Archives for March 2023

IN MEMORIAM: HAFËZ JUSUF AZEMI(1920-2023)

March 13, 2023 by s p

TËRË JETËN PËR ZGJIDHJEN E ÇËSHTJES SHQIPTARE NË HAPËSIRËN ETNIKE DHE ÇLIRIMI I KOSOVËS

Në moshën 103-vjeqare ka ndërruar jetë veprimtari më i vjetër në krahun e diasporës shqiptare në Amerikë,Hafëz Jusuf Azemi i lindur më 1920 në fshatin Dobrosht të Tetovës.Jusuf Azemi qysh në moshën e rinisë,thuhet në kronikat e kohës,i pati vërejtur padrejtësitë historike ndaj popullit shqiptar qysh nga koha mbretërore e Jugosllavisë(1918-1999) e deri në fund të shpërberjes të këtij shteti i formuar në vitin 1918 dhe një ogurzezë për shqiptarët e robëruar,që,në këto rrjedha historike asnjëherë nuk e njohën për shtetin e vet dhe në krah të saj Serbinë.Për shkak të rrethanave të rënda pas ardhjes së pushtetit komunist në hapësirën etnike në Maqedoni,Hafër Jusuf Azemi me një grup të rinjsh shqiptarë marrin udhën për në Greqi,ku prej nga shkojnë në Bari të Italisë për të gjetur afër nacionalistët shqiptarë të udhëhequr nga Balli Kombëtar në krye me Mid`hat Frashërin,Vasil Andonin,Zef Palin,Hasan Dostin etjerë,që ishin të preokupuar me fatin e popullit shqiptar.Tërë rrjedha e këtyre ngjyrjeve të kohës janë zhvilluar në vitin 1945-1946,dhe në Itali në ketë vend Jusuf Azemi e takoi për herë të parë kryetarin e Ballit Kombëtar,Mid`hat Frashërin.Jusuf Azemi si djalë i ri dhe në krah të Ballit Kombëtar zhvilloi një aktivitet me shpirt kombëtar,ku duhet theksuar se me vendimet e Kongresit të Ballit Kombëtar të mbajtur në Regio Emilia të Italisë,Mid`hat Frshëri e pati angazhuar Jusuf Azemin që t`i njoftojë anëtarët e ballit Kombëtar nga Kosova për rianëtarësim në frymën e Ballit Kombëtar,të cilën detyrë Jusuf Azemi,djali i ri nga Tetova e kryen me kënaqësi dhe nivel të lartë.Në kujtimet e Jusuf Azemit tashmë në dritën e historisë kombëtare,thuhet se takimet me burrin e madh të kombit dhe të trualllit shqiptar,Mid`hat Frashëri kanë mbetur të paharruara deri në fund të jetës .Në takimet tona në Çikago,Jusuf Azemi për takimin e tij me burrin e madh të kombit i kanë mbetur në zemër dhe në shpirt ndër vite të tjetës.Nga ai takim me Mid`hat Frashërin,në rrethet e aktiviteteve tona kombëtar në Çikago,Jusuf Azemi i thoshte me zemër e shpirt:,,Fjalët e fundit të shqiptarizmit e kanë Prishtina dhe Tetova,,-u kishte thënë burri i madh i truallit Frashëri.Në këto vite,Jusuf Azemi u dallua në krah të Komitetit ,,Shqipëria e Lirë,,pas shpalljes në Paris më 26 gusht 1949 dhe angazhimi i tij për themelimin e organizatave tjera politike ishte pjesë e frymës kombëtare shqiptare.Ndonëse në Londër më 6 shtator 1949,në një konfrencë të shtypit të mbajtur nga Mid`hat Frashëri,që e ndërpret për shkak se nuk ia mundësojnë të flasë për Kosovën dhe për ketë arsye lindi iniciativa që të themelohej Lidhja Kosovare nga përfaqësuesit e Ballit Kombëtar me bijtë më të mirë të lindur jashtë kufinjve të Shqipërisë londineze.Për jetën dhe veprimatrinë kombëtare të Jusuf Azemit,profesor Riza Sadiku,botoi Monografinë me të dhënat historike dhe të bollshme arkivore,,Hafëz Jusuf Azemi,një jetë për kauzën shqiptare në mërgim,,Botues:Muzeu i Kosovës,Prishtinë,2012Mërgata shqiptare në Amerikë po ndahet sot nga veprimtari më i vjetër në mërgatën Jusuf Azemi dhe, si thuhet me gjuhën e De Radës,këndej detit në Amerikën e largët me kujtimet tona se e patëm për nder të punojmë e të veprojmë afër me zemrën dhe shpirt atdhe,që,shpeshherë na thoshte:Po të kem edhe një jetë,unë përseri do të bëja luftën time për kombin dhe popullin shqiptar për një Shqipëri Etnike në Ballkan!

Prof.Skënder Karaçica

Çikago 12 fror te motit 2023

Babel

March 13, 2023 by s p

Astrit Lulushi/

Janë bërë shumë përpjekje për t’i bashkangjitur legjendën e ngatërrimit të gjuhëve disa kullave të rrënuara në Babiloni. Disa vërejtjeve për këtë përrallë interesante mund të mos jenë gabim në këtë pikë. Miti nuk gjendet në Babiloni dhe në formën e tij më të mirë mund të zbulohet në Bible. Në tregimin biblik thuhet se çdo rajon kishte një gjuhë dhe një mënyrë të foluri. Ndërsa njerëzit udhëtonin drejt perëndimit nga Lindja, ata ndeshën në një fushë në tokën e Shinarit ku u vendosën. Në këtë rajon ata filluan operacionet e ndërtimit, ndërtuan një qytet dhe hodhën themelet e një kulle, maja e së cilës ata shpresonin se do të arrinte deri në qiell. Duket se kjo kullë u ndërtua me qëllim që të shërbente si një pikë referimi për njerëzit, në mënyrë që të mos shpërndaheshin mbi faqen e dheut.Dhe Zoti zbriti për të parë qytetin dhe kullën dhe mendoi se duke qenë se ata ishin të gjithë të një gjuhe, kjo u jepte fuqi të panevojshme dhe se atë që ata imagjinonin për veten e tyre në kushte të tilla do të mund ta arrinin. Kështu Zoti i shpërndau që andej. Ndërtimi i kullës pushoi dhe emri i saj u quajt “Babel”, sepse në atë vend gjuha e popullit ishte ngatërruar. Sigurisht që është thjesht emri i Babilonisë, që i përkthyer do të thotë ‘porta e perëndisë’ dhe nuk ka një etimologji të tillë siç pretendojnë hebrenjtë që e ngatërrojnë foljen e tyre balal ‘për ta ngatërruar’ me fjalën babel. Historia pa dyshim u sugjerua nga një nga kullat e tempullit të Babilonisë.Në lidhje me fenë hebraike, gjejmë se çdo gjë që supozon ose ushqen aspiratat e panatyrshme dënohet ashpër. Prandaj, përpjekja ambicioze e Kullës së Babelit do të dukej e neveritshme për hebrenjtë e lashtë. E çuditshmja është se këto kulla ose Zigurate, siç i quanin babilonasit, kishin për qëllim të shërbenin si një lidhje midis qiellit dhe tokës.Legjenda e konfuzionit të gjuhëve duhet të gjurmohet në gojëdhëna të tjera popullore përveç asaj të Babilonisë. Në Amerikën Qendrore, tregohet se Xelhua, një nga shtatë gjigantët e shpëtuar nga përmbytja, ndërtoi piramidën e madhe Cholula për të rrethuar parajsën. Megjithatë, struktura u shkatërrua nga perënditë, të cilët hodhën zjarr mbi të dhe ngatërruan gjuhën e ndërtuesve të saj. Livingston gjeti një mit të tillë midis fiseve afrikane rreth liqenit Ngami, dhe disa popuj australianë dhe mongolë kanë një traditë të ngjashme.

Figura e Gjergj Kastriotit Skënderbeu tek autorët kroat

March 13, 2023 by s p

Dr. Pajazit Hajzeri/

Padyshim që figura e Gjergj Kastriotit Skënderbeu është ajo më markantja në gjithë historinë e mesjetës së vonë dhe asaj moderne, jo vetëm për shqiptarët por edhe për gjithë popujt e Ballkanit Perëndimor dhe Europës Juglindore.Ti bësh një përshkrim figures së Gjergj Kastrioti Skënderbeu është sa e vështirë aq edhe e lavdishme, sa madhështore aq edhe interesante. Gjergj Kastrioti Skënderbeu lindi në vitin e largët 1405 në një familje krishtere, ku në moshë të njomë rrëmbehet nga osmanët, dhe rinin e tij e kalon në pallatet e Sulltanit në Stamboll si mysliman. Si prijës ushtarak ai për ҫdo ditë i’a shton lavdin por njëkohësisht edhe territoret Perandorisë, në luftë kundër të krishterëve. Kthehet në Arbëri dhe i lufton myslimanët (osmanët), bashkon të gjithë princat arbëror pa dallim religjioni për ta luftuar të keqen që i shkaktonte Perandoria osmane trevave arbërore, ashtu që figura e tij është shumë emblematike dhe madhështore. Nuk ka dyshim që autorët dhe studiuesit e mirëfillt shqiptar, figuren e Gjergj Kastrioti Skënderbeut e ngritin në stadin më të lartë të lavdisë, por edhe studiues të tjerë nëpër botë e bënë të njëjtën gjë. Lidhur me jetën dhe veprimtarin e Gjergj Kastriotit Skënderbeut në analet raguzane, dhe arkivin e Dubrovnikut, një punë shumë të madhe e ka bërë edhe medievalisti, profesori universitar dhe hulumtuesi shkencor, Prof. dr. Jahja Dranҫolli duke mos i anashkaluar as të tjerët që u moren me figurën dhe veprimtarinë e Skenderbeut.Gjergj Kastrioti Skënderbeu njihet si: ushtar trim, strateg – prijës ushtarak, diplomat, burrë shtatas, humanist, aleat besnik, i cili bënte luftë për paqe. Historia na njofton se 90% të luftrave nëpër botë bëhen si rezultat i lakmisë për të pushtuar territore të të tjerëve, ndërkaҫ ne shqiptarët gjithmonë kemi bërë luftë për të mbjellur paqe në Ballkan.Me këtë rast kemi zgjedhur disa autor kroat të cilët me rastin e 500 vjetorit të vdekjes së Skenderbeut figurën dhe bëmat e tij i ngrisin po në atë nivel sa edhe vetë shqiptarët.Figura e Heroit Kombetar qe burim i frymëzimit për autor të ndryshëm nëpër botë, por njëkohësisht edhe autorët kroat nuk e lënë anash këtë figure. Skënderbeu si njëri prej prijësave më të njohur të shekullit të XV-të, që i bëri ballë zgjerimit të Perandorisë Osmane në Ballkan, është radhitur në mesin e heronjve më të nderuar të rilindasve kroatë. Ai do të konsiderohet si heroi më popullor i popujve të Ballkanit, i cili luftoi jo vetëm për të drejtat dhe lirinë e popullit shqiptar, por edhe të popujve të tjerë të Ballkanit dhe Evropës. Pjesa më e madhe e rilindasve kroatë, do e ngrinin lart figurën e Skënderbeut dhe luftën e tij, në veprat e tyre letrare, por edhe në tekste historike, studime të veçanta, artikuj të shumtë gazetash, etj. Në të, ata shohin rebelimin, qëndresën, luftën e drejtë dhe të pakompromis kundër zgjerimit Osman në Ballkan dhe mënyrën e vetme të kundërvënies, sepse në atë kohë, ende ishte aktuale Perandoria Osmane dhe bashkimi kombëtar e ndërkombëtar, për një qëllim të përbashkët, lirinë dhe ruajtjen e identitetit kombëtar! Mund të pohojmë, se figura e Skënderbeut, ka luajtur një rol shumë pozitiv, në rrjedhat historike romantike, të zgjimit të vetëdijes dhe ndërgjegjësimit kombëtar të popullit kroat.Figurën e Skënderbeut tek autorët kroat e gjejmë nëpër artikuj të historisë, në drama, poezi, proza, këngë, etj.Nga poetët e Dubrovnikut, të cilët e cekin Skenderbeun, do t’i përmendi vetëm dy. Shkrimetarët e Dubrovnikut ndonjëherë Shqipërinë e quajnë edhe Skenderija, që domethënë toka e Skenderbeut. Ivan Gunduliq në veprën e tij “Osmani” ceku heroizmin e Skenderbeut dhe luftërat kundër turqve në strofat e tij. “Me ta Gjergji Skenderbeu dëbuesi i fuqive turke nëpër botë duke fluturuar me kalorësinë e tij në beteja vepron po u trembur” Kështu poeti i mirënjohur Ivan Gunduliq (1589-1638) duke madhështuar heroizmin e ushtarëve të krishterë, nuk e harron edhe Gjergj Kastriotin tonë. Dubrovnikasi i dyte të cilin do ta përmendi është Brno Gjamanjić – Zamanja (1735-1820). Ai më parë ka qenë jezuit, dhe me pezullimin e Shoqerisë Jezuite, u bë prift dioҫezan në Dubrovnik. Fig. 2. Ivan Gunduliq Përktheu në gjuhën latine Odisejen e Homerit. Dëshironte edhe në gjuhën kroate ta përshtaste Ilijaden dhe Odisen, mirëpo nuk e njihte mirë gjuhën amëtare. Ai dëshmon për përhapjen e poezive popullore kroate mbi Skenderbeun, Sibinjan Jankin dhe princin Markun, kurse si klasik është ankuar që Kroatët nuk i madhështojnë heronjët grekë dhe trojanë. Një kontribut të ҫmuar në ngritjen e figures së Skenderbeut në popullin kroat e bëri poeti dalmatin fra Andrija Kaҫiq Mioshiq (1704-1760) françeskan, me pesëmbëdhjetë poezi për Gjergj Kastriotin dhe mejdanet e tija. Si prift, botoi në Venedik një manual të propedeutikës filozofike në gjuhën latine, e më vonë, më 1756 dhe 1759 librin më të rëndësishëm dhe më të popullarizuar të tij në prozë e poezi “Bisedat e këndeshme e popullit sllav”. Kjo përmbledhje deri me sot arriti rreth 60 botime, kurse te kroatët është libri i dytë me botime, pas Biblës. Andreja Kaҫiq Mioshiq edhe në poezinë Mejdanet e Gjergj Kastriotit, figurën e Skënderbeut e ngrit në piedestalin më të lartë të një trimi dhe luftëtari. Kështu që barinjët e thjeshtë kroatë dhe bujqët dëgjuan për Gjergj Kastriotin dhe nëpermjet poezive të Kaҫiqit dhe e pranuan si hero të vetin.Përpos “Bisedës se këndeshme…” Kaҫiqi shkruajti edhe “Korablicën”(1760), kjo është një kronikë popullore në prozë nga zanafilla e botës deri në kohën e autorit. Në këtë kronikë, Kaҫiqi “në tregimin e shkurt për luftën e kalorësve të Gjeregj Kastriotit, princit dhe prijësit nga Arbanija” e përshkroi jetën e Skenderbeut. Lexuesi i cili dëshiron më tepër të dijë për Juri Kastriotiqin i preferon që t’ju përvishet autorëve të jashtëm dhe “disa pjesëve të Sagredes, Barlecijes, Giamarijes dhe Breshaninit e të tjerëve”.E në listën e “prijësve dhe fisnikëve të popullit sllaven” Kaҫiqi shënon edhe familjen “Kastriotiq, prijësin ose princin nga Shqipëria nga ky fis ishte Jure Kastriotiq i ashtuquajturi Skendebeg, i cili tërë kohën e jetës tij më turq bëri luftë dhe gjdo herë fitoi (ngadhënjeu)”. Në “Bisedat” e tija, pos gjërave tjera, Kaҫiqi, ka shkruar, në dhjet rrokshin popullor, edhe 17 vjersha me 2954 vargje për trimin legjendar shqiptar – Skënderbeun. Në poezitë e Kaçiqit ,në mbi 700 strofa është arritur që të krijohet, të profilizohet relativisht mirë portreti fizik, moral, psikologjik dhe social i heroit. Përveç portretimit të jashtëm dhe të botës së brendshme të heroit, Kaçiqi e ka paraqitur Skenderbeun edhe si strateg të shkëlqyeshëm të luftës, organizator të jetës ushtarake, orator dhe së fundit ndonëse mjaft zbehtë edhe si diplomat dhe si njeri të Fig. 3. Gj. K. Skenderbeu në Betejë epikës historike dhe legjendare. Ngjajshëm duke shkruar për luftëtarët, heronjët dhe mbretërit, bashkëkohësi tragjik i Kaҫiqit, fra Filish Grabovac (1697-1749) në veprën e tij “Lulëzimi i bisedës së popullit dhe gjuhes ilirike ose kroate…” në prozë dhe në strofa foli edhe për “shtëpinë e Kashtriotit” (familja Kastrioti).” Për t’i njohur me përmbajtjen e vjershave të Kaciqit edhe ata që nuk dinin kroatishten, fra Emerik Paviq (1764 dhe 1768 viti i botimit) duke botuar në Budime interpretimet e lira poetike në gjuhën latine. Paviq në gjuhen latine sjell përmbajtjen e poezive të Kaҫiqit, e nuk e përcjell në mënyrë të këndimit. Kështu që tek ne arriti edhe poezia e tij latine “Rymtus de Georgio Kastriotiq dicto Scandebego”. Paviq në këtë poezi këndoi në vargje të metrikës sikur himnin “Stabat mater Dolorosa” (“Rrinte Zoja tuj lotue»), edhe kjo mund të këndohet me të njejetën melodi.Një autor tjetër kroat e kemi edhe Ivan Kukuljeviq-Sakcinskit, i cili la një dorëshkrimi që ruhet, në Arkivin e HAZU-t, është një dramë, e cila konsiderohet e papërfunduar, ngase i mungojnë disa skena të aktit të parë, të tretë dhe të katërt. Përkundër dëshirës së madhe që kishte, Ivan Kukuljeviq-Sakcinski, nuk ia doli që t’i përmbahej të dhënave dhe fakteve historike, ngase një gjë të tillë, nuk e duronte teksti letrar i dramës. Ideja për të shkruar një vepër letrare, në formë drame, e vuri përballë vështirësive të shumta. Ishte koha kur letërsia e Rilndjes korate luftonte me të gjitha forcat, për realizimin e qëllimeve të caktuara politike, arsimore dhe letrare. Kërkoheshin heronj dinjitozë antikë e mesjetarë, përmes shëmbëlltyrës së të cilëve, dëshirohej të grishej vetëdija kombëtare, në luftë për liri dhe çlirim të përgjithshëm kombëtar. Ky ishte njëri ndër shkaqet, që Skenderbeu gëzonte një vend të veçantë: te krijuesit, intelektualët dhe nacionalistët kroatë. Për të do të shkruhen vepra historike, studime historiko-letrare, do të botohen fejtone, do të thuren poezi, tregime, drama dhe vepra muzikore, në të cilat do të tregohet si model i pathyeshmërisë, luftës së pamposhtur dhe sakrificës së madhe, pa marrë parasysh numrin dhe fuqinë e armikut. Dorëshkrimi ofron një vlerë të madhe kulturore-historike, pikërisht për faktin se pasuron bibliografinë e veprave letrare-historike, që janë shkruar në kroatisht për Skënderbeun. Njëkohësisht është tregues real i interesimit të studiuesve dhe krijuesve kroatë për figurën e Skenderbeut dhe historinë e popullit shqiptar gjatë mesjetës. Mendoj se me këtë paraqitje nuk përfundon e gjithë ato që publikuan poetët dhe shkrimtarët kroatë për Gjergj Kastriotin Skenderbeun, mirpo është një tabllo e mirë për të ndjekur informacionet dhe të dhënat që na paraqiten nëpër libra si në poezi, prozë, këngë, dram, libra të historisë etj, etj, figuren e Skënderbeut.

Dega e Vatrës Chicago organizoi festën e Grave

March 13, 2023 by s p

Dega e Vatrës Chicago organizoi festën e Grave nën atmosferën magjike të këngëve popullore nga krahina të ndryshme të viseve shqiptare. Këngëtarët pjesmarrës ishin Aurora Baku, Flamur Bicaku dhe DJ Albert Hide. Është pikërisht muzika dhe vallet tradicionale shqiptare që e bashkojnë dhe afrojnë me shumë komunitetin tonë në Chicago. Është dashuria për vendlindjen, traditat tona dhe patriotizmi që na sjell ne festime të tilla. Është dashuria dhe mirënjohja e thellë për nënat, gratë, vajzat, motrat tona që na bëjnë krenare çdo ditë. Është respekti i thellë dhe përulja që ndjejmë përpara sakrificave dhe arritjeve të gjithanshme të këtyre zonjave e zonjushave të mrekullueshme. Mirë u takofshim në aktivitete të tjera që na presin si Vatër e Chicagos dhe si komunitet i shkëlqyer shqiptar në Chicago.

Diplomacia ndërkombëtare dhe çështja e Kosovës 1997 / 1999

March 12, 2023 by s p

Lush Culaj/

Studimet që trajtojnë diplomacinë në të kaluarën e shqiptarëve janë të rralla dhe jo vetëm në gjuhën shqipe, por edhe në gjuhë të huaja. Është pikërisht kjo është arsyeja pse çdo vepër me përmbajtje të tillë është me interes të veçantë. E tillë është padyshim edhe vepra e studiuesit Lulzim Nika, Diplomacia ndërkombëtare dhe çështja e Kosovës 1997-1999 e cila trajton një ndër periudhat më të ndjeshme të historisë më të re të Kosovës.

Çdo përpjekje për studime diplomatike, në rrafshin teorik apo historik, kërkohet të bëhet duke e pasur gjithnjë të qartë ndikimin e politikës së forcës, të së drejtës ndërkombëtare dhe të diplomacisë. Gjersa politika vepron paqësisht ose me forcë, sikurse edhe e drejta ndërkombëtare që imponon zgjidhje paqësisht ose me forcë, diplomacia është art i negociatave dhe instrument i zgjidhjeve paqësore të problemeve, ose i parandalimit të tyre.

Pikërisht për arsyet e lartshënuara, në studimin që e po paraqesim autori do të vështrojë e analizojë aspekte të historisë politike aspekte të historisë dhe të teorisë së marrëdhënieve ndërkombëtare, aspekte të së drejtës ndërkombëtare të ndërlidhura e të ndërvarura ngushtësisht me historinë dhe me teorinë e diplomacisë. Në këtë kontekst të gjerë, pra të ndërlidhjeve ndërmjet politikës së forcës, diplomacisë dhe të drejtës ndërkombëtare, autori do ta pasqyrojë rolin e Kosovës në vitet 1997-1999 në rrjedhat e diplomacisë botërore, evropiane dhe rajonale.

Duke e kuptuar se çështja e Konferencës të Rambujesë në fakt ishte çështje fillestare e zgjedhjes të çështjes të Kosovës dhe duke e parë ecurinë e ngjarjeve në terren dhe rolin e presionit ushtarak mbi procesin e negociatave, edhe faktori shqiptar reagoi konform sygjerimeve të miqeve ndërkombëtar në përgjithësi e sidomos amerikan në veçanti. Ky reagim i dha impulse pozitive procesit në favor të zgjidhjes të çështjes të Kosovës.

Krahas përiekjeve amerikane konsideroj se kjo temë paraqet risi në trajtimin e qasjes diplomatike të vendeve të ndryshme të botës, sidomos në rrafshin e standarteve të drejtës ndërkombëtare, të drejtës të popujve për të vendosur për fatin e tyre, si dhe vullnetit që shtetet demokratike, KS i OKB-së, BE-ja dhe NATO duhej të mbanin qëndrim ndaj zgjedhjes të drejtë të çështjes të Kosovës. Punimi është mbarështruar nga aspekti kronologjik i zhvillimit të ngjarjeve.

Autori Nika konstaton me të drejtë se në ketë periudhë ishin tri nivele të politikave ndërkombëtare të cilat çështjen e Kosovës e kanë vlerësuar nga aspekte të ndryshme, qoftë duke e mbështetur plotësisht si SHBA-ja dhe Britania e Madhe, qoftë duke hezituar në mbështetje si disa shtete të Evropës Perendimore apo duke e kundërshtuar çështjen e Kosovës si Rusia dhe aleatët e saj.

Se mbështetja ameriane për çështjen shqiptare ishte shumë më e hershme vlen për tu veçuar fjalimi i Fan Nolit në Parlamentin shqiptar me 11 shkurt 1924 me rastin e vdekjës të Presidentit amerikan Wilsonit ku ndër të tjera do të theksonte: “ Amerika dhe terë bota vajtuan keto ditë vdekjën e Woodrow Wilsonit. Pranë Amerikës merr pjesë në ketë zi edhe Shqipëria, e cila e quan amerikanin e madh, idealistin bujar dhe mbrojtësin e saj më të fortë. Presidenti Wilson provoi në shekullin e XX se ka një vend i cili edhe prodhon kalorës bujarë për ti mbrojtur jetimët, të vejat dhe të shtypurit. Qysh ta quajmë e ta vajtojmë ketë kalorës pa frikë e pa njollë, chevalier sans peur ni reproche! Amerika , ajo nënë bujare qe i dha Botës Wilsonin ka për të lindur edhe të tjerë kalorës si ai, kalorës të cilët do të vazhdojnë të përfundojnë veprën e Paqës, e vellazërimit, dhe mirëdashjës nderkombëtare”.

Profecia e Nolit se “ Amerika, ajo nënë bujare qe i ka dhënë Botës Wilsonin, ka për të lindur edhe të tjerë kalorës si ai u jetësua pas 75 vitesh. Amerika lindi Bill Klinton, burrë i madh i shekullit qe ishte në ballë të aksionit për ti sjellë lirinë Kosovës.

Monografia është mbështetur kryesisht në trajtimin e shtjellimin e matrialeve nga dora e parë, pra burime arkivore ( letra , dokumente, akte marrëveshje shtypi etj. Për autorin shfrytëzimi i matrialeve të shumta burimore nga arkivat e SHBA-ve, të Britanisë të Madhe të Gjermanisë dhe të disa vendeve të Evropës ishte ndihmesë e madhe për trajtimin e kësaj monografie.

Në rrafshin metodologjik-hulumtues, me qëllim që lexuesi profesionist si dhe ai joprofesional të ketë para vetes një pasqyrë të ngjarjeve sa më komplete në vazhdimësi, duke mos i shkëputur ngjarjet nga konteksti historik, autori brumin e lëndës së këtij studimi e organizon në pesë pjesë të cilat janë të lidhura ngushtë mes veti dhe e përbëjnë boshtin e këtij studimi monografik. Në kapitullin e parë trajtohët historiku i çeshtjës të Kosovës. Në kapitullin e dytë shtjellohët çeshtja e Kosovës në analët e diplomacisë ndërkombëtare 1997-1999. Kapitulli i tretë trajton diplomacisë amerikane në raport me Kosovën kurse kapitulli katërt trajton diplomacinë evropiane në raport me Kosovën. Kapitulli i fundit trajton diplomacinë ruse në raport me Kosovën.

Në fund pasqyrohën burimët dhe literatura si dhe faksimile të ndryshëm diplomatik në lidhje me çeshtjen e Kosovës.

Autori Lulëzim Nika në këtë studim ka qëllim mjaft të qartë, duke spikatur në të gjitha drejtimet e kjo përputhet më përpjekjet diplomatike ndërkombëtare në ato vite të mëdha të përcaktimit të fatit të Kosovës. Natyrisht që peshë të rëndësishme për autorin kishin edhe shtjellimi me pedanti i shkaqeve që kanë ndikuar në to.

Ky libër, i shkruar me një stil të qartë dhe të rrjedhshëm, është rezultat i punës së palodhshme dhe të përzgjedhur të autorit Lulëzim Nika dhe paraqet një punë serioze që përmban problematika të ndjeshme nga e kaluara dhe aktualiteti shqiptar e botëror dhe, si i tillë, plotëson një zbrazëti për opinionin tonë shkencor e kulturor. Vlera e mirëfilltë e këtij libri qëndron në faktin se autori, për ngjarjet që i shtjellon, niset nga koha dhe hapësira e zhvillimit të tyre, duke i shkoqitur si duhet e në mënyrë të duhur si anët pozitive ashtu edhe anët negative të diplomacive që u zhvilluan në atë periudhë kohore në raport me Kosovën.

Nga e terë kjo mund të përfundojmë se diplomacia është më e pasur për një analizë të thukët diplomatike, ndërsa diplomatët, historianët dhe të gjithë lexuesit te libri i Lulzim Nikës gjejnë analiza të thelluara të ngjarjeve dhe momenteve diplomatike të cilat do të shërbejnë për t’i thelluar studimet dhe hulumtimet për kohën në shqyrtim.