Dielli | The Sun

Albanian American Newspaper Devoted to the Intellectual and Cultural Advancement of the Albanians in America | Since 1909

Archives for March 2022

KUSHTETUTA DOGMATIKE MBI KISHËN “LUMEN GENTIUM” – DRITA E POPUJVE

by

Don Lush Gjergji/

Kjo Kushtetutë është përpunar gjatë dy viteve, kryesisht 1962-1963, dhe si temë bazë ka Kishën. Më 4 dhjetor 1962 kardinali belg Suenens-i, me pëlqimin e papës Gjoni XXIII, kishte propozuar punën rreth këtij dokumenti në dy drejtime: Ecclesia ad intra – Kisha në brendi ose në vetvete, dhe Ecclesia ad extra – Kisha në botë. 

Gjëja e parë shumë e rëndësishme është definimi dhe përcaktimi i Kishës si mister – mysterion greqisht, i Jezu Krishtit për shëlbimin e mbarë njerëzimit, sipas planit dhe përcaktimit hyjnor. “Drita e Popujve – Krishti – do t’i shëndrisë nga fytyra e Kishës të gjithë njerëzit duke i shpallur Ungjillin çdo kreatyre, siç dëshiron ngrohtësisht Koncili i tubuar në Shpirtin Shenjt””(krh. Mt 16, 15), Dokumentet Konciliare, DRITA, 1992, LG 1, fq. 9/. 

Çka dëshiron Koncili  Dytë i Vatikanit? Që drita e Jezu Krishtit ta ndriçojë mbarë botën bashkëkohore, duke nënvizuar dy pika të fesë: shëlbimin e njeriut dhe të njerëzimit; karakterin misionar – shpallës të veprës së Jezu Krishtit, të shëlbimit, nëpërmjet Kishës. 

Risia në vazhdimësi ishin harmonizuar mirë për t’iu ikur dy skajshmërive: tradicionalizmit dhe progresizmit. Kjo gjë duhet të vazhdojë nëpërmjet zhvillimeve teologjike dhe baritore. Para Koncilit të Dytë të Vatikanit Kisha paraqitej më shumë në aspektin apologjetik – mbrojtës ndaj protestantizmit dhe modernizmit, ose edhe në rolin sulmues kundër komunizmit, ateizmit dhe indiferentizmit. 

Skema e re mbi Kishën kishte këto pjesë:  

Misteri i Kishës – Populli i Zotit (LG 9-17); 

Hirearkia e Kishës dhe posaçërisht mbi episkopatin (LG 18-29); 

Populli i Zotit – laikët (LG 30-38); 

Thirrja e përgjithshme në shenjtëri në Kishë (LG 39-42). 

Nga kjo skemë bazë u përpunuan tetë kapitujt e Kushtetutës, ku si qendër bartëse është kjo: Misteri i Popullit të Zotit dhe Korpi i Krishtit në Shpirtin Shenjt (LG 9; 3, 4, 7). 

Domethënia konkrete e kësaj, Kisha është mister, manifestimi historik i planit të Zotit për shëlbimin e njeriut, apo si thoshte bukur Shën Cipriani: “Populli i mbledhur nga bashkimi i Atit, Birit dhe Shpirtit Shenjt”. 

Nga kjo që është thënë Kisha paraqitet si realitet kompleks apo i përberë, si bashkësi dhe sakrament, si Popullii i ri i Zotit, me kolegjin ipeshkvor në krye me Papën autoriteti më i lartë i Kishës katolike. 

Kuptimi i misterit, sakramentit të Kishës (krh. LG 1-8), është shenjë e gjallë, e dukshme dhe reale që dëshomn, ofron, dhuron, mundëson shëlbimin që Zoti ia jep njeriut. Kjo është vepra e Jezu Krishtit, nëpërmjet mishërimit të tij, si “shenjë” e pranisë së Zotit në mesin e njerëzve. Kështu së pari Jezu Krishti është “sakrament” i Atit në Shpirtin Shenjt, sepse natyra e tij njerëzore është “sakrament” – zbulim i pranisë dhe veprimit hyjnor. 

Pas mundimit, vdekjes dhe ngjalljes së Jezu Krishtit, të ngriturit e tij në qiell, Ai më nuk është i pashëm, dukshëm në mesin e njerëzve. Prania dhe veprimi i tij vazhdon nëpërmjet Kishës me fuqinë e Shpirtit Shenjt. 

Kisha si Populli i ri i Zotit i tubon të gjithë ata që besojnë dhe jetojnë me Jezu Krishtin e ngjallur, me këto veçori: 

  • Kryet e Kishës është vetë Jezu Krishti; 
  • Bijtë dhe bijat e Zotit janë të gjithë të pagëzuarit; 
  • Ligji i jetës së re të hirit është dashuria ndaj Zotit dhe të afërmit; 
  • Kisha ushtron detyrën e kripës, dritës, tharmit të shëlbimit në botë; 
  • Kisha, si edhe Jezusi, ka dy dimensione, natyrore – njerëzoren, dhe mbinatyroren apo hyjnore; 
  • Kisha është një, si edhe vetë Zoti, dhe ka për qëllim shenjtërimin dhe shëlbimin e të gjithëve; 
  • “Detyra e Kishës është ta dhurojë Zotin njerëzve dhe njerëzit Zotit” (kardinal J. Ratzinger). 

     

    Kristologjia parakonciliare kishte dy pjesë kryesore: apologjetika dhe dogmatika. Me ngjalljen e teologjisë biblike, si edhe rizbulimin dhe rivlerësimin e Etërve të Kishës, doli në dritë pasuria dhe bukuria e madhe teologjike mbi Kishën, sidomos ajo e Shën Palit, që e paraqet dhe kupton atë në prizmën e Korpit të Krishtit. 

     

    Kështu vjen në spikamë plani i amshuar i Atit, i cili zbulohet, dhurohet dhe konkretizohet në Birin, me fuqinë, pjesëmarrjen dhe ndikimin e Shpirtit Shenjt. Ati është Ai që në provaninë hyjnore ka premtuar dhe dërguar Birin, i cili shëlbon, dhe Shpirti Shenjt shenjtëron, vazhdon zbatimin e veprës së Jezu Krishtit – shëlbimin e njerëzimit. 

     

    Kështu në një mënyrë është krijuar kristologjia e re, e cila në qendër e ka Zotin, planin e shëlbimit, që zbatohet në Jezu Krishtin, vazhdohet në Kishë, gjithë me fuqinë, praninë dhe ndikimin e Shpirtit Shenjt. 

     

    Kjo kristologji i jep mundësi dhe hapësirë edhe njeriut, antropologjisë së krishterë, që njeriu është dhe duhet të jetë bashkëprotagonist dhe pjesëmarrës aktiv në veprën e shëlbimit. 

     

    Kristocentrizmi pa dyshim është edhe njeriu-centrizëm, sepse këto dy të vërteta Hyji dhe Njeriu në Jezu Krishtin janë tërësisht të harmonizuara dhe të përsosura, gjë kjo që mundëson krijimin e botëkuptimit të personalizmit të krishterë. 

     

    Kjo kristologji është shtylla e ekleziologjisë së Koncilit të Dytë të Vatikanit, një ndër risitë dhe të arriturat e mëdha të kohës sonë. 

     

    Shërbimet në Kishë 

     

    Karizmat apo dhuratat e Shpirtit Shenjt janë të llojllojshme dhe në shërbim të bashkësisë – Kishës në botë. 

     Struktura ministeriale e Kishës katolike është: 

     

    Ministeri i rregulltë – nga shugurimi treshkallor: diakonia, meshtarët, ipeshkvinjët, që kanë karakter sakramental. 

     

    Ministeri i caktuar – lektorët dhe akolitët, që kanë shërbime në liturgji. 

     

    Ministeri i fakteve – të cilat i cakton vetë bashkësia, si katekistët, animatorët e liturgjisë dhe të këndimit kishtar, veprimtarët pastoral dhe të bamirësisë. 

     

    Meshtaria e përgjithshme e të gjithë të pagëzuarve dallohet nga meshtaria ministeriale, e cila pranohet dhe zbatohet nëpërmjet Urdhërit të Shenjt dhe që in persona Christi kremtojnë sakramentet, sidomos Eukaristinë. 

     

    Ipeshkvi –  Episcopus “mbikëqyrësi i shpirtrave tanë” (krh. 1 Pt 2, 25; LG 18-20), ai që ka meshtarinë e plotë të Jezu Krishtit dhe si i tillë është apostulli i tij dhe kreu i Kishës vendore. 

     

    Meshtari – “presbyteros” – më i vjetri, si bashkëpunëtorët e ngushtë  të ipeshkvit në shërbim të Kishës (LG 28). 

     

    Diakonat – shërbëtorët e veprave bamirëse në bashkësinë e krishterë (LG 29). 

     

    Laikët në Kishë 

     

    Një kapitull krejt i ri është ai mbi laikët në Kishë. Koncili Dytë i Vatikanit është i pari që pas dymijëvjetorit të Kishës katolike i ka dhënë rëndësi të posaçme laikëve apo shekullarëve. Shprehja “laik” vjen  nga greqishtja laios dhe domethënë popull, ai që i përket popullit. Ky emërtim nuk përdoret aspak në Besëlidhjen e re, në tekste biblike, por vetëm në shekujt e parë të krishterimit, sidomos në mesjetë, për t’i dalluar besimtarët e thjeshtë dhe të rëndomtë nga ata që i përkasin hirearkisë kishtare dhe janë të kushtuar. 

     

    Kuptimi i dytë i laikatit apo shekullarëve është botëkuptimi natyror dhe tokësor i njeriut, aty-këtu edhe në kundërshtim me Ungjillin e Krishtit dhe fenë e krishterë. 

     

    Kuptimi i tretë i laikatit është ky: jam laik, nuk njoh, nuk di, nuk merrem me këtë çështje apo tematikë, nuk është lëmia apo kompetenca ime. 

     

    “Të gjithë besimtarët përpos anëtarëve të Urdhërit Shenjt dhe shtresës së rregulltarëve të pranuar nga ana e Kishës, d. m. th. besimtarët të cilët pasi që me pagëzim janë bashkuar në një trup me Krishtin, janë bërë Populli i Zotit…” (LG 31). 

     

    Edhe ata, si dhe hirearkia kishtare, njerëzit e shuguruar dhe të kushtuar, kanë të njëjtin synim: shëlbimin e tyre dhe të botës. 

     

    Detyrat e laikëve në Kishë janë: 

     

    Pjesëmarrja në meshtarinë e Jezu Krishtit nëpërmjet flijimeve, lutjeve, jetës dhe dëshmisë së krishterë; 

     

    Misioni profetik – shpallja dhe dëshmia e Ungjillit, katekizimi nëpërmjet jetës dhe shërbimeve në bashkësinë e krishterë; 

     

    Shërbimi mbretëror – që të jenë në botë, por jo edhe si bota, por të përkujdesen për “Mbretërinë e qiellit” – shëlbimin dhe jetën e pasosur. 

     

    Kushtetuta “Lumen Gentium”  trajton edhe të krishterët katolikë dhe jokatolikë, si dhe ata që nuk janë të krishterë, por besojnë në një Zot, hebrenjët dhe myslimanët, duke hapur rrugë për dialogun ekumenik mes të krishterëve, dhe dialogun ndërfetar me të tjerët (Krhs. LG 14-15). 

     

    Prishtinë, 8 mars 2022               Radio Maria – Kosovë                   Don Lush GJERGJI 

“Rusia do ta humbas LUFTËN, por edhe peshën gjeopolitike”

by

*Gjeneral  Piro AHMETAJ/

Kam ndjekur me vëmendje, përgjegjësi dhe përkushtim shtesë dinamikën e luftës në Ukrainë: “Disa dhjetra konferenca të Atlantic Council, institucione dhe personalitete elitare të sigurisë në Washington DC, Bruksel, Munich Security Conference, Qendrën Marshall, Gjermani, Londër, Kolegjin e NATO-s, Romë, etj“!

Kam refuzuar me vetëdije të bëhem pjesë e “tallavasë mediatike”, pasi, përtej modestisë së tepëruar, nuk kam patur kohë të shpërdoroj me shterpësinë e mendimit të “kuvendarëve të emëruar“; dalldisjet e analistëve të gjithëditur, apo rambo-sekserëve të vetë(de)graduar Gjeneral, që shkumosen (Po/Jo) dhe shkundin shkopin e strategut mbi harta me skenarë, avion, tanke, “bunkerë atomik dhe rezerva strategjike për ditët e qametit“,  duke e shpjeguar kështu, luftën për Ukrainën, nga studio “milionerësh trudhjamosur me konceptet e Luftës së Dytë Botërore, në mos, atyre më herët!

Në disa opinione, e kam theksuar, por e përsëris edhe më qartë peshimin/vlerësimin tim strategjik: “Rusia, sigurisht ka aftësi ushtarake për të fituar, ndoshta edhe disa beteja (objektiva rajonale), por në planin afatgjatë do ta humbas LUFTËN për pushtimin e tërësisë territoriale të një kombi martirësh, Ukrainës.

Po ashtu, e sigurt që edhe do të gjynjëzohet në përballjen me fuqinë e zgjerimit të demokracisë, kredibilitetin dhe interesat e AleancësTransatlantike (USA & NATO & BE).

Mbi këtë llogjik, sjell në vëmendje se, me një shpejtësi si asnjëherë më parë, ShBA, UK dhe vendet e BE-së e rrethuan Rusinë me embargo ekonomike dhe masa shtrënguese diplomatike”, ndërsa vijojnë të “mbështjellin Ukrainën” me mbështetje të gjithanshme, përfshi dhe asistencë ushtarake nga SHBA, UK, Poloni, vendet e tjera të NATOs, përfshi Republikën e Shqipërisë, Suedinë, etj. 

Thënë këto, jam i bindur se, bashkë me humbjen e Luftës për pushtimin e tërësisë territoriale të një vendi sovran, Rusia po diskreditohet tashmë në sytë e botës së qytetëruar. Prandaj, bashkë me LUFTËN do të humbas edhe rolin dhe peshën gjeopolitike në Botë, përfshi Ballkanin perëndimor, Mesdhe, etj.   

Kështu, sjell në kujtesë kërkesën e fortë të Kryeministrit të UK: “Përjashtimin e Rusisë nga 5-shja vendimmarrëse e Këshillit të Sigurimit/OKB”; Më tej, 141 vota PRO rezolutës dhe 37 kombe që po ashtu votuan për ta paditur Rusinë e Putinit për krime kundër njerëzimit në Gjykatën Ndërkombëtare.

 

Edhe në planin ushtarak, Presidenti, Ai edhe Komandanti i Përgjithshëm i FAU, si dhe elita e Gjeneralëve të Ukrainës po aplikojnë një “strategji të mënçur dhe të suksesshme” në përdorimin e përshkallëzuar të fuqisë operacionale, si dhe duke e futur kështu makinerinë luftarake të Rusinë në “kurthin e një lufte të gjatë”, të papërballueshme, rraskapitëse dhe humbëse për Rusinë. 

Po ashtu, NATO po demostron solidaritet, kohezion, mbështetje, si dhe një nivel të lartë përgjegjshmërie mes 30 vendeve. Ndërsa SHBA dhe NATO po përshkallëzojnë planet e gadishmërisë së lartë dhe masat e deterrancës duke demostruar fuqinë ushtarake të pakonkurueshme, jo vetëm në mbështetje të sovranitetit të Ukrainës, por para së gjithash, garantimin e tërësisë teritoriale të 30 vendeve anëtare të NATO-s (Artikulli 5)! 

Ka një “mankth” të ricikluar nga mëndjet e ndryshkura për të panikosur njerëzimin:  “Nëse Putini do shtypë, apo jo butonin e kuq të armëve bërthamore, për t’i bërë gjëmën e madhe njerëzimit”. Përgjigja  relaksuese edhe për “Putinistët e thekur dhe kokat e nxehta” mbetet një JO e fortë. Kjo pasi gjithësesi besoj që elitat mëndjehapura dhe gjenerata e re e Rusisë nuk do të lejojnë që historia e kombit të tyre të damkoset përjetësisht si një shtet terrorist. 

Për më tepër, besoj fortë se Ukraina do jetë edhe “fillimi i fundit për Putinin e marrosur nga ambiciet Staliniste”, i cili erdhi në pushtet nga KGB (një makineri edhe më kriminale se SS-Nazistë), dhe po e përmbyll karrierën politike me gjakun e qytetarëve të Ukrainës dhe Rusisë, çka do ta  damkos atë përjetësisht në sytë e  botës së qytetëruar.

Në shtesë, pasojat e luftës gjakatare “për pushtimin e Ukrainës”, i gjej si një mësim i madh për institucionet Globale të Sigurisë (SHBA, OKB, NATO, BE, etj), për “t’i shkundur ato nga heshtja me kosto të lartë”, si dhe për të parandaluar hapjen e vatrave të tjera të luftës barbare. 

E siell në kontekstin e pëpjekjeve për stabilitetin afatgjatë të rajonit të Ballkanit perëndimor, shpresoj shumë që kjo luftë do të shërbejë si një këmbanë e fortë arsyesh racionale edhe për 4 vendet (Greqia, Rumania, Spanja & Sllovakia) për ta njohur paraprakisht si dhe hapur rrugën e procesit zyrtar të anëtarësimit të plotë të Republikës së Kosovës në NATO.

Po ashtu, sjell me mirënjohje në vëmëndje “thirrjen shpresëdhënëse” të Kongresmenit të SHBA, Ritchie Torres, drejtuar Presidentit Biden dhe Sekretarit të Shtetit Blinken, citoj: ”deri sa Rusia vazhdon të sillet si aktor iracional dhe Serbia po fuqizon edhe më tej marrëdhëniet me Rusinë, është e rëndësishme të ndihmojmë aleatin tonë Kosovën të anëtarësohet në NATO”. 

Thënë sa më sipër, do i këshilloja faktorët shtetërore dhe aktorët e përgjegjshëm politik të Tiranës dhe Prishtinës zyrtare, që: “humbja e fuqisë së Rusisë, rrjedhimisht edhe të peshës së Serbisë në rajon, është një rrethanë e fortë gjeopolitike në përqasjen e 2 shteteve të pavarura një komb i vetëm”, si dhe për të integruar masat shtetërore në dobi të njohjes nga 4 vendet e sipërpërmendura, dhe jo vetëm, për anëtarësimin e Kosovës në NATO, si dhe për mbrojtjen dhe zhvillimin e interesave mbarë Kombëtare në rajon, mesdhe, etj!  

Së fundmi, pa asnjë paragjykim politik dhe përtej luftës turpëruese për vulën dhe bravat, në këtë përballje me të keqen, Republika e Shqipërisë ka bërë gjënë e duhur, pasi e ka dënuar me forcë luftën barbare në Ukrainë, është rreshtuar me solidaritet dhe kohezion të pakushtëzuar në krah të vlerave të qytetërimit Euroatlantik, (ShBA, NATO-s & BE), po kontribuon në tavolinat e vendimmarrjeve të mëdha dhe me kapacitete modeste në mbështetje të sovranitetit të Ukrainës, për anëtarësimin e Kosovës dhe Bosnje-Hercegovinës në NATO, si dhe mbrojtjen e stabilitetit, vlerave demokratike dhe interesave gjeopolitike në Ballkan dhe më gjerë”.

Zoti e bekoftë paqen, demokracinë, si dhe partneritetin strategjik të Repoublikës së Shqipërisë me Shtetet e Bashkuara të Amerikës dhe Aleancën Transatlantike (NATO)!

Nga: Gjeneral * Piro AHMETAJ,

Seinor Expert për SK dhe NATO-n,

Zv/President i Këshillit të Atlantikut,Ish:

Këshilltar Ushtarak i Presidentit të RSh,,

Zv/ShShPFA & Përfaqësues Kombëtar në SHAPE/NATO!

Remarks by Ambassador Ferit Hoxha at the Arria formula meeting on Climate Finance for Sustaining Peace and Security

by

Mr. Chair,

I thank the UAE Mission for organizing this Meeting on the linkages of climate change and pace and security.Thank you, Minister Sultan Al Jaber, for chairing and for your insightful remarks.Chair,While we all would like to devote our time to crucial issues like the one proposed today, which affects us all, we may not miss from voicing – at the outset – our outrage about the Russia’s unprovoked aggression against Ukraine, for all the good and fundamental reasons we all are aware of. If we fail to do so, we would agree, willingly or by silence, that the very foundations of this house, of the UN System and the International rules-based order, are put into question.When we finally saw some light at the end of the tunnel of the long, disastrous and tragic Covid-19 pandemic, the act of aggression by Russia on Ukraine has caused a new and enormous tragedy, the ones that we thought are, in our part of the world, once and for all left behind.As we see every day, the escalating and deteriorating situation on the ground does not just have disastrous humanitarian consequences; bombardments, explosions, ammunitions, large scale destructions have also a negative impact on the environment, and, as we have seen in recent days, also endangers nuclear security in Europe.Further, the distraction and shift of focus away from the other great global threat that has been looming – climate change – may be catastrophic in the long term. Mr. Chair,Climate change and environmental degradation act as threat multipliers, amplifying security risks and threatening human rights already under attack all over the world.They have profound negative consequences for peace and security, our well-being and ultimately our survival.We already see a fight for resources, a rise in intercommunal violence, and a growing threat of terrorism in many areas affected heavily by climate change.Mr. Chair,Climate plans for 2030 are politically very ambitious. This is right and welcome. But they will fail unless they are appropriately financed. In accordance with their capacities, countries need to increase their contributions and close the financing gaps for the adoption and resilience plans for low- and middle-income countries, especially those in fragile and post-conflict setting.Here are some key elements in what we think should be a common to-do list:We must strengthen partnerships, especially with the private sector and international financial institutions, as Secretary Kerry highlighted.We must strengthen theunderstanding on the climate and security nexus at the UN. We need to consistently incorporate the effects of climate change into the planning and implementation of the UN Mission. This will help the UN Missions to increase their capacities to analyze threats arising from climate change and the resulting loss of land or extreme weather events and at the same time help donors to better understand the co-benefits of climate action, for peace and security.It was not a long time ago that many of us tried to have this issue rightfully sanctioned by a resolution of the Security Council, which was unfortunately vetoed by Russia. This prevents the Council’s ability to deal with the negative effects of Climate Change and the resulting security threats significantly. We must therefore use the IEG more strategically to mitigate this loss in the Council’s toolbox.Finally, we need to include civil society consistently in our efforts to address climate related risks.Mr. Chair,Let me conclude by highlighting what we are doing in this respect. Although a small country with a low emission contribution, Albania is absolutely determined to do its part in this very important process and has taken several concrete actions to support green growth and revitalization.Albania is the first country in the Region with an endorsed Strategy on Climate Change and related Action Plans, with policy objectives and concrete actions to reduce greenhouse emissions.A special law on “Climate Change” has been adopted on December 2020. Further, in support of the objectives of the European Union Green Deal, Albania has signed two Declarations in November 2020: the Western Balkan countries on the Green Agenda, as well as the creation of a Common Regional Market, which aim at making the economy sustainable and climate-neutral by 2050. Albania has committed to reduce greenhouse gas emissions by 45% in the next decade, and to achieve net zero emissions by 2050.Mr. Chair,We are responsible for what we do, but also for wat we do not do. With respect to climate change, with what we know now, there is not excuse. Albania is already doing its part. Thank you!

Në politikë vlera matet në administrimin e humbjes!

by

Bujar Leskaj/

Në politikë vlera matet në administrimin e humbjes! Kur fiton merr përsipër përgjegjësinë dhe peshën e fitores e përgjegjësisë. Kur humbet qëndron pas dhe ndjek vendimet e shumicës. Nuk hedh gurë. Këtë përcaktojnë rregullat e demokracisë dhe rregullat e moralit dhe etikës. Në politikë madhështia e liderit matet dhe duket jo tek fitorja, por tek administrimi i humbjes. Një humbje në politikë nuk sjell fundin e botës. Por analiza realiste e gjakftohtë dhe administrimi i humbjes, në rast se është realiste mundet të sjellë fundin e gabimeve, ose, në rast se është katastrofike mundet të sjellë një dëm edhe më të madh nga vetë humbja dhe fundin e një epoke.Në demokraci opozita është pasqyra ku pozita duhet të shikojë veten e të korrigjohet.Sot demokratët gjenden përpara një udhëkryqi jashtëzakonisht të vështirë dhe një dileme të vërtetë ekzistenciale, sepse dëmi që i është bërë opozitarizmit dhe demokracisë në Shqipëri është shumë i rëndë.Demokratët duhet të fillojnë menjëherë dhe pa asnjë paragjykim procesin e vështirë, por të domosdoshëm të bashkimit. Asnjëra palë nuk duhet të anatemojë, intimidojë apo paragjykojë palën tjetër. As të flasë me “arrogancën” e “fituesit”.Përkundrazi!Mos të harrojmë, “përballë” nuk duhet të jenë ata demokratë që dje ishin përkrah dhe duhet që nesër të jenë bashkë me ne kundër kundërshtarit të vërtetë të demokratëve dhe shqiptarëve. Në fund të fundit, pavarësisht divergjencave kundërshtari i vërtetë sot është grabitësi i zgjedhjeve të 25 prillit, Rama dhe sekti i tij, që ka kapur për gryke dhe po mban peng Shqipërinë, të ardhmen e saj, ekonominë, mirëqenien dhe perspektivën e shqiptarëve.Natyrisht, këtë sekt në qeveri, e rrëzon vetëm një Parti Demokratike, e bashkuar, e hapur, e fortë; e cila do të përthithë të gjitha forcat progresiste dhe të funksionojë në bazë të njohjes së fraksioneve dhe pranimit të mendimit ndryshe.Procesi i bashkimit në PD duhet të vijë pa sforco, por duke pasur disa parime elementare të demokracisë: institucionin e dorëheqjes, votën e lirë dhe dhënien vlerë asaj, primaret, meritokracinë dhe duke shmangur gjuhën e urrejtjes dhe përçarjen e bazës.Modeli i primareve duhet të implementohet në çdo strukturë të Partisë Demokratike, vertikalisht nga poshtë- lart dhe jo nga kryetari në bazë. Primaret, të iniciuara e zbatuara nga Foltorja, duhet të thellohen me kritere të qarta meritokracisë, politike, intelektuale, qytetare dhe të shërbejnë si model politik për të gjithë në të ardhmen.Gjatë gjithë kësaj kohe mendjet e ftohta kanë këmbëngulur jo te përçarja, por tek bashkimi i PD.Dhe bashkimi në Partinë Demokratike si proces duhet të nisë sa më shpejt, në të kundërt rrezikohet seriozisht opozitarizmi dhe vetë Demokracia. Partisë Demokratike nuk i tepron asnjë demokrat!

Pse udhëhiqemi nga autokratë dhe tiranë?

by

Altin Gjeta/

Korrupton pushteti, sistemi apo njerëzit e korruptueshën tërhiqen më shumë nga pushteti sesa njerëzit e ndershëm? Brian Klaas, profesor në politikë në Universitetin e Londrës mundohet të adresojë këto pyetje themelore mbi marrëdhënien e njeriut me pushtetin dhe autoritetin në këtë libër “Të Korruptueshëm” të botuar së fundi.Klaas ka intervistuar autokratë dhe diktatorë që nga Presidenti i Afrikës Qendrore i cili pranë pallatit të tij presidencial kishte një pellg me krokodilë të cilët ushqeheshin me njerëzit që guxonin ta kundërshtonin, deri tek diktatorucët në Azi apo Amerikën Latine të cilët kanë shtypur dhe larë në gjak popujt e tyre për hir të pushtetit personal. Sipas Klaas, pushteti korrupton, por gjithashtu është magnet i fuqishëm për njerëzit e korruptueshëm. Sikur të mos mjaftonte kjo argumenton ai, njerëzit janë më shumë të prirur të mbështesin lider të fuqishëm dhe me tendenca autoritarsite sesa politikanë racional. Këta të fundit nuk i emocionojnë dhe nuk marrin rrisqe në ngjitjen e piramidës së pushtetit. Psikopatët po. Ata nuk ndalen nga asgjë sipas Klaas, kështu gjasat që këta të arrijnë në majë dhe të qëndrojnë aty janë shumë të mëdha.Mirëpo, ka shpresë. Nëse ne krijojmë sisteme dhe makanizma kontrolli, liderët mizor dhe mizantrop mund të mbahen larg ose rrëzohen nga pushteti kur fillojnë dhe abuzojnë me autoritetin.Pas një eksperimenti me rekrutimin në polici, u pa se nëse thirrjet për rekrutim në Amerikë iu jepnin përparësi ish-marinsave apo përfshinin kritere si përdorim të mirë armësh të kalibrit të lartë, aplikonin me shumë njerëz me prirje për tejkalim në përdorimin e dhunës. Rrjedhimisht kishte më shumë gjasa që puna si oficer policie të abuzohej. E kundërta u ve re në Zelandë, ku kriter për rekrutimin në polici ishte apatia ndaj komunitetit dhe nuk përmendeshin armët. Rekrutët e rinj rezultonin njerëz me sens përgjegjësie.Pra, njeriu duket se tërhiqet natyralisht nga pushteti, dhe kur sistemi politik është i prishur ai e abuzon pushtetin. Prandaj, demokracitë kanë krijuar mekanizma kontrolli që të mos përfundojmë të udhëhiqemi nga delirant.Shqipëria ka prodhuar liderë halucionantë sepse ka shkatërruar mekanizmat e kontrollit (zgjedhjet, sistemin gjygjsorë, garën brenda partive politike dhe median e lirë).Mos u habisni më. Sistemi ynë politik tashmë është fabrikë kleptokratësh.