Dielli | The Sun

Albanian American Newspaper Devoted to the Intellectual and Cultural Advancement of the Albanians in America | Since 1909

Archives for May 2025

“11 Maj, humbje mëkatare por dhe vota shpresëdhënëse”!

by

Gjeneral ® Piro Ahmetaj/

Edhe pse e paralajmëruar, keqardhje për humbjen dëshpëruese demokrate/ëve, si dhe neveri për bashkë-Autorët e ligjit dhe përgjegjësit e zgjedhjeve të damkosuara të 11 Majit, të cilat konfirmuan 140 vakancat në borderonë e kuvendit, por (mbas 34 vitesh) ja nxinë edhe më shumë Shqipërisë Euroatlantike.

Fatëkeqesisht, edhe këto zgjedhje nuk prodhuan zgjidhje ose rotacion demokratik te pushtetit, por me 95 deputetë të emëruar (jo votat e qytetarëve) nga super-Kryetarët, e demaskuan krizën politike të plualizmit fasadë, demokracisë së dështuar, shtetin e kapur nga korrupsioni endemik si dhe shperdorimi i parave publike, mekanzimave dhe administratës shtetërore për mbajtjen edhe 4 vitet e ardhshme të pushtetit.

Në vijim të angazhimeve politike për mbrojtjen dhe zhvillimit të interesave kombëtare dhe euroatlantike të RSh, po paraqes përmbledhje rreth këtyre zgjedhjeve maskaradë:

Shoqëria njërëzore nuk ka gjetur ende as sistem me të mirë dhe as hilaç më të shëndetshëm se pluralizmi, zgjedhjet e lira, rotacioni politik dhe ekonomia e tregut. Kështu, pavarësisht bindjeve politike, kundërshtive ndaj qeverisë apo interesave me pushtetin, shpresoj të biem qetësisht dakord për: “domosdoshmerinë ulëritëse që ka Kombi, demokratët, socialistët, pra mbarëshqiptarët për rotacionin e pushtetit”.

Por, përtej dalldisjes bollshevike nga fitorja edhe për 4 vjet e pushtetit apo dhe dëshpërimit legjitim të demokrateve nga humbja e përsëritur 4 herë, zgjedhjet e 11 Majit nuk kanë asnjë të fituar. Për më keq: “Shqipëria ështe e humbura e madhe; pluralizmi, pra e majta dhe e djathta mbetën të gjunjëzuara nga udhëheqësit e Madhërishëm, për pasojë liria e votës dhe ardhmëria e shqiptarëve mbeten të kërcënuara nga demokracia fasadë dhe shteti i dështuar”.

Për këdo që mërzitet në të drejtën për ta shijuar superfitoren apo demokratët e mllefosur nga 16 vite opozitë, nënvizoj se si askund tjetër në botën demokratike (përjashto Rusinë-Putiniste, Bjellorusinë, etj), 95 deputet, pra më shumë se shumica e cilësuar janë të emëruar nga 2 Super-Kryetarët. Pjesa tjetër (45) të zgjedhur me vota në një fushebetejë cinike, përveçse rrogës nga buxheti shtetit si dhe përkujdesjes për të duartokitur me entuziazëm Kryetarët e mëdhenj, kanë zero peshë ose fuqi vendimarrëse.

Shkurt, ligji i damkosur me konsensusin e turpit (i vetmi në 16 vitet e fundit) dhe rezultatet e 11 Majit, blinduan Autokracinë e Kryetarëve të Madherishëm, duke thelluar krizën e pluralizmit fasadë, demokracisë dhe shtetit të dështuar si dhe p’shurrur Republikën Parlamentare.

Së PARI, edhe pse Krye-Komisari me qillota, në Momerandumin e Kuçit emëroi 83 deputetë, zgjedhjet e 11 Majit nuk i ka fitur PS por fuqia kriminale e të (gjithë) Pushtetshmit, duke shpërdoruar institucionet dhe administratën shtetërore (+200 mijë patronazhiste & 740 mijë pensionistë) si dhe me dorovitjet alla-sulltanatë të parave dhe pronave publike, me qëllim: “mbajtjen me çdo çmim të pushtetit sikur RSh të ishte Burkina Faso, Junta e Malit, Xhibudi dhe jo 16 vjet vend i NATO-s”.

Me papërgjegjshmëri tinzare, pronari i ish-PS, i devijoi dështimet në 12 vitet që lamë për: “mos-braktisjen e vendit, punësimin e 300 mijë të rinjve; shëndetësinë falas; zero taksa për naftën, bukën, vezët; zero influence politike mbi koston e rrugëve, inceneratorët, koncesionet dhe ZERO-korrupsionin, edhe pse Tigri/nr. 2 i qeverisë së Tij nga arratija e cilësoi “organizatë Kriminale” si dhe Lali/Pushtetari nr.2; ministra, deputetë, etj, flenë në birrucat e burgjeve, ose gdhihen në dyert e SPAK”!

Betejën drejt 11 Majit, Kryeministri Rama e (ç) fokusoi me gjyqin popullor ndaj rikthimit të “Gogol-Berishës”, duke kujtuar zgjedhjet e 26 majit; vrasjet e 1997-1998, Gërdec, 21 Janar; besnikëritë ndaj aleatit të halleve (burgosur) si dhe urrejtjen ndaj Like-Floririt; kopromiset me Belerin e vrasjeve të Peshkëpisë (1994); si dhe me përqeshje popullorçe ndaj moshës (nga non-grata ose buf kënete), duke mos kursyer edhe Ekspertin e mirënjohur amerikan të zgjedhjeve z. LaCivita, që e de-gradonte si xha-Latifi.

Nga ana tjetër ri-shpiku dhe privatizoi aspiratën europiane të Shqiptarëve, ëndërr që në 34 vjet, është shpërdoruar nga krye-Pushtetarët e radhës, vetëm për mbatjen/marrjen e pushtetit. Ndërsa në këtë fushatë tejkaloi çdo dalldi egocentrike: “Vetë/m i madhi fare, do ta marrë për dore një grua/vajze të bukur për ta ulur Shqiperinë në karrigen e BE”. E thënë shkurt, përsa të ketë kësi Madhështori, RSh s’ka nevoj fare për zgjedhje, as opozitë, pasi vetëm Ai e di, e do dhe punon për përaparimin e Kombit!  

Praktikisht, edhe “bufët e dinë” që ashtu si Presidentin, Ministrat, listat e mbyllura me 46, me përjashtime të rralla edhe 37 të hapura (gjithësej 83) deputet, nuk janë përzgjedhur për meritokraci, dije, integritet dhe vlera të spiktaura por vetëm pasi kanë kaluar sprovat e gjunjëzimit ndaj udhëheqësit të madhërishëm. Keqardhje që në tepsinë e kësaj terexheje, kanë rënë edhe disa mëndje racionale që kanë mbetur nga ish-PS, të cilët fushatën për mbajtjen 16 vjet të pushtetit, e legjitimojnë me tunelet, rrugët, investimet publike. Ndërsa shpresoj se mirë e dinë që edhe opozita më e përkryer nuk bën as rrugë, as investime dhe kështu, i bie që RSh s’do ketë shance për rotacion politik të pushtetit. 

Së DYTI, konsideruar shpërdorimin kriminal të pushtetetit në zgjedhje, me 326 mijë vota dhe 33 deputet me pak se PS, pra vetëm me 50 mavro-Deputet të emëruar: “opozita e sunduar nga Sali Berisha, edhe i shiti, edhe ja vodhën, por i humbi në mënyrë mëkatare zgjedhjet e 11 Majit”.

Mjaft është mjaft. Nën përgjegjshmërinë e “Këshilltarit në fushën e reformave të Sigurisë Kombëtare dhe integrimit në NATO, i bëj thirrje publike z. Sali Berisha të jap dorëheqjen e parevokushme nga funksioni i kryetarit të PD” thirrje që shkon edhe për 20 drejtuesit qëndror dhe komisarët-blu të 12 qarqeve.

Vetëm dorëheqja do i hapte rrugë një proçesi transparent, gjithëpërfshirës, të gjithanshëm dhe të shëndetshëm transformimi. Çdo përpjekje delekuente për të mbajtur kolltuqet, apo dhe kontrolluar reformimn e të djathtës do ti bënte funeralin e dytë poshtërues PD (i pari në korrik 2021) si dhe do ti përdhoste përjetësisht aktorët. 

Për ta plotësuar këtë thirrje për dorëheqje, nënvizoj se PD i ka humbur me “merit”. vetëdije, llogari meskine dhe heshtje mëkatare, zgjedhjet e 11 Majit, pasi në vend t’ju paraqisnit demokratëve dhe shqiptarëve frymën fituese, personalitete me integritet të spikatur  dhe aleancën e vlerave të djathta (jo qelebësirave dhe kusarëve), i poshtëruat me një listë “të para/pas leckosur; dhuratave për kryetarët e partive fantazma (pa anëtarë por fotozhenik), duke ricikluar luftëtarët e betejës turpëruese për bravat e PD (8 Janar 2022) dhe humbësit në 4 zgjedhje parlamentare; ish-zyrtar të korruptuar si dhe ekstremist me preçedent në veprimtari terroriste (si rasti Belerit) ndaj integritetit dhe interesave kombëtare”!

Duke ushqyer deri në delirancë: “udhëheqjen e betejës globale ndaj Soros, si shoku Enver me luftën e proletariatit botëror kundër USA & BRSS; me kontratën e Muleve për heqjen me para të non-gratave në ShBA dhe UK” si dhe duke mitizuar fuqinë e z. LaÇivita (si Sherifi/Mesia që do sillte fitoren nga Trumpi), i telendisët votuesit mëndjehapur dhe shpresat e demokratëve të dëshpëruar nga 12 vjet opozitë.

Sigurisht, nuk jam i lumtur, por “i nderuar” që me vetëdije nuk u bëra pjesë e humbjes Tuaj mëkatare, të cilën e kam paralajmëruar që në takimin e parë mbas kthimit nga Washingtoni (5 Janar 2025), kur Kryetarit në detyrë i kam përcjellë vlerësime dhe këshilla “konfidenciale”, që: “të mos mbetet peng i borxheve dhe miteve personale (lederit fjalë-mbajtur) posaçërisht ndaj grupit të Gazit/Vulës, as ndaj bashkë-luftëtarëve për Bravat dhe as ndaj kryetarëve të Partive (pa anëtarë)”; si dhe për ta çliruar PD nga kurthi i betejës kamikaze për listat e sigurta, duke dalë z. Berisha i pari jashtë bunkerit 30 % i të emëruarve deputet, një shëmbull që do duhej të imponohej Drejtuesve Politik në Qëndër si dhe 12 Qarqe”! 

Për shkak e të moshës, sigurisht mund të shpreh keqardhjen për z. Berisha, por dhe zhgënjimin që futi në bunkerin e listës së mbyllur, pjesën më të konsumuar dhe neveritur nga demokratet dhe shqiptarët, duke lënë në fushebetejë (listën e hapur), personazhe me integritet dhe qytetari të spikatur si Alimehmeti, Tabaku, Spahija, Kopliku, Celi/FR, Kalaja/DR, Kreka, Mahmutaj, etj ndërsa shimica tjetër, delekuente ose defiçente lokalë, të gatshëm të kacafyteshin me nj-tj për Kryetarin dhe 40 bunkeristët. Kështu, dorëheqja nuk është lutje, as akt-finikërie, por detyrim që buron nga përgjegjësitë e humbjes mëkatare në 11 Maj.

Mos i mashtroni më demokratët, pasi megjithë pasojat e (bashkë) Ligjit të turpit dhe shpërdorimin kriminal të pushtetit, zgjedhjet e 11 Majit tashmë janë të çertifikuara/uruara nga kryetarët e kancelarive demokratike. Prandaj sinqerisht Ju këshilloj të dilni nga kurthi i diskretitimit të mëtejshëm duke shkuar në forume dhe seminare (si rasti IDU, që maksimimi i pjesëmarësve të “nderit” janë PM Kilit, ish -Presidenti Ukrainës), sidomos mbas humbjes fatale si dhe kur kryetarët e 52 vendeve Europiane (anëtare ose jo në BE) ishin në Tiranë, duke nderuar flamurin e Skënderbeut si dhe promovuar aspiratën e shqiptarëve drejt BE. Do ishte shumë më serioze që krerët e shteteve ti takonit në Tiranë për t’ju shprehur vlerësimet e opozitës për mbështetjen e Shqipërisë si dhe rezervat për zgjedhjet e 11 Majit !?

Po ashtu, këshilloj të hiqni dorë nga ri-zvarritja mëkatare e demokratëve për ri-nisjen e revolucionit (alla-Lili) me Bardhin e zengjinesë, Almën e shpërdoruar për epshet Gjicit, flamurin e Himarës së Belerit; revoltën perverse kundër popullit dhe gazetarëve nga hajdut të njohur votash (për Lulin në korrik 2021) dhe të nominuar si minues të demokracisë; apo ordinerë që presin çdo të hënë në kanjëllat e SPAK-ut për të demostruar përgjërimin ndaj Baba-Kryetarit. “Fali o zot se nuk dinë se çfarë bëjnë” ndaj çdo të shkalluari/e që “fajësojnë perëndimin dhe kërcenojnë ambasadën e ShBA” (!), apo që i qurraviten të mos jap dorëheqjen duke i thurur lëvdata qesharake udhëheqesit të pavdekshëm, si dikur shokut Enver që s’bente gjumë, qepte çorapet …”, etj! 

Në shtesë, fatëmirësisht zgjedhjet e 11 Majit, konfirmuan edhe fitimtarë, si znj. Jorida Tabaku dhe mjekun Ilir Alimehmeti. Rreth 40 mijë votues të lirë, i besuan jo për PD por për qytetarinë shëmbullore, rrënjët fisnike/djathta, forcën e arsyes, integritetin e spikatur si dhe përgjegjshmërinë politike “duke e përçmuar dhe sfiduar edhe betejën kamikaze për listat e sigurta”. Prandaj  kjo  votë mbart shpresën se Shqipëria mundet dhe do bëhet demokratike edhe për inat të politikanëve zullumqarë, që pasi ju kanë vjedhur votat, privatizuar partitë politike dhe institucionet kushtetuese, i sundojnë shqiptarët edhe në 34 vitet e fundit.

Po ashtu shpreh respektin për kurajon e drejtuesve të 4 entiteteve politike në maskaradën e 11 Majit, të cilët së bashku me 170 mijë vota (rreth 16 deputet nga 4 që monën) ja dolën të disretitonin  sistemin e turpit. Do uroja që në zgjedhjet e radhës, këtë “ekperiencë në tentativë” ta konsiderojnë si mesim për të tejkaluar mllefet primitive, pra: “për t’ju bashkuar një opozite imponuese për rotacionin e elitave (pronarëve) të partive  si dhe të pushtetit politik në RSh”.

Si mesazh përmbledhës: “Edhe mbas humbjes mëkatare si kjo e 11 Majit, nuk gjej, pasi nuk ka arsye për tu gjunjëzuar por motivim edhe më i fortë për këdo që beson në misionin e ri-kthimit të 100 % të fuqisë së votës së lirë ose pushtetit të vjedhur te qytetarët”.  Thënë këtë, j’u bëj thirrje vëllazërore arsyeve fisnike të demokratëve dhe mbarë-shqiptarëve që: “përtej dëshpërimit nga kjo humbje të 4-ërt, të përbashkohemi rreth besimit te vota e lirë për të realizuar rotacionin politik të partisë, pushtetit, bashkë me këtë rikthimin e Shqipërisë në shinat e demokracisë funksionale, si SHBA dhe gjithë Europa Demokratike”.

Me këtë rast, falënderoj përzemërsisht dhjetëra mijëra miq (brenda dhe jashtë vendit), intelektualë dhe patriotë të shqetësuar, si dhe qytetarë të zakonshëm, për konsideratat, rezervat si dhe mesazhet inkurajuese në angazhimin tim politik mbas daljes në rezervë, si dhe i garantoj publikisht, se: “mbetem edhe më i përkushtuar për të kontribuar me eksperiencën euroatlantike, përulësi si dhe përgjegjshmëri politike në mbrojtjen dhe zhvillimin e interesave kombëtare dhe vlerave Euroatlantike në RSh”.

* Autori është Gjeneral ® Piro Ahmetaj:

Senior Ekspert për çështjet e Sigurisë Kombëtare,

Rajonin si dhe marrëdhëniet me USA/NATO.

Shënim shtesë: “Kjo përmbledhje është ndarë me Komisionin mbipartizan të Senatit dhe Kongresit të SHBA-ve (CSCE), si dhe me disa Institute dhe forume të Senior Eksperteve/kolegëve të SK dhe NATO-s, në Washington DC”!

Ismail Qemali, jeta, idealet dhe kontributi i tij për Pavarësinë e Shqipërisë

by

Gjon F. Ivezaj/

Ismail Qemali (1844-1919) është një nga figurat më të ndritura dhe më të rëndësishme të historisë shqiptare. Ai është ideatori dhe udhëheqësi kryesor i shpalljes se pavarësisë së Shqipërisë më 28 nëntor 1912 në Vlorë, duke hyrë në histori si themeluesi i shtetit modern shqiptar. Jetoi në një periudhë kur Perandoria Osmane ishte në rënie dhe Shqipëria rrezikonte të copëtohej nga shtetet fqinje.

Ngjarjet e viteve 1897-1900 treguan se rrethanat ndërkombëtare vazhdonin të ishin të disfavorshme për livizjet e armatosura si në Shqipëri ashtu edhe në viset e tjera të Ballkanit. Një nga personalitetet shqiptare që formuloi një program të ri në perputhje me kushtet e reja, ishte Ismail Qemali.

Ismail Qemali lindi në Vlorë më 25 shkurt 1844 në një familje të madhe feudale. Pasi kreu mësimet fillestare në qytetin e lindjes dhe mësimet e mesme në gjimnazin Zosimea të Janinës, ai u vendos në Stamboll dhe aty mori pjesë në përpiekjet që u bënë deri më 1871 për caktimin e një alfabeti të përbashkët për giuhën shqipe dhe për formimin e një shoqërie kulturale shqiptare. Si funksionar në administratën shtetërore turke, ai u dallua për pikëpamjet e tij liberale e përparimtare, si përkrahës i kushtetutës, në përpunimin e së cilës ai kontribuoi me cilësinë e këshilltarit të kryeministrit turk Mid’hat Pasha.

Njohës i shumë giuhëve dhe me një kulturë të gjerë, veç këtyre i pajisur me zgjuarësi të mprehtë dhe me talent në fushën e diplomacisë, Ismail Qemali u shqua sidomos me artikujt që botonte në gazetat më të mëdha evropiane të kohës, si njohës i mirë i punëve të Turqisë dhe i ngjarjeve ndërkombëtare. Një nga miqtë e tij të botës kulturale evropiane kishte qenë edhe poeti i madh frëng Viktor Hygo.

Në lidhje me gjendjen e brendshme të Perandorisë Otomane, Ismail Qemali si shumica e njerëzve përparimtarë turq kerkonte që, për vetë interesin e Turqisë, kjo duhej të bënte jo politikën e reformave centralizuese të inaguruara me Tanzimatin, por një politikë reformash decentralizuese në dobi të kombësive të shtypura të Turqisë. Popullariteti që filloi të gëzonte në qarqet përparimtare dhe në masat popullore të perandorisë dhe kontaktet që mbante me patriotët shqiptarë, shkaktuan dyshime në Portën e Lartë. Për këte arësye sulltani, me qëllim që ta largonte personalitetin e rrezikshëm nga kryeqyteti, e emëroi atë guvernator në Tripoli, ndoshta edhe me qëllim që ta zhdukte me anë të ndonjë atentati. Por Ismail Qemali, i cili duket se dyshoi për këtë komplot, disa ditë pas takimit që pati me sulltanin më 28 pril 1900, së bashku me djemtë e tij, u arratis nga Turqia. Arratisja bëri një bujë të madhe. Pasi hodhi poshtë të gjitha premtimet që i bëri sulltani për ta bindur të kthehej në Stamboll, I Qemali qendroi në Athinë, ku pati takime me personalitete të larta greke, dhe pastaj arriti në Napoli. Këtu në një intervistë që i dha gazetës së rëndësishme italiane të Romës „Tribuna”, shfaqi për herë të parë publikisht programin e vet politik në lidhje me lëvizjen kombëtare shqiptare. Pas Napolit, I. Qemali vizitoi Romën, Parisin, Brukselin ku botoi në revistën „Albania” të F. Konicës një thirrie drejtuar shqiptarëve.

Pastaj u vendos në Londër ku qëndroi për një kohë të gjatë. Pas arratisjes së tij dramatike nga Turqia, I. Qemali ja kushtoi kujdesin e vet kryesor lëvizjes kombëtare shqiptare, dhe u bë një nga personalitetet e saj kryesore pa hequr dorë nga lëvizja poliitke e Perandorisë Otomane.

Ismail Qemali nisej nga besimi se poliitka e ruaitjes së status-kuosë ishte një politikë e përkohëshme e fuqive të mëdha dhe se rreziku kryesor për Ballkanin vazhdonte të vinte nga Rusia dhe Austria. Nga kombet e gadishullit ata që rrezikoheshin më tepër qenë kombësitë Josllave, shqiptarët, grekët dhe turqit. Me qënë se Austro-Hungaria dhe Rusia e kishin perjashtuar Italinë nga ndarja e Ballkanit, shqiptarët, grekët dhe turqit, të bashkuar në një aleancë, duhej të siguronin edhe përkrahjen e Italisë e cila ishte e interesuar të pengonte shtrirjen e dy rivaleve të saj në Gadishullin Ballkanik, si dhe atë të Anglisë e cila nuk ishte e interesuar për shembjen e Perandorisë Otomane. Prandaj sipas mendimit të Ismail Qemalit, ishte në interes të shqiptarëve, grekëve dhe turqve që të ruhej status-kuoja në Ballkan.

Për këtë, arësye ai shkruante: “Përsa u përket shqiptarëve, çdo levizje e hapur revolucionare nuk do të sillte gjë tjetër veçse do t’i bënte të ligjshme nderhyrjet e huaja, të cilat do ta keqësonin gjendien”: Por, nga ana tjetër, Ismail Qemali mendonte se nuk mund të lejohej vazhdimi i gjendjes së brendshme të Turqisë e cila karakterizohej nga një regjim shtypës i pamëshirshëm ndaj popullsive të saj. Në kushtet kur fuqitë e mëdha nuk lejonin shkëputjen e kombësive joturke nga Perandoria Otomane dhe duke parë se autonomia teritoriale-administrative për Shqipërine kundërshtohej nga të katër anët, Ismail Qemali vazhdonte të

shihte si rrugëdalje decentralizimin e pushtetit qendror në dobi të pushtetit krahinor, nga e cila do të përfitonin në mënyrë të barabartë të gjitha kombësitë e perandorisë.

Mendimi i Ismail Qemalit ishte kryesisht për një autonomi kulturale. Ai mendonte se kjo autonomi e kufizuar do të ishte e pranueshme nga Turqia, mbasi kjo do të bindej se ishte në interesin e saj që të siguronte në konfliktin e ardhshëm ballkanik përkrahjen e shqiptarëve, gjë që mund të bëhej vetëm duke u njohur atyrë te paktën të drejtat kulturale. „Për të përparuar në rrugën e qytetërimit, shkruante ai, ne kemi nevojë të mësojmë; kemi nevojë të hapim shkolla kombëtare për terë Shqipërinë që gjuha shqipe të përhapet dhe të lexohet ne çdo vend. Kjo nevojë për shkolla është e para nga ato reforma që kemi për detyrë të kërkojmë. Është e pamundur të përmirësohet një popull pa shkolla dhe pa arësim…Duhet të jesh tradhëtar për të dëshiruar që të lihet pas dore mësimi i gjuhës shqipe.”

Ismail Qemali shihte në autonominë kulturale rrugën më të mundshme për bashkimin e teritoreve shqiptare dhe për njohjen e kombësisë shqiptare në arenën ndërkombëtare. Në thirrjen drejtuar shqiptarëve ai shkruante: „Ne nuk duam as trazira, as kryengritje dhe aqë më pak nuk duam që të turbullohet paqja e popujve që jetojnë në Gadishullin Ilirik. Ne vetëm duam dhe me gjithë zemër kërkojmë bashkimin dhe unitetin e racës sonë shqiptare, përparimin e saj intelektual dhe ekonomik me qëllim që të bëhemi mjaft të fortë për të kundërshtuar atë që synon të na përpijë ne, si dhe të përpijë të gjithë ata popuj të tjerë që ne kemi interes të jetojnë, sepse ekzistenca e tyre mbron edhe tonën”.

Ismail Qemali u kushtoi kujdes të madh marrëdhënieve me grekët. Që kur ishte akoma në Turqi, ai kishte bërë përpjekje jo pa sukses për t’i bindur udhëheqësit e elementit grek që jetonin në Perandorinë Otomane se ishte edhe në interesin e tyre të bashkëpunonin me shqiptarët dhe me turqit përparimtarë, me synim që të mbanin status-kuone në një Turqi që duhej të zbatonte reformat decentralizuese. Por në lidhje me këtë vijë politike ai gjente rezistencë jo të vogël pranë qeverisë së Athinës dhe më tepër akoma pranë organizatave shoviniste greke, që vepronin brenda në Greqi. Ismail Qemali ishte kategorikisht kundër çdo federate shqiptaro-greke. Ai u përpoq ta bindëte qeverinë e Athinës për një bashkëpunim shqiptaro-grek në bazën e barazisë së plotë të të dy palëve dhe arriti të lidhte me të një marrëveshje për një bashkëpunim shqiptaro-grek, sidomos kundër rrezikut të zgjerimt të shtetit bullgar, që cënonte interesat greke në Maqedoni dhe interesat shqiptare në Kosovë. Ismail Qemali mendonte se ky bashkëpunim do të vazhdonte edhe pas shembjes së Perandorisë Turke. „Duke punuar që sot, deklaronte ai në një intervistë tjetër, për të qenë gati për eventualitetin e një ndryshimi ballkanik, unë nuk besoj aspak se mund të lindin çështje tokësore me rëndësi sa të dobësojnë „marrëveshjen” dhe të krijojnë mosmarrëveshje në të ardhmen. Shqiptari që njihet si i tillë për gjuhën e vet, për historinë e vet dhe ndërgjegjen e vet, do të qëndrojë atje ku efektivisht është; po kështu edhe greku”.

Pikëpamjet politike të Ismail Qemalit për decentralizimin e pushtetit qëndror otoman, në favor të autonomisë kulturale të kombësive të perandorisë, gjetën pëlqimin e qarqeve të ndryshme shqiptare. Por bashkëpunimi dhe marrëveshja që lidhi ai me Greqinë, u kundërshtua nga të gjitha anët, sepse të gjithë ishin të mendimit se kur të prishej Turqia, qeveria e Athinës do t’i shtrinte rivendikimet e saj shoviniste në pjesën më të madhe të shqipërisë. Në të vërtetë, bashkëpunimi shqiptaro-grek, që ishte një nga pikat e randësishme të programit të Ismail Qemalit, mbeti vetëm një deklaratë e thjeshtë, dhe s’u vu në jetë.

Ismail Qemali mbetet një simbol i unitetit kombëtar, një burrë shteti me vizion te qartë, që vuri interesin e Shqipërisë mbi çdo interes personal. Ai la pas një trashegimi të pashlyeshme si një nga themeluesit e shtetit shqiptar, duke u kujtuar gjithmonë për urtësine, vendosmërinë dhe përkushtimin ndaj atdheut.

Në fund te jetës së tij, në vitin 1919, ai ndërroi jetë në Peruxhia të Italisë, larg atdheut për të cilin kishte luftuar gjithë jetën. Megjithatë, emri dhe vepra e tij do të mbesin përherë në zemrat e shqiptarëve si simbol i lirisë dhe pavarësisë kombëtare.

Doli për të kapur peshk në liqenin Michigan—dhe zbuloi një anije të mbytur 102-vjeçare

by

Përgatiti Rafael Floqi

Peshkatari Christopher Thuss hasi në rimorkiatorin e fundosur “J.C. Ames”, i cili ndodhej vetëm nëntë metra nën sipërfaqe pranë brigjeve të Manitowoc, nw Wisconsin.

Në një mbrëmje tipike të martwn, Christopher Thuss po peshkonte në liqenin Michigan pranë brigjeve të Manitowoc, Wisconsin, kur diçka e çuditshme u shfaq në ekranin e tij të sonarit. Doli se ishte një anije e mbytur 102-vjeçare.

“Në fillim nuk e dija saktësisht se çfarë po shikoja,” i thotë Thuss Preston Stober të WGBA-TV. “U ktheva [në] atë drejtim dhe e gjithë anija ishte pikërisht aty.”

Më 13 maj, Thuss zbuloi pa dashje J.C. Ames, një rimorkiator 160 metra të gjatë që ishte – qëllimisht i fundosur – në vitin 1923. Ndodhet vetëm nëntë metra nën sipërfaqen e ujit, sipas një njoftimi nga Shoqëria Historike e Wisconsin-it.

Tamara Thomsen, një arkeologe detare me Shoqërinë Historike të Wisconsin, dhe Brendon Baillod, president i Shoqatës së Arkeologjisë Nënujore të Wisconsin, punuan së bashku për të konfirmuar identitetin e anijes.

“Këto lloj zbulimesh janë gjithmonë kaq emocionuese sepse lejojnë që një pjesë e historisë së humbur të rishfaqet”, thotë Thomsen në njoftim. “Ajo qëndroi aty për më shumë se 100 vjet dhe më pas u rikthye në radarin tonë krejtësisht rastësisht.”

Anija u ndërtua në vitin 1881 për tregtinë e drurit dhe fillimisht u quajt J.C. Perrett. 

Meqenëse bregu është kryesisht pa midhje quagga – një molusk pushtues i njohur për t’u ngjitur në objekte të fundosura – historianët mendojnë se është ekspozuar vetëm kohët e fundit, raportoi Todd Richmond i Associated Press. Stuhitë që përshkuan zonën gjatë dimrit mund ta kenë trazuar rërën mjaftueshëm sa për të zbuluar rrënojat.

Për Thuss, zbulimi ishte shumë i veçantë për shkak të trashëgimisë së familjes së tij. Gjyshja e tij e njerkës u quajt “Shipwreck Suzze” sepse zbuloi kaq shumë anije të mbytura, përfshirë tre në tre ditë në vitin 2015. Pasi gjeti J.C. Ames, telefonata e parë e Thuss ishte tek babai i tij, i cili ia përcolli lajmin vetë “Shipwreck Suzze”.

“Është mjaft unike që unë jam personi i parë që e shoh këtë anije që kur është parë për herë të fundit”, i thotë Thuss Caitlin Looby të Milwaukee Journal Sentinel.

Anija u ndërtua në Manitowoc në vitin 1881 nga kompania e ndërtimit të anijeve Rand & Burger. Fillimisht e quajtur J.C. Perrett, anija kushtoi 50,000 dollarë për t’u ndërtuar, që do të ishte më shumë se 1 milion dollarë sot, siç vëren Shoqëria Historike e Wisconsin.

Sipas librit të vitit 1990 Green Bay Workhorses: The Nau Tug Line, anija ishte “një nga rimorkiatorët më të mëdhenj dhe më të fuqishëm në liqene, duke zhvilluar 670 kuaj fuqi me motorin e saj të përbërë përpara dhe prapa”, sipas shoqërisë historike.

Anija fillimisht u përdor për tregtinë e drurit dhe mund të tërhiqte deri në pesë barka në port, sipas bazës së të dhënave të Wisconsin Shipwrecks. Në vitin 1889, barka me avull M.T. Greene u përplas me rimorkiatorin në Kanalin e Anijeve të Gjirit Sturgeon, duke shkaktuar dëme të mëdha. Por rimorkiatori u riparua dhe iu shit Kompanisë së Transportit të Trageteve të Makinave të Lake Michigan në vitin 1895. Firma e përdori anijen për të tërhequr dy barka hekurudhore midis Çikagos dhe Peshtigos, Wisconsin.

Rimorkiatori vuri kaldaja të reja dhe u riemërua J.C. Ames. Në vitin 1908, ajo u ble nga Nau Tug Line, e cila e përdori atë për të transportuar barka plot me dru pulpë nga portet në Liqenin Superior në Green Bay. Anija ndërroi përsëri pronar në vitin 1918 kur iu shit Newaygo Tug Line të Appleton, Wisconsin.

Megjithatë, përfundimisht, anija u prish dhe u skrapua.

“[Anija] u çmontua në Manitowoc me motorin/kaldajën e hequr, u tërhoq jashtë portit, u dogj dhe u braktis në vitin 1923,” i thotë Thomsen Andrea Margolis për Fox News Digital. “Braktisja e anijeve që kishin mbijetuar nga përdorimi i tyre ishte mënyra se si bëhej në atë kohë.”

Djegia e anijeve si J.C. Ames ishte një formë argëtimi për banorët që jetonin përgjatë Liqeneve të Mëdha, shton Thomsen.

Historianët mendojnë se më shumë se një duzinë anijesh u fundosën në të njëjtën zonë si J.C. Ames, megjithëse vetëm një numër i vogël janë zbuluar.

“Ne i gjejmë ato vetëm kur zbulohen nga stuhitë nëse dikush i sheh para se të mbulohen përsëri – duhet të jetë koha e duhur”, thotë Thomsen për Fox News Digital.

Anija ndërroi pronarë disa herë para se të fundosej përfundimisht në vitin 1923.

Sot, J.C. Ames ndodhet brenda kufijve të Rezervatit Detar Kombëtar të Bregut të Anijeve të Mbytura të Wisconsin-it. I themeluar në vitin 2021 dhe i menaxhuar nga Administrata Kombëtare Oqeanike dhe Atmosferike dhe shteti i Wisconsin-it, rezervati detar mbron 36 anije të mbytura të njohura.

Ai mbrohet gjithashtu nga ligjet shtetërore dhe federale, të cilat u ndalojnë zhytësve të heqin, dëmtojnë ose shkatërrojnë objekte dhe struktura nënujore. Arkeologët detarë gjithashtu duan që J.C. Ames të listohet në Regjistrin Shtetëror të Vendeve Historike.

“Për shkak të vendmbytjes ” Pozicioni i saj unik në Liqenin Michigan, ka potencialin të bëhet një destinacion popullor për kajak dhe zhytje me maska”, sipas njoftimit.

Arkeologët thonë se J.C. Ames është i pazakontë për shkak të madhësisë së tij të madhe. Rimorkiatorët e asaj periudhe janë zakonisht 50 deri në 100 metra të gjatë, sipas WGBA-TV.

“Ne nuk kemi versione të tjera të rimorkiatorëve që janë kaq të mëdhenj”,  thotë Caitlin Zant, koordinatore kërkimore për rezervatin detar.

Historianët mezi presin të mësojnë edhe më shumë rreth anijes, shton ajo.

“Ne mund ta kuptojmë se si u ndërtua, pse u ndërtua kaq e madhe sa ishte dhe ta tregojmë atë si histori”, thotë Zant.

Trupa e Baletit Kombëtar të Kosovës vizitoi Vatrën

by

Trupa e Baletit Kombëtar të Kosovës vizituan Federatën Pan-Shqiptare të Amerikës Vatra. Ata u pritën nga vatrani legjendar me 45 vite kontribute në Vatër e komunitet z.Marjan Cubi, këshilltari për art e kulturë në Vatër z.Nazim Salihu dhe anëtari i kryesisë z.Ilir Cubi. Zyrtarët e Vatrës falënderuan artistët e shkëlqyer të Baletit të Kosovës për vizitën dhe performancat e shkëlqyera duke përfaqësuar denjësisht shtetin e kombin tonë. Ata u shpjeguan miqve historinë e jashtëzakonshme të Federatës Vatra, gazetës Dielli dhe kënaqësinë për mbështetje e bashkëpunim në të ardhmen në shërbim të mbështetjes së artit e kulturës kombëtare.

Sinan Kajtazi, drejtor i Baletit Kombëtar të Kosovës shprehu vlerësime për vizitën në Vatër, tregoi sukseset dhe përformancat e shkëlqyera të artistëve dhe shprehu gatishmërinë për bashkëpunime të përbashkëta në të ardhmen.

Në vitin 2023, Baleti Kombëtar i Kosovës lidhi një marrëveshje bashkëpunimi me koreografen italo-amerikane Chiara Ajkun, drejtoreshë e kompanisë prestigjioze Ajkun Ballet Theatre me seli në New York. Kjo kompani gëzon reputacion të lartë jo vetëm në SHBA, por edhe në skenën ndërkombëtare të baletit.

Si rezultat i këtij bashkëpunimi, në maj të vitit 2024, Baleti Kombëtar i Kosovës shënoi një moment historik në rrugëtimin e tij ndërkombëtar, duke performuar për herë të parë në Shtetet e Bashkuara të Amerikës në historinë e tij 53-vjeçare. Premiera ndërkombëtare u realizua me shfaqjen “Tango Nights”, e cila u dha më 31 maj 2024 në teatrin St. Jean në Manhattan, New York. Për tri netë radhazi, publiku njujorkez pati mundësinë të ndjekë nga afër mjeshtërinë e trupës së BKK-së dhe fluturimin e balerinëve kosovarë në një nga skenat më të njohura të qytetit.

Shfaqja “Tango Nights” u prezantua gjithashtu edhe në Prishtinë, në shtator të po atij viti, ku u prit me interes të jashtëzakonshëm nga publiku vendor.

Rikthimi i balerinëve të Baletit Kombëtar të Kosovës në New York me të njëjtën shfaqje vjen si vazhdimësi e këtij bashkëpunimi me Ajkun Ballet Theatre, duke krijuar një urë të qëndrueshme kulturore ndërmjet dy institucioneve dhe duke i dhënë një mundësi të re publikut amerikan që nuk pati rastin ta ndjekë shfaqjen vitin e kaluar.

Baleti Kombëtar i Kosovës, i themeluar në vitin 1972, është institucioni kryesor i vallëzimit profesional në vend. I krijuar brenda kuadrit të Teatrit Kombëtar të Kosovës në Prishtinë, ai lindi me vizionin për të zhvilluar një traditë kombëtare baleti që pasqyron standardet ndërkombëtare dhe identitetin e pasur kulturor të Kosovës.

Gjatë viteve të para, kompania u zhvillua me mbështetjen e artistëve vendorë dhe ndërkombëtarë. Megjithatë, sfidat politike dhe institucionale—veçanërisht gjatë viteve 1990—nuk e ndalën këtë trupë të jetë simbol i rezistencës artistike dhe vazhdimësisë kulturore. Në vitin 2001, pas luftës në Kosovë, Baleti u riorganizua si institucion i pavarur nën përkujdesjen e Ministrisë së Kulturës, Rinisë dhe Sportit të Republikës së Kosovës.

Që atëherë, Baleti Kombëtar i Kosovës është shndërruar në një ansambël dinamik dhe inovativ, me një repertor të larmishëm që përfshin vepra klasike dhe bashkëkohore. Ai është kthyer në një platformë të rëndësishme për koreografë, valltarë dhe kompozitorë vendorë dhe ndërkombëtarë, duke nxitur shkëmbimin krijues dhe zhvillimin artistik.

Gjatë dy dekadave të fundit, Baleti ka përfaqësuar denjësisht Kosovën në skena ndërkombëtare të rëndësishme, duke performuar në:

Evropë: Cyrih (Zvicër), Paris (Francë), Berlin (Gjermani), Helsinki (Finlandë), Lisbonë (Portugali), Graz (Austri), Ankara (Turqi), Kalabri (Itali), si dhe në Shqipëri, Maqedoninë e Veriut dhe Mal të Zi.

Azi: Cheonan (Koreja e Jugut), Osaka (Japoni).

Amerikë e Veriut: New York (SHBA).

Këto prezantime jo vetëm që kanë shfaqur cilësinë artistike të trupës, por gjithashtu kanë luajtur një rol të rëndësishëm në promovimin e diplomacisë kulturore të Kosovës në botë.

Me një trupë të talentuar valltarësh profesionistë, një repertor gjithnjë në zhvillim, dhe një vizion të orientuar drejt ekselencës, bashkëpunimit dhe inovacionit, Baleti Kombëtar i Kosovës vazhdon ta pasurojë jetën kulturore të vendit—duke nderuar trashëgiminë, dhe njëkohësisht duke hedhur hapa të sigurt drejt së ardhmes.

Kjo paraqitje shënon një kapitull të ri në historinë e Baletit Kombëtar të Kosovës — një histori që është ndërtuar mbi mundin dhe përkushtimin e brezave të tërë balerinësh, të cilët, me përkushtim dhe pasion, e kanë ngritur këtë institucion në nivelin që gëzon sot: të respektuar në Kosovë, në rajon, në Evropë dhe tashmë edhe përtej kontinentit, në SHBA dhe në Azinë e largët.

Balerinët e Baletit Kombëtar të Kosovës mbi supet e tyre nuk mbajnë vetëm peshën e rolit artistik – ata bartin edhe peshën e historisë së vendit prej nga vijnë, të Kosovës. Çdo hap i tyre në skenë, çdo frymëmarrje, në çdo cep të botës ku ata performojnë, përçon artin që është ngushtësisht i lidhur me historinë, identitetin dhe shpirtin e vendit tonë.

VISAR ZHITI FITON ÇMIMIN NDËRKOMBËTAR LETRAR “NAJI NAAMAN” 2025

by

Bejrut – Maj 2025/

Shkrimtari i njohur shqiptar Visar Zhiti është shpallur fitues i Çmimit Ndërkombëtar Letrar “Naji Naaman” për vitin 2025, në edicionin e tij të 23-të. Ky çmim i rëndësishëm, me seli në Liban, nderon vepra të cilat mbartin vlera të thella humane, shpirtërore dhe estetike, të pavarura nga interesat tregtare apo censura politike.

“NANI NAANAN” i themeluar në vitin 2002 nga shkrimtari dhe botuesi libanez Naji Naaman, përbën një nga nismat më të rëndësishme kulturore jo vetëm të rajonit arab, por me jehonë ndërkombëtare. Çmimi ndahet çdo vit në disa kategori:

– për krijimtari letrare,

– për përkthim,

– për shprehje të lirë,

– për nderim të jetës në letërsi.

Visar Zhiti, një nga zërat më të rëndësishëm të letërsisë shqiptare bashkëkohore, është vlerësuar për krijimtarinë e tij të guximshme, shpirtërore dhe të thellë, e cila ka lindur shpeshherë në rrethana ekstreme – përfshirë edhe burgun komunist ku u dënua për poezitë e tij. Poezia e tij mbetet një akt i rezistencës shpirtërore, ndërsa proza dhe reflektimet e tij filozofike e bëjnë një nga zërat më të ndjeshëm të Ballkanit letrar. Në fitues të mëparshëm të këtij çmimi janë dhe: – Etel Adnan – poete dhe piktore me famë botërore, – Adonis – një nga figurat më të mëdha të letërsisë moderne, – Joumana Haddad – poete libaneze, – Wole Soyinka – fitues i çmimit Nobel për Letërsi (1986).

Përfshirja e Visar Zhitit në këtë galeri nderi është një njohje për letërsinë shqipe, që tashmë gjen vendin e saj mes zërave më të ndjeshëm dhe universalë të botës.

“Lajmëtari i së mirës”