Archives for May 2018

PSE MUNGON FJALA E FUNDIT ?!

May 13, 2018 by dgreca

Nga Fritz RADOVANI/DOSJA 2199: DON DEDË MALAJ ka thanë pa Ju tute syni e pa Ju marrë goja, diten e parë që u hap gjyqi kunder Tij, në kinema “Republika” në Shkoder, këto fjalë:“E Premtja e Zezë në Shqipni ka fillue më 29 nandor 1944, dhe ka me vazhdue derisa, të mbarojë komunizmi”. Hyni në sallë gjeneral Hilmi Seiti me ambasadorin jugosllav…

Filloi gjyqi dhe prokurori Rapi Mina, mbasi lexoi akt-akuzën e përgatitun me aq kujdes ju drejtue të parit kryetarit të grupit Don Dedës, me këtë pyetje: “Që, kur, je armik i komunizmit?” Në sallë ra një heshtje…Per ne që ishim nder rruga dukej se u shkëputen altoparlantët… Por jo! U ndigjue Don Deda, që iu përgjegj: – “Qysh se jam kenë 9 vjeç pikërisht, atëherë, kur kam shkue ndër bankat e shkollës së mësuesit tem Don Alfons Tracki, aty mora vesht prej Tij këtë emën dhe, prej asaj ditë nuk kam dashtë me ia ndigjue zanin kurrma komunizmit. Gjithë jetën e kam urrejtë dhe kam punue me të gjitha forcat e mija, aqsa më ka lejue Feja kundër tij.” Mbas Don Dedës foli edhe frati At Konrrad Gjolaj O.F.M. Nder ato banka qëndronin me ballin nalt edhe vllaznit Lazër e Gjon Simon Parubaj, Vlash Zefi e Gjeto Luc Budashi. Ndërsa, në një qoshe strukej si langue Lulash Toma… Një gjyq që nuk u harrue kurrma nga Shkodra e Malësitë e saj.

Me datën 27 prill 1959, Kryetari i gjyqit Mustafa Qilimi, dha vëndimin:Don Dedë Malaj, me vdekje, me pushkatim. At Konrrad Gjolaj, me 25 vjet burg. Lazër Simon Parubaj, me 20 vjet burg. Gjon Simon Parubaj, vëllau i Lazrit, me 10 vjet burg. Vlash Zefi me 15 vjet burg. Gjeto Luc Budashi me 10 vjet dhe Lulash Toma me 5 vjet.

Atë mbramje, kur doli nga gjyqi Don Deda, e hypën në një kamjon “zis”, një turmë policësh e ulën galuc. Ndërmjet dy rrypave të drrasës mbi spondë kujtoj, dy sytë e Tij të bamë kuq. Nuk shihej fare as e bardha e as bebja e synit e kaltërt, vetëm dy njolla gjaku që asnjëherë nuk mund ti harroj n’ atë portret Burri të Maleve tona!..

12 maji 1959, u ekzekutue vendimi. Don Dedë Malaj u pushkatue në një fushë buzë liqenit të Shkodrës. Pra, 14 ditë para vizitës së Nikita S. Hrushovit në Shkodër!..

DOSJA 2199 Asht një Dosje që flet ma shumë se të gjitha tjerat që kam mujtë me pa në vitin 1998, mbas njohjes së të Ndjerit Don Dedë Malaj, mbas perfundimit të punës nga At Konrrad Gjolaj të librit “Çinarët”, botimit të tij(1997) dhe, mbas një shikimi të ma shumë se dhjetë Dosjeve të Personave të pushkatuem PA FAJ para Don Dedë Malaj.

Dosja e “cungueme” e Don Dedës tregon kjartë se kush ishin drejtuesit e famshem të “Seksionit Katolik pranë Degës së Mbrendshme të Shkodres” i themeluem në 1946.

Dosja 2199 asht një pasqyrë e kjartë e Urrejtjes së Enver Hoxhës per Klerin Katolik të Popullit Shqiptar dhe të gjithë bashkpuntorëve të Tij, të cilët ruejten në Gjakun e vet të gjitha cilsitë brilante të Prijsit të Pavdekshem nder shekuj Gjergj Kastriotit Skenderbeu.

Dosja e Don Dedë Malaj asht treguesi ma i saktë i bashkpunimit të tradhtarëve të dy, tre, e tridhjetë udhëheqësve që i sherbejnë UDB, KGB dhe Sigurimit të Shtetit Shqiptar, per eleminimin e kenjes së Atdhetarëve të perkushtuem e besnikë në Token Arbnore.

Dosja operative, e hetuesisë, e gjykatës dhe e Kuvendit Popullor, me të gjitha firmat e pushkatimit të Don Dedë Malaj (me grupin e Tij), ku nga rreshti i parë dhe deri tek i fundit mungojnë provat e akuzës së gjykatës “Armik i Popullit Shqiptar” per të cilen Ai u pushkatue, asht një nga shembujt e saktë dhe të padiskutueshem të një vrasjes së kryeme PA FAJ, perderisa i akuzuemi Don Dedë Malaj nuk ka asnjë fakt se ka krye faj ose krim kunder Shtetit vet dhe Popullit Shqiptar, të cilin e donte me gjithë Shpirt.

Dosja e Don Dedës tregon edhe një djallëzi të Enver Hoxhës me gruen e tij, e cila nuk nderhyni per “falje jete, kur ju lut e Mbesa e Don Dedës tek tribuna e 1 Majit e 1959”, se të dy i kanë sherbye Titos, Stalinit e Mao Ce Dunit, kur ishte fjala per Klerin Katolik.

Don Dedë Malaj ishte një kurban i zgjedhun para vizitës së Hrushovit në Shqipni!

E këte kurban ua dhuronin dy vllazen terroristë e bashkpuntorë që ishin në sallen e gjyqit, Hilmi Seiti dhe Ambasadori i Jugosllavisë së Titos, pranë katilit Enver Hoxha…

Por, edhe pushkatimi i Don Dedës, me 12 Maji në kopshtin e një Burri Musliman buzë Liqenit të Shkodres, dhe ruejtja e Eshtnave të Don Dedës nga ana e Tij, janë edhe një tregues ma shumë per mardhanjet vllaznore të trashigueme në mes të Besimeve tona.

DOSJA 2199 e Don Dedë Malaj, duhet lexue… Duhet rilexue dhe duhet rikujtue thanja e Tij e pashlyeshme në kujtesen tonë: “E Premtja e Zezë në Shqipni ka fillue më 29 nandor 1944, dhe ka me vazhdue derisa, të mbarojë komunizmi!”

Sa Burra të Mëdhaj ka nxjerrë kjo Tokë e pangopun me gjak Atdhetarësh…

Melbourne, 10 Maji 2018.

HIPOKRIZI E CINIZËM

May 13, 2018 by dgreca

Shkruan: Sabit Abdyli/

S’ka prototip hipokrizie më të përkryer se qëndrimi hipokrit i Serbisë në bisedimet me Kosovën në Bruksel. Hipokrizi e cinizëm i llojit të vetë është ulja e tyre në tavolinë për të biseduar sa për sy e faqe, nënshkrimin e marrëveshjeve dhe mos jetësimit e tyre kurrë , fituar në kohë, me shpresa mos po del diçka më shumë, shtirur se është për marrëveshje në sy të botës dhe pas shpine punon 24 orë pandërprerë kundër Kosovës e shqiptarëve me gjitha forcat politike, ekonomike, fetare, kulturore (përfshirë këtu edhe sportin) etj. Hipokrizi e llojit të vet se Serbia është pro Evropës dhe do të jetë pjesë e saj. (do të jetë pjesë e Evropës vetëm për të zhvatur fonde prej saj se me zemër dihet me kënd është). Deri sa bisedon në Bruksel, diplomacia e jashtme serbe me krejt qenien e saj angazhohet te shtetet (ku mundet) për të mos pranuar Kosovën (te ato që ende nuk e kanë njohur) e për të tërhequr njohjet (te ato që e kanë njohur), pengojë anëtarësimin në asociacionet ndërkombëtare, mohojë gjenocidin, mbajnë të vrarit fshehur ne varreza masive, ngrehin fletë padi fals për shqiptarët, pengojnë lëvizjen e lirë, financojnë ekstremizmin fetar, bëjnë propagandë, presion ndaj serbëve në Kosovë të mos pranojnë shtetin në të cilin jetojnë dhe gëzojnë të gjitha të drejtat. Cinizëm e përtej është edhe për Kosovën të bisedojë e mendoj se po zgjidh problemet me ata që ishin pjesë e qeverisë që vrau e shkatërroi, masakroi e nxori nga shtëpitë e tyre një milion shqiptarë dhunshëm, minoi rrugë, fusha e sheshe dhe për gjitha këto mizori nuk kërkoi falje, por përkundrazi avancon në pozita kriminelë lufte, madhëron e mbanë si heronj. Cinizëm e përtej janë lëshimet e Evropës Serbisë, cinizëm e përtej është i Evropës që Kosovën e gabimet e saja i shikon me llupë dhe e mban mbyllur. Cinizëm e përtej është krekosja e Kosovës se me dialog Kosova po fiton, se kemi arritje të mëdha, se shpejt do hiqen vizat, se asociacioni i komunave serbe nuk prek shtetësinë e Kosovës, se korrupsioni po luftohet, se do bëhen korrigjime në lidhje me demarkacionin me Malin e Zi, se po hapen vende pune etj. Evropa ndërmjetësues e di realitetin, di metodat efikase, po vazhdojnë ta le në lojë “shtegun hapur” për përfitime të veta ose presin kohën e pakushtueshme për “mbylljen e shtegut” të dobishme edhe për ta.

Maj, 2018

DHEMBJE E SHPRESË

May 13, 2018 by dgreca

POEZIA SI DHEMBJE E SHPRESË PËR TË NGADHËNJYER MBI HARRIMIN/

1 Prend Ndoja.jpg

Lidhur me librin „Lot mbi oqean“, të autorit Prend Ndoja, botues Shtëpia Botuese „SAS“, Prishtinë, mars 2018/

Shkruan:Enver Sulaj/

Vëllimi me poezi „Lot mbi oqean“, i autorit Prend Ndoja, është refleksion i një shpirti poetik mbi mërgimin, dashurinë ndaj atdheut, robërinë, vështirësitë e jetës dhe, para së gjithash, me dehumanizmin e njeriut përballë realitetit në të cilin jetojmë. Ndonëse poezitë e para i ka shkruar para shumë vitesh, që në shkollë të mesme, është vëllimi „Lot mbi oqean“ me të cilin ai paraqitet me sukses para adhuruesve të poezisë, me tërë dinamikën e vargut, rrjedhshmërinë e larushinë tematike.

Këto poezi janë refleksion dhembjeje, malli e meditimi për humbjen dhe shpresën e njeriut, që e ka të shenjtë lidhjen me atdheun, me njerëzit e gjakut, me familjarët e tij të dashur, me miqtë e dikurshëm me të cilët ka kaluar jetën rinore, jo rrallë të mbushur me momente dramatike, sepse e tillë ishte historia e popullit tonë në këto troje. Përgjithësisht, këto janë motive të njohura në letërsinë tonë, të cilat poeti i riaktualizon, duke krijuar vargun e tij origjinal, pa eksperimentuar e pa asnjë përpjekje për t‘i dhënë poezisë mision të pamundshëm. Poezia e Ndojës ngërthen në vete temat, idetë dhe shqetësimet e këtij nënqielli të shumëvuajtur, por pa rënë asnjëherë në patetikë e pa rrëshqitur në prozaizëm. Është poezi që lexohet me ëndje, e ndërkohë, vëren se idealizimi i vendlindjes kushtëzohet nga mungesa e distanca fizike, e cila të bën ta ndjesh më thellë e me shumë dhembje vendin tënd. Për të nuk vlen thënia latine „Ubi bene, ibi patria“, por janë idealet e një atdhetari të devotshëm që atdheun e ka të shenjtë, e ka në zemër kudo që të shkojë.

Libri „Lot mbi oqean“ është dëshmi e një ekspresioni të sinqertë, por me ngarkesë emocionale, ashtu siç është vetë poezia – dallgë shpirti, që të rrëmben e të hedhë në skajet më të largëta e të panjohura të shpirtit njerëzor, për të hakërryer kundër pushtuesve shekullorë e mohuesve të atdheut, që këtij vendi i kanë sjellur shumë fatkeqësi.

Poeti s’gjen askund qetësi, veç në ëndrrat për vendlindjen, tokën, gjakun, atdheun nga i cili u largua një ditë të rëndë okupimi, me shpresë se do të kthehet për të sendërtuar ëndrrën e tij mbi dashurinë e munguar, për nënën, miqtë e dikurshëm të rinisë e të idealeve jetësore. Disa nuk janë më, ndërkaq mungesën e tyre poeti e shpreh me dhembje e nostalgji.

Poeti nuk ekzaltohet nga metropoli ku jeton, në vendin e ëndrrave dhe të shpresës për botën e lirë; nuk joshet nga asgjë, as nga dritat vezulluese e rrokaqiejt e lartë, as nga jeta luksoze e mundësitë e shumta që të ofron një shtet i fuqishëm, si SHBA. Ai, ashtu si poezia e tij, është i lidhur me tokësoren, me vendlindjen e me mërgimin, që në letërsinë tonë, ka prodhuar mijëra vargje që shpalosin dimensionin tragjik të jetës. E, pikërisht, është mërgimi që në këtë vëllim e shqetëson skajshmërisht poetin:

Mërgim, vonë e kam vërejtur:
-Ti qenke një dhelpër e vërtetë,
Ta fala një vit,
M’i more tridhjetë…

(“Mërgimi“)

Aktualiteti politik e shoqëror, plagët e kombit tonë, sfidat e shtetndërtimit e përpjekjet për të zënë ritmin e humbur, e ngacmojnë dhe e frymëzojnë poetin që të ketë një pikëshikim kritik, me një dozë satire e sarkazme, por gjithnjë në suaza të një qëllimi fisnik, për të përmirësuar sjelljet e veprimet në të mirë të atdheut tonë të shumëvuajtur. Si iluminist, ai bën thirrje për dije e arsimim të mirëfilltë:

Zgjohu Ora e dijes,

Me petkun që të ka hije,

Me ty të përqafohet,
Vetëm ai që ka dije.

(“Arsimi”)

Bota krijuese e Ndojës shtrihet edhe në horizonte tjera tematike, përveç vendlindjes, që paraqitet jo vetëm si dhembje e mungesë, por edhe si krenari, shpresë e adhurim, duke kaluar në shtresat kuptimore të himnizimit e adhurimit për figurat tona kombëtare (Shën Tereza, Luigj Gurakuqi, Ibrahim Rugova e deri te portretizimi i luftëtarit të rënë në fushëbetejë).

Libri „Lot mbi oqean“ vjen në duart e lexuesit pas një përvoje të gjatë jetësore e krijuese të poetit Prend Ndoja. Është kjo dëshmi e një shpirti poetik që e peshon fjalën, mbushur me një lirizëm të sinqertë, që kap dimensionin moshë në të gjitha fazat e saj, për të shpalosur ndjenjën fisnike për bukurinë fizike dhe madhështinë e shpirtit të njeriut. Peizazhi magjepsës, përjetimet e shtresuara në kohë, sensi për të bukurën që ofron jeta dhe dashuria deri në vuajtje për atdheun, bëjnë që libri të lexohet me ëndje edhe për mesazhet e shëndosha që jep dhe veçantitë artistike. Rimat e realizuara mjeshtërisht, sensi për të vrojtuar e për të depërtuar në të pazakontën si dhe larushia tematike e poezive, sikur duan të na thonë se Ndoja ka jetuar gjatë me poezinë, duke pritur ditën që të paraqitet para lexuesit me këtë libër, pikërisht në muajin mars, në muajin e zhvillimeve të vrullshme historike, për të bërë kështu, në njëfarë mënyre, edhe një homazh nderimi e respekti për të gjithë ata që i dhanë vulë identitetit tonë kombëtar e kulturor.

Vajza me hemodializë

May 13, 2018 by dgreca

Nga Alma LIÇO/

Autobuzi i linjës u ndal në afërsi të spitalit ku duhej të kryeja një kontroll kardiologjik. Si asnjë herë tjetër, atë ditë, trafiku në atë segment rrugor të Tiranës, nuk ishte aspak i rënduar. Trotuari përbri stacionit gumëzhinte nga kalimtarët e shumtë që nxitonin për problemet e tyre. Madje, kishte dhe nga ata që vraponin për të mbërritur dyert e autobuzit para se ato mbylleshin me kërkëllimë. Vështirësisht çava përmes asaj turme, për të arritur në kangjellat hyrëse të godinave spitalore. Në të vërtetë, me kot ndjehesha e paduruar, pasi më ndanin njëzet minuta nga orari i vizitës. Ishte ditë e bukur dhe preferova të ulem në njërin prej stolave të vendosur në lulishtet e gjelbëruara. Një fllad i freskët pranveror më valëzonte e përkëdhelte flokët. Gjithsesi, qëndrimi në ato ambiente dhimbjeje dhe fatkeqësish njerëzore, nuk ishte aspak i këndshëm. Ashtu pa kuptuar, ai më përfshinte në një atmosferë paqartësie të mundimshme. Sirenat acaruese të autoambulancave që shkonin e vinin me shpejtësi, më kujtonin se për shumë të pafat, ekzistenca në mes të aparaturave që pulsonin, shndërrohej në një realitet mjaft të brishtë. Jeta dhe vdekja pas atyre dyerve hermetike ishin kaq pranë, sa që dukej sikur harmonizoheshin në një të vetme. Ajo mpleksje aspak e natyrshme, ngjasonte me një ndeshje armiqësore që nuk njihte kompromis.

Ndërkohë që po kontrolloja minutat që më ndanin nga takimi me mjekun, një vajzë rreth të njëzetave, u ul në stolin ku po qëndroja. Sytë e akullt, nuk e fshihnin dot dhimbjen dhe pasigurinë që ajo përjetonte. Dukej kaq e vetmuar. Instiktivisht, ktheu disa herë kokën në drejtimin tim. Pastaj sërish përhumbej. Në vështrimin e lodhur lexohej qartasi refuzimi dhe indinjata për botën që e rrethonte. Lëvizjet pa orientim të atyre syve të kaltër, reflektonin një reagim të zemëruar. Ajo vajzë ngjasonte me një sorkadhe vetmitare të zënë në çark, që ishte dorëzuar tërësisht në kthetrat e luftës së pabarabartë e bllokuese të pamundësisë.

Unë nuk e njihja atë. Nuk dija asgjë për luftën e saj. Nuk njihja përpjekjet, dilemat, dështimet, që dukej të kishin qënë bashkëudhëtare në ato pak vite jete të asaj vajze aq të re. Nuk dija kurrgjë për gjëndjen në të cilën ajo ndodhej..nga se vuante… Fundja, nuk kisha nga ta dija.

Disi e rezervuar, e pyeta si ndjehej dhe nëse mund të bëja diçka për të. Ajo, nuk reagoi aspak, aq sa m’u duk se nuk më kishte dëgjuar. Gjithsesi, nuk e konsiderova të arsyeshme të insistoja. Mbase, nuk dëshironte të përgjigjej. Sërish ngrita mëngën e xhaketës për të kontrolluar orën. Në atë lloj pritjeje, minutat dukeshin pafundësisht të gjata. Sërish, një sirenë shurdhuese me ngacmoi mendimet duke më mbështjellë me një mjegull padurimi.

Atëhere, kur nuk e shpresoja më komunikimin e vajzës, ajo u kthye drejt meje. Përmes një psherëtime, me zë të mekur, mezi arriti të thotë:

– Po pres orën e dializës……jam shumë rëndë…… Askush nuk mundet të më ndihmojë……ndoshta dhe pak muaj më kanë mbetur….

Shqiptoi këto fjalë dhe mori frymë thellë. Vura re se ishte vajzë e bukur, por sëmundja kishte lënë gjurmë dramatike në pamjen e saj. Dukej si një gonxhe që po fishkej, ende pa lulëzuar. Supet e kërrusura dhe fytyra e zbehtë në të cilën kishin filluar të vijëzoheshin rrudhat e para, përcillnin një situatë të pashpresë. E tërë qenia e saj dukej të ishte vendosur në honin e një kambane të heshtur, e cila, ndonëse lëkundej, nuk arrinte të nxirrte tinguj.

Kisha njohur dhe më parë të sëmurë me këtë lloj patologjie, por kurrë një vajzë kaq të re. Pasi u mundova të gëlltisja keqardhjen e ta trajtoja qetësisht gjëndjen e saj, e inkurajova të më konfidonte më tej.

Vallë, i kishin dhënë shpresë se mund të trajtohej suksesshëm me anën e një trapianti? Ishte në kërkim të ndonjë donatori…..familjari mbase….???.

Ajo u vrejt dhe heshti. Fytyra e saj mori një pamje të përvajshme. Ndoshta, pa dashje e kisha prekur aty ku nuk duhej, aty ku lëndohej më shumë. Shtanga për një moment. Teksa, gati gati po pendohesha për pyetjet e mia, ajo u drejtua sërish nga unë.

Nuk kam para……kushton shumë trapianti…..pastaj jam vetëm, krejtësisht vetëm.

Tha këto fjalë dhe ngriti sytë në boshllëk. Ndjeva një lloj hezitimi të ndërhyja më tej, ndërkohë që mundohesha të kontrolloja keqardhjen që mund të rezultonte lënduese, pse jo edhe fyese për atë të gjorë. Me sa dukej, edhe ajo nuk priste asgjë nga unë. Pas disa çastesh zhytjeje në kotësi, vështrimi i saj u përqëndrua tek dy trumcakë që tundnin krahët e vegjël, për t’u ndalur më pas në degët e një plepi aty pranë. Cicërima e tyre mbytej nga zhurmat e shumëllojshme rreth e rrotull. Sërish heshtje. Ndërsa më ndanin edhe pak minuta nga orari i vizitës, dëshiroja me gjithë shpirt t’i shqiptoja asaj vajze disa fjalë inkurajuese. Por nuk po arrija të artikuloja asnjë rrokje. Ato, frazat e magjishme “çudibërëse” që më vinin ndërmend, më dukeshin tërësisht të pakuptimta për situatën e saj pothuajse të pashpresë.

Kur nuk prisja më të vazhdonte rrëfimin e saj të dhimbshëm, me gjysëm zëri vijoi:

– Jam rritur në jetimore. Nëna ime nuk kishte para të më mbante, as në punë nuk ishte. Im atë e kishte braktisur atë para se të lindja unë…. Ajo vinte herë pas here të më takonte.….U largua nga kjo botë kur unë isha vetëm pesë vjeç….Shumë pak e mbaj mend….Ndoshta kujtoj vetëm sytë e saj me lot teksa më kthente krahët…..vërtet…ato nuk do mundem t’i harroj kurrë…….Nuk njoh asnjë tjetër nga familja. Asnjë të afërm, gjysh apo gjyshe. Kupton??? Jam vetëm. Fati im është i parashkruar…… Mbase do bashkohem me nënën time. Kurrë nuk e kam gjykuar atë. Sikurse unë, ajo ishte veçse një fatkeqe. Kam nevojë të kem dikë pranë…..nuk ka më rëndësi se në cilën botë…..

Shqiptoi këto fjalë dhe sërish ktheu kokën në krahun tjetër. Më ishte mbledhur një lëmsh në grykë. Teksa po përpiqesha të mblidhja copëzat e rrëfimit të saj të përvajshëm e tragjik , ajo u ngrit nga stoli, tundi lehtas njërën dorë në formë përshëndetjeje. Sytë e saj të drobitur përcillnin mesazhet e një lamtumire të ndrojtur, të ndërthurur padukshëm me një dashuri të fshehur. Ndoshta ishte dashuria për jetën që përpiqej të triumfonte mbi sëmundjen e saj. Ashtu, instiktivisht dhe pakuptuar. E si të mos e donte atë? …..Ishte veçse njëzet vjeç.

Mesa duket kishte afruar ora e dializës. Disa sekonda më pas, ajo humbi në një zvarritje mes njerësve që nxitonin drejt ambulatorëve spitalorë. U zhduk, e vetme në dhimbjen e saj.

E tronditur nga gjendja e dëshpëruar e asaj vajze, mezi u kujtova që më duhej të nxitoja për të arritur orarin e vizitës kardiologjike. Shpejtova hapat. Vonesa e ashensorit më detyroi t’i ngjisja pothuajse me vrap shkallët deri në katin e tretë, ndërkohë që isha përfshirë e tëra nga situata dramatike e asaj vajze të gjorë, të braktisur në fatkeqësinë e saj.

E ngecur në spiralen e indiferencës dhe pandjeshmërisë së një shteti mizor e një shoqërie si kjo e jona, mezi arrita të dëgjoja të më shqiptohej emri nga një zonjushë me uniformë infermiereje. Pas asaj që kisha përjetuar pak çaste më parë, ajo vizitë rutinë nuk më ngjallte asnjë emocion. Nuk më shqitej nga mendja fytyra e mjeruar e asaj vajze jetime që nuk kishte të holla të operohej. Jeta e saj po shuhej tragjikisht. Në mënyrë cinike, pamja e saj ndërthurej me imazhin e dhjetra vajzave të llastuara, të zhytura në kotësinë milionere të botës sipërfaqësore të silikoneve e ndërhyrjeve estetike. Për fat të keq, ky është realiteti i hidhur i epokës që po jetojmë.

VOA PËR SHQIPTARËT

May 12, 2018 by dgreca

75-VJETORI I ZËRIT TË AMERIKËS NË GJUHËN SHQIPE/

Nga Frank Shkreli*/

13 Maji i këtij viti shënon 75-vjetorin e themelimit të Zërit të Amerikës në gjuhën shqipe, ndonëse Zëri i Amerikës si ent i qeverisë amerikane për transmetime ndërkombëtare në anglisht dhe në shumë gjuhë të tjera botërore kishte filluar transmetimet për herë të parë me një program prej 15-minutash në gjermanisht – me 1 shkurt, 1942, nga një studio në qytetin e Nju Jorkut — vetëm shtatë javë pasi Shtetet e Bashkuara hynë zytarisht në Luftën e dytë Botërore. Programi i parë i VOA-s filloi me fjalët e folësit Uilliam Hejl: “Po ju sjellim zërat nga Amerika. Sot dhe çdo ditë prej sodit, ne do t’ju flasim për Amerikën dhe për luftën. Lajmet mund të jenë të mira për ne. Ose lajmet mund të jenë të këqia. Por ne do t’ju themi të vërtetën.” Ndërkaq, ç’prej vitit 1976, këto fjalë janë mishëruar në Kartën e Zërit të Amerikës, në dokumentin që detyron me ligj Zërin e Amerikës që të “Shërbejë si burim i besueshëm dhe i mirë-informuar lajmesh”. Për më tepër, ky ligj detyron VOA-n që trasmetimet e sajë të jenë, “Të sakta, objektive dhe gjithpërfshirëse”. Në këtë frymë saktësie, objektiviteti dhe gjithpërfshirjeje ka vepruar edhe Zëri i Amerikës në gjuhën shqipe, për çdo ditë dhe për çdo program që ka transmetuar për 75-vjetë tani, gjithmonë në mbështetje të lirisë dhe demokracisë së vërtetë në Shqipëri dhe në Kosovë si dhe në mbrojtje të të drejtave të shiqiptarëve anë e mbanë trojeve të tyre autoktone.

Ashtu si gjatë 75-viteve të ekzistencës së tij, me të njëjtin përkushtim ndaj së vërtetës dhe besueshmërisë në emisionet e tij dhe angazhimit për liri e demokraci, Zëri i Amerikës në gjuhën shqipe edhe sot vazhdon të komunikojë me botën shqiptare kryesisht nepërmjet programit televiziv “Ditari”, por edhe nepërmjet materialeve “online”, si edhe platformave të tjera siç është “facebook”, duke furnizuar shikuesin dhe lexuesin shqiptar në vendlindje por edhe e anë e mbanë botës, me lajme, analiza dhe intervista nga Amerika, nga bota por edhe nga korrespondentët e Zërit të Amerikës anë e mbanë trojeve shqiptare, mbi ngjarjet në rajon.

Zëri i Amerikës në shqip — si njëri prej dyzina gjuhësh të huaja që enti i përgjithëshëm i Zërit të Amerikës ka transmetuar gjatë 7-8 dekadave të kaluara, pothuaj pa ndërprerje – vazhdon të jetë edhe në këtë përvjetor, pjesë e kësaj historie krenare lajmesh dhe informacioni të sakt, objektiv dhe gjithëpërfshirës.

Ndonëse gjatë gjithë historisë së tij 75-vjeçare, Zëri i Amerikës në gjuhën shqipe ka qenë – administrativisht — një ndër transmetimet e entit Evropian të VOA-s, sot është pjesë e Drejtorisë së VOA-s për Euro-Azinë, nën drejtimin e Dr. Elez Biberajt, ish Shefit të Seksionit shqip të Zërit të Amerikës, gjatë njerës prej periudhave më të arta të këtij enti por edhe më të rëndësishme për fatin e lirisë dhe të demokracisë në Shqipëri dhe sidomos në përpjekjet për çlirimin dhe pavarësinë e Kosovës. Në kapacitetin e tij si Drejtor i VOA-s për Euroazinë, ku bën pjesë edhe seksioni shqip, Dr Elez Biberaj u drejtojë kolegëve aktualë dhe ish-kolegëve të tij të Zërit të Amerikës në gjuhën shqipe këtë mesazh, me rastin e 75-vjetorit të themelimit të tij.

“Urime të përzemërta Shërbimit Shqip të Zërit të Amerikës me rastin e 75 vjetorit të transmetimeve në gjuhen shqipe. Programi i parë në shqip ka fillluar me datën 13 maj 1943, një kohë kur Zëri i Amerikës transmetonte në shumë pak gjuhë. Kjo dëshmon rëndësinë që Shtetet e Bashkuara u jepnin aspiratave të kombit shqiptar për pavarësi dhe demokraci. Transmetimet në shqip u ndërprenë në mbarim të Luftës së Dytë Botërore, në vitin 1945, dhe rifilluan më 13 maj 1951. Zëri i Amerikës ka qenë dëshmitar i ngjarjeve më të rëndësishme të historisë së kombit shqiptar dhe ka shërbyer vazhdimisht si një burim i besueshëm lajmesh dhe informacioni. Është e vështirë të gjesh një mjet tjetër shtypi që të ketë mbuluar dhe që vazhdon t’i mbulojë zhvillimet në Ballkan në një mënyrë të tillë gjithëpërfshirëse dhe gjithë-shqiptare si Zëri i Amerikës. Shërbimi Shqip vazhdon të luajë një rol të rëndësishëm dhe gëzon një ndër audiencat më të mëdha mes shërbimeve në të gjitha gjuhët e tjera të Zërit të Amerikës.

Mirënjohje kolegëve të Shërbimit Shqip dhe të gjithë gazetarëve që kanë pasur fatin dhe nderin të punojnë për Zërin e Amerikës dhe të japin ndihmësen e tyre modeste për lirinë dhe demokracinë e kombit shqiptar!”, përfundon urimin e tij Dr. Elez Biberaj drejtuar kolegëve aktualë dhe ish-kolegëve që kanë punuar për 75-vjetë në Zërin e Amerikës në gjuhën shqipe.

Dr. Elez Biberaj, Drejtor i Zërit të Amerikës për Euroazinë/

Ashtu siç thotë edhe Dr. Biberaj në urimin e tij më lartë, drejtuar Shërbimit shqip të Zërit të Amerikës, madje edhe 75-vjet pas themelimit të tij, “Shërbimi Shqip vazhdon të luajë një rol të rëndësishëm dhe gëzon një ndër audiencat më të mëdha mes shërbimeve në të gjitha gjuhët e tjera të Zërit të Amerikës”. Në raportin e fundit të Drejtorisë të Zërit të Amerikës për Euro-Azinë, thuhet se programet e Zërit të Amerikës në gjuhën shqipe, “Tërheqin dhe influencojnë më shumë njerëz se çdo transmetues tjetër ndërkombëtar lajmesh në Shqipëri, në Kosovë dhe në trojet shqiptare në Maqedoni, Serbi e Mal të Zi.” Ky fakt është vërtetuar edhe edhe nga raporte të tjera anketimesh ndërkombëtare, sipas të cilave VOA-shqip llogaritet të ketë në Shqipëri një audiencë prej 60.5% në radhët e të rriturve dhe 64% e të rriturve në Republikën e Kosovës në javë, duke theksuar se 4 nga 5 shikues në Shqipëri të programit televiziv të VOA-s shqip, e vlerësojnë këtë emision si “shumë të besueshëm”.

Në të vërtetë, ky fenomen është tepër i rrallë në fushën e transmetimeve ndërkombëtare – ndoshta i pa precedencë — kur një program lajmesh e informacioni nga jashtë, siç është Zëri i Amerikës në gjuhën shqipe, të tërheqë një përqindje kaq të madhe të shikuesve, në të gjitha trojet shqiptare.

Foto marrë 5 vjet më parë, me rastin e 70-vjetorit të VOA-s shqip të stafit aktual dhe disa ish-pjesëtarve të seksionit shqip.

Për aq sa ky fakt është një vlerësim i meritueshëm i punës që Shërbimi Shqip i VOA-s ka bërë gjatë këtyre 75-viteve për mirë-informimin e shqiptarëve kudo — shpesh herë nën rrethana të vështira – aq më tepër kam drojë se është një tregues i dhimbshëm i gjëndjes dhe i mjedisit jo të mirë politiko-mediatik, në të cilin vepron media sot, si në Shqipëri ashtu edhe në Kosovë. Ente që merren me mbrojtjen e lirisë së shtypit në botë, siç është organizata “Freedom House”, e kanë karakterizuar median në Shqipëri dhe në Kosovë si, “gjysëm të lirë” dhe subjekt kontrolli dhe influence nga partitë politike dhe nga interesa të tjera biznesi. Sipas ekspertëve, mungesa e një medias vërtetë të lirë, objektive dhe të besueshme, sipas standardeve ndërkombëtare në Shqipëri dhe në Kosovë, pasqyron edhe arsyet e vështirësive të këtij tranzicioni të lodhur dhe të stërgjatur politik, me të cilin po përballet shoqëria shqiptare — nga komunizmi gjysëm shekullor, në një demokraci vërtetë funksionale.

Fatkeqsisht, me prirjet autoritare politike që vihen re në radhët e udhëheqësve aktualë politikë shqiptarë, qoftë në Shqipëri qoftë edhe në Kosovë, ka gjasë që Zëri i Amerikës në gjuhën shqipe të festojë edhe 150-vjetorin e themelimit të tij, megjithse disa media të caktuara shqiptare ia kanë ndjedhur dhe dëshiruar mbylljen, me kohë. Besoj se tendencat autoritare alla erdoganiste dhe putiniste në proceset politike shqiptare, madje edhe gati 30-vjetë post-komunizëm, do ia zgjasin jetën VOA-s shqip edhe për 75-vjetë të tjera dhe janë arsyeja kryesore që Zëri i Amerikës, edhe sot në 75-vjetorin e themelimit të tij, vazhdon të jetë kaq popullor dhe të luaj gjithnjë një rol kryesor në hapësirën mediatike shqiptare, 28-vjetë pas shëmbjes së komunizmit.

*Autori ka shërbyer në detyra të ndryshme të Zërit të Amerikës gjatë një karriere 30-vjeçare, përfshirë shef i Shërbimit Shqip dhe drejtor i VOA-s për Europën.

————————————————————————————————–

Kënga më poshtë është nga rapsodi Sadik Qeriqi kushtuar Zërit të Amerikës. Kjo këngë është kënduar fillimisht nga rapsodi i ndjerë Sali Mani me rastin e 50-vjetorit të Zërit të Amerikës në gjuhën shqipe.

https://www.youtube.com/watch?v=ISjfDPwIsa0