dgreca – Page 5054 – Dielli

MASAKRAT NË ZAJAZ E RRETHINË ME 1913

November 25, 2013 by dgreca

Me rastin e inaugurimit të muzeumit memorial “Nëna shqiptare” në Zajaz/

Nga Avzi Mustafa/

Një historian thotë se kapitujt e historisë shqiptare fillojnë me fjalën luftë, jo se shqiptarët këtë e duan, por se kanë qenë të detyruar që çdo herë t’i mbrojnë trojet e veta. Historia nuk njeh asnjë rast të vetëm që i huaji të ketë venë këmbë në truallin shqiptar, pa u pritur me luftë. Këtë më së miri e dëshmon edhe fshati Zajaz me rrethinë, ku luftëtarët patriotë treguan në vitin 1912 me një heroizëm të madh iu kundërvunë okupatorit serb. Ushtria serbe, edhe pse e organizuar mirë dhe e përkrahur e ndihmuar nga çetat çetnike nga Poreçja e gjetiu, më 4 dhe 5 nëntor të vitit 1912 u prit me rezistencë të pashembullt nga fshatarët e Zajazit. Sipas një dokumenti që e shkruan një ushtarak i lartë serb në ditarin e vet. “Katundi Zajaz është i madh dhe numëron 2000 banorë. Të gjithë janë shqiptarë dhe për ta thuhet se janë shumë të rreptë në këtë anë. Ata nuk e lëshuan fshatin, duke i bërë rezistencë të madhe ushtrisë sonë”

Siç njofton i njëjtin ushtarak, “se çeta e kapitenit Danil Belimarkoviq edhe pse qëndroi heroikisht, prapëseprapë regjimenti i tretë në përleshje me vendasit (zajazlitë) çeta e ke Danillit humbi 40-50 njerëz. Nga humbjet që pësoi ushtria jonë (serbe) në luftimet kundër mbrojtësve të këtij katundi dhe katundarëve përreth, u hakmorëm duke e djegur Zajazin”.

Çetat vullnetare të shqiptarëve të Zajazit me rrethinë që morën pjesë direkt në fazën e parë kundër vendosjet së pushtetit ushtarako-policor serb ishin kryesisht katundarë nga Zajazi e rrethina. Këto çeta vullnetare në fillim ishin si një grup luftarësh të zhveshur, pa armë e municion dhe ishte e pamundur të hidheshin në luftë kundër një fuqie të madhe e të armatosur deri në dhëmbë. Por, mbrojtja e vatrave stërgjyshore ishte detyre e tyre, andaj ata pa ngurruar u hodhën në shpëtimin e vatanit.
Diplomacia serbe nga kjo humbje vepronte në dy anë. Nga njëra anë ndërmerrte aksione konkrete për ndëshkimin e shqiptarëve të kësaj ane, kurse nga ana tjetër, në fushën diplomatike, trumbetonte se shqiptarët e Zajazit gjoja janë përcaktuar për mbrojtjen e Perandorisë Osmane, duke luajtur në kartën e fesë. Për këtë shkak krerët e politikës serbe e kishin autorizuar Shtabin e Komandës së Përgjithshëm të ushtrisë serbe të marrë aksione të ashpra ndaj popullatës vendase nëpër shumë vende të ashtuquajtura “çetat për çarmatimin” e popullatës shqiptare. Me këtë rast Komandanti i Armatës serbe dhe Shefi i “Narodna Odbranës” gjenerali Bozho Jankoviq, kërkonte me ngulm nga Beogradi që t’i jepeshin autorizime të posaçme për të kryer represione të pakufizuara ndaj shqiptarëve me qëllim që popullsia shqiptare kudo që jetonte në këto troje të heqë dorë nga çdo qëndresë.
Si kudo, ashtu edhe në Kërçovë dhe rrethinë pushtuesi pushtetin e vet e drejtonte nëpërmjet organeve ushtarako-policore. Për ta pasur popullin nën kontroll të plotë, pushtetmbajtësit e ndanë Kërçovën në 14 komuna, ku administrativisht përfshiheshin 78 fshatra-vendbanime. Për seli të komunave zgjodhën vendbanimet e banuara me popullsi, siç i quanin ata, serbe, që ishin të besimit ortodoks. Kështu Zajazi me rrethinë, që përbën një tërësi rajonale, ku fshatrat prej Zajazit ndaheshin vetëm me një megjë, rrugë, përrua apo çukë kodre, u ndanë në tri komuna: Zajazi, Kollara dhe Baçishti në komunën e Milincës, Drogomishti i Madh dhe Dragomishti i Vogël në komunën e Premkës dhe Greshnica, Dllapkindolli, Reçani i Zajazit, Leshnica, Trapçindolli dhe Kolibari në komunën e Osllomesë. Një situatë e njëjtë ishte edhe me fshatrat e tjerë shqiptarë. Kjo ndarje administrative e pushtetit ushtarako-policor serb kishte të vetmin qëllim t’i kombinojë masat administrative, territorin e ushtrisë e të policisë dhe veprimtarinë propagandistike për të mbytur kërkesat e drejta të popullsisë shqiptare në këto treva.
Pushtuesi serb kishte bindjen se në Zajaz e rrethinë çështja e organizimit të pushtetit të vet në këto troje ne përkatësi, siç i quante “arnaute”, nuk do të kryhej shpejt, prandaj nuk i largoi forcat nga pozitat e tyre. Në anën tjetër, për të ulur sadopak rezistencën dhe për të riorganizuar agjenturën e vet, u përpoq me të gjitha forcat e veta të gjejë njerëz naivë për të mashtruar masën e varfër dhe analfabete. Kudo që shkonin, ata vetën e quanin “çlirimtarë të këtyre viseve”. Në një dokument që mban numrin 4837 të datës 1. IV. 1913, kërkohet që autoritete serbe së pari t’u drejtohen hoxhallarëve dhe parisë së fshatrave për të gjetur përkrahjen e tyre, duke i udhëzuar edhe si te veprojnë në bisedat e odave, në fetfatë e xhamive e kudo. Mirëpo, ky vullnet i Beogradit në Zajaz e rrethinë nuk gjeti përkrahje. Këtë e dokumenton edhe vrasja mizore e Abedin Mulla Muratit dhe maltretimi fizik dhe psikologjik i Sali Beqirit, që ishin paria e Zajazit. Në këtë kohë kemi edhe maltretimin e shumë njerëzve, siç është i njohur i a.q. “maltretimi me samar”.
Sidoqoftë duhet pohuar se kishte edhe elementë të tillë që për shkak të dobive personale, si dhe për arritjen e qëllimeve për hakmarrje individuale të llojeve të ndryshme, bashkëpunoni me okupatorin. Të gjithë këta diheshin dhe nga vendasit quheshin “kuferxhi” (valixhexhinj)
Presionet, rekrutimet me dhunë në të ashtuquajturat “batalione vullnetare”, grabitjet e të mirave materiale, bagëtive, marrja e njerëzve në punë angarie-kullakë, tatimet e renda gjthëfarëse që ishin të papërballueshme nga popullata e kësaj ane bënë që i ashtuquajturi “çlirimin serb” të jetë shumë më i rendë se në kohën e Perandorisë Osmane. Për Zajazin e rrethinën e vetmi shpëtim ishte pushka dhe mali.
Vetëdija kombëtare, si kudo ashtu edhe në Zajaz e rrethinë, kishte filluar të zgjohej. Nga gjiri i popullit dolën patriotë të shquar ku kishin marrë pjesë shumë herët në kuvende e luftëra të ndryshme për të mbrojturën çështjen kombëtare. Këtu mund të përmendin: Ali Drgomishtin, që kishte marrë pjesë në kryengritjen e Ferizajit më 1910, Rexhep Fasku që kishte emigruar në Bukuresht dhe kryente punën e sekretarit te Klubit të Mysliman në Bukuresht, Jusuf Ali Premka, Mulla Aliu (Dila), Rexhep Dauti, Sefadin Kërçova, por edhe shumë kaçakë që kurrë nuk iu ishin përkulur pushtetit serb, si Kalosh Dan Zajazi, Sadin dhe Baleja nga Baçishtishti, Sadin Selmani etj.
Pushteti i instaluar serb nën pretekstin e shtypjeve të kaçakëve, ngase ky vend njihej si vend kaçakësh që në periudhën osmane, me forcat e rregullta ushtarake dhe policore dhe çetat çetnike vendase, me në krye me vojvodët, organizonin maskara periodike, duke shkatërruar e djegur fshatra, duke masakruar banorë, pa kursyer as pleq , gra e fëmijë.
Për terrorin serb mbi popullsinë e pafajshme ka shkruar edhe organi i socialdemokracisë serbe të asaj kohe “Radniçke Novine”. Në faqet e kësaj gazete ka mjaft të dhëna për skenat e trishtueshme të terrorit e të dhunës që zbatohej ndaj shqiptarëve. I gjithë ky gjenocid ushqehej edhe nga propaganda zyrtare e Beogradit, e cila i cilësonte shqiptarët si popull i prapambetur, si plaçkitës i egër, që duhej sunduar dhe shtypur.

Edhe përkundër mjeteve e metodave më të këqija që përdori Komanda Supreme nëpërmjet organeve policore që të bindë dhe që të qetësojë, siç thoshin ata, “kaçakllëkun”, ato nuk dhanë rezultate që shqiptarët të bëhen qytetarë lojalë. Masat e jashtëzakonshme që ndërmori pushteti e keqësuan edhe më tepër gjendjen dhe erdhi puna deri te një revoltë e përgjithshme, që plasi si kryengritje më 29 shtator 1913. Kjo kryengritje sipas çetnikut e vojvodës Vasilie Tërbiq u quajt për nga përmasat si “Luftë e III Ballkanike” ose ”Luftë me Shqipërinë”.
Nga kjo gjendje që u krijua, ushtria serbe dhe çetat çetnike gjetën rastin të rihyjnë dhe të bëjnë maskara nëpër disa fshatra shqiptare. Në dokumentet zyrtare për terrorizimin apo shfarosjen e shqiptarëve shkruhet vetëm për ato raste që s’ka pasur mundësi të fshihen.
Por gjendja faktikisht qëndron ndryshe. Nuk ishte fjala për raste të rralla. Nga kujtesa popullore nuk fshihen lehtë maskat kolektive, që ndodhën në Zajaz, Greshnicë, Llapkindoll e gjetiu.
Zajazi ishte në shënjestër të hakmarrjes së forcave të armatosura sërbe. Zajazin me rrethinë e priste i njëjti fat si Pesoqanin, Sopin, Starocin, Braqanin ,Teqja e Madhe, e shumë e shumë fshatra të tjerë. Me skenarë të përgatitur serbët u orvatën të krijojnë provokim të situatave të ndryshme se gjoja zajazasit sulmuan disa administrativë dhe dogjën aktet zyrtare. Nën këtë arsyetim në xhaminë e Zajazit i mblodhën 100 burra dhe fëmijë, të cilët të gjithë u therën dhe u hodhën në bunarin e xhamisë.

Nën pretekstin e një kaçaku fare të panjohur të fshatit Greshnicë, i quajtur Feto Bajrami, ushtria serbe dhe çetat çetnike hynë dhe në këtë fshat. Së pari plaçkitën fshatin, maltretuan banorët dhe së fundi dogjën fshatin.
Një masakër e organizuar ndodh edhe kur sulmohet komuna Reshtanit nga kaçaku Ali Dedja me pretekst se gjoja ky po fshihet në fshatin Greshnicë. Okupatori në këtë fshat i mblodhë tërë fshatin dhe nga ai grumbull fshatarësh morën. Rufat Daljen, Lazam Daljen, Rrahit Abazin, Sadin Ramën, Qerim Tarin, Beqir Maksutin dhe i pushkatojnë te Përroi i Plakës. Mirëpo, siç pohojnë më të vjetërit e fshatit, kur kanë shkuar t’i sjellin kufomat, janë gjetur jo 6, por 14 të vrarë, prej tyre edhe 3 kanë fëmijë. Sigurisht rob te zënë nga trevat tjera.

Sipas disa kujtimeve varre masive në Zajaz e rrethinë ka në vendin e quajtur Bunari i Seferit, në fshatin Cërvicë
Terrorin e paparë ushtruar mbi shqiptarët nga pushtuesi serb për këtë periudhë na e përshkruan edhe Edit Durhami e cila ngriti zërin edhe në Parlamentin Anglez. Ja si shkruan ajo: “Nga krahinat e pushtuara na vinin lajme të dhimbshme mbi mizoritë e paduruara, që bënin serbët dhe malazezët mbi popullsinë shqiptare. Dhe, në vend që t’i fshihnin veprat e tyre, ata përkundrazi mburreshin me to. Një oficer serb tregonte duke qeshur se si ushtarët të tij kishin shpuar me bajonetë gratë dhe fëmijët e Lumës. Një tjetër nga dera e Petroviqëve mburrej kur thoshte se brenda dy vjetëve asnjë njeri në tokat e pushtuara nuk do të guxonte të fliste atë gjuhë të ndyrë (shqipen)… Gratë myslimane pasi i zhvishnin, i dërgonin bashkë me fëmijët e tyre në kishë për t’i pagëzuar. Brenda një brezi ne do ta serbizojmë atë popull “.
Nuk ka dyshim se synimet e drejtpërdrejta të gjenocidit të ushtruar mbi popullsinë shqiptare në vitet 1912-1915, madje edhe më vonë, bëheshin me të vetmin qëllim që nëpërmjet jetës së padurueshme, së pari nëpër fshatra ku kompaktësia ishte e madhe, të bëhej shpërngulja masive. Por, në kohën e tronditjeve të mëdha historike dhe shoqërore njerëzit piqen shpejt.
Pavarësisht nga terrori dhe propaganda e shfrenuar zajazasit e përballuan dhunën dhe nuk i lëshuan trojet e të parëve, duke penguar kështu realizimin e objektivave të qarqeve shoviniste të Beogradit për shpërnguljen e shqiptarëve dhe shkombëtarizimin e trevave të tyre.

Kujt i përket Manastiri i Shën Naumit: Shqipërisë? Serbisë?

November 25, 2013 by dgreca

Nga Justin Godart, deputet/*

Artikull në “Le Matin” 30 gusht 1921/

Murgu Naum, dishepull i Cirilit dhe Metodit, u dërgua me mission nga Car Borisi në kufijtë perëndimorë të perandorisë së madhe bullgare. Kjo gjë ka ndodhur në shekullin X.

Naumi u nis dhe ndaloi në mes popullsive, të cilat jetonin me peshkim dhe bujqësi në brigjet e liqenit të Ohrit. Atje u mësoi atyre ato pak gjera që dinte mbi fenë. Por bëri më mirë që u dha shembullin me punën e tij.

Një ditë, kur po lëronte tokën, në kohën e gjumit të pasdrekës, erdhi një ari dhe çapëloi një nga qetë e mbrehur në parmendën e Naumit. Kur u zgjua, Naumi e pa se ç’e kishte gjetur. Iu drejtua ariut, që po treste demin e ngrënë, e qortoi për këtë veprim mizor dhe i tregoi se çfarë telashesh po i hapte. Si do mundëte tani, vetëm me një ka, të çante me parmendë hulli të thella dhe të drejta?

Kjo vërejtje e arsyeshme, të cilën Naumi ia bëri me shumë thjeshtësi, e preku aq shumë ariun, saqë ky erdhi dhe u vu vetë në zgjedhë, në krah të kaut që kishte mbetur gjallë. Dhe parmenda, e drejtuar nga Naumi dhe e tërhequr nga penda e re, rifilloi të lërojë tokën pjellore.

Kur panë këtë gjë, fshatarët, të cilët kishin provuar në kurrizin e tyre, natyrën e egër të arinjëve, mësuan se Naumi kishte një fuqi mbinatyrore. Dhe ata e adhuruan për së gjalli, ndërsa kur vdiq e ngritën në rangun e shenjtorëve.

Unë e lexova këtë legjendë në Shqipëri, gjatë mureve të manastirit të Shën Naumit, ku ajo është paraqitur me pamje naive.

Dhe, në se unë po tregoj tani, këtë e bëj sepse ajo na çon tek një fakt i historisë bashkëkohore, e cila ka një rëndësi tejet të madhe për të ardhmen e paqes në Ballkan.

Manastiri i Shën Naumit është vendosur lart, mbi një kep të bregut lindor të liqenit të Ohrit. Dy kthina të ndërtesës, njëra prej të cilave përmbante një bibliotekë të pasur, u dogjën nga gjermanët në janar 1918. Mu në mes të oborrit, ndodhet një kishë shumë e vogël por shumë me vlerë e stilit bizantin, me ngjyrë qelibari të tymosur, e cila ngre kupolën mbi varrin e Shën Naumit. Ajo është ndërtuar në shekullin XIV. Brendia e kishës është shumë e errët, por pak kohë pasi futesh në të, ajo fillon e popullohet nga personazhe të panumurt, që dalin nga afresket nën dritën e qirinjëve prej dylli të verdhë. Nga të katër anët, fillojnë të ndrisin dhe të jetojnë breroret e arta dhe vështrimet e shenjtorëve.

Mu në krye të kishës, nën disa hardhi të harlisura, tre ushtarë francezë prehen në dheun që ata kishin ardhur ta mbronin. Në të vërtetë Shën Naumi ndodhej në frontin e Armatës sonë të Lindjes.

Pas armëpushimit, Manastiri i Shën Naumit u pushtua nga serbët. Po kujt duhet t’i jepet ai përfundimisht? Serbisë apo Shqipërisë?

Ky problem, për një kohë të gjatë ishte objekt studimi, aty, në vend, nga një komision ndërkombëtar i ngarkuar nga Fuqitë e Mëdha që të përvijojë kufirin e Shqipërisë. Komisioni në fjalë shpalli se Manastiri i Shën Naumit është tokë shqiptare. Konferenca e Ambasadorëve e ratifikoi këtë vendim dhe njoftoi për këtë të interesuarit.

Mirëpo ja, sot, nën trysninë e Beogradit, Konferenca e Ambasadorëve por e rivë në diskutim përkatësinë e Shën Naumit.

Kjo gjë ka shkaktuar në Shqipëri një tronditje të madhe. Por ajo nuk do të mungojë që të habisë dhe shqetësojë në Evropë, të gjithë ata që i njohin rreziqet e një politike që synon mos të prishë qejfin.

Për atë që e njeh këtë cep të Ballkanit, Shën Naumi është patjetër shqiptar. Atje lind Drini, njëri nga lumenjtë kryesorë të Shqipërisë. Atje janë rrënjosur thellë traditat fetare shqiptare. Përkushtimi për Shën Naumin nuk ka bërë pjesë asnjëherë në besimtarinë popullore serbe. Duke pasur zanafillë bullgare, ashtu si i gjithë qytetërimi i krahinës së Ohrit, ku nga shekulli X deri në shekullin XVII kishte selinë Patriarkati bullgar, kulti i Shën Naumit ka qenë pranuar dhe përvetësuar me afsh nga shqiptarët, qysh prej shumë kohe.

Këto fakte u vunë re nga Komisioni ndërkombëtar dhe e çuan atë të marrë vendimin përkatës. Që ta shfuqizojnë këtë vendim, miqtë tanë serbë përmëndin vetëm dëshirën e tyre të madhe. Dhe po ta shohim jo më të veçuar, por duke e përballur me çështjen e kufive në tërësi, pretendimi i tyre duket edhe më i padrejtë.

Duke kaluar hap pas hapi nëpër male e nëpër fusha, anëtarët e komisioneve ndërkombëatre, të shoqëruar nga teknikë përkatës, kanë punuar për të vendosur gurët e kufive të Shqipërisë. Dhe që ta kryenin sa më mirë këtë veprim praktikisht dhe me paanësi, ata në disa pika kanë bërë disa kompensime territoriale, herë në të mirë të Jugosllavisë dhe herë- por kjo ka ndodhur shumë rrallë- në të mirë të Shqipërisë. Këtu ata kanë prerë në mishin e gjallë të Shqipërisë, por atje, nga ana tjetër, kanë marrë më tepër nga toka që ishte paracaktuar të bëhej jugosllave. Pas disa vjet punimesh, kufiri shqiptar përfundoi së vendosuri, nën kontrollin e vazhdueshëm dhe me miratimin që i bëri, pjesë-pjesë Konferenca e Ambasadorëve.

Kjo vepër, pra është një tërësi e drejtpeshuar. Ne kemi të drejtë të themi se, po ta ndryshojmë në një pikë të vetme, në dëm të kombit më të vogël dhe më të dobët, do të bënim një padrejtësi të madhe.

I frymëzoftë, që atje lart, i miri Shën Naum, Konferencës së Ambasadorëve logjikën dhe forcën e shpirtit të tij!

* Marre nga “Ditarët shqiptarë-Mars 1921- dhjetor 1951″

Botoi: Dituria- Fragmente

Marshi protestues, i shqiptarëve, me 1822

November 25, 2013 by dgreca

Marshimet e shqiptarëve drejt Prishtinës, në nëntorin e vitit 1988, nëpër sqotë e shi, baltë e të ftohtë, ma kujtonin marshin e madh protestues të shqiptarëve në vitin 1822, në rrugë të pambarim, në këmbë, prej Prishtinës deri në Stamboll e mbrapa./

Shkruan: Skënder Blakaj/

Në faqet e “Rilindjes”, me titull “Rezistenca pasive”, u botuan pjesë të zgjedhura nga libri i Mahatma Gandit, “Lufta pa dhunë”. Nuk dua të ndalem e ta diskutoj faktin se mos do të thotë kjo se zbuluam njeriun, burimin dhe mësimet e shenjta për veprim dhe për rezistencë në kushte të okupimit të rëndë, i cili te ne nuk është ndërprerë kurrë, po vetëm është sforcuar, por dua ta përkujtoj një ngjarje të madhe historike të kombit tonë këtu e 180 vjet më parë. Për atë ngjarje është botuar serbokroatisht, me 1969 në Prishtinë, një libër mjaft i dokumentuar(Revolta dhe marshi protestues i banorëve të Kosovës me 1822”, i autorit Omer Nakiqeviq, me plot faksimile, me dokumente të përkthyera nga turqishtja dhe me përshkrim të rrethanave në Ballkan dhe në Perandorinë Osmane, e posaçërisht në Kosovë, kur edhe u zhvillua ajo ngjarje. Prandaj, unë nuk do të bëj tjetër pos që do t’ua përkujtoj lexuesve këtë ngjarje. Them kështu, sepse edhe me 1978, në serinë e emisioneve dokumentare për Lidhjen Shqiptare të Prizrenit, trembëdhjetë emisione njëorëshe të përgatitura nga TV i Prishtinës, është përmendur ky moment i çuditshëm e tronditës, ajo luftë e rezistencës së pazakonshme pasive e popullatës shqiptare të kadillëqeve të Prishtinës, të Vushtrrisë e të Novobërdës.

Marshimet e kosovarëve drejt Prishtinës në nëntorin e vitit 1988, mijëra sish, për mbrojtjen e atij pak pushteti që ende i kishte mbetur Kosovës, nëpër sqotë e shi, baltë e të ftohtë, ma përkujtonin marshin e madh protestues të shqiptarëve në vitin 1822 në rrugë të pambarim, rreth dy mijë km. udhëtim në këmbë, prej Prishtinës deri në Stamboll e mbrapa. Kurse të huajt këto marshet tona aq të njohura si rezistencë civile, i zbuluan dhe i mikluan si lëvizje gandiste, e neve u duk se na erdhi mirë për këtë, që na ndodh edhe shkaku i mosnjohjes së historisë kombëtare. Ata që merren me çështje të reinkarnimit të shpirtit, mbase këtu do të gjenin diçka. Ku ta dish mos vajti shpirti i ndonjërit prej prijësve të marshit të madh protestues të shqiptarëve në trupin e Mahatma Gandit dhe vetë ai, mbas më se një shekulli, i përsosi edhe ato forma të rezistencës pasive! Ose, mbasi shqiptarët fort rrallë mësojnë gjë nga vetvetja, ndoshta shpirti i Gandit ka qenë në trupin e ndonjërit nga organizatorët a të prijësit të protestës shqiptare, komandant Ebu Beqirit. Sidoqoftë, në ato javë ngjarjesh të mëdha, as të organizimeve të tjera shqiptare në vitet e nëntëdhjeta, askush nuk diti t’u thotë gjithë atyre gazetarëve të huaj se ne e kishim një përvojë të ngjashme historike, njëqind e kusur vjet para se të shfaqej mësuesi ”ynë” Mahatma, do të thotë shpirt i madh, siç e quajti populli i vet. Kurse, siç thamë, tanët ne i harruam fare. Nuk janë në asnjë skutë të historisë. Ndoshta për faktin se ky marsh i çuditshëm i shqiptarëve nuk prodhoi ndonjë rezultat. Marshi ndodhi krejt pesë muaj mbas rënies së Pashallëkut të Ali Pashë Tepelenës.

Anash këto, ama del pak si e çuditshme pse disa prej teksteve më të njohura të historisë kombëtare nuk e kapin këtë moment të rëndësishëm, aq më shumë kur ndodh në kohën e vlimeve jashtëzakonisht të mëdha në Ballkan dhe në tërë Perandorinë Osmane, e sidomos ndër shqiptarët (telashet me pashallëqet shqiptare e sidomos me Ali Pashë Tepelenën), prej të cilave edhe vetë ky marsh protestues i më se tremijë vetëve e trandin keqas mbarë Perandorinë? Të jetë kjo për mungesë të dokumenteve, të zbuluara vonë, apo pse forma e tillë e rezistencës nuk është vlerësuar e denjë për të gjetur vend në tekstet e historisë kombëtare, në mos e pastë mbytur zhurma e topave a hija e ngjarjeve të tjera të mëdha të asaj kohe?! Se, nganjëherë, përleshje e gjuajtje të vogla me armë, ku vriten 4-5 andej e 2-3 këndej, kanë zënë faqe të tëra të historisë, të librave e të monografive, janë bërë drama, filma e piktura, e kanë hyrë edhe në këngën e në kujtesën e popullit, kurse kjo hiç ose aq shpërfillshëm, aq sa është botuar libri i përmendur më lart dhe del se është futur në raftet e harresës! Pastaj, edhe një gjë paradoksale-Gandin dhe rezistencën e popullit të Indisë (nuk i thashë luftë, sepse, me gjasë,dhe ashtu duket të jetë, kur je “pasiv”, do të thotë kur nuk lufton, dhe na del paksa qesharake apo, se do të thotë që angazhohesh për liri e pavarësi, por nuk lufton, prandaj nuk të kap as historia, ose disi ngjashëm. Ja, fundja, kanë ndërruar kohët, bindjet e doemos edhe historianët. Gandizmin në botë e popullarizuan rezultatet çlirimtare në Indi,po edhe vetë pushtuesit e Indisë, pra vetë anglezët. Bile ata së voni bënë edhe një vepër madhështore kinematografike, në të cilën pa kurrfarë kompleksi i (ri)treguan botës se si një njeri të cilin mund ta barte në strajcë cilido ushtar anglez, ndërsa dhia e atij Gandit do t’u shkonte mbrapa, e gjunjëzoi Perandorinë e Madhe. Tani le të më thotë kush se Zoti është i drejtë- shkon e u çon indusve për pushtues anglezët e civilizuar, kurse shqiptarëve të zi bizantinët që shkojnë e tretin duke lanë pas vetes dëshmi të pranisë, pos të tjerash, edhe trashëgues e vazhdues të ideve të tyre të tmerrshme, pastaj osmanët, për të cilët nuk del bir nëne që mund ta marrë me mend se me ato shallvare të gjëra e kapin kamerën e bëjnë film për Gjergj Kastriotin apo për Komandantin e marshit protestues shqiptar, Ebu Beqirin. Ose për prijësin madhështor shqiptar, Dr. Ibrahim Rugovën dhe rezistencën e tij civile, lëvzijen mahnitëse të mosdhunës, atë lëvizje pozitivisht shumë kryeneçe, siç ishte edhe vetë prijësi i saj, i palëkundshëm në përcaktimin e vet të lirisë e të pavarësisë. Dhe, le ta themi që, në njëfarë mënyre, del se ka popuj që kanë pasur dhe kanë fat edhe me zaptuesit që u dërgon perëndia!(Te plote mund ta lexoni ne Gazeten Dielli te printuar)

NJË MOZAIK NË LETËRSI

November 25, 2013 by dgreca

Nga Rasim Bebo/ Chikago/

Prof. Dr . Flori Bruqi, mori rrugёn dhe ndaloi te zalli i lumit gurgullues të letërsisë shqipe. Këtu ulur, filloi të zgjedh një e nga një gurë: të vegjël, të bukur, të shndritshëm, nga ata që ta reflektojnë spektrin e diellit në fytyrë dhe të verbojnë aty për aty. I radhiti një nga një në një mozaik, të ngjashëm me atë të stërgjyshit tonë pellazg, që ndërtoi të parin mozaik në botë, këtu e mbi 4000 vjet më parë në Nekropolin e Athinës, të zbukuruar më gurë të vegjël të lumit në dyshemetë dhe muret. Prej këndej në të gjithë perandorin pellazge, që shtrihej në tre kontinente: nga Azia e vogël te Priami i madh, në Afrikën e Veriut, duke dalë në Europë te Baskët, dhe deri në veri për gjatë rrjedhjes së lumit Danub me kufi. E gjejmë kudo këtë mozaik dhe sidomos te Tempulli i famshëm i Dodonës, në Butrint, në Durrës, në Apolloni, në Trojë, në Gjenevë të Zvicrës, (si na vë në dijeni Prof. Dr. Agim shehu) dhe në shumë vende të tjera. Kur i shikojmë këta mozaikë të bukurisë së përkryer, që pasqyrojnë artin e mrekullueshëm të stërgjyshërve dhe gjyshërve tonë, ne mahnitemi që toka nënë – Demetra – i ruan për mijëra vjet. Syri ynë i përmbledh me një të parë.

Mirëpo mozaiku i të nderuarit Bruqi, është bërë në Kosove dhe në vend të gurëve të zgjedhur të lumit, ai radhit shkronjat e trashëguar të gjuhës shqipe, të konfirmuara nga Pema e 63 gjuhëve dhe nga pema, qe pasqyron prof. Dr. Flori e 47 gjuhëve, që për vjetërsi i kalon të gjitha gjuhët e botës mbi 9.000 vjet përpara. Kështu kemi të bëjmë me këtë mozaik libër, “DIADEMA LETRARE”, që përmbledh: kritikë, gjuhësi, pikëpamje, poezi. Mozaikun libër, të Prof. Dr. Florit, nuk mund ta përmbledhim me një të parë, qoftë edhe me dy, sepse duhet kohë për ta lexuar dhe studiuar me vëmendje të përqendruar. Ky grumbullim materiali, i përgatitur nga autori, zëvendëson atë të Akademisë së Shkencave Shqiptare në Prishtinë, Shkup dhe Tiranë. Sot ato institucione janë në shërbim të kursit sllavo-rus-greke. Ndërsa Shqipëria është nën drejtimin e Këshilltarit, Kolonelit, Akademikut, të asfalisë (sigurimit) grek, Janullatos. Elitat e kulturës së këtyre vendeve, janë të heshtur, të korruptuar, të politizuar, të frikësuar dhe bëjnë: “Gjumin më të rëndë dhe më të gjatë, si murgjit e pergamenave, që janë mësuar me dhomat e errëta”. (Z. Prenga).

Duke shfletuar “Diademn letrare” në faqen e parë lexohen rreshtat, që Flori i dedikon babës së tij: “Babajt tim MAZHUN BRUQI, mësimdhënës, që tërë jetën evet intelektuale e atdhetare ia kushtoi gjeografisë kombëtare”.

Ai e gjeti shkabën dykrenëshe në themelin e shtëpisë të bërë blozë.

Bregu i detit dhe Mesapliku i këndojnë Shqiponjës. Shkab’e madhe kasaba, / me dy krahë të mëdha, / nuk u dhe dhe nuk u fale. Flori Bruqi aty të zgjon historin e Dodonës. Ndër 1800 objektet e zhgroposura në Dodonë më 1875-1877, gjithçka (ndërtesa, monumente, dhurata si (ex-voto) etj. drejtpërdrejt, lidhen me mbretin e perëndive pellazge ZEUSIN. Këtu u gjetën shumë shkaba dykrerëshe, që janë përhapur në Perandorin Pellazge. Një ndër ato mund të jetë dhe ajo që gjeti Prof. Mazhun Bruqi. Dodona ndodhet 16 km. në J. P. të Janinës në Çamëri. Të gjithë autorët e lashtë si Homeri, Hesiodi, Hekateu, Akusilao, Hellaniko, Herodoti, Tukididi etj, siç na i përmend eruditi Flori, na bëjnë të ditur se, para mbërritjes së grekëve në shek e VII p.e.s. vendi banohej nga Pellazgët Hyjnor. Dodona ishte vendi i kultit, apo vendi i Shenjtë parahelen, më i lashti dhe i vetmi vend i njohur. Zeusin e trajtonin jo vetëm si pellazg por e cilësonin më tepër si Dodonas. Dodona është bërë disa herë blozë. Dodona u rrafshua në vitin 219 p.e.s. nga gjenerali etolas, Dorimahu. U rindërtua nga pasardhësit e Burrit të Ledhezës Pirro. Qëndroi e tillë deri në vitin 167 p.e.s. kur vërshuan lukunitё e Paul Emilit. Dodona Pellazge pësoi edhe një rrënim tjetër vdekjeprurës në motin 88-87 p.e.s. prej trakasve aleatë të Mitridatit… Më 435 e.j. perandori i lindjes, Teodori urdhëroi “shuarjen e përhershme të Dodonës Pellazge si zjarrishte pagane dhe shndërrimin e saj në një nyje të krishtere më 475 e.j. fillimisht nga vandalët dhe më pas (551), Totila me barbarët ostrogotë, të pasuar nga saraqenët e bullgarët etj., e fshinë përjetë të jetës nga faqia e dheut Dodonën, kryeqendrën europiane të pellazgëve, – populli më i lashtë në kontinent. (Dhimiter Pilika “Pellazgët”,f. 161). Flori Bruqi të jep drejtimin dhe te hap rrugë, për t’u thelluar në “Kujtimet” e Ismail Qemali, që thotë: se, “Në vitin 1866, kur isha këshilltar politik i valiut të Janinës, gjatë një vizite tek pronat e një miku tim në fshatin Melingus, kisha dalluar disa rrënoja, që i lidha me tempullin antik të Dodonës. Dhjetë vjet më vonë ia tregova mikut tim në Vlorë Karapanos”. Ky filloi menjëherë gërmimet në Dodonë pas 1460 vjetësh, duke nxjerrë në dritë një sasi thesaresh arkeologjike me vlerë të jashtëzakonshme. (P. Xh. “Ilirira”, 6-2-2006, f. 24). Karapano, vllaho-grek, i shkathët, shumë nga këto thesare të Dodonës ua fali si dhuratë delegatëve të Anglisë dhe të Francës, që ishin anëtarë të Kongresit Berlinit. Me qëllim, për të përkrahur kërkesat e qeveris greke në këtë Kongres.

Prof. Dr. Flori Bruqi, hynë në plejadën e njerëzve më të shquar të kombit shqiptar. Ai është trim, i papolitizuar, nacionalist i pastër, me pak fjalë, të hap horizont për t’u futur thellë në ngjarjet historike. E gjeti shkabën dykrerëshe në themelin e shtëpisë të bërë blozë. Ashtu si Dodona u bë disa herë blozë, por prapë u ngjall, se, “fara shqiptare nuk është delikate dhe që të goditet lehtë, e të rrezikojë të zhduket. Është e fuqishme, e ashpër, luftarake, që nuk mund t’i nënshtrohet të tjerëve. Ajo i jep rëndësi kombit, ekzistenca e saj e mposht edhe kohën. Ajo mbizotëron aty, ku popujt e tjerë dështojnë. (A. Kola “Arvanitasit” f. 166). Një ndër plagët e mëdha, është Shqipëria Londineze, që eruditi Flori e përmend dhe analizon shpesh në librat e tij të shumta. Prof. Dr. Eshref Ymeri thotë: se Shqipëria nuk ka qenë 116.000 km2 por 134.000 km2, shifër kjo e marrë nga enciklopedia Ruse.

Lexuesin e shtinë Flori për t’u thelluar në problemet kardinale të popullit tonë, i cili ka kaluar në luftra me pellgje gjaku. Pikërisht Kryengritja e madhe e vitit 1913, që kishte përfshire gjithë trojet shqiptare e ktheu vendin ne shkatërrim dhe mjerim me pellgje gjaku? A. Baleta shkruan: “Kryengritjet shqiptare që u bënë në Kosovë më 1908 – 1910 – 1912, praktikisht ia shtrinë rrugën Serbisë, sepse u harxhuan, u grinë forcat me Turqinë. Sot nuk kemi të drejtë të mos i vlerësojmë ngjarjet si duhet, që të mos i bëjmë të njëjtat gabime, Është fakt i njohur tashmë, se përplasja shqiptaro-osmane e viteve 1911-1912 dobësoi ndjeshëm potencialet dypalëshe. Pikërisht, pak jave pas mbarimit të kësaj lufte, Më 18 gusht po të vitit 1912, filloi sulmi ndaj territoreve shqiptare, nga Mali i Zi, Sërbia dhe Greqia. Nëse lufta e shqiptarëve do të përqendrohej kundër këtyre agresorëve, padyshim që dhe harta e sotme e Shqipërisë do të ishte ndryshe. Në faqen e parë të këtij “Mozaiku Letrar”, Kur Mazhuni gjeti shkabën dykrenore në themelin e shtëpisë bërë blozë të pa dëmtuar, e pastruan nga bloza dhe e vendosën te këndi si më parë. Shfletojmë librin më tej dhe shikojmë një fotografi familjare me tre breza dhe me 14 veta të grumbulluar si një tufë trëndafilash, që pasqyron një familje shtet brenda shtetit. Sa bukur, kur sheh gjyshërit, fëmijët e tyre dhe nipër e mbesa, të ulur dhe në këmbë me çiltërsi. Kjo është familja, Kosova sot e gjallë, dinamike, e lulëzuar, që e përshkruan biri i saj Flori Bruqi. Jo më larg se 14 vjet, Flori përshkruan: Populli i Kosovës – UÇK-ja dhe NATO = Liria e Kosovës. Të ngjethet mishtë kur dëgjon dhe shikon kasaphanën serbe. Gazeta “Iliria” shkruante në atë kohë: Kur shkova në zyrë, thotë, Magdalena Ollbrajt dhe pashe mbi tavolinë gazetën, me fotot e masakrave serbe në Kosovë, u trondita dhe mora Klintonin në telefon, NATO duhet të filloi sulmin për të ndalur këtë gjakderdhje të këtij populli trim, të përmendur në histori.

Presidenti amerikan Bill Klinton shprehej në qershor të vitit 2002 se: “Nënë Tereza ishte e para që më bëri të dua kombin shqiptar dhe tani ndihem shumë krenar që plotësova një detyre morele të saj ndaj vlerave të lirisë”. Fjala është për shpalljen e Kosovës të pavarur. (Prof. Dr. Saimir Lojla ”Bota sot” 19-10-2004)

Tani vijmë te fundi i shekullit që shkoi, te përshkrimi i luftës së Kosovës nga Prof. Dr. Flori Bruqi: ‘Lufta filloi më 12 shkurt 1998 deri në 23 mars 1999. Më 12 qershor 1999 hyri NATO në Kosovë. Në këtë luftë u dëbuan 800.000 shqiptarë, u vranë 15.000 persona, nga këta, 2400 luftëtarë të UÇK, janë zhdukur rreth 5000 njerëz, janë përdhunuar afër 20.000 femra, janë rrëmbyer mbi 3000 shqiptarë dhe akoma nuk u dihet fati i 2087 të tjerëve, Kanë djegur 1.100 vende banimi, kanë plaçkitur djegur e shkatërruar mbi 200.000 shtëpi, banesa, objekte kulture, shkencore, fetare. Ky përshkrim do te mbetet si pjesë e krestomacisë historike, për ta përdorur çdo person i kulturuar dhe sidomos çdo historian për referenca. Kosova fitoi Lirinë.

Me ardhjen e Titos së vogël në Shqipëri, Miladin Popoviçi si udhëheqës suprem mbi Enver hoxhën, po ta zije në gojë Kosovën dhe Çamërinë, të jepnin karamelen e plumbit pas kokës.

Grekët Çamërinë e vranë, e therën, e dogjën, përdhunuan dhe e dëbuan, pa pasur asnjë ndihmë nga shteti amë, po vetëm sabotim dhe diskriminim. Kosovën e tradhtuan vetë udhëheqja shqiptare. Djemtë e Shaban Polluzhës, rreth 40-50 mijë frymë dorëzoheshin te vllau shqiptar dhe ky vëlla tradhtar ja dorëzonte serbëve, që i asgjësonte në masë si në masakrat e Tivarit etj. Te gjitha këto ngjarje pikëllimi i gjen te libri “Diadema Letrare” të përshkruara në art.

Ndërsa Çamëria u tradhtua nga qeveria shqiptare dhe Akademia e Shkencave, greku e shpalli Çamërinë, si toponim që nuk ekziston, duke njoftuar institucionet ndërkombëtare për ta ligjëruar dhe u ligjërua. Arritën deri aty, sa Ministri i Jashtëm grek, deklaroi serbes, pa u trembur fare se “Çamërinë unë nuk e njoh” dhe qeveria shqiptare hesht, se është bërë Tirana më keq se Athina për kombin shqiptar

Pikërisht për këtë, historiani sllav në Maqedoni, arriti të nxjerrë nga goja se maqedonasit e sotshëm ishin stërnipërit e Lekës së Madh dhe më tej, “Prof. Polljanski” tha se Skënderbeu nuk ishte shqiptar. Ne e pyetëm: Profesor, për cilën Maqedoni flisni, sepse për ne historianët, ne kohën e Aleksandrit të Madh, ju bridhnit ende në stepat e Rusisë, kurse në viset e Aleksandrit të madh, keni ardhur 10 shekuj më vonë. Polljanski u përgjigj … “Ne, -tha ai,- maqedonët, me të vërtetë kemi ardhur shekuj më vonë, por përderisa u vendosëm në trojet e maqedonëve të lashtë, ne jemi pasardhësit e tyre, jo vetëm pasardhësit e tyre kulturorë por edhe gjenetik.Sot akademikët sllav të Shkupit, nuk duan të dinë fare për saktësitë historike. Për ta, sllavo-maqedonët e ditëve tona, vëllezërit e bullgareve dhe të serbëve, kur e do puna, janë sllavë, kur nuk e do puna, nuk janë sllavë, por pasardhësit e maqedonëve të Aleksandrit të Madh. Ndërsa shqiptarët i quajnë disa “ashkla”, që kanë shpëtuar pa u zhdukur. (N. Muhameti “Maedonia…”, bot. 2009, f. 415). Te “DIADEMA LETRARE” ne shikojmë Flori Bruqin si erudit, i prozës dhe i vargut, duke i zgjedhur gurët e mozaikut dhe duke i radhitur, si nacionalist në plejaden e njerëzve më të shquar të Kombit shqiptar.

ÇABEJ thotë: “Nuk mundet të shkëputet kërkimi gjuhësor, pa pasur parasysh faktoret hitorikë. Flori, me Diademën Letrare, zë vendin e Çabejt që ka vdekur, duke kritikuar “hartën e kulturës indoeupiane, pa e ditur tani se si do të konsiderohemi, në çfarë konteksti si gjuhë e humbur, e rrëgjuar, apo etni, a popull i zhdukur. Prof. Dr. Flori Bruqi, zuri vendin e dhjetëra Profesorëve që punojnë në Akademinë e Shkencave, për të vënë pikën mbi “i”, duke argumentuar me duzina libra dhe tema te ndryshme të tij dhe duke grumbulluar shumë shkrime nga autorë të ngjashëm me veten e tij. Ai thotë: “Të gjitha veprat e mija kanë si lajtmotiv i çështjes Shqiptare. Nuk është e rëndësishme çfarë mendon Qosiqi?!
Flori shkruan: “Kam lexuar, po, dhe ç’nuk kam lexuar, madje ç’të lexuar se (!), nga autorë serbë, beogradas dhe jo vetëm, opinione nga më të neveritshmet dhe më përçmueset, nga më përdhosëset dhe më poshtërueset, nga më të përdalat dhe më të përçartat dhe jo vetëm, që të mos them edhe raciste – kundër shqiptarëve. Më vjen ndot edhe t’i kujtoj, e pale më t’i shkruaj a citoj, gjithçka u fol e u shpërfol, gjithçka u shkrua e u nënshkrua, gjithçka u botua e u stërbotua, “nashke”, e jo pak edhe në gjuhë të huaja, që s’i zë në gojë asnjë i çmendur. Dhe as i ka edhe fjalori më i zi me sharje e fyerje, me poshtërime e ofendime, me mallkime e stërmallkime. S’është nevoja të përbaltesh e të pisërohesh me andriqët e çubrilloviqët, sepse balta të baltëron, e pisi të pisëron. Mjafton të ndyesh gojën vetëm me një e të vetmin emër e mbiemër, me atë më “aktualin” dhe më të ziun nga aq të zinj, “babanë e kombit serb” – Dobrica Qosiqin”. Akoma më shumë: Kriminelët serbë “kanë bërë llamba me kafka shqiptarësh të vdekur, u kane prerë kokën, ua kanë zier në tenxhere, u hoqën katër dhëmbë ari, dhe kafkën e kane ngjyrosur, e kane bere llambe tavoline!” ka thënë S. Stojanoviç. Ata u vranë për Kosovën e lirë… Flori shkruan: “Tridhjetë e një vjet më parë, në rrethin e Shtutgartit në Gjermani, Lëvizja politike për çlirim kombëtar, mori një goditje të rëndë në atentatin kundër Jusuf Gërvallës, Kadri Zekës dhe Bardhosh Gërvallës, tri figurave të rëndësishme politike dhe organizative të lëvizjes kombëtare në emigracion. 17 janari 1982 ishte datë që tronditi zemrat e bashkombasëve të tyre si në trojet shqiptare, ashtu edhe në shtetet perëndimore, ku jetonte dhe vepronte një komunitet i tërë politik”.

Dy vjet para të quajturës demokraci dhe 17 vjet para atentatit kundër tre djemve Kosovar, dënohet me varje në litar për t’i këputur vargun politik, Havzi Nela, nga Presidenti Ramiz Alia i komunizmit, që kaloi president i demokracisë me fjalën: “Enver hoxha ka vetëm ditëlindje”.

Rasim Bebo Addison Chikago nëntor 2013 .

Dibranët në Amerikë festuan së bashku 101 vjetorin e Paverësisë

November 25, 2013 by dgreca

Manifestimi i dibranëve në “Orion Palace” në qytetin e Brooklynit- Nju Jork, shënoi edhe fillimin e aktiviteteve në zonën e ashtuquajtur e “Tri – Shteteve” me rastin e 28 nëntorit- Ditës së flamurit…../

Nga BEQIR SINA, Brooklyn NY/

BENSONHURST – BROOKLYN NY : Në Nju Jork, ishte Shoqata Atdhetare Dibra, mbrëmë e cila nisi veprimtarit e komunitetit shqiptar me manifestimet për 28 nëntorin Ditën e Flamurit – 101 Vjetorin e Shpalljes së Pavarësisë së Shqipërisë. Shqiptarët e Amerikës, nëntorin e shohin si muajin më të rëndësishëm, kudo që janë, pasi është ky muaj dhe kjo ditë e shënuar, ajo, që i bashkon të gjithë shqiptarët, prej nga e kaluara e vuajtjes dhe sakrificës, por edhe deri tani tek shpresat që kan për një të ardhme më të ndritur.

Manifestimi i dibranëve në “Orion Palace” në qytetin e Brooklynit- Nju Jork, i cili shënoi edhe fillimin e aktiviteteve në zonën e ashtuquajtur e “Tri – Shteteve” me rastin e 28 nëntorit- Ditës së flamurit, mblodhi së bashku dhjetra familje dibrane, të cilave iu bashkëngjiten në këtë festë, edhe bashkëatdhetar tanë, miq dhe dashamirë nga Shqipëria, Kosova e viset e tjera shqiptare.

Të pranishmit në fillim të darkës solemne, nderuan me qendrim në këmbë; himnin kombëtar të Shqipërisë e atë të Shteteve të Bashkuara. Himni kombëtar Amerikan u këndua nga tenori i ri i talentuar Bledar Maqellara, ndërsa ai i Shqipërisë, u kënduan nga sopranoja e njohur nga Shkupi, Deshira Ahmeti-Kerliu, ekzekutuar nga orkestra Fisnikët.

Më pas me një minutë heshtje të pranishmit qëndruan në këmbë, në shenjë nderimi për të gjithë ata të rënët, martirët dhe dëshmorët e kombit tonë, ata që dhanë jetën për flamurin kuq e zi me shkabën me dy krena gjatë gjithë historisë tonë shekullore –

Në këtë mbrëmje festive mori pjesë edhe përfaqësuesi shtetit të Kosovës, Konsulli i Përgjithshme i Republikës së Kosovës në Nju Jork, ambasadori Bekim Sejdiu, zoti Michael J. Cusick, një ligjvënës i shtetit të Nju Jorkut, i cili përfaqëson Qarkun 63të, tëKuvendit të Shtetit të New York, distrikt ky që ndodhet në ishullin e “dibranëve” Staten Island, Dr.Skënder Kodra, Kryetar i Akademisë Shqiptaro-Amerikane të Shkencave dhe Artit, zoti Rrape Ruci, President i Institutit “Gjergj Kastrioti, Skënderbeu”, si dhe veprimtar të tjerë të dalluar të komunitetit.

Manifestim me rastin e 101 vjetorit të pavarësisë së Shqipërisë, e deklaroi të hapur udhëheqësja e kësaj feste, Julinda Daci, e cila kujtojë qysh në fillim të fjalës së saj se së bashku para një viti në mënyrë solmne, në një ambjent tjetër po kaq të bukur, kremtuam jubileun madhështor të njiqind vjetorit të pavarësisë të atdhetut tonë të dashur.

“Ndërkohë, tha ajo sonte rishtazi e kemi për nder të kujtojmë bëmat e rilindasve tonë të shquar edhe në njëqind e një vjetorin e pavarësisë së saj. Të kujtojmë e nderojmë pikërishtë të gjithë ata që frymëzuan masat e gjëra popullore, për një luftë të pa kompromisë ndaj të huajve, të cilët nuk donin vetëm nënshtrimin, si në kohën e turqëve, po më keq se aq: shuarjen e kombit shqiptar, për t’u shtrirë vetë në ato troje”

Fjalën kryesore në nder të 101 vjetorit të Pavarësisë së Shqipërisë, e mbajti kryetari i Shoqatës Atdhetare Dibra, zoti Musa Paçuku, i cili pasi falenderoj të pranishmit për pjesmarrjen dhe mysafirët e nderuar, dashamirët dhe miqt e shoqatës, mbajti një fjalim mbi rëndësinë dhe vlerat që mbart kjo festë, për të gjithë shqiptarët kudo që janë.

“Jemi mbledhur sot në këtë mbrëmje të bukur festive ashtu si për çdo vjet me këtë ditë të shënuar, që të kujtojmë dhe të festojmë 101 vjetorin e shpalljes së pavarësisë së Shqipërisë, tha Paçuku, posaçërishtë, atë ditë kur më 28 nëntor të vitit 1912, kur populli shqiptar kurorëzoi ëndërrat dhe aspiratat mijëvjeçare të tij – duke i dhënë fund sundimit më të gjatë në historinë e tij, sundimit osman dhe duke shënuar kështu kthesën rrënjësore dhe historike për fatet e kombit të tij”.

Gjatë fjalës së tij, ai permendi faktin se Pavarësia mbart sakrificat e shumë brezave, duke u kthyer në një vepër popullore, në themelet e së cilës kishte vënë gurë gjithë Shqipëria.
“Ngaqë, jemi dibranë, theksoi më tej kryetari i kësaj shoqate zoti Musa Paçuku, në këtë ditë të shënuar nuk mund të lë pa permendur rolin dhe kontributin e dibranëve në Pavarësinë e Shqipërisë më 28 Nëntorë 1912. Pra, dëshiroj të potencoj se kontributi dhe lufta e dibranëve, iu bashkëngjitë asaj të gjithë shqiptarëve, prej Kosovës e deri në Çamëri, kudo ku i thonë Shqiptari” permendi Paçuku.
Më pas ai tha se “ky kontribut i dibranëve, ka qenë para dhe pas kësaj periudhe. Mbasi për këtë të shumtë kan qenë historian, hulumtues dhe studiues të historisë shqiptare vendas dhe të huaj – të cilët mendojë se me fakte dhe dokumente të kohës, kan shkruar shumë për rolin dhe kontributin e shqiptarëve të trevave veri-lindore të Shqipërisë gjatë historisë, ku përfshihen Dibra dhe dibranët të cilët kan një vend historik në rolin dhe kontributin e tyre në Pavarësinë e Shqipërisë më 28 Nëntorë 1912.”
Në fund të fjalës së tij kreu i dibranëve pohojë;, megjithëse, Shqipëria, është anëtare e NATO-s, Aleancës së Atlantikut të Veriut dhe ndodhet sot shumë afër qëllimit të saj strategjik e kombëtar. dhe ajo po aspiron të bëhet nesër pjesë e asaj së cilës i përket gjeografikisht, Evropës së qytetëruar Bashkimit Europian, dhe Kosova sot është e lirë dhe e pavarur, çështja shqiptare ka avancuar shumë, ne të gjithë shqiptarët, kudo që jemi të ndërgjegjëshëm për të thënë; se çështja jonë ende nuk ka përfunduar. Pra, tek të gjithë shqiptarët mendojë se ka shumë për të bërë: Eshtë çështja çame që duhet zgjidhur, janë më shumë të drejta për shqiptarët që duhen realizuar që ata të mos driskriminohen në Presheve Bujanovc e Medvegje, si dhe në Mal të Zi, e të tjera”

Më tej, duke i dhënë fjalën folësit të rradhës moderatoria e festes, tha se “nuk mundem të le pa permendur dhe miqesinë tonë me popullin amerikanë, të R. së Shqiperisë me SHBA, përkrahjen që i kan dhënë Shqipërisë, Shtetet e Bashkuara prej presidentit Wilson, Bushi i vjetër me “Vijën e Kuqe’ në prag të Krishtëlindjeve, në 1991, dhe deri tek roli i presidentit Klinton gjatë luftës në Kosovë, dhe ai vendimtarë i Presidentit George W. Bush në pavarësinë e Kosovës, si dhe mbështja e administratës Obama” tha ajo duke ia dhënë fjalën përshëndetëse ligjvënësit të shtetit të Nju Jorkut, zoti Michael J. Cusick, mikut të shoqatës Dibra në Staten Island. I cili, pos përshëdetjes së rastit duek përcjell urimet më të përzemrta të 28 Nëntorit, tha se jam i impresionuar nga puna dhe kontributi i shqiptarëve në distriktin 63të në ishullin Staten Island.
Manifestim me rastin e 101 vjetorit të pavarësisë së Shqipërisë, e përshëndeti në emër të qeverisë së Kosovës, Konzulli i Pergjithshëm i Republikës së Kosovës në New York , ambasadori Bekim Sejdiu,

Në emër të Republikës së Kosovës dhe në emër tim personal kisha dëshiruar me këtë rast të përshëndes shoqatën Dibra, për ftesën të marë së bashku me ju pjesë në këtë festë të bukur, tha ambasadori Sejdiu.

“Me këtë rastë shpreh gjithashtu në emër të Republikës së Kosovës, të cilën unë e përfaqësojë në SHBA, një falemnderim të veçantë për atë që Dibra dhe dibranët bënë për Kosovën, gjatë momenteve më të vështira të saj – eksodin e madh gjatë luftës së Kosovës – për çlirimin dhe pavarësisnë e Kosovës – mbasi poulli i Kosovës dhe R. e Kosovës nuk do t’a harrojë asnjëherë atë që bëtë ju për Kosovën “.

Në këtë përvjetor, viojë Konsulli i përgjithëshëm i Kosovës, të madh ne festojmë e kremtojmë edhe të arritura të mëdha, të gjithë së bashku si komb pavarësisht kudo që ndodhemi.

“Dhe si e dini të gjithë, u shpreh zoti Sejdiu, kemi kaluar në beteja të vështira, mirëpo, kemi shënuar fitore të mëdha, dhe si e theksojë më parë kryetari juaj zoti Paçuku, ceku ai të arriturat e kombit shqiptar dekadat e fundti kan qenë të jashtëzakonëshme : Kosova e lirë dhe e pavarur, Shqipëria në Nato, Shqipëria e Kosova, janë për t’u bashkuar fuqimisht, do të thotë në integrimin e tyre në familjen euro-atlantike, Bashkimit Europian. Pra, shtoi ai të arriturat janë të mëdha; por sfidat na mbesin të gjithëve. Nëse shekulli i kaluar ka qenë ai i vuajtjeve dhe sakrificave, por edhe i përpjekjeve titanike dhe mbijetesës së kombit shqiptarë, shekulli në të cilin ndodhemi tash, u shpreh ai do të jetë shekulli i zhvillimit, dhe i përparimit të kombit shqiptar. Dhe, ashtu si kemi punuar së bashku deri tani jam i bindur se do të punojmë së bashku për të arritur qëllimeve madhore që kemi përpara” tha në fjalën e tij përshëndetëse, Ambasadori Sejdiu, Konsulli i Përgjithëshëm i Kosovës.

“Mbremja festive e 101 Vjetorit të Pavarësisë, sipas kryetarit të Shoqatës Atdhetare Dibra, zoti Musa Paçuku, do të bëhet edhe si pikënisje e nje tradite te re -Mbasi Shoqata Atdhetare Dibra në Staten Island, ku jetojnë e punojnë mbi 15 mijë dibranë, çdo 28 Nëntor, do të nderojë me çertifikatën “Mirënjohje Dibrane”, të gjithë ata dibranë dhe dibrane, që kan kontribuar për komunitetin shqiptarë, veprimtarit dhe aktivitetin e tyre në SHBA, Dibrën – edhe Shoqatën Atdhetare Dibra, si dhe figura dhe veprimtar të dalluara nga Dibra e Madhe”. Me këtë rast, tha Paçuku, meqenëse, ky është fillimi – kësaj rradhe SHAD, vendosi të nderojë këtë persona me motivacionet përkatëse : z. Haxhi Maqellara,z. Lavderim Cami,z. Ylber Pilku, Dr. Mensur Klloboçishta, znj. Leunora Abdullahu,z. Murat Mela, dhe znj. Julinda Daci, duke i lënë vedin asaj që në 28 Nëntorin e ardhëshëm, ta vazhdojmë këtë nderim me personalitete të tjera, figurave të njohura, këto veprimtarë te dëshmuar të çështjes kombëtare.

Më pas kryetari i SHAD, zoti Musa Paçuku, u dha një respekt të thellë pas vdekjes në emër të shoqatës, tre ish anëntarëve të saj, që nuk janë më në mesin e tonë: i ndjeri Sami Markja, Rexhep Herbeli dhe Beqir Markja

Mbrëmja festive me rastin e festës së 101 vjetorit të shpalljes së pavarësisë së shtetit shqiptar, në “ishullin” e dibranëve Staten Island – New York, u shoqërua me një program të pasur artistik , përgatitur me mjeshtëri nga “Bilibili i këngës Dibrane” këngëtari dibranë Haxhi Maqellara.

Programi dhe repertori i pasur artistik, i këngëtarve i dhuruan një atmosferë të mrekullueshme kremtimit të ditës së flamurit dhe të pavarësië – në “Orion Palaca” në Brooklyn – New York . Grupit “Fisnikët” nga Staten Isaland iu bashkangjiten në këtë manifestim edhe Deshira Ahmeti-Kerliu, Arjan Kerliu dhe Bledar Maqellara dhe këngëtari nga Dibra e Madhe Lundrim Paçuku

Pjesëmarrësit, gjithashtu patën rastin të ndjekin çiftin Deshira Ahmeti-Kerliu – Arijan Kerliu me duetin e talentuar Bledar Maqellara dhe Lundrim Paçuku, të preformojnë me një mjeshtri të rallë pjesë të muzikës të lehtë, klasike dhe asaj popullore shqiptare. Dy vëllezërit dibranë Maqellara, Haxhi dhe Agron e “ndezën” atmosferën me një kolazh të pasur me këngë, valle e melodi, nga të gjitha zhanret dhe tervat shqiptare.