Dielli | The Sun

Albanian American Newspaper Devoted to the Intellectual and Cultural Advancement of the Albanians in America | Since 1909

BARAZIA GJINORE SI NJË ÇËSHTJE NDËRKOMBËTARE

by

Nga Frank Shkreli/
“Të drejtat e femërave janë të drejtat e njeriut”. Kështu kishte deklaruar Hillary Klinton në fjalimin e saj të famëshëm më 1995 në konferencën ndërkombëtare mbi të drejtat e grave në Pekin të Kinës, pothuaj një çerek shekulli më parë.
Ishte ky një fjalim i guximshëm i cili gjithnjë konsiderohet se hapi rrugë të reja dhe sensibilizoi botën mbi nevojën për veprime në favor të të drejtave të grave anë e mbanë botës dhe zbatimit të tyre sidomos në vendet në zhvillim e sipër. Interesimi dhe përpjekjet ndërkombëtare në mbrojtje të të drejtave të femërave anë e mbanë botës është shtuar shumë ç’prej kohës kur Hillary Clinton mbajti fjalimin e saj pothuaj një çerek shekulli më parë. Duket sikurë të drejtat e grave kanë tërhequr vëmendjen e organizatave ndërkombëtare, siç është OKB-ja por edhe interesimin e qeverive dhe parlamenteve anë e mbanë botës. Kohët e fundit ky interesim në mbështetje të të drejtave të grave, ka tërhequr një vëmendje më të ngutshëme botërore, përballIë masave arbitrare të grupeve terroriste ISIS në Irak dhe Siri dhe Boko Haram në Nigeri kundër vajzave dhe grave. Siç dihet, këto grupe terroriste kanë rrëmbyer gratë dhe vajzat në zonat ku veprojnë, për t’i dhunuar ato seksualisht dhe për t’i detyruar ato të martohen kundër dëshirës së tyre.
Edhe organizata Nobel, sikur të donte të nënvijonte të drejtat e vajzave dhe të grave anë e mbanë botës, për të tërhequr vëmendjen ndërkombëtare ndaj këtij problemi, dekoroi si bashkfituese të Çmimit Nobel për Paqë, Malala Yousafzai, vajzën e re pakistaneze e cila ka guxuar të sfidonte talebanët duke mbrojtur të drejtën e vet dhe të shoqeve të saja për tu edukuar si dhe për promovimin që ajo u bën të drejtave për miliona vajza dhe fëmijë anë e mbanë botës. Gjithashtu këtë javë, në Gjenevë të Zvicrës po mbahet sesioni i 131-të i Unionit Botëror Ndërparlamentar ku po marrin pjesë delegacione nga e gjithë bota, përfshirë edhe Shqipërinë, për të biseduar mbi barazinë gjinore dhe mbi përpjekjet për të gjetur mënyrat për t’i dhënë fund dhunës kundër grave dhe vajzave anë e mbanë botës.
Gjithashtu, fund javën që kaloi u shënua edhe Dita Ndërkombëtare e Vajzës (International Day of the Girl) e propozuar nga Kanadaja dhe e shpallur dhe e miratuar si e tillë nga Organizata e Kombeve të Bashkuara (OKB) më 11 tetor, 2012, ditë kjo që shënohet për të tërhequr vëmendjen e botës ndaj sfidave dhe problemeve përball të cilave gjënden femërat anë e mbanë botës, përfshirë diskriminimin e bazuar në gjini, në fusha të ndryshme siç janë punësimi, edukimi, të drejtat ligjore, përkujdesja shëndetsore, e tjera.Por mbi të gjitha, kjo ditë është caktuar nga OKB-eja për t’i kujtuar botës dhunën fizikeqë ushtrohet ndaj grave dhe me të cilën përballen femërat në mbarë botën. Qëllimi i OKB-ës për të shënuar këtë ditë është që të vihen në dukje diskriminimet ndaj grave në përgjithësi dhe në veçanti të theksohen shqetsimet mbi shkeljen e të drejtave më themelore të njeriut ndaj femërave, sidomos në vendet në zhvillim e sipër, përfshirë dhunën dhe abuzimet që ushtrohen ndaj grave mbrenda shtëpisë së tyre nga të afërmit e tyre, aty ku jetojnë e punojnë, e ku duhej që të pakën t’a ndjenin veten më të sigurta nga dhuna dhe abuzimi, se kudo tjetër. Sipas OKB-ës, 11 tetori shënohet gjithashtu edhe si “një përgjigje ndaj një problemi urgjent me të cilin përballet bota sot, e që është braktisja dhe mos përfillja e të drejtave të vajzave anë e mbanë botës.” Tema e kësaj dite ndërkombëtare sivjet ishte përpjekja për t’i dhënë fund ciklit të dhunës kundër femërave kudo, jo vetëm në shtëpi dhe në shoqëri por edhe në zona konflikti dhe rajone të prekura nga turbullira të ndryshme.
Më rastin e Ditës Ndërkombëtare të Vajzës, fund javën që kaloi Sekretari i Përgjithëshëm i OKB-ës, Ban Ki Moon, deklaroi se, “Anë e mbanë botës, një numër alarmist vajzash të reja sulmohen, abuzohen, dhunohen e madje edhe vriten.Kërcënimi me dhunë kundër tyre nga anëtarët e familjes, bashkshortorët e tyre etj., dhunon barbarisht të drejtat e tyre, zhdukë fuqinë e tyre dhe njëkohsisht shtypë egerësisht potencialin që kanë vajzat si individe”, për të kontribuar për familjen, për shoqërinë dhe shtetin ku jetojnë, tha Sekretari i Përgjithshëm i OKB-së. Ban Ki Moon foli për një kulturë mos ndëshkimi që mbizotëron kudo ndaj dhunuesve dhe abuzuesve të femërave duke shtuar se dhuna, abuzimet dhe shfrytëzimi i femërave për qëllime të ndryshme, përkeqsohen edhe më shumë në zonat e prekura nga “konfliktet si dhe nga krizat humanitare”, anë e mbanë botës.
Me këtë rast, udhëheqsi i OKB-së u bëri thirrje “qeverive të botës që të marrin masa të menjëhershme për t’u dhënë fund të gjitha formave të dhunës kundër vajzave kudo në botë, me qëllim” siç tha ai, “që së bashku të krijojmë një botë ku dhuna ndaj femërave nuk do guxohet të tolerohet kurrë, dhe ku vajzat do të kenë gjithmonë mundësinë që të arrijnë potencialin e tyre të plotë dhe të japin kontributin e nevojshëm në shoqërinë ku jetojnë.”
Ndërsa, Sekretari Amerikan i Shtetit John Kerry, në deklaratën që bëri me rastin e Ditës Ndërkombëtare të Vajzës, fund javën që kaloi,tha në mbështetje të barazisë gjinore se, “Shtetet e Bashkuara besojnë se kur një vajzë nuk lejohet të zhvillojë potencialin e saj të plotë, atëherë kjo nuk është një humbje vetëm për atë si person, por edhe për familjen e saj, për komunitetin dhe për vendin ku jeton.” Kryediplomati amerikan tha se “ne e dimë që mënyra më e mirë, që një shoqëri të përparojë është atëherë kur vajzave u jepet mundësia të zhvillojnë potencialin e tyre të plotë, ndërkohë që ato mbahen larg dhunës dhe abuzimeve dhe njëkohsisht, kur vajzave të reja u jepet mundësia të shkollohen dhe të edukohen. Zoti Kerry përmendi guximin dhe kurajon e vajzës së re pakistaneze Malala Yousafzai — e cila javën e kaluar u njoftua se fitoi Çmimin Nobel për Paqë — si një shembull që sfidon të gjithë ne, tha ai, që të na bëjë më të vendosur për të “mbështetur përpjekjet kundër brutalitetit, injorancës dhe dhunës”. Kryediplomati amerikan pohoigjithashtu se ajo “frymëzon me shpresë, miliona njerëz dhe njëkohësisht personifikon angazhimin tonë ndaj zbatimit të të drejtave të njeriut dhe të edukimit”, të vajzave kudo. “Qeveritë”, theksoi John Kerry, “duhet të bëjnë të bindinqytetarët e vet mbi përfitimet që i vijnë shoqërisë nga investimi në programet për edukimin e vajzave” dhe njëkohsisht u bëri thirrje qeverive anë e mbanë botës që të ndëshkojnë personat ose grupet që janë përgjegjës për akte dhune dhe masa shtypjejeje ndaj femërave. “Duke punuar së bashku si komunitet shtetesh”, përfundoi Z. Kerry mesazhin e tij me rastin e Ditës Ndërkombëtare të Vajzës, “Ne mund të ndërtojmë një botë në të cilën vajzat nuk trajtohen më si pronë ose si plaçkë lufte, por si individë me zërin e tyre, me talentet dhe me të drejtat dhe liritë e tyre për të realizuar potencialin e vet, duke kontribuar kështu për të mirën e përbashkët të njerëzimit.”
Të drejtat e grave dhe çështjet për të cilat janë të interesuara gratë në përgjithësi, duket se janë bërë tani çështje për të cilat interesohet bota. Ndihet një vetdije,madje edhe në radhët e vendeve historikisht patriarkale, se pjesmarrja e plotë e femërave në të gjitha fushat e veprimtarisë shoqërore është jetike për paqën, për zhvillimin e demokracisë së vëretetë dhe për një zhvillim të qëndrueshëm ekonomik dhe shoqëror. Si mund të përjashtohet gjysma e popullësisë nga pjesmarrja në zhvillimet shoqërore duke u mohuar femërave të drejtat bazët të njeriut, e për më keq, duke I dhunuar dhe duke I abuzuar ato.
Është e vërtetë se të drejtat e grave dhe të vajzavekudo janë bërë çështje të një interesimi botëror, siç venë në dukje edhe konferencat ndërkombëtare dhe deklaratat e aktivistëve të ndryshëm anë e mbanë botës në mbështetje të barazisë gjinore. Ndonëse është shënuar përparim në disa fusha të të drejtave të grave përfshirë edhe barazinë gjinore, mbetet ende shumë për tu bërë në këtë fushë për të realizuar një barazi të vërtetë midis meshkujve dhe femërave anë e mbanë botës. Mungesa e përparimit të duhur ndihet në fushë të ndryshme të aktivitetit shoqëror, përfshirë politikën dhe jo vetëm në vendet në zhvillim e sipër, por edhe në vendet që konsiderohen të zhvilluara.

Megjithë deklaratat mbështetse, mbetet i pabesueshëm fakti që vendet e rajonit dhe bota mbarë po bëjnë shumë pak ose asgjë për të ndaluar terrorin që po ushtrohet nga grupi terrorist ISIS ndaj grave dhe vajzave në Siri dhe në Irak. Çnjerëzimi i këtyre femërave duket se është bërë pjesë kryesore e kësaj fushate brutale terrori.Prandaj,për derisa bota nuk do të angazhohet seriozisht kundër këtij grupi terrorist dhe veçanërisht kundër fushatës së tij brutale ndaj dhunës kundër femërave të atij rajoni – gratë dhe vajzat kudoqofshin në botë, nuk do të gëzojnë të drejtat e tyre dhe barazinë gjinore, ashtu siç bëhet thirrje nga organizata dhe udhëheqës botërorë nepër konferenca të ndryshme. Prandaj,për derisa vazahdon ky brutalitet çnjerëzor i grupit terrorist ISIS kundër grave dhe vajzave, femërat kudo qofshin ato, nuk do të ndihen as të lira as të barabarta, dhe as të sigurta për veten e tyre, duke u bërë drejtë për drejtë ose tërthorazi, subjekt dhe viktima të kësaj fushate brutale.Është thënë se mohimi i të drejtave të njeriut në një vend ose në një rajon të botës është mohimi i këtyre të drejtave kudo tjetër në botë. Është e qartë tani se brutaliteti i grupit terrorist ISIL përbën një kërcënim serioz, jo vetëm ndaj të drejtave të femërave, por edhe ndaj të drejtave të njeriut në përgjithësi dhe për të gjithë, pa marrë parasyshë gjininë. Është ky një kërcënim ndaj popujve të rajonit, ndaj paqës në botë dhe ndaj interesave të lirisë dhe demokracisë kudo. Përballë një situate të tillë, është e nevojshme që bota dhe sidomos vendet për rreth Irakut dhe Sirisë të angazhohen pa vonesë në luftën kundër terroristëve ISIS. Ky ishte edhe mesazhi i Presidentit të Shteteve të Bashkuara, Barak Obama, i cili tha në fjalimin e tij para Asamblesë së Përgjithëshme të OKB-ës muajin që kaloi, “Se ka ardhur koha që bota – e veçanërisht komunitetet myslimane – të refuzojnë në mënyrë të qartë, të vendosur dhe të vazhdueshme,duke hedhur poshtë ideologjinë brutale të këtyre grupeve.” Ky do ishte mesazhi dhe angazhimi më serioz se bota më në fund është me të vërtetë e interesuar të mbështesë të drejtat themelore të grave dhe vajzave, përfshirë barazinë gjinore dhe njëkohsisht t’i mbrojë ato nga dhuna dhe nga abuzimet, qoftë në rrethin familjar, qoftë në zona konflikti dhe në fronte lufte.

PER HERE TE PARE, SHKOLLE SHQIPE NE MANHATTAN

by

Nga Keze Kozeta Zylo/
Në Manhattan nxënësit shqiptaro-amerikanë u ulën në bangat e shkollës për të mësuar SHQIP, në mjediset e shkollës publike amerikane Ps 173, Fort Washington Avenue, me leje nga Bordi i Edukimit të Nju Jorkut.
Pas përpjekjeve të shumta dhe përkushtimit pedagogjik për t’ju mësuar fëmijëve në Diasporë Gjuhën Shqipe më në fund i gjithë mundi i organizatorëve dhe mësueses me përvojë në gjithë jetën e saj znj. Liza Pllumbit u kurorëzua me sukses me hapjen e shkollës shqipe për herë të parë në Manhattan.
Është emocionante dhe ndjehesh krenare tek udhëton në fundjavë nga Staten Island së bashku me mësuesen e dashur Ditën, babain e saj z.Delaj nga Kelmendi, i cili shprehte mirënjohjen dhe falënderonte “Alba Life” që vajzën e tij e kishim pjesë të stafit të punës, me Brian, Dean dy nxënës shqiptarë dhe të shkosh përballë një shkolle të re shqiptare ku të takohesh me nxënës të rinj, prindër dhe mësues. Duke trokitur në derën kryesore të shkollës, nxënësit rendnin me vrap kush e kush mundohej të hapte derën i pari. Ata na përqafonin sikur të kishim kohë që ishim takuar dhe me magjinë e moshës së tyre miqësoheshin shumë shpejt dhe me njeri-tjetrin. Është një botë krejtësisht e veçantë një botë që më mban të gëzuar, gjallë, plot jetë, por sidomos më sjellë pranë Shqiperinë tonë aq të munguar.
Mundet që hapja e kësaj shkolle në Manhattan të jetë një pikë uji në Diasporen tonë, por me siguri në se mblidhemi së bashku në një tryezë të rrumbullakët për të hedhur idetë dhe pastaj ato të vihen në zbatim sidomos kjo e fundit është tejet e rëndësishme, ndryshe idetë vdesin si peshku në rërë, atëhere pika e ujit kthehet një oqean i gjuhës shqipe nga e cila fillon identiteti ynë. Asgjë s’është e pamundur, çdo gjë e bukur është e mundur sidomos kur është fjala për isntitucionalizmin e shkollave shqipe për të shkuar nxënësit cdo ditë ashtu sic i kanë hebrenjtë, rusët, kinezët, grekët e shumë komunitete të tjera që mjerisht në këtë pikë ne jemi mbrapa…
Por kjo përbën një temë tjetër që ha shumë diskutim dhe punë altruiste nga Diaspora që nuk mungojnë në shumë anëtarë të saj. Ja pikërisht disa nga anëtarët e Diasporës që kanë vite që jetojnë në Amerikë vjen një ditë dhe me përvojën e tyre si mësimdhënës të Gjuhës Shqipe i afrohen programit mësimor të Gjuhës Shqipe dhe e ushtrojnë pranë fëmijëve të Diasporës lindur dhe rritur në Amerikë, por që prindërit e kanë ëndërr që fëmijët e tyre mos ta harrojnë kurrë gjuhën shqipe, gjuhën e të parëve të tyre.
Themeluesi i shkollave Shqipe z.Qemal Zylo iu ka uruar nxënësve, prindërve, mësuesëve mirëseardhjen dhe punë të mbarë për mësimin e Gjuhës Shqipe. Një falënderim të veçantë i ka dhënë mësuese Liza Pllumbit me të cilën bashkëpunoi një kohë të gjatë për të realizuar hapjen e një shkolle shqipe në Manhattan. Po ashtu me plot dashamirësi ka falënderuar dhe prindin Nora Nilaj për kontributin e saj në këtë mision fisnik.
Në fjalën e tij të shkurtër ftoi të gjithë prindërit dhe mësuesit ta përhapin këtë lajm të bukur dhe shpresoj që të kemi sa më shumë nxënës në këtë shkollë, ne kemi një përvojë shumë vjeçare në mësimin e gjuhës shqipe, pasi kemi dhe dy shkolla të tjera shqipe në Staten Island dhe në Brooklyn, shkolla që kanë disa vite të hapura.
Më pas me lot në sy përshëndeti mësuesja e shkollës shqipe në Manhattan znj.Liza Pllumbi e cila me emocion iu uroi gjithë nxënësve punë të mbarë. Ajo i shprehu mirënjohjen e pakufishme “Alba Life” qe i bëri të mundur të realizojë ëndrrën dhe të ushtrojë profesionin e saj si mësimdhënëse në Manhattan. Së bashku vazhdoi mësuesja do të mesojmë gjuhën shqipe që kurrë mos të harrojme rrënjet e të parëve tanë. Më vonë z.Zylo u shpërndau librat e shenjta të abetares të unifikuara dhe fletoret e punës të cilat nxënësit shqiptarë i merrnin dhe i hapnin me kujdes të posaçëm për të shuar paksa kuriozitetin e tyre për momentin. Ora e mësimit u mirëprit me duartrokitje kur mësuese Liza së bashku me mësuese Ditën i mblodhën nxënësit në klasë dhe filluan mësimin shqip. Mësuese Liza i ka pyetur nxënësit se para se të fillojmë të mësojmë abetaren kush do të vijë të na recitojë në shqip për të parë njëkohësisht se sa ata e njihnin shqipen e folur. Ja në këtë kërkesë të mësuese Lizës nuk ngurroi të dilte përpara klasës nxënësja Nora Hysaj e cila recitoi vargjet nga Gjuha Shqipe e Fishtës si: “Porsi kanga e zogut t’verës/ qi vallzon n’blerim të prilli/ porsi i ambli fllad i erës/ qi lmon gjit e drandofillit/ porsi vala e bregut t’detit/ porsi gjáma e rrfès zhgjetare/ porsi ushtima e nji tërmetit/ ngjashtu á’ gjuha e jonë shqyptare/”.
Pas saj u ngrit Dea e cila recitoi vargje nga Gjuha Shqipe e Naim Frashërit si: “Gjuha Shqipe sa e mirë/ sa e ëmbël sa e gjerë/ sa e lehtë sa e lirë/ sa e bukur sa e vlerë/”!
Pas përshëndetjes me dy poezitë nga më populloret dhe të mirënjohura të shkruajtura nga shkrimtarët aq të dashur për popullin shqiptar Fishta dhe Frashëri, të cilët dukeshin sikur bekonin që nga froni i Perëndive ku kanë vendin, nxënësit shqiptare për mësimin e Abetares, mesuesja ka vazhduar normalisht mësimin midis nxënësve të shkollës shqipe “Alba Life” në Manhattan, shkollë shqipe që hapet për herë të parë në kryeqytetin e botës.

11 tetor, 2014
Manhattan, New York

DEMIRE XHYDOLLARI-DUROLLARI, NËNËMADHJA QË JETOI KOMBËTARISHT PËR TË GJITHË SHQIPTARËT

by

Shkruan: Dukagjin HATA/
Disa kohë më parë, shkrimtari dhe publicist i njohur Ramiz Lushaj më foli për një libër që kishte në dorë dhe që i kushtohej një nëne të veçantë, jo vetëm nga pesha e viteve që mbajti mbi supe, por mbi të gjitha nga mesazhet që përcjell jeta e saj. Bëhej fjalë për nënën e Guri Durollarit, një nga figurat më të njohura të monarkisë në diasporën shqiptare, në SHBA.
Tani që kam mbledhur shumë informacion mbi jetën e saj dhe kam në dorë shënimet e mikut tim dhe të disa autorëve të tjerë për këtë ikonë të vlerave atdhetare, e kuptoj se një libër kushtuar kësaj figure është jo vetëm i mundshëm, por dhe i nevojshëm.
Në biografinë e një njeriu ka një moment që spikat dhe e veçon atë si inidivid, duke e bërë jo vetëm të dallueshëm nga të tjerët, por mbi të gjitha bartës e përcjellës të një mesazhi që vlen për të tjerët, jo vetëm për kohën e tij dhe bashkëkohësit, por edhe për brezat që do të vijnë. Këtë çast, Stefan Cvajku, njëri nga shkrimtarët dhe biografët më të mëdhenj të planetit tonë, e quan “shkrepëtimë hyjnore” dhe ka të bëjë me vetëdijen e njeriut për atë se çfarë përfaqëson ai në këtë botë, nga vjen, çfarë është dhe ku do të shkojë.
Këto përsiatje po më përsilleshin në mendje, teksa me mikun tim të vjetër Ramiz Lushaj po flisnim për një personazhe reale të librit të tij më të fundit, një atdhetare me trashëgimi gjenetike, një ikonë e alternativës mbretërore, një grua jeta e së cilës kaloi duke cekur tre shekujt e fundit, pasi lindi më 14 shtator 1895 dhe ndërroi jetë më 26 prill 2011, plot 115 vjeç.
Mjafton vetëm ky fakt që ajo ta meritojë këtë libër. Por ky nuk është fakti kryesor. Kryesore janë bëmat e saj, ajo qëndresë e pabujë kundër të keqes, duke mbjellë në çdo hap të jetës mirësi e dashuri.
Quhej Demire Xhudollari-Durollari dhe ishte nga fshati Hudënisht i rrethit të Pogradecit, bijë e një familje të pasur, që në kohët e trazuara të shqiptarisë pati dhënë kontribute për komb e atdhe.
Kjo histori e kësaj dere të madhe fisnikësh njohu kulmet e saj gjatë Lidhjes Shqiptare të Prizerenit, ku pinjollët e saj qenë miq të përbetuar e bashkëluftëtarë të Abdyl Frashërit, përkrahës e mbështetës të Qeverisë së Vlorës, bashkëluftëtarë me ikona të mendimit e veprimit kombëtar, si Themistokli Gërmenji, Sali Butka, Kahreman Vinçani e të tjerë.
Bëmat e tyre i njohu Korça, kur në vitet e errëta të urdisë shoviniste, e çliruan këtë djep të shqiptarizmës nga vandalët grekë dhe ngritën me madhështi në sheshin e qytetit flamurin me shqipen dykrenare.
Nanëmadhja Demire Durollari i përkiste një geni fisnik, një race të pastër shqiptare, një soj aristokratik me zemër e shpirt mbretnor; ishte një qëndrestare në jetën e saj të gjatë, që rrodhi mes lumenjsh të rrëmbyer të një jete të pazakontë.
Ajo nuk jetoi thjesht për veten, për familjen, për bijtë e saj, nipërit, mbesat, stërnipërit e stërmbesat, për bashkëkombasit e saj në tokën e re, që e donin sikur ta kishin nënë e shkuar nënës. Ajo jetoi, mbi të gjitha, për të dëshmuar se kombi ishte mbi gjithçka, edhe mbi shtresimet klasore e shoqërore, edhe mbi politikën dhe ideologjinë; flamuri ishte përbetimi dhe kauza rreth të cilës vorbulloi jeta e saj e pasur në mbresa dhe emocione.
Ajo mbante mend dhe përlotej nga mallëngjimi, kur kujtonte se si në shtëpinë e saj, gjatë Luftës Antifashiste u zhvillua Kongresi i Dunicës, Kongres i Lëvizjes Monarkiste, se si morën rrugë aksionet e nacionalistëve kundër pushtuesit të huaj dhe u hodhën themelet e një Shqipërie të re demokratike, themele që u minuan që në krye të herës nga pushtuesit e brendshëm komunistë, të cilët e kthyen vendin në një kasaphanë të luftës vëllëvrasëse midis shqiptarëve.

Gjithë ky makth, ky kalvar zezan që do ta ndiqte si një mallkim këtë grua të hekurt dhe familjen e saj të re, nuk e përkuli këtë viganeshë, që kudo shkeli përçolli frymën e atdhedashurisë dhe besatimin e lirisë së munguar.
Diktatura nisi marrshimin e saj funebër duke shkelur me çizmet e përgjakura mbi pronat dhe pasuritë e familjeve të mëdha shqiptare, siç ishte familja Durollari, të cilën e shpalli “kulakë” dhe nisi ora e “gjuetisë së shtrigave”.
Ky rreth që po shtrëngohej gjithnjë e më shumë e detyroi Nanëmadhen Demire Durollari (Hudenishti) të arratiset për në Maqedoni me fëmijët e saj, atë mot të largët, në mes të gushtit 1949.
Në Maqedoni, djali i saj i vetëm, Guri Durollari, burgoset në burgun e Idrizovës nga sllavo-maqedonasit, për shkak të pikëpamjve të tij nacionaliste, për faktin se pati shfaqur ide të hapura monarkiste dhe se në bibliotekën e shkollës ku mësonte pati vizatuar Flamurin Kombëtar Shqiptar.
Pas një endje biblike në tokën e huaj, ku erërat e pansllavizmit sillnin herë-herë rrebeshe mbi fatin e kësaj gruaje zemërçelik dhe të familjarëve të saj, rasti dhe fati të mpleksura bashkë e sollën që familja Durollari të përfundonte në SHBA, në tokën e lirisë dhe të demokracisë së përbotshme.
Nisi një erë e re në jetën e kësaj Nëne të madhe, e cila nuk ishte vetëm nëna e Guri Durollarit, por nëna e gjithë monarkistëve, nëna e gjithë shqiptarëve që kishin lënë trojet e tyre etnike dhe jetonin me lot në sy e mall në zemër në SHBA.
Në cdo odë burrash e kafene, sallë mbledhje e podium ku mblidheshin shqiptarët, ajo do të ishte aty, e pranishme jo vetëm fizikisht e shpirtërisht, por dhe me fjalën dhe ndihmën e saj të pakursyer.
Nanëmadhja Demire Durollari, ishte ndër të parët prej emigrantëve politikë që erdhi në Shqipëri, së bashku me djalin e saj Dr. Guri Durollari, një monarkist i devotshëm, që e mbarti dhe vazhdon ta mbart kauzën mbretërore, këtë kauzë të mohuar arbitrarisht nga një klasë politike renegate, si një testament që ia la nëna e tij fisnike dhe ai ua lë bijve të tij si kod trashëgimie.
Asaj iu përlotën sytë nga plagët e vendit të saj, të kalvarizuar në një kauzë absurde, që nuk e çoi popullin askund, përveçse në prag të theqafjes ekzistenciale. Trupi i therte nga plagët, shpirti nga dhimbjet, por ajo nuk rënkoi, as mallkoi, as kërkoi hakmarrje.
Ajo kishte në shpirt një ëngjëll paqeje që i thërriste për falje, pasi e dinte se nga falja vjen pendimi e nga pendimi- kthesa e ajo grua gjigande, ajo nënë titanike, e donte vendin e saj të shndërruar në erën e re të lirisë dhe demokracisë.
Ajo shkeli në çdo gur ku pati shkelur dikur këmba e saj, u çmall me çdo pllajë e rrugë, duke bërë një përpjekje sizifiane për t’u ngritur mbi plagët e një kohe të pakohë, mbi hakmarrjen, për ndëshkimet kriminale që komunizmi kishte bërë ndaj njerëzve të saj.
E rreshtuar në grupimet e atyre që kërkonin Mbretëri Kushtetuese, ajo ju bëri thirrje popullit shqiptar nga podiumet e kongreseve dhe në televizione shqiptare e të huaja për pajtim-vëllazërim, për drejtësi e paqe, në një shtet ku të sundonte ligji dhe e drejta dhe të merrte fund njëherë e përgjithmonë barbaria dhe babëzia.
E mbushur plot me brengë e dëshirë për ta parë vendin e saj të ndryshuar realisht dhe jo vetëm si fasadë, me t’u kthye nga Shqipëria, shumë e preokupuar për hallet e vendit të saj, u lidh me një korespondencë me presidentin e SHBA-së, Xhorxh W. Bush, të cilit i kërkoi përkushtim të veçantë për çështje të demokracisë e ekonomisë në Shqipëri, si vendi më i varfër në Europë.
Pa kaluar një muaj, më 27 gusht 2004, në derën e kësaj nëne shpirtflori troket postieri dhe i sjellë një zarf, dërguar nga Presidenti i SHBA-së. Në një foto-kartolinë, ku kishte dalë me bashkëshorten e tij, Laurën, Presidenti Bushi i shkruante, ndër të tjera, se “Shqipëria do të ecë në rrugë të mbarë”, duke i premtuar se Ai dhe SHBA do të ishin në krah të saj.
Dhe nuk do të zgjaste shumë e vendi i shqipeve do të anëtarësohjej në NATO, Kosova do të fitonte lirinë e mohuar gjatë një shekulli barbar, vetë presidenti gjenial do të vizitonte Shqipërinë e do të mrekullohej nga mikpritja shqiptare. Ndërsa nëna me shpirt hyjnor, Demire Xhudollari-Durollari, do të prehej e qetë në varrezat publike në Nju Xhersi të SHBA-së, me gjurmët e lëna pas që do të enden si kujtim e baltim dashurie mbarëshqiptare në përjetësi…

Lypësi

by

Tregim nga Hazir Mehmeti/Ilustrim nga Gazmend Freitag- Linz/
Paradite. Rrezet e diellit u fshehën prapa reve të zeza. Papritmas filluan pika të ftohta shiu, edhe pse ishte ditë gushti që thante çdo gjë të jetëshme. Bulevardi i qytezës, në të dy anët hapësira dheu të rrethuara me beton, karrige të reja, shkallë, rreth mesore, tribuna mes shkallëve, një dukje e bukur nga larg. Kërcejtë e barishteve gjethegjera, aty këtu me letra e lecka plastike që kacavirreshin në luhatje deri në shkëputjen e tyre në fluturimin tjetër drejtë gjatësisë së luginës veriperëndimore, e cila ndan qytezën. Ndonjëra që gabonte drejtimin të ngjitej në fytyrë apo trup, pa të pyetur, do apo jo.
Meditimi i paraditës së trazuar u pasurua me zërin e këlyshëve pranë barishteve, me lëvizjet e tyre që të ofronin shoqëri. Do thoshe, të një veze, pesë laramanë që shpalosnin anash dhëmbët, luanin bishtin dhe lakonin trupin. Gjuha e tyre fliste për urinë, për besnikërinë ndaj njeriut e gjithë kjo e rënduar nga një instinkt i brendshëm, i lashtë sa vetë jeta. Njëri që ishte i lodhur rrinte i ndrojtur nuk afrohej dhe sapo zgjate dorën Lypësi ta përkëdhelte vëllain e tij aty afër, ai largohej. Largohej e ndalej, drejtonte shikimin lutës mu në sytë e tij. E kuptonte shqetësimin e tij, por si i pafuqishëm që është, s’mund t’i ndihmonte, të paktën, t’i dëftonte rrugë ku do të jetonte, i lumtur jo se jo, por të paktën pak ushqim sa për “sot për nesër”. Kjo nuk është fyese për miqtë e çastit, pasi kështu jetohet në varfëri. Fundja, secili ankohet, edhe syshkruari, për hisen e vet nën qiell.
Lodhjani sikur e kuptoj mendimin e mikut, lakoi trupin, ngriti këmbën e pasme të djathtë, markoi betonin e ri zbukurues, uli bishtin dhe humbi në strofkën e tij.
S’ka ç’të bëjë i shkreti.
Lypësi mblodhi trupin, duke pëshpëritë nën buzët e tij shoqëruar nga rrudhat e trasha të ballit me hapjen e syve qerpik gjatë përplot zgëlliba.
“Mund të të rrëfej, miku im, sa për të ngushëlluar, se mallkimi njëherë të nget dhe nuk shqitet më në jetë. E përjetova shkelmin e largimit nga vatra dhe shkëlqimin e parkut të Metropolit ku kisha dhe unë një strofkë ngjashëm me tënden. Në kaçubat e gjelbra zbukuruese, mes degëve me gjemba e siguroja hyrjen fshehtas në mesnatë, veja kartonë, mbështillesha me zhgunin e vjetër gjithë zdralë dhe mashtrohesha se flija deri para agimit. Ding-dangu i kambanave të katedrales mes qytetit nuk më prishte fare atë që nuk e kisha. Sigurisht, as ty i nderuari miku im i idealeve, nuk të trazon ding-dangu e as altoparlanti shurdhues i myezinit të ri në cepin e kasolles sate. Shijen e shkelmit e mëson, veçan kur goditësi ka këpucë malore, dhe s’kemi pse mërzitemi se kështu e ka jeta. As nuk u nis me ne, as nuk soset.”
As vetë nuk e kuptonte, përse Lodhjanin e ndiente më shumë nga katër vëllezërit e tij. “Ndoshta nga shikimi i tij. I varfër, por krenar,- mendoi, një atavizëm i vjetër ngushëllues barbarie. Apo, ndoshta, pamja e tij me një trup që shuhet pamëshirshëm në vapën pluhur plotë e të pistë gjithandej Parkut të Shpresës me të gjitha parregullsitë e një fillimi.
Kundërmimi i përroit të disiplinuar nga betoni, me ujë të shterur nuk e pengonte Lypësin të jetonte ditën e tij të zakonshme. Hapi pallton përplot zhele mbi krah, u mbështet për betoni, zgjati këmbën reumatizmë, kurse të majtën e kryqëzoi dhe vuri para leckëlëmoshën përplot njolla. Me dorën e majtë drejtoj mjekrën, mori pamje shenjtori para lëmoshdhënësve.
“Lëmoshën e sotme do e ndaj me pesë miqtë e mi”,- mendoi, dhe sikur ta kishin dëgjuar mendimin e tij u dukën skaj betoni tre nga këlyshët e larmë me shqetësimin e vëllazëruar.
Cingërr-err-err tingëlluan lehtë monedhat e para nga kalimtari, një burrë në moshë në ecjen e tij shtrembër nga e djathta, duke u mbajtur për shkopin e tij të drunjtë. Cingërima e metaltheve sikur zgjoi myezinin nga kotja në zagushinë e gushtit me zërin e tij thep me thep luginës. “Ejani në lutje, ejani…. eja….. “ dhe pushoj papritur nga kursimi ditor, një më një i dritave.
“Faleminderit, zoti të dhashtë!
Lypësi tani e kishte mësuar përmendësh peshën e cingërimës, mbërtheu centët, i shikoj dhe me to fërkoi mjekrën: “Me bereqet, i pari lëmosh”- lëshoi zërin tri herë në lutjen për mbarësi. Dhjetëcentëshin dhe pesëcentëshin i ktheu përsëri me kujdes mbi leckë.
“Edhe dhjetë centë për ta blerë një bukë” pëshpëriti. Gjysmëmajtas dukeshin këlyshët, dy nga të cilët rrinin ulur, kurse tre të tjerët nuk dukeshin nga barishtet gjysmë të venitura.
“Bani rahmet, bani rahmet, kam pesë shpirtra për t’i ushqyer”- e filloi lutjen, një refren me zë të lodhur sa herë që kalonte njeri aty pranë.
Në një ditë tregu sikurse sot, qyteza mbushej me njerëz nga fshatrat e rrethinës. Jeta gjallëroi aq shumë sa të dukej një zgjua bletësh e çrregulluar nga tymi. Pluhuri shoqëronte turmat në Tregun e Gjelbër ku shitej e blihej. Në çdo anë dëgjohet “Hajde speca…mollë… qepë… kunguj… kaftorra…pula e zogj, e çka jo tjetër. Toka dridhej nga muzika e lartë tallave e kasetashitësve, CD e DVD- shitësve sikur të ishin në garë me altoparlantit majë minares së re shkëlqimi i së cilës mbronte retë e pluhurit nga pamja. Kush ka kohë të merret me standardet e ndotjes akustike këtu. Efektet psikologjike e mendore të tyre janë përvetësuar me kohë nga ndotjet paraardhëse në jetën e parregullsive moteve. E veçanta vendore këtu është zhurma. Edhe krisma e armës është argëtuese e çka mund të pjellë pas, kush qanë kokën për cikërrima.
Lypësi gjithmonë ka kohë të mendoj edhe për gjëra banale që nuk e beson kush. Derisa priste të tretën e një buke kaluan shumë re drejt juglindjes në humbjen e tyre prapa shkëmbinjve të Kaloshit plak. Në të kundërtën e tyre kaluan dhjetëra kalimtarë të rinj e pleq, pa e lodhur mendjen për atë grumbull eshtrash nën plafin arnosh.
“Hë poet, cilën vjershë do ta recitosh, krisja njërës po deshe lëmosh”- u dëgjua zëri i të riut me xhinset e tij të shqyera nga hapeshin gojë të leckosura që nxirrnin në pamje mishtë e mbështjellë me lëkurën e zverdhur nga përditshmëria e llastuar kafeneve e tymosjeve narkotike. Anash tij zgërdhiheshin dy hije krijesash me veshje lëkure. Këmisha e zhytur me bojëra mes së cilave portreti i MichaeilJacksonit me njërën dorë helikë varej mbi kokë.
Me një zë më shumë kundërshtues Lypësi nxori nga buzët:
*“Whatabout all the dreams,
yousaidwasyoursand mine…”
“E paska harruar gjuhën shqipe, majmuni. Dikur ia shkrepte vargjeve të Naimit e Fishtës derisa alivanosej nga shqelmat e policit.
“Tregoje fytin e ndrydhur nga çizmja, ta jap një euro”- iu drejtua i riu duke u çjerrë nën kundërmimin e padurueshëm.
Lypësi mbylli skajet e mbështjellësit para fytyrës në barrikadimin e pamjeve që nuk i pëlqente.
Pas disa sharjeve u larguan të tre duke hedhur pas monedhë para këmbëve, e cila lëshoi tingëllimë të mbyllur në rrokullisjen mbi beton.
Lypësi hapi pamjen duke larguar anash fytyrës mbulesën e vënë mbi kokë. Para tij tani qëndronin katër këlyshët e larmë sikur ofronin përkrahjen për mikun e ditës. Lodhjani kishte vënë kokën mbi këmbët e para të shtrira dhe shikonte drejtë në sy.
Ai kërkoi me sy rrugës së dëgjuar të cingërimës. Një euro e bardhë, mbështetur për barishte, shkëlqente me katër yjtë e shqyer në tetë cepa të mbrehtë simetrik mes së cilëve shkronjat Malta dhe viti dymijë e gjashtë.
“Nuk më duhet lëmosha e fëlliqnakëve. Të pa njerëz! Koka e tyre nuk vlen sa koka e Lodhjanit. Hora!”- lëshoi zë që dëgjues kishte vetëm këlyshët e uritur derisa faqeve dukeshin gjurmë lotësh të njomë. Si në ëndërr iu kujtua Gjimnazi, demonstratat, arrestimet e nëntëdhjetë e tetës dhe filloi të dëgjonte zërat e torturës në njëmijë ngjyra rrëqethëse në hetuesinë namzezë.
“O malet e Shqipërisë…” i erdhi ta lëshonte zërin protestues që nuk e kuptonte përse. Lotët shpërthyen përcjell me pështymë e dënesje.
Tani nuk ishte i aftë për asgjë, as për zvarritje deri tek furra, të blinte gjysmë buke për vete dhe miqtë e ditës. Ishte prekur plaga e vjetër, lëngimi i së cilës nuk u shërua as në metropolet e lavdeve shkencore. Në kujtesën e thellë rinore iu ringjallën të gjitha vjershat e mësuara përmendësh. Ato ishin shpirti i tij dhe ai zëri i tyre deri në labirintet e torturave ku vriteshin lulet e agimit.
“Mirë u pafshim miqtë e mi! – foli përmes buzëve që dridheshin duke luhatur dorën sipër plafit të vjetër mbi barishtet në Parkun e Shpresës nën shoqërimin e plagëve besnike. Një trup mbi dheun e bekuar nga kënga e shpirti në fillimrrugën qiellore. Prehje. Një funeral i heshtur qytezës së vjetër aq sa robëria e saj.
Besnik, gusht 2014
(*Ç‘ndodhi më të gjitha ëndrrat, thanë, janë tuajat e të miat…)

MË MIRË NJË “ARMIK DIKTATOR”, APO NJË MIK ANARKIST?!

by

Nga Fadil LUSHI/Tetove/
Sa herë që ne bëjmë përpjekje të shkruajmë diç për miqtë tanë dhe për gazetën, aq herë vihemi në “siklet”, sidomos kur duhet të “kërkojmë” një kryefjalë që do t’i shkonte me “tamam” a do t’i përshtatej opinionit a vështrimit të radhës. Edhe kësaj radhe “ramë në grackë të asaj dilemës së gomarit të Buridanit!?”. Për këtë shkrim kemi dy tituj, i pari: “Më mirë një armik diktator, sesa një mik anarkist!” dhe titulli i dytë: ”Një fjalim a retorikë e retarduar dhe letargjike!”. U pajtuam dhe u përcaktuam për të parën, për faktin se ky i fundit, ndoshta, shkrimin na e nxjerr shkarravinë.
Dikur moti rilindësit shqiptarë mendjendritur kishin parapëlqyer që të ndërtojnë institucionin e dorëheqjes politike. Këtë e kishin bërë në emër të moralit kolektiv, në emër të emancipimit dhe humanizimit të fjalës së lirë a asaj ndryshe. Një ndër të parët që e respektoi këtë institucion ishte Mit’hat bej Frashri. Ata që e njohin mirë të shkuarën e tij thonë se e kishte braktisur postin e ministrit, duke e zëvendësuar me profesionin e mësuesit parauniversitar. Gjithë këtë e kishte bërë pasi që kishte hetuar anarkinë në qeveri. Asnjëherë nuk u pendua sa u përket bëmave të tij, mbase për këtë ishte i ndërgjegjshëm. Që ne të mos i lakojmë a interpretojmë gabimisht dy nocionet sociologjike në vijim (sepse, tekefundit, nuk është puna jonë), do t’i referohemi fjalorit të gjuhës së sotme shqipe, ku pos të tjerash thuhet: DIKTATURË f. 1. Pushtet i dhunshëm e i pakufizuar shtetëror, që shpreh e mbron interesat e klasës sunduese dhe që ushtrohet me dhunë nga një njeri ose nga një grup njerëzish; pushteti i diktatorit. Diktaturë ushtarake (politike, fashiste, monarkiste). Diktaturë absolute. Diktaturë e egër. Diktatura e skllavopronarëve (e feudalëve, e borgjezisë). Kishte vendosur diktaturë në shtëpi (në zyrë, në ndërmarrje), e tjerë.
Këtij nocioni të interpretuar do t’ia bashkëngjisim në vijim një “mesele”: Mbaj mend një detaj nga një “bisedë informative” të viteve të gjashtëdhjeta të shekullit të kaluar, me një inspektor të UDB-së, i cili ishte i ngarkuar zyrtarisht të inspektojë veprimtarinë armiqësore timen, të shokëve dhe të profesorëve të mi. Ai na mori në pyetje rreth trazirave a demonstratave të vitit 1968. Ne, me atë ndërgjegjen tonë adoleshente (hiq mënjanë mësimdhënësit tanë të mirë dhe të nderuar) dhe të trazuar e “paragjykuam së prapthi”. Në fillim e konceptuam si një njeri të mençur, të moralshëm dhe “demokrat”. Pas shumë vitesh mësuam të vërtetën; ai paraprakisht kishte kryer detyrën e gardianit të një burgu famëkeq. Që atëherë thoshin se e kishin avancuar për faktin se “fyelli i kishte ngecur në një vrimë…, ishte emërmadh e kryefikët”. Ai, me sjelljet dhe veprimet e tij, lëre që diktonte vullnetin dhe qasjen prej diktatori, por edhe nuk përfillte përgjigjet tona. Ndonëse ishte një diktator i kulluar, çuditërisht nuk reflektonte anarkinë.
Christiane Hoffman, opinioniste e njohur gjermane, në një vështrim të saj për diktaturën thotë: “Kur rrëzohen despotët duket sikur ka një arsye për t’u gëzuar. Por ajo që pason diktaturën (hiq mënjanë demokracinë, nënvizim yni) shpesh është më e keqe”. Rrjedhimisht, sipas “mendimit tonë”…, ajo që pason diktaturën duhet të jetë demokracia dhe jo diçka tjetër!??…, por sipas saj, “… nëse njerëzit do të ishin përpara zgjedhjes mes një diktature funksionale dhe një kaosi të shtetit të dështuar, diktatura do të ishte e keqja më e vogël”. Historia e zhvillimit shoqëror thotë se jo gjithherë despotët dhe diktatura zëvendësohet me demokracinë dhe demokratët (shembujt e tillë vijnë nga Siria, Iraku, Libia e shtete të tjera, të cilat këmbë e krye nëpërkëmbën e përjashtuan ligjet). Kësaj ndryshe i thonë anarki funksionale, qoftë ajo të hetohet në familje, në mëhallë, në institucionin e caktuar a edhe në kuadër të një partie politike. Në vijën e korrektesës, po i referohemi fjalorit të shqipes standarde edhe për nocionin e anarkisë.
ANARKI f. 1. Gjendje që krijohet në shoqëri, kur mungon pushteti shtetëror i organizuar dhe kur nuk veprojnë ligjet e rregullat e detyrueshme për anëtarët e shoqërisë; mohim i shtetit dhe i çfarëdo pushteti politik të organizuar. Anarkia feudale. Mbretëron anarkia. 2. Çrregullim që krijohet nga mungesa e drejtimit, e organizimit dhe e planifikimit; çrregullim i madh…, në një fushë. Anarkia në prodhim. Bie në anarki. Sjell (mbjell) anarki.
Një pështjellim i tillë u hetua në Partinë Demokratike që në momentin kur ajo i humbi zgjedhjet e fundit parlamentare. Këtë pështjellim më së miri e diktuan ata që dikur lindjen e kësaj partie e konceptuan si “shpëtim dhe shpresë të kombit”. Kjo anarki funksionale nuk ishte kurrgjë tjetër pos një pjellë e abuzimit të tejzgjatur të posteve nga ana e ca funksionarëve të lartë partiakë, ca prej të cilëve shkuan aq larg, saqë disa struktura të partisë politike i shndërruar në stane për të grumbulluar a sistemuar “barinj” që nuk dallojnë djathin nga gjiza, leshin nga lëkura, pelën prej kalit, dashin prej deles, delen prej qengjit, shqerrën prej kecit, kecin prej maçokut, pronarin a qehajain prej rrogëtarit…, disa nuk dalluan kryesinë e partisë prej kryeparit, kuvendin prej degës dhe nëndegës së partisë, nuk dalluan dhe nuk vlerësuan votën e sovranit, premtimin prej gënjeshtrës e të tjera. Ca prej tyre edhe e nëpërkëmbën moralin e dorëheqjes politike, jo pse nuk e bënin punën e tyre ashtu siç duhej, por pse padrejtësisht kishin zënë vendet e njerëzve të cilët dinë ta bëjnë punën ashtu si duhet.
E gjithë kjo katrahurë, lesheli apo anarki u duk a u reflektua në kuvendin e fundit të Partisë Demokratike të Shqipërisë, në veçanti në atë fjalimin e Lulzim Bashës. Se ishte një fjalim në veten e parë, të dytën a të tretën, se ishte një fjalim i dalëboje, letargjik, patetik dhe dëshpërues, se ishte një fjalim nostalgjik, se ishte një kopje e keqe dhe e zbehtë e asaj retorikës së doktorit, se ishte një përpjekje a alternativë e radhës për të dalë nga humnera ku kohë më parë ishte zhytur fund e majë…, se (nuk) ishte as peshk e as mish, se ishte një fjalim dënese për pushtetin e humbur, se ishte një fjalim ndjesie dhe i nxituar i dalë nga një mendje e shkapërderdhur gjithandej…, asnjeri nuk e kuptoi, por ama se ishte një retorikë që përloti “bashkëpunëtorët dhe bashkëmendimtarët” e tij, gjithsesi se ishte “me tapi!?”. Njerëzit e urtë dikur thoshin: Të gabosh pa qëllim është njerëzore, të kërkosh të falur në emrin tënd personal, është më shumë se humane, por ama të gabosh me qëllim dhe të kërkosh ndjesë në emër të të tjerëve ose edhe këtë hiç fare të mos e bësh, o është marrëzi, o është tallje me njerëzit që të shkojnë pas. E kjo e thënë ma kujton vaktin e njëmendjesisë apo diktaturën e proletariatit si dhe njerëzit të cilët vetvetes po edhe të tjerëve pranë tyre u jepnin a u ngjitnin tituj jomeritorë a të përdalë. Ditë më parë doli një kërkimfalje nga goja e kryetarit të Partisë Demokratike të Shqipërisë, z. Lulzim Basha, që m’u duk njësoj si një thes mielli bosh, që sa herë që ta shkundësh, aq herë prej saj dalin krunde. Fjalimi a retorika e tij ishte njësoj si ai mentaliteti komunist i së shkuarës, një vështrim sa qesharak, po aq edhe tragjik, sa i vonuar po aq edhe… Fjalimi i Lulzim Bashës përloti edhe Majlinda Bregun, do lot që nuk dihej se kujt i dedikoheshin…, partisë, Sali Berishës, kohëve të shkuara, pushtetit absolut apo posteve të humbura. Nganjëherë këto përlotje (të paragjykuara) ta rikujtojnë ditën kur u varros Enver Hoxha. Neve na mbetet të parashtrojmë pyetjen: në atë ndjesë sa kishte me të vërtetë moral (nëse vërtet ishte ndjesë politike).
Një njeri që donte t’i ndihmojë mikut, i pat sugjeruar me fjalët – pse nuk shkon te psikiatri të kurohesh, kurse ai ia paska kthyer – nuk kam nevojë se kam zonjën në shtëpi!? Ndërkaq një proverb popullor thotë shkoqur: “Kur nuk më tirret ago baba, nuk më tirret!”. Ose ajo tjetra me kopenë e dhenve të uritura që – kur nuk duan të kullotin – kërkojnë dajakun e çobanit dhe atë thikën e kasapit!?