Bisedoi Keze Kozeta Zylo/*

Znj Spresa Hopper është një grua e suksesshme shqiptaro-amerikane.  Ajo është menaxhere e granteve në Bloomberg Philanthropies, ku ajo mbikqyr dhënien vjetore në qasjen e 450 milionë dollarëve në më shumë se 1000 organizata bamirëse në mbarë botën.

Znj.Hopper thotë se “Kur unë isha duke shikuar nëpër disa shkresa të vjetra ditën tjetër,  pashë të gjitha fotot nga udhëtimi im në Prishtinë me kryetarin e Bashkise së Nju Jorkut, Bloomberg. Vërtetë, kjo ishte pjesa më interesante e viteve të mia të punës për Kryetarin e Bashkisë se Nju Jorkut z.Bloomberg. Kam qenë organizuese e këtij udhëtimi atje, në bashkëpunim me shumë përkrahës shqiptarë në NY dhe Prishtinë. Desha t’i tregoja interes për kulturën time, dhe të përcillte solidaritetin e tij me popullin e Kosovës, e cila do të thotë një marrëveshje e madhe për mua.

Ishte një moment shumë krenar që nuk do ta harroj kurrë.”

Znj Hopper, cila ishte fëmijëria juaj në Tivar?

Gjithkça ishte për një mbarëvajtje sa më të mirë në shkollë që t’i bënim prindërit e mi sa më krenar. Unë jam e lumtur të këndoj dhe të performoj.  Dhe pjesa më interesante ishte udhëtimet tona në fundjavë në Ulqin për të parë gjyshërit tanë.

Ndërkohë që jetoje në Tivar, si një vajze me origjinë shqiptare, jeni ndjerë ndonjëherë e diskriminuar në shkollë?

Unë kam qenë shumë e ri për të njohur plotësisht dallimet midis meje dhe bijve të tjerë (ne u zhvendosem në Tivar, kur isha 6 vjeçe), por si shkonin vitet, ishte e qartë qe unë kam qenë e trajtuar ndryshe për shkak të emrit tim dhe trashëgimisë. Dhe si rezultat, unë u trajtova ndryshe nga bashkëmoshatarët e mi si e tillë. Por kjo gje më coi mua për të punuar më shumë dhe të provoja që mund të bëja çdo gjë po aq te mirë, dhe më të mirë! Unë shpesh do të kishja biseda të plota me dikë përpara se ata të dinin emrin tim, por pasi ata e merrnin vesh shijoja pamjen e papritur në fytyrën e tyre, kur ata do të kuptonin se shqipja ishte gjuha ime amtare.

Si dhe pse keni ardhur në Shtetet e Bashkuara?

Kam pasur sukses të madh në shkollë të mesme, por nuk kam pasur shumë zgjedhje për arsimin e lartë.  E lindur dhe e rritur në Tivar, unë nuk flisja apo shkruaja shqip kështu që unë nuk mund të shkoja në një shkollë shqipe. Ne gjetëm lidhjen me  programin e shkëmbimit te studentëve të huaj dhe për fat të mirë prindërit e mi e mbështetën këtë ide. Ata investuan një pjesë të mirë të kursimeve të tyre për të paguar për arsimimin tim dhe për ketë ju jam përjetësisht mirënjohës. Unë mendoj se si rezultat i kësaj, e tërë familja jonë po lulëzon tani. Mund të ndodhë që babai im të jete në një ditë e keqe, por me shaka thotë se ky është i gjithë faji im që unë jam këtu!

Çfarë mund të kujtoni nga përshtypjet tuaja të para në Amerikë? Si kanë qenë përvojat tuaja të ndryshme, ose çfarë kishit menduar ju fillimisht për Amerikën? Nëse do të kishte dallime, si i keni përjetuar ato?

Ka pasur shumë! Unë isha 17 vjeçe e gjysmë, ku për herë të parë hipa në një avion, dhe ndalova në Cedar Rapids, Iowa, një qytet i vogël në mes të Amerikës. Unë nuk e dija se çfarë më priste!  Unë isha e frikësuar! Unë kam qenë e shqetësuar! Unë kam qenë dhe entuziaste! Sapo takova familjen pritëse, Robertsons, unë u lirova.  Ata kishin fëmijët në moshën time, dhe ne shpejt u lidhëm së bashku. Qëllimi im ishte për të mësuar gjuhën angleze njësoj si ata sa më shpejt të ishte e mundur. Unë kur zgjohesha pyesja: “çfarë është kjo si quhet, pa pushim për çdo artikull të ri qe unë hasja.  Barriera e gjuhës ishte e vështirë. Une ishja një e rritur me aftësi të te folurit te një foshnjeje. Ajo është tepër ndarëse. Por unë mora qëndrim dhe unë vetëm do të qeshja së bashku me këdo që ishte duke qeshur me gabimet e mia – dhe kjo ka punuar per mire! Njerëzit u argëtuan nga vendosmëria ime për të mësuar gjuhën angleze, dhe unë mendoj se ata e vlerësuan atë shumë. Ajo ishte një pervojë e përsosur për të përjetuar Amerikën jashtë NYC e cila është mjaft e ndryshme.  Une vazhdova shkollën e mesme, gradimin dhe valle Homecoming – ritualet e vërteta të rritjes sime në Amerikë.

Ju jeni Menaxhere e Granteve, në Bloomberg Philanthropies. Cilat janë disa nga projektet më të paharrueshme që qëndrojnë jashtë punës në këtë fushë?

Bloomberg Philanthropies e ka filluar Kryetari i Bashkisë së Nju Jorkut z.Michael Bloomberg kur ai u largua nga detyra në City Hall, Manhattan, dhe unë kam qenë që nga dita e parë. Ky projekt është duke ndryshuar botën per mbrojtjen e mjedisit, duke mbledhur armë të rrugëve, mbështetjen e kërkimit për të gjetur kurime për disa prej sëmundjeve më shkatërruese të botës, ka aq shumë shkaqe të denjë të trajtuar çdo

Unë jam jashtëzakonisht mirënjohëse të jem pjesë e stafit të saj, dhe jashtëzakonisht krenare për punën që bëjmë.

Çfarë është Amerika për ju sot?

E dashuroj këtë pyetje!  Gjithëkush ka se ç’të përgjigjet për këtë pyetje. Amerika është një vend në botë që ju jep mundësi për të bërë atë që ju keni imagjinuar dhe që e keni të garantuar për ta realizuar. Nuk ju ndalon asgjë, as gjuha amtare, as emri, origjina apo gjendja ekonomike. Ju vetëm duhet të punoni dhe do të kuptoni rezultatin.  Në moshën 28 vjeçe, unë kam qenë tejet krenare se ishja pronare e banesës sime të parë në zemër të Manhattanit, dhe shkoja për të punuar çdo ditë për kryetarin e Bashkisë më të madhe në botë.

Përkufizimi im: Unë realizova ëndrrën amerikane!

Si do ta përshkruanit jetën në Shtetet e Bashkuara, në terma të përgjithshme?

Jeta në Amerikë është ajo që ju punoni për ta bërë.  Ju mund të zgjidhni për të nxjerrë në pah minuset, ose ju mund të punoni shumë, të ecni në terren duke vrapuar çdo mëngjes, të beheni personi më kureshtar, te thithni çdo grimë të informacionit që vjen në rrugën tuaj, te thithni të gjitha të mirat dhe ta bëni vehten të ndiheni ëdo ditë mirë.

Çfarë keni mësuar nga Amerika në lidhje me veten, por edhe si një qytetare amerikane?

 Duke u bërë një qytetare amerikane për mua është një nga arritjet e mia më të mëdha personale. Jam tepër krenare për të përfaqësuar këtë vend, si një shqiptare.  Duke qenë një qytetare amerikane dhe të kesh mundësinë e votimit më bën qe t’i jem shumë mirënjohës Amerikës që më dha Lirinë që nuk e kishja  më parë.

Unë nuk e marr atë për përfitime.

Kjo përvojë më ka mësuar edhe se si të jem tolerante në gjithë familjen time.  Prindërit e mi erdhën këtu në mes të 40-et dhe nuk dinin një fjalë të gjuhës angleze, dhe sot ata janë pronarë krenarë të disa ndërtesave; babai im flet rrjedhshëm spanjisht me qiramarrësit e tij, dhe në qoftë se më përpara dikush do te më thoshte se nëna ime do të ishte në gjendje për të ngarë makinën nga Staten Island në Manhattan nuk do ta besoja kurre!

Vellai im Amir Suka është shumë i suksesshëm në biznesin “Alba Pro” për dasmat dhe është nje superstar i vërtetë në komunitetin shqiptar.  Unë ndihem tejet krenare!

Por mësimi më i habitshëm ka ardhur nga burri im, i cili është amerikan, dhe u fut në familjen tonë vështirë-për shkak të traditave të ndryshme.  Ai na befasoi kur kërceu vallen “Shotes” në dasmën tonë, por nuk kuptoi se çfarë u tha në darken familjare, dhe ende nuk e ka për shkak të gjuhës! Ai është i vetmi që vazhdon papritur të më mësojë mua çdo respekt si dhe tolerancën për kulturat e tjera. Këto janë cilësi të vërteta themelore të njeriut, që nuk mund të nënvlerësohen, dhe unë shpresoj se do t’i instalojmë dhe në fëmijët tanë.

Si e shihni Shqipërinë sot?

Ekspozimi im për njerëzit dhe kulturën shqiptare ishte kryesisht në Ulqin. Unë kam dëgjuar gjëra të mëdha për Shqipërinë, dhe mendoj se janë bërë përparime të mëdha.  Unë shpresoj se do ta vizitoj sa më parë një ditë.

Diaspora është një komunitet i fuqishëm shqiptaro-amerikan në Shtetet e Bashkuara dhe e integruar plotësisht në këtë vend. Si anëtare e kësaj diaspore dhe e integruar si ndiheni në këtë komunitet?

Mund të them se janë shumë aktivistë të zot të çështjes kombëtare.  Unë ballafaqohem çdo ditë me një punë me kohë të plotë, plus që kam dy fëmijë.  Shumicen e ditëve unë dhe burri im e konsiderojmë një sukses nëse të gjithë jemi ushqyer dhe shkojmë në shtrat në kohë të caktuar. Por unë do të shoh përpara për të bërë më shumë për komunitetin pasi fëmijët te më jenë rritur dhe ne të jemi të pavarur.

Cili është mendimi juaj për gratë shqiptaro-amerikane në këtë komunitet, në diasporë?

Gratë shqiptare janë gratë më të forta që njoh.  Ato janë gjithashtu të përkushtuara tepër, për familjet dhe fëmijët e tyre, dhe të rritjes së fëmijëve për t’i rregulluar sa më mire në këtë shoqëri, ndonëse është puna më e vështirë, por dhe më e admirueshme që ato bëjnë.

Dhe së fundi, si e parashikon imazhin e gruas shqiptare në shekullin e 21-t?

Gruan shqiptare e shoh që të marrë pjesë intelektualisht në shumë fusha të rëndësishme të jetës jo vetëm në Shqipëri, por dhe në botë.  Gruaja shqiptare ka aftësi potenciale të padiskutueshme dhe kombinimi i traditës sonë të mrekullueshme me modernen, me kohën do ta rrisë atë në nivele të paimagjinueshme.  Ne kemi shembuj të jashtëzakonshëm, ne kemi Nënën Terezë që e njeh gjithë bota dhe që ne na bën të ndihemi tejet krenar për këtë shenjtore shqiptare.Unë jam e ngazëllyer dhe nuk mund të pres për të parë se çfarë do të transmetojnë mediat për gratë shqiptare kudo. Në një opinion personal, unë vetëm dua të të marrë një moment për të njohur se si unë jam frymëzuar nga puna që bëni ju dhe vendosmëria juaj si shembull i persosur i gruas fisnike. Ju jeni një frymëzim për gratë shqiptare kudo. Përpjekjet tuaja të palodhshme për të ruajtur kulturën shqiptare dhe traditat tona të bukura janë për t’u përgëzuar. Në emër të grave shqiptare kudo, faleminderit. Dhe ju falënderoj për të treguar interes në sfond për mua, jam thellësisht e përulur dhe e nderuar që të mare pjesë në serinë tuaj të intervistave, dhe të shohim përpara për të mësuar më shumë për gratë e tjera shqiptare të intervistuara për këtë projekt nga Albanian Excellence.

Staten Island, New York, 2015

*Personazh në librin “Zonjat shqiptare në New York”