dgreca – Page 569 – Dielli

Lamtumirë mësuesi veteran i Dibrës z. Zyhdi Daci-Humbi jetën në aksident në Staten Island, NY

May 24, 2020 by dgreca

Nga Keze Kozeta Zylo/*

Në Staten Island në Nju Jork është ndarë nga jeta veterani i arsimit shqiptar në Dibër z.Zyhdi Daci. Zoti Zyhdi Daci në moshën 79 vjeçare humbi jetën nga nje aksident automobilistik në një lagje të Nju Jorkut, Staten Island ku dhe ai banonte duke lënë në pikëllim bashkëshorten e tij fisnike znj.Lutfije dhe dy fëmijët e mrekullueshëm Julindën dhe Fisnikun.

Ai po ecte në rrugen e tij me biçikletë, udhëtim që e bënte përditë dhe e kishte pasion ecjen me biçikletë, por mjerisht një shofer me automjetin e tij e goditi për vdekje në zonën “Bulls Head” në rrugën “Signs Road”.

Mësuesi veteran nga Dibra e Madhe, qytet shqiptar nën shtetin e Maqedonisë së Veriut ka dhënë një kontribut të vyer në mësimin e gjuhës shqipe në dhjetra breza dibranësh. Me dhimbje të thellë e morëm lajmin e vdekjes së tij të parakohshme, vdekje që i erdhi nga aksidenti rrugor.

Ndonëse jetojmë në kohë pandemike, një kohë lufte e pazakontë botërore dhe në Amerikë gati 100. 000 njerëz kanë humbur jetën nga Covid 19, përsëri ka njerëz që humbin jetën nga shkaqe të ndryshme si në rastin në fjalë me te ndjerin Zyhdi Daci.

Në bisedat tona shpesh na tregonte për orët e mësimit që zhvillonin në shkollën shqipe në Dibër së bashku me bashkëshorten e tij, znj.Lutfije Daci një tjetër veterane e arsimit shqip.

Ai ishte një rrëfimtar i mirë i historive dhe kishte një memorje të shkëlqyer, por ajo që e bënte më tërheqëse për ne që e dëgjonim ishte qetësia e tij dhe mënyra si i tregonte. Ne i njohëm ata në Kolegj në Globe Institute në Manhattan, ku edhe pse në moshe të thyer ata kishin etje të mësonin gjuhën angleze dhe të njiheshin më shumë bashkatdhetarë të tjere shqiptarë apo dhe me kombësi të ndryshme. Z.Zyhdi Daci shprehte mirënjohjen e pakufishme dhe për popullin e Tiranës që i mirëpriti dibranët në kohën e shpërnguljeve të mëdha, të eksodeve që boshatisën Dibrën në vitet 1913-1915 dhe më pas.

Zoti Zyhdi Daci merrte pjesë në shumë aktivitete në Diasporë ku kulmonin me Shoqaten Atdhetare “Dibra” dhe ishte aktiv me sa mundësi që kishte. Ai ishte një besimtar i devotshëm dhe e donte Amerikën, Atdheun e dytë të shqiptarëve.

Si familje kemi pasur lidhje dhe i kemi njohur nga afër këtu në Diasporë në New York. Të dy si bashkëshortë kanë marrë pjesë në disa aktivitete të Shkollës Shqipe “Alba Life” qysh në krijimin e saj.

Nuk kishte më kënaqësi kur për disa kohë i shikonim si gjyshër të vinin pranë Shkollës Shqipe “Alba Life” në Staten Island duke sjelle mbesën e tyre prej dore Lejlën e bukur dhe aq të sjellshme. Në takimet mëngjesore të shtunën në hollin e shkollës me prindërit ai shpesh i këshillonte: Ne edhe pse jemi mësues të dy ne e sjellim mbesën tonë këtu në shkollë me shumë kënaqësi. Dhe ja pse: u shpjegonte veterani me shumë dashuri dhe emocion hapjen e shkollës shqipe, sepse nuk ka si shkolla, mjedisi, klasa, mësuesi si dhe dalja para klasës kur flet shqip, të gjitha këto së bashku krijojnë efektet e duhura të të nxënit për të mësuar gjuhën amtare, ndryshe ajo do të ngelet e cunguar. Ai shpesh sillte me qetësinë e tij fjalë të mënçura nga dijetare, që ne të mos rreshtim asnjëherë për t’ju mësuar fëmijëve tanë gjuhën e ëmbël shqipe, ose recitonte poezi nga Naim Frasheri poet qe e kishte shumë për zemër si: Gjuha jonë sa e mirë/ Sa e ëmbël, sa e gjerë/ Sa e lehtë, sa e lirë/ Sa e bukur, sa e vlerë!

Mbesa jonë e parë Dea pati fatin që të kishte në vitin e parë të jetës së saj për kujdestare bashkëshorten e Zyhdiut, mësuese Lutfijen dhe sigurisht mirënjohja jonë do të jetë përgjithmonë. I ndjeri Zyhdi gjatëdiskutimeve kishte dhe një humor të hollë, ja i thoshte babait tim Brahimit me të cilin krijoi miqësi në vitet e fundit të jetës dhe dilnin bashkë në park, unë do të mesoj dialektin dibran, ju dialektin toskë dhe bisedonin pafund për historitë e ndryshme kombëtare.

Këta mësues veteranë shqiptarë që janë pasuri për ne në Diasporë dhe që duan që brezat e lindur jashtë Mëmëdheut të mos e harrojnë gjuhën shqipe duket sikur na kujtojnë mendimtarët e lashtë se: “Ai që e zotëron gjuhën e vet vlen më tepër se ai që pushton një qytet”.

Ata vazhduan t’ju mesojnë ABC-në edhe në shtegtim nipërve dhe mbesave të tyre, vazhduan t’i ushqejnë rrënjët e pemës gjenealogjike të Rilindasve, që dhanë gjakun e tyre për Alfabetin shqip. Shkronjat shqipe janë dritëza në çerdhen e Diasporës dhe keto i përhapin mësusesit e përkushtuar ndër familjet e tyre apo ku të kenë mundësi të ndryshme.

Këta burra patriote mbajnë gjallë vlagën e Mëmëdheut tonë!

Me humbjen e parakohshme të Tij, famija humbi njeriun më të dashur, Diaspora ka nje shqiptar atdhetar më pak, ndërsa Dibra një veteran të arsimit që do i mungojë përgjithmonë.

Dritë ju pastë shpirti në Parajsë!

Lamtumirë Mësuesi Veteran Zyhdi Daci!

24 Maj, 2020- Staten Island, New York * Me Hume foto shihni ne fb Dielli vatra

The new Israeli government should finally recognize Kosovo

May 24, 2020 by dgreca

BY AKRI ÇIPA*

Despite Kosovo’s continuous efforts – and its people’s sincere admiration for the Jewish state – Israel has so far refused to establish relations with the youngest country in Europe. For some time now, Israel has been increasing its engagement and cultivating new relationships in the Balkan Peninsula.

However, its Balkan map continues to have a black hole.

Despite Kosovo’s continuous efforts – and its people’s sincere admiration for the Jewish state – Israel has so far refused to establish relations with the youngest country in Europe.

The new unity government led by Prime Minister Benjamin Netanyahu and Alternate Prime Minister Benjamin Gantz has the opportunity to finally upend this status quo and move toward recognizing Kosovo.

Clearly, Israel’s hesitation to join the almost 100 countries in recognizing Kosovo does not advance any of its interests.

In fact, there are important opportunities for collaboration between the two countries that remain unexplored. With its overwhelmingly young population, Kosovo sees Israel as a model to emulate in becoming the Balkans’ “start-up nation.”

Kosovo’s population is more than 90% ethnic Albanian and its recognition by Israel would further add to the overall excellent relations between Albanians and the Jewish people.

Israel enjoys strong ties today and is increasing cooperation in trade, tourism, and security with Albania. Kosovo would be a similar friendly environment for Israeli investors and tourists and its recognition would pave the way for economic and security cooperation.

Furthermore, the two countries share the same values and principles. Like Israel, Kosovo was founded on the universal values of democracy, liberty and freedom. A multireligious and multiethnic state, Kosovo enshrined in its declaration of independence a commitment to guaranteeing and safeguarding the rights and freedoms of all ethnic and religious minorities.

Today, the country serves as a model for many of its neighboring countries that are lagging behind in this regard. Its Jewish community, though very small, is formally recognized under the Law on Freedom of Religion and enjoys all the rights and protections as all other communities.

Twelve years after Kosovo’s independence from Serbia, Israel’s initial fears that it could be considered a dangerous precedent in the international arena were demonstrated to bear no relationship to reality.

Kosovo’s independence came as a result of a unique coordinated process led by the US and other Western governments. Although Serbia refuses to recognize it, Kosovo’s independence has been legally confirmed by the International Court of Justice as a sui generis case and in full compliance with international law. Even more importantly, it has served as a cornerstone of peace and stability in the Balkans.

By recognizing Kosovo, Israel would join most of the Western countries that already do so, including the US, Canada, Germany, the UK, as well as a majority of the United Nations’ member states.

At the same time, it would do justice to the principle of self-determination upon which Israel itself was founded.

Kosovo is in fact the history of an oppressed population that, just 20 years ago, was subjected to an atrocious ethnic cleansing campaign perpetrated by Serbia.

Without the leadership of enlightened Western democratic states like the United States and the United Kingdom we would not be talking today about a new liberal and democratic state. Instead, we would be instead talking about another genocide that would have happened in the heart of Europe less than six decades after the Holocaust.

In the 1990s, Albanians in Kosovo were subjected to the greatest displacement of a European population since the end of World War II. Of a population of less than 2 million, about 1 million Albanians were expelled from their homes and more than 120,000 houses were destroyed. Serbian crimes in Kosovo remain, to this day, still unpunished. Between 13,000- 15,000 people, most of them ethnic Albanians, were killed during the conflict. Thousands of women – up to 20,000 by most estimates – were raped by Serbian soldiers and militias.

The US-led NATO campaign that put an end to the Serbian monstrosities in Kosovo and that paved the way for the latter’s independence was greatly supported by Jewish communities across the world, especially the American Jewish community. Jewish leaders in the US were among the most important and supportive voices that advocated for the intervention that prevented a genocide and brought peace and stability to the Balkans.

Considering the historical context, the unique nature of Kosovo’s case, and the potential to build important relations, there is no reason for Israel to continue refusing Kosovo’s explicit offers of friendship.

Someone might argue that by doing so Israel risks damaging its relationship with Serbia.

It is true that Israel and Serbia enjoy good relations, but this comes despite Serbia’s close relations with and support for the Palestinians, including in numerous occasions at the UN.

Serbia’s position on the issue was reiterated, most recently, by Serbian Foreign Minister Ivica Dacic. While signing an agreement for increased security cooperation with the Palestinians this past January, the Serbian minister stated that their “views on Palestine are firm and irreplaceable.” The idea that recognizing Kosovo would jeopardize Israel’s relations with Serbia is a myth – instead, establishing relations with Kosovo would level the field.

Expectations are high for the new Israeli government.

Complex domestic and international challenges have piled up and are waiting for decisive leadership and solutions.

But while most of them require great attention and energy, the new government has an excellent opportunity to gain, without much effort, a new friend in the international arena and to assert itself in a delicate yet important region like the Balkans.(The Jerusalem Post)

The writer is a foreign policy expert focused on Balkan and Middle Eastern affairs. He holds a Master of Science in Conflict Resolution from Columbia University. Twitter: @AkriCipa

Qeveria e re izraelite duhet ta njohë më në fund Kosovën

May 24, 2020 by dgreca

Nga Akri Çipa/

Prej disa kohësh, Izraeli është duke rritur angazhimin dhe po kultivon raporte të reja në gadishullin ballkanik.

Megjithatë, harta e tij e Ballkanit vazhdon të ketë një vrimë të zezë.

Pavarësisht përpjekjeve të vazhdueshme të Kosovës – dhe admirimit të sinqertë të popullit të vet për shtetin hebre – Izraeli deri më sot ka refuzuar të vendosë marrëdhënie me shtetin më të ri në Europë.

Qeveria e re e unitetit e udhëhequr nga kryeministri Benjamin Netanyahu dhe kryeministri alternativ Benjamin Gantz ka rastin që më në fund të tejkalojë këtë status-quo dhe të lëvizë drejt njohjes së Kosovës.

Është e qartë tashmë se hezitimi i Izraelit për t’u bashkuar me mbi 100 shtetet në njohjen e Kosovës nuk avancon asnjë nga interesat e saj.

Në fakt, ekzistojnë mundësi të rëndësishme për bashkëpunim mes dy shteteve – mundësi të cilat mbeten të paeksploruara. Me popullatën e saj të re, Kosova e sheh Izraelin si model për të ndjekur dhe shndërruar në ‘start-up nation’ të Ballkanit.

Popullsia e Kosovës përbëhet në më shumë se 90 për qind nga etnia shqiptare dhe njohja e saj nga shteti i Izraelit do të ishte shtesë e mëtejshme në marrëdhëniet e shkëlqyera mes shqiptarëve dhe popullit hebre.

Izraeli gëzon lidhje të fuqishme sot me Shqipërinë dhe po rrit bashkëpunimin në tregti, turizëm dhe çështjet e sigurisë. Kosova do të përbënte një ambient të ngjashëm miqësor për investitorët izraelitë dhe turistët, dhe njohja e shtëtësisë do t’i hapte rrugë bashkëpunimit ekonomik edhe në çështjet e sigurisë.

Për më tepër, të dy shtetet ndajnë të njëjtat vlera dhe parime. Sikurse Izraeli, Kosova u themelua në vlerat universale të demokracisë, lirisë dhe pavarësisë. Si një shtet multifetar dhe multietnik, Kosova e ka të theksuar në deklaratën e saj të pavarësisë përkushtimin për të garantuar dhe mbrojtur të drejtat dhe liritë e të gjitha etnive dhe komuniteteve fetare.

Sot, shteti është një model për shumë vende fqinje të cilat kanë mangësi në këtë drejtim. Komuniteti hebre, edhe pse i vogël, njihet zyrtarisht nën Ligjin për Liri Fetare dhe gëzon të gjitha të drejtat dhe mbrojtjet sikurse të gjitha komunitetet e tjera.

Dymbëdhjetë vite pas pavarësisë së Kosovës nga Serbia, frika fillestare e Izraelit se mund të konsiderohej një precedent i rrezikshëm në arenën ndërkombëtare është provuar qartazi se ishte e pabazë.

Pavarësia e Kosovës erdhi si rezultat i një procesi unik të koordinuar të udhëhequr nga Shtetet e Bashkuara dhe qeveritë e tjera perëndimore. Edhe pse Serbia refuzon ta njohë atë, pavarësia e Kosovës është konfirmuar edhe nga Gjykata Ndërkombëtare e Drejtësisë si rast ‘sui generis’ dhe është në pajtim të plotë me ligjin ndërkombëtar. Edhe më e rëndësishme, ka shërbyer si gurthemel për paqen dhe stabilitetin e Ballkanit.

Duke e njohur Kosovën, Izraeli do t’u bashkohej shumicës së shteteve perëndimore përfshirë SHBA-në, Kanadanë, Gjermaninë, Mbretërinë e Bashkuar si dhe shumicën e shteteve anëtare të Organizatës së Kombeve të Bashkuara.

Në të njëjtën kohë, do të bënte drejtësi edhe ndaj parimit të vetëvendosjes – parim mbi të cilën ështe themeluar dhe vetë Izraeli.

Në fakt, Kosova është historia e një populli të shtypur i cili, vetëm 20 vjet më parë, iu nënshtrua një fushate të egër spastrimi etnik të kryer nga Serbia.

Pa udhëheqjen e shteteve demokratike perëndimore si Shtetet e Bashkuara dhe Mbretëria e Bashkuar, ne nuk do të flisnim sot për një shtet të lirë dhe demokratik. Në vend të kësaj, do të flisnim për një tjetër gjenocid që do të kishte ndodhur në zemër të Evropës më pak se gjashtë dekada pas Holokaustit.

Në vitet ’90, shqiptarët në Kosovë iu nënshtruan zhvendosjes më të madhe të një popullsie euriopiane që nga fundi i Luftës së Dytë Botërore. Nga një popullsi me më pak se dy milionë banorë, një milion shqiptarë u dëbuan nga shtëpitë e tyre dhe më shumë se 120 mijë shtëpi u shkatërruan. Krimet serbe në Kosovë kanë mbetur, edhe kësaj dite, pa u ndëshkuar. Ndërmjet 13000 – 15000 njerëz, shumica e tyre shqiptarë, u vranë gjatë luftës. Mijëra gra – deri në 20 mijë sipas shumicës së vlerësimeve – u përdhunuan nga ushtarët dhe paramilitarët serbë.

Fushata e NATO-s e udhëhequr nga SHBA që i dha fund veprave monstruoze të Serbisë në Kosovë dhe i hapi rrugën për pavarësinë kësaj të fundit, u përkrah nga komunitetet hebraike nëpër botë, veçanërisht nga komuniteti amerikano-hebre. Liderët hebrenj në SHBA ishin në mesin e zërave më të rëndësishëm që përkrahën ndërhyrjen që parandaloi një gjenocid dhe solli paqe e stabilitet në Ballkan.

Duke u nisur nga konteksti historik, natyra unike e rastit të Kosovës, si dhe potenciali për ndërtimin e marrëdhënieve të rëndësishme ndërmjet dy vendeve, nuk ka arsye që Izraeli të vazhdojë të refuzojë ofertën e qartë të Kosovës për miqësi.

Dikush mund të argumentojë se, duke e bërë këtë, Izraeli rrezikon marrëdhëniet e tij me Serbinë.

Është e vërtetë që Izraeli dhe Serbia kanë raporte të mira, por kjo vjen pavarësisht lidhjeve të afërta të Serbisë me palestinezët dhe përkrahjes së saj për ta, duke përfshirë dhe rastet e shumta në Kombet e Bashkuara.

Pozicioni i Serbisë në këtë çështje u ritheksua së fundmi nga Ministri i Jashtëm serb, Ivica Daçiq. Teksa nënshkruante një marrëveshje për rritje të bashkëpunimit në çështjet e sigurisë me palestinezët në janar, ministri serb tha se “pikëpamjet e tyre për Palestinën janë të forta dhe të pandryshueshme”. Ideja që njohja e Kosovës do të rrezikonte raportet e Izraelit me Serbinë është mit – përkundrazi, krijimi i raporteve me Kosovën do t’i balanconte ato.

Pritshmëritë janë të larta për qeverinë e re të Izraelit.

Janë mbledhur sfida të ndërlikuara kombëtare dhe ato ndërkombëtare të cilat kanë nevojë për zgjidhje dhe lidership të vendosur.

Megjithatë, teksa shumica e tyre kërkon vëmendje të madhe dhe energji të shumta, qeveria e re ka një rast të mrekullueshëm për të fituar, pa shumë mund, një mik të ri në arenën ndërkombëtare dhe të forcojë praninë e saj në një rajon delikat, por të rëndësishëm, sikurse është Ballkani.

Shkrimi është botuar fillimisht në gazetën prestigjioze izraelite “Jerusalem Post”

KUJTESE-24 MAJI 1992, DITA E ZGJEDHJEVE TË PARA TË KOSOVËS REPUBLIKË

May 24, 2020 by dgreca

SPECIALE E GAZETES DIELLI

24 MAJI 1992, DITA E ZGJEDHJEVE TË PARA TË KOSOVËS REPUBLIKË

-Si sot e diel 24 Maj në vitin 1992 ishte dita kur Republika e Kosovës e Deklaratës Kushtetuese të 2 Korrikut e Kushtetutës së 7 Shtatorit 1990 dhe Referendumit të 26-30 Shtatorit 1991 mbajti zgjedhjet e para pluraliste me pjesëmarrje masive mbi 89 përqind dhe Dr. Ibrahim Rugova u zgjodh President i parë/

-Zgjedhjet në Kosovë të para 28 viteve u mbikëqyrën nga 8 grupe vëzhguesish nga Shtetet e Bashkuara të Amerikës dhe nga shtetet evropiane. Konrad Hubers, që i printe Delegacionit të Fondacionit të Kongresit Amerikan për të Drejtat e Njeriut, vlerësonte se këto zgjedhje janë një moment historik për Kosovën/

-Po para 28 viteve, në 24 Majin 1992, raportimet për zgjedhjet e para pluraliste kosovare, që i bëja me lidhje telexi, e vetmja e mundshme atëherë nga Prishtina në Tiranë, shënonin fillimet e korrespondenturës në Kosovë të Agjencisë Shtetërore-Zyrtare të Lajmeve të Shqipërisë, për të cilën kam zhvilluar intervistën e parë ekskluzive me Presidentin historik Rugova/

SPECIALE-Gazeta DIELLI nga korrespondenti në Kosovë Behlul JASHARI

PRISHTINË, 24 Maj 2020/ Para 28 viteve, si sot e diel 24 Maj në vitin 1992 ishte dita kur Kosova Repoublika e Kosovës e Deklaratës Kushtetuese të 2 Korrikut e Kushtetutës së 7 Shtatorit 1990 dhe Referendumit të 26-30 Shtatorit 1991, mbajti zgjedhjet e para pluraliste, presidenciale e parlamentare, të lëvizjes për liri e pavarësi, me pjesëmarrje masive mbi 89 përqind, në rrethana të rënda okupimi e shtetrrethimi nga regjimi i dhunës serbe.

Ishin ato zgjedhje të rezistencës gjithëpopullore kosovare të shqiptarëve që krijuan një rend demokratik dhe forcuan institucionalisht Republikën e shpallur të Kosovës në zhvillime historike, që pasonin Deklaratën e Pavarësisë të 2 Korrikut e Kushtetutën e 7 Shtatorit 1990, si dhe Referendumin e 26 deri 30 Shtatorit 1991, në të cilin për shtet sovran dhe të pavarur u deklaruan 99,87 përqind e qytetarëve pjesëmarrës masivisht në votim – 87,01 përqind.

Në Kosovë 24 Maji, me simbolikë shtetformuese, shënohet si Dita e Presidentit të Republikës së Kosovës, pas zgjedhjes në këtë ditë të para 28 viteve të Presidentit historik Ibrahim Rugova.

Në mbledhjen 2 Majit 1992 Kuvendi kosovar shpalli zgjedhjet shumëpartiake, në të cilat partitë politike angazhoheshin jo për rivalitete mes tyre, por të gjitha së bashku për vendosjen e pushtetit të Kosovës në Kosovë, të lirisë e demokracisë, në vend të pushtetit të Serbisë, të okupimit e imponimit.

Partia e parë e pluralizmit kosovar, Lidhja Demokratike e Kosovës, e cila ishte angazhuar edhe për formimin e partive të tjera, në 8 Maj 1992 deklaronte se, “duke qenë se zgjedhjet e 24 Majit, të shpallura nga Kuvendi i Republikës së Kosovës i konsideron jo si luftë të partive politike të Kosovës për pushtet, por si përpjekje e organizuar e masive për të mos pranuar strukturat e pushtetit dhe statusin që po përpiqet të na imponojë Serbia, LDK-ja do të përpiqet që fushata parazgjedhore, organizimi dhe realizimi i zgjedhjeve të zhvillohen në frymë të bashkëpunimit të plotë, në mënyra e forma të ndryshme, në mes të të gjitha partive politike e të subjekteve të tjera politike”.

“Këshilli Qendror i Lidhjes Demokratike të Kosovës vendosi që LDK-ja, si parti politike vetë ose në bashkëpunim me partitë e tjera, të paraqesë kandidatët për deputetë në të 100 njësitë zgjedhore, kurse kryetarin e LDK-së dhe të Këshillit Koordinues të Partive Politike Shqiptare, Dr.Ibrahim Rugova, ta kandidojë për kryetar të Republikës së Kosovës”, theksohej në Konkluzionet e Këshillit Qendror të LDK-së për zgjedhjet shumëpartiake në 1992.

Raporti i Komisionit Qendror për Zgjedhjet në Kosovë theksonte se ato janë mbajtur sipas sistemit të kombinuar zgjedhor, dhe në vazhdim konstatonte:

“Nga së paku 130 vende për Parlament, 100 janë zgjedhur përmes votimit të drejtpërdrejtë, pra, në bazë të sistemit të shumicës, ndërsa 30 vende janë zgjedhur përmes sistemit proporcional.
Zgjedhjet u mbajtën më 24 Maj të vitit 1992. Vendvotimet ishin të hapura prej orës 7 deri në 19. Kandidatët për deputetë në Parlamentin e Kosovës i paraqitën 22 subjekte politike, të cilat kandiduan 490 kandidatë.
Lidhja Demokratike e Kosovës paraqiti kandidaturën e Dr.Ibrahim Rugovës për Kryetar. Kandidimi i tij është përkrahur edhe nga partitë e tjera politike shqiptare si dhe nga Partia për Aksion Demokratik dhe nga Partia Popullore Turke.
Regjistrin zgjedhor të Kosovës e përbënin 853.432 votues, prej të cilëve 762.257 kanë dalë në vendvotime, pra 89.32 përqind të votuesve të regjistruar. Nuk kanë dalë në votime 80.791 votues, ndërsa 10.384 fletëvotime ishin të pavlefshme.
Në zgjedhjet e drejtpërdrejta kandidatët e Lidhjes Demokratike të Kosovës fituan 574.755 vota, që do të thotë 76.44 përqind; kandidatët e Partisë Parlamentare të Kosovës morën 36.594 vota, ose 4.86 përqind; kandidatët e Partisë Fshatare të Kosovës 23.682 vota, ose 3.15 përqind; kandidatët e Partisë Shqiptare Demokristiane 23.303 vota ose 3.10 përqind; kandidatët e pavarur (jopartiakë) fituan 24.702 vota ose 3.29 përqind.
Subjektet e tjera zgjedhore që morën pjesë në këto votime fituan më pak se 1.87 përqind të votave, andaj ata nuk fituan të drejtën për të marrë pjesë në shpërndarjen proporcionale të vendeve në Parlament.
Shqiptarët, muslimanët, turqit, romët, kroatët dhe një numër i vogël serbësh dhe malazezësh poashtu morën pjesë në zgjedhjet e 24 Majit.

Pasqyra e vendeve në Parlament është si vijon: Lidhja Demokratike e Kosovës 96 deputetë, Partia Parlamentare e Kosovës 13 deputetë, Partia Fshatare e Kosovës 7 deputetë, Partia Shqiptare Demokristiane 7 deputetë, Kandidatët e Pavarur 2 deputetë.

Pjesëtarët e etnitetit musliman, në bazë të përqindjes së popullsisë dhe shpërndarjes proporcionale kanë katër deputetë, ndërsa një kandidat i këtij etniteti fitoi me votimet e drejtpërsëdrejta.
Në përbërjen e re të Parlamentit të Kosovës janë dy deputetë të etnitetit turk, të cilët u zgjodhën si kandidatë të Lidhjes Demokratike të Kosovës.
Në Parlamentin e Kosovës kanë mbetur 14 vende të zbrazëta, të cilat sipas përqindjes së popullsisë së Kosovës dhe shpërndarjes proporcionale të vendeve në Parlament u takojnë pjesëtarëve të etnitetit serb dhe malazez.
Zgjedhjet për Kryetarin e Kosovës janë mbajtur në Kosovë dhe jashtë saj, në vendet ku shqiptarët nga Kosova janë të punësuar. Në Kosovë për Dr.Ibrahim Rugovën për Kryetar të Kosovës votuan 762.257 votues, (fletëvotime të pavlefshme dhe “kundër” ishin 3.812), ndërsa jashtë Kosovës votuan 105.300 votues. Gjithsej 867.557 votuan për Kryetarin e Republikës së Kosovës.
Në disa vendvotime policia serbe ndërhyri për të ndërprerë procesin zgjedhor. Në dy sosh policia konsifkoi një pjesë të materialit zgjedhor.
I tërë materiali zgjedhor i zgjedhjeve të 24 Majit i është dorëzuar Parlamentit të Republikës së Kosovës.
Zgjedhjet në Kosovë u mbikëqyrën nga 8 grupe vëzhguesish nga Shtetet e Bashkuara të Amerikës dhe nga shtetet evropiane. Këto zgjedhje i përcollën 82 ekipe gazetarësh apo të agjencive të lajmeve nga mbarë bota.
Subjektet politike që morën pjesë në zgjedhje, Komisioni Republikan për Zgjedhje (kryetar Tadej Rodiqi), grupet e huaja vëzhguese, si dhe shumë raporte dhe artikuj të gazetarëve të huaj dhe të Kosovës, të cilët përcollën në tërësi procesin e zgjedhjeve, kanë raportuar për korrektësinë e votimeve.
Kosova ishte vendi i fundit në Evropë ku janë mbajtur zgjedhjet shumëpartiake, në të cilat populli i Kosovës dëshmoi përcaktimin e tij për liri dhe demokraci”, përfundonte Raporti i Komisionit Qendror për Zgjedhjet Shumëpartiake Presidenciale dhe Parlamentare në Republikën e Kosovës, i prezantuar në Prishtinë në 15 Qershor 1992.

Vëzhguesit e huaj në një konferencë shtypi të mbajtur në shtëpinë e Shoqatës së Shkrimtarëve në Prishtinë, deklaruan përshtypjet e tyre rreth zgjedhjeve të 24 majit në Kosovë.
Dr.Majkëll van Vajt Prag, sekretar i përgjithshëm i UNPO-s (Organizata e Kombeve të Papërfaqësuara në OKB) vlerësoi se zgjedhjet ishin organizuar në mënyrë korrekte dhe me rregullsi. Ai tha se, gjatë këtyre vëzhgimeve nuk ka hasur në ndonjë parregullsi, derisa veçanërisht e ka impresionuar organizimi i vendvotimeve rezervë.
Delegacioni i Fondacionit të Kongresit Amerikan për të Drejtat e Njeriut, i përbërë nga Konrad Hubers, Pol Berens, Çarls Braun, Debora Xehkobs, Rom Pameir, Maks Primorac, Karl Roads dhe Kevin Tin, theksoi se ishte madhështore pjesëmarrja e votuesve dhe dëshira e tyre për të shfaqur vullnetin politik përmes votimit. “Zgjedhjet janë mbajtur me efikasitet të madh, na ka impresionuar fakti se gjithkund ishin organizuar edhe vendvotimet rezervë, që viheshin në veprim kur policia ndërprente votimin në vendvotimet e para. Policia i ka penguar mjaft votimet edhe duke arrestuar njerëz”, thanë vëzhguesit nga SHBA. Poashtu theksuan se, grupi që vëzhgoi zgjedhjet në Prizren, gjatë kohës që u mor në polici, kishte parë në stacion policor të arrestuar dhe material votues e flamuj të konfiskuar.

Konrad Hubers, që i printe Delegacionit të Fondacionit të Kongresit Amerikan për të Drejtat e Njeriut, vlerësoi se këto zgjedhje janë një moment historik për Kosovën.
Debora Xehkobs tha se katër anëtarët e delegacionit amerikan, që vizituan Pejën, kanë fituar një përvojë të shkëlqyer nga vëzhgimi i këtyre zgjedhjeve.

“U mrekulluam nga mjeshtria e shqiptarëve për organizimin e zgjedhjeve”, u shpreh ajo.

Një anëtar tjetër i këtij delegacioni theksoi se ajo që na interesoi dhe mahniti ishte vetorganizimi i njerëzve. “Çdo gjë u bë në mënyrë vullnetare, duke u nisur nga shërbimet dhe punët që janë bërë këtu, e deri te njerëzit që kanë organizuar zgjedhjet në çdo pjesë të Kosovës”, theksoi ai.

Vlerësimet e vëzhduesve dhe gazetarëve nga bota ishin se zgjedhjet ishin të mira, të rregullta dhe fer. “Vëzhguesit dhe gazetarët e huaj i çmojnë shumë edhe mënyrat alternative të organizimit të zgjedhjeve, ngase bota di se çka do të thotë okupimi, prandaj edhe këtu ata e shohin aftësinë e këtij populli që dëshiron të fitojë dhe të jetë i lirë. Ky popull nuk kërkon asgjë tjetër pos shansit për t’u realizuar si popull, e të cilin nuk e ka pasur kurrë”, theksonin raportimet e kohës së zgjedhjeve të para pluraliste të Kosovës.

Po para 28 viteve, në 24 Majin 1992, raportimet për zgjedhjet e para pluraliste kosovare që i bëja me lidhje telexi, e vetmja e mundshme atëherë nga Prishtina në Tiranë, shënonin fillimet e korrespondenturës së Agjencisë Shtetërore-Zyrtare të Lajmeve të Shqipërisë – Agjencisë Telegrafike Shqiptare në Kosovë. Raportoja nga zyra e telexit që u bë edhe zyrë e Agjencisë Telegrafike Shqiptare në Pallatin e Shtypit Rilindja – ambientet e gazetës së rezistencës “Bujku”, të vetmes së përditshme shqipe kosovare në atë kohë, me orientim e përcaktim të fuqishëm demokratik perëndimor euroatlantik e pjesë e lëvizjes e luftës për liri e pavarësi, themelues-kryeredaktor i parë i së cilës isha, e që kishte nisë të dalë nga 18 Janari 1991 dhe sfidonte ndalimin e gazetës tradicionale të Kosovës Rilindja dhunshëm me ndërhyrje policore nga regjimi okupues i Beogradit. Që atëherë nisëm edhe bashkëpunimet me Agjencinë Telegrafike Shqiptare, nga e cila merreshin informacione e botoheshin në gazetën “Bujku” dhe kështu u themeluan bashkëpunimet e para të mediave Shqipëri-Kosovë.

Zyra e telexit – e Agjencisë Telegrafike Shqiptare në Pallatin Rilinda u bë edhe si një përfaqësi e parë e Shqipërisë në Kosovë, prej nga bëheshin edhe komunikime tjera Prishtinë-Tiranë.

Presidenti historik i Kosovës, Ibrahim Rugova, në intervistën ekskluzive, të parën të një presidenti kosovar dhënë Agjencisë Telegrafike Shqiptare para 25 viteve, të cilën e cilësonte edhe si një hap në politikën globale të shqiptarëve, si edhe vazhdimisht, falenderonte dhe vlerësonte për informimin nga Kosova e për Kosovën.

“Falënderoj Agjencinë Telegrafike Shqiptare për informimin nga Kosova e për Kosovën. Edhe kjo që pata rastin të bisedoj për këtë agjenci, që reprezenton Shqipërinë dhe çështjen shqiptare, është një hap në politikën globale, në integrimet shqiptare. Edhe ne bëjmë përpjekje që këtu në Kosovë përmes Qendrës sonë për Informim të kemi një agjenci të vogël, e cila raporton për situatën e përditshme në Kosovë. Duhet një bashkëpunim midis këtyre dy institucioneve dhe institucioneve të tjera në Kosovë dhe në Shqipëri”, theksonte Presidenti i Kosovës, Ibrahim Rugova në intervistën ekskluzive derisa bisedonim gjatë ditën e enjte të 22 Shtatorit 1994, në zyrën e tij, ku sot është muzeu – Shtëpia e Pavarësisë së Kosovës Dr. Ibrahim Rugova.
Ishte vit i kohëve të rënda të okupimit e dhunës kundër shqiptarëve të Kosovës. “Një represion masiv në Kosovë ka rritur tensionet politike këtu dhe në rajon, ndaj është e domosdoshme prania ndërkombëtare”, e përshkruante situatën dhe e kërkonte zgjidhjen Presidenti Rugova, në intervistën ku fliste edhe për “lidhjet konfederale apo bashkimin me Shqipërinë” të Republikës së Kosovës, si dhe për një “politikë globale që sa më parë të bjerë muri mes shqiptarëve”.

Zgjedhjet e dyta parlamentare e presidenciale Kosova i ka mbajtur në kohë lufte në 22 Mars 1998.

Pas luftës së përfunduar në Qershor 1999, Kosova ka mbajtur 7 palë zgjedhje parlamentare, 4 prej tyre pas shpalljes së pavarësisë në 17 Shkurtin historik 2008, të njohur deri tani nga 116 shtete anëtare të OKB-së. Kosova e lirë gjatë 21 viteve ka mbajtur edhe 6 palë zgjedhje lokale, gjysmën prej tyre si shtet i pavarur 12 vjet.

VITI 1992 I ZGJDHJES SË DR. IBRAHIM RUGOVËS PRESIDENTIT I PARË I KOSOVËS – KRONOLOGJI:

1992
Më 24 maj, përkundër kërcënimeve të forcave serbe, mbi 89% të qytetarëve të Kosovës votuan për të zgjedhur Presidentin e Republikës së Kosovës dhe 100 deputetë për Parlamentin e Kosovës. Me shumicë dërrmuese të votave Dr. Ibrahim Rugova u zgjodh President i Republikës së Kosovës, ndërsa partia e tij LDK fitoi shumicën absolute të vendeve në Parlament. Vëzhgues të huaj nga SHBA-të, Anglia, Gjermania, Franca, Danimarka, Norvegjia si dhe vëzhguesit e partive që morën pjesë në zgjedhje i vlerësuan ato demokratike dhe të organizuara mirë. Akti i votimit të lirë, pjesëmarrja masive e qytetarëve në votime dhe atmosfera e krijuar, u shndërruan në demonstrim dhe manifestim të vullnetit politik për pavarësi dhe demokraci të Kosovës.
Presidenti Rugova merr një telegram urimi nga Ministri i Jashtëm gjerman, Klaus Kinkel, i cili, në emër të Gjermanisë, e përgëzon për zgjedhjen e tij President.
Më 15 shtator Presidenti i Kosovës Dr. Ibrahim Rugova takohet me ministrin e Jashtëm të Austrisë Alojz Mok nga i cili kërkoi përkrahjen e Austrisë për vendosjen urgjente të misioneve vëzhguese në Kosovë. Alojz Mok nga ana e tij deklaroi se çelësi i zgjidhjes së çështjes së Kosovës gjendet në respektimin e vullnetit politik të popullit të saj.
Më 6 tetor Presidenti Rugova qëndron në Londër me ftesë të Partisë Konservatore të Britanisë së Madhe, ku takohet me zyrtarë të lartë të Britanisë.
Në muajin tetor Presidenti Rugova qëndron për vizitë zyrtare në Slloveni ku takohet me Presidentin slloven Milan Kuçan dhe kryemi-nistrin Janez Dërnovshek, ku kërkon përkrahje për zgjidhjen e statusit të Kosovës si shtet neutral dhe të pavarur
Më 22 tetor Presidenti Rugova takohet në Sofje me Presidentin e Bullgarisë Zhele Zhelev, i cili përshëndeti rrugën paqësore që ka marrë Dr. Rugova dhe populli i Kosovës për arritjen e qëllimit me mjete politike dhe potencoi se duhet të respektohet vullneti politik i shqiptarëve.
Në Shkup Presidenti Rugova takohet me Presidentin e Maqedonisë Kiro Gligorov. Të dy Presidentët theksuan se janë të vendosur për gjetjen e mënyrave paqësore për zgjidhjen e çështjes së Kosovës dhe të Maqedonisë.
Më 28 nëntor Presidenti Rugova qëndron në Vlorë në festimin e 80-vjetorit të pavarësisë së Shqipërisë. Gjatë qëndrimit në Shqipëri ai realizon takime me Presidentin Berisha dhe me zyrtarë të tjerë të lartë të shtetit shqiptar.
Në dhjetor, në Bruksel, Presidenti Ibrahim Rugova takohet me sekretarin e shtetit të Amerikës Lorens Igëllberger, i cili i shpreh mirënjohje Pesidentit Rugova si lider i popullit shqiptar për kontributin e tij në ruajtjen e paqes në Kosovë. Sekretari i shtetit Igëllberger siguroi Presidentin Rugova se nga shqiptarët nuk kërkohet që të heqin dorë nga objektivi i tyre për të ardhmen e Kosovës.

MËNGJESI I 24 MAJIT 1992: NJË THIRRJE NGA TIRANA, PAS UDHËTIMIT TË PARË NË SHQIPËRI…

Raportimet nga Kosova për Agjencinë Shtetëtërore-Zyrtare të Lajmeve të Shqipërisë janë raportime që nisën pas një thirrje nga Tirana, para 28 viteve, në mëngjesin e hershëm të një dite historike.

Mëngjesin e 24 Majit 1992 po dëgjoja Radio Tiranën që paralajmëronte angazhimet e përpjekjet që gjatë gjithë kësaj dite të jepnin informacione të mundshme për zgjedhjet e para pluraliste, presidenciale e parlamentare, që do mbaheshin në Kosovë.

Një telefonatë e hershme mëngjesi më erdhi në ato momente pikërisht nga Radio Tirana, në telefonin e banesës në Lagjen Ulpiana në Prishtinë.

Më thirrnin për informacione për zgjedhjet dhe më treguan se numrin e telefonit e kishin marrë nga kolegë të mi në Tiranë, ku isha në 1 Maj dhe këmbyem adresat me disa që i takuam, në ato pak orë qëndrimi në kryeqytetin shqiptar, meqë shumicën e kohës së kufizuar na e mori rruga e gjatë përtej udhëtimit nga Kosova-Prishtina, nëpër Maqedoni.

Një maji 1992 për mua ishte ditë ëndërre, për herë të parë shkoja në Shqipëri. Në Kosovë Shqipërinë e kishim të ndaluar, na ndanin me kufi të hekurt, që ishte “Muri ndërshqiptar si ‘fundi i botës’”, si e përshkruaja në një titull reportazhi të botuar edhe në Prishtinë edhe në Tiranë, në 19 mars 1996.

Miq gazetarë shqiptarë nga Maqedonia më kishin njoftuar se atë ditë të parë maji do jetë i hapur kufiri për ta kaluar edhe me letërnjoftim te Dibra, ku bashkë me gazetarin e Rilindjes Bedri Sadiku shkova në mbrëmjen e një dite më parë, dhe pas natës pa gjumë e në festë, ujin e parë të Shqipërisë e piva në Hotel Turizmi në Peshkopi, me ndonjë gotë raki dhe kafenë e mëngjesit…

Pas ca më shumë se tre javësh më vinte telefonata nga Tirana, përmes së cilës dhash informacionet e para për zgjedhjet, që do të kenë qenë raportimi i parë i një gazetari nga Kosova për median në Shqipëri, ndërsa për komunikime tjera ua dhash numrin e telefonit të zyrës në Pallatin e Shtypit Rilindja, në Prishtinë.

U dhanë, pa saktësuar autorsinë, informacionet e mia të para në Radio Tirana dhe kur më telefonuan në zyrë më thanë se do i jepnin me emrin e autorit, po kishin frikë se për ato raportime që ishin të ndaluara do më arrestonin në ato rrethana okupimi e shtetrrethimi serb.

“Lajmet do i japim me emër-autorësi, që të mos mund të më akuzojnë për ‘veprimtari ilegale armiqësore’”, ju thash dhe shtova: “Problem është vetëm se lidhjet telefonike që më bëni janë shumë të dobëta, të zhurmëshme, ndërsa nga Kosova për në Shqipëri janë të pamundura. Më jepni ndonjë numër telexi…”

Të operoj me telex dija shumë mirë, se derisa isha ushtar në ish-federatën na kishin mësuar madje edhe “si të hyhet në lidhjet e armikut”…

Dhe, me ato mësime, u lidha me miqtë-vëllezërit, kolegët gazetarë e median në Tiranë. Funksionoi lidhja nga Prishtina, nga telexi i Rilindjes, në Tiranë – në telexin e Agjencisë shtetërore-zyrtare të lajmëve të Shqipërisë – ATSH…

Me falënderimet e vlerësimet për raportimet, që doja t’i përmbyllja me shpalljen e rezultateve të zgjedhjeve, më kishte ardhur në telex nga ATSH edhe ftesa për të vazhduar me punën e nisur të korrespondentit në Kosovë…Dhe, raportimet vazhduan më shumë se çerek shekulli – nëpër vitet e para luftës e të luftës, të lirisë e të pavarësisë së Kosovës, në më shumë se gjysmën e këtyre viteve pa pagë – vullnetarisht…

PAK PLATON

May 24, 2020 by dgreca

Shkruan: Astrit Lulushi/

Filozofi i lashtë Platon është autor i veprave filozofike me ndikim të pashembullt në mendimin perëndimor. Ai ishte student i Sokratit dhe mësues i Aristotelit. Shkrimet e tij eksploruan drejtësinë, bukurinë, barazinë, dhe përmbajnë diskutime në estetikë, filozofi politike, teologji, kozmologji, epistemologji dhe filozofi të gjuhës. Platoni themeloi Akademinë në Athinë, një nga institucionet e para të arsimit të lartë në botën perëndimore. Vdiq më 348 pes.
Për shkak të mungesës së burimeve parësore, pjesa më e madhe e jetës së Platonit është ndërtuar nga studiuesit përmes shkrimeve të tij, të bashkëkohësve dhe historianëve klasikë. Vlerësimet e historisë tradicionale thonë se Platoni lindi rreth vitit 428 pes, por shumë studiues modernë, duke gjurmuar ngjarje të mëvonshme në jetën e tij, besojnë se ai ka lindur midis viteve 424 dhe 423 pes. Të dy prindërit e tij vinin nga aristokracia. Babai i Platonit, Ariston, rridhte nga mbretërit e Athinës dhe Messenisë. Nëna e tij, Periktone, i përkiste familjes së mbretit Solon.
Disa studiues besojnë se emri “Platon”, që do të thotë ‘shpatull’ ishte pseudonim, për shpatullat e tij të gjëra. Edhe kjo është e mundur.
Si me shumë djem të rinj të shtresës së tij shoqërore, Platoni mori mësime nga disa prej arsimtarëve më të mirë të Athinës, që në programet e tyre përfshinin doktrinat e Kratylusit, Pitagorës, dhe Parmenides. Këto ndoshta ndihmuan në zhvillimin e bazës që Platoni të studionte metafizikën (studimin e natyrës) dhe epistemologjinë (studimin e njohurive).
Babai i Platonit vdiq kur ishte i ri, dhe nëna e tij u rimartua me xhaxhain e saj, Pyrilampes, një politikan athinas dhe ambasador në Persi. Platoni besohet të ketë pasur dy vëllezër, një motër e një gjysmë vëlla. Shpesh, anëtarët e familjes së Platonit shfaqen në dialogët e tij. Historianët besojnë se ky është një tregues i krenarisë së Platonit për prejardhjen e tij familjare.
Si djalë i ri, Platoni përjetoi dy ngjarje të mëdha që i dhanë drejtimin jetës së tij. Njëra ishte takimi me filozofin e madh Sokrat. Metodat e dialogut dhe debatit të Sokratit e mahnitën Platonin aq shumë sa që shpejt ai u bë bashkëpunëtor i ngushtë dhe ia kushtoi jetën virtytit dhe formimit të një karakteri fisnik. Ngjarja tjetër domethënëse ishte Lufta e Peloponezit midis Athinës dhe Spartës, në të cilën Platoni shërbeu për një kohë të shkurtër. Humbja e Athinës i dha fund demokracisë, të cilën spartanët e zëvendësuan me një oligarki. Dy nga të afërmit e Platonit, Charmides dhe Critias, ishin figura të shquara në qeverinë e re të Tridhjetë Tyrantëve, sundimi i shkurtër i të cilëve shtypi ashpër të drejtat e qytetarëve athinas. Pasi oligarkia u rrëzua dhe demokracia u rivendos, Platoni shkurtimisht konsideroi një karrierë në politikë, por ekzekutimi i Sokratit në 399 pes, bëri që ai t’i kthehej studimeve dhe filozofisë. Pas vdekjes së Sokratit, Platoni udhëtoi për 12 vjet në të gjithë rajonin e Mesdheut, duke studiuar matematikë me Pitagoreasit në Itali, dhe gjeometrinë, gjeologjinë, astronominë dhe fenë në Egjipt. Gjatë kësaj kohe, ai filloi shkrimet e tij. Ekziston një debat midis studiuesve për rendin e këtyre shkrimeve, por shumica besojnë se ato ndahen në tre periudha. Apologjia e Sokratit duket se është shkruar menjëherë pas vdekjes së Sokratit. Tekste të tjera në këtë periudhë përfshijnë dialogjet, ku Platoni përpiqet të përçojë filozofinë dhe mësimet e Sokratit.
Në periudhën e dytë, Platoni shkroi mbi idealet qendrore të drejtësisë, guximit, mençurisë dhe moderimit të individit dhe shoqërisë. Republika u shkrua gjatë kësaj kohe me eksplorimin e qeverisjes së drejtë nga mbretërit filozofë.
Në periudhën e tretë, Sokrati zhvendoset në një rol më të vogël dhe Platoni i hedh një vështrim më të ngushtë ideve të tij të hershme metafizike. Ai eksploron rolin e artit, duke përfshirë vallëzimin, muzikën, dramën dhe arkitekturën, si dhe etikën dhe moralin. Në shkrimet e tij mbi Teorinë e Formave, Platoni sugjeron që bota e ideve është e vetmja konstante dhe se bota e perceptuar përmes shqisave është mashtruese dhe ndryshuese. Por besohet se ishte Aristoteli, shpikësi i logjikës moderne, që do t’i kundërvihej teorisë së dy botëve.
Kështu, mund të thuhet se bazat e filozofisë perëndimore u hodhën nga Sokrati. Platoni ishte studenti i tij më i mirë, i cili do të mësonte Aristotelin dhe ky do të mësonte Aleksandrin e Madh, që u bë kurora e këtij trinomi.