• Home
  • Politics
  • Opinion
  • Culture
  • Sports
  • Economy
  • Interview
  • Reporting
  • Community
  • Vatra

Dielli | The Sun

Albanian American Newspaper Devoted to the Intellectual and Cultural Advancement of the Albanians in America | Since 1909

Archives for February 2022

PRO ARMENIA (1901) / KUR ISMAIL QEMALI U SHKRUANTE PRESIDENTËVE TË REPUBLIKËS, DHOMËS DHE SENATIT FRANCEZ (LETRA)

February 5, 2022 by s p

Nga Aurenc Bebja*, Francë – 5 Shkurt 2022

“Pro Armenia” ka botuar, me 25 nëntor 1901, në f.4-5, një shkrim në lidhje me letrën e Ismail Qemalit drejtuar asokohe presidentëve të Republikës, Dhomës dhe Senatit francez, të cilën, Aurenc Bebja, nëpërmjet Blogut “Dars (Klos), Mat – Albania”, e ka sjellë për publikun shqiptar :

Letër Parlamentit francez:

Në pritje të debatit të ardhshëm për çështjet e Lindjes, Ismail Qemal Beu iu drejtoi letrën e mëposhtme Presidentëve të Republikës, Dhomës dhe Senatit si dhe një numri të madh deputetësh.

Zotëri,

Nesër Dhoma e Deputetëve do të hapë debatet për një çështje që prek më shumë interesat e njerëzimit dhe drejtësisë sesa interesat politike të Evropës. Rezoluta përfundimtare në të cilën do të çojnë këto debate do të vërtetojë nëse energjia që ka vënë qeveria e Republikës, me brohoritjet e botës së qytetëruar dhe popujve të Lindjes, do të shërbente për të ngritur nderin dhe prestigjin e kombit francez apo nëse fati u rezervon këtyre popujve të varfër të Lindjes një zhgënjim mizor. Në vigjilje të një dite solemne, besoj se është detyra ime të specifikoj dëshirat e popujve të Turqisë. Nuk kam ndërmend të flas as në emër të kësaj klase, e cila në këmbim të shërbimeve të bëra për despotizmin, shfrytëzon dhe shkatërron vendin, as në emër të partive që, nën ngjyrën e liberalizmit, do të synonin të merrnin pushtetin për përfitimin ekskluziv të kastës në të cilën ata janë rekrutuar; Unë përfaqësoj masën (shtresën) e gjerë të popullsisë, e cila, duke u dhënë fund të gjitha pasioneve të trashëguara nga barbaria e kohëve të shkuara dhe regjimi i një qeverie të pavetëdijshëm për detyrën dhe interesin e saj, aspiron vetëm të ketë një qeveri besnike dhe njerëzore nën kujdesi të së cilës mund të jetonte në liri, të tregtonte në liri, të punonte në liri dhe të kontribuonte në ruajtjen e Perandorisë, ekzistenca e së cilës përbën një element të domosdoshëm për ekuilibrin e botës dhe mbrojtjen e interesave të përbashkëta të të gjithë popujve lindorë.

Ne hezitojmë të besojmë se Franca do të ndalonte veprimin e saj energjik përpara se të merrte njëfarë kënaqësie materiale dhe njohjen e një të drejte mbrojtjeje në favor të një numri të kufizuar institucionesh ose popullsie. A mundet Franca, historia e së cilës është e lidhur kaq ngushtë me të kaluarën e Orientit (Lindjes), të kënaqet me autorizimin e vetëm të dhënë nga zjarrvënës për të rindërtuar atë që u shkatërrua nga duart e tij? A beson Franca se po rrit prestigjin e saj në sytë e botës dhe të lindorëve sepse regjimi që shtyp një popull të tërë, që shkatërron një perandori të tërë, i njeh të drejtën për të mbajtur shkolla, për të hapur kisha në një pjesë të Perandorisë kur ata që do të përfitonin prej tij, nuk kanë asnjë garanci kundër zemërimit të të njëjtit regjimi, viktima të të cilit ishin?

Do të ishte e vështirë për ne të pranonim se Franca do të abdikonte rolin e saj qytetërues, do të mohonte historinë e saj, do të shkatërronte veprën e saj të kryer me çmimin e kaq gjakderdhjeje dhe në një kohë kur drejtimi i politikës së kësaj Perandorie të madhe, e cila dikur ishte pengesë, qëndron në duart e një monarku të ndritur, i cili, i shtyrë nga dashuria për drejtësinë dhe paqen, si garanci e sinqeritetit të qëllimeve të tij, kërkoi aleancën e tij.

Do të ishte e dhimbshme për ne të kërkojmë çfarëdo arsyeje që do ta detyronte Francën të harronte të kaluarën e saj, të komprometonte të ardhmen e saj në mënyrë që të kursente tekat e armiqve dhe miqve të saj, duke mbetur e pandjeshme përballë tmerreve që bëjnë të rënkojnë tridhjetë milion qenie njerëzore, fati i të cilëve u garantua nga një akt i fituar nga sakrifica e gjakut francez dhe nga ndërhyrja e painteresuar dhe energjike e politikës franceze.

Ne, myslimanët dhe të krishterët, e dimë se dinastia osmane, Perandoria e Turqisë dhe popujt e saj i marrin të drejtat dhe fuqitë e tyre nga përcaktimet ndërkombëtare, një nga faktorët e të cilave ka qenë gjithmonë Franca. Me këto përcaktime, Turqia gradualisht hyri dhe eci në rrugën e qytetërimit dhe përfundoi duke shijuar përfitimet e së drejtës ndërkombëtare nën përgjegjësinë e qartë të njohjes së detyrave të saj dhe nënshtrimit ndaj ligjeve të një shteti të qytetëruar. Traktati i Parisit, duke garantuar integritetin dhe pavarësinë e Perandorisë, i imponoi asaj barazi dhe të drejtën civile për të gjithë banorët e saj; Traktati i Berlinit, duke shpëtuar rrënojat e këtij traktati, përcaktoi më qartë të drejtën e saj publike.

Por Evropa e keqkuptoi veten në një pikë kapitale, e cila ishte origjina e kaq shumë fatkeqësive dhe që shkaktoi kaq shumë zhgënjime; duke besuar se sulltani ishte i interesuar në mënyrë më të drejtpërdrejtë për prezantimin e reformave të afta për të ngritur Perandorinë, ajo ia besoi kujdesin për realizimin e punës së tij reformuese pushtetit të tij diskrecional dhe e mbështeti atë me besimin e saj absolut për të ngritur prestigjin e tij në sytë e popujt e saj, të cilët konsideroheshin si pengesa e vetme dhe unike për realizimin e reformave. Koha dhe ngjarjet kanë dhënë prova të këtij gabimi. Regjimi aktual tejkaloi çdo masë të largpamësisë njerëzore. Ky regjim, vepër e një reaksioni pa emër, me bazë despotizmin e verbër dhe motiv interesin vetjak, i mbështjellë nga retë më të mëdha të rreziqeve dhe persekutimeve imagjinare, shtyu parimin e ndarjes – jo për të sunduar, por për të shtypur – deri në atë pikë saqë bëri një pjesë të popullsisë xhelatin e pjesës tjetër që është bërë viktimë e dobët. Asnjë konsideratë politike apo fetare nuk kryeson konceptimin e këtij sistemi të shkatërrimit dhe shfarosjes. Mjerimi i skajshëm që mbizotëron në vendet dhe rajonet thjesht myslimane, persekutimet dhe fyerjet që kanë pësuar banorët e saj dhe veçanërisht arabët dhe madje edhe ata që i përkasin familjes fisnike të Profetit, shthurja në të cilën raca turke është reduktuar duke dhënë spektaklin më të zymtë të spiunazhit të pakufizuar dhe të paturpshëm, organizimin e masakrave dhe shkatërrimeve masive në lidhje me racat dhe shtetet dhe qytetet e tëra, konfiskimin e mallrave të atyre që, për t’i shpëtuar vdekjes, janë strehuar jashtë shtetit, nga ku u ndalohet të kthehen, kërcënimi me internim dhe burgim kundër atyre turqve dhe kurdëve që, të gjallëruar nga ndjenjat e humanizmit, morën guximin të ndihmonin për të riintegruar armenët që ishin kthyer ilegalisht në shtëpitë dhe pronat e tyre, braktisja e të gjitha avantazheve politike, strategjike, administrative, madje edhe financiare që rrjedhin nga Traktati i Berlinit, përbëjnë fakte që dëshmojnë se nuk respektohen as rregullat e besimit mysliman, as ligjet e moralit të pastër dhe as angazhimet ndërkombëtare.

Të përballur me këtë anarki apo nihilizëm që vjen nga lart, popujt e Lindjes, të armatosur me durimin që u diktojnë arsyeja e shëndoshë dhe besimi absolut në drejtësinë hyjnore dhe dhembshurinë e botës së qytetëruar, presin me besim fundin e fatkeqësive të tyre dhe inaugurimin e një epoke drejtësie dhe lirie.

Duke refuzuar në mënyrën më formale çdo solidaritet mes nesh, popujve dhe autorëve të vërtetë të mizorive të organizuara me qëllimin pervers për të shtypur njërin nga elementët duke e portretizuar atë si një kasap famëkeq dhe duke shfarosur tjetrin me hekur dhe zi buke (uri), ne kërkojmë ndërhyrjen e Evropës dhe veçanërisht të Francës për të kryer punën e zbutjes dhe evolucionit në këtë vend të Lindjes, i cili ka qenë gjithmonë objekt i dashamirësisë dhe kujdesit të saj të lartë. Franca, e cila me sakrifica të konsiderueshme gjatë Luftës së Krimesë dhe me një asnjëanësi të lavdërueshëm gjatë Kongresit të Berlinit, mbështeti çështjen e popujve të Lindjes, nuk do ta humbasë këtë rast për të kërkuar mjetet për të realizuar angazhimet që Evropa mori dhe, për fat të keq, përfaqësuesi i tij e shtyu ekzekutimin (zbatimin) në dëm të fronit, dinastisë dhe popujve të tij.

Roli i ndershëm dhe i painteresuar (asnjëanës) që Franca ka luajtur për gjysmë shekulli në çështjet lindore, e autorizon atë dhe madje i imponon detyrën që të kërkojë ndihmën e fuqive të tjera garantuese për t’u mbledhur në konferencë, sipas parashikimit të Kongresit të Berlinit, dhe për të marrë masa të tilla që do të siguronin zbatimin e angazhimeve të marra nga nenet 23, 61 dhe 62 të traktatit dhe vendosjen e një kontrolli që do të garantonte gëzimin e drejtësisë së plotë midis të gjithë popujve dhe racave duke zbatuar rregulloret e hartuara në përputhje me klauzolat e këtyre neneve.

Bruksel, 14 nëntor 1901.

ISMAIL QEMALI

Filed Under: Emigracion

DON NDRÉ ZADÊJA

February 5, 2022 by s p

DON  NDRÉ ZADÊJA

(1891 – 1945)

Pergatiti Fritz RADOVANI:

Shqiptarët e njohën me Emnin e nderuem: Poeti i Ambelsisë! 

U thirr bashkë me popull edhe prifti Don Ndre Zadeja, kur do të pushkatohej i ndjeri Kolë Sheldija me datën 2 shkurt 1945, në fshatin Sheldi. Menjëherë mbas pushkatimit të Kolës, Don Ndreu iu afrue, i bani Shartët e Fundit dhe porsa u ngrit në kambë, pau vedin me pranga ndër duer nga forcat e Ndjekjes komuniste.

Don Mikel Koliqi edhe Ky atëherë i arrestuem, më tregonte në vitin 1993: “Si tash e kam ndër veshë të inçizuem zanin e të shkretit Don Ndre, kur po e torturonin. Ai asht torturue shumë dhe po u thonte torturuesve: “Mohni bre kështu, po a ban shqiptari në shqiptarin shka jeni tue ba ju në mue!?”

Don Ndreu akuzohet se ka pasë dijeni për vendqëndrimin e Don Lazër Shantojës, Don Alfons Trackit, Kol Ashikut, Martin Sheldisë, Gjovalin Sheldisë, Ndoc Jakovës, Gjok Gjergjit (prej Lisnet) dhe Zef Augustinit (prej Lisnet). Njëkohësisht ka mbajtë lidhje të ngushta me Don Injac Gjokën, i cili strehon dhe përcjellë ndër shpella “kriminela” të luftës. Don Ndreu mohon akuzën që i bahet por burrnisht pranon: “Mësova se punohët për shuemjen e Partisë Komuniste, të cilën si doktrinë e urrej edhe unë.” (Dosja 667, me 7 shkurt 1945, Don Ndre Zadeja d.v.).

Gjykata Ushtarake e Shkodrës e përbame nga: kryetari Hamid Keçi, antarë, Mustafa Iljazi dhe Arif Gjyli, prokuror Sotir Dodona dhe sekretari Shaban Kuçi, me 16 shkurt 1945 dha vëndimin: “Për të pandehurin Dom Ndre Zadeja, me vdekje, me pushkatim”.

“I pandehuri kërkoi lehtësimin e dënimit.”

Gjykata e Lartë Ushtarake, Tiranë, me datën 28 shkurt 1945, refuzon kërkesën.

Don Ndre Zadeja u pushkatue më 25 mars 1945, në Zallin e Kirit, mbas murit të  Rrëmajit, në Shkodër. Ishte i Pari Klerik Katolik Shqiptar që u vra në Shkoder.

Fjala e fundit e Don Ndre Zadejës ishte: “Ah, moj Shqipni, moj mizore e, shka të baj ma shumë për ty?!”. Ndër pushkatimet e ditëve të para lejohej prifti me i krye sherbimet. 

Në këtë rasë ishte aty Don Tomë Laca, i cili mbas pushkatimit e mori në krah Don Ndreun e vramë, (me leje të Sheuqet Peçit) dhe bashkë me xhakonin Mark Çuni dhe dy të tjerë, e kanë varrosë mbrenda vorreve të Rrëmajit, aty ku asht edhe sot. 

Kur Don Toma shkoi në Argjipeshkvi aty nga ora 7.00, pau veladonin e lamë me gjakun e Don Ndreut prej supit ku e kishte mbështetë e deri në fund të kambëve, dhe aty për aty i ka ra të fikët. Prej atij çasti ai ka pësue një sëmundje nervore nga e cila nuk asht shërue kurrma. (Si mbas tregimit të Don Mikel Koliqit, në vitin 1993).

Atë ditë, një afishe e madhe u vue ndër murët e Shkodrës:

“PUSHKATOHEN KRIMINELAT E LUFTËS DHE ARMIQTË  E  POPULLIT:

1.Prenkë Cali 2. Dom Ndre Zadeja 3. Luigj Gjeto Kastrati 4. Ndok Nik Bardhoku 5. Ndrekë  Loka 6. Arif Selim Hyseni 7. Dedë Lulash Smajli  8. Gjok Nikaj 9. Dul Bajrami 10. Mark Luc Gjoni 11. Tomë Lekë Daka 12. Maliq Bajrami 13. Gjok Nikoll Voci dhe 14. Pjetër Dedë Gjedashi.”Ideali që i bashkonte këta burra ishte: “Rrnoftë Shqipnia!”

Don Ndreu i la Popullit Shqiptar një veprimtari letrare të pakrahasueshme.

Shkodra nuk e harroi asnjëherë Letren që Ai i dergoi në 1942 At Fulvio Cordignanos. 

ME 25 MARS 1945…

PRANË RRËMAJT, NË ZALLIN E KIRIT NË SHKODER, 

PUSHKATOHET EDHE “POETI I AMBËLSISË” DON NDRE ZADEJA,

I CILI, HAPË EDHE FLETËN E GENOCIDIT KOMUNIST NË KËT QYTET, MBAS DON LAZËR SHANTOJËS NË TIRANË, ME DATËN 5 MARS 1945.

NË SHENJË NDERIMI DHE RESPEKTI PËR KËTE MARTIRË TË

KISHËS KATOLIKE SHQIPTARE, 

QË ME GJAKUN E TIJ LAU TOKËN TONË AMTARE, 

PO JU DHUROJ KRYEVEPRËN E TIJ LETRARE.

Me shumë respekt Fritz RADOVANI.

LETER E HAPUN
A T   F U L V   C O R D I G N A N O S

1942

Cum non est cui suadeatur

 Et qui suadeant non sunt. 

(Plint. Paneg.)

I.

    Me thân’ se s’dijte ç’âsht votra e shqiptarit 

e shtroja e tij me firi t’njomë e trûngu   

nënkrejse e vrashtë illyre pranë zjarmit

gjith’her’ mikprit’s, nëpr’ ato biga e ahishta

ku bjeshk’t e nêmna derdhin lot rrëshine:     5

Me thân’ se at dor’ të lmut e t’shugurueme,

si tosk’ si geg’, pa farë idhní besimi, 

s’ta puthi e s’ta shtërngoi si miku mikut,

por kryet ta vrau pse kok’ për kok’me tândin

shqiptari e ndeshi fatakeqi, rrehëm!   10 

E pra ky derën dy kapak’sh ta çili,

si i t’shpis, dita me ditë ândjeve tua

bujar i erdh e gjurm’ për gjurm’ ndër shpêlla,

ku flêjn’ drangojt, drangûe aj vet’ të prini, 

me krrab’ të vet çërmoi nëpër têrrina,   15  

me lahut’ të vet këndoi pa mê pran’ téje,     (pa mê – pa pushue,FR)

me brisk të vet latoi me shkrojla t’vjetra 

një shkop për ty. Patër Milan të quejti, 

t’ ndêshi e t’përcuell, ké stani i vorfën t’prîni, 

ngarkue me plaçka tua e me visare    20 

t’njaj giuhe s’lasht’ qi namin ty ta rriti 

ndër blêj qi nuk dijn’ mort. Ké stani t’prîni, 

ku e pakundshoqe t’pritte bujarija 

e grues shqiptare. E kur mbi letra tua, 

lodhun s’kërkuemi, nji sy gjumë i knaqun    25 

me bâ ti dojshe i patrazuem prej kujna, 

cikën e lop’s ajo fisnike e mielte,  

plotepërmaje ‘i kup’ me psheshatâmbël 

para ta vête e, ksulën n’dorë, i zoti 

i shpis’ “njelmo, njelmo, i bekue” me t’dhânun    30 

e buk e krypë e zemër parashtrote.

Héu! Mirë uhan shqiptarit sot ja ktheve! 

N’areopagun e letrarve t’tú 

rrashtën e t’parve ton’ prej thesit nxore, 

(at thés na vet’ ta mbâjtme e vet’ ta mbûshme!)    35 

e si shpërblim plot e përplot me tamthin 

e i’dhuni’s s’pashoqe né na paraqite 

e “pini, pini, t’shkret’” i grishe evarshëm 

Astyagjë i dytë Arpagut t’mjer’ shqiptar! 

Arpagu n’darkë, o mizorí! Me mishin  40 

e djalit t’vet do t’ngihet edhe n’rrashtën  

e tij do t’pijn’…. i pvetun do t’përgjegjët: 

“N’sofrën mbretnore çëdo gjellë a e shijshme!” 

Dishmitare ty t’thrras o e tepruemja 

durés’ shqiptare, ti qi vuen pa zâ,               45 

e brén pa u ndî, e kjân pa ankim, e thér 

pa vrá, diftom’ pash Perëndin, a mundem 

shqiptar i lirë Arpag i dyt’ m’u bâ 

i shuem e i poshtër? Un me dije tânde 

s’ due t’mbatëm, o letrar. Synon meshtari   50 

meshtarin jo shqiptar, i thot’: Gabove! 

Ujku don tym e mjegull. Rac’s illyre 

ti ujk ju bâne, gjall’ ti ma përpine, 

me at eureka t’çuditshëm ti e zbulove 

nênin gordjan, me’i t’sjellme shpate e kpute,                 55 

e nji rras’ t’ré mbi vorrin e Shqipnis’ 

na vûne: Ktu pushon rraca ariane! 

Rracë e stërkeqne, farë e manafikun, 

skotë e përzieme hithâsh ariane 

kênka Shqipnija? O témpora! O móres! 60 

Gjurmues i thêll’, ti gjurmë Illyrjes s’vjetër 

n’Shqipni s’i gjên? Mbi té përbé pra jemi, 

mbi pluhun t’saj përbéhen pelikanat 

e dërmishun ndër vuejtje mijvjeçare 

dëshmor’ të padishmuem. Gjurm’ nuk i gjên? 65 

e prá dikur i madhi i t’mdhejve Leka 

n’Egjyptin e gjymtisun pik’ma s’pari 

mbi ball’ t’Hetéjve ton’ s’kundroi habitun 

emnin shqiptar? At emën t’nëpërkâmbun 

nuk shkoi aj me e ringjallë? Ti gjurmë Illyrit 70 

n’Butrintin tând nuk i gjên? E nuk kujtohe 

se edhe n’shpi tânde dora e huej la shêjet 

e ‘i gjytetnimit t’huej? Edhe n’shpi tânde 

gjuha e përfolun s’kjé gjth’ herë e shkrueme? 75 

Përmbi gërmadha t’hueja ndër pasojna 

tejshekullore rrihi flet’t e tua,  

Shqipe virgjin e Illyrve, e n’çerdhe tânde 

çili ata zogj, rriti ata zogj e ndîelli 

me gjuhën tande Illyre Shqipëtare!

Préja ti, Roma e Madhe, hovin Pirros, 80 

rrudhja guximin, Rom’, Teutës zamâdhe, 

Gencin shkodran’ shtërngoje me verig’ ari, 

por jan’ verigat shêj se Rom’ a Roma   (shêj – kêputë)

e Illyri  Illyr. Verigat ja zgjidh’ Gencit, 

i shkrijn, i bân kunor’, mbi krye t’Illyrit 85 

besnik vetê ajo e vnon Roma e pavdekshme. 

Na komb’ bastardh, na t’huej n’vend ton’, na préja   (preja – të pabesë)

e votres sonë, emënharruem, rrugaca? 

Rrugaç, vasal, ushtar i blem me pare 

edhe zamadhi Kastriotë i yni?  90 

pse ‘i dit’ vetimshëm aj me shqipe t’veta 

mbi Ardjen fluturoi, besën e dhânme 

fronit t’ Partenopës me gjak n’Ursáre 

n’vend për me çue si e ka zakon shqiptari? 

E drejta a nji. Kjé Kastrioti i bindun 95 

n’miqsi t’Venecjes s’lasht’, por pau Rozafa 

Shpatën e tij e u dridh. Aj Kapidani, 

Aj pararoja e krishtënimit t’ngûcun, 

por edhe Mbret i Shqipënise Illyre. 

Ti ndér’, ti t’drejt’ kurrkund s’i dhae shqiptarit.                         100

Ç’e bâjm’ na t’gjallt’? Pse lodhna kot? Pse lypim 

çka s’na përket? E ti djelmni, pse lnyre 

për  fate t’ardhshme t’Shqiptaris, kur n’shpatull 

ná gjâ nuk kém, as komb’ as fis nuk jém? 

Perjârgë a pênda e jote, Cordignano! 105 

Me dâng’ të zez’ ti ja zhigate ftyrën 

vedit e né. Por nuk jan’ dokrrat tua 

qi e bâjn’ paçavër rracash Shqiptarin! 

Nuk jan’ zbulimet t’tua çudiplote 

qi e bâjn’ me kthye dalë ‘i fjal’ të folme,   110 

nji dor’ vllaznisht të shtrime, ‘i bés’ të dhânme: 

Shqipja Shqipës krahun ja dhâ, s’ja kputi. 

Njikshtu shpnesojm’, njikshtu e dijmë. E t’bâni 

goja me fol’ çka para téjet nieri 

i gjall’ nuk thá? E t’bâni zemra shpirtin  115 

pa i dalë endè ti me ja xjérr’ shqiptarit 

me at styl të kuqun n’gji? I thérun n’zemër 

vigmën aj sot e lshon…. Prej téje e nâmta 

kupë e përmbyzne a derdhë e buka e thyeme (përmbyzne –përmbysun)

nuk njitët mâ. Hin fjal’ kah dole ‘hè gjoftë   120 

rrféja mizore e hijevet Illyre, 

nâma e nji kombit qi nuk humb’ si s’humbin 

Shtyllat e Kapitolit tând! Prapóu, 

ti hije e zez’, mos t’marrin mbrapa vigma 

e t’parve ton’ prej vorrit, ku flên Fishta, 125 

prej grope, ku pushon Frashëri e Mjedja.

                              II

Mjedja, Barbari i Madh, n’heshtjen e gjumit 

t’vorrezave injacjane e luejti rrashtën 

brahyçefale e prej dy rrathve t’humbun

Frombója i dyt’ dy sy vetoi si rrféja; 130 

me grushtin e përtham e shkundi Pasin, 

Jungun e t’amblin Gjenovic me vllazën, 

akull ku n’préhje barasohen eshtnat 

e t’strukunve nën dhé. E théll’ si deti, 

ehéu! Nji gjâmë u ndi e përfrigueshme.  135 

Ndigjom’, ti Cordignano, e veshin vénja 

fjal’s qi po t’thâm: Nuk a zili degâmje 

vargjet e mija qi frymzon, por ahti 

i nji shqiptarit t’lirë, i shituem zânash, 

pse i prekun n’tél, pse i thérun n’zemer, t’rámën    140

gati me e bâjt’ por t’shámen kurr. Harrohet 

e s’harrohet çdo dhûn’ mbi tok’, por ndéri 

për kombe a shêjt, si shêjt a gjaku i dêrdhun 

për Atmë e Fé. Por, kurr nuk mund t’harrohët 

oshtima e théll’ e shigjetve t’helmatueme   145 

tridhetë e sa vjeçare, kur s’andejmi 

shkodranit ftyrën me ja marrun déshte 

me t’idhtin gaz e Shkodrën e rrëthueme, 

(ku zogjt e shqipës s’parit syt i çilne,)

n’thalbin e zemrës keqas ma gërgave,            150 

njât’her’ kur ûja flatrat e shpuplueme 

ndête mbi né mortore e ankimi i zi, 

me rrâjça n’goj’ kelkaze e madergone, 

çilte vorreza t’reja n’për gardhîje; 

kur nanën téme, ditë e zezë, e mblova  155 

n’at syz’ lédine n’Rmâj, kur Taraboshi 

e Lodertuna viellshin zjêrm çeliku, 

n’thalbin e zemrës keqas ma gërgave! 

Nanën kush e harron? Por Nana e Madhe 

Shqipja dykrenshe Illyre u njâllte e lumja,  160 

u njâllte. E pra ty Shkodra, Cordignano, 

t’ bâjti e t’nderoi! Andërr a kjo ti thue? 

A e din, a e din sa tâmb’l atdhedashtnijet    (tamb’l – qumësht)

q’at ditë e sod ka derdh’ gjini i Rozafës 

shkodrane? A e din, a e din se lojcë a fati,  165 

por jo mizuer si ti? Se e vërvit’ peshën, 

por si ti dorën nuk e mshehë? E s’paku 

me rrashta e me kersij s’lot shkopecingël    (kersij – kocka)

si don me lujtun ti, tue çprush’ ndër vorre 

amanet vorrit ç’âsht zakon me i lânun  170 

të pa trazuem, t’pa fyem? S’harrohët shpota  (shpota – tallja)

mbi ata shqiptar’t  e lashtë e meshatarë, 

mprojtsa fatosa t’virgjinís s’ kërcnueme 

e t’ fés s’ ligshtueme, qi ti m’i shgjetove, 

kâllpa m’i qite. E pra njata rrëbeshit 175 

salvimtar kalli vetun ballë i bâne, 

njashtu si muejtne e dijtne, kurse ndjeksit 

e Benediktit t’ Madh hanës drapnore 

ju shmângne tui lân’ mbrapa troje e rrasa, 

por monumente jo, sikur Barleti,  180 

Buzuku i lashtë e Budi e émënmadhi 

Bogdan’ i yni, ndéra e kohve t’ shkueme, 

nám i pasosun i ksaj’ tok’s  shqiptare, 

ku ‘i drit’ ka mbet’ ndër zemra endè e pa shkîmun, 

ku ‘i gac’ ka mbet’ ndër votra endè e pa shkrepun,  185 

ku ‘i bés’ ka mbet’ ndër fise endè e pa çártun. 

Ti misjonar, përmbi stomîjet shêjte, 

vllazën na quejte e vllazën na përcolle, 

por vrasës ti na dole! E, po, po, thue, 

t’i lajnë uhat félshuesat e Shqipnisë  190 

me priftën t’vet shqiptarë! E prá këta priftën 

nuk ju përulne kurr çâllmës sulltane, 

as shkopit t’carvet, por synuene Romën 

Latine t’Papve fén edhe kombsinë 

tuj mprojt’ her’ mbath’ her’ zdath’, edhe tiarat  195 

përmbi fronet e lashta ipeshkëvnore: 

Kur brûnxat flêjshin n’dhé e kur t’mbértisna 

vashat shqiptare drejtë e syjshin trévën 

shêjte t’zbulueme, gur’ për gur’ ku shêji 

i mbledhjes s’tyne, qinda vjet me radhë, 200 

krepatueshëm kumbon’t  i xëvêndsote;  

kur jashta murit t’that, pushkën për faqe, 

burrat e dheut, xhúrdin e zez’ mbi krye, 

vështojshin mos t’i xân pusí vezire 

mbi ltér’ t’bekuem, ku dora e meshtarit  205 

shqiptar n’bekim dukej e zhdukej para 

se t’qitte synin rrezja e parë e diellit. 

O misjonar’, kambsor’t  e Naxarenit 

n’detin e shqetësuem t’ kti krishtënimi 

s’ bashkut me né, kush rretin e kush grepin,  210 

me gjoj’ hyjnore dora dor’s  ta mbushim 

lundricën e Tinzot me at lajm t’frigueshëm 

qi nierz përtrijn e kombe! Marrí njehët, 

âjun kur Drini breg e m’breg vërsulet 

e shkamba dyndë e m’ shpin’ përkund’ çináre, 215 

bregut përpjet’ me i dhân’ rrëshanzës  s’ vogël, 

për t’ mbledh’ bërcakë e cokla e cingla t’ thata 

pa ndonji vlér’. Grêth’ mundet m’u bâ bleta, 

por marimanga blet’ nuk bahët lângun 

pa e sjellun n’helm. Ta dijë koha e ardhshme  220 

e lume o e mjer’ (me fatin kush mund kapët?): 

Kanuja Illyre pronen edhe kullen 

me kulm e me temel e gjan’ e gjallë 

me ç’fryn e  ç’ avullon ja digjte núri, 

por armën lirshëm n’dor’ ja lête gjaksit. 225 

Siell, Cordignano, n’dorë armën e ké: 

Ndêshëm n’tryvezën shkencatare t’ presin 

banor’t  e botës s’ vogël primitive. 

Kjémë çka kjém’ e jém çka jém. Zakonët 

ti ruejmë Illyre e gjuhën t’papërlyeme! 230 

Ndër duer t’virgjilta t’ çikave t’ fatueme 

t’ përshkohen spikt, e pêjna leshi s’dredhun 

t’ dalin të ri për tirqi si biluri, 

e téja t’ fort’ si kanpi për buljera, 

e kput’ t’ qindîsna n’ar për fatamirin 235 

qi hylli do t’u sjell’ kur táta e lókja 

n’ân’ ti vên’ shêj, njashtu si na lá i pari.

Njashtu si na lá i pari, çeta e lúme 

e barijvet shqiptar’ n’ mallesa t’ veta 

ogiçin para, berreve dihatse  240 

t’u prijn ké mrizi plak mijavjeçari; 

nën hije t’ tij t’këndojn kangën e vjetër, 

t’shkruejn zogj me krah’ n’velgji prej s’ kuqi s’ pishës, 

t’shkruejn flutra lloje lloje m’ furk’ shpatúke, 

si lokja jau kërkoi Bardhën nuse. 245 

(qi me e kërkue me pishë edhe me qiri 

mana kûnd shoqen nuk ja gjên’); e t’ shkruejn 

e t’ shkruejn edhe me gjak shêja vllaznije, 

n’krahun e njom’ të njani tjetrit, gërmat 

e vjetra t’nji kujtimi t’ lasht’ sa bota  250 

e tyne Illyre. Bashk’ me hije t’ dirgjën, 

prej muzgu, dhênt përpara tè konaku 

t’u prrallë e tue këndue ‘i  kang’ mbas krahit 

qi sos’ përher’ n’ kushtrim. Çka thot’ kumbona, 

or ju, n’ at  Kish’ të lume, vetmitare? 255 

Dita e misjonit! Mblidhën çeta çeta, 

bûjen me u dá mikpritse misjonarve,      (bujen – buken)

me u ba konak. Qé, siellet n’ héll’ ma i miri 

dash për kumbon’. Prân’ spata kmesa e lavra, 

prân’ dér’ n’ mullî çakallja, e dîng  përmbushet 260 

streha hyjnore e vorfën. Nisin zêmrat 

rryeshëm m’u thy para s’ vërtet’s tronditse, 

e besa bés’ m’u  lidhë e i leshti parzëm 

me lyp’ mëshrirë e dora dorën gjakse 

për hatër t’ Drunit Shpërblimtar m’e puthun, 265 

me t’ luejtun gjakut, ndërsa trina e s’majtës 

cirkën e tér’ zbunûese. A lodhë, a thýe    (cirkën – djersën)

Thráku barbar i yti, Cordignano! 

Tashti , té votra shlodhu, o misjonar, 

e n’ dritën e tymósun t’ pishtarit  270 

shejó triumfe t’réja: sóse ditën 

me syt e lodhun tui kërkuemun gërmat 

e ufices meshtarake. S’a nevoja, 

n’ kureshtën tânde shkencatare, synin 

harû t’a lshojsh ndër rrath’t e atij vargoni: 275 

a janë a s’jan’ këputë, e Lék’t e shqipës 

a janë a s’janë Illyrë, a mos teprica 

e ‘i  rracës s’ bastardhueme? Nuk t’ka hije 

me u ardhun hakut macave shpijake, 

prushin mbi shpîn’ t’u grumbullue, gazit  280 

pa dijt’ me i dhânun fund, kur ato t’mjerat 

t’përzhituna n’térbim e merrshin iken. 

Njikshtu m’kurriz’ t’ shqiptarve grumullove 

gáca mbi gáca, Cordignano, e bota 

veshin tá vûni e përmbi letra t’ mëndafshta 285 

dorën kundroi leçitse albanofóbe. 

Veprën e misjonarit lavdiplote, 

ravën e kambve t’ tija koha e amshimi 

me bindje e përkujton, por, vepra e jóte, 

ravizë e zbét’ trathtije, a gjurmë gamilli,   290 

qi vetun e përlán’ shtërgata e breshni.

Shkoder, 1942.

Shenim F.R.:Më shpjegonte Prof. Gaspër Ugashi, rreth vitit 1958 në Shkoder: 

Lexoje këte “Leter të hapun” që një Prift Katolik Shqiptar, Don Ndre Zadeja i ka shkrue një klerikut tjetër italian At Fulv Cordignano-s, mbasi ai pat fye në një shkrim të vetin Popullin Shqiptar, në vitin 1941. Kjo u shpall në shtyp në vitin 1942. 

Në vitin 1942 një student shqiptar (emni i të cilit nuk më kujtohet F.R.), në Paris tue dhanë provim për letërsi në Universitet atje, e pyet profesori: “Po, përveç dy letrave të njohtuna, a ka ndonjë tjetër të kësaj gjinije që asht botue në këto ditët e fundit?” – Studenti shqiptar heshtë… – Profesori francez shton: “Pikërisht në vendin tand asht botue këto ditë një letër e tillë, ku, një Prift Katolik Shqiptar i asht përgjegjë fyemjes që i ka ba Popullit Shqiptar, një dijetar i njohtun italian, po edhe ai klerik katolik. 

Ajo “Letër e hapun” e shkrueme nga Don Ndre Zadeja, zen vendin e tretë në letersi botnore për nga ana letrare dhe artistike. 

Autori i saj Zadeja, ka shkrue një letër të tillë që mund të lexohet në të gjitha ambjentet dhe për të gjitha moshat, mbasi gjuha që përdorë Autori, asht shumë e pastër dhe shumë e pasun.”.

Por, askush nuk mund të parashikonte se mbas tri vjetësh, me 25 Mars 1945, në orën 05.00 të mengjezit, Don Ndre Zadeja, “Poeti i Ambëlsisë” do të pushkatohet në Zallin e Kirit nga tradhëtarët komunist “shqiptar”, si “anmik i Popullit të vet”.

Ju lutëm shpërndajeni tek Rinia këte Leter!

Shpërndajeni në katër anët e Botës, si asht shpërnda.., edhe vetë Rinia Shqiptare !!!

Melbourne, 4 Fruer 2022.                         

Filed Under: Histori

Edukimi dhe Fëmijët me Vështirësi Njohëse (Cognitive)

February 5, 2022 by s p

Nga Fatjona R. Lubonja Ed.D

Edukim, Neuroshkencë & Behavior/

Duke u bazuar në studimet e neuroshkences ç’rregullimet njohëse (cognitive) mendore janë ç’rregullime të trurit, pra kanë një bazë biologjike (Griesinger W. 1861; Menninger K, et al, 1959) dhe si të tilla duhet trajtuar si ç’do sëmundje fizike. Sëmundjet mendore tek fëmijet përballohen me vështirësi si në shoqëri ashtu dhe në edukimi, duke mos e trajtuar në diskutim bashkëkohore, gjë që ka penguar bisedën e hapur në shoqëri për edukimin dhe kuptimin e këtyre ç’rregullimet. Duhet patur në konsideratë që trajtimi/edukimi dhe mbrojtja e ç’do fëmije pa diskriminim është një e drejtë ligjore në shtetin Shqiptar (Ligj Nr. 18/2017). 

Spektri i ç’rregullimit të autizmit është një nga këto probleme që kërkon vëmëndje për faktin se është akoma e paqartë se ç’farë e shkakton në origjinë një ç’rregullim të tillë. Ç’rregullimet njohëse (cognitive),  mund të konceptohen si sëmundje të ç’rregullimit të sinapseve (Toro, et al. 2010). Më thjesht mund të shpjegohet se zhvillimi i trurit, nga fëmijërija deri në moshën e rritur, pëson ndryshime në sistemin nervor qëndror nëpërmjet formimit të degëzimit të qelizave nervore që përfshijnë formimin e synapseve, mirëmbajtjen, remodeling e lidhjes brenda qarqeve qelizore, etj… 

Nevojat e këtyre fëmijëve janë nga më të ndryshimet të cilat varen nga problemet shëndetsore të zhvillimit të fëmijës, vështirësitë e krijuara nga ana sociale, abuzimet, vështirësi ekonomike, shëndetsore,  institucionale, dhe pedagogjike. Këto faktorë influencojnë direkt në zhvillimin e trurit të fëmijeve, në shëndetin mendor, në përmirësimin apo përkeqësimin e problemeve duke i lënë prindërit të ndjehen vetem, të pafuqishëm dhe të injoruar në kauzën e tyre të vështirë dhe humane. 

Patologjia e këtyre ç’rregullieve e bën faktorin e edukimit/trajtimit të vëshirë në kushte shtëpie apo distance. Me konkretisht mund të shpjegohet përshembull se ç’rregullimi i spektrit autik (ASD) karakterizohet pjesërisht në angazhimi atipik i vëmendjes, i reflektuar në sensivitet të egzagjeruar dhe të ndryshueshëm ndaj stimujve shqisorë (Granovetter. M.,et, al. 2020).  Gjithashtu ç’rregullimi-vëmendjes /ç’rregullimi-aktivitet i lartë (ADHD) dhe ç’rregullimi i përqëndrimit me memorje te ulët (ADD) janë çrregullime tek fëmijët që tregojnë probleme të funksionit egzekutiv, problemet që i kane lidhje me koncentrimin apo vëmendjen, problemet që kontrollojnë sjelljen/behavior dhe hiperaktiviteti (Granovetter. M.,et, al. 2020). Një shpjegim më i thjeshtë është që fëmijët me këto lloj ç’rregullimi e kanë të vështirë apo të pamundur të koncentrohen apo të kuptojnë metodologjinë nëpërgjithesi, pavarësisht nga veçantitë individuale. Kjo pamundësi për të kuptuar mund edhe të shkaktoj psikoza në sjellje/behavior apo edhe efekte të tjera në ndryshime ne sjellje.

Por pyetja themelore që shtrohet është: Si mund të trajtohen apo edukohen këto lloj rastesh? 

Duke patur parasysh simptomat e shtjelluara më sipër, trajtimi më influencues është një kombinim i mjekimit, trajtimit, dhe terapise të sjelljes/behavior ABA në raste individuale. Kjo është e rëndësishme pasi jo dy raste mund të jenë njësoj, ç’do fëmijë ka zhvillimin e tij unik të trurit dhe duhet trajtur me metodologji të formuluar në basë të analizës individuale. Në varësi të nevojave të tyre, të ndihmohen prindërit të zhvillojnë dhe zbatojnë një njohuri të teknikave të sjelljes, ABA, për të aplikuar dhe përdorur në ambjente shtëpie. Pavarësisht se në cilën rrugë aplikohet trajtimi edhe sa do pak të jetë e mundur, gjëja e rëndësishme është që ç’rregullimin të trajtohet serjozisht, me profesionalizëm, etikë, dhe durim pasi ndihma e specializuar e trajtimit mund të ketë efekte të rëndësishme që mund ti ndryshojnë jetën një fëmije dhe familjes së tij.

Fatjona R. Lubonja Ed.D mban titullin Dr. e Shkencave në Edukim, ka studiuar Neuro-Shkencë, Edukim dhe Applied Behavior në Universiteti i Kolumbias (Columbia University) në New York dhe është specializuar në Universitetin e Harvard, MA. USA.

Filed Under: Politike Tagged With: Fatjona Lubonja

POEZI NGA NEKI LULAJ

February 5, 2022 by s p

Ein Bild, das Text, Mann enthält.

Automatisch generierte Beschreibung

ÇUDITËRISHT

Nëpër çdo shekull shumë drama kemi përjetuar. 

Kemi -parë  tmerre e trauma pa fund 

Por për t’u dashur  kurrë nuk kemi besuar. 

Se shpejt e kemi harruar ferrin që mori rrugë.

Ecëm gjatë dhe zbathur  mbi gjemba hekuri 

Farmakun si tradhëti e patëm ushqim 

Nga karakteri jemi si furtunë shekulli 

Por nganjëherë jemi erë e lehtë puhi. 

Kur jemi pak mirë behëm më thonjtë e murrizit 

Mustaqe gështenjë për fyt e bëjmë hata 

Kjo ia verbon sytë diellit s`është mrekulli 

Dëgjohet nga nëntoka tingëllon këmbana e krimit.

Gjarpërinjtë me koka njerëzish kërcënohen  në kufi 

 Mashtruesit kërcënuesit e zullumqarët i dimë 

Ulërijnë si ujqërit e tërbuar mbi dhjamë  

Endërrojnë të kaluarën e madhërishme lavdinë.

 Por të gjitha tani  ju kanë ngordhur. 

Se gënjeshtrat tanimë bota  i ka njohur. 

Urrejtjen ta djegim ne furrat hasmërinë primitive  

Sot  na duhët ta  dëgjojmë fjalën e dashuri. 

Ne trarin e diellit që na jep përherë rreze drite

Se vetëm me bashkimin e  mëndafshi të shpirtit .

FENIKSAT E ATDHEUT 

Ata lanë luksin dhe familjët  për UÇK-në 

E dashurinë e madhe e morën në zemër 

Ju përgjigjën kushtrimit të atdheut 

Fatin ja falën lirisë  të shtrenjtit emër. 

Në djepin e fëmijërisë ju lindi dashuria  

Për një fjalë te shenjtë për një  besë 

Nuk shkuan në dasma e gëzime

Për t’i dalë zot në beteja atdheut  

Ata ju përgjegjën  kushtrimit me guxim  

Gjuhës se pushkës për armiq 

Nga  urrejtja dhe kuja e gjatë  shekullore 

Ta zhduknin thundrën robërisë nga ato troje. 

Sot në liri bisedoj  me dëshmorët 

Në atdheun me pramgat e robërisë

Ne Koshare në Prekaz  u shkrirë në bronx. 

Ata janë feniksat e pavdekësisë së lirë . 

GJATË 

Gjatë atyre muajve s`ngritëm istikame 

Ti ishe larg e afër meje 

Me dhembjen e shurdhër me gojë pa folë 

E shtrirë ne kervatin e mantilbardhëve

Me Morfium e me farmak jetën duke e marrë si lojë 

U luta për ty gjithë natën e lumnueme

Ta ndërrosh rrugën egërsake të shtratit 

Natën midis yjeve e shëruar të fluturosh 

Te ktheheshe përsëri e shëruar

Në gjirin e parajsës si bukuri e livadhit.

Gjatë atyre muajve vetëm heshta 

Se jeta ime u molis pa ty po vyshkej.

Me ushqente një pikë e vogël e gjallërisë.

Se ti e doje gjithmonë jetën

Në ardhje të ma shqyesh hartën e vjetër të mërzisë…

Gjatë atyre muajve vetëm kam pritur 

Netët i kaloja në qetësi me ngjyrë jargavani 

Lutjet i ngrita ne qiell për ta 

Diçka në kokë më është fashitur

Mes yjëve nisëm një valle ku shihej zjarri.

VAJZË MËRGIMTARI 

Ti vajzë e bukur bijë mërgimtari 

Që ecën zbathur mbi rërë të nxehtë. 

Qënke nxjerrë si çokollatë 

Pa eja ulu një çikëz pranë meje 

T’i hedhim bashkë ca fjalë. 

Ti me kapelë dielli mbi kokë  

Ulu këtu e frikë mos ki  

Po të pyet xhaxhi poeti 

Çka të shqetëson në këtë botë 

A të mungon shumë atdheu?

Zemra jote skaj më skaj.

Është më e madhe se një oqean.  

Por kur e rrok stuhia e mallit 

Nga cila thellësi e shpirtit  

E nxjerr fjalën e shtrenjtë atdhe 

Më mungon shumë gjuha e nënës 

Më djeg fjala dashuri 

Sikur shkronjat e Abetares 

Kam mall të pashuar për shqiptari. 

MË DUAJ 

Ma duaj po të lutem edhe plagën në zemër  

Nëse ti më kërkon të shëruar 

Të duhem bashkë nëse jetojmë edhe një shekull 

Dashurinë ta marrim shtruar. 

Përpara teje ndrijnë sytë në muzg. 

E filli i jetës shetit në livadhet verdhullore 

Ti ma ndezë avullin e fjalëve më shumë

Në muzgun e zemrave gazmore. 

Fjalët pikojnë si gurrat e bardha në luginë 

Nga tingujt plasin në ujin me shushurimë 

Ndërskembësat e territ t’i shkyejmë një nga një 

Ta shkërrmoqim urrejtjen në luginë. 

Ujin e njelmët në faqe ta pijmë bashkë

Në mëngjeset me këngën e bilbilit. 

Patkonjtë e jetës t’i kujtojmë n`heshtje 

Nën dritën e  ngrohtë të qiririt

Filed Under: Kulture

Përkujtohen vrasjet e dëbimi i shqiptarëve nga veriu i Mitrovicës para 22 viteve

February 5, 2022 by s p

-Kryeministri i Republikës së Kosovës, Albin Kurti priti në takim familjarët e të vrarëve më 3 dhe 4 Shkurt të vitit 2000 në veri të Mitrovicës/


-Kryetari i komunës së Mitrovicës jugore, Bedri Hamza: Masakra e 3 dhe 4 Shkurtit të vitit 2000 në veri të Mitrovicës ndodhi pas luftës…/PRISHTINË, MITROVICË, 4 Shkurt 2022-Gazeta DIELLI nga korrespondenti në Kosovë/
Në veriun të Mitrovicës tani me shumicë serbe, para 22 vitesh, natën e masakrës mes 3 dhe 4 shkurtit të vitit 2000, janë vrarë 10 shqiptarë e plagosur 25 të tjerë, ndërsa u dëbuan nga shtëpitë e veta me dhunë vetëm brenda asaj nate rreth 100 familje shqiptare, e brenda muajit 1564 familje me gjithsej 11.394 anëtarë.“Pasojat e sulmeve kriminale serbe të asaj nate në lagjet veriore të Mitrovicës ishin të tmerrshme. Dhunshëm u dëbuan nga pronat shqiptarët dhe në këtë mënyrë ajo pjesë u spastruar etnikisht dhe u ndryshua realiteti, duke u bërë serbët shumicë, që deri atëherë ishin pakicë”, është theksuar në veprimtaritë e përvitshme përkujtimore.Në Mitrovicë, qytetin më të madh verior të Kosovës, masakra e para 22 viteve ndodhi pas luftës së përfunduar në qershorin e vitit 1999, dërsa gjatë luftës janë vrarë 455 shqiptarë, nga moshat 2 muaj e deri 89 vjet, janë zhdukur 279 dhe janë plagosur 450 shqiptarë. Janë rrënuar 9540 shtëpi shqiptare.Një njoftim i dërguar nga Qeveria thekson se, Kryeministri i Republikës së Kosovës, Albin Kurti, ka kujtuar ngjarjet e 3 dhe 4 Shkurtit të vitit 2000 në veri të Mitrovicë, në takimin me z. Gani Xhaka dhe z. Luan Abrashi, të cilëve atë natë u janë vrarë familjarët në veri të Mitrovicës. Duke falënderuar Kryeministrin Kurti për vëmendjen dhe kujdesin, ata theksuan se kjo është ftesa e parë për takim në kryeministri në këto 22 vite. Z. Xhaka kujtoi natën e 3 Shkurtit, kur nga bomba e tretë e hedhur në banesë u plagos rëndë bashkëshortja e tij Nerimanja, si dhe vajza e tyre Eminja, 11 vjeçare. Ai rikujtoi tmerrin e qëndrimit në banesën e cila ishte kapluar nga zjarri pas bombës së hedhur, ndërsa nuk guxonin të hapnin dritaret pasi serbët e armatosur ishin çdokund. Pas rreth 4 orësh kishin arritur të largohen për në spital, ku bashkëshortja dhe vajza ishin shtrirë në kate të ndara. Nga plaga e rëndë në abdomen, Nerimanja ndërroi jetë në ora 22:00. Ganiu kujtoi atë natë të rëndë, kur i qëndroi pranë bashkëshortes deri në frymën e fundit. E pas kësaj, mblodhi forcat që të ngushëllonte vajzën e plagosur. Familja Xhaka jetonte në të njëjtën rrugë me familjen Abrashi, në veri të Mitrovicës.
Luani ishte vetëm 11 vjeçar kur iu vra e ëma, Sebiha Abrashi, nga të shtënat në ndërtesën ku jetonin në veri të Mitrovicës. Ai tregoi se pronat e tyre ishin detyruar t’i shesin në vitin 2009.
Atë natë ishte vrarë edhe shoku i Luanit, Nderim Ajeti, 13 vjeçar. Para 22 vitesh, natën mes 3 dhe 4 Shkurtit të vitit 2000, strukturat kriminale të Serbisë me formacione të armatosura vranë 10 shqiptarë, në mesin e të cilëve fëmijë, gra e pleqë, e plagosën 25 të tjerë, në pjesën veriore të qytetit të Mitrovicës. Nerimane Xhaka, Sebiha Abrashi, Nderim Ajeti, Nezir e Shqipe Voca, Niman Sejdiu, Bashkim Rrukeci, Selime Berisha, Muharrem Sokoli dhe Remzije Canhasi, u vranë nga plumbat e bombat e strukturave kriminale, me planin për ta spastruar atë pjesë nga shqiptarët. Atë natë filloi edhe dëbimi i rreth 12 mijë banorëve shqiptarë, të cilët u detyruan të kalojnë në jug të qytetit, duke lënë prapa shtëpitë e tyre. Kjo shënon edhe përmbysjen demografike të asaj pjese të Kosovës me shumicë shqiptare në favor të serbëve.​ Komuna e Mitrovicës jugore ka bërë të ditur se, Kryetari i komunës, Bedri Hamza, së bashku me drejtoreshën e Drejtorisë për Kulturë, Rini dhe Sport, Valdete Idrizi, sot kanë pritur në takim disa prej familjarëve nga masakra e 3 dhe 4 Shkurtit të vitit 2000, në veri të Mitrovicës, si dhe kryetarin e KMDLNJ-së (Këshillit për Mbrojtjen e të Drejtave dhe Lirive të Njeriut) në Mitrovicë, z. Halit Barani.Gjatë këtij takimi kryetari Hamza ka thënë se kjo masakër, ndryshe nga masakrat e tjera gjatë luftës, ndodhi pas luftës e në paqe. Vuajtjen e bën më të vështirë fakti që akoma nuk është arrit drejtësia për ta, tha ai.Kryetari Hamza, i siguroi familjarët se në shenjë respekti e kujtimi për këtë masakër, do të vendoset një pllakë përkujtimore, me një proces gjithëpërfshirës e bashkëpunues. Kjo pllakë, e cila nuk do të jetë vetëm një njohje e kësaj tragjedie por edhe dëshmi e rrëfim për gjeneratat e reja.Gjithashtu ai u ka premtuar familjarëve dhe të mbijetuarve nga kjo masakër përkrahje dhe kujdes institucional brenda mundësive.Me 3 dhe 4 shkurt të vitit 2000 në veri të Mitrovicës, u vranë 10 qytetarë civil e të pafajshëm, ku në mesin e tyre kishte fëmijë, gra dhe pleq.Po ashtu, në këto data ishin 1564 familje e mbi 11 mijë shqiptarë që u dëbuan dhunshëm nga shtëpitë e tyre me qëllim të spastrimit etnik.

Filed Under: Rajon

  • « Previous Page
  • 1
  • …
  • 34
  • 35
  • 36
  • 37
  • 38
  • …
  • 45
  • Next Page »

Artikujt e fundit

  • Dashuria që e kemi dhe s’e kemi
  • “Jo ndërhyrje në punët e brendshme”, dorëheqja e Ismail Qemalit, gjest atdhetarie dhe fletë lavdie
  • Arti dhe kultura në Dardani
  • Gjon Gazulli 1400-1465, letërsia e hershme shqipe, gurthemeli mbi të cilin u ndërtua vetëdija gjuhesore dhe kulturore e shqiptarëve
  • “Albanian BookFest”, festivali i librit shqiptar në diasporë si dëshmi e kapitalit kulturor, shpirtëror dhe intelektual
  • VEPRIMTARI PËRKUJTIMORE SHKENCORE “PETER PRIFTI NË 100 – VJETORIN E LINDJES”
  • 18 dhjetori është Dita Ndërkombëtare e Emigrantëve
  • Kontributi shumëdimensional i Klerit Katolik dhe i Elitave Shqiptare në Pavarësinë e Shqipërisë 
  • Takimi i përvitshëm i Malësorëve të New Yorkut – Mbrëmje fondmbledhëse për Shoqatën “Malësia e Madhe”
  • Edi Rama, Belinda Balluku, SPAK, kur drejtësia troket, pushteti zbulohet!
  • “Strategjia Trump, ShBA më e fortë, Interesat Amerikane mbi gjithçka”
  • Pse leku shqiptar duket i fortë ndërsa ekonomia ndihet e dobët
  • IMAM ISA HOXHA (1918–2001), NJË JETË NË SHËRBIM TË FESË, DIJES, KULTURËS DHE ÇËSHTJES KOMBËTARE SHQIPTARE
  • UGSH ndan çmimet vjetore për gazetarët shqiptarë dhe për fituesit e konkursit “Vangjush Gambeta”
  • Fjala përshëndetëse e kryetarit të Federatës Vatra Dr. Elmi Berisha për Akademinë e Shkencave të Shqipërisë në Seancën Akademike kushtuar 100 vjetorit të lindjes së Peter Priftit

Kategoritë

Arkiv

Tags

albano kolonjari alfons Grishaj Anton Cefa arben llalla asllan Bushati Astrit Lulushi Aurenc Bebja Behlul Jashari Beqir Sina dalip greca Elida Buçpapaj Elmi Berisha Enver Bytyci Ermira Babamusta Eugjen Merlika Fahri Xharra Frank shkreli Fritz radovani Gezim Llojdia Ilir Levonja Interviste Keze Kozeta Zylo Kolec Traboini kosova Kosove Marjana Bulku Murat Gecaj nderroi jete ne Kosove Nene Tereza presidenti Nishani Rafaela Prifti Rafael Floqi Raimonda Moisiu Ramiz Lushaj reshat kripa Sadik Elshani SHBA Shefqet Kercelli shqiperia shqiptaret Sokol Paja Thaci Vatra Visar Zhiti

Log in

This website uses cookies to improve your experience. We'll assume you're ok with this, but you can opt-out if you wish. Cookie settingsACCEPT
Privacy & Cookies Policy

Privacy Overview

This website uses cookies to improve your experience while you navigate through the website. Out of these cookies, the cookies that are categorized as necessary are stored on your browser as they are essential for the working of basic functionalities of the website. We also use third-party cookies that help us analyze and understand how you use this website. These cookies will be stored in your browser only with your consent. You also have the option to opt-out of these cookies. But opting out of some of these cookies may have an effect on your browsing experience.
Necessary
Always Enabled
Necessary cookies are absolutely essential for the website to function properly. This category only includes cookies that ensures basic functionalities and security features of the website. These cookies do not store any personal information.
Non-necessary
Any cookies that may not be particularly necessary for the website to function and is used specifically to collect user personal data via analytics, ads, other embedded contents are termed as non-necessary cookies. It is mandatory to procure user consent prior to running these cookies on your website.
SAVE & ACCEPT