Archives for November 2020

PILOTI SHQIPTAR I ULQINIT, VIKTIMË E PUSHTETIT KOMUNIST

November 26, 2020 by dgreca

-DOSJA E KRIMEVE TE KOMUNIZMIT-

(Raif-Rafo Gorana 1916-1944)

Organizimi i takimeve përkujtimore kushtuar personave apo ngjarjëve të ndryshme paraqet moment nderimi dhe vlerësimi si kudo në botën e qytetëruar. Përkujtimi për Raif-Rafo Goranën pas 76 viteve e vlerësojmë organizim i qelluar ndonëse i vonuar, duke dëshmuar se ai ishte në vetdijën jo vetëm të familjarëve dhe të afërmëve të tij, duke iu rikthyer Ulqinit, vendlindjës së tij të dashur! Andaj, me këtë rast nisma për të paraqitur të dhëna qofshin ato edhe modeste për jetën dhe veprimtarinë e tij, si dhe përfundimin tragjik, përkatësisht eliminimin e tij pa gjyq nga pushteti komunist i kohës, është në favor të shpalosjes së vërtetës së munguar dekada më radhë në sajë të rrethanave shoqërore e politike në Ulqin.

Dr.Nail Draga

Në sajë të dhënave të cilat disponojmë del qartë së Rafo Gorana ishte personalitet me dinjitet kombëtar i veçantë për kohën e tij në Ulqin, si për ka profesioni por edhe qendrimi i tij shoqëror dhe kombëtar. Ishin pikërisht vlerat e tija personale e familjare që e bëjnë të dallohej nga të tjerët, andaj si i tillë nuk ishte i pranueshëm dhe i përshtatshëm për pushtetin e komunistëve, të cilët e morën pushtetin në Ulqin, nga nëntori i vitit 1944. Ishte pikërisht pushtetit i ri ideologjik, që nuk zgjodhi mjete për të eliminuar personat dhe familjet me autoritët në Ulqin. Kemi të bëjmë me kohën e manipulimit ideologjik, sepse sipas demagogjisë së tyre çdo gjë fillonte me ta, duke eliminuar traditën shoqërore në Ulqin dhe më gjerë.

Piloti i parë shqiptar

Raif Gorana, lindin në Ulqin në vitin 1916. Rrjedh nga një familje qytetare me tradita tregtare. Babai i tij, Latif Gorana, kishte raporte pune tregtare si në Mal të Zi, Shqipëri, Kosovë, Maqedoni e Bosnjë.

Raifi shkollën e mesme e ka përfunduar në Rajllovac afër Sarajevës. Ishte kjo shkollë profesionale e njohur në përgatitje të pilotëve. Aty ai u pajis më njohuritë profesionale teknike dhe të pilotimit, duke qenë i pari si i tillë në qytetin e Ulqinit.

Me të filluar Lufta e Dytë Botërore ai i është bashkangjitur lëvizjës kundër okupatorit. Në njësitet partizane ka pasur autoritet të jashtëzakonshëm. Madje në këto formacione ka qenë edhe në nivelin e komandantit.

Person me autoritet në Ulqin

Ai dallohej nga bashkëmoshatarët e tij në Ulqin, edhe për nga pamja antropologjike, por edhe nga veshja e uniformës së pilotit, duke qenë pasioni dhe imazhi i tij profesional.

Por, si i tillë nuk ishte i përshtatshëm për pushtetin e ri komunist i cili u vendos, në Ulqin, me 26 nëntor 1944. Për vrasjen e tij ekzistojnë varianta të ndryshme. Në lidhje me këtë çështje edhe pse ka pasur dëshmitar ne Ulqin është heshtur vite më radhë, duke mos dhënë informacione. Ishte koha e heshtjes dhe e frikës dhe pasojave nga pushteti i kohës. Ai në shtëpi herët në mëngjes është marrë nga disa persona gjoja për një takim në Cetinë, për të festuar fitorën ndaj okupatorëve. Sipas të dhënës së bashkëshortës së tij në momentin që do të largohej nga shtëpia, tre herë e përqafon djalin e vogël Agimin i cili ishte dyjavësh, duke mos e parë më. Ishte ky momenti i fundit i ndarjës nga familja, sepse kriminelet në vend që niseshin në drejtim të Cetinës shkuan në drejtim të Limanit në Ulqin.

Ai u pushkatu në mengjesin e datës 27 nëntor 1944, mbi Lima tek Çinari duke shkuar për Valdanos. Aty është vra vetë i katërti: Hodo beg Bushati dhe i biri i tij Ahmeti i cili ishte notër i Gjykatës së Ulqinit dhe Radovan Aleksiqi. Ata u pushkatuan, dhe nuk i njoftuan fare familjet e tyre, për ti marrur e varrosur, e sot e asaj dite nuk dihet gjë për varrin, apo varret e tyre, duke mbetur enigmë deri në ditët tona(!.?).

Në lidhje me këtë çështje nga dita e nesërme bashkëshortja e Rafos, zonja Halimja, ka shkuar në policinë e Ulqinit për të kërkuar bashkëshortin e saj, për të marrë ndonjë informacion gjatë tri javëve, por jo që nuk mori informacion, por ata i janë kërcnuar “së nëse paraqitesh përsëri këtu do të vrasim ty dhe djalin e saj”. Nga një situatë e tillë tragjike, ajo nuk kishte pse të qendronte me tutje në Ulqin, por mori djalin e vogël Agimin dhe shkoj në Shkodër të gjinia e saj.

Ishte kjo një ndarje tragjike familjare, e imponuar nga pushteti i ri i vendosur në Ulqin, i cili për 24 orë i ka pasur duart e lira për të arrestuar dhe pushkatuar kënd kanë llogaritur si armiq, apo pengesë kundër pushtetit të tyre. Duhët thënë me ketë rast se me vendosjen e pushtetit të ri në Ulqin, pushteti faktik ishte në duar të OZN-ës/UDB-ës, ndërsa partia LKJ ishte fasadë formale, andaj edhe pasojat janë të njohura.

Pse u eliminua Rafo Gorana nga komunistët?

Por, me të drejt bëhët pyetja, cili ishte shkaku që të eliminohet Rafo Gorana, nga komunistët, i cili ishte pjesëtar i njësive partizane, pra shok, dhe bashkëpunëtor i tyre në luftë kundër okupatorëve. Në lidhje me këtë çështje ka dilema të ndryshme që si të tilla mbesin ende pa përgjigje definitive, sepse nuk ekziston një raport gjyqësor.

Por, në sajë të një informacioni që disponoj, pakënaqësia e Rafos, u dëshmu më rastin e hyrjës së njësitëve partizane në Ulqin, në mengjesin e 26 nëntorit të vitit 1944, dhe organizimit të ceremonisë së pritjës së tyre në Ulqin.

Kërkoj të vendosëj edhe Flamuri Shqiptar

Në Mëhallë të Re ku është mullini i vojit apo më mirë të themi të Mullini i Met Muharremit është organizuar një pritje nga qytetarët për brigadën partizane. Rafoja pasi kishte autoritet në popull, është pritur me brohoritje. Në atë takim ka folur edhe Rafoja dhe janë shpalosur flamuri jugosllav, partiak dhe ai malazez. Por, nga një pamje e tillë i pakënaqur Rafoja ka thanë së duhet të jetë edhe flamuri shqiptar. Pasi në pjesëtarët e partizanëve kanë qenë të pranishëm edhe nga Shqipëria, sepse kishin pikëpamje të njëjta ideologjike, pikërisht një ushtar i cili ishte nga Bregu i Matit, e ka pasur më vehte flamurin shqiptar dhe e ka nxjerr nga çanta dhe ia ka dhënë Rafos, ku pasi i është vendosur shtiza edhe ai është vendosur për krah flamujve të tjerë.

Dhe nuk ka dilemë së ky ishte shkaku për eliminimin e tij fizik, por nuk duhet përjashtuar autoritetin e tij në popull, qendrimin në njësitin partizan duke qenë edhe komandant, si dhe parimet e tija shoqërore për barazi praktike nacionale të shqiptarëve në rrethana të reja politike. Më një fjalë ishte personaliteti dhe karakteri i tij që ishte pengesë për pushtetarët e rinj, për të realizuar qellimet e tyre djallëzore kundër shqiptarëve në Ulqin dhe më gjerë.

Ishte i veçantë në kohën e tij

Sipas dëshmive Rafoja, ka qenë trup madh, i pashëm dhe i veshur gjithmonë pedant. Ai mbante vazhdimisht me gjelozi uniformën e pilotit(çizmet e lëkurës, një pallto të madhe të lekurës dhe helmetën e lëkurës në kokë. Po ashtu ka pasur edhe një orë dore me emrin “Bullova”, që e kanë pasur vetëm pilotët. Kur e kanë vra ia kanë marrë xhaketën dhe mantilin e lëkurës e po ashtu edhe orën e dorës.

Rafoja ka qenë i martuar me Halimën nga Shkodra. Kur e kanë vra Rafon, ka lanë vetëm një djalë Agimin, më moshë afër dy javësh. Më pas ajo është vendosur në Shkodër të familja e saj së bashku me djalin Agimin dhe është martuar me një person tjetër. Agim Gorana(1944-2010) ka qenë prof. i fizikës, ka jetuar dhe punuar në Shkodër, ndërsa pas vitit 1996, është vendosur në Tiranë.

Me këtë rast dua të ceki se në Shkodër ka jetuar edhe një vëlla i Rafos, Hyseni i njohur si Ceni. Ai ka vdekur në Shkodër në vitin 1947 ndërsa e kanë varrosur në Ulqin. Vdekja e tij atëher ka qenë e dyshimtë( pra jo e natyrshme).Ky ka qenë i martuar me një shkodrane. Ka lanë dy djem dhe një vajzë.
$C:\Users\Labi\Desktop\Foto R.Gorana.jpg$

Rafo Gorana me bashkëshortën Halimën

Arrestimet në Ulqin

Me të vendosur të pushtetit komunist në Ulqin filloj ndjekja e figurave kombëtare si Cafo Begu-Alibegaj dhe bashkëmendimtarët e tij. Kështu disa ditë më pas arrestohën persona të tjerë si: hafiz Hasan Llunji, Memin Resulbegu, Zydi Fici dhe Mustafë Canka, duke i trajtuar si armiq të pushtetit popullor, edhe pse ata ishin persona me dinjitet familjar dhe kombëtar. Por, pushteti ndaj tyre përgatiti një skenar tjetër, sepse pasi i kanë arrestuar ata planifikojnë për ti çuar gjoja për gjykim në Tivar, por të katërtit me duar të lidhura i pushkatojnë pa gjyq të kthesa e Braticës që shkon për Valdanos, me 15.12.1944. Të gjithë i varrosën në një varr, ku janë edhe sot, por pa ndonjë shënjë apo varr të ndertuar.

Veprimet e tilla të komunistëve dëshmuan se ata kishin hartuar më kohë lista për të eliminuar figurat e njohura me autoritet në Ulqin që i trajtonin si armiq të pushtetit përkatësisht si pengesë në realizimin e vendosjës së pushtetit sipas strategjisë së tyre politike. Ishte ky veprim patologjik kundër shqiptarëve, që u dëshmu me veprimet kriminale ku për 18 ditë i pushkatuan 8 qytetarë të Ulqinit pa procedur gjyqësore.

Duhet thënë me këtë rast se tentimi nga familjarët për zbardhjën e krimeve të pushtetit ndaj pjesëtarëve të familjes në kohën e monizmit(1944-1990) ishte i ndaluar dhe me pasoja, një qendrim i tillë pas rënies së sistemit socialist nga viti 1990 e më pas nuk mund të arsyetohet më asgjë(!?).

Sigurimi i Shqipërisë bashkëpunon me jugosllavët

Së burgosjet në Ulqin, kanë vazhduar dëshmon e dhëna së ndonëse ishte në Shqipëri, Hodo Alibegu, atje arrestohet nga Sigurimi i Shqipërisë dhe iu dorëzohet pushtetit jugosllav në Ulqin. Ati më vonë iu organizu një proces gjyqësor ku u dënu me 20 vite burg. Po aq u dënu edhe Selë Lamoja.Por, më pas gjykata e rishqyrtoj vendimin e tillë, ku Hodo Alibegun e denon me pushkatim, i cili u realizu me 17 mars 1948. Një e dhënë e tillë dëshmon se pushteti komunist në Shqipëri ishte i vërbuar nga ideologjia komuniste dhe ka bashkëpunuar me pushtetin e Jugosllavisë, kundër interesave kombëtare që ishte me pasoja për shqiptarët për rreth pesë dekada.

Ballafaqimi më të shkuarën obligim qytetar

Në rrethana të reja shoqërore pas dështimit të ideologjisë komuniste, nga viti 1990, është pritur me të drejtë që të punohët në ndriçimin e ngjarjeve dhe personalitetëve e individëve të ndryshëm të cilët u eliminuan nga pushteti i ri, pas Luftës së Dytë Botërore. Por, ndonëse kanë kaluar tridhjetë vite, ngjarjet nga viti 1944-45 kur është instaluar pushteti komunist në Ulqin, ende nuk janë hulumtuar me kompetencë profesionale nga studiues të fushave të ndryshme. Nëse në kohën e sistemit monist trajtimi i temave të tilla ishte me pasoja, pas rënies së sistemit monist, qendrimi indiferent ndaj kësaj kohe nuk mund të arsyetohet më asgjë.

Në lidhje me këtë përiudhë kohore, në mjediset e ndryshme në vendet e ish kampit socialist, janë hapur temat e tilla, duke prezantuar krimet e komunistëve me dokumente të dëshmuara. Por, në këtë aspekt përjashtim bën Mali i Zi, sepse këtu ende hezitojnë të ballafaqohen më të kaluarën, që është në kundërshtim më drejtat qytetare e nacionale të qytetarëve që janë obligime sipas standardëve demokratike europiane.

Dy rezoluta nga Këshilli i Evropës

Edhe pse në Këshillin e Evropës janë miratuar dy rezoluta kundër krimeve të komunizmit, e para ajo më nr.1096 nga viti 1996, “Masat për të çrrënjosur trashëgiminë e sistemeve totalitare komuniste”, dhe e dyta nr.1481, nga viti 2006 “Domosdoshmëria për dënimin ndërkombëtar të krimeve të regjimeve totalitare komuniste”, asnjëra prej tyre nuk është miratuar në Kuvendin e Malit të Zi. Një veprim i tillë refuzues dëshmon mos gadishmërinë e pushtetit aktual për tu ballafaquar më të shkuarën komuniste sikur kanë vepruar vendet tjera në Europën Juglindore.

Nuk ka dilemë se një qendrim i tillë politik dëshmon në mënyrë transparente se këtu ka mbetur e ngulitur në psikologjinë e tyre sistemi monist, i cili për qellimet ideologjike dhe për pushtet ka eliminuar individë të ndryshëm, ku as shqiptarët në Ulqin dhe më gjerë në Mal të Zi nuk ishin përjashtim.

Rishkrimi i historisë obligim qytetar

Andaj është obligim moral e profesional nga përfaqësuesit tanë politik, si përfaqësues në institucionët qeveritare në Mal të Zi, të riaktualizojnë çështjen e zbardhjës së vertetës së eliminimit të qytetarëve tanë pa gjyqe nga pushteti komunist i kohës. Një veprim i tillë do të eliminonte dilemat dhe spekulimet për temat tabu të cilat kanë qenë të pranishme për rreth pesë dekada.

Ndërsa qendrimi refuzues pas dëshimit të komunizmit, dëshmon dobësi personale e familjare por edhe si qytetarë që nuk arsyetohet më asgjë. Në këtë aspekt, ne duhet të marrim shëmbuj nga vendet e tjera në regjion të cilët individët me dosje kriminale i kanë shpallur heroj, ndërsa ne vazhdojmë të hështim për viktimat e pafajshme të komunizmit, të cilët ende nuk kanë varre apo ndonjë pllakë përkujtimore.

Edhe pse të vonuar siç është ky takim përkujtimor për Rafo Goranën është koha për tu thënë e vërteta ndaj viktimave, familjarëve dhe brezave të tashëm dhe të ardhshëm, andaj duhet angazhim politikë, intelektual dhe guxim qytetar sepse punët tona nuk na i kryejnë të tjerët.

Duke marrë parasysh së këtë takim përkujtimor e vlerësoj si homazh për të gjithë viktimat, uroj dhe shpresoj me misionin e ndriçimit të personalitetëve dhe ngjarjeve nga Lufta e Dytë Botërore e më pas pa paragjykime ideologjike duke shpalosur të vërtetën, përkatësisht rishkrimit të historisë si obligim profesional, qytetar e kombëtar si kudo në botën demokratike. (Fjala e mbajtur në Ulqin, më 6 mars 2020, me rastin e organizimit të takimit përkujtimor)

Anton Çetta – personalitet me të cilin identifikohen një epokë…

November 26, 2020 by dgreca

-Kryeministri Hoti: Anton Çetta ka bërë historinë moderne të Kosovës-

Në 100 vjetorin e lindjes së Anton Çettës, dhe në 25 vjetorin e vdekjes së tij, në ambientet e Bibliotekës Kombëtare të Kosovës, në organizim të Ministrisë së Kulturës, Rinisë dhe Sportit, në bashkëpunim me Institutin Albanologjik të Kosovës, është promovuar botimi i kompletit të veprave të veprimtarit, shkrimtarit, mbledhësit të folklorit shqiptar, profesor Anton Çettës.

Muaji nëntor me vendim të qeverisë është shpallur muaji i Anton Çettës me propozim të ministres Vlora Dumoshi e cila ishte në këtë aktivitet bashkë me kryeministrin e Kosovës, Avdullah Hoti, drejtorin e Institutit Albanologjik, Hysen Matoshi, vajzat e Anton Çettës, Donika dhe Agata, dhe shumë personalitete tjera. Aktiviteti në fjalë u shënua në kuadër të këtij muaji.

Kryeministri Avdullah Hoti, duke vlerësuar lartë kontributin e Çettës, tha se ai së bashku me ish-presidentin Ibrahim Rugova kanë bërë histori moderne.

”Përgëzojmë punën që kanë bërë këta hulumtues për personalitetin me emrin e të cilin identifikohen epokat. E ka ndarë historinë para dhe pas ngjarjes me të cilën Çetta identifikohet, pra me pajtimin e gjaqeve. Ka dhënë kontribut të jashtëzakonshëm në ndërrimin e kulturës. Ai dhe Rugova kanë bërë histori moderne”, tha Hoti.

Ndërsa Ministrja e Rinisë Kulturës e Sportit Vlora Dumoshi, tha se ky aktivitet po shënohet në kuadër të muajit të Anton Çettës, të shpallur nga kryeministri Hoti. Duke e vlerësuar profesorin Çetta, si një nga studiuesit më serioz të folklorit shqiptar ka themeluar edhe çmimin Anton Çeta.

“Viti 2020 shënon 100 vjetorin e lindjes dhe 25 vjetorin e vdekjes së profesorit Anton Çetta. Edhe sot së bashku jemi në aktivitetin e radhës të muajit të Anton Çettës të shpallur nga kryeministri Hoti. Sot promovojmë një pjesë të konsiderueshëm të botimeve të profesorit”, tha ministrja e cila edhe sqaroi se MKRS-ja ka publikuar thirrjen publike për të konkurruar për çmimin Anton Çetta, i cili është themeluar në fushën e trashëgimisë kulturore shpirtërore.

Ministrja Dumoshi falënderoi të gjithë ata që kanë bërë të mundur botimin e kompletit të veprave të profesor Çettës.

Hysen Matoshi drejtor i Institutit Albanogjik, tha se kompleti i veprave të Çettës përmban 13 vëllime e të cilat janë të njohura për lexuesin.

Donika Çetta, vajza e profesor Antonit tha se ky përvjetor i përkujtimit për babanë u erdhi më ndryshe dhe për këtë shprehu mirënjohjen në emër të familjes Çetta për të gjithë ata që mundësuan botimin deh promovimin e veprave të tij.

***

Kryeministri Hoti: Anton Çetta ka bërë historinë moderne të Kosovës

Kryeministri i Republikës së Kosovës, z. Avdullah Hoti mori pjesë në promovimin e kompletit të veprave të Profesor Anton Çettës.

Kryeministri Hoti i përgëzoi hulumtuesit me punën e të cilëve është bërë realitet ky botim për personalitetin, ndër më të mëdhenjtë të historisë tonë, me emrin e të cilit identifikohen epokat, Profesorin Anton Çetta.

“Në fushën e tij, bashkë me veprimtarin në hulumtimet në Institutin Albanologjik, në ditët e para me Presidentin Rugova, ai në fushën e politikës e ky në fushën e pajtimit të gjaqeve vërtet kanë bërë historinë moderne të Kosovës,” u shpreh Kryeministri Hoti.

Kryeministri Hoti ndërkohë ka vizituar edhe ekspozitën që përmbante libra dhe artikuj për Anton Çettën.

KOMBI RRITET ME GJUHEN

November 26, 2020 by dgreca

-SHKOLLA SHQIPE “GJUHA JONE” NE FILADELFIA NJE EMER I KERKUAR NGA SHQIPTARET NE SHBA-

Nga Tajar Domi-

Pandemia e Covid-19, tashmё ёshtё bёrё fjala mё e pranishme nё ambjentet tona. Kjo, pёr arёsye tё shqetёsimeve tё mёdha, qё solli ndёr njerёzit kudo nё botё, prej gati nje viti kohё. Tё vendosur para televizionit, ne ndjekim vazhdimisht atё cfarё po ndodh kёtu ku banojmё, por edhe nё vendlindje, nё Shqipёrinё e madhe. Kjo fjalё qё pёrmban mallkimin brenda nё cdo bisede kontakti mes shokёsh e miqsh, nё cdo bisedё telefonike qё gjatё gjithё kёsaj periudhe ka zёvendёsuar vizitat tek njeri tjetri e organizimet festive, ёshtё bёrё ajo me tё cilёn ngrihemi nё mёngjes duke pyetur, e shtrihemi nё darkё nё krevat duke u lutur. Humbje jete nё njё numёr tё pa imagjinueshem mё parё, goditje e madhe dhe ndalim i zhvillimit tё ekonomisё nё tё gjitha shtetet, pёrfshi edhe Ameriken, rritje e papunёsisё si kurrё ndonjёherё, mjekё e infermierё qё shihen si heronj me shёrbimin ndaj tё sёmurёve, tё tjerё mes stresit e frikёs tё kёsaj murtaje , tё shoqёruara edhe me kronika televizive debatesh shpesh herё tё turpёshme midis grupeve politike e udhёheqesive tё tyre si kёtu edhe nё Shqipёri. Tё gjitha kёto e shumё tё tjera janё refreni i kёtyre muajve me tё cilat kalojmё kohёn duke sjellё brenda nesh vetёm pa siguri, ankth e frikё.

E nё kёto kushte, edhe shkollat nuk mund tё funksionojnё mё si mё parё. Me sistemin online, gjithcka po tentohet tё mbajё fёmijtё e rininё shkollore tё cdo niveli, sa mё pranё pёrvetёsimit tё njohurive qё nxёnёsit duhet tё arrijnё. Sigurisht ёshtё njё rrugё e imponuar nga kushtet e krijuara, dhe me plot vёshtёrsi si pёr nxёnёsit ashtu edhe pёr mёsuesit e prindёrit. Ne si komunitet, jemi pjesё e kёsaj situate qё dhёmb. Por duhet menduar pёr jetёn pas kёtij fundi, e cila shpresojmё tё rifillojё me pёrdorimin e vaksinёs, qё me sa duket do tё jetё e afёrt nё kohё. E pёr kёtё, shoqata atdhetare-kulturore “Bijte e Shqipes” nё Filadelfia, nuk e ndёrpreu asnjёherё punёn, pёr krijimin e kushteve tё vazhdimёsisё sё mёsimit tё gjuhёs shqipe me fёmijtё e bashkatdhetarёve. Ajo ka formuar njё experiencё tё gjatё, mbi 18 vjecare, vite tё pandёrprera pune qё i kanё sjellё asaj edhe rezultate tё lavdёrueshme. E nё misionin e saj, konsolidimi e zgjerimi i shkollёs shqipe, ёshtё angazhimi kryesor. Me emrin kuptimplotё “Gjuha Jone”, kjo shkollё e hapur mё 7 Mars 2004, nga viti nё vit pёrmes njё pune tё palodhur e vullnetare (deri para 5-6 vitesh), tё mbi 20 mёsueseve qё janё angazhuar nё mёsimdhёnien, tё arrijё nё rreth 700 numri i nxёnёsve qё kanё pёrfunduar kёtё shkollё, ku shumica e tyre e kanё ndjekur atё nё tё gjitha nivelet nga klasa e parё deri nё tё pestёn. Eshtё njё kontribut jo i vogёl pёr tё mbajtur gjallё e trashёguar nё brezin e ri gjuhёn tonё tё bukur shqipe, kёtu kёtej oqeanit. Por shumё mё tepёr duhet bёrё, qё cdo bashkatdhetar tё jetё i mundshёm tё kap kёtё avantazh sic mёshirohet nё shprehjen: “Ne gjuhё tё tjera edhe mund tё flas, por kur mё dhёmb shpirti vetёm shqip bёrtas”. Prandaj Kёshilli Drejtues i Shoqatёs, qё nё fillim tё gushtit qё kaloi, hartoi njё program pune nё pёrshtatje me kushtet qё u krijuan nga pandemia, duke kёrkuar e ngarkuar secilin e tё gjithё sё bashku tё punojmё qё viti i ri mёsimor tё filloi mё 20 shtator 2020, onlinё, sic punonin edhe shkollat publike tё shtetit tё Pennsylvanisё . Por, ishte njё experiencё e re, dhe qё kёrkonte mjete, kompjutera pёr mёsueset, e njohuri teknologjike pёr ta realizuar.

I menjёhershёm qe reagimi anёtarit tё kёtij kёshilli, bisnesmenit Eldjon Pajollari qё sё bashku me bashkёshorten Megan Pajollari na siguruan falas laptopёt qё nevoiteshin pёr mёsueset, ndёrsa veprimtarja e ish antare e kryesisё znj. Orela Suku bёri pёrgatitjen (set-up) e platformёs Google Classroom si dhe trajnimin e mёsueseve pёr pёrdorimin e kёsaj platforme. Inxhinieri Mirush Cenaj, bёri instalimin e programit nё tё gjithё kompjuterat. Pra mё tё rinjtё, falё shpirtit tё tyre sa human aq atdhetar, krijuan shumё shpejt mundёsinё qё shkolla tё nisё mёsimin nё ditёn e caktuar. U gjykua qё nxёnёsit duhet tё mbyllnin vitin e mёparshёm mёsimor qё ishte ndёrprerё pёr arёsye tё pandemisё qё nё mars 2020. Prandaj nё periudhёn 20 shtator – 20 nёntor do tё vazhdonin pёr tё pёrfunduar klasat pёrkatёse nga secili nxёnёs dhe nё pёrfundim tё merrnin deftesat. Dhe ashtu u bё. Gjithcka shkoi pёr mrekulli. Tashmё ka filluar, viti i ri shkollor 2020-2021, dhe falё punёs kёmbёngulёse tё drejtuesve tё shoqatёs pёr tё mos u ndalur, kanё vazhduar regjistrimet e reja nё tё gjitha klasat, por me njё dallim nga vitet e kaluara nxёnёsit nё klasёn e parё janё mё shumё se dyfishuar. Kryetari, z. Bujar Gjoka me tё dy zёvendёsit e tij znj. Rudina Bami e z. Dritan Matraku, kanё qenё nё preokupim tё vazhdueshёm. Por jo mё pak tё angazhuar, si gjithmonё ishin edhe mё “tё rinjtё”, z. Llazar Vero e Vlashi Fili, tё cilёt me eksperiencёn e gjatё tё punёs nё kёtё Qendёr, i japin lehtёsi procesit duke u marrё drejtё pёr sё drejti mё punёt qё kanё mundёsi tё kryejnё. Me frymёn e kёtij angazhimi janё edhe antarёt e tjerё tё kёshillit drejtues, veprimtarёt e shumtё nё komunitet, prindёrit, vecanёrisht mёsueset aktuale qё me plot vullnet e profesionalizёm po realizojnё njё process model tё tё mёsuarit online tё nxёnёsve. Ato janё duke perdorur metoda dhe materiale tё kohёs tё shfrytёzuara nga interneti, krahas librave qё disponojnё nxёnёsit, pёr t’ua bёrё orёt e mёsimit sa mё tёrheqёse e funksionale, dhe pёr kёtё meritojnё vlerёsim e mirёnjohje tё gjitha mёsueset qё sipas klasave janё : znj. Irini Zenelaj e znj. Mimoza Sotiri pёr klasёn e I-rё , znj. Ermira Tusha pёr klasёn e II-tё, znj. Rudina Bami pёr klasёn e III-tё, znj. Aferdita Muzhaqi pёr klasёn e IV-rt dhe znj. Rajmonda Bardhi pёr klasёn e V-tё. Pёr njё punё tё palodhur ndёr vite, pёr tre nga mёsueset e kёsaj shkolle, kryesia e shoqatёs po pёrgatit kёrkesёn qё organet e pushtetit lokal tё qyteteve nga vijnё kёto mёsuese, ti vlerёsojnё me “Nderi I Qytetit”, pёr kёtё punё tё palodhur atdhetare nё shёrbim tё komunitetit, pёr trashёgiminё e gjuhёs shqipe nё brezat e fёmijve tanё. Frut i kёsaj pune tё pёrbashkёt, tё tё gjithё kёtyre grupeve, qё si nё asnjё organizёm tjetёr komunitar, plotёsojnё njeri tjetrin pёr tё pёrballuar e cuar pёrpara punёt, ёshtё shtimi i regjistrimeve tё reja jo vetёm nga qyteti i Filadelfias, por edhe nga qytete e shtete tё tjera tё Amerikes, duke i dhёnё shkollёs shqipe ”Gjuha Jone”, vendin e njё institucioni tё rёndёsishёm arsimor nё diasporёn shqiptare. Deri mё tani janё rregjistruar nё klasёn e parё 22 nxёnёs tё moshave 5 – 14 vjec. Ato janё Ana, Orioni, Arditi, Cielle, Niki, Denisi, Erdioni, Kristi, Anika, Sabiha, Erti, Katja e Sidriti nga Filadelfia, Rea, Lukas e Aurora nga Baltimore–Maryland, Yasen e Noah nga New York: Harper nga San Diego–California, Curtis from Los Angeles-California, Enesa e Kenza nga Springfield–Massachusetts.

Ndёrsa sipas klasave tё tjera, deri tani po ndjekin mёsimin si mё poshtё: Klasa e II-tё 6 nxёnёs, klasa e III-tё 9 nxёnёs, klasa IV-rt 9 nxёnёs dhe klasa e V-tё 3 nxёnёs. Grupi i fёmijve me moshёn 5 vjec do tё jenё nё klasёn pёr para shkollorёt, me njё mёsuese tё vecantё nё dispozicion. Duhet theksuar se interes kanё shprehur dhe shumё prindёr tё tjerё por ato preferojnё ti sjellin fёmijёt e tyre tё mёsojnё klasё.

Nga vёzhgimi i kёtyre evidencave, sipas meje dalim nё disa mendime apo konkluzione qё na nxisin pёr nё tё ardhmen: Se pari, shpirti atdhetar i shqiptarёve tё larguar nga vendlindja, tё cilin shpesh e akuzojmё nё bisedat tona si tё zbehur, ёshtё po aq brenda vetes tё secilit, sa edhe nё epokёn e rilindasve tё mёdhenj. U duhen ofruar disi kushte e mundёsi atyre, pёr tu cfaqur.

Se dyti, nё kёtё kohё ёshtё kapёrcyer ajo faza e mёparshme kur emigrantet synonin vetёm si e si tё pёrshtateshin nё jetёn e re atje ku banojnё, duke mos pas nё konsideratё humbjen e identitetit tё origjinёs, historisё e kulturёs sё tyre. Tashmё shqiptarёt e shohin veten jo mё inferior se komunitetet e tjera nё gjithanshmёrinё e jetёs dhe nuk kanё frikё tё shpalosin veten si tё tillё.

Se treti, bashkatdhetarёt tanё qё menaxhojnё me sukses bisneset e tyre, sё bashku me brezin e ri qё po shkёlqen pas shkollimit nё pozicione tё ndryshme punёsimi, kanё detyrimin pёr tё mbёshtetur me mundёsitё e tyre, grupet e organizuara nё komunitet si shoqatat, shkollat shqipe etj , kur shihet se ato dukshёm punojnё jo pёr interesa personale e familjare, por nё shёrbim tё asaj qё quhet kombёtare.

Se katёrti , shohim me kёnaqёsi se shoqata “Bijte e Shqipes” me shkollёn shqipe “Gjuha Jone” brenda saj , ka formuar njё emёr qё dallon nё diasporё lidhur me punёn model pёr trashёgiminё e gjuhёs, historisё e kulturёs tonё kombёtare nё brezin e fёmijve tanё. Tashmё ajo ka hedhur baza qё ta zgjerojё veprimtarinё e saj , gjithmonё nё shёrbim tё komunitetit .

Ajo ёshtё vlerёsuar nga qeveria shqiptare me “Ambasador i Kombit” dhe nga shoqatat si motra e institucione tё tjera me Certifikata e falenderime tё ndryshme.

Se pesti, tё mos harrojmё pёr asnjё cast, porosinё e Sami Frasherit: “Kur njё komb e humb gjuhёn, humb dhe veten”, ku secili prej nesh ka pjesёn e tij tё angazhimit pёr ta mbajtur gjallё kёtё porosi.

Filadelfia , me 25 Nentor 2020

DITA E FALENDERIMEVE NE SHTEPINE E BARDHE…

November 26, 2020 by dgreca

WASHINGTON, DC – NOVEMBER 24: First lady Melania Trump (R) looks on as U.S. President Donald Trump gives the National Thanksgiving Turkey “Corn” a presidential pardon during the traditional event in the Rose Garden of the White House November 24, 2020 in Washington, DC. The turkey pardon was made official in 1989 under former President George H.W. Bush, who was continuing an informal tradition started by President Harry Truman in 1947. (Photo by Chip Somodevilla/Getty Images)

-Falja e kokës së gjelit nga Presidentët në Shtepinë e Bardhë/

Nga Keze Kozeta ZYLO/ Dita e falënderimeve në Amerikë është festa më e madhe tradicionale amerikane.

Miliona amerikanë udhëtojnë nga shtete të ndryshme të Amerikës për t’u mbledhur me familjet rreth tryezës së tyre.

Në Shtepinë e Bardhë kanë traditë që të bëhet falja e gjelit të detit, domethënë koka e gjelit të mos shkojë në tehun e thikës.

Edhe këtë vit u zhvillua ceremonia e faljes së gjelit të detit në Shtëpinë e Bardhë në kopshtin e trëndafilave të drejtuar nga Presidenti Donald Trump dhe zonja e parë e Amerikës Melania Trump.

Duke filluar nën Presidentin George H.W. Bush, këta gjela deti kanë marrë falje zyrtare çdo vit.

Sot, është nderi im që t’ju prezantoj gjelin me fat të këtij viti, Corn, dhe, në rast se do të kishim nevojë për të, Cob. Misri dhe kalliri. Kjo nuk është shumë e vështirë për tu mbajtur mend, apo jo? – tha presidenti Trump gjatë ceremonies.

Këta dy gjela të mrekullueshëm u zgjodhën nga tufa zyrtare presidenciale e 30 gjelave, disa bukuroshë të vërtete. Ato u rritën nga vetë Kryetari i Federatës Kombëtare të Turqisë, Ron Kardel. Punë e mrekullueshme.

Kjo është një traditë unike e Shtëpisë së Bardhë që zanafillën e saj e ka me Presidentin Lincoln në vitin 1863 për një gjel deti, të regjistruar në një dërgim të vitit 1865 nga reporteri i Shtëpisë së Bardhë, Noah Brooks.

Brooks vuri në dukje se: “një gjel deti ishte sjellë në shtëpi për darkën e Krishtlindjes, por djali i Linkolnit, Tad ndërhyri në emër të jetës së tij … Tad iu lut qe të mos therrej, ndaj dhe u pranua qe jeta e gjelit të vazhdonte. Tad e quajti gjelin e detit Jack dhe e trajtoi atë si një kafshë shtëpiake.

Gjelat e detit që paraqiten si dhurata për presidentët amerikanë mund të gjurmohen që në vitet 1870, kur tregtari i pulave ne fermën Rhode Island Horace Vose filloi të dërgonte gjela të ushqyer mirë në Shtëpinë e Bardhë. Dhurata vjetore nga Vose fitoi publicitetin e tij të gjerë në fermë dhe u bë një institucion i vërtetë në Shtëpinë e Bardhë.

Deri në vitin 1914, dhënia e gjelave një presidenti u bë e zakonshme dhe këto oferta prekeshin shpesh me patriotizëm dhe gëzim. Dhuratat e gjelave te detit u bënë simbole kombëtare të gëzimit.

Ndërsa disa pretendojnë se Presidenti Harry S. Truman e filloi këtë traditë festash edhe pse ka zgjatur shekuj, Truman nuk “i fali” gjelat që mori.

Biblioteka dhe Muzeu Presidencial Harry S. Truman kundërshton nocionin se ai ishte i pari që e bëri gjithashtu.

Falja e një gjeli deti u bë një normë nën Presidentin Ronald Reagan, dhe një traditë vjetore kur Presidenti George H.W. Bush vazhdimisht i falte gjelat e detit çdo vit.

Presidenti Bush tha, “Më lejoni t’ju siguroj, dhe këtë gjel deti, se ai nuk do të përfundojë në tryezën e darkës së askujt, jo këtë gjel – ai ka marrë faljen e Presidentit tani – dhe lejoi që ai të jetojë gjatë ditëve të tij në një fermë për fëmijë jo shumë larg këtu. ”

Jane shfrytezuar materiale nga “Shoqata Historike e Shtëpisë së Bardhë”.

Kredia e imazhit: George H.W. Biblioteka dhe Muzeu Presidencial i Bushit / NARA

25 Nentor, 2020

New York

Si fillon rruga e kombit?

November 26, 2020 by dgreca

Shkruan:Astrit LULUSHI/

Xhorxh Uashinton, Presidenti i Parë i ShBA-së, në Proklamatën e tij të Parë të Falënderimeve para Kongresit më 3 tetor 1789/

“” … dhe Ndërsa të dy Dhomat e Kongresit kanë kërkuar që t’u rekomandoj njerëzve të Shteteve të Bashkuara një ditë falënderimesh dhe lutjesh publike, për t’u vëzhguar duke pranuar me zemra mirënjohëse shumë sinjale favorizuese të Zotit të Plotfuqishëm, veçanërisht një formë të qeverisjes për sigurinë dhe lumturinë e tyre. Tani, pra, unë rekomandoj dhe caktoj të enjten, ditën e 26-të nëntorit, që t’i kushtohet shërbimit të asaj Qenieje të madhe dhe të lavdishme, i Cili është Autori i mirë i të gjitha të mirave që ishin, ose do të bëhen … që ne të gjithë të bashkohemi duke i dhënë Atij falënderimet tona të sinqerta dhe të përulura për kujdesin dhe mbrojtjen e Tij të mirë të njerëzve të këtij vendi para se të bëhej komb … Dhe gjithashtu që ne pastaj të bashkohemi në dhënien më me përulësi me lutjet tona Zotit të Madh dhe Sundimtarit të Kombeve, dhe t’i lutemi që të falë shkeljet tona kombëtare dhe të tjera … që t’i japë Qeverisë sonë Kombëtare një bekim për të gjithë njerëzit duke qenë vazhdimisht një qeverisje e ligjeve të mençura, të drejta dhe Kushtetuese, në mënyrë diskrete dhe me besnikëri dhe të bindur … dhe për të promovuar njohuritë dhe praktikat e fesë dhe virtytit të vërtetë, dhe rritjen e shkencës midis nesh … dhënë nën dorën time në Qytetin e Nju Jorkut, ditën e 3 të Tetorit në Vitin e Lordit Tonë 1789.”