të cilëve nderohet në Europë si karakter shqiptari. Ju jeni shembull i një shpirti të madh e të paepun, qelizë e ndërgjegjes së pastër kombtare.
Ju na mësuet se “Ideali nuk âsht një djep ku perkundet fantazia e poetëve, por një lamë ku lufton i urtí e vdes i forti”. Fjala juej e urtë dhe e ambel na ndihmon të ftofim flakët perpise të inatit e të urrejtjes, na ndihmon të shuejmë valët e egoizmit të verbët. Ju kjetë ndër nismëtarët e kulturës europiane në Shqipní. Me Ju do të kishim hy në Europë ma parë e me dinjitet, me kredinë e vlerave tona kombtare, pa ecë në shtegun e çilun nga diktatura, pa ecë nën drejtimin e veteranëve të rij, të cilëve demonkracia po u krijon lehtësi politike e ekonomike per të marrë pushtetin e per të fillue persëri luftën e klaneve.
Po e mbylli me porosinë e Dom Ndreut:
Harrohet
e s’harrohet çdo dhunë mbi tokë,
por nderi i derdhun per komb âsht i shenjtë,
“Fe e Atdhe”