Archives for March 2023

Përjetësia e Adem Jasharit dhe Kosova

March 5, 2023 by s p

Përjetësia e Adem Jasharit dhe Kosova

(Sikur të ishte gjallë Adem Jashari, ku do të ishte?)

Prof. dr. Emin Kabashi

Këshilltar shkencor

Instituti Albanologjik i Prishtinës

Hyrje

Në përvjetorin e 25 të Epopesë së Lavdishme të Ushtrisë Çlirimtare të Kosovës. Lavdia u takon vetëm atyre që kanë rënë për lirinë e atdheut.

Ti nuk ishe Komandant, as legjendar nuk ishe. Ti nuk kishe shumë fjalë, por kishe veprim. Në histori, lufta është veprim që ndryshon realitetet historike. Nuk e di sa kemi pritur për të ardhur veprimi yt historik, që të ndryshonte realiteti ynë shoqëror, që të hapej procesi i madh historik i bashkimit kombëtar, që të ishim një komb e një shtet, ashtu siç luftuan brezat e shqiptarëve nëpër shekuj.

Kishim shumë dëshirë, kur të dëgjonim ty, kur thoshe se jo vetëm të çlirohemi nga pushtuesi sllav, por edhe të bashkohemi si komb. Ti nuk e ke dëgjuar, se kishe kaluar në përjetësi, atje ku mban edhe emrin e madh Komandant Legjendar i UÇK-së, por kur doli zëdhënësi i parë i Ushtrisë Çlirimtare të Kosovës, ai tha se do të luftojmë për çlirimin e të gjitha tokave shqiptare të pushtuara nga ish-Jugosllavia.

Nuk e di se çka ke pasur në kokë, kur ke shkuar në ushtrime ushtarake në Shqipëri, në atë kazermën e Surrelit, siç nuk e di se çka ke biseduar me eprorët e ushtrisë shqiptare që mbanin ushtrimet ushtarake me ju. Ndoshta edhe atëherë e kishe në mendje çlirimin e të gjitha trojeve të pushtuara shqiptare, të cilat në vitin 1913, Evropa ju dha fqinjëve tanë.

Merre me mend, kur shkove në përjetësi, vetëm t’i dëgjoje se sa zhurmë fjalësh është bërë, jo i kemi dërguar ne në Shqipëri, jo i ka thirrur, Ramiz Alia, si president i Shqipërisë, jo i kanë nisur nga shtete të ndryshme të Evropës, thuajse kjo ishte ngjarja kryesore historike, e jo Lufta e Ushtrisë Çlirimtare të Kosovës, e cila hoqi robërinë nga kjo pjesë e tokës së atdheut.

Gati harrova, kur i mbaroi stërvitjet grupi i dytë i luftëtarëve të ardhshëm të UÇK-së, atje në Shqipëri, grupi i tretë nuk shkoi kurrë.

Flitej se ishte zbuluar qëllimi, flitej se ishin burgosur dhe ishin ndjekur shumë nga anëtarët e grupit tënd. Kurse disa kishin dalë në shtetet e perëndimit.

Ti, Komandant Adem Jashari, nuk fole kurrë për këto punë, apo ndoshta kishe detyra më të mëdha se sa fjalët e botës. Por, megjithatë, a të është përplasur nëpër kokë ndonjëherë mendimi se kush ka mundur të zbuloi atë veprimtari, që ishte shumë e dobishme për luftën çlirimtare.

E di që ka gojëkëqij në çdo kohë, e di se kishte dhe ka, argatë të dreqit, siç u thoshte simboli ynë i qëndresës kombëtare, Adem Demaçi, atyre që bëheshin me armikun, por mos shkuarja e grupit të tretë dhe grupeve të tjera në ushtrimet ushtarake në Tiranë, jo vetëm e la në gjysmë të udhës një punë të madhe e të ndershme të shtetit amë, Shqipërisë, por la zbrazëtirë për njohuritë e domosdoshme për luftën, që ishin të domosdoshme.

Sikur të ishe gjallë, Adem Jashari, nuk e di a do të kishin quajtur Komandant Legjendar. Me siguri jo! Edhe sikur të kishe pasur krahë e të fluturoje, do të bënim si të bënim, së paku krahët do t’i kishim prerë, që të mos fluturosh. Por, e di, nëse do të kishe bërë përpjekje të dilje përtej Prekazit tënd, me siguri sot do të ishe në ndonjërin nga burgjet e Kosovës, apo në burgun e Gjykatës Speciale në Hagë, ku janë edhe disa bashkëluftëtarë tu, luftëtarë të orëve të para të Ushtrisë Çlirimtare të Kosovës.

I dashur Komandant! Asnjëherë nuk na ke folur, kur je bërë ushtar i lirisë dhe a ke pasur shumë ushtarë me vete. Se e ke pasur vëllanë Hamzën afër, se i ke pasur edhe anëtarët e tjerë të familjes ushtarë, këtë e kemi mësuar pasi kanë rënë për lirinë tonë.

Por, asnjëherë nuk na ke folur as si e kishe ndërmend të luftosh kundër tërë atij shteti, siç ishte ish-Jugosllavia. Mirë, që nuk na ke folur ne, që jemi mësuar të të thërrasim Komandant Legjendar, por si nuk ke treguar asnjëherë se kishin ardhur te ti gjithë ata veprimtarë të politikës së ditës, që në atë kohë bëhej në Kosovë dhe gati ishim mësuar ta quanim Kosovën shtet paralel.

Pasi ke kaluar në përjetësi dhe pasi erdhi çlirimi i Kosovës nga ushtria që kishe ngritur ti, Komandant i dashur, ne njerëzit poshtë politikës së ditës në Prishtinë, e kuptuam se te ti kishin ardhur thuajse të gjithë politikanët e asaj kohe, se të kishin lutur të mos luftosh kundër Serbisë, se të kishin thënë a e merr me mend sa e fortë është Serbia dhe çfarë ushtrie të armatosur ka, se të kishin thënë largoi anëtarët e familjes nga shtëpia, se armiku shekullor i shqiptarëve i vret, se të kishin thënë edhe shumë çka tjetër.

Por, vërtet, si nuk ke folur asnjëherë për tërë ato vizita që të kishin bërë njerëzit e politikës së ditës, të asaj kohe në Kosovë. Pasi nuk fole Ti, ne menduam se të gjithë qytetarët e Kosovës kishin qenë pjesë e luftës për liri, edhe politika e ditës kishte qenë, edhe ata që kishin ikur kishin qenë, edhe ata që e shanin luftën, kishin qenë, edhe ata që bëheshin me armikun, në të gjitha mënyrat e mundshme, kishin qenë.

Po ti, nuk kishe folur asnjëherë për gjithë këta njerëz. E dimë që ju kishe shkruar një letër atyre të Lëvizjes Popullore të Kosovës, Dega Jashtë Vendit, dhe ju kishe kërkuar armë dhe mjete të tjera, si dhe u kishe thënë se lufta bëhet këtu brenda, jo jashtë tokave të Kosovës.

Mirë që nuk na ke folur asnjëherë për këto dhe shumë çështje të tjera, nuk na mbetet hatri, as nuk ta kemi inat. Por, sikur të ishe gjallë, Komandant i dashur, si mendon a do të kishin thënë se kanë ardhur te ti dhe në familjen tënde në Prekaz dhe të kanë thënë aq shumë gjera, që lidhen me lirinë e Kosovës.

Nuk besoj se do të ishe marrë me politikë, por ku do të ishe sikur të ishe gjallë, me të njëjtën mendje, pa folur me askënd, në ndonjë burg të Kosovës, apo në Gjykatën Speciale të Kosovës, por nuk është në Prishtinë, as në Prekaz, është në Hagë, ku do të akuzoheshe për kriminel të luftës. Punë e madhe, se ti ke luftuar për lirinë e Kosovës.

E për të qenë absurdi edhe më i madh i të ashtuquajturës drejtësi ndërkombëtare, që vetëm për shqiptarët nuk treguan drejtësi, sigurisht do të të akuzonin edhe për vrasjen e 1392 fëmijëve shqiptarë të Kosovës – viktima të gjenocidit shtetëror të Serbisë, gjatë viteve 1998/1999 dhe vrasjen e 40 fëmijëve tanë në periudhën e viteve 1981/1997, që bëjnë 1432 fëmijë të vrarë shqiptarë, 13 prej të cilëve janë të familjes tënde, Komandant i dashur, për vrasjen e të cilëve, udhëheqës të politikës sonë të ditës, nga qeveria e deri te presidenca, që 24 vjet rresht, asnjëherë të vetme nuk e kishin guxim politik, moral e intelektual ta thonë botërisht numrin e vërtetë të vrasjes së tyre, edhe pse i kanë faktet e pamohueshme në disa gjuhë botërore, aq më shumë, edhe në gjuhën e armikut, i cili i ka vrarë engjëjt tanë. Ndonjëherë, kjo politikë e ditës, më shumë u beson të dhënave që boton Beogradi, se sa ato që kanë botuar studiues shqiptarë dhe i harrojnë afro treqind fëmijë, sikur të bëhej fjalë për treqind topa lojërash, e jo për treqind njerëz të ardhmërisë sonë.

Komandant i dashur, mirë që ke luftuar, edhe pse ne ishim kundër luftës, nëse do ta dish ishim edhe kundër luftës tënde, por ti ke bërë krime kundër njerëzimit se ke vrarë qytetarë serb. Ndoshta ke vrarë edhe ndonjë qytetar shqiptar, andaj ata u hidhëruan me ty dhe të vranë me tërë familjen, të vranë edhe me disa nga shokët tu, se askush asnjëherë nuk është akuzuar për vrasjen tënde, as të fëmijëve të familjes tënde, as për vrasjen e pleqve dhe plakave, të nuseve dhe të motrave, të djemve dhe të nipave tu.

Prandaj, sikur të ishe gjallë, Komandant i dashur, me siguri do të ishe në ndonjë burg në Kosovë, si qindra e mijëra ushtarë të ushtrisë tënde, ose në Gjykatën Speciale të Kosovës me seli në Hagë, për krime kundër njerëzimit.

Komandant Adem Jashari! Që kur ke rënë në altarin e lirisë sonë, që e gëzojmë të gjithë njësoj, bile dikush më mirë, edhe ata që ishin me ty e janë gjallë, edhe ata që ishin kundër luftës tënde, e asnjëherë nuk hoqën dorë nga pushteti i ditës në këtë Kosovën tonë, lirinë e së cilës e solli lufta jote. Ata që ishin me ty, kanë ndonjëherë ndonjë telashe, ndonjë mosmarrëveshje, edhe me pushtetin e ndërkombëtarëve kur erdhën në Kosovë.

Për këtë, mund të të kishin treguar gjithë ata luftëtarë të lirisë që mbushen burgjet e Kosovës, që mbaheshin me vjet të tëra, pa asnjë letër në xhep, e kurrë nuk dihej a ishin fajtorë, apo mbaheshin ashtu, sepse ata ndërkombëtarët mendonin se disiplinohej më mirë ajo radhë e atyre që kishin luftuar për lirinë dhe çlirimin e kësaj pjese të atdheut që quhet Kosovë.

Por luftëtarët tu, kishin mosmarrëveshje edhe me pushtetin tonë, pasi është shpallur Pavarësia e Kosovës në vitin 2008.

Luftëtarët e Ushtrisë tënde, kanë disa mosmarrëveshje me politikën e ditës, se janë lajmëruar më shumë se sa duhej që paskan qenë luftëtarë. Politika e ditës po ju thotë se nuk keni qenë as gjashtëdhjetë mijë, as dyzet mijë, as njëzet mijë.

Keni qenë shumë më pak. Këta, si edhe atëherë kur i thirre ti në luftë, nuk e pyetën askënd përveç zemrën dhe kokën e vet, po thonë se kemi qenë edhe më shumë. Atëherë, politika e ditës, i ka hequr nga lista e pagesave, apo ia ka dorëzuar lëndën e tyre gjykatave tona. Kështu që kur të vendos Gjykata sa ushtarë ka pasur ushtria jote, atëherë edhe mund të paguhen, sa për ta mbajtur shpirtin gjallë.

Por ama, gjykatat kanë shumë punë e një zot e di kur tregojnë ato gjykata për numrin e ushtarëve, që kishin ardhur në luftë kur i thirre ti.

Nuk e di a të është hidhëruar kush nga ata luftëtarë për padrejtësitë që po ju bëhen, se ti, Komandant ke kaluar në përjetësi e ndoshta nuk merresh me jetën e përditshme të luftëtarëve tu, por e di se aq shumë janë hidhëruar me Kosovën, sa një pjesë e tyre, as vetë, as fëmijët e tyre nuk i lënë më në Kosovë, i kanë marrë me vete nëpër shtete të ndryshme të Evropës, sa njeriut i mbushet mendja se më shumë ka shqiptarë në shtetet e tjera të Evropës dhe në Amerikë, se sa ka në Kosovë dhe në Shqipëri.

Pasi ata e kanë lënë Kosovën, tashti politika e ditës po i kthen në Kosovë djemtë dhe vajzat e atyre që kishin dalë në Evropë, jo si ikanakë, por me pasaporta të ish-Jugosllavisë, kishin pasur mundësi të bëjnë shkolla e të hapin punë të ndryshme, kështu që pasi ata kanë kryer shkolla të Evropës, po i kthejnë se ndoshta edhe Kosovën e bëjnë Evropë.

Sinqerisht, këtu nuk ka asgjë të keqe. Por kur i thirre ti në frontet e luftës, ata nuk ishin këtu, nuk i kishin as baballarët e nënat.

Sikur të ishe gjallë, Komandant Adem Jashari, a do të ishe hidhëruar me shokët e tu, që e kanë lënë Kosovën familjarisht, apo do të ishe përplasur me politikën e ditës në Kosovë, së cilës i plasi zemra duke punuar për njerëzit, se nuk desha ta përdor fjalën popull, sepse përherë keqpërdoret, e sidomos kur ka zgjedhje, por për çudi këta njerëz, ose nuk dëgjojnë mirë nga veshët, ose janë lodhur me atdhetarizmin fjalaman të politikës dhe i kanë marrë në sy rrugët e Evropës dhe të Amerikës.

Por, pra, nëse do të kishe reaguar, qoftë edhe në mënyrë demokratike, siç bëjnë edhe sot e gjithë ditën kudo në Kosovë, ose do të ishe në ndonjë burg të Kosovës, ose do të ndiqeshe si kriminel për krime kundër njerëzimit nga Gjykata Speciale e Kosovës, e cila e ka selinë në Hagë.

Sa herë na bie ndërmend për ty, dije se të përmendim, ose në ditë festash, ose në ditë kujtimi për të rënët. Por, dije se kurrë nuk të përmendim vetëm, i radhisim edhe nja dy-tri figura të mëdha historike, edhe pse nuk kanë bërë asgjë as për lirinë e Kosovës, as për Çlirimin e saj, përkundrazi kanë qenë kundër luftës tënde, por i zëmë në gojë dhe i përmendim, sepse pa ta nuk do të bënte historia, sepse pa ta, Tomorri i historisë sonë, nuk do të ishte i plotësuar si dhe sa duhet dhe nuk do të ishte më asnjëherë vend i shenjtë. Mirëpo, edhe kur të përmendim ty, Komandant Adem Jashari, këtu në Prishtinë nuk kemi ku vëmë kurora lulesh, ngase kryeqyteti i Kosovës së pavarur dhe demokratike nuk ka një shtatore të Adem Jasharit.

Nuk ka se, një zot e di çka ka ndodhur, ose nuk kemi pasur para, ose na ke penguar të jesh në Prishtinë, edhe kur kishe kaluar në përjetësi, ose më mirë të jesh atje në Prekaz dhe në Skënderaj. Nuk lodhemi e vijmë atje, vëmë kurora lulesh, të përshëndesim ty dhe të gjithë të rënët, gati sa nuk derdhim lot, por ama në Prishtinë, ende nuk ke ardhur.

Nuk e di pse nuk ke ardhur ende, ndoshta se partitë tona politike nuk kanë pasur kohë të merren vesh, nuk kanë gjetur gjuhë të përbashkët, jemi mësuar të themi, ose në fund të fundit, edhe nëse ndonjë parti ka bërë zhurmë që të jesh edhe ti në Prishtinë, se dreqi e mori, është kryeqyteti i republikës së Kosovës, të tjerët nuk kanë pasur mundësi të gjejnë vendin ku do të duhej të vendosej shtatorja jote, sepse do të duhej të prisheshin shenjat e vëllazërimit dhe bashkimit të socializmit jugosllav.

Unë e di se për së gjalli nuk do të kishim ngritur shtatore në Prishtinë, se as që jemi lodhur t’ia bëjmë një të tillë Adem Demaçit, simbolit të qëndresës sonë kombëtare, që besoj edhe ti ke mësuar nga ai rrugën e bërjes së lirisë përmes grykës së pushkës, edhe pse nuk jemi marrë vesh asnjëherë që ai së paku të bëhet President i Kosovës.

Ne i kemi treguar disa herë se vendi i presidentit ishte i zënë, kurse ai, siç e kishte zakon, vetëm buzëqeshte me budallallëkun tonë, që sa duket kishim harruar se edhe të bëheshe president i Kosovës, nuk do të thotë, se të merrte brenda historia për ta ruajtur veprën tënde në shërbim të atdheut.

Ti ndoshta do të kishe reaguar që Adem Demaçit t’i jepej vendi i presidentit, edhe pse ai nuk e kishte kërkuar kurrë, kurse ne nuk na mbushej mendja pa i dëgjuar dhe pa i marrë parasysh kushtet tona që ia diktonim, qoftë si subjekt politik parlamentar, qoftë jashtë parlamentit të Kosovës.

Por, sikur të ishe gjallë, Komandant Adem Jashari ku do të ishe, në ndonjë burg të Kosovës, ku ishin aq shumë luftëtarë të lirisë, të cilët të quanin Komandant Legjendar, apo në burgun e Gjykatës Speciale të Kosovës, por që e ka selinë në Hagë, se këtu nuk kishte vend për të.

Ti i dashur Komandant, o Burrë i Dheut, kur e fillove luftën, e more me vete Flamurin kombëtar, i cili ka qenë pjesë e të gjitha ngjarjeve të mëdha të historisë sonë, që nga koha e Skënderbeut e këndej. Mirë shumë. Ty të lumtë, Komandant Adem Jashari, që e bëre pjesë të luftës tënde për çlirimin dhe lirinë e Kosovës, por kur kalove Ti në përjetësi, ne nuk e përdorëm më. Njëherë, nuk kishin fort dëshirë ndërkombëtarët, pastaj kur flitej për Pavarësinë e Kosovës, shkuan aq larg, sa nuk deshën të përdoren as ngjyrat e Kuqja dhe e Zeza.

Kështu që, pranuam ta heqim Flamurin kombëtar nga përdorimi zyrtarë, thoshin, thuajse të gjitha partitë politike këtu në Kosovë. Mirëpo, në anën tjetër, për çudi, në ato tokat shqiptare që Evropa ia kishte dhënë ish-Jugosllavisë, ku ishte edhe Maqedonia, pjesë e saj, Flamuri kombëtar pas Luftës së Ushtrisë Çlirimtare Kombëtare, përdoret zyrtarisht.

Punë e madhe që në Manastirin tonë historik, mezi ka mbetur në këmbë ndërtesa e Kongresit të Alfabetit të Gjuhës Shqipe, të këtij alfabeti që e përdorim edhe sot, kudo ku ka shqiptarë, por dorën në zemër, Flamurin kombëtar e përdorin zyrtarisht, pra është rregulluar me ligj përdorimi i tij.

Kishte një periudhë kohe, Komandant i dashur, këtu në Prishtinë kishte përplasje të mëdha rreth përdorimit të Flamurit kombëtar.

Disa parti politike e përkrahnin, disa jo. Disa qytetarë e mbështesnin flamurin e shtetit të Kosovës, disa jo, sa edhe nuk ngriheshin në këmbë, kur luhej Himni i shtetit të Kosovës. Atëherë, kishte ndonjë parti që ngulte këmbë, së paku në ditë festash, që Prishtina të stolisej edhe me Flamurin kombëtar. Erdhi një kohë, kur në xhaketat e shumë të rinjve, edhe të ndonjë plaku aty-këtu, shihnim shenjën e Flamurit kombëtar të vënë në krahun e xhaketës.

Disa nga këta të rinj, shumë aktivë, kur u zgjodhën në parlamentin e Kosovës, në tavolinat ku rrinin ulur, sipas radhës në parlament, vinin përpara nga një Flamur të vogël kombëtar, edhe pse flamuri i shtetit të Kosovës ishte në ballë të sallës. Punë e madhe që ishte, ne që kishim fituar votat, edhe me kërkesën e drejtë si shenjë kombëtare, për përdorimin e Flamurit kombëtar, në tavolinat tona mbanim Flamurin kombëtar.

Kështu që, në Kosovë, jo vetëm në ditë kremtesh, kishim dy flamuj të shqiptarëve, një që quhej Flamuri kombëtar dhe tjetri që quhej flamuri i shtetit të Kosovës.

Dorën në zemër, Komandant Adem Jashari, nuk u mërzitem shumë për këtë lojë me flamujt, se ndoshta edhe ishim mësuar gjatë kohërave të okupimit, apo luteshim që të mos bëhen më shumë, nuk di ta shpjegojë mirë.

Mirëpo, i dashur Komandant, kjo politika e ditës ishte jo vetëm shkollë me vete, shumë e vështirë për ta mësuar, por edhe më e vështirë për ta zbatuar në jetë. Kjo na ndodhi deri sa politikën e ditës në Kosovë e mori në dorë një parti politike që e kishte mbrojtur përdorimin e Flamurit kombëtar me të gjitha mënyrat dhe me të gjitha mjetet.

Në u gëzuam, dua të them, u gëzuam ne nostalgjikët historik, që shihnim ëndërr me sy hapur për bashkimin kombëtar, se tashti e tutje Flamuri kombëtar do të ketë përdorim zyrtar, pra do të jetë i mbrojtur me ligj.

Nejse komandant Adem Jashari, nuk ndodhi kështu. Na erdhi shumë inat, por nuk kishim çka të bënim, se ishin fëmijët, vëllezërit, baballarët, nënat tona, kështu që heshtëm. Po heshtim edhe sot.

Mirëpo, në Kosovë tashti janë në përdorim tre flamuj. Një Flamur kombëtar që përdoret vetëm në Varrezat e Dëshmorëve të Kombit. Sa duket, atje ku ke luftuar Ti, i dashur Komandant dhe luftëtarët tu, e luftëtaret tua, ata që kanë rënë për lirinë tonë, nuk ia mori mendja as politikës së ditës që të prekej Flamuri kombëtar.

Më beso, komandant, ndonjëherë po na merr malli, jo vetëm për ngjyrat kuq e zi, por edhe për historinë e Flamurit Kombëtar, se nxënësit tanë nuk e mësojnë kurrë, në asnjë vit shkollor, që nga çerdhet e fëmijëve e deri në universitet, sepse nuk e ka paraparë në programet e tyre shkollore Ministria e Kulturës, Shkencës dhe Teknologjisë.

Flamuri i dytë në përdorim zyrtar është flamuri i shteti të Kosovës. Ai është kudo, edhe në sallën e kuvendit, edhe në të gjitha ministritë, si dhe njësitë e tjera të qeverisë së Kosovës, se e kanë të rregulluar me ligj, përdorimin e këtij flamuri.

Nëse, Komandant Adem Jashari, nëse rastësisht, vjen edhe ndonjë i njohur yti, që rastësisht është gjallë dhe ka dëshirë ta vizitojë presidencën e Kosovës, në lokalet e saj janë dy flamuj, ai i shtetit të Kosovës dhe Flamuri i Lidhjes Demokratike të Kosovës, që ju ka lënë amanet kryetari i saj, Ibrahim Rugova. Ai vizitori, qoftë edhe i njohur yti, nuk ka pse çuditet, sepse presidencën e mban një nga adhuruesit më të mëdhenj të kryetarit historik të kësaj partie. Së paku kështu thonë, andaj dhe kështu kuptohet, ku vizitori e sheh atë flamur, edhe pse ajo që ka fituar votat për presidente të Kosovës, tashti është e një subjekti tjetër politik. Dhëntë zoti e nuk i mbushet mendja të përdorë edhe një flamur të subjektit politik që i përket, se do të bëheshin katër flamuj që përdorën në Kosovë.

Nuk e di, sikur të ishe gjallë, a do të kishe reaguar për këto ngjarje që na janë bërë pjesë e jetës. Po ashtu, nuk e di, sikur të ishe gjallë, ku do të ishe, në ndonjë burg të Kosovës, edhe pse kanë shkuar ndërkombëtarët që na qeverisnin, burgjet serish janë plotë, edhe me luftëtarë të ushtrisë tënde, apo do të ishe në burgun e Gjykatës Speciale me seli në Hagë, ku do të akuzoheshe, përveç të tjerash, se si ke pasur guxim të luftosh kundër pushtuesit të atdheut tënd, që mund të kualifikohej edhe si krim kundër njerëzimit.

Përfundim

Por, Komandant Adem Jashari, përjetësia jote është më e madhe se politika shqiptare kudo që ajo bëhet, në Tiranë, në Prishtinë, në Shkup, apo gjetiu. Përjetësia jote është edhe më e madhe se çlirimi dhe liria vetëm e Kosovës. Përjetësia Jote ka përmasë historike dhe ka përmasë kombëtare për historinë moderne shqiptare.

Prishtinë, më 2, 3 e 4 mars 2023

Fjala e plotë e Kryeministrit Kurti në ceremoninë e rreshtimit të FSK-së në shënim të 25-vjetorit të Epopesë së UÇK-së

March 5, 2023 by s p

E nderuara Presidente e Republikës së Kosovës, znj. Vjosa Osmani Sadriu,
I nderuari Kryetar i Kuvendit të Republikës së Kosovës z.Glauk Konjufca,
Të nderuar nënkryetarë të Kuvendit të Republikës, znj.Saranda Bogujevci,
Të nderuar zëvendëskryeministra, ministra e deputetë,
I nderuari Komandant i Forcës së Sigurisë së Kosovës, gjenerallejtënant Bashkim Jashari,
I nderuari baca Rifat, Rifat Jashari,
Shkëlqesi ambasadorë e përfaqësues diplomatikë të vendeve mike,
Të nderuara familje të dëshmorëve,
Të nderuar invalidë dhe veteranë të luftës çlirimtare,
Të nderuar ushtarakë të Forcës së Sigurisë së Kosovës,
Të nderuar partner të organizatave ndërkombëtare dhe vendore,
Të dashur qytetarë të Republikës,
Zonja dhe zotërinj,

Që nga marsi i vitit 1999, teksa ende ishte kohë lufte, kur Trupa Artistike Ushtarake “Hamëz Jashari” e përbërë nga aktorë dhe ushtarë, që me uniformë të Ushtrisë Çlirimtare të Kosovës shënuan njëvjetorin e rezistencës së familjes Jashari, ushtria e Kosovës ka pasur rol qendror në përkujtimin e ngjarjeve të 5, 6 dhe 7 marsit 1998 në Prekaz. Atëbotë, përvjetori i parë i këtyre ngjarjeve ishte shënuar me moton “Ai është gjallë”, përpara se sërish të vinte marsi, e kjo ceremoni të bëhej e përvitshme dhe të shënohej me emrin Epopeja e UÇK-së, kështu siç e quajmë edhe sot.

Në këtë 25-vjetor të Epopesë së UÇK-së, le të kujtojmë fillet e kësaj tradite përkujtimore, të nisur më 5, 6 dhe 7 mars të vitit 1999, kur ushtarët e UÇK-së thanë për herë të parë: “Ai është gjallë”. Ato ditë ishte ende koha e luftës, e asaj lufte për të cilën Adem Jashari ishte përgatitur gjithë jetën dhe asaj lufte që ai ia kushtoi tërë jetën. U tha “Ai është gjallë” edhe pse ai kishte vdekur për liri, sepse ishte pikërisht rënia e tij heroike, që kishte bërë që Adem Jashari të mbetej i gjallë mes ushtarëve të Ushtrisë Çlirimtare të Kosovës. “Ai është gjallë” edhe sot, veçanërisht sot, dhe veçanërisht te ju ushtarë të Forcës së Sigurisë së Kosovës.

Është kështu sepse origjina e ushtrisë së Kosovës, duhet kërkuar në fund të viteve ‘80-të, atëherë kur Ademi nisi të fliste me shokët për nevojën që kishte Kosova për të patur ushtri. Andaj sot, ne e përmbushim edhe vizionin e atëhershëm të Adem Jasharit për ushtrinë e Kosovës, teksa e ndihmojmë Forcën e Sigurisë së Kosovës, e cila është në proces të transformimit në Forca të Armatosura të Kosovës, duke shtuar personelin dhe rritur kapacitetet, duke u pajisur me armatime moderne dhe duke u trajnuar e stërvitur në akademitë më të mira ushtarake të vendeve tona aleate.

Ashtu sikur më 1991, Adem Jashari ishte stërvitur nga oficerët e Ushtrisë së Shqipërisë, bashkë me rreth 100 vullnetarë të tjerë, mes të cilëve edhe ai që mund të quhet krahu tjetër i shqiponjës dykrerëshe, që UÇK-ja do ta mbante në kokë dhe në krah, Zahir Pajaziti.

Pas këtyre stërvitjesh, Ademi, Hamza dhe shumë shokë të tjerë, të përbashkuar rreth idesë së luftës për çlirimin e Kosovës, do të krijonin grupet e para të armatosura, që më pas do të përbënin qelizat bërthamë prej të cilave do të ngjizej dhe lindte Ushtria Çlirimtare e Kosovës.

Ishte viti 1993, kur vëllai më i madh i tyre, Baci Rifat Jashari që punonte në Gjermani, do t’u dërgonte nga atje Hamzës dhe Ademit uniforma ushtarake. Janë ato uniforma me të cilat i kemi parë të veshur Ademin dhe Hamzën nëpër fotografitë dhe video-incizimet e asaj kohe. Edhe simbolikisht, ato mund të quhen uniformat e para të Ushtrisë Çlirimtare të Kosovës. Ai që i kishte blerë ato uniforma ushtarake më 1993, duke e bërë kështu investimin më të madh dhe më të çmuar për Kosovën, Baci Rifat Jashari, sot është mes nesh, përballë mijëra uniformave që mbajnë të veshura ushtarët e Forcës së Sigurisë së Kosovës.

Për më tepër që e tëra kjo po ndodhë në këtë ceremoni përkujtimore të 25-vjetorit të rënies heroike të Adem Jasharit, në kazermën qendrore të Forcave të Sigurisë së Kosovës, që mban emrin Kazerma “Adem Jashari”. Prandaj, ju ushtare dhe ushtarë, nënoficerë dhe oficerë të Forcës së Sigurisë së Kosovës, sa herë që e veshni uniformën tuaj, mos harroni që po e mbani një uniformë të prejardhur nga uniforma e Adem Jasharit, Kryekomandatit të Ushtrisë Çlirimtare të Kosovës.

Ashtu siç keni bërë sot, kur jeni përgatitur nën këtë uniformë nëpër kuadrate, për t’u rreshtuar para komandantit tuaj, Komandantit të Forcës së Sigurisë së Kosovës, gjenerallejtënant Bashkim Jasharit, nipit të Komandantit Adem Jashari. Luftëtar i mbijetuar nga luftimet në Prekaz më 1998, ku ai kishte rezistuar bashkë me Ademin, Hamzën, Shabanin dhe të tjerët përballë mijëra policëve serbë dhe prej nga kishte arritur të dilte i gjallë, Gjeneral Bashkim Jashari, nuk është vetëm komandant i Forcës së Sigurisë së Kosovës, por edhe zgjatim dhe prani e drejtpërdrejtë e asaj historie të lavdishme luftëtarësh çlirimtarë, si dhe e asaj fryme vlerash kombëtare të përmbledhura te jeta dhe figura e Adem Jasharit.
Më 5, 6 dhe 7 mars të vitit 1998, anëtarët e familjes Jashari rezistuan në vendlindjen e tyre, aty ku ndër breza kishin mësuar ta donin atdheun dhe ku ishin edukuar të luftonin për lirinë e tij edhe me jetë. Në familjen e Shaban Jasharit në Prekaz, u luftua për tre ditë rresht, nën një rrethim të blinduar nga disa mijëra trupa policore të Serbisë, që me makineri ushtarake në përmasa frontale, qëlluan me predha dhe bombarduan në ritme shumë intensive mbi shtëpitë e Shabanit, duke vrarë gjithsej 59 njerëz.

Serbia fashiste e Millosheviqit, kishte menduar atë kohë gabimisht që duke vrarë Ademin dhe Hamzën, mund ta shuante UÇK-në dhe luftën e saj të drejtë për çlirimin e Kosovës. Por duke ndezur luftën në Prekaz, ajo vetëm sa e nxiti edhe më shumë mobilizimin dhe përbashkimin e njerëzve rreth Ushtrisë Çlirimtare të Kosovës, që nga disa grupe personash të armatosur, me luftën e saj të drejtë dhe të çiltër, arriti ta fitonte edhe përkrahjen e Aleancës së NATO-s dhe veçanërisht të Shteteve të Bashkuara të Amerikës, që u përfshinë më pas në luftë për të dhënë bashkë goditjet përfundimtare Serbisë dhe për ta çliruar Kosovën në qershor të vitit 1999.

Ishte pikërisht kjo luftë, ajo që jo vetëm na çliroi nga pushtuesi e okupatori dhe më pas na e solli shtetin e Republikën, por edhe ajo që na krijoi hapësirë për të jetuar në liri dhe na e hapi rrugën për të ndërtuar institucione demokratike dhe të qëndrueshme. Kështu, nga një popull i shtypur dhe nga një vend i pushtuar në shekullin e kaluar, në këtë shekull jemi bërë një shoqëri moderne që respekton liritë dhe të drejtat e njeriut, si dhe që ka ndërtuar një shtet demokratik, që çdo ditë shkon duke u bërë më i fortë dhe më përparimtar.

I aftë për të mbrojtur qytetarët e vet dhe i përkushtuar për të krijuar mundësi të barabarta për secilin, shteti i Kosovës është jetësim institucional i idealeve të luftëtarëve dhe të rënëve për liri. Teksa merr pjesë edhe nëpër stërvitje të përbashkëta ushtarake me partnerët tanë strategjikë, gjersa përfshihet në operacione ndërkombëtare të ruajtjes së paqes, përderisa shtojmë pajisjet, aftësitë dhe buxhetin, Forca e Sigurisë së Kosovës, është realiteti ynë që po aktualizon vizionin e Adem Jasharit për ushtrinë e Kosovës.
Lavdi Kryekomandantit Adem Jashari, lavdi të gjithë të rënëve më 5, 6 dhe 7 mars 1998 si dhe të gjithë atyre që kanë dhënë jetën për lirinë e Kosovës!

U mbajt manifestimi i 25 vjetorit të “Epopesë së UÇK-së”, në Kazermën “Adem Jashari” në Prishtinë

March 5, 2023 by s p

Në Kazermën “Adem Jashari” në Prishtinë u mbajt sot manifestimi gjithëpopullor, në nderim të 25 vjetori të “Epopesë së UÇK-së” dhe në kujtim rënies së Komandantit legjendar Adem Jashari, Familjes Jashari dhe të gjithë dëshmorëve të kombit të rënë për liri.
Në këtë manifestim, u mbajt ceremonia e rreshtimit të Kuadrateve të FSK-së, ku morën pjesë liderët shtetërorë si Presidentja e Republikës së Kosovës, Vjosa Osmani, Kryeministri Albin Kurti, Kryetari i Kuvendit, Glauk Konjufca, Ministri i Mbrojtjes, Armend Mehaj, Komandanti i FSK-së, gjenerallejtënant Bashkim Jashari, ministra të Qeverisë së Republikës së Kosovë, zyrtarë të lartë të MM-së, gjeneralë dhe ushtarakë të lartë të FSK-së, si dhe autoritete tjera politike, diplomatike dhe ushtarake vendore, ndërkombëtare si dhe qytetarë.

Në fillim të ceremonisë, zv.komandanti i FSK-së, gjeneralmajor Enver Cikaqi i raportoi Presidentes Osmani gatishmërinë e trupave të FSK-së për të shënuar “Epopenë e UÇK-së”.

Në vazhdim, Presidentja Osmani, e shoqëruar nga Komandanti i FSK-së, gjenerallejtënant Bashkim Jashari, parakaluan para kuadrateve të rreshtuara të FSK-së.

Presidentja e Republikës së Kosovës, Vjosa Osmani, në fjalën e saj, theksoi se kjo liri dhe ky shtet mbajnë vulën e komandantit legjendar Adem Jashari, familjes së tij dhe të tre mijë dëshmorëve të Ushtrisë Çlirimtare të Kosovës dhe mijëra luftëtarëve që i kemi edhe sot mes nesh. Më tej, Presidentja Osmani shtoi se në ditët e Epopesë kujtojmë jo vetëm ata që dhanë jetën për liri, por edhe trimërinë e guximin e gjithë ushtarëve tanë që luftuan pa kursyer asgjë për ta mbrojtur vendin dhe kombin tonë.

Ndërsa, Kryeministri Albin Kurti, në fjalën e tij theksoi se lufta e ndezur në Prekaz e nxiti edhe më shumë mobilizimin dhe përbashkimin e njerëzve rreth Ushtrisë Çlirimtare të Kosovës, që nga disa grupe personash të armatosur me luftën e saj të drejtë dhe të çiltër, arriti ta fitonte edhe përkrahjen e Aleancës së NATO-s e veçanërisht të SHBA-së, që u përfshinë më pas në luftë për t’i dhënë bashkë goditjen përfundimtare Serbisë dhe për ta çliruar Kosovën në vitin 1999.

I pranishëm në ceremoninë e shënimit të “Epopesë së UÇK-së”, si mysafir nderi ishte Rifat Jashari, kryefamiljar i familjes Jashari, duke shprehur respektin për të gjithë dëshmorët e rënë për liri, tha se është krenar që sot është para Ushtrisë së Kosovës, e cila është pritur prej shumë brezash.

Në kuadër të manifestimit, trupa muzikore e FSK-së ekzekutoi pika muzikore të përzgjedhura për këtë ceremoni.

Rama, tirania e shumicës dhe fati i demokracisë shqiptare

March 5, 2023 by s p

Nga Rafael Floqi/

Tirania e shumicës është një koncept në shkencën politike dhe filozofinë që i referohet situatës në të cilën një grup i shumicës, ose shumica e shoqërisë, i imponon vullnetin e tij pakicës, pa marrë parasysh të drejtat apo interesat e tyre. Kjo mund të ndodhë në demokraci, ku vendimet merren me votë popullore, por mund të ndodhë edhe në forma të tjera qeverisjeje.

“Historia nuk përsëritet, por përsëriten mësimet nga ajo” (2017, 9) është fjalia hapëse e Timothy Snyder në librin Mbi Tiraninë : Njëzet Mësime nga shekulli i njëzetë. Libri ofron një paralajmërim të fuqishëm kundër një qëndrim dorëlëshuar në lidhje me vrullin e demokracisë amerikane por rezonanca e tij është mbarë ndërkombëtare. Libri tregon ai si mund dhe duhet të mësohet nga gabimet e bëra gjatë historisë, pro-parashtron mënyra në të cilat njeriu mund të njohë tiraninë dhe fashizmit dhe komunizmin dhe sqaron mënyrat për të luftuar totalitarizmin në çdo formë.

Ndërsa baballarët e kombit debatonin mbi kushtetutën e Amerikës ata i nxorën mësimet nga historia që ata njihnin, të shqetësuar se demokracia e re që do të ngrinin mund të rrëzohej, ata hulumtuan rënien e demokracive dhe republikave dhe shkarjen në oligarki dhe në perandori. Sepse ata e dinin sesi Aristoteli paralajmëronte që pabarazia sjell jo stabilitet, ndërsa Platoni besonte se demagogët shfrytëzojnë lirinë e fjalës për ta vendosur veten si tiranë.

Nëse baballarët e demokracisë amerikane vëzhgonin historinë e demokracive të tjera për të nxjerrë mësime këto nuk i kanë hyrë në kokë tiranëve tanë të vegjël.

Vendimi i kryeministrit Rama dhe i shumicës parlamentare socialiste për të refuzuar komisionin hetimor McGonigal është qartësisht anti-kushtetues dhe anti-demokratik.

Për justifikuar këtë mediat pranë qeverisë kanë filluar të artikulojnë një arsyetim politiko-historik që përpiqet të mbulojë diellin me shoshë. Ato tashmë argumentojnë se Berisha nuk mund të ankohet sepse ai kur ishte në pushtet i ka refuzuar dy komisione hetimore opozitës së atëhershme socialiste, komisionet për hetimin e Gërdecit dhe për hetimin e 21 Janarit.

“Kemi të bëjmë me një argument pa sens sa në përmbajtje edhe në pasoja për demokracinë. Fakti që Berisha shkeli kushtetutën dje duke i mohuar opozitës socialiste hetimin e korrupsionit qeveritar nuk e bën aspak kushtetues dhe demokratik vendimin e socialistëve sot për ti mohuar komisionin hetimor opozitës demokrate. Një dhunim i kushtetutës dje nuk justifikon dhunimin e saj sot. Përkundrazi, nëse socialistët pranojnë se Berisha dje dhunoi Kushtetutën e Shqipërisë duke u mohuar atyre komisionet hetimore, atëherë ata duhet të pranojnë në mënyrë urgjente ngritjen e komisionit hetimor McGonigal për të mos përsëritur sot të njëjtën shkelje kushtetuese, shkruan në një editorial Blendi Kajsiu .

Mocioni për debat i kësaj të enjte konfirmoi atë që dihej, Rama nuk do të përgjigjet për çështjen McGonigal. Ai u shmang të gjitha dilemave të ngritura në publik, stigmatizoi, fyeu dhe ironizoi madje edhe aktakuzën amerikane ku përmendet plot 14 herë, e lexoi në anglisht dhe jo në shqip. Qëllimi i tij qe i qartë: të mos linte gjurmë dhe të shpërndante vëmendjen. Madje në shërbim të kësaj strategjie ishte edhe prodhimi i një lajmi, sa bombastik aq dhe spekulativ, për një non grata të re, që u përgënjeshtrua menjëherë nga ambasada e SHBA. Në këtë kuptim, ai ndoqi të njëjtën strategji të daljeve në media pa thënë asgjë, të mospranimit për t’u nënshtruar pyetjeve të interpelancës dhe të qëndrimit antikushtetues: nuk dua unë, prandaj s’ka për të pasur kurrë komision hetimor për këtë çështje..

Ne gjendemi sot në një sistem personal kryeministror dhe jo në një republikë parlamentare. Edi Rama e ka projektuar vetën mbi ligjin dhe llogaridhënien. Siç deklaroi dhe vetë në “Opinion”, ai po të dojë nuk shkel në kuvend, ai jep urdhër të mos ngrihet komisioni hetimor, ai nuk do dhe nuk u përgjigjet pyetjeve të deputetëve. Prandaj është e kotë që këta të fundit të lodhen duke i kërkuar Ramës përgjigje për McGonigalin. Ai nuk do ta bëjë kurë për sa kohë i ka të gjitha në dorë. Ai nuk do të pranojë deri sa ka mundësi komandojë politikisht Lindita Nikollin, ta urdhërojë Taulant Ballën, të mbajë peng një Gjykatë Kushtetuese, ekzistenca e së cilës justifikohet me moszgjidhjen e problemeve.

Të gjithë duhet të kuptojnë se zgjidhja nuk vjen duke detyruar Ramën brenda kornizave të sistemit pervers që ka ndërtuar vetë, por duke punuar për ta shkatërruar atë. Prandaj, objektivi, jo vetëm i opozitës, që vazhdon ti bjerë murit me kokë, por i gjithë shoqërisë, sot, duhet të jetë përmbysja e këtij rendi të gjërave, që i lejon një njeriu të jetë mbi ligjin.

Është një logjikë me pasoja fatale për demokracinë tonë sepse e shkatërron atë duke e “mbrojtur”. Ideja se garancitë kushtetuese dhe liritë politike themelore janë vetëm për engjëjt dhe jo për djajtë politik si Berisha na lë në mëshirë të tiranisë së shumicës. Sidomos në një shoqëri si e jona ku engjëjt në politikë janë kaq të rrallë në raport me djajtë dhe ku dallimin mes tyre e bën vetë shumica. Kjo logjikë mund të shkatërrojë demokracinë duke e mbrojtur atë, pasi ajo mund të përdoret për të justifikuar vendime që nuk janë në interes të të gjithë qytetarëve, por vetëm për një grup të caktuar ose për të qëndruar në pushtet.

Në përgjithësi, tirania e shumicës është një kërcënim serioz për shoqëritë demokratike dhe kërkon vigjilencë dhe përpjekje të vazhdueshme për të parandaluar që ajo të pushojë. Duke mbrojtur të drejtat e pakicave, duke promovuar gjithë përfshirjen dhe duke nxitur një kulturë tolerance dhe respekti, ne mund të krijojmë një shoqëri ku të gjithë kanë një shans të drejtë për t’u dëgjuar dhe për të marrë pjesë në formësimin e vendimeve që ndikojnë në jetën e tyre.

Dr. Snyder është një profesor i historisë evropiane në Yale. Libri i tij i shkurtër dhe i zymtë detajon metodat që demagogët, përfshirë Adolf Hitlerin dhe Joseph Stalinin. Kërcënimet ndaj demokracisë nuk kanë përfunduar me humbjen e Hitlerit ose me rënien e komunizmit. Njerëzit lehtë mund të shtyhen drejt bindjes; institucionet demokratike janë të parat që shpërbëhen nga një diktator; një parti e vetme politike mund të eliminojë të gjitha të tjerat. Fashistët përçmonin të vërtetat e vogla të ekzistencës së përditshme, i donin parullat që rezonante të emërtuara si një fe e re, dhe preferonin mitet krijuese në vend të historisë apo gazetarisë. Ata përdorën mediat e reja, që në atë kohë ishte radio, e sot social media për të krijuar një zhurmë daulleje e propagandës që ngjallte ndjenja para se njerëzit të kishin kohë për të konstatuar fakte.

Çështja McGonigal ka hedhur edhe një herë në qarkullim tezën se Edi Rama është përgjegjësi kryesor për lëngatën politike të opozitës. Është ky i fundit që, në fillim me Sorosin dhe më pas me FBI-në, e ka varrosur opozitën shqiptare dhe bashkë me të edhe demokracinë. Ndaj “skandali” McGonigal paraqitet mbi të gjitha si provë e asgjësimit të opozitës nga ana e pushtetit nëpërmjet korruptimit të SHBA-ve. Kemi të bëjmë me një konspiracion që ka gjetur një “kokë turku” për të fshehur shkaqet reale të krizës.

Tirania e shumicës është po aq e rrezikshme sa edhe tirania e një diktatori të vetëm “Zëri i shumicës nuk është domosdoshmërisht zëri i së vërtetës”. Shkruante – Friedrich Nietzsche.

Tiranët janë individë që ushtrojnë pushtetin dhe kontrollin mbi të tjerët në një mënyrë të ashpër dhe shtypëse, shpesh pa marrë parasysh pak mirëqenien ose të drejtat e të tjerëve. Ndërsa nuk ka asnjë sjellje të vetme ose përfundimtare që shfaqin të gjithë tiranët, ka disa tipare dhe modele të zakonshme të sjelljes që priren të lidhen me udhëheqësit tiranë

Po marrim tre tipare që shpjegojnë qëndrimin e Ramës për çështjen McGonigal dhe më gjerë Autoritarizmi mënyra se si ai përdori sarkazmin për të mbuluar përgjegjësinë e vet me një Narcisizëm ekstrem, duke besuar se janë superiorë ndaj të tjerëve dhe kanë të drejtë për trajtim dhe privilegje të veçanta dhe Manipulimi, duke përdorur një sërë taktikash si propaganda, mashtrimi dhe frikësimi për të arritur qëllimet e tyre, madje të përcaktojnë se kush është e kush nuk është “ non grata “ edhe kur Ambasada Amerikane e përgënjeshtron. Mos do të thotë kjo se nuk është vetëm një McGonigal.

Në përgjithësi, sjellja e tiranëve karakterizohet nga një dëshirë për pushtet dhe kontroll, mungesë ndjeshmërie për të tjerët dhe gatishmëri për të përdorur çdo mjet të nevojshëm për të arritur qëllimet e tyre.

Kur shumica i imponon vullnetin e saj pakicës pa marrë parasysh të drejtat dhe interesat e tyre, ajo minon vetë themelin e demokracisë, e cila është ndërtuar mbi parimet e barazisë, lirisë dhe drejtësisë për të gjithë. Kjo mund të çojë në një prishje të kohezionit social, rritje të polarizimit dhe madje edhe dhunës. Për më tepër, tirania e shumicës mund të çojë në humbjen e besimit në institucionet dhe proceset demokratike, pasi njerëzit mendojnë se zërat dhe shqetësimet e tyre nuk dëgjohen ose merren seriozisht. Kjo mund të krijojë një rreth vicioz apatie, mosangazhimi dhe cinizmi që minon legjitimitetin dhe efektivitetin e qeverisjes demokratike.

Tirania e shumicës është kërcënimi më i madh për lirinë dhe drejtësinë në çdo demokraci. Por te mos harrojmë atë që thoshte – filozofi egsistencialist Søren Kierkegaard “Pakica është gjithmonë më e fortë se shumica, sepse pakica në përgjithësi formohet nga ata që kanë vërtet një mendim”.

Zemërimi që vret gra

March 4, 2023 by s p

Një reflektim pas tragjedisë më të fundit shqiptare.

Nga Lindita KomaniTiranë/

Emocioni i zemërimit mund të shfrytëzohet në mënyrë virtuoze sikurse mëson Tomas Akuini dhe të përdoret për të vënë në vend padrejtësi. Por emocioni i zemërimit është njëkohësisht ai që shtyn edhe drejt vrasjes të një njeriu.
Tendenca për ta pasur këtë emocion është e trashëgueshme në masën rreth 50%. Masa tjetër prej 50% varet nga kushtet rrethuese: familja, edukimi në shkollë, shoqëria, kultura.
Zemërimi i pavënë nën kontroll nga personi vetë mund të shpërthejë në çaste të pamenduara, kur ka qenë i mbledhur në kohë, ose kur ka përsëritje të një situate të ngjashme të ndodhur në të shkuarën. Zemërimi mësohet të vihet nën kontroll që në periudhën e zhvillimit nga fëmijëria deri në moshë madhore, me ndihmën e edukimit nga prindërit, nga mësuesit dhe kultura që mbizotëron në një shoqëri. Fëmija kopjon prindërit në sjellje, kopjon të afërmit, kopjon mësuesit, kopjon shokët.
Çdo herë që ndodh një vrasje gruaje në Shqipëri bëhet e qartë që sistemi i edukimit të vetëkontrollit për atë burrë ka dështuar plotësisht. E kundërta ndodh shumë më rrallë, pra të rralla janë gratë që vrasin burra, ndoshta thjesht sepse nuk kanë fuqi fizike për ta përballuar një akt vrasjeje, por edhe sepse u është mësuar vetëkontrolli shumë më tepër se burrave.
Kultura shqiptare ka të stabilizuar modelin e pushtetit të burrit mbi gruan dhe ky model me gjithë ndryshimet që kanë ndodhur në këta tridhjetë vjet, përsëri mbetet mbizotërues. Kjo hedh benzinë mbi zjarrin e zemërimit dhe tërbimit burrëror. Këtë pushtet burri që ka probleme personaliteti synon ta vendosë që në çastin kur e di që e ka lidhur pas vetes gruan/partneren dhe mendon se ka të drejtën ta mbajë sa të dojë. Kultura do shumë kohë të ndryshojë dhe ndryshimi i saj nuk bëhet me dhunë por në mënyrë evolutive dalëngadalë.
Tani situata është më ndryshe sesa para 30 vitesh dhe pas 30 vitesh të tjerë mund të jetë ndryshe nga ç’është tani. Në raport me të shkuarën ndryshim ka ndodhur në raport me pushtetin e gruas në familje dhe shoqëri, por jo në mbrojtjen e saj fizike dhe mendore. Përkundrazi, në këtë drejtim ka një keqzhvillim të theksuar, i cili edhe më i keq do të bëhet sa më shumë do të liberalizohet shoqëria dhe gruaja të përparojë, dhe kjo jo sepse gruaja duhet të mbetet e prapambetur që të mos vritet, por sepse burri duhet të mësojë vetëpërmbajtjen me patjetër.
Sa i përket të ardhmes së dhunës, logjika bazuar në faktet që shoh, më bën të mendoj që ajo vetëm se do të shtohet për aq kohë sa çoroditja shoqërore do të vijojë. Kultura e dhunës po na mësohet dhe imponohet nga ekrani. Fëmijët që të vegjël janë të çoroditur. Po shohim skena dhune mes vajzash që rrihen mes njëra-tjetrës. Kemi parë për raste përdhunimi dhe abuzimi seksual mbi vajza që mbahen në presion me video intime. Fëmijë të vegjël sillen si të rritur të çoroditur nga sa shohin në ekrane televizive dhe kompjuterike, ushtrojnë seksualitetin që në moshë para adoleshence, krijojnë varësi nga dobësitë e tyre. Të dhënat për përdorimin e drogës nga të rinjtë janë të frikshme. Këta fëmijë e adoleshentë për 10-15 vjet do të jenë të rritur.
Mendoj që do të mund të kishte një qetësim të situatës nëse do të kishte një përqendrim tek e mira, tek familja dhe tek e përbashkëta. Jo tek vendosja e vetes në qendër të një bote të vockël egoiste ku ushtron instinktet duke harruar që je njeri dhe jo kafshë. Jo tek jeta e shfrenuar seksuale që promovohet përmes ekraneve televizive dhe kompjuterike. Jo tek shfrytëzimi i personit tjetër si vegël dhe mostrajtimi si njeri. Jo tek mosrepektimi i tjetrit. Jo tek mospranimi i të drejtës për mendim ndryshe. Gjithashtu mendoj që do të kishte një qetësim të gjendjes sikur situata ekonomike, politike dhe shoqërore të ishte më e qetë dhe e begatë. Dhe së fundmi, por ndoshta e para për nga rëndësia, nëse në familjet tona Zoti do të ishte udhëheqësi i jetës shpirtërore.