Archives for April 2020

KU JE TI BAJAME HOXHA-ÇELIKU?

April 17, 2020 by dgreca

-Komente nga Vasil Çepele, Përkthyes./

Zonje e nderuar,/

Bajame Hoxha-Çeliku/

Po ju përcjell disa mbresa te miat nga leximi i parë i krijimeve tuaja poetike.Faleminderit për kënaqësinë qe me dhuruat duke i lexuar ato si edhe për mirëkuptimin e mendimeve modeste te miat.

Ne poezinë tuaj unë pashe origjinalitet si te poezia:

JETEN

Eh, kuptojmë dhe ndjejmë njëri tjetrin,

Po sa para bën, s’ja vlen më, s’ia vlen,

Kur dashuritë çelin ,

kërkojnë vetëm pranverë.

Gjeta shpirtin rezistent te poetit te vërtetë dhe bukurinë e gjesteve te tij si ne poezitë:

EJA ME MERR

S’dimë o miq, a është mëkat,

Akoma s’e mësuam, mjerisht,

Do të isha një grua me fat,

të ndiqja, rrahjet e zemrës lirisht.

Si ndoqa kurrë, se i quaja: Mëkat

Dhe kisha frikë nga i tmerrshmi ferr,

Tani, i dua rrahjet e zemrës shtrëngatë,

Tani, i them ferrit: eja më merr!

IRENES

Në ato vite të vrara të rinisë tënde

Ti ishe më e bukura Irenë…

Ti ishe…një shkëndijë lirie Irenë….

Ti ishe, një pikë qytetërimi Irenë.

Gjeta një figuracion poetik te rafinuar:

Jam unë

Në rast se të rrahurat e zemrës,

Trokasin tek ty pa reshtur,

Jam unë, që lëviza zemberekun.

Gjeta një kombinim për tu pasur zili te vargut metrik tradicional me vargun e lire:

IKJA

Ike si dielli

apo si hija,

apo si të dyja?

Ike me tjetër,

apo me ëndrrat e mia,

Apo me të dyja?

Në zjarr je me tjetër,

apo me mua,

Apo me të dyja?!

ENDERROJ

Eci rrugës, ëndërroj,

më bëhet se fluturoj,

tek ai që dua shkoj…

„Hë, mo hë, pse s’më thua,

pse s’më thua që të dua,

jeta ime je për mua?!“

Gjeta një nga poezitë me te bukura për dashurinë qe kam lexuar ndonjëherë:

U ngjita deri tek ty,

dhe e shova etjen…

e josha shpirtin ethshëm,

duke të zbërthyer ty, të tërin

thellë…thellë…

Dhe gjeta rrënjët e tua,

për ti mbjell në qenien time.

Përherë.

Gjeta romantizëm i cili shfaqet aq bukur ne vargun tradicional shqiptar:

Dikur

Mbetën puthjet varfanjake,

Malli e flladi, nëpër shi,

Puthjet flasin, e zemra ime,

Digjet zjarr, të kërkon ty.

Të kërkon o syth i bukur,

Se dashuri mban nëpër sy

Bëhu fluturak e unë flutur

Mbi zambakë të flamë të dy.

Marrëzi !

Ëndrrën ma vrave ti!.

Rrugëve…

internimeve

Le dashurinë,

Veten tënde

More me vete.

Gjeta shume trishtim te natyrshëm:

Trishtim

Pa ty, jam hiç i hiçit të zi,

Oh,

pa ty!

Gjeta shume revolte te natyrshme. Veçoj poezinë për mërgimin, nuk ka mërgimtar, te çdo kombi apo epoke qe nuk i flet hapur një dite vendit te vet se perse e flaku ne dhe te huaj:

S’KA SHTRAT PËR MUA NË ATDHEUN TIM

Shumë të desha, edhe të dua

O mëmë, e bukura Shqipëri,

Ti s’më deshe, asnjëherë mua

Më trete, më trete në internim.

Që fëmijë për ty punova,

Fushat ti mbolla me grurë,

Kanale të thella të hapa,

që ty, mos të të mbyste ujë.

Myzeqenë ta zbukurova,

Ta qëndisa oh me blerim,

Të tëra shërbimet ti bëra,

Tamam, si një bijë e mirë.

Po ti mëmë e mirë, ç’ bëre për bijën,

Në fund më flake në mërgim,

Dhe dua të vij mikeshë një natë,

S’ka shtrat për mua, në atdheun tim.

Dhe së fundi vjershën “Sikur”:

Sikur pikat e lotit tim

Gjerdane te qene stisur

Te gjitha gratë e botës

Me to do kish stolisur

Vasil Çepele, Përkthyes.

Amay, me 29 dhjetor 2012

VARGJE TE LIRA NE NGUJIM

April 17, 2020 by dgreca

-SOFRA POETIKE E DIELLIT-

Pershtatur ne shqip nga Rafaela Prifti/

Brenda mureve nuk ngujohet/

Hëna dhe drita e diellit/

As mendimi i njeriut,/

As letrat e shpirtit, /

As mirësia e mikut, /

As arti i krijuesit, /

As fantazia e fëmiut, /

As dijenia e filozofit, /

As humori i gastorit, /

As këshilla e dijetarit, /

As notat e muzikantit,

As veprat e mjeshtrit,

As lojrat e buzeqeshjet,

As dashuria e emocionet,

As shpresat per neser.

Shenim: Vargjet ne anglisht jane shkruar nga nje grup autoresh, ne kushte izolimi gjate pandemise se koronavirusit.

GJITHMONË NË RASTE KRIZASH, E VËRTETA ËSHTË VIKTIMA E PARË

April 16, 2020 by dgreca

Nga Frank Shkreli/

Ata që më njohin dhe ata që mund të kenë lexuar, nga koha në kohë, shkrimet e mia modeste e dinë se sa për “për zemër” e kam lirinë e fjalës në përgjithësi dhe lirinë e shtypit në veçanti –mbështetjen ndaj të cilës e kam konsideruar gjithmonë, pothuaj, si një mision i jetës. Mbështetjen dhe promovimin e lirisë së fjalës, e kam si një obligim moral personal por dikur edhe si një detyrim profesional për 30-vjet pranë Zërit të Amerikës, gjatë luftës së ftohtë midis lindjes komuniste dhe perëndimit. Madje edhe në pension pas më shumë se 15-vite që jam larguar nga VOA, vazhdon të më mbetet një subjekt ky, gjithnjë, tepër i rëndësishëm për shoqërinë amerikane ku jetoj për një gjysëm shekulli, por edhe për çdo vend tjetër në botë. Është një subjekt të cilin e kam trajtuar në dyzina artikuj këto vitet e fundit. Edhe ky shkrim modest është në rrjedhën a dyzina të tjerëve më parë, ku kryesisht kam shprehur shqetësimet e mia ndaj kërcënimeve që i bëhen fjalës së lirë këtu në Amerikë, por edhe anë e mbanë botës ku liria e fjalës vazhdon të shkelet, të abuzohet dhe të mos respektohet,– përfshir edhe trojet shqiptare në Shqipëri dhe në Kosovë.

Por, këtë artikull nuk po ia kushtoj mungesës së lirisë së shtypit dhe as nuk po promovoj lirinë e fjalës në vende dikatoriale ose autoritare të njohura botërisht për shkeljet flagrante të fjalës së lirë – siç janë Rusia, Kina, Turqia, Irani, Arabia Saudite, e tjera e të tjera, por atyre që Drejtori Ekzekutiv i Komitetit për Mbrojtjen e Gazetarëve, (KMG) me qëndër në Nju Jork, Joel Simon, i cilëson si një, “mori presionesh, fyerjesh dhe abuzimesh që dalin nga goja e Presidentit Trump”, kundër gazetarëve këtu në Shtetet e Bashkuara.

Sipas një njoftimi për shtypin të (KMG), në një raport të botuar më 16 prill i sponsorizuar nga Komitetit për Mbrojtjen e Gazetarëve, thuhet se, “prej shumë mënyrave të ndryshme që ka përdorur Administrata Trump në sulmet e saja kundër gazetarëve, ndër më efektivet dhe më të rrezikshmet është përpjekja për të shkatërruar kredibilitetin e medias, duke minuar të vërtetën dhe konsensus-in, ndërkonë që pandemia e koronavirusit kërcënon të shkaktojë vdekjen e dhjetëra mijëra amerikanëve.”

Në raportin me titull, “Administrata Trump dhe Media” e botuar të ënjtën, me 16 prill, përgatitur nga Profesori i Gazetarisë në Universitetin e Arizonës dhe ish-kryeredaktori i gazetës the Washington Post, Leonard Downie, Jr me bashkautoren Stephanie Sugars, përfshihen intervistat me mbi 40 gazetarë dhe ekspertë të medias, akademikë si dhe zyrtarë të administratës Trump.

Në njoftimin për media me këte rast, Drejtori Ekzekutiv i Komitetit për Mbrojtjen e Gazetarëve, Joel Simon, shprehet se, “ Gazetarët në Shtetet e Bashkuara, kryesisht, nuk i janë penguar aspak, (në kryerjen e punës së tyre) nga kritikat, fyerjet dhe presionet e përditshme që vijnë nga Presidenti Trump, por megjithëkëtë, shtoi ai, “ato kanë ndikuar në minimin e besimit të publikut tek media si një institucion publik”, gjë që sipas tij është diçka e rrezikshme, sidomos në mes të një krize shëndetësore.

Për më tepër, thekson Drejtori Ekzekutiv i Komitetit për Mbrojtjen e Gazetarëve, kritikat e Presidentit Trump ndaj gazetarëve, “inkurajojnë dhe fuqizojnë autokratët anë e mbanë botës, të cilët janë duke shkelur liritë e medias dhe lirinë e fjalës me një ashpërsi dhe vendosmëri të paparë, në një kohë kur informacioni i vërtetë, nevojitet më shumë se kurrë.”

Në raportin e Komitetit për Mbrojtjen e Gazetarëve, me qëndër në Nju Jork, përfshishen një numër rekomandimesh –https://cpj.org/reports/2020/04/trump-media-attacks-credibility-leaks.php#11 — për administratën Trump, përfshir nevojën për të folur publikisht në mbrojtje të lirisë së fjalës, ndërsa (KMG) i ka dërguar Shtëpisë së Bardhë edhe një letër, https://cpj.org/2020/04/cpj-calls-on-trump-to-improve-press-freedom-in-us.php, bashkangjitur me raportin Adminstrata Trump dhe Media, me të cilën i kërkohet edhe një takim në Shtëpinë e Bardhë, për të biseduar mbi këto çështje.

Ndërkaq, gjatë takimit me gazetarët në Shtëpinë e Bardhë të mërkurën, Presidenti Trump zgjodhi Zërin e Amerikës, për ta venë kësaj radhe në shënjestrën e kritikave të tij. Në raportin e transmetuar mbi këtë çështje nga Zëri iAmerikës në gjuhën shqipe, të enjtën https://www.zeriamerikes.com/a/trump-congress-voa-bennett/5374257.html, në kritikën e tij ndaj Zërit të Amerikës, Trump përmendi si shembull një postim në llogarinë e Zërit të Amerikës në Twitter, të një videoje të agjencisë Associated Press. Videoja tregonte një shfaqje dritash në Wuhan për të shënuar riahpjen e qytetit, ku COVID-19 u diktua për herë të parë. Në këtë ndërkohë, Zëri i Amerikës në gjuhën shqipe njoftoi dje se kritikave të Presidentit Trump iu përgjigj Drejtoresha e Zërit të Amerikës të mërkurën në mbrëmje, duke i hedhur poshtë kritikat e Presidentit Trump, ndërsa theksoi se Zëri i Amerikës “ka diskredituar shumë nga informacionet që vijnë nga qeveria kineze dhe media e kontrolluar prej saj”. Për më tepër, Drejtresha e VOA-s, Amanda Bennett u shpreh se, “Për mbi 75 vjet, Zëri i Amerikës ka ndjekur misionin e tij për të treguar historinë e Amerikës në vende të tjera dhe për të dhënë informacion objektiv, bazuar në fakte, në vende në gjithë botën që nuk kanë qasje në këto informacione. Siç kemi thënë për një kohë të gjatë, ne përhapim (parimet) e Amendamentit të Parë (që përfshin lirinë e shprehjes dhe medias)”, citohet Drejtorja e Zërit të Amerikës, Amanda Bennett në një deklaratë për dtafin dhe median. Ajo shtoi duke thënë se, “Unë besoj në atë mision. Dhe duke gjykuar nga mënyra se si po zgjerohen audiencat tona, duke kërkuar informacion të besueshëm gjatë kësaj krize të koronavirusit, edhe bota beson në misionin tonë. Është punë e vështirë, punë e rëndësishme, ndoshta sot më shumë se kurrë më parë”, vazhdon deklarata e Drejtoreshës së Zërit të Amerikës, Amanda Bennett.

VOA në gjuhën shqipe citon gazetën New York Times të ketë shkruar në lidhje me kritikat e Presidentit Trump ndaj VOA-s, se “Akuzat drejtuar agjencisë 75 vjeçare të transmetimit, dukeshin aq të tepruara saqë disa lexues shprehën shqetësimin se hakerat mund të kishin depërtuar në rrjetet e Shtëpisë së Bardhë”.

Edhe për mua – bazuar në përvojën time 30-vjeçare me Zërin e Amerikës, kritikat e Presidentit Trump ndaj VOA-s janë aq të pakuptimta sa edhe të çuditshme për një president. Jo se VOA, në gjuhë të ndryshme të mos ketë bërë ndonjë gabim, nga koha në kohë, në lidhje me ndonjë lajm ose raportim te cilësdo natyrë qoftë. Por, çdo gjë tratohej ndryshe. Na vinte ndonjë kërkesë për ndonjë shpjegim, jo vetëm nga Shtëpia e Bardhë por edhe nga Kongresi, nga Departamenti i Shtetit e tjera ente qeveritare, përfshir ambasadat. Më kujtohet një rast kur një zyrtar i lartë amerikan po interesohej për një lajm të VOA-s nga Evropa Lindore, në periudhën e Solidaranostit. “Po interesohem, tha ai, për atë lajm jo se nuk i besojmë VOA-s, por nëqoftse jeni gabim, për arsye të besueshmërisë së madhe që gëzoni në rajon, mund të shkaktohet një luftë. Prandaj, nëqoftse ishte lajm i gabuar të kërkoni falje dhe ta tërhqini. Pas një shqyrtimi të shpejt të programeve, lajmi i VOA-s doli i sakt dhe as nuk shpërtheu ndonjë luftë, si rrjedhim. Dua të them se gjërat trajtoheshin krejt ndryshe, dikur.

Është e vërtetë se gazetarët në Amerikë nuk shqetësohen shumë për kritikat ndaj tyre, madje qoftë edhe kur ato vijnë edhe nga Presidenti i Shteteve të Bashkuara, që konsiderohet njeriu më i fuqishëm në botë. Falë nderës të Madhit Zot dhe baballarëve të këtij Kombi që kanë lënë pas një Kushtetutë dhe që krijuan institucione të forta qeveritare dhe jo-qeveritare, të cilat i qëndrojnë dhe kundërshtojnë – pa frikë ndëshkimi – abuzimin me pushtet të cilitdo president ose degë qeveritare qoftë. Jo më kotë garancia e fjalës së lirë zen vend në artikullin e parë të Kushtetutës së Shteteve të Bashkuara. Nuk e luan as topi!

Por, sot më shumë se kurrë, Amerika dhe bota kanë nevojë për lirinë e medias, për mbrojtjen e lirisë së fjalës dhe për mbështetjen e të vërtetës. Bota ka nevojë për ente dhe burime lajmesh, kombëtare dhe ndërkombëtare, siç është Zëri i Amerikës, i cili që nga themelimi i tij në fillim të Luftës së Dytë Botërore, është angazhuar të thotë të vërtetën. Përgjatë ditëve të errëta të Luftës Botërore, trazirave të Luftës së Ftohtë, përballë terrorizmit, apo në krah të përpjekjeve të njerëzimit për të fituar lirinë, Zëri i Amerikës i ka shërbyer botës si shembulli i ruajtjes së parimeve të shtypit të lirë. Karta e Zërit të Amerikës përmbledh tre vlera themelore. Së pari, Zëri i Amerikës shërben si një “burim i besueshëm dhe autoritar lajmesh. të sakta, objektive, dhe gjithëpërfshirëse.” Janë këto vlera themelore të një shtypi të lirë që duhet të mbrohen nga të gjithë ata që besojnë në liri, por mbi të gjithë nga ata përgjegjësia kushtetuese e të cilëve është që t’i mbrojnë ato vlera dhe liritë bazë të njeriut – madje edhe në kohë krize, nepër të cilën po kalon sot Amerika dhe bota.

Përvoja e Albtvusa, distancimi social nuk është distancim shpirtëror

April 16, 2020 by dgreca

Ndërsa numri i rasteve të koronavirusit është rritur shumë, po kështu edhe kërkesa e konsumatorit për lajme mbi pandeminë është rritur./

NGA RAFAEL FLOQI/

Sipas një raporti të brendshëm nga Facebook-u, më shumë se gjysma e artikujve që konsumohen në atë platformë janë të lidhura me koronavirusin, dhe trafiku i drejtuar nga Facebook në faqet e lajmeve është rritur në më shumë se 50 përqind. Raporti nënvizon se një “rritje të paparë të përgjithshme të konsumit të artikujve të lajmeve në Facebook”. Sitet e lajmeve po raportojnë rritje të trafikut te tyre qe është diku nga dy deri në katër herë më shumë se nivelet e tyre normale.

Megjithatë, ndërsa kërkesa rritet, mundësitë e mediave për të fituar para me produktin e tyre informacionin zvogëlohet.

Për t’iu përgjigjur, le të fillojmë me reklamuesit. Shumë reklamues, veçanërisht në nivelin lokal, nuk janë më në gjendje të reklamojnë, bizneset e vogla janë mbyllur dhe tani s’kanë nevojë pse të reklamojnë duke e bërë më të vështirë që të financojnë mediat me raportimin e tyre. Kjo situatë nënvizon faktin se prodhimi i lajmeve nuk ka qenë kurrë thjesht në funksion i kërkesës së shikuesve për lajme.

Si rezultat, do të shohim më pak raportime të koronavirusit nga sa dëshirojnë konsumatorët. Kjo ilustron një nga mënyrat kryesore që media është historikisht e ndjeshme ndaj tregut.

Ne besojmë se duhen ndihmuar shikuesit të qëndrojnë të informuar në lidhje me ndikimet e krizës së koronavirusit, sepse ne mendojmë se TV ynë ALBTVUSA është një formë e shërbimit publik esencial . Për këtë arsye, TV ynë po bën është e mundur për t’i shërbyer komunitetit shqiptar, në këto kohë të vështira dhe e gjithë mbulimi ynë për informacionet për koronavirus, dhe shërbime te tjera me gjithë sakrificat tona dhe të ekipit tonë të vogël, po bëhet pёr t’ju informuar ju që të qëndroni të shëndetshëm.

Siç thotë guvernatori i Nju Jorkut, Andrew Cuomo, “Nuk ka pasur kurrë një kohë më të rëndësishme për njujorkezët sesa të marrin informacion të saktë, në kohë reale dhe roli i mediave kurrë nuk ka qenë më thelbësor.”

Në këtë kohë sfidash jetojmë edhe TV ynë ALBTVUSA , vepron e gjallon po në këto kondita ,nen drejtimin e z Gani Vila po përballohet me këtë sfidë edhe një kushtet e risku të madh. Dikush punon në studio, dikush filmon jashtë, unë punoj nga shtëpia teknologjia e lejon këtë, intervistat me Skype janë bërë motoja e ditës, për t’i sjellë jo vetëm këshillat e mjekëve shqiptarë, që i falënderojmë për bashkëpunimin , por edhe përvojat nga karantina e anëtarëve të komunitetit tonë. Kushdo që ka një informacion për të ndarë, video a lajm për njoftuar të na kontaktojë. Nga sa dimë gjer më sot numri i të prekurve nga pandemia në komunitetin tone është mbi 45 dhe i të vdekurve që dihen mbi tre.

Tani kur shpërthimi i Covid 19 ka prekur këdo anë e mbanë globit nga Roma në Barcelone në New York e këtu në Michigan , kur të gjithëve ne na është thënë të praktikojmë distancimin social për ta mbajtur pandeminë larg. Kjo ka prekur çdo gjë që ne bëjmë, që nga puna, shkolla dhe sesi e kremtuam edhe periudhën e kreshmëve dhe Pashkët e bekuara.

Në ketë kohë të nevojës për një mbështetje morale, falë dhe ndihmës të pakursyer të aktivistit të komunitetit Josef Dedëvukaj, i cili e sponsorizoi, ne kemi transmetuar pa përjashtim të gjitha veprimtaritë fetare pa dallime, të Kishës katolike së Shën Palit, të festës të Sulltan Nevruzit të Teqesë së Baba Rexhepit, të Kishës Zoja Pajtore. etj. Kështu transmetuam çdo meshë të periudhës para Pashkëve, si dhe javën e madhe të Pashkëve, të Enjten e madhe, të Premten e Mirë, të Shtunën e Madhe dhe ditën e adhurueshme të Ringjalljes të Jesu Krishtit ditën e Pashkëve drejt për drejt, në Comcast në TVALB dhe ShqipTV, duke marrë madje dhe orare shtesë në mesditë kundrejt pagesës së transmetimit në Comcast për transmetim të drejtpërdrejtë.

Ne në fakt jemi një televizion laik, por në momentet më të vështira njerëzit kanë nevojë edhe për fjalën e Zotit dhe ne ishim si të thuash kasneci i tij. Me njerëzit për njerëzit, me shqiptarët për shqiptarët një me shikuesit tanë kudo që na ndjekin. Pasi distancimi social nuk është distancim shpirtëror.

Nëpër shtetet e SHBA në të gjithë vendin, qeveritarët që po porosisin njerëzit të strehohen në shtëpi si pjesë e përgjigjes ndaj shpërthimit të koronavirusit, kjo ka bërë që gazetarët që punojnë në media në komunitetin shqiptar dhe në media të tjera ofrojnë shërbime thelbësore në një kohë të pasigurisë dhe rrezikut së jashtëzakonshëm.

Media alternative shumë prej të cilave kanë luajtur një rol jetësor në avancimin e ideve përparimtare në nivelin lokal, shtetëror dhe kombëtar, janë veçanërisht të kërcënuara në këtë moment. “Ne kemi kaluar orë të panumërta duke u përpjekur të kuptojmë një mënyrë përmes kësaj. Ne kemi parë çdo gjë krijuese që mund të bëjmë “Por në fund të fundit, ne nuk mund të gjejmë një mënyrë vetëm me mbështetjen e shikuesve. ALBTV varet financiarisht edhe reklamat nga njerëzit që mblidhen së bashku për koncerte, nga reklamat e ushqimoreve, pijeve, shërbimeve. Kur këto biznese janë mbyllur, edhe ne jemi sidoqoftë nw vështirësi ”. Vetëm një bashkëpunim aktiv me komunitetin do të lejojë t’ia dalim mbanë.

Kur Marty Baron, redaktori i Washington Post, flet për gazetarinë në këto kohë “që është në zemrën e demokracisë Amerikane dhe kjo është, tani, sa jetësore aq sa dhe shëndeti publik.” Kur dhe Post dhe shumë botime të tjera kanë hasur mbi pengesat sepse, siç thotë Baron, “kriza shëndetësore është kaq urgjente dhe ka të ngjarë të mos kursejë askënd.” Pra kur Washington Post është një publikim lokal dhe kombëtar me shumë burime. (Eshtë në pronësi të Jeff Bezos.) ka vështirësi , imagjino të gjitha mediat e tjera që si kanë ato burime, dhe kjo është një çështje serioze në këtë moment dhe për të ardhmen.

Humbja e mbulimit të lajmeve lokale në mediat amerikane dekadën e fundit në pjesën më të madhe të Shteteve të Bashkuara ka bërë që Komuniteti të mos njohë vetveten dhe i ka lënë shumë amerikanë me padurim të pa informuar. Ky kërcënim është kaq i vërtetë në këtë moment por ka potencial të bëhet aq më urgjent në javët në vazhdim, sa është koha për të ndërmarrë veprime të menjëhershme për të parandaluar që lajmet lokale të hapen në një kohë kur njerëzit kanë nevojë më shumë për të gjitha informacionet lokale të sakta dhe në gjuhën e nënës.

Në TV kemi folur për “Coronavirusin dhe jetën e njeriut”, “Coronavirus dhe Sigurinë e Ushqimit” dhe “Reagimin e Qeverisë ndaj Coronavirus” “ Punën e personelit mjekësor” si ka prekur pandemia jetën e bashkatdhetarëve tanë kudo që ndodhen në SHBA . Kjo ka të bëjë me ndarjen e lajmeve dhe ideve, realizmit dhe për hapjen e shpresës, pikërisht ajo që na nevojitet tani. Sidomos në shtetet ku ka më shumë shqiptarë të cilët janë prekur më shumë në Michigan dhe në New York.

“Nëse ne po bëjmë gjithçka në rregull, do të gjykohemi nga historia, thotë drejtori ynë Gani Vila i cili i a dedikon ketë qëndrueshmëri edhe përvojës të vitit 1997 në Korçë Shqipëri, por tani mes nesh ka një ndjenjë të përgjithshme që duhet të bëjmë gjithçka që mundet të bëjmë për bashkatdhetarët tanë, njësoj si mjekët dhe infermierët e vijës së parë. Se sakrifica jonë është më e vogël por më pak e domosdoshme.

“Kjo është kur media ka rëndësi, kjo është kur lajmet kanë rëndësi”, nga na tjetër njerëzit janë në shtëpi të etur për të mësuar më shumë. Sipas informacioneve që kemi nga shikueshmëria nga Comcast dhe platformat TV over IP është shumëfishuar mbi 10 herë.

Në të vërtetë, kjo është koha kur mediat janë thelbësore. Të ruajmë shëndetin t’u shërbejmë njerëzve.

Me ju për ju është lajtmotivi ynë.

SARS Versus COVID-19- Two Pandemics of 21 Century

April 16, 2020 by dgreca

Selected and Edited by Rafaela Prifti/

SARS was called the first pandemic of the 21^st century. Severe Acute Respiratory Syndrome (SARS) appeared in 2002 and quickly spread around the world. The Centers for Disease Control (CDC) reported that 8,098 people were infected in 26 countries, and that death cases were close to 800. It would not be the last. Nor would it be the most deadly.

Scientists took note of Covid-19 as soon as the news reports emerged and began to prepare for a widespread outbreak. The general population wasn’t concerned. Many assumed it would be like the SARS pandemic, affecting relatively few people and, aside from a few cities or regions, not disrupting daily life.

Since Chinese officials first reported the COVID-19 outbreak in Wuhan December 31, 2019, the virus has spread to 206 countries, according to Bio Space. By April 15, data collected from John Hopkins University reported a steadily-climbing global infection rate of 2, 047, 731 with 133,354 deaths.

There are seven variants of coronavirus known to infect humans. SARS and COVID-19 are the most closely-related versions. Four are common and are relatively benign: 229E, NL63, OC43 and NKU1.

The remaining three, however, have wreaked global havoc. MERS-CoV, causes Middle East Respiratory Syndrome (MERS). SARS-CoV causes SARS. SARS-CoV-2 causes COVID-19. These three can infect animals, evolve and re-infect humans, becoming a new virus.

SARS’ symptoms typically began with a high fever and dry cough, followed by shortness of breath and diarrhea. Severe cases often progressed rapidly to pneumonia, requiring hospitalization and often intensive care. COVID-19 symptoms are similar. They typically feature fever, cough and shortness of breath. Severe cases include respiratory distress that may require hospitalization and the use of ventilators.

Similar Virus Origins

Initially, SARS and COVID-19 viruses both jumped from animals to humans. Horseshoe bats have been implicated in SARS and again in COVID-19. The report issued by World Health Organization (WHO) in February 2020 stated “Bats appear to be the reservoir of COVID-19 virus.”

In 2002, these bats were sold in China’s wet markets – places where live animals were sold for food. The SARS outbreak occurred in Guangdong province and has been linked to its wet markets. By 2019, horseshoe bats were no longer sold in the wet markets. Nor do they live in the wild near Wuhan. They are used in biomedical research, however, and Wuhan, the city in which COVID-19 originated, has two such labs. Researchers investigating the virus’s origins speculate a scientist might have been bitten by a bat and became infected.

Transmission

Once SARS jumped to humans, it was transmitted from person to person. It is most virulent during the second week of infection when virus excretions through the mucus and stool peak.

With SARS, most human-to-human infections occurred in health care settings that lacked robust infection control procedures. When infection control practices were implemented, the outbreak ended. Since then, the only occurrences have occurred through laboratory accidents. They have not spread throughout the community.

COVID-19 appears to spread person-to-person, through droplets that are expelled when a person coughs or sneezes and then are inhaled by a nearby person. Less often, it may be spread by touching an infected surface and then touching one’s mouth, nose, or eyes. Transmission may also occur before a person becomes symptomatic. As the CDC cautions, “COVID-19 is a new disease and we are still learning how it spreads.”

Viral Persistence

Although the persistence of COVID-19 and SARS varies, there are enough similarities to consider them comparable, according to researchers working with the National Institute of Allergy and Infectious Diseases, as reported in the New England Journal of Medicine. The study compared the persistence of the SARS-CoV-2 (COVID-19) and SARS-CoV-1 (SARS) viruses for aerosols, plastic, stainless steel, copper and cardboard.

Specifically, for Covid-19, no viable quantities of COVID-19 remained on copper after four hours or on cardboard after 24 hours. For SARS, the time periods beyond which no viable virus remained on copper and cardboard were each eight hours.

Diagnostics, Vaccines and Therapeutics

When SARS and COVID-19 were first reported, no diagnostics, vaccines or therapeutics were available. Both viruses were completely new in humans. By early April 2003, when the SARS epidemic was in full swing, the WHO announced setbacks in efforts to develop a diagnostic test. Of the three then in development, one was unreliable and two could only be used late in the course of the illness.

Development has moved much faster for COVID-19 tests. By April 2020, diagnostics tests already were in the hands of medical professionals, and time to diagnosis was dropping from days to less than an hour. More than 40 biopharma companies in the U.S. alone are racing to develop active and passive vaccines as well as therapeutics. For example, Moderna plans to begin clinical trials in June. Emergent BioSolutions hopes to launch Phase II trials in August or September. Others are planning for later this year or early 2021.

Pandemic Duration

The SARS pandemic was short-lived. Only eight months separated the first reported case (November 2002) to the end of the crisis in July 2003. No one can accurately project the duration of the COVID-19 pandemic. That largely depends upon the success of social distancing as most U.S. states have mandatory stay-at-home orders in place or are enacting/extending existing orders.