Archives for December 2017

Zv. Kryetari i Vatrës, z. Agim Rexhaj, në pritjen e demokratëve

December 5, 2017 by dgreca

2 agim de Blasio 1 agim katershe 1 flet Crowely 3 agim Cowely

Në pritjen tradicionale në prag të Krishtlindjes, që organizoi kongresmeni demokrat Joseph Crowley, me 3 Dhjetor 2017 në Muzeun e Queensit në NY, ishte I pranishëm edhe zv.Kryetari I Vatrës, z. Agim Rexhaj, i cili prej kohësh është një suportues i kongresmenit dhe është i ftuar i përhershëm në veprimtaritë e tij.

Z. Joseph Crowley është Kongresmen i Distriktit 14-të të Nju Jorkut dhe një prej kongresmenëve të suksesshëm demokrat, që e fiton mandatin lehtësisht për më shuëm se dy dekada.Ai është edhe kryetar i Partisë Demokratike për qarkun e Queensit.
Në këtë veprimtari festive ishte i pranishëm edhe Kryetari i Bashkisë së Nju Jork-ut, z. Bill de Blasio, si dhe këshilltari i sapozgjedhur i Nju Jork-ut, bashkombasi ynë, z. Mark Gjonaj.
Z. Rexhaj ishte i ftuar në këtë veprimtari tradicionale të fundvitit ssë bashku me zonjën e Tij, Laura. Cifti Rexhaj pati rast që gjatë veprimtarisë të takohej e të bisedonin edhe me kryetarin e Bashkisë de Blasio, edhe me kongresistin Crowley si dhe me këshilltarin e Qytetit Gjonaj dhe bënë fotografi së bashku.

Korresp i Diellit

Pranë një ylli si Ana Golja ndjehesh një mama ëndërrimtare

December 5, 2017 by dgreca

1-ok-Marjana-Bulku

NGA MARJANA BULKU/

Ajo është një yll në ngjitje dhe për këtë flet kaq shumë prezenca, zëri, miqtë por mbi të gjitha karakteri i saj . Falë profesionit dij ta dalloj fort mirë njerëzoren e brishtë brenda famës e cila bashkë me madhështinë e talentit zhvillon edhe distancimin nga mjedisi që e krijon atë. Rasti Golja është krejt ndryshe, mjafton të flasësh me të dhe të ndjesh se zoti i bekuar ka ditur kë të bekojë. Një artiste që do ta donte gjithkush, një bijëz e mrekullueshme produkt i një familjeje po aq e mrekullueshme, një njeri që nuk i thotë kurrë jo veprimtarive komunitare vullnetare të shqiptarëve në Ontario edhe pse axhenda e saj është gjithmonë plot.Marrdhënia e saj me familjen është tipike e bukur shqiptare , nga ato brilantet ku thuhet: po,ia vlen sakrifica për një fëmijë që pranë çdo suksesi ka pranë prindërit që emigruan në Kanada për të ardhmen e sigurt të fëmijëve duke lënë pas ambicjet dhe karrierën personale.Teksa e ëma Ardiana e ndjek gjithkund Anën e bukur jo veç në pamje por në zë e në shpirt mendoj se nuk ka trashëgimni më të bukur sesa ajo e genit, vyrtyteve dhe vlerave të karakterit që Ana Golja përçon. Një imazh inspirues për të gjitha ne që rrisim fëmijë dhe ëndërrojmë për ta, duke mos harruar kurrë se nga vijmë. Një model edukues për gjithë gjeneratën e saj .Dhe kur Ana këndon Hymnin Shqiptar nuk ke se si të mos përlotesh, shqipja e saj është e gjallë edhe pse ajo ptr cdo ditë flet tjetër gjuhë. Por kur Ana këndon në anglisht, krenaria dhe adhurimi për të shumfishohet sepse ajo nuk resht së pohuari nëpër botën kanadeze se është shqiptare. Ajo është e adhurueshme jo prej famës por prej bukurisë së shpirtit që ia fali familja , rrethi shoqëror, zoti. Pranë Anës ndjehesh një mama ëndërrimtare . Po cila është Ana tjetër e Anës ajo kanadeze që bashkëmoshatarët e saj njohin më shumë , ndiqeni si vijon:
Ana was born in Toronto on January 31st 1996. At the age of 5, Ana started to dance, and her love for performing grew stronger as she grew older. She began acting at the age of 9, and landed her first audition by playing Lucy in “1-800 Missing”. From there, Ana went on to play a variety of roles in a number of film and television productions for various networks such as: “Flashpoint” (CBS), “Vacation with Derek” (Family Channel), “Connor Undercover” (Family Channel), “How to be Indie” (YTV), “Life with Boys”(Nickelode- on), “Little Mosque on the Prairie” (CBC), her first lead as “Laney” in “What’s Up Warthogs!” (Family Channel and Disney XD), “Max and Shred”(Nickelodeon), and “An En Vogue Christ- mas”(Lifetime), just to name a few. She also had the honor of being a part of the Hub’s original mini-series “CLUE” where she portrayed the famous Miss Scarlet (aka “Liz”). Ana most recently starred in a feature film called “Full Out”, an inspirational sports drama, that aired on NBC, Family Channel and is now on Netflix (worldwide). Ana’s work in “Full Out” earned her a Canadian Screen Award nomination in 2016.

Ana also stars as the fierce and trouble-causing diva, “Zoe Rivas” on the Emmy nominated drama, “Degrassi”, airing on MTV Canada and TeenNick. Ana has had the privilege of performing on stage as well as in front of the camera, having worked with Walter Bobbie in “White Christmas” and Sir Andrew Lloyd Webber in “The Sound Of Music” (original Mirvish Toronto cast) on some of the most prestigious stages. When Ana is not busy on set or performing on stage, she is working on writing and recording her own music. She most recently released her debut EP titled “Epilogue”. Even despite her busy schedule, Ana also sets aside time to give back to the community. She does a lot of volunteer work with various charities, including Free The Children, speaking at numerous We Days across North America. She, and the rest of the “Degrassi” cast, travelled to Nicaragua and Ecuador, where they helped build schools and water filtration systems.

Bektash Cakrani:Motoja e jetës time ka qenë mbi pasurinë e familjen ,Atdheu

December 5, 2017 by dgreca

Bektash Cakrani nuk u largua nga mëmëdheu i ti,j sepse nuk kishte bërë krime….Në vitet 1945-46 filluan gjyqet popullit .Burgoset në Vlorë ndërsa gjyqi i Ballshit e pushkaton./
Nga Gëzim Llojdia/Në 14 shkurt 1994, me dekretin Nr 773 , Presidenti i Republikës Sali Berisha i jep Bektash Cakranit :”Martir i demokracisë” duke e vlerësuar :” Dha jetën e tij në luftë për një Shqipëri etnike të lirë kundër okupatorit të huaj dhe komunizmit “….Ka një gen në ADN e fisit Cakrani . Patriotizmi. I pandalshëm dhe i pashueshëm. Mund të zbehet por nuk njohu shuarje kurrë. Dielli i jetës në ardhje ,e solli në Cakran. Kërthiza ju pre me urimin ardhsh për mëmëdheun i mbarë .Viti ishte sosur 1871. Ndërkaq dritëza e Përndritjes kombëtare kishte filluar rrezatimin. Në vitet 1900-1908 Bektash Cakrani ,shkruan studuesi A.Llanaj ,sëbashku me atdhetarët e tjerë në Fier, Berat, Tepelenë, Vlorë, Mallakastër ndiqte me vëmendje gazetat që botonin kolonit shqiptare në Bukuresht, Kajro,Sofje dhe Manastir ku pasqyroheshin ngjarjet si dhe tablo nga jeta e shqiptarëve në Kosovë.Camëri,Maqedoni e krahina të vendit. Atij I vinin gazetat nga Berati dhe Vlora si “Shqipëria”,Drita,”Albania,Kombi,Shqyja e Shqypënisë”, ku shkruanin Shahin Kolonja, Grmeno, Asdreni, Mosi, Bagëri. Në tetor të vitit 1908 me këshillën e I.Qemalit u themelua klubi atdhetar ‘Labëria” ku pjesëmarrës është si dhe Hjredin Cakrani. Me iniciativën e vëllezërve Cakrani krijohet në Cakran një degë e klubit Labëria . e cila vihet në dukje nga letërkëmbimet e Ibrahim Abdulait, Hamza Isait. Kristo Karbunarës.

Nga viti 1909 kemi një lëvizje të patriotëve shqiptarë Bektashi udhëton drejt Stambollit ku takohet me XH.Ypin dhe djalin e I.Beut. Në letrën, që I.Qemali u dërgon anëtarëve të klubit “Labëria’, u bënë të qartë se pushteti i Abdyl Hamitit u ka sjellë mjaftë të këqija popujve të robëruar”.

Gjeografia e lëvizjeve të patriotëve shënon koordinatat të reja sepse arrestimet,burgosjet, reprezaljet janë pjesë e një strategjia perandorake otomane ku sipas konsullit austro-hungarez Kraus në relacionin dërguar Vjenës më 4 qershor 1909 u arrestuan 13 vjet I.Abdullai, E. Xhaferi, D. Shaska, A. Beqir, M. Shara.

Kristo Karbunara sjell të dhëna ku flitet se atdhetarët vlonjate e mallakastriot mërguan në Korfuz,Itali dhe ndër vise të tjera,ku odiseja e udhëtimit të tyre përshkruhet me varkë nëpër Jon përmes dallgëve. Ftesa e Dervish Himës për klubin Labëria në mars të vitit 1910 për të dërguar në Manastrit 3 përfaqësues për kongresin e dytë rezultojnë delegatë Bektash Cakrani,Ibrahim Abdullai, Jani Minga, Abaz Mezini. Hapja e shkollës shqipe të Cakranit ruan vulën e bejlerëve të Cakranit .Kjo mund të shënohet një gur qoshje në vendin e shqipeve. Kristo Karbunara në kujtimet e tij dhe në dëshmitë e Gaqo Floqit, Viskë Baba Tasit dëshmohet se Bejlerët e Cakranit kishin paguar mësonjësit shëtitës jo0 vetëm për katundin e tyre por edhe për katunde të tjerë si Gorishovë, Buzmadh, Klosë. Në fjalën e Hajredin Cakranit në ditë çeljen e shkollës shqipe tha se: Në Cakran familja Cakrani janë lexuar në alfabetin shqip librat botuar në Bukuresht e Stamboll, si Abetarja e Veqilharxhit, e Sami Frashërit,”Bagëti e Bujqësi,”Qerbelaja”,”Lulet e verës” dhe vjershërimi të tjera të shkruara nga Naim beut . Për shkollën shqipe të Cakranit flet Thanas Floqi,kur ishte ende mësues në këtë shkollë lajmërohet prej ti të ndodhej në Vlorë në nëntor 1912 në ditët në prag të shpalljes së Pavarësisë Kombëtare. Ndër dokumente të shumta .Citojmë Gazeta ’Liri e Shqipërisë” Sofie,Nr 19 dt 09/09/1911 shkruan se të bijtë e Kahreman be Cakranit në Mallakstër pa marrë parasysh prishjen pasurisë së tyre ,që arrin në tre mijë lira turke të ardhura në vit,nxorën maleve një çetë për të luftuar kundra turkut,çeta kryesoj prej Bektash Cakranit. Ka dokumente të shumta dhe gazeta shqip që shkruajnë për patriotët shqiptarë citohet Bektashi dhe të tjerë në prag të shpalljes së pavarësisë .Gazeta Dielli e Bostonit, në 21 në vjeshtë të parë vihet në dukje se krahas Bektash Cakranit në beteja kundër turqve në Pazar të Cakranit .me trimëri luftuan kryetarët dhe luftëtarë të çetave shqiptare.

Duke renditur të gjitha lëvizjet patriotike të periudhës së viteve 1912, pikëzohet një aktivitetet i shkëlqyer patriotik si rrallë kush.

Prill- maj 1912 gjatë fushatës elektorale Bektashi përkrah kandidaturën e Ismail Qemalit. Prill 1912 vjen Ismail Beu në Vlorë. Takim me krerë midis të cilëve gjendet edhe Bektash Cakrani. Bektashi merr përsipër organizmin kryengritjes antiturke së bashkue me 360 shpirt.

Emri i Bektashit regjistrohet në kronika gazetash shqiptare që përhapen në disa shtete të botës. Gusht 1912 ,thirret në Fier një kuvend është prezent Ismail Beu dhe Luigj Gurakuqi,ka folur aty edhe Bektash Cakrani.

Në takimin e Cakranit ku gjendeshin Ismail Beu dhe Gurakuqi, Bektash Cakrani tha :”Neve na u desh bashkë me atdhetarët beratas e vlonjatet,një punë madhe që ju të ishit përfaqësuesi ynë sepse lakejt xhonturq doni shërbëtorin e tyre …

Ka të dhëna të mbledhura nga studiues për figurën e Bektash Cakranit se deri në vitin 12 Bektashi dhe i vëllai i tij Hajredini mobilizuan mjaftë vullnetarë në zonën e Mallakastrës .Ky autoret citon faktin se në 9 nëntor 1912 atdhetarët në Vlorë,Berat,Mallakastër e kudo kanë marrë ndërkaq njoftimin se :krerët shqiptarë do të mblidheshin shpejt për fatin e vatanit të tyre.

Ismail Beu do të dërgonte telegramin :”Mbledhja e përfaqësuesve në Durrës dhe Vlorë është shumë e nevojshme. I thërrisni të gjithë deri sa të arrij unë. Mbani qetësin dhe ruani bashkimin. Cështja jonë politike u sigurua…”

Në Vlorë ngrihet komisioni përgatitor i Kuvendit Kombëtar ku ishin Xhemil bej Vlora,Qazim Kokoshi,Hasan Sharra, Ibrahim Abdullai, Abaz Mezni, Alem Mehmeti, Thanas Floqi, Jani Minga, Leonidha Bezhani, Qamil Risilia, Bektash Cakrani etj. Në telegramin, që Bektashi i dërgon Haziz Pashë Vrionit, thuhet :”Shkëlqesisë së tij Azis Vrioni dhe shokëve të ndershëm të Beratit. E ardhmja e Shqipërisë u sigurua. Shkëlqesia e tij Ismail Qemal Beu me shokët e e tij të ndershëm janë nisur prej Budapestit drejt për këtu, që të gjenden në mbledhjen e përgjithshme kombëtare e cila do të bëhet në Vlorë dhe kanë lajmëruar telegrafisht se nesër mbrijnë në Durrës “.

Në telegramin, që erdhi porositet, që të dërgohen atje kuaj për të hipur prej Beratit….

Në 21 nëntor 1912 nga Durrësi L. Gurakuqi dërgonte këtë telegram në Vlorë me këtë përmbajtje:”Ethem Beut e Bektash Cakranit,ose Qazim Kokoshit në Vlorë

:’ Me urdhër të Ismail Qemal Beut, ju bëhet me dije se pas dy orësh duhet të ndodheni në zyrën telegrafike .Luigj Gurakuqi”.

Qëmtojmë një dokumentacion të pasur për këtë figurë historike .Kështu përmendet se në Shpalljen e Pavarësisë Kombëtare dhe ngritje të flamurit kombëtar vëllai i tij Hajredini ishte delegatë dhe anëtar i Pleqësisë .Bektashi u emërua nga Qeveria e Vlorës në Drejtorin e Thesarit. Ka një ndihmesë në ngritjen e administratës së kësaj qeverie. E veçantë është se shtypi i kohës e përmend Bektash Cakrani në kronikat e tij. Reporterët e këtyre shkrimeve janë atdhetarë të njohur si Thanas Floqi.Ibrahim Shyti, Leonidha Naci ,Dom Mark Vasa, Sali Nivica,Muco Qulli,Josif Bageri.

“Kordinatat”, që tregojnë lëvizjet e këtij atdhetari janë mbështetja e Princ Vidit. Në Kongresin e Lushnjës delegati i Mallakastrës Bektash Cakrani, përshëndeti të gjithë delegatët, që morrin pjesë në këtë me vlera jetike për kombin shqiptar. Falënderoi organizatorët lushnjarë për mikpritjen dhe kujdesin e treguar në mbrojtjen e kongresit.

E panjohur deri më sot është vizita e kryeministrit Sulejman Delvinës në Cakran…

Epopeja e Luftës s ë Vlorës është një gjurmë e thellë e patriotizmit shqiptar, që la Bektash Cakrani si anëtar i shtabit drejtues. Në vitin 1921 midis emrave të shquar të parlamentit është Bektash Cakrani.

Lufta e Dytë Botërore mund të shënohet si pikë në historinë e vendit.

Nga kujtimet e Avdul Agalliut thuhet se :” Në fillim të prillit 1939 ,Bektash beu i Cakranit erdhi dhe bisedoi në Fier e Vlorë me miqtë e tij: Beqir Velo, Aristidh Ruci,Toli Arapi,Beqir Sulo,Ibrahim Abduallai,Dr Simonidhin e Dervish Hekalin për situatën krijuar dhe robërimin e ri të atdheut duke pritur atë me zemëratë.

Pas revoltave në Vlorë,Fier,Berat, ai shkruan një letër Musa Jukës ku i kërkonte sqarime mbi të zezën, që po i binte në kokë vatanit nga Italia. Në vitin 1942 zgjidhet Kryetar i Këshillit Nacional-çlirimtar të krahinës së Mallakastrës .

Më 7 prill ‘43 largohet nga Kryetar i Nacl. Në fund të prillit 1943 thirret në Tiranë nga Bahri Omari,Skënder Muco,Nuredin Vlora Bej, Ali Klisyra për tu përfshirë në organizatën Balli Kombëtar.

Përmendet në një moment arrestimi i Ali Klisyrës nga partizanët e Ago Celit dhe Karafal Bellos,ku kontributi i Bektash Cakranit është dërgimi i një letre urgjente Ismail Golemit për lirimin e Ali Klysirës në të cilën ngjau edhe marrëveshja mes Fronit dhe BK.

Njihet dhe ky dokument, që zbulon se Bektashi është arrestuar në vitin 1940 dhe ishte internuar në Porto Romano.

Fitoren e Frontit ai priti në banesën e tij duke pritur ngjarjet e kohës ,nuk u largua nga mëmëdheu i ti,j sepse nuk kishte bërë krime.

Në vitet 1945-46 filluan gjyqet popullit .Burgoset në Vlorë ndërsa gjyqi i Ballshit e pushkaton. Bektash Cakrani ka deklaruar në gjyq :”Pas Këshillit Nacional-çlirimtar në krahinën e Mallakastrës u bashkova me organizatën e BK, e cila sipas dekalogut kishte një program të mirë për interesat e popullit dhe atdheut. Por ky program mbeti në letër në kushtet, që rrodhi lufta,ai nuk u zbatua. U përpoqa më mish e me shpirt për atdheun dhe kurrë nuk kam bashkëpunuar me pushtuesit nazist për të cilët kisha mendimin se do të pësonin një fund tragjik me luftën e tyre të padrejtë….Kurdoherë kam punuar për atdheun,sepse motoja e jetës time ka qenë mbi pasurinë e familjen ,Atdheu…?

Mark Gurakuqi “Gjithmonë më josh fluturimi!”

December 5, 2017 by dgreca

nga Kolec Traboini/MARK GURAKUQI(2 nëntor 1922- 16 shtator 1970)

Një brez poetësh shqiptarë të së kaluarës tashmë në shekullin e ri thuajse janë harruar krejt. Kështu ka ndodh e do të ndodh gjithherë vartësisht nga jeta moderne që është aq e vrullshme sa nuk të le kohë për meditim e qëmtim ndër kohë të perënduara të diktaturës a më përtej. Por njerëzit kanë jetuar e kanë dashuruar gjithherë. Edhe në kushtet më të vështira sepse dashuria është mbijetesë dhe triumf. Na vjen në mendje një poezi e Pol Eluarit “Shtetrrethimi” që e prek atë temë të përballimit të diktatit e dhunës aq mrekullisht. Është në nderin e atyre që kanë pasion të jetës letërsinë që të bëjnë kujtesën historike të autorëve që nuk janë më ndër të gjallët. Edhe ky cikël që përcjellim është në kuadër të ribotimit të plotësuar të antologjisë “Kujto Poetin”( Kolec Traboini, Iliriana Sulkuqi, Pantheon Books 2011). Aq më tepër bëhen të nevojshme këto përcjellje poetike në kohën tonë, se disa prej tyre nuk qenë vetëm poetë, si në rastin e Mark Gurakuqit, por edhe mësues të pasionuar të letërsisë dhe hartues të shumë shkrimeve mbi letërsinë shqipe të traditës.

Mark Gurakuqi mbasi kreu shkollën Normale të Elbasanit shkoi për studime në Firence të Italisë. Me pushtimin e Shqipërisë nga fashistët ai i ndërpreu mësimet dhe u kthye në atdhe si shumë studentë të tjerë shqiptarë. Pas mbarimin e Luftës së Dytë Botërore i vazhdoi studimet e larta për letërsi në Bullgari. Me përfundimin e tyre u caktua mësues në Gjimnazin e Tiranës, ndërsa në vitin 1957 u emërua pedagog i letërsisë shqipe në Universitet. Ndërroi jetë papritur në Tiranë në moshën 47 vjeçare më 16 shtator 1970. Vëllimin e parë poetik e botoi në vitin 1951 “Këngë për jetën”, për të vazhduar me “Pranverë” 1955, “Këngë për dashurinë” 1957, “Në udhët e jetës” 1960, dhe “Në gjurmët e viteve” 1964. Poezitë këtij cikli i sjellim sipas origjinalit në gegnisht, siç janë në botimin “Mark Gurakuqi – Vepra letrare 1”.

Kritiku Adriatik Kallulli për Mark Gurakuqin ka shkruar:

“Pedagog i talentuar i letersisë shqipe, studiues dhe poet, një nga penat më aktive në shtypin letrar në vitet 50 – 60 ”

Kolec P. Traboini

5 shtator 2017

_____________

MARK GURAKUQI

FLETORET E ZVERDHAME

Oh, kto fletore t’mia të zverdhame!

Sa vite e pluhun përmbi to randojnë!

Po der të vijë çasti im i mbramë

Për mue relike t’ shenjta do qëndrojnë.

Aty prap ndiej çdo rrahje t’ zemrës sime,

stampue aty jan’ gjurmët lan’ nga vitet,

aty më buzëqeshin andërrimet

dhe afshi i një jete që s’ venitet.

Aty asht gdhend’ çdo hap i imi në jetë,

çdo trill a udhëkryq apo ngurrim,

një faqe me qortim sikur më flet

e tjetra sikur m’ ndjell për fluturim!

NË GJURMËT E FËMINISË…

…E ditët shkasin kshtu pa u kujtue

e vitet lanë gjurmë n’ ftyrat tona…

Ndër fusha ma nuk shkojmë me vrapue

as dhe kodrinash me lëshue balona.

N’ rrugica pa krye ma s’ lozim “kukë”,
pemët e fqiut ma nuk i trazojmë,

beteja legjendare s’ bajm’ në rrugë,

me shpata druni në betej’ s’ vrapojmë…

Kjo burrave të pjekun s’ u ka hije,

veçse sa herë udhëve kalojmë

do donim të baritnim mbas fëmijëve

e rishtas me ta lodrat ti fillojnë!

LIMAN E DET N’ FURTUNË JE PËR MUE

Ti m’ pyet në t’ kam për zemër!…Fort të due:

jo veç për dehje t’netëve pa gjumë,

jo veç për gazin, që më ke dhurue,

por dhe për shqetësimet valëshumë;

liman e det n’ furtunë je për mue…

KANGË

Agim. Në qiell u shue i fundmi hy.

Rrjedh drita e kthjellët porsi uj’ burimi.

Zgjohet natyra krejt gazmend. Për ty

m’ bahet n’ kët çast më flet gjith’ rruzullimi.

PRANVERË NË TIRANË

Trokitje pranverore në Tiranë.

S’ka yj e hanë –

vetëm shi ciklon,

por udhën

nëpër bulevard të gjanë

ma ndrisin sonte

llambat me neon.

Si një pasqyrë e madhe

e pamatë,

nga shiu që ra tash udha po shkëlqen,

unë eci nëpër natë

dhe ndjej pranverën

joshëse

si vjen!

ZJARR

Dimni erdh e toka ngriu,

kudo akull e acar,

por s’më than dot mue veriu

se ti zemrën më ndez zjarr.

SHTEGTARË…

Ne erdhëm si shtegtarë të etuem

dy udhëve të ndryshme dhe u gjetëm,

si ujnat e dy gurrave u bashkuem

edhe në një u tretëm.

Ne u takuem me u nda në prag të vjeshtës.

Pa lot. Pa psherëtima. Pa rënkime.

Më the ti “lamtumirë” e buzëqeshe:

Mir’se të vijn’thëllimet!

POETËT

Jo, s’jan’ poetët porsi djem të qetë

që vargjet si n’ gjergjef i qëndisin;

nuk jan’ si engjëj paqësor’ me fletë,

që kantilena njerëzve u nanurisin.

Poetët jan’ si shenat e zemruem,

si ato mbi armik lëshohen me buçim,

jan’ si ushtarë për betej’ rreshtuem,

si tehe shpatash t’ etshme për shpagim.

Dhe n’ se din’ t’ kapin tingujt ma mahnitës

e t’ përmallohen n’ një agim me vesë,

nse himne din’t’i thurin dritës,

për jetën e për dritën din’ dhe t’ vdesin.

SI U ZHDUK PROF. JUL BONATTI?

December 5, 2017 by dgreca

Prof. Arshi Pipa:…Nji ditë prunë në infermeri e burgut Don Jul Bonattin, famullitarin e Vlorës. Kur i thashë kush ishte i smundi qi përpëlitej, ai u ngrejt prej shtratit dhe ngau me i puthë dorën Imzotit. Monsignori tërhoqi dorën, bekoi me té Don Bonattin dhe u përmbys në shtratin e vet.”/

IMZOT PROF. JUL BONATTI (1874 – 1951)/

Nga Fritz RADOVANI/

“Kam provue tortura të pandigjueme e të palexueme… Masakra me knaqë shpirtin e tyne pa asnjë arsye…”. Pak kohë mbasi u dënue Imzot Prof. Jul Bonatti dërgohet në spitalin psikiatrik të Durrësit, gjoja për mjekim. Aty shkoi me u takue një mbesa i Tij me té dhe, Ai i tregoi se aty ishte dergue per me u masakrue barbarisht…

Imzot Bonati asht lé në Shkodër më 4 maji 1874. Prindët e tij ishin Aleksandër e Roza Bonatti. Asht laurue në filozofi dhe letërsi në universitetet e Vjenës së Austrisë dhe në Padova, n’Itali. Ka pasë edhe një motër murgeshë që thirrej Motër Veronika. Porsa ka mbarue studimet asht shugurue meshtar, ka shkue në Stamboll, ku ka shërbye për 16 vjet. Atje ka mujtë me kërkue ndër arkiva mjaft materiale historike që ma vonë i vlejnë për punimet që do të kryente dhe që janë një thesar i madh për shkencën shqiptare.

E vërteta asht e msheftë mbasi nga materiali që kam kalue nëpër dorën teme nuk bahët fjalë se ku mund të jenë ata punime aq me vlerë. Dikush me siguri edhe mund të dijnë!

Mbas Stambollit, vjen me shërbim fetar në Durrës ku punoi për 10 vjet, mandej 3 vjet të tjera ishte në Vlonë. Atje u njohtë me Papa Petraq Isakun, prift katolik, si dukët edhe ai një klerik i pergatitun mirë, mbasi Imzot Bonatti flet me respekt për té. Edhe ai përfundoi në birucat e Sigurimit të Vlonës. Mungesa e dokumentacionit nuk më lejon me dhanë mendim të saktë për té, ndonse nuk duhet të mos kerkojmë…

Imzot Prof. Jul Bonatti prej vitit 1942 ishte në Itali, për arësye shëndeti. Atje vazhdon punën shkencore dhe letrare deri në vitin 1946 që e këthejnë në Shqipni. Ka jetue në Montecatini dhe me sa dukët atje kanë mbetë edhe dorëshkrimet e tija. Me të ardhmën në Shqipni, vjen në Shkodër për me takue At Mati Prennushin, i dërguem nga Imzot Vinçenci. Me këtë rasë merr edhe një ndihmë të vogël materiale mbasi kur u kthye nga Italia, nuk mujti me marrë as teshat e trupit prej andej.

As sot që kanë kalue ma shumë se 70 vjet që e kthyen nuk dij me e kuptue se cila ishte arësyeja që u dërgue ky njeri në Shqipni, vetëm në kjoftë se e nisën për “kurban”, mbasi arësye tjetër nuk dij me gjetë! Nga disa filma dokumentarë të asaj kohë për ngjarjet në Itali, dyshoj për ndonjë marrveshje të mësheftë të Italisë me Tiranën komuniste!

Për pak muej shkoi në Vlonë ku, kishte shërbye si famullitar edhe përpara pushtimit komunist. Me datën 6 nandor 1946, në pragun e arrestimit të Françeskanëve të Shkodrës, arrestohet edhe Imzot Bonatti, pra, pak muej mbas kthimit Tij nga Italia.

Hapët dosja nr. 3616… Me gjithë mangësitë e saja, tregon dishka që për mue më ka ngjallë interes. Në hetuesi Imzot Bonatti deklaron: “…Në vitin 1945, jemi mbledhë në Romë, dhe aty na foli Papa Piu XII. Prej aty më kanë sjellë me aeroplan për në Shqipni, anglezët.” Rreshti i fundit për mue flet gjithshka! Plot një vit hetime.

Me datën 27 tetor 1947, jepet vëndimi: “7 vjet burg, me heqje lirie.”.

Edhe pse Imzot Bonatti nuk pranon asnjë nga akuzat për një vit rresht në hetuesi, vëndimi u shqyrtue në Gjykatën e Naltë të Tiranës, e përbame nga: Kryetar, Niko Çeta, antarë Veladin Zejneli dhe Nexhat Hysejni, prokuror Nevzat Hasnedari dhe ky trup gjykues vëndosi: ”Dënohet me 5 vjet heqje lirie…”.

Prof. Arshi Pipa në shkrimin e tij “ Monsignor Vinçenc Prennushi (in memoriam)”, me datën 28 shkurt 1995, në Tiranë, shkruen: “… Mbaj mend nji skenë të devotëshme në infermerinë e burgut, ku unë u shtrova mbas kthimit në Durrës nga kampi i Vloçishtit. Në infermerinë e burgut gjeta Imzotin qi vuente prej asmës. Kjo ishte e tillë sa me e lanë pa frymë prej gulshimit. Nji ditë prunë në infermeri Don Jul Bonattin, famullitarin e Vlorës. Kur i thashë kush ishte i smundi qi përpëlitej, ai u ngrejt prej shtratit dhe ngau me i puthë dorën Imzotit. Monsignori tërhoqi dorën, bekoi me té Don Bonattin dhe u përmbys në shtratin e vet.”(marrë nga origjinali)
A thue këtu mori fund gjyqi i Imzot Bonattit?

Sigurimi komunist ishte ma i djallzuem se na shkon mendja né. Ai shpesh ndryshonte metodën, por kurrë rrugën e zgjedhun të krimit se nuk mund të shkëputej asnjë çast.

Në materialet arkivore vërejmë disa dënime të “buta”, nëse do t’i quejmë kështu. Edhe Imzot Prennushi dënohet 20 vjet, ndërsa Don Anton Zogaj, sekretari i tij pushkatohët. Don Zef Maksen (gjerman) dënohet pak vite, por merrët natën nga burgu dhe vritët. Enver Hoxha kishte zgjedhë rrugën e dredhisë përpara opinjonit të huej. Po pyetën të huejt “ç’u bë Imzot Bonatti?”, ne do t’i themi – “e kemi në spital për mjekim”, më vonë, “shohim e bëjmë!?”.

***

Vazhdoi për disa muej ajo rrugë e mnershme për Profesorin e shkretë… Zotnues i disa gjuhve të hueja, i lauruem në letërsi, i palodhun në punë shkencore, përkthyesi i njoftun i “Lahutës së Malcisë”, meshtar i devoçëm dhe i përvujtë ma shumë se duhej, sillet në Shqipni… dhe çohet në manikomjo.. .Fantazia e kriminelit terrorist asht e pafund….

Imzot Prof. JUL BONATTI, njëditë thanë se ndrroi jetë!

“Ndrroi jetë…” një fjalë goje!

U gjet në një dhomë copa copa, i shkyem nga të sëmurët e “pavetëdijshëm”.

Kush ishin këta të sëmurë? A me të vërtetë mendoni se ishin të “pavetëdijshëm” ata që e mbytën Imzot Bonattin? – Jo, jo! E, prap po përsëris, jo!

– Ishin të sëmurët e “vetëdijshëm” që patologjikisht ushqehëshin me mish njeriu, dhe mundësisht Atdhetarë, ishin po, kriminelët e pashoq që nuk ngopeshin me një dru mbas koke para se t’i pushkatonin viktimat, ishin Hoxhët e Shehët, Hasnedarët e Themelët, ishin Kapisyzët e Dul Rrjollët, ishin e… ishin Aranit Çelat me Kadri Hazbitë, që kishin gjetë një Haxhi (Qamil) Lleshi e një Ramiz Ali e Nexhmije Hoxha, terroristë të fundit të Shekullit XX, me mbytë e me vra me vulën e “popullit”, tue pi gjakun e tij dhe, me gishtin tregues tue vrritë si qentë : “Tradhëtarë, në litar …”!

Harroni, harroni, po deshët! Historia edhe persëritët kur shteti asht në duertë e tyne!

Po, mos harroni se: Çobajt e kafshëve të egra janë ma të egjër se kafshët e tyne!

Melbourne, 5 Dhjetor 2017.