Archives for March 2020

Mes profecive

March 18, 2020 by dgreca

Nga Astrit Lulushi/

Pse njerëzit duhet t’i humbasin gjërat për të kuptuar se janë ato që i duhen? Kur mbyllim sytë, asgjë nuk shohim, gjithçka ikën, gjithçka që mohojmë, denigrojmë e përbuzim, shërben për të na shtypur, dhe ajo që na dukej e keqe, bëhet burim bukurie, gëzimi dhe force, nëse përballet me një mendje të hapur. 30 vite pas një shtypje të egër të brendëshme 45 vjeçare, tani pak nga pak, njerëzit po e kuptojnë se kurrë nuk kanë dalë prej saj. Udhëheqja krijon iluzionin e çlirimit, duke i bërë të tjerët t’a gjykojnë se përpiqet, por është e paaftë dhe e dobët, sepse në fakt ajo nuk është larguar aspak nga udha e para-ardhësve, por me taktika mashtruese e tërheq popullin zvarrë nëpër terr, duke ia lidhur sytë ditën dhe ia zgjidhur natën, për t’i mbajtur të verbër. Vemendja nga gjithçka është larguar, përveç nga lufta ndaj virusit. Për ndryshime e reforma nuk flitet, as për mbrojtje kushtetute e protesta; kufijtë janë mbyllur, njerëzit po ashtu, çdo gjë në status-quo, heshtja si re e zezë bie; frika pushton zemrat, populli dridhet, nuk e di ç’e pret në një shtet kurrë të përgjegjshëm. Në vendin e të verbërve, njeriu me një sy është mbret, citohet të ketë thënë Erasmus i Roterdamit (1466-1536).

KORONOVIRUSI- 113 TE VDEKUR NE SHBA

March 18, 2020 by dgreca

-18 Mars 2020- Sipas Organizates Boterore te Shendetesise ne te gjithe Boten jane te infektuar me virusi COVID-19, rreth 204264 persona, jane shenuar 8244 viktima, jane sheruar 82107 te trajtuar. Situate e rende ne Itali,mbi 2500 te vdekur.
Koronovirusi shenoi viktimen e 113 ne SHBA sipas raportimeve te medias, nderkohe qe raportohet se ne te 50 shtetet virusi eshte i pranishem. Numri me i madh i viktimave eshte shenuar ne Washington, ku raportohen 48 te vdekur, nderkohe qe edhe per numrin e infektuareve qendron ne vend te pare Washingtoni, New Yorku me nga rreth 1ooo mbartes te virusit, Kalifornia etj.Per Presidentin Trump, Amerika, nje vend i madh, po mbrohet mire dhe administrata eshte duke punuar fort per ti minimizuar pasojat.Presidenti nuk e fshehu faktin se: “Do të vdesin shumë njerëz. Qëllimi ynë është të pakësojmë numrin e njerëzve që mund të vdesin.”Sipas Organizates Boterore te Shendetesise ne te gjithe Boten jane te infektuar me virusi COVID-19, rreth 204264 persona, jane shenuar 8244 viktima, jane sheruar 82107 te trajtuar.Nderkohe ne Shqiperi eshte shenuar viktima e dyte ne Shqiperi nga Kosonavirusi. Sot u njofua vdekja e 66 vjecarit nga Lushnja I cili ishte ne mjekim intesiv ne spitalin infektiv ne Tirane, ndersa numri I te infektuareve ne Shqiperi u raportua se kishte shkuar ne 59.Kosova vazhdon te kete tregues me te mire nga infektimi. Atje deri tani jane shenuar 19 te infektuar, por serish vihet re nje perplasje mes institucionit te Kryeministrit dhe te Presidentit.Pas mbledhjes se Keshillit te Sigurise gjate 17 marsit presidenti deklaroi se kishte dekretuar shpalljen e gjendjes se jashtzakonshme, por qeveria permes zv/kryeministrit, e kundershtoi, duke thene se vendimi do te merret hap pas hapi, pasi te ndiqet situata.

Arrin në 100 numri i të vdekurve nga koronavirusi në ShBA

March 17, 2020 by dgreca

17 Mars 2020- Në Shtetet e Bashkuara, COVID-19 vazhdon të përhapet dhe numri i të vdekurve arriti shifrën 100, sipas njoftimeve të sotme ende jozyrtare.

Shtetet më të goditura të Amerikës vazhdojnë të jenë Uashingtoni, Nju Jorku dhe Kalifornia.Numri i rasteve të konfirmuara si në Uashington ashtu edhe në Nju Jork po arrin në rreth 1,000. Në shtetin Uashington, zyrtarët raportojnë për të paktën 48 vdekje që nga fillimi i pandemisë.

Zyrtarët thanë se administrata do të bëjë ç’është e mundur për të frenuar pandeminë.

“Për një vend kaq të madh, ne po ecim mirë,” tha Presidenti Trump.

Numri i përgjithshëm i rasteve të konfirmuara në SHBA e ka kaluar shifrën 5,000 ndërkohë që është shtuar numri i testimeve.

Presidenti Trump tha: “Do të vdesin shumë njerëz. Qëllimi ynë është të pakësojmë numrin e njerëzve që mund të vdesin.

NJU JORK: A DO TE KETE KARANTINË?

Guvernatori i New York-ut Andrew Cuomo tha të martën se nuk kishte në plan të impononte karantinë në asnjë prej qyteteve në shtetin e tij.

“Nuk kam asnjë interes dhe asnjë plan të çfarëdolloji, që të vendos karantinën në ndonjë qytet,” tha Cuomo në një konferencë shtypi. Sidoqoftë, ai tha se ekziston mundësia që të ketë mbyllje më dramatike, përveç mbylljes së restoranteve, bareve dhe shkollave, për të frenuar përhapjen e koronavirusit.

Ai tha gjithashtu se numri i rasteve në shtetin e Nju Jorkut pritet të arrijë kulmin pas 45 ditësh.

Ndërkohë, në kryeqytetin Uashington tani per tani ka thjesht mbyllje shkollash, kinemash, palestrash dhe restorantesh.

MUNGESË VENTILATORËSH

SHBA aktualisht ka rreth 160,000 ventilatorë, shumë më pak se 740,000 që do të duheshin në rastin e një pandemie “të rëndë” si gripi spanjoll i vitit 1918.Presidenti Trump u ka thënë shteteve të ndryshme amerikane që të mos presin ndihmën federale për pajisje të tilla “nëse mund t’i marrin ato më shpejt duke i siguruar vetë”.

Zyrtarët theksuan sot se do të zgjerojnë metodat e telemjekësisë. Pacientët nuk do të duhet të paguajnë nëse kontaktojnë dhe konsultohen me mjekun përmes internetit, pa u dashur të shkojnë vetë te mjeku.

Kryetari i Bashkisë së Nju Jorkut Bill de Blasio tha të martën se banorët duhet të jenë të përgatitur për mundësinë që të qëndrojnë brenda në shtëpi për të frenuar përhapjen e koronavirusit të ri. Vendimi se si do të veprohet ka të ngjarë të merret brenda 48 orëve të ardhshme, tha kryebashkiaku.

Qyteti i Nju Jorkut gjithashtu nënshkroi marrëveshje me një laborator privat për të zgjeruar kapacitetin e testimit deri në 5,000 teste në ditë, tha ai.(Kortezi-Zeri i Amerkes)

MË SË FUNDI DO TË DUHET TË KTHEHEMI TË LIRË

March 17, 2020 by dgreca

Nga Pierluigi Battista/ Perktheu:Eugjen Merlika/

Duhet të jemi optimistë, do të mbarojë heret a vonë, do të dalim mbasi të kemi dëshmuar fuqinë tonë shpirtërore dhe kurajën tonë. Por duhet të jemi të kujdesshëm, sepse kur gjithshka të ketë mbaruar, të mos jemi mësuar me më të keqen, me fshirjen e lirive tona, me vënien në kllapa të disa prej të drejtave tona që na dukeshin të paprekëshme. Nëse jemi të sëmurë rëndë, pranohen zorile kufizime e pakësim të sovranitetit vetiak, por mendohet gjithënjë për çastin kur gjithshka do të kthehet si më parë e do të rifitohet fuqia, shëndeti dhe liria. Me këtë mbyllje shoqërore të stërmadhe e të nevojshme, më shumë se të nevojshme, rrezikohet të harrohet se duhet të kthehemi mbrapa, në rrafshin e respektimit të lirive vetiake, saktësisht në pikën e nisjes; në pikën e një shoqërie të lirë, ku kontrolli shoqëror duhet të njohë caqe të pakalueshme, ku ndërhyrja e pushtetit publik në jetën private të jetë e frenuar.

Ajo që po jetojmë është e nevojshme, por një ditë nuk duhet t’a qajmë si një çast që duhet të mbyllet, të arkivohet si në kokë dhe në sjellje. Ndërsa përceptohet një atmosferë e tillë: po zbulojmë virtutet e një shoqërie më pak të shfrenuar, më të disiplinuar, më pak të palosur në përmasat vetiake. Ndërsa nuk duhet të jetë ky: urgjenca është e tillë sepse është e kufizuar në kohë, koha e nevojshme për t’a bërë të kotë atë, për të rimarrë lirinë e lëvizjeve, lirinë e zgjedhjeve, lirinë e harxhimit, lirinë për të vendosur vetë në respektimin e plotë të autonomisë vetiake, të asaj që e quajmë frut të vendimeve, nevojave, dëshirave që na përkasin e duhet të vazhdojnë të na përkasin. Lufta kërkon flijime, me qëllim që të mund të kthehemi në kohë paqeje, në të cilën çdo sakrificë e luftës fiton një kuptim. Ja sepse duhet të jemi optimistë: e gjithë kjo do të mbarojë, duhet të mbarojë edhe zakoni i mungesës së lirisë. E gjithë kjo do të mbarojë, por nuk duhet të marrim me mënd që është e drejtë të paguajmë për fajet e kaluara të mënyrës sonë të jetesës. Nuk kemi asnjë faj për të paguar. Duhet të fitojmë betejën kundër virusit e të rimarrim të drejtat tona e të kërkojmë rivendosjen e vlerave të një shoqërie të lirë të përbërë nga individë të lirë. Sot ata janë të zotuar në një mundim të pakufi për t’u kthyer së qëni ata të parët, të lirë edhe për të përsiatur mbi gabimet e tyre. Të lirë.

“Corriere della Sera”, 15 mars 2020- E përktheu Eugjen Merlika

LAMTUMIRË FJALËVE TË MARRA, KTHEHET DËSHIRA E FJALËVE TË VËRTETA

March 17, 2020 by dgreca

… “Dua fjalë që të mos poshtërohen, fjalë që nuk vyshken. Dua gjëmba e rrënjë, në të cilat shumë rrallë mund të duket ndonjë gjethe, por fjalët e tjera nuk i dua…” Mjaft me fjalët që i merr era…/

Nga GIAN ANTONIO STELLA/

“N’errësirë fjalët peshojnë dyfish.”, ka shkruajtur Elias Canetti. Asnjëherë më parë nuk ishim kujtuar sa në këto ditë. Ditë në të cilat të gjithë mund të gjejmë veten në një tjetër prej shënimeve të shkrimtarit të madh, të përmbledhura në librin Provinca e njeriut. Shënime në të cilat ai bënte thirrje: “Dua fjalë që të mos poshtërohen, fjalë që nuk vyshken. Dua gjëmba e rrënjë, në të cilat shumë rrallë mund të duket ndonjë gjethe, por fjalët e tjera nuk i dua…” Mjaft me fjalët që i merr era…

Qartësi. Për këtë italianët ndjejnë nevojë. Duan të kuptojnë. Duhet të kuptojnë. Më së fundi, më mirë se sa të dëgjojnë fjalë siguruese, të paracaktuara të përgënjeshtrohen shpejt, siç ndodhi me fjalinë e virologes Maria Rita Gismondo (“Qe një shpëlarje truri kolektive…. Kur e gjithë kjo të ketë mbaruar, do të porosis një varëse t’artë me formën e koronavirusit”) parapëlqejnë maturinë e ndershme të shkencëtarëve si Alberto Mantovani: “Koronavirusi është një armik i panjohur. Nuk e njohim. Të bëhen asgjë rreziqet është shkencërisht e gabuar, madje e rrezikshme”.

Dalja kobzezë e Christine Lagarde, presidente e BQE që, pak ditë më parë, shkaktoi rënien drastike të bursave nëpërmjet një fjalie të gabuar në çastin e gabuar, duke detyruar të ndërhynte edhe vetë kreu i Shtetit, qe vërtetimi i fundit për të satën herë i faktit se si fjalët, për t’a thënë me librin e Carlo Levit, janë me të vërtetë gurë. Jeta jonë, prej shumë vitesh, merret me një klasë politike që jo vetëm nuk ka kundërshtuar poshtërimin e gjuhës së vendit, të paditur nga njerëz të shtatit të Tullio de Mauro apo Francesco Sabatini, por e ka shoqëruar, gudulisur. Përfundimi është se fjalët dalëngadalë kanë humbur kuptimin.

Kemi lexuar e dëgjuar gjithshka në tridhjetë vitet e fundit. Fyerjet kundërshtarëve të krahasuar me Stalinin, Goebbelsin, Hitlerin e Pol Potin. Britmat shtazarake në sallat parlamentare të kthyera shpesh në mejhane grindavecësh sherrxhinj: “Hale! Je një hale! Hale!”, “Pushtër! Të shitur! Pushtër!,” “Je një kurvë!”, “Çakall komunist!” e të tjera. Deri në fyerjen në rrugë të një kreu Shteti, Oscar Luigi Scalfaro: “Me një pordhë do t’i nxjerr bojën”. Një barbarizim i pandalshëm, që do të kishte shkandulluar edhe njerëz me gjykime të ashpra si Filippo Tommaso Marinetti që kapej me Gabriele d’Annunzio duke e vulosur si një “budalla xixëllues”.

E sa herë që dikush shkandullohej , fyhej me një zgërdhimje, sikur të bëhej fjalë për ankesa të shpirtërave të bukur: “E çfarë kam thënë vallë?”. Deri edhe akuzat Evropës që ishte, simbas Umberto Bossit, “një diktaturë naazikomuniste”, kaloheshin si një shaka e asgjë më shumë: “E çfarë kam thënë vallë?” Kuptohet vetiu se pse kur Webi filloi të mbushej me plehra antisemite, një ministër Drejtësie arriti deri aty sa të udhëhiqte rebelimin kundër atyre që në Bruksel mendonin për një ligj që të dënonte racizmin: “Jo. Në demokraci një qytetar duhet të ketë të drejtën të thotë marrëzitë më të mëdha që beson”.

Ose të shtjerë në fushatat zgjedhore, kuptohet, premtime gjithënjë e më mahnitëse. Një milion vënde pune. Dy milionë vende pune. Nga një çark dhëmbësh për të gjithë. Nga një shtëpi secilit. Zhdukje të burokracisë. Fshirje të varfërisë. Të gjithë duke i shkuar pas Cettos gjithfarësh: “Do u japim njëmijë euro çdo njeriu. Dymijë! nuk do të ketë më fatura të gazit dhe, shtoj do t’i heqim edhe ato të dritave. Poshtë kopracia, hajt! T’i lyejmë shtëpitë e të gjithëve. Falas!”.

Ditë mbas dite, për inat të një pakice të vullnetëshme, fjalët prej guri që bëjnë një Shtet serioz janë zbrazur deri sa janë bërë shumë shpesh të lëngëta, të avullta, të mekura. Të kota. Të kthyeshme si një mushama me dy ngjyra. Një tweet, një postim, një video flash, një fjali e drejtë, e gjithshka mund të fshihet. Çdo kompetencë. Çdo studim. Çdo bindje shkencore. Reset. Hajt. ”Mbi shumë të rinj e djelmosha, me bashkëpunimin e shumëve”, ka shkruar gjuhëtari Massimo Arcangeli, “zotëron një minimalizëm pop në emër të të cilit do të duhej të rrëzohej gjithshka që duket si pengesë kërkesave të një komunikimi sa depërtues po aq refraktar për të pranuar vetëm një grimcë të mendimit të ndërlikuar”. “Fjalët, uffa!”.

E megjithatë kujton Papa Françesku, “fjalët nuk janë asnjanëse, dhe as i lënë kurrë gjërat siç janë. Nuk lindin në tavolina, në sallonet e mira të rretheve të mbyllura dhe të vetëparaqitura. I japin më mirë zë vlerave kulturore e shpirtërore të rrënjosura në kujtesën e përbashkët të një populli, të cilit i kthejnë fuqi të re. Pjellshmëria e tyre është e lidhur me një bashkëndarje të jetës; është e përpjestuar me gatishmërinë me të cilën ne pranojmë të lihemi të pyetemi e të trazohemi nga realiteti, nga gjëndjet e historitë e njerëzve.”

Ja pra, nëse ka ndonjë dhuratë që këto ditë të tmerrshme mund të na lenë është kjo: rifitimi, mbas kaqë gumëzhimash e poteresh e përçmimi të kompetencave, të fjalëve që kthehen të kenë një peshë.

“Corriere della Sera”, 15 mars 2020 E përktheu Eugjen Merlika