Archives for October 2017

Një arbëreshe në Ditën e parë të shkollës shqipe”Alba Life”

October 1, 2017 by dgreca

Arbëreshja Elena Busciacco midis nxënësve në ditën e parë të shkollës Shkollës Shqipe “Alba Life”, New York/

Mesazhi: Mësojeni Gjuhën Shqipe, mos e harroni kurrë, sespe vetëm Gjuha dhe Flamuri na lidh së bashku si SKIPTARË./

Nga Keze Kozeta Zylo/

Shkolla Shqipe “Alba Life”, New York priti krahëhapur nxënësit e saj në mjediset e shkollave publike si në Brooklyn në P.S. 205, në Staten Island, P.S. 9 dhe sëshpejti javën tjetër do të hapet dhe në Queens, 66-56 Forest Avenue.

Ishte një javë e bukur shqiptare mbushur me cicërima shqip nga fëmijët shqiptarë në Amerikë, që edhe pse janë lindur dhe po rriten jashtë Atdheut të të parëve të tyre ata me abetare në duar ulen plot kënaqësi dhe dashuri pranë bangave të shkollës për të mësuar Shqip…

Mundet që vetëm ky paragraf do të mjaftonte për të gjithë lexuesit dhe dashamirësit e shkollave shqipe që të bëhen akoma më shumë përpjekje dhe punë kualifikuese në diasporë për ta përhapur gati si lajm hyjnor se kudo ku frymojnë shqiptarë në çdo cep të globit të ketë shkolla shqipe.

Dita e premte në Brooklyn dhe e shtuna në Staten Island ishin ditë plot shkëlqim, ishin ditë diellore mëmëdheu me shkronja shqip si rreze plot dritë dhe ngrohtësi.

Nxënësit e të dy shkollave u mirëpritën nga mësueset e talentuara dhe të kualifikuara si Adelina Lacaj, Entela Muda, Vlera Thaqi dhe asistentet e tyre që ju falin aq shumëdashuri dhe përkushtim për mësimin e gjuhës shqipe.

Dita e parë e mësimit pë këdo që ka qenë në shkollë ngelet përgjithmonë në kujtesë të nxënësve. Është tejet prekëse për ne mësuesit, kur shikon nxënësit e vjetër si takohen me njeri tjetrin dhe si shkëmbejnë përvojat e tyre pas pushimeve të verës. Ndonëse disa prej tyre mund të flasin gjysma shqip dhe gjysma anglisht, por ajo që të ngelet në mendje është kur ndonjë nxënës që mund të jetë më i vjetri ju thotë plot dashamirësi: “Flisni Shqip se kjo këtu është Shkollë Shqipe!

Ata prezantohen me njeri tjetrin dhe ndërkohë kujdesen për më të rinjtë që zakonisht janë dhe më të vegjël. Prej të vegjëlve ka që mund të derdhin lot dhe i duan mamatë e tyre pranë bangave, por është befasuese se si ata miqësohen aq shpejt me njeri tjetrin dhe mezi presin që të vije dita e Shkollës Shqipe. Më lejoni qe t’ju sjelle vetëm një shembull nga përvoja ime e gjatë midis dy kontinenteve: Kur Jaedin Safet Doci erdhi para 3 vjetësh në shkollë, ditët e para ai vetëm qante, i skuqej lëkura e bardhë dhe sytë e bukur nga trishtimi qe ndahej me mamin, nuk donte të shkruante, nuk donte të fliste fare me njeri, por pas dy javësh ai u miqësua shpejt. Qysh prej atëhere ai nuk do të ndahet kurrë. Çdo të shtunë i kujton prindërit se duhet të vete në shkollën shqipe se më pret mësuese e dashur Entela si dhe shokët dhe shoqet e shkollës. Ai disa herë ka qenë Flamurtari i Shkollës në aktivetet e radhës. Ka dhe shumë shembuj të tjerë, që medoemos një ditë do të jenë në librin e Shkollës Shqipe në Diasporë…

Shumë prej tyre gëzohen kur sjellin nxënës të rinj në shkollë. Ja tha Rilindi i cili ka ardhur qysh 5 vjeç në shkollë, -Mësuese Kozeta ky nxënësi që kam në krah është vëllai im Dielloni dhe do mësojë Shqip. Shkova e përqafova plot dashuri dhe i thashë se ti do ta mësosh shumë shpejt shqipen se ke dhe vëllain që do të ndihmojë…

Arbëreshja Elena që emocionoi me fjalën e saj të gjithë të pranishmit në ditën e hapjes së Shkollës Shqipe

Kishte kohe që Arbëreshja Elena Busciacco kishte shprehur dëshirën e zjarrtë të vinte pranë nxënësve të Shkollës Shqipe “Alba Life”. Lidhja midis arbëreshes dhe TV “Alba Life” ka qenë mjaft impresionuese. Arbëreshja me pasionin dhe dashurinë në gji ndër shekuj na gjeti nëpërmjet “Google” dhe ne me po atë zjarr dashurie iu përgjigjëm direkt duke udhëtuar disa orë për të shkuar në shtepinë e saj në Pennsylvannia dhe për ta sjellë pranë shqiptarëve portretin e saj aq të bukur.

Ç’udhetim i bukur ishte! Që ditën e parë të takimit tha se kur të fillojë shkolla shqipe dua të jem prezente për t’i takuar nxënësit dhe mësuesit. Ajo fliste dhe në kokë më endeshin fytyrat e bukura ëngjëllore të nxënësve se si do ta mirëpresnin arbëreshen ku dikush mund të recitonte si: Shkollën Shqipe e kam jetë, më jep krah më bën me fletë, për Atdheun më mëson, ta kem në zemër përgjithmonë!

Themeluesi dhe drejtori i shkollës “Shqipe “Alba Life” iu ka uruar mirëseardhjen të gjithë nxënësve, mësueseve dhe prindërve dhe një falënderim të veçantë iu ka dhënë nxënësve të rinj që u ulën për herë të parë në bangat e shkollës.

Pasi prezantoi shkurtimisht programin që do te ndiqet gjate vitit akademik mësimor 2017-2018 ai tha se sot në ditën e parë të shkollës kemi një surprizë të bukur për Ju të gjithë. Midis nesh ndodhet arbëreshja Elena Busciacco e cila do t’ju përshëndesë të gjithëve. Në klasë ra një heshtje kurioziteti dhe ndonjë prind shprehu Wow, ç’emocion!… Ndërkohë nxënësja e porsa regjistruar Vesa me mama amerikane dhe baba shqiptar si dhe Emma i dhuruan një buqetë me trëndafila të kuq në shenjë mirëseardhje dhe mirënjohje të pakufishme për ruajtjen e Gjuhës Shqipe.

Arbëreshja e bukur Busciacco e cila kishte ardhur me bashkëshortin e saj fisnik z.Hany Farah dhe vajzën e saj Sara i falënderoi pamasë të gjithë të pranishmit që ndodheshin në klasë dhe e filloi përshëndetjen shqip në dialektin arbëresh: “Mirë se keni ardhur motra dhe vëllezër Skiptarë! Unë jam shumë e gëzuar që ndodhem pranë jush se ju jeni gjaku im. Une vij nga katundet arbëreshe në Itali dhe sjellë zërin dhe përshëndetjet e të gjithë arbëreshëve të 50 katundeve në Kalabri që ju jeni ulur pranë bangave të shkollës Shqipe “Alba Life” shkollë e hapur nga vëllai im SKIPTAR, Qemal Zylo dhe familja e tij. Arbëreshët kanë më shumë se 500 vjet që nuk e kanë harruar Gjuhën Shqipe sepse ata u betuan me njeri tjetrin dhe vazhduan porosinë e Heroit Kombëtar Gjergj Kastriot Skënderbeut: “Qëndroni gjithmonë të bashkuar, sepse kështu edhe pa mua do të fitoni. Arbërisë nuk i kanë munguar kurrë trimat”.

Ne gjithmonë në Arbëri në Itali kemi qëndruar të bashkuar dhe kështu do të jemi përgjithmonë. Mësojeni gjuhën Shqipe, mos e harroni kurrë, sespe vetëm Gjuha dhe Flamuri na lidh sëbashku si SKIPTARË.

Fjala e saj u mirëprit me duartrokitje dhe emocione të fuqishme, fjala e saj ishte jehonë e largët e shqiptarëve të ikur nga luftërat, regjimet, varfëia, por edhe pse të larguar nga trojet e tyre, ata nuk e kanë harruar kurrë Arbërinë… Dëshmi e gjallë është arbëreshja Elena me rrënjë shumëshekullore shqiptare me rrënjë që s’do të shkulen kurrë sa të ketë frymë shqiptari mbi dhe…

Disa nxënës më të vjetër përshëndetën me recitime të ndryshme si Arsi Muda, Lisa Pilku etj si dhe demonsturan ushtrime gjimnastikore për të krijuar një atmospherë festive në ditën e parë të hapjes së shkollës shqipe.

Arbëreshja pas perfundimit te mësimit u takua me të gjithë me plot dashuri. Fjala e saj impresionoi të gjithë të pranishmit, pasi ardhja e saj ishte burim frymëzimi, ishte palcë dashurie për Gjuhën Shqipe.

Prindi i shkollës shqipe, një burrë atdhetar Safet Doci që ka djalë Jaedin kur e pyeti se si e ka emrin vajza, Elena iu përgjigj se ne vajzës në Arbëri i themi “Vasha”, dhe vasha ime e ka emrin Sara. Të gjithë duartrokitën, ishte nje shenjë respekti dhe dashurie për motrën e tyre arbëreshe Elena.

Dita e parë e shkollës Shqipe kaloi ne një atmospherë festive të bukur dhe me plot mbresa nga takimi me arbëreshen Elena, nga takimi me rrënjët e thella shqiptare mbi 500 vjeçare në Arbëri të Italisë.

30 shtator, 2017

Staten Island, New York

Skënderbeu në SHBA-Foto e ditës për ambasadën amerikane

October 1, 2017 by dgreca

Foto e ditës nga Ambasada Amerikane në Tiranë – statuja e Skënderbeut në SHBA/

Ambasada Amerikane në Shqipëri, përmes profilit të saj zyrtar në Facebook, ka shpërndarë fotografinë e statujës së heroit kombëtar shqiptar, Gjergj Kastrioti – Skënderbeu, statujë kjo e vendosur në kodrat Rochester, Miçigan, SHBA.Këtë fotografi, Ambasada e ka cilësuar si “Foto të Ditës”.

Foto e Ditës | Statuja e parë e Skënderbeut në Shtetet e Bashkuara, në kodrat Rochester në Miçigan. Statuja qëndron pranë kishës katolike shqiptare të Shën Palit, e cila u themelua në 1981 nga emigrantë shqiptarë, shumë prej të cilëve ishin vendosur në kontenë Okland gjatë viteve ’70”, ka shkruar Ambasada në postimin e saj në Facebook.

Fotografia ndërkaq është shpërndarë fillimisht nga profili “Team Albanians” në Twitter.

Serbia deri në vitin 2050 humb një milion banorë

October 1, 2017 by dgreca

Serbia deri në vitin 2050 humb një milion banorë – shtim natyror pozitiv vetëm Senica (1,1), Novi Sadi (1,3), Presheva (3,1), Novi Pazari (6) dhe Tutini (7.9)./

Ismeti profil

Nga Ismet Azizi/ Gazeta”DIELLI/

Serbia, siç paralajmërojnë demografët radhitet në vendin e gjashtë për nga mosha e popullsisë në Evropë, dhe për një vit “humbë” një qytet të madhësisë së Prijepoles apo BeçejitSerbia është vendi i gjashtë me moshë më të vjetër në Evropë, dhe mosha mesatare e popullsisë është 42.9 vjet! Numri i njerëzve mbi 65 vjeç është 33 për qind, gjegjësisht është më i lartë se numri i popullsisë nën moshën 15 vjeçe. Në Serbi çdo vit mesatarisht vdesin 102.455 njerëz , ndërsa lindin vetëm 67.459 foshnje. Kjo do të thotë që çdo vit Serbia humb 35 000 banorë, gjegjësisht një qytet të madhësisë së Prijepoles, Beçejit ose të komunës së Savski venacit, shkruan e përditshmja novosti.

Nga viti 2006 deri në vitin 2016, numri i banorëve në Serbi, vetëm në bazë të rritjes natyrore, është zvogëluar për rreth 385,000 banorë. Prandaj nuk është e çuditshme që para disa dite agjencia e inteligjencës amerikane CIA, në publikimin e saj të cilat i publikon për të gjitha vendet e botës, në Serbi plakja e popullsisë ka potencuar është një sfidë e madhe.Sipas Zyrës së Statistikave të Republikës së Serbisë, situata demografike në Serbi karakterizohet nga një rritje natyrore dukshëm negative dhe zgjerimi i zonave të depopullimit. Më së paku foshnje lindin në Serbinë jugore dhe lindore. Komunat e vetme në Serbi që kanë shtim natyror pozitiv janë Senica (1,1), Novi Sadi (1,3), Presheva (3,1), Novi Pazari(6) dhe Tutini (7.9).

Pritjet se numri mesatar i lindjeve për një grua, nga ajo aktuale 1.4, se mund të arrihet relativisht lehtë në nivelin e dy fëmijëve në dekadat e ardhshme janë praktikisht jorealiste, jo vetëm për popullatën tonë, por për shumicën e Evropës – thotë Vladimir Nikitović, doktor i demografisë në Institutin e Shkencave Sociale.

Nikitoviq për novostin shton: “Megjithatë, mesatarja e 1.85 fëmijëve të lindur për grua mund të jetë qëllimi i parë realist i politikës sonë të popullsisë, siç tregohet nga të gjitha hulumtimet përkatëse demografike në kontekstin evropian. E ardhmja e tillë demografike në mënyrë të qartë thekson se nuk mund të presim ndalimin e rënies dhe plakjes së popullsisë së Serbisë nga mesi i shekullit, por këto procese të paktën mund ta zbutim.”Studimet e këtij instituti thonë se shansi i Serbisë për mbijetuar është të bëhet shtet migrues, sikurse vendet e Evropës Perëndimore. Krijimin e një zone të shpopullimit në Evropën Lindore – në Slloveni, Kroaci, Rumani, Bullgari, Moldavi – krijon, sipas Nikitoviq, hapësira për ardhjen e emigrantëve. Popullatat e vjetra do të kenë nevojë për fuqi punëtore të re, ndërsa dikush do të duhet të vijë në këto zona për t’u kujdesur për të moshuarit, përfundon Nikitoviq.

JOSIF PANI-PUBLICIST ATDHETAR I KOLONISE SHQIPTARE AMERIKES

October 1, 2017 by dgreca

Nga Thanas Gjika/

Ne Foto:Josif Pani, ish kryetar i Besa-Besen me Faik Konicen, 1909/

Midis bijve të shquar, që i ka dhënë Dardha e Korçës historisë sonë kombëtare, është edhe Josif G. Pani, i cili tërë jetën punoi për mbarëvajtjen e shoqërive patriotike në ShBA, si “Besa-Besën”, “Mbleta” e “Vatra” dhe për propagandimin e ideve patriotike me anë të gazetave “Kombi”, “Dielli”, “Koha” si dhe duke botuar gazetat e veta “Sazani”, në Worcester, MA, me 1917-1918 dhe “Drejtësia”, në Watertown, MA, me 1920. Ky punëtor i thjeshtë, që e la fshatin për te marrë rrugën e vështirë të kurbetit, vetëm pasi kishte mbaruar shkollën fillore në gjuhën greke, na bën me turp ne mërgimtarëve të sotëm, që kemi mbaruar gjimnaze e fakultete të larta, por që po aktivizohemi me shumë ngadalësi në lëvizjen patriotike të këtushme, me shumë kursim po i japim dollarët për të ndihmuar vëllezërit tanë të Kosovës martire, apo për të paguar kuotat e shoqërive, që kanë krijuar me aq mund mërgimtarët e mëparshëm, apo ndihmat për të mbajtur e për t’i shtuar institucionet fetare, që na nevoiten për edukimin tonë dhe të fëmijëve tanë…

Josif Pani lindi në fshatin malor të Dardhës, ku banorët mezi nxirnin bukën me bagëtitë e pakta që mbanin dhe me zanatet e druvarit e të qymyrxhiut, me 1868. Dardharët para se të mbushnin moshën për të shkuar asqer në ushtrinë osmane niseshin për kurbet në Greqinë e afërt, ku mërgimi bëhej me mushka e kuaj, që i merrnin për të punuar si druvarë e qymyrxhinj. Mirëpo Greqia nuk ishte në atë kohë një vend ku mund të bëjë para dhe, për më tepër, duhej të duroje përrallat e dhaskenjve e të priftrinjve, të cilët me një pasion të veçantë, të çanin kokën duke të thënë se të gjithë shqiptarët ortodoksë janë grekë, që e kanë harruar gjuhën greke dhe tani flasin shqip, shqipja duhet braktisur si gjuhë e pazhvilluar dhe duhet folur e shkruar vetëm greqisht, se kjo gjuhë është gjuha e kulturës, gjuha e kishës, gjuhë e tregëtisë, etj., etj.

Josifi e provoi kurbetin e Greqisë, ku vente e vinte; por mbasi u bë me fëmijë, e kishte të vështirë të mbante familjen me punët e krahut në Greqi, prandaj me 1904 u nis për në kurbetin e ri, në ShBA, ku vërtetë puna ishte e rëndë nëpër fabrika e punishte, por edhe paga ishte më e mirë dhe mund të fitoje mbas disa vjetësh ca para për të blerë një shtëpi, ca tokë e disa bagëti. Shumica e shqiptarëve kishin filluar të mërgonin në këtë kohë në New England, sidomos në Boston e rrethinat e tij. Këtu erdhi edhe Josifi, ku u lidh me bashkëfshatarë dhe me drenovarë, katundallinj, trebickallinj, treskallinj, panaritas, të ardhur para tij. Dardharët ranë në sy të parët për përpjekjet e tyre për t’u organizuar në Boston e për të botuar gazetë shqipe në mërgim. Me 15 qershor 1906, bashkëfshatarët e tij, Sotir Peci, si editor, dhe Gjergj Konda Gjonleka si manager, në bashkëpunim me Eftim Nacin nxorën të parën gazetë shqipe në Amerikë, gazetën “Kombi”. Josifi ia filloi punës për të popullarizuar idetë e gazetës, filloi t’u lexonte shokëve të konakut ku jetonte çdo numër të “Kombit”, t’u mësonte atyre shkrim e këndim me faqet e kësaj gazete, të jepte ndihmat e tij për botimin e mëtejshëm të saj e të mblidhte ndihma tek të tjerët. Duke dashur të shprehte dufin që i zjente nga brenda, për t’i parë shqiptarët të bashkuar e Shqipërinë të lirë, filloi të provojë veten duke shkruar artikujt e parë me temë nga lufta kundër propagandës grekomadhe e për sqarimin e detyrës që kishin shqiptarët si bij të një nëne të bashkoheshin e të luftonin të gjithë tok kundër armiqve të çështjes kombëtare.

Punën e bashkëpunëtorit në shtypin shqiptar të kolonisë, ai do ta vazhdonte edhe në faqet e gazetës më të rëndësishme “Dielli”, në vitet e para të botimit të saj dhe në faqet e gazetës “Koha”, që nxori atdhetari Mihal Grameno, në Jamestown, NJ, me 1915-1919.

Josifi, i shtytur nga zjarri i atdhedashurisë, më 1 janar 1917, botoi broshurën “Adriatiku dhe Lufta Evropiane”, ku sqaronte se Lufta e Parë Botërore u shkaktua nga lakmia e qeverisë serbe për të dalë në detin Adriatik. Përsa i përkiste Shqipërisë, kyçit të Adriatikut, Josifi si edhe Kristo Dako e të tjerë mendonin se nuk mund t’u jepej, mbas luftës, as Italis as Greqisë e as Serbisë, po do të bëhej shtet më vete, siç u njoh me 1912. Jepte, pra, kurajo në ato kohë të vështira, kur pushtimi i vendit nga ushtritë e vendeve ndërluftuese kishte krijuar një hamulli dhe dëshprim të përgjithshëm për fatet e nesërme të Shqipërisë së shumëvuajtur, të cilën le që e krijuan me gjysmën e territoreve e të popullsisë së saj, por tani po kërcënonin edhe ekzistencën e saj. Për t’i bërë me të njohura idetë e tij kundër lakmive të shteteve fqinje, ai botoi në Worcester, MA, gazetën e tij “Sazani”, nga tetori 1917 deri në fund të marsit 1918, në shqip e anglisht, gazetë e përdyjavshme, me ndihmën edhe të miqve të tij Ilo Pano si manager, Zisi Stavre, si sekretar, Kosta Pano, si arkëtar dhe të birin, Vasilin, që kish riardhur në kurbet, si radhitës dhe reporter.

Josif Pani së bashku me Mihal Gramenon dhe Jorgji Sevon, në vitet 1917-1920, u quajtën në shtypin e atyne viteve si “bolshevikë” sepse përqafuan disa ide socialdemokrate, që vlonin aso kohe në shtypin amerikan dhe në atë evropian. Duam të sqarojmë këtu se të përqafoje në atë kohë ide të tilla mbi barazinë njerëzore, mënjanimin e shfrytëzimit të njeriut nga njeriu, zbatimin e një reforme agrare me shpërblim e të tjera, ishte diçka përparimtare dhe nuk kishte të bëjë aspak me socializmin si ideologji e partive komuniste te mëvonshme dhe me diktaturën e proletariatit si formë shteti që u aplikua më vonë në Evropen Lindore.

Disa ide të shprehura nga Josifi lidhur me synimet grabitqare të fqinjve tanë janë aktuale edhe sot. “Serbët i njohim që janë, i dijmë që i kemi armiq të mërzitshëm, të liq e shekullorë”, shkruante ai, me 1915, kur ushtria serbe u vërsul mbi Shqipërinë e Veriut, para se të pushtohej Serbia nga ushtritë austro-hungareze, dhe vijonte: “Programi i tyre është të na shuajnë fare nga faqe e dheut.” Po kështu me vlera për sot është edhe këshilla që u jepte ai lexuesve të vet: “Sot nuk është koha të merremi me gjëra personale, kur armiqtë shekullorë po na përgatisin varrë, sot është koha të përqafohemi, muhamedanë e të krishtërë si vëllezër që jemi prej një babe e një nëne, në duam lirinë e atdheut, në duam Shqipëri për shqipëtarët.”

Me 1922, mbasi kishte dhënë ndihma të shumta në dollarë për më se 18 vjet për çështjen kombëtare, mbasi kishte luftuar për ngritjen e ndërgjegjes kombëtare tek mërgimtarët me fjalime e artikuj gazetash, Josif Pani u kthye në atdhe për të shpënë ato pak dollarë që kish kursyer në fshatin e lindjes, ku ndërtoi shtëpinë, shtoi arat e bagëtinë, martoi vajzat dhe vijoi punën për zbukurimin e Dardhës, për ta bëre këtë fshat një pikë turistike për mbarë Korçën. Kështu i mbylli vitet e fundit xha Josifi, duke punuar falas me bashkëfshatarët për ndreqjen e rrugëve, kopshteve, kishave të fshatit, etj. Endrra e tij për ta bërë Dardhën një fshat të punësuar në Amerikë ishte bërë realitet: me paratë që dërgonin djemtë nga kurbeti ishin ndërtuar shtëpi me gurë të skalitur, ishin shtruar rrugët e fshatit me kalldrëme, ishin ndërtuar çezma me ujë të bollshëm në çdo rrugë; kishat organizonin piknikë ditët e shënuara, kur mblidheshin dardharët e korçarët me ato këngët e bukura e mishrat e pjekura; grupe të rinjsh këndonin serenata në mbrëmjet e beharit. Ndryshimi ishte shumë i madh nga jeta që la Josifi kur shkoi në kurbet.

Josif Pani vdiq me 14 maj 1934, i nderuar nga gjithë populli i zonës së Devollit të Sipërm dhe i Korçës, sepse të gjithë e dinin se xha Josifi jo vetëm kishte qenë një punëtor i ndershëm dhe ndihmëtar i madh i “Vatrës” dhe i “Diellit”, por kishte qenë edhe një mik e bashkëpunëtor i afërt i gjigantëve të Amerikës, i Sotir Pecit, Fan Nolit, Faik Konicës, Kristo Dakos e të tjerëve, që ndihmuan aqë shumë për çështjen shqiptare. Varrimi i tij u kthye në një manifestim popullor, sepse populli di të nderojë jo vetëm burrat e mëdhenj që bëjnë histori, por dhe të gjithë ata që punojnë me gjithë zemër e pa inrteres për të mirën e atdheut… I tillë ishte edhe xha Josifi, të tillë e edukoi djalin e vetëm, i cili, si e dimë e mbajti “Vatrën” me shpenzimet e veta për më se 16 vjet.
* * *

Në mbyllje të këtij artikulli përkujtimor, dua të falënderoj z. Sotir Pani, nip i të ndjerit Josif, për punën e madhe që ka bërë në Tiranë, Korçë e Dardhë për të ruajtur koleksionet e gazetave, për të mbledhur artikujt e gjyshit e të babait të tij, fotografi e relike të tjera me vlera muzeale, të cilat na i ka vënë në dispozicion sa herë që na janë dashur për të shkruar për këta patriotë dhe për të tjerë, vepra e të cilëve është e lidhur me jetën e Josifit e të Vasil Panit.

Në Shqipëri, jo vetëm intelektualët si Skënder Luarasi, që mblodhi shkrimet e të atit, por edhe shumë bij e bija patriotësh, që nuk kishin formin filologjik e historik, i futeshin punës dhe i mblidhnin shkrimet e prindërve e të gjyshërve të tyre, për t’i pasur si materiale me vlerë për historinë e familjeve të tyre dhe të të gjithë shoqërisë. Më kujtohet ingj. Skender Dako, i cili me vite të tëra punoi për të kopjuar shkrimet e babait dhe të nënës së tij, Kristo e Sevasti Dako dhe të tezes, Parashqevi Qiriazi, punë me të cilën i nxori ata nga harresa, ku donte t’i hidhte diktatura komuniste. Kështu punonin edhe shumë të tjerë; por këtu në ShBA, ku njerëzit janë të dhënë shumë pas fitimit, shohim se ruajtja e dokumantave familjare nuk vlerësohet sa e si duhet dhe, me vdekjen e pleqve, fëmijët i hedhin si gjëra pa vlerë koleksionet e gazetave, artikuj e fotografi të ndryshme, të cilat e kanë vendin shumë shpejt në një muze të emigracionit shqiptar në Amerikë. Me këtë rast, dua të falënderoj disa miq që kam njohur, si zonjat Sara Panariti, Dhimitra Peters, Viktoria Peters, Ofeli Shaban. Mary Quen, Marika Naum, Lillian e Dollores Steven, Georgia Drenova dhe zotërinjtë Vangjo Naum, Bobi Steffo, Gaqo Mborja, Sejfi Protopapa, etj., që i ruajnë materialet me vlera historike. Një gjë të tillë duhet ta bëjnë të gjithë, sepse pothuaj çdo familje ka gjëra me vlera për muzeun e ardhshëm.

Kosova në protesta para 20 viteve në mbrojtje të arsimit shqip

October 1, 2017 by dgreca

-Aktivitete treditore në 20 vjetorin e protestave studentore të 1 tetorit 1997/

-Raportimet që bëja nga Prishtina në Tiranë, para protestave e drejtpërdrejtë nga protestat e 1 tetorit 1997 në mbrojtje të arsimit shqip, për lirimin e Universitetit e shkollave të okupuara nga regjimi i dhunës serbe/

-Raportoja se “forcat policore kanë bllokuar edhe ndërtesën e rektoratit” që ishte në një shtëpi private të shqiptarëve në Lagjen Velania të Prishtinës, se “në rektorat janë strehuar shumë studentë të lënduar, ndërsa brenda hyn edhe tymi i gazit lotsjellës”. Raportoja për ndërhyrjen e egër të forcave serbe kundër mëse 30,000 studentëve shqiptarë, se “për në Velani janë drejtuar dhe tanket”. Theksoja përkrahjen e gjithë popullit për protestën: “Në tërë qytetin e Prishtinës, ku kane dalë mbi 100,000 qytetarë, përkundër shtetrrethimit policor, mbretëron një atmosferë tepër e rëndë dhe e jashtëzakonshme”/

-Në Kosovë përkujtohet tradicionalisht 1 tetori i vitit 1997 i vlerësuar si pikë kthese në historinë më të re të Kosovës/

Gazeta DIELLI nga korrespondenti në Kosovë Behlul JASHARI/PRISHTINË, 1 Tetor 2017/ Shqiptarët përkujtojnë e vlerësojnë protestat e fuqishme në Kosovë të studentëve dhe profesorëve të Universitetit të Prishtinës, të mbështetura nga populli, të para 20 viteve, 1 tetorit 1997, në mbrojtje të arsimit shqip, për lirimin e Universitetit e shkollave të okupuara nga regjimi i dhunës serbe.Në Prishtinë, jubileu i protestave shënohet me aktivitete treditore që nisin sot me një akademi solemne, për të vazhduar me shfaqen e një dokumentari për për Lëvizjen Studentore dhe protestat e 1 tetorit, për të cilat të hënën do mbahet edhe konferenca shkencore me 40 kumtesa e të martën do hapt ekspozitë fotografishë nga përgatitjet e zhvillimet e protestave të përkrahura fuqimisht nga populli e të pëballura me dhunën e egër e arrestimet nga forcat okupuese të regjimit të Beogradit.Dëshmi autentike dhe nga vendngjarjet edhe për protestat studentore të para 20 viteve në Kosovë janë raportimet që kam bërë për Agjencinë shtetërore-zyrtare të lajmeve të Shqipërisë -Agjencinë Telegrafike Shqiptare – ATSH.

Në 30 shtator 1997, me titullin “Protestat ne Kosove fillojne me 1 tetor” raportoja:

“Keshilli
Organizativ ne nivel te Universitetit te Prishtines vendosi dje
qe protestat paqesore te studenteve per lirimin e objekteve te
pushtuara shkollore e universitare do te fillojne me 1 tetor,
beri te ditur njeri nga udheheqesit e Unionit te Pavarur te
Studenteve, Albin Kurti.
‘Pas takimeve qe paten perfaqesuesit e studenteve ne
Keshillin Organizativ ne nivel te Universitetit te Prishtines,
per protestat paqesore studentore, me presidentin e Republikes
se Kosoves dr. Ibrahim Rugova, si dhe me delegacionin e diplomateve
europiane dhe amerikane, qe qendruan dje ne Kosove, konfirmojme
edhe nje here qe protestat do te fillojne me 1 tetor 1997’,
thuhet ne vendimit e Keshillit Organizativ.
Unionit i Pavarur i Studenteve te Universitetit te Prishtines.
do te jape sot nje konference per shtyp”.

Ndërsa, me titullin “Protestat paqesore ne Kosove do te fillojne neser paradite”, raportoja: “Ne Kosove protestat paqesore
studentore per lirimin e objekteve te pushtuara arsimore do te
fillojne me 1 tetor ne oren 10:30, -behet e ditur per ATSH-ne
nga Keshilli Organizativ i Universitetit te Prishtines.
Protestat e studenteve, te debuar 7 vjet me pare nga objektet
shkollore dhe universitare prej autoriteteve serbe do te fillojne
me marshimin drejt qendres se qytetit te Prishtines, ku do te
kalohet pergjate shetitores kryesore te qytetit dhe me pas ne
lagjet e tij.
Studentet do te mbajne distiktiva si shenja identifikuese
dhe eshte kerkuar qe ata te jene te veshur me te bardha nga
brezi e lart. Ne protesta nuk do te kete brohoritje, pasi te gjitha
mesazhet dhe kerkesat e studenteve do te jene te shkruara neper
pankarta.
Kujdestaret per mbajtjen e rendit do te jene studente qe do te
mbajne shirit te kuq, kurse studentet vezhgues te protestave
do te mbajne shirit te kalter.
Ne kete menyre do te veprohet edhe ne qytetet e tjera te
Republikes se Kosoves, ne te cilat ndodhen shkollat e larta te
Universitetit te Prishtines.
Keshilli Organizativ i ka bere thirrje qytetareve qe te
solidarizohen me kete proteste paqesore te studenteve duke dale
se bashku me ta ne rruge dhe duke iu nenshtruar me perpikeri
strategjise se studenteve. Qytetaret duhet te jene te qete e te
heshtur, -kumtohet nga Keshilli Organizativ.
Sot ne Prishtine, nje dite para fillimit te protestave,
Unioni i Pavarur Studentor do te zhvilloje nje konference
shtypi”.

Nga protesta e nisur në Lagjen Velania e shtëpive të shqiptarëve të shndërruara në universitet, pikërisht para 20 vitesh, në 1 tetor 1997, drejtpërdrejtë nga Prishtina në Tiranë, me lidhje telefonike, raportoja edhe se “në Prishtinë ka shumë studentë të plagosur pas ndërhyrjes së policisë serbe”.

Në raportin me titull “Policia nderhyn me gaz lotjelles ne protestat e studenteve ne
Prishtine” bëja të ditur:

“Policia serbe
bllokoi studentet shqiptare protestues ne Prishtine dhe u dha
ultimatum per shperndarje. Rreth ores 11:50, policia nderhyri
duke perdorur gaz lotesjelles ne lagjen Velania, ku ishin mbledhur
studentet. Per ne Velani jane drejtuar dhe tanket. Nderkaq
forca te medha policore kane rrethuar Rektoratin e
Universitetit te Prishtines. Nje pjese e studenteve eshte
shperndare.
Ne Mitrovice protestuesit paqesore, studente te Fakultetit
Xehtaro-Metalurgjik e te Shkolles se Larte Teknike kane marshuar
rreth tre kilometra dhe pastaj jane ndaluar nga policia.
Kercenimit te dhunes ata i jane pergjigjur paqesisht dhe jane
kthyer ne vendin e nisjes.
Nga Vushtrria mesohet se ne te gjitha rruget, e sidomos ne
ato te drejtim te Prishtines, kishin ardhur perforcime te forcave te
policise, te cilet penguan nisjen e studenteve dhe qytetareve
te tjere per ne Prishtine. Edhe ne Vushtrri mbizoteron atmosfera e
tensionuar.
Studentet protestojne ne pergjigje te nismes se Unionit te
Pavarur Studentor per te kerkuar kthimin ne mjediset e tyre
shkollore, nga te cilat administrata serbe i deboi me force
shtate vjet me pare”.

Një nga raportimet tjera të 1 tetorit 1997 kishte titullin “Prishtine: Nderhyrja e policise serbe shkakton te plagosur ne
radhet e studenteve shqiptare”:

“Ne Prishtine ka shume studente
te plagosur pas nderhyrjes se policise serbe ne protesten
paqesore te dites se sotme, te organizuar nga Uninon i Pavarur
Studentor i Kosoves, njofton Keshilli i Studenteve per Sherbime
Mjekesore.
Nje numer studentesh dhe profesoresh jane rrahur nga
policia nderkohe qe ka shume te arrestuar, te cilet me furgone
dhe autobuze dergohen ne stacionet e policise serbe dhe ne
burgje, ben te ditur me telefon korrespondenti i ATSH-se ne
Prishtine.
Edhe pse studentet kane ndenjur ulur, si shenje e
reagimit paqesor ndaj dhunes se eger, policia eshte versulur
brutalisht mbi ta me shkopinj gome dhe me mjete tjera. Me kete
rast jane rrahur edhe shume vajza – studente te Fakultetit te
Mjekesise sepse donin te ndihmonin studentet e lenduar.
Sipas korrespondentit te ATSH-se, pas ores 1300 Qendra
Studentore ne Velani dukej e shkrete. Ne vend te mbi 30 000
studenteve dhe protestueseve te tjere, hapesiren e kane pushtuar
forca te medha policore me autoblinda, tuba uji dhe armatime nga
me te rendat.
Forcat policore kane bllokuar edhe ndertesen e rektoratit.
“Ne rektorat jane strehuar shume studente te lenduar,
ndersa brenda hyn edhe tymi i gazit lotsjelles. Policet e
egersuar po shqyejne neper sheshe e rruge pankartat e studenteve
protestues. Ne tere qytetin e Prishtines, ku kane dale mbi 100
000 qytetare, perkunder shtetrrethimit policor, mbreteron nje
atmosfere teper e rende dhe e jashtezakonshme”,-deshmon
korrespondenti i ATSH-se nga Prishtina.
Unioni i Pavarur Studentor i Kosoves ka filluar sot
organizimin e protestave paqesore per lirimin e ambjenteve
shkollore, nga te cilat studentet shqiptare u debuan me force
shtate vjet me pare”.

Raportimin i bëja edhe nga ambientet e Rektoratit të Universitetit të Prishtinës në lagjen Velania, ku ishte vendosur në një shtëpi private pas dëbimit të dhunshëm e të përgjakshëm të shqiptarëve të Kosovës nga objektet shkollore e universitare.

Në Kosovë përkujtohet tradicionalisht 1 tetori i vitit 1997 i vlerësuar si pikë kthese në historinë më të re të Kosovës. Drejtues të Lëvizjes Studentore në atë kohë ishin Bujar Dugolli, Muhamet Mavraj, Albin Kurti, Driton Lajçi, Ernest Luma, e të tjerë, mbështetur fuqishëm edhe nga rektori historik i Universitetit të Prishtinës, Ejup Statovci, i cili ishte me studentët edhe në ballë të protestës së 1 tetorit 1997 dhe të përballjes me forcat okupatore.

Në Prishtinë paralajmërohet edhe një konferencë ndërkombëtare me temën ‘Ballafaqimi me të kaluarën: Lëvizjet shoqërore në Kosovë gjatë socializmit dhe viteve ‘90’, e cila do mbahet në 6-8 tetor.

Në axhndën e njoftuar nga organizatorët është edhe “paneli shënues i 20-vjetorit të demonstratave të 1997-es, me ish organizatorët e kësaj demonstrate – Mihane Salihu Bala, Albin Kurti, Bujar Dugolli”. Theksohet se, “Paneli i I – Roli i Universitetit të Prishtinës në lëvizjet shoqërore në Kosovë – vë në sipërfaqe rolin e universitetit, aspektet juridike, elitat dhe real-politikën në lidhje me lëvizjet shoqërore”.

RAPORTIME TË 30 SHTATORIT E 1 TETORIT 1997:

http://www.hri.org/news/balkans/ata/1997/97-09-30.ata.html

[01] PROTESTS IN KOSOVE START ON OCTOBER 1 – Organizational Council

PRISHTINE, SEPT.30 (ATA) – By Behlul Jashari: The Organizational Council of the University of Prishtine decided yesterday that the peaceful protests of the students to have the school and university building released will start on October 1, one of the leaders of the Independent Students’ Union, Albin Kurti, said.

“After the meetings that representatives of the students in the Organizational Council had with regard to peaceful students protests with the President of the Republic of Kosova Dr Ibrahim Rugova, and with the delegation of the European and American diplomats, in Kosove yesterday, confirm once more that the protests will start on October 1, 1997,” says a decision of the Organizational Council.

The Independent Students’ Union of the Prishtine University will give a news conference today. my/kled/xh/

Albanian Telegraphic Agency

[03] PEACEFUL PROTESTS IN KOSOVE WILL START ON OCTOBER 1 BEFORE NOON

PRISHTINE, SEPT.30 (ATA) – Peaceful protests of the students in Kosova for the release of the occupied school buildings will start on October 1, at 10.30 a.m., the Organizational Council of the Prishtine University told ATA.

The protests of the students who were not allowed by Serbian authorities to attend classes in their school and university buildings 7 years ago, will start marching towards the Prishtine city centre, passing through the main boulevard and then to city quarters.

The students will carry badges and they are asked to wear white blouses or shirts. During the protests the students will not chant any slogan because all the messages and demands of the students will be written in placards.

The people to keep order during the protests will be students wearing a red ribbon while the students who will observe the protests will have green ribbons.

The same procedure will be followed in other cities of the Republic of Kosova where there are affiliates of the University of Prishtine.

The Organizational Council appealed to citizens to side with the peaceful protests of the students by joining them on the streets and strictly respecting the strategy of the students. The citizens must be calm and silent, says the Council.

Today, one day before the beginning of the protests, the Independent Students’ Union will hold a news conference. bj/ag/kled/xh/k

Albanian Telegraphic Agency

http://www.hri.org/news/balkans/ata/1997/97-10-01.ata.html

[05] POLICE INTERVENE WITH TEAR GAS IN PROTESTS OF STUDENTS IN PRISHTINE

PRISHTINE, OCT.1 (ATA) – By Behlul Jashari: Serbian police blocked the students who were protesting in Prishtine and ordered them to disperse. At about 11.50 a.m., police intervened by using tear gas in the quarter Velania where the students were gathered. Tanks are heading for Velania.

In the mean time, great police forces have surrounded the Rectorate of the Prishtine University. A part of the students have dispersed. xh/

Albanian Telegraphic Agency

[08] POLICE INTERVENE WITH TEAR GAS IN PROTESTS OF STUDENTS IN PRISHTINE

PRISHTINE, OCT.1 (ATA) – By Behlul Jashari: Serbian police blocked the Albanian students who were protesting in Prishtine and ordered them to disperse. At about 11.50 a.m., police intervened by using tear gas in the quarter Velania where the students were gathered. Tanks are heading for Velania.

In the mean time, great police forces have surrounded the Rectorate of the Prishtine University. A part of the students have dispersed.

The protesting students of the Xehtaro-Metallurgical Faculty and of the High technical School in Mitrovice have marched about three kilometers and then have been stopped by police. They have peacefully turned back to the starting place after threats and violence.

Through all the streets in Vushtrice, especially through those leading to Prishtine, arrived reinforcements of police forces who prevented the flux of other students and citizens towards Prishtine. A tense situation is prevailing in Vushtrice too.

The students are supporting through their protests an initiative of the Independent Student Union to demand their return to the school premises from which the Serbian administration has forcefully expelled them seven years ago. cela/pas/xh/k

Albanian Telegraphic Agency

[09] ALBANIAN STUDENTS INJURED DUE TO SERB POLICE INTERVENTION IN PRISHTINE

PRISHTINE, OCT. 1 (ATA)- Many Albanian students have been injured as result of Serb police intervention in the peaceful protests today, the Students’ Council for Medical Services reports.

The protests have been organised by the Students’ Independent Union of Kosove.

A number of students and teachers have been beaten by police and many have been detained and taken to Serb police stations and jails, the ATA correspondent in Prishtine reports by telephone. sara/lm (more)

Albanian Telegraphic Agency

[10] ALBANIAN STUDENTS INJURED BY POLICE IN PRISHTINE

PRISHTINE, OCT. 1 (ATA)- Many Albanian students have been injured as result of Serb police intervention in a peaceful protest today, the Students’ Council for Medical Services reports.

The protest has been organised by the Students’ Independent Union of Kosove.

A number of students and teachers have been beaten by police and many have been detained and taken to Serb police stations and jails, the ATA correspondent in Prishtine reports by telephone.

Although the students have been staging sit-down protests as a sign of peaceful reaction to savage violence, police have brutally interfered with batons and other means. Many young women, students of the Medicine Faculty have been beaten because of wanting to help the harmed students.

According to the ATA correspondent, after 13.00 the Students’ Centre in Velani seemed deserted. Instead of 30 000 other students and other protesters, the area was occupied by large police forces supported by armoured vehicles, water cannon and heavy armours.

The police forces have also blocked the rectorate building.

“Many injured students are sheltered in the rectorate, into which tear- gas penetrates. The angry police are tearing to pieces placards of the protesting students.”

“A very tense and unusual atmosphere is prevailing over the whole city of Prishtine, where over 100 000 citizens have taken to the streets, despite police curfew,” the ATA correspondent reports from Prishtine.

The Students’ Independent Union of Kosove started today the organisation of peaceful protest to demand access to school premises, from which the Albanian students were forcibly removed seven years ago. sara/lm/k