Archives for April 2020

SHUHEN SHPRESAT MBI EFEKTIVITETIN E ILAÇIT TË MALARJES

April 25, 2020 by dgreca

FAKTI: Efektiviteti i hidroksilklorinës në trajtimin e pacientëve me COVID-19 nuk dha rezultatin e pritur në New York-/

TABLOJA 24 ORËSHE E LUFTËS KUNDËR KORONAVIRUSIT/
NGA DALIP GRECA/ Bota duket se i ka dhënë liri koronavirusit, në përpjekje të dështuara deri tani për ta frenuar. Tabloja e shifrave vazhdon e thellohet. Edhe për të Premte realiteti ishte i zymtë: u raportuan 105 mijë e 616 të infektuar të rinj, nga 78 mijë e 304 që ishin shifrat e së Enjtes, duke e çuar numrin e përgjithshëm në 2 milion e 828 mijë e 617,ndërsa numri i të vdekurve ka kapë shifrën 197 mijë 09.

Tabloja e betejës me Koronavirusin gjatë ditës së Premte në SHBA dha këto shifra: Numri i përgjithshëm i të infektuarëve shkoi në 925 mijë e 38, me rreth 37 mijë e 960 të infektuar të rinj, të përfituar nga rritja e numrit të testimeve.Deri në mbrëmjen e vonë të së Premtes u raportua se në SHBA ishin kryer 5 milion, 20 mijë e 850, testime, ku numri më i madh i takon qendrës së epidemisë, shtetit të New Yorkut me 730 mijë e 656 të testuar. Numri i viktimave në 24 orët e fundit ishte 1 mijë e 951 duke e çuar numrin e përgjithshëm në 52 mijë e 185 të vdekur.

New Yorku vazhdon t’i ulë parametrat e këqinj, duke raportuar gjatë së premtes 422 të vdekur(nga 507 të Enjten), me numër të përgjithshëm të jetëve të humbura 21 mijë e 283, duke iu afruar në total shteteve të Europës që kanë pësuar më shumë viktima: Italisë që ka 25 mijë e 969, Spanjës me 22 mijë e 524, Francës me 22 mijë e 245, dhe duke lënë pas Britaninë e Madhe me 19 mijë 505.

Shteti i New Jersy-t edhe gjatë së Premtes vazhdoi që të qëndrojë nën shifrat e javës së shkuar; u raportuan 189 të vdekur, në total 5 mijë e 617, një shifër e përafërt me Gjermaninë, e cila është shteti europian që e ka menaxhuar mjaft mirë betejën kundër koronavirusit dhe ka deri tani vetëm 5 mijë e 653 të vdekur, ndërkohë që të premten Gjermania kishte vetëm 78 viktima.

Massachustes e kaloi shifrën e 50 mijë të infektuarëve, me një shtesë prej 4 mijë e 946 të infektuarësh të rinj, që u raportuan të premten, ndërsa viktimat ditore kapën shifrën e 196 jetëve të humbura(në total 2 mijë e 556).

Michigani sërish u ngjit tek numrat treshifror për viktimat, duke e çuar shifrën e përgjithshme të viktimave në 3 mijë e 85, ndërsa numri i të infektuarëve 36 mijë e 641. Ndër shtetet e tjerë që raportuan viktima gjatë ditës së premte ishin: Connecticut me 125 të vdekur, Florida 59, Louisiana me 61, Meriland 50, Ohio 34, Indiana 35, Virginia 38, Missouri 24, Minnesota 21, Texas 25 etj. Mesatarja e dy javëve të fundit e jetëve të humbura në SHBA ka qenë rreth 2 mijë.

COVID-19 është i pranishëm në të 50 shtetet e SHBA-së, ku një pjesë i kanë dhënë fund izolimit, ndërsa të tjerët po planifikojnë hapje graduale në ditët që vijnë.

***

Shuhen shpresat mbi efektivitetin e hidroksilklorinës

Një studim i Departamentit të Shëndetit të Shtetit të Nju Jorkut mbi efektivitetin e hidroksilklorinës në trajtimin e pacientëve me COVID-19 tregoi se ilaçi kundër malaries dha pak efekte në luftimin e sëmundjes.

“Ne nuk shohim ndonjë ndryshim statistikisht domethënës midis pacientëve që morën ilaçin dhe atyre që nuk e morën,” tha David Holtgrave, Dekan i Universitetit të Shëndetit Publik në Albany. Në një studim të udhëhequr nga Holtgrave, 600 pacientë në zonën e New York City u monitoruan. Disa e morën ilaçin së bashku me antibiotikun azitromicinë, dhe disa pa të. Të enjten në CNN, Guvernatori Andrew Cuomo tha, ” hidroksilklorina nuk dha efekt pozitiv, por nuk pat as pasoja negative… në të vërtetë nuk pati një efekt të dukshëm në shkallën e rikuperimit.”

***

Të paktën 150 mjekë italianë kanë vdekur nga koronavirusi

Në Itali, të paktën 150 mjekë kanë vdekur pas infektimit nga koronavirusi, deklaroi të Premten e 24 prillit Shoqata Italiane e Mjekëve.

Profesionistët e kujdesit shëndetësor përbëjnë rreth 10% të të gjithë të infektuarëve, u theksua në deklaratë.

Një grup i veçantë italian i kujdesit shëndetësor, ANAAO, kritikoi dekretin e qeverisë, që synonte forcimin e sistemit shëndetësor, që siç thanë ata nuk është ai që duhet dhe se ishin te zhgenjyer.

ANAAO i quajti masat e përcaktuara në dekret, te pamjaftushme, po ashtu edhe shuma prej 25 miliardë euro (27 miliardë dollarë), plotësisht zhgënjyse. Dekreti u miratua nga qeveria të Premten, 24 prill 2020.

“Financimi shtesë i ofruar nuk është i mjaftueshëm për të garantuar shpërblimin e të gjitha orëve të tepërta të punës midis shkurtit dhe marsit, dhe nuk i përligj frymën e sakrificës, humanizmin, përkushtimin e mjekëve dhe personelit të gjërë mjeksor, thoshte deklarata.

Pandemia goditi ashpër sistemin e kujdesit shëndetsor në Itali, i cili nuk ishte në gjendje të përballonte stuhinë e shtrimeve massive të pcientëve të infektuar. Financimet në sistemin e shëndetsisë kanë qenë farë të pamjaftushme në Itali.

“PROMOVIMI” I PRESIDENTIT TRUMP

Presidenti Donald Trump i habiti të gjithë tek promovoi të enjten me 23 prill, idetë e tij për trajtimin e koronavirusit me anë të injektimit në trup të lëndëve të rrezikshme dezinfektuse. Në daljet e përditshme para gazetarëve ai u sugjeroi shkenctarëve të fokusohen në efektet e bombardimit të trupit të pacientëve me rreze ultravioletë, duke shtuar, të shihet mundësia e injektimit të lëndëve helmuese si dezifektantët apo alkooli në gjakun e tyre.-“Kam parë se si dezinfektantët e shkatërrojnë virusin brenda një minute, dhe nuk e di a ka ndonjë mënyrë që kjo të realizohet me injektim të brendshëm, si një lloj pastrimi, pasi virusi futet në mushkëri dhe shumohet, tha Presidenti.

Koordinatorja e taskforcës për Covid-19, Debora Bërks, natyrisht nuk e duartrokiti këtë promovim idesh të presidentit.

Response to Washington Times- ANALYST’S DISTORTED VIEWS ON US POLICY IN KOSOVO

April 24, 2020 by dgreca

By Elmi Berisha/

President of The Pan-Albanian Federation of America VATRA/

The opinion piece “Let Bill Clinton’s failed Kosovo strategy wither amid the COVID-19 pandemic,” published by Washington Times on 22 April 2020 by J. Michael Waller is factually incorrect and dangerously inflammatory. Although his position is articulated clearly in the title, his opinion is not informed by facts nor reality. The US policy in Kosovo has been shaped and defined by meaningful bipartisanship in Washington.

Mr. Waller, a Senior Analyst for Strategy at the Center for Security Policy, should recall that President George H. W. Bush sent a letter on December 1992 to Slobodan Milosevic, which is documented and referred to as “Christmas Warning”. In it, then President Bush Senior warned Serbian leader to keep away from Kosovo to avoid military action. Then, it is was during the presidency of George W. Bush that Kosovo was recognized by the United States. Throughout the 1980s and 1990s, a great number of Republican leaders such as former Secretary of State James Baker, Member of the House of Representatives, the late Benjamin Gilman, former Leader of the Senate, Robert Dole, late Senator John McCain, Senator Malcolm Wallop, Senator Mitch McConnell, Congresswoman Sue Kelly, to mention only a few, have consistently supported Kosovo. The Albanian community in the US has continuously expressed gratitude for their efforts and for introducing resolutions concerning the abuses of human rights by the Serbian forces in the former Yugoslavia.

The author slides further into debunked and perverted misconceptions regarding the 1999 Kosovo War by characterizing it as religious: Muslims vs. Christians. Historically, Albanians including ethnic Albanians of Kosovo belong to three denominations living in harmony: Muslims, Catholics and Orthodox. In fact, mosques, churches and cathedrals stand next to one another in townships and municipalities all around Kosovo. It has been Serbia’s policy to continue to push hard to convince the world that the conflict in Kosovo was of religious nature or that religion was a major component. So, in his piece, Mr. Waller brings back one of the Serbian myths that Kosovo’s conflict was between Christian Serbs and Muslim Albanians. Fact is that the conflict was purely political and the extreme oppression of Albanians at the hands of Serbian authorities fueled by war-crime criminal Slobodan Milosevic resulted in several wars in former Yugoslavia. Furthermore, a senior analyst such as Mr. Waller with knowledge of the region’s history should know that Serbia waged wars against Slovenia and Croatia, constituent republics of the Former Yugoslavia with an overwhelming majority of Catholic Christian populations. It was Milosevic’s nationalist rhetoric coupled with his thirst for Serbia’s domination and control that fueled the conflicts and the breakup of the Yugoslav Federation.

The statement of Mr. Waller that “the breakaway landlocked province has zero strategic value to the United States” has no merit and has been proven false by American politicians on both sides of the isle. As recently as last February, America’s Ambassador to the Republic of Kosovo, Philip Kosnett, nominated by President Trump last year, speaking at meeting with the community in New York stated that the US presence in Kosovo enjoys bipartisan support.

As a matter of accuracy, even the picture of Kosovo that Mr. Waller paints for the readers is incomplete. He opens his piece with descriptions of boulevards and objects named after US Democratic politicians. To be true, the author speaks of Bill Clinton Boulevard, yet sidesteps, literally, George W Bush Boulevard in Prishtina, which runs from Grand Hotel up to the Cathedral of Saint Mother Teresa. This is only one ‘urban’ example that deflates the author’s uninformed position of the physical landscape as well as the US policy on Kosovo. Mr. Waller need only recognize that the Cathedral of Saint Mother Teresa in Kosovo’s capital is dedicated to the founder of Catholic missionaries of charity, who was born in an Albanian family and whose parents were ethnic Albanians of Kosovo.

We wish to thank the editor for allowing the reader to have an informed view based on facts presented in this response.

Elmi Berisha

President of The Pan-Albanian Federation of America VATRA

Message from the Councilman Mr. Mark Gjonaj

April 24, 2020 by dgreca

Dear Friends:/

I hope you and your families are staying well during this pandemic. I also hope that you had a meaningful Easter and Passover and wishing all who observe, a blessed month of Ramadan.

Although New York is flattening the curve and there are good signs that social distancing is working, hospitalization, ICU rates and ventilator rates use are lower than projected, we must continue to do our part to stop the spread and protect our loved ones and essential workers.

As we continue our work, the NYC Council held the first-ever virtual Stated Meeting in the history and budget and legislative hearings are moving forward. My office has already put together weekly Virtual Townhalls on issues that mostly impact our district such as Small Businesses, Healthcare and Senior Resources and many are under way. We have continued our Food and PPE Drives, as well as the COVID-19 Cleaning Initiative for senior homes and community buildings. As always, to ensure you receive the best assistance, contact us at (718) 931-1721 or email us at MGjonaj@council.nyc.gov.

And while I am certain that our city will be stronger in the face of this pandemic, I want to express my condolences to those who have lost family and friends during this time and my thoughts and prayers go out to those who are continuing the fight against the virus. We are thankful for our healthcare workers, first responders and essential employees who put their lives on the line every day to save and protect all of us. We are forever indebted to them. We’re all in this together!

Sincerely,

NYC Councilman Mark Gjonaj

District 13, Bronx

PRESIDENTI HASHIM THAÇI E KEQJA ME E MADHE E KOSOVËS NË 20 VITET E FUNDIT

April 24, 2020 by dgreca

-Rrënimi i demokracisë dhe përpjekja për instalim të diktaturës
Opinion nga MA.Agim Aliçkaj*/
Asnjëherë, nuk kam menduar që me opinionet, analizat dhe intervistat e mija, në shtypin shqiptar, të bëhem një njeri që gjykon ose paragjykon dikë. Por, as nuk mund të qëndroj e të mos jap një opinion apo koment pikërisht, kur shoh që diçka simbas mendimit dhe bindjes time nuk ecën ashtu si duhet, ose nuk është ashtu si do të dëshironim të gjithë të ishte, në të mire të Kosovës.
Reagimi i ditëve të fundit të Kryeparlamentares së Kosovës znj. Vjosa Osmanit, përmes një shkrimi në Facebook, që ka thënë se “Si sot 7 vite më parë, Thaçi solli për votim në Kuvend marrëveshjen e tij me Dacic, të cilën e quajti njohje të Kosovës nga Serbia. Marrëveshja, në fakt, krijoi Asociacionin e Komunave Serbe, legalizoi strukturat kriminale të Veriut, i futi strukturat e sigurisë së Serbisë në institucionet tona, krijoi sistem jo unitar gjyqësor e ofroi amnisti për serbët që kishin kryer krime. Atëherë votova KUNDËR, e bindur që kjo nuk ishte as njohje e as marrëveshje finale dhe vetëm hapte rrugë për shkelje të tjera të rënda në dëm të shtetësisë e sovranitetit të vendit”.
Kjo ishte shumë e qëlluar dhe më nxiti që të bëj komentin tim si vijon:  “E nderuara Kryetare e Parlamentit te Republikës se Kosovës, znj. Vjosa Osmani, Hashim Thaçi është padyshim e keqja me e madhe qe i ka ndodhur Kosovës në 20 vitet e fundit, ndoshta edhe gjatë gjithë historisë. Ka shume shpjegime për këtë po si mërgimtar nuk dëshiroj të merrem me to. Një gjë është e qartë, Vucici është duke bërë lojë me te dhe nëpërmjet tij me fatin e Kosovës. Thaçi nuk e ka të qartë se Serbia nuk ndalet me asnji marrëveshje deri sa nuk e kupton me 100% se nuk ka shance për grabitje të metutjeshme të tokave shqiptare. Pas shfrytëzimit dhe shtrydhjes mirë e gjuajnë në plehra si një lecke atë dhe sipas nevojës edhe vet Vucicin. Dalin me kerkesa të reja me politikanë të rinj , plus referendumin e kanë mjetin e fundit për t’i shkelë marrëveshjet. Unë nuk e përkrah asnji parti por liderët e aftë dhe të fortë si Ju i çmoj, i admiroj dhe i përkrah pa rezervë. Ka shumë si unë dhe numri po shtohet dita-ditës. Prandaj, ju lutem qendroni deri në fitore sepse jeni në rrugë të drejtë dhe popullin me shumicë e keni pas jush. Politikanët e korruptuar dhe të deshtuar i kanë përpelitjet e fundit, kurdo herë duhet të ballafaqohen me votën e popullit dhe do të humbin me turp. Grenellat janë të përkohëshëm. Amerika do të kthehet prapë në anën tonë, në anën e së drejtës. Shendet, suksese dhe respekt te pafund”!
Gabimet dhe keqbërjet e Presidentit Thaçi (not my president anymore) janë të shumta, mjafton të përmenden “fusnota” në Deklaratën e Pavarësisë, humbja e tokave me demarkacione, mosmarrja e liberalizimit të vizave, heqja dorë nga vëllazërit tanë të Kosovës Lindore, korrupsioni, varfëria e pafund dhe zbrazja e Kosovës. Më e keqja është se ai beson në vetvete se është “shpëtimtari” i Kosovës, se ai është më i mënçur se të gjithë dhe se populli i tij është naiv dhe nuk i kupton “të mirat e tij”. Dhe kështu nuk di të ndalet. Takimi i djeshëm me përfaqësuesit e partive politike të Kosovës për formim të një qeverie antidemokratike ishte tragji-komike. Po a ka kund logjikë të interpretohet Kushtetuta se kinse partia e dytë apo e dhjetë paska të drejtë të krijojë qeveri, vetëm nëse ia arrinë për t’i blerë numrat?!  Nëse lejohet kjo presidencë atëherë Kosova kurrë nuk do të ketë qeveri stabile. Sepse partitë e tjera do të jenë gjithmonë të interesuara për ta rrëzuar të parën dhe për ta marrë pushtetin. Kjo gjë do të përbënte shkelje të rëndë të demokracisë dhe vullnetit të popullit. Përpjekja e Thaçit për instalim të diktaturës në Kosovë është shumë e rrezikshme. Gjykatës Kushtetuese nuk mund t’i besohet sepse mund të jetë e influencuar dhe e friksuar se kinse “kështu po kërkon Amerika”.  Përdorja e kartës së Amerikës për të rrëmbyer pushtetin është levizja e fundit e Thaçit në politikë. Populli i Kosovës nuk do ta pranojë kurrë këtë sepse i ka kuptuar mashtrimet e tij. Kur ai ta kupton se vetëm populli i vendit të vet mund ta mbaj në pushtet dhe askush tjetër, përfshirë edhe Amerikën, për te do të jetë shumë vonë.  Ekziston rreziku që vendi të katandiset në kaos të paparë me trazira dhe destalizim të pafund. Vetëm zgjedhjet e lira demokratike mund ta qetësojnë popullin e trazuar dhe të nënçmuar në mënyrë drastike, asgjë tjetër.
Thaçi nuk është i vetëm në këto punë të liga. Bashkëfajtorë me të janë të gjithë ata politikanë, edhe të partive të tjera, që ia mundësuan të abuzojë me Kosovën pandalë, sidomos në 12 vitet e fundit të pavarësisë së kufizuar. Nga të gjithë këta befason më së shumti kryetari i LDK-së Isa Mustafa me garden e vjetër të kompromentuar deri në palcë. Me djallëzinë e tij, dhe akrobacitë që ka bërë dhe po bënë për interesa personale, po e çon Kosovën drejt shkatërrimit. Këtu dëshiroj të sqaroj se nuk e gjykoj njësoj anëtarësinë e gjërë të këtyre partive. Ka në mesin e tyre kuadro të aftë dhe patriotë, por fatkeqësisht të këqinjt jua kanë marrë anën. Duhet shpresuar se në vitet në vijim, ata do të forcohen dhe t’i largojnë politikanët e këqinj nga udhëheqja. Kështu do tu hapen rrugët për tu bërë opozitë e fortë dhe konstruktive, me mundësi që në të ardhmen, me programet dhe punët e veta në interes të shtetit, të konkurrojnë në mënyrë serioze për pushtet. Dëshiroj të shtoj, se kam qenë përkrahës i flakët i rezistencës paqësore të presidentit të urtë dhe trim Ibrahim Rugova dhe më vonë i luftës heroike të UÇK-së të komandatit legjendar Adem Jashari me luftëtarët dhe heronjt e tjerë të kombit, përfshirë edhe Batalionin a lavdishëm Atlantiku nga Amerika. Është zhgënjyese që pasardhësit e tyre të përfshirë në vende udhëheqëse të partive të ndryshme politike me një pjesë të vogël militantësh të zhurmëshme, e kanë devijuar rrugën e tyre. Këtë do ta paguajnë shtrenjtë me humbje të elektoratit në zgjedhjet e ardhshme.
E çmoj shumë guximinë, mençurinë dhe patriotizmin pro-Amerikan dhe pro-Shqiptar të Bordit të Lobit Shqiptaro-Amerikan të prirë nga Joseph DioGuardi dhe Shirley Cloyes DioGuardi, për dalje me Deklaratë Publike në këto ditë vendimtare për Kosovën, me të cilën, ndër të tjera kërkohet nga Presidenti Trump ta lirojë nga detyra e ndërmjetësuesit  të dialogut Kosovë-Serbi, Ambasadorin Richard Grenell. Natyrisht që as ai as Administrata e Presidentit Trump nuk janë fajtor për dështimet njëzet vjeçare në Kosovë. Pra, fajet i kemi vetë që nuk e ndërtuam dhe forcuam shtetin tonë. Ambasadori ka faj se e mori këtë punë me hile, me bisedime sekrete dhe duke anuar haptazi nga Serbia. Shihet se e ka pranuar pa kurrëfarë analize kritike dhe lexim të historisë, versionin e Serbisë se kinse “serbët janë viktimë, se ju ka bërë e padrejtë me bombardimet e NATO-s, se kjo e padrejtë duhet përmirësuar nga Amerika dhe se shqiptarët janë të paaftë për të ndërtuar shtet”. Gabim tjetër shumë i madh i tij është se, i ka marrë si të vërteta gënjeshtrat e Thaçit se ai ka mbështetje të mjaftuar në Kosovë për ta realizuar marrëveshjen me Vucicin. Kjo nuk është asgjë tjetër veçse ndarje e Kosovës me qëllim të krijimit të shteteve etnikisht të pastërta “pa probleme nacionale” duke e realizuar ëndrrën serbe për ”Serbi të madhe” dhe njëkohësisht ëndrrën e Thaçit për sundimtar të përjetshëm në nji shtet, i cili mjafton të ketë territor siç thuhet nga ana jonë “veç sa livadhet e Sadik Ramëve”. Gabimi më i rëndë i Ambasadorit Grenell është ndërhyrja flagrante në punët e brëndëshme të Republikës së Kosovës, me përkrahjen e klasës politike të korruptuar, të dështuar dhe të refuzuar nga populli i Kosovës për të rrëzuar qeverinë demokratike të shpresës dhe anti-korrupsionit, të liderëve më të votuar nga populli, Kryeministrit Albin Kurti dhe Kryeparalamentares Vjosa Osmani, pa ju dhënë mundësi fare për ta treguar veten me punën e tyre. Por, të gjithë ata do ta kuptojnë shumë shpejt se populli i Kosovës dhe mbarë kombi shqiptar nuk pranon më kurrë t’i japë Serbisë asnjë pëllëmbë toke. Ka ardhë koha për një mobilizim të përgjithshëm kudo, në trojet tona etnike dhe diasporë, sidomos në Amerikë, për të ja ndalë turrin furtunës së rrezikëshme Vuçiç-Thaçi-Grenell. Ekziston mundësia që Presidenti Trump as që është i informuar drejt për pështjellimet e tyre në Ballkan, të cilat janë kundër interesave strategjike Amerikane.
Ambasadori Grenell, ushtrues detyre i Drejtorit të Inteligjences më të madhe në botë, ka informata dhe mund ta ketë kuptuar se veprimet e tij kanë dështuar për shkak se nuk e ka përkrahjen e popullit të Kosovës, por nuk dëshiron të tërhiqet për interesa personale dhe mundësisë së humbjes së prestigjit, ndoshta edhe të karrierës diplomatike. Mjafton të ndjekim faqen e tij të twiterit dhe komentet e shqiptarëve, të cilët me shumicë absolute i kritikojnë veprimet e fundit të tij në Kosovë. Me këtë rast dëshiroj t’i lus bashkëkombasit e mi të vetëpërmbahen nga ofendimet dhe sulmet personale ndaj tij. Kjo nuk na ndihmon aspak në çështjen tonë të drejtë.
Historia na mëson se populli shqiptar e ka filluar rezistencen dhe luftën për liri në momentin kur është okupuar nga forcat terroriste serbe dhe okupator të tjerë. Për liri e kan dhënë jetën bijtë dhe bijat më të mira të kombit. Asnjë individ dhe asnjë subjekt brenda dhe jashtë Kosovës nuk ka të drejtë të mendojë dhe të deklarojë se ai i vetëm e ka sjellë lirinë e Kosovës. Amerika na ka ndihmuar ta fitojmë lirinë por nuk ka të drejtë të na marr atë. Kombi shqiptar e don me të drejtë, me zemër dhe pa hile Amerikën, por e don lirinë më shumë se Amerikën dhe më shumë se jetën. Nuk ka forcë në botë që mund ta shtypë dëshirën e një populli për të jetuar i lirë.
*Anëtar i Bordit Ekzekutiv të Ligës Qytetare Shqiptaro-Amerikane dhe i Këshillit të Vatrës

Dy dorëshkrime të çmuara të 1800-ës të Hafëz Xhelalit

April 24, 2020 by dgreca

– Një Kuran në gjuhën arabe/

– Një libër lutjesh në osmanisht/

– që të dy vlerësuar lart nga orientalistët si të përsosur gjuhësisht dhe të një kaligrafie model/

Nga Shpend Sollku Noé/

Kur hordhitë e rinisë së kuqe të shkurtit të 1967-ës rendën të përdhosnin, shktatërronin e digjnin instituzionet fetare, Hyrì Sollakut – xhò Hyria e thirrur me shumë respekt nga beratasit – nuk i kishte shkuar ndërmend që kishin për të mësyrë edhe shtëpinë e tyre në kodrën poshtë Bregut, përballë Biftës, në Berat. Ajo, e veja e Hafëz Xhelalit, nuk besonte që, pasi kishin mbyllur e plaçkitur xhami, kisha, teqe apo vakëfe, ata do të kishin vënë shënjestër edhe shtëpitë e shërbyesve të fesë.

Ishte akoma java kur Shqipëria ishte shpallur shteti i parë ateist në botë, teksa ajo bandë të rinjsh ia mbërriti përpara portës së Sollakëve. Ashtu si edhe tek insitucionet fetare, ata kërkuan të sekuestrojnë bilbiotekën e Hafëzit. Sikur ta kish nuhatur që më parë, xhò Hyria i kish fshehur më të çmuarit e librave poshtë sofasë ku, në vitet e pleqerisë së thellë (ajo jetoi pothuaj një shekull), rrinte dhe kundronte ecejaket e lagjes përballë, në të cilën kishte edhe shtëpinë e vajzës së vetme – Madè. Sofaja ishte e gjatë sa edhe faqja e murit të përbërë kryesisht prej pesë dritaresh të njëpasnjëshme. Ajo e kish parë atë grup të hakërryer të kalonte mbi urën e përroit, përtej të cilës niste ngjitja drejt shtëpisë së tyre. Por nuk ia donte mendja që do t’i binin me grushte edhe portës së saj.

Pa ndonjë urdhër nga prokuroria, ata u futën për kontroll në shtëpi, dhe dretpërdrejt tek biblioteka e Hafëzit. Ishte e pasur, me libra të rrallë, shumë të vjetër, një thesar i vërtetë, kryesisht në gjuhët që kish pasë njohur hafëz Xhelali: shqip, persisht, osmanisht, arabisht e turqisht. Pjesa dërmuese ishin blerë prej tij që kur kish qenë student në Izmir, por edhe më vonë, gjatë udhëtimeve për në Mekë. Në atë bibliotekë gjendeshin edhe shumë dorëshkrime të tij, punë e një jete, të filluar që në kohën kur vazhdonte medresenë.

Gjithçka gjetën harbutërit e rinj e hodhën në oborr. Dikush prej tyre, djalë i lagjes, që u paraqit si sekretar i rinisë, kish marrë me vete edhe një shishe me benzinë. Spërkati nëpërmejt saj pirgun e librave dhe i vuri flakën.

Ndërkaq Hyrì Sollaku, me lotë në sy, ish ngritur nga sofaja, dhe, pa e përmbajtur dot veten, u kish thënë: Ju deshët të shkelmonit zotin, por ato libra që po digjni nuk flisnin vetëm për të. Cili prej jush ia lejon padituria të kuptojë se ç’thuhet në ato fletë?

Kaq u desh që ata të riktheheshin edhe njëherë brenda shtëpisë. Më të egërsuar se herën e parë. Njëri prej tyre, nëpërmjet baxhasë, futi duart edhe mbi e nën çati. Një tjetër arriti të gjente edhe librat e çmuar poshtë sofasë. Edhe kjo plaçkitje përfundoi në zjarrin e madh që tashmë bubullinte e kërciste në oborr. Pasi u siguruan që librat nuk munt t’i shpëtonin më zjarrit, hordhia e të rinjve mori tëposhtë, për t’i vënë zjarrin ndonjë pasurie tjetër të paçmuar.

E veja e Hafëzit nxitoi të shuante zjarrin me të vetmin mjet që mund të përdorte: ujin. Prej gjithë atij pirgu diturie arriti të shpëtojë, edhe pse të dëmtuar, vetëm dy prej dorëshkrimeve të të shoqit: Kuranin në arabisht dhe Librin e Lutjeve në osmanisht.

Sapo gjeti rastin, që të dy këto libra i dërgoi me njeri të besuar tek e bija Madè, në lagjen përballë. Madeja i fsheu me xhelozi në tavanin e shtëpisë së saj. Herë pas here, nëpërmejt kapanxhës, ngjitej atje i vetmi njeri i shtëpisë të cilës e bija e hafëzit ia kishte besuar sekretin: mbesa Entela.

Këto dy libra e panë dritën e diellit vetëm pas 1990-ës. Fatin e tyre Madé Braçe ia besoi Entelës, me prosinë që t’i ruante si sytë e ballit. Ajo i mori në Itali që ditën e emigrimit të saj për atje. Qoftë kuranin, qoftë Librin e Lutjeve, i kam ekzaminuar personalisht, i kemi digitalizuar në familjen time, dhe, në mirëkuptim me kushërirën Entela (Dedé ka qenë halla ime) po presim që të gjejmë ndonjë muze të përshtashëm për t’i ekspozuar përgjithmonë, sipas një protokolli serioz.

Minivitae i Hafëz Xhelal Sollakut, me shpjegime të shkurtra rreth dorëshkrimeve të Kuranit dhe të librit të Lutjeve.

Ky Kuran në arabisht, foton nga brendësia e të cilit po ju paraqes, është dorëshkrim nga gjyshi im i Beratit, Hafëz Xhelali, shkruar kur ai vazhdonte Medresenë në Izmir. Aty kish mbaruar studimet me rezultate të shkëlqyera, që i dhanë edhe titullin “Hafëz” menjëherë me diplomën. Ky titull u jepej vetëm atyre që e dinin Kuranin përmendsh. Specialistët, që më ndihmuan më këto hollësira, thonë që ky dorëskrim është i një kaligrafie tipike arabe dhe i një cilësie të mrekullueshme të të shkruarit. Lulet dhe pikat e verdha janë prej ari. Libri është shkruar diku para 1890-ës.

Hafëz Xhelali ka qenë mëngjërash (sollaks), pra shkruante me dorën e majtë. Prej tij kemi trashëguar edhe mbiemrin Sollaku.

Xhelal Xhelali – Sollaku, më mirë i njohur si Hafëz Xhelali, kish lindur në Berat, më 11 prill 1870. Ka qenë një orientalist i përmendur beratas i kohës së tij, kryesisht për fenë islame. Siç është përmendur më sipër, ai kish kryer medresenë sunite të Izmirit. Deri vonë në shtëpinë e tij gjendeshin libra të shumtë, të vëllimshëm e me shumë vlerë, shumë syresh edhe antikë. Disa prej tyre i kish shkruar vetë. Ai shkruante shqip, persisht, arabisht e osmanisht e turqisht. Sot gjenden të shpëtuar vetëm dy prej tyre, Kurani dhe një Libër Lutjesh. Të dy të shkruar me dorën e tij. Sipas specialistë të Islamit, por edhe atyre laikë, që të dy këta libra janë të një vlere të pallogaritshme historike e kulturore, jo vetëm për fenë Islame, por për gjithë trashëgiminë e kulturës shqiptare. Libri i parë është një dorëshkrim i mirëfilltë, i shkruajtur në një arabishte të pastër, me një kaligrafi të mrekullueshme, perfekte, të gjuhës në fjalë. Ky libër ka tërhequr vëmendjen sidomos të studiuesve të rinj në Shqipëri.

Hafëz Xhelali kish qenë mëngjërash edhe kur punonte, jo vetëm kur shkruante. Atij ia kishin harruar mbiemrin në Berat. Për të gjithë ia kish qenë gjithmonë i shumërespektuari Hafëz Xhelali. Aq e vërtetë është kjo, saqë, kur u bë regjistrimi i popullsisë, asnjërit nuk iu kujtua mbiemri i tij. Vetë hafëzi ishte në Mekë. Atëherë, siç ndodhte rëndom në ato kohëra, thërriteshin në ndihmë zanatet apo nofkat. Për Xhelalin të tërë u kujtuan që ishte sollaks, prandaj e regjistruan me mbiemrin Sollaku. Pas tij e gjithë familja dhe zhvillimi i saj trashëgoi këtë mbiemër. Shumë orientaliste të rinj të mëvonshëm janë orientuar apo kanë marrë mësime prej tij. Një emër mbi të gjithë, i riu Vexhi Buharaja, me të cilin e lidhte edhe një miqësi e hershme familjare.

Thesari i dytë i shpëtuar zjarrit të të kuqve është Libri i lutjeve – “Dua”. Edhe ky libër është dorëshkrim i shkruajtur në osmanisht, por, siç ma konfirmon edhe miku Genc Çurgu, ka në brendësi edhe disa faqe në arabisht, të evidencuara me korniza të kuqe, ashtu siç bën Hafëzi edhe tek libri tjetër i tij i sipërpërmendur. Ndryshe nga Kurani që është riprodhuar përmendsh, po pa asnjë grimcë të ndryshuar, libri i lutjeve është krijesë e vetë Hafëzit. Që të dy këta libra dëshmojnë saktë vlerën shumëpalëshe të autorit të tyre.

Hafëz Xhelali ka qenë nga kundërshtarët e parë të komunistizimit të Shqipërisë. Ai u nda nga kjo botë më 20 Shtator 1942, nga një vdekje e papritur në rrethana misterioze. Xhò Hyria e kujtonte gjithmonë vdekjen e tij si eventin më të beftë të botës: Një mollë ishte, e bukur dhe e fortë, që bie prej degës papritur. Asnjë krimb sëmundjeje nuk e kish brerë më parë. Erdhi në shtëpi si gjithmonë, me misterin e zoti në sy. E piva kavenë tek… më tha. Dhe u mbështet mbi sofà si për të pushuar pak, me vështrimin nga Meka.