Medvegjasit mërgimtarë në kantonin Valis, në qytezën e bukur, Fully, u organizuan, si është më së miri, për të kremtuar, një përvjetor të veçantë, 100 vjetorin e shtetit shqiptarë. Për tre dekada me radhë, sa ka edhe jetë gjatësi kjo shoqatë humanitare, ka festuar 28 nëntorin dhe festa tjera, por kësaj radhe, për këshillin organizativ ishte më e veçantë dhe ishin mbledhur e tërë kryesia e kësaj shoqate me muaj të tërë, për të bashkëpunuar e për të dalur si është më së miri. Nuk mundemi ta fshehim dëshirën e madhe të medvegjasëve, që kishin, se mos po bashkohen edhe këto troje në Kosovë dhe Kosova në Shqipëri, për këtë 100 vjetorë, por kjo nuk ndodhi, e medvegjasit, presin, që një ditë, bashkimi të jetë në Bashkimin Europian. Fully, që njihet si Medvegja e dytë, ishte e mbushur me përplot bashkatdhetarë, të rinjë e të reja, mbanin nëpër vetura flamurin kombëtarë, në T-shirt dhe iu kishin drejtuar, sallës, që të zënë vend, sepse ishte frika e tyre, se mos rastësisht, nuk do të ketë vend, për të përcjellur këtë ngjarje. Për muaj të tërë, ishte diskutuar, se kush do të jetë mysafirë nderi dhe ëndrra e medvegjasëve, iu plotësua, se në mesin e tyre, ishte stërnipi i Babait të Kombit Ismail Qemajlit, shkëlqesia e tij z.Darling Ismail Vlora, një burrë shumë modest, elegant dhe historian i mirëfilltë. Së bashku me stërnipin e Ismail Qemajlit, shumë kanë pasur dëshirë, ta kenë edhe Ministrin e Diasporës në Qeverinë e Kosovës z.Ibrahim Makolli, po ashtu, edhe kjo dëshirë ju plotësua, pastaj ambasadori i Maqedonisë në Bern, z.Ramadan Nazifi e veprimtarë të tjerë, si dhe miq të shumtë zviceranë, që asnjëherë, nuk mungojnë në manifestimet e medvegjasëve.(Kortezi Bota Sot)
PUSHTETI NUK NGRIHET MBI MORT
Nga Beqir Sina/
BENSONHURST BROOKLYN NY : Fatkeqësi natyrore, ose një leksion i rëndësishme që ka shumë për të mësuar politika e Tiranës, sot, është : “Stuhia e fuqishme – Uragani Sandy, që goditit të hënën e kaluar Bregun Lindor të SHBA, ose përballimi dhe menaxhimi i saj nga politikanët amerikan – bashkëpunimi pozitë – opozitë, dhe shteti i gjithë aty ku ndodhi fatkeqësia, ndërkohë që edhe opozita ka qenë duke dhënë ndihmën e saj, për atë që i takonte dha sa i takon një opozite, pa ndërhyrë në punët që bën shteti dhe institucionet shtetërore për përballimin e fatkeqëisë….”
Presidenti amerikan, Barack Obama, deklaroi menjëherë se nuk ishte i shqetësuar nga pasojat e mundshme që uragani ”Sandy” mund të kishte për rezultatin e tij, në zgjedhjet presidenciale të 6 nëntorit, duke qenë se prioriteti kryesor ishte garantimi i sigurisë së jetës së qytetarëve amerikanë të kërcënuar nga stuhia e fuqishme që kishte prekur verilindjen e SHBA-së. “Prioriteti im kryesor mbetet shpëtimi i jetëve”, deklaroi Obama menjëherë pas saj.
”Jam më i shqetësuar për sigurinë e amerikanëve sesa për zgjedhjet presidenciale”, theksoi ai. Presidenti amerikan anuloi edhe fushatat elektorale të atyre ditëve në Florida dhe Wisconsin, për të qëndruar në Uashington dhe për të ndjekur nga afër zhvillimet e mundshme të uraganit ”Sandy”.
Ndërkohë, që opozita – Republikanët, Christ Christi – kryeqeveritari i Nju Xhersit, një republikan konservator dhe një nga figurat kryesore për nën president në fillim të garës së kandidatit republikan për president të SHBA, në zgjedhjet e 6 nëntorit me kandidatin Mitt Romney, jo vetëm që nuk e akuzoi presidentin Obama, por edhe e lavdërojë atë, për menxhimin e situatës në Nju Xhersi( si edhe e vlerësoi intersimin e dy telefonatave dhe lirimin e buxhetit për ndihmë nga qeveria federale nga “kundërshtari” tij Obama), duke ‘rrezikuar” shumë me këtë rastë në kampin republikan edhe të ardhmen e tij të një lidershipi në ngjitje!?.
Të njëjtën gjë që dy vjet më parë, kur një përmbytje katastrofale goditi Shkodrën dhe zonën e Nën-Shkodrës, bëri Kryeministri i Shqipërisë, zoti Sali Berisha: Kryeministri Berisha mbasi inspektoi zonat e përmbytura në Shkodër dhe NënShkodër, ndërsa bëri thirrje atëhere për evakuimin urgjent të banorëve dhe të gjësë së gjallë, dhe sendeve me vlerë…… theksojë se “Jemi në buzë të katastrofës” teksa tha më pas se situata mbetet e paparashikueshme dhe është një ndër ato katastrofa që “ndodhin një herë në 100 vjet”, por nuk ka asgjë për të krijuar panik…..do të theksonte Kryeministri Berisha ndërsa mobolizoi gjithë shtetin dhe institucionet qeveritare për të u angazhur në fatkeqësinë natyrore – përballimin e saj me sa më pak humbje……!
Kreu i qeverisë së Shqipërisë, dy vjet më parë urdhëroi shtimin e masave, dhe ngrti në këmbë gjithë qeverinë në Shkodër dhe zonën e NënShkodrës, ndërsa propozoi që në banesa të qëndronin vetëm kryefamiljarët. Kryeministri Berisha, dy vjet më parë në Shqipëri, ashtu si Presidenti i SHBA, Barack Obama javën e kaluar me uraganin Sandy, goditi Bregun Lindor të SHBA, pati nënvizuar se prioritare për Kryeministrin dhe qeverinë e Shqipërisë, mbetesh shpëtimi i jetëve njerëzore duke premtuar dëmshpërblim për fermerët e dëmtuar nga përmbytjet, dhe përballimin e fakeqësisë, duke angazhuar të gjitha strukturat shtetërore në ndihmë të të dëmtuarave.” e njëjtë me atë të Presidentit të SHBA Barack Obama për këtë fatkeqësi natyrore.
Ndërsa, si në asnjë vend të botës, në raste të këtilla, në Shtetet e Bashkuara Jo se Jo! kryesocialisti i Shqipërisë, Edi Rama me një grup deputetësh mes tyre benjamini i Ramës, Erjon Veliaj, “turrvrap”- shkoj në qytetin e Shkodrës – dhe zonat e përmbytyra të Nën- Shkodrës, për “bërë fushat elektorale”, me fatkeqësin natyrore të atyre njerëzve që po “mbyteshin” nga uji që i kishte rrethuar nga të katër anët – Vetëm e vetëm edhe në ato momente të dhimbëshme, duke akuzuar e sharë “mbarë e mbrapsht”, shtetin sepse ” sipas tyre “Berisha e “kishte fajin”, edhe, që u përmbyt Shkodra”, e jo ta konsideronte atë një fatkeqësi natyrore dhe të jepte ndihmën e tij dhe të opozitës, duke u bashkuar me shtetin – ashtu si e pamë javën e kaluara pozitë – opozitë (Republikan dhe Demokratë) në SHBA.
Kudo ku shkoi Rama, deputete socialist me bejaminin e tyre Erjon Veliaj dhe gazetarët e tyre, zëdhënse të Edi Ramëss, me kamera në krah folën përperkeqësim të gjendjes dhe nga mundoheshin të “mbillin faren ” e panikut….si sulm ndaj qeverisë Berisha
Dy vjet më parë në se u kujtohet Rama u ndal fillimisht në zonat e përmbytura në Nënshkodrës dhe më pas hyri në qytet dhe tha se “e gjitha kjo nuk erdhi si pasojë e kapricove të motit( pra doli jo vetëm kundra qeverisë, kësaj rradhe por edhe kundra Zotit të plotfuqishëm) por, nga keqmanaxhimi i situatës dhe nga korrupsioni i qeverisë Berisha, sipas tij. Ai tha se kemi prova të mjaftueshme për të këtë dhe ai ftoj prokurorinë të hetojë. Duke shtuar se : “Prifti dhe gjithë priftat e tjerë të korruptuar duhet të japin dorëheqje për dëmet e mëdha që i sollën vendit”, vijoi ai.
Ndërsa kan kaluar dy vjet, gjithë se cili mund të bëjë pyetjen : ‘Po, ku janë ato provat e Ramës ? nga shkuan dhe u harruan – apo ai i bënte ato vetëm për propogandë duke “luajtur” edhe me fakeqësinë e njerëzve” që po jetonin t rrethuar nga uji…..
Ndërkohë, që gazetarët rreth tij – si ata të Top Channel, 24 orë News, TemA, Shekulli, Vizion Plus, gazeta Sot, edhe me varka i shihje me paraqitjen “entusiastike të lajmit” pa pik serioziteti , veçse “ngjirrëshin” duke bërtitur dhe duke treguar vetem ato imazhet më të rënda të asaj fakeqësie, për ta bërë sa më të “tmerrshme” së bashku me ndonjë deputet socialist të asaj zonje, dhe gazetarët, duke nxitur njërëzit të flisnin me “tension’ kundër qeverisë dhe Kryeministrit Berisha, se ‘po përytyshin ” dhe shteti dhe qeveria e cila nuk kishte treguar kujdes dhe nuk po vinte dorë.
Pra ato skena dhe imazhe ishin e kundërta, e asaj që pamë këto ditë në Stuhin e fuqishme – Uraganin Sandy, që goditit të hënën e kaluar Bregun Lindor të SHBA, një katastrofë e vërtet dhe një stuhi më e madhja në histori për këtë zonë ashtu si deklarojë edhe Presidenti Obama, ose një stuhi që la të vdekur mbi 100 njerëz dhe shkatojë një dëm të përllogaritur, që mund të arrijë deri në 50 milirad dollar. Në SHBA, pasqyrim shquhej për atë pasqyrimin e qetë, profesional dhe mjaft korrekt, të gazetarëve amerikan si në terren por dhe studiot e tyre-
Teksa as edhe një senator ose kongresmen, apo përfaqësues lokal e shtetëror Demokrat apo Republikan, përveç atyre që përfaqësojnë zonat e prekuar nga Sandy, nuk u panë në Bregun Lindor, bile as kandidati për president Mitt Romney, nuk u pa ashtu si Edi Rama, sa herë ka ndonjë fatkeqësi është pari si opozitar dhe del e “kakarisë” si i thonë një fjale si ” si ai kaposhi në majë të plehut”.. ashtu si në Shkodër dy vjetë më parë….
Për, koincidencë, fatkeqësia e përmbytjes së Shkodrës dhe Nën-Shkodrës, dy vjet më parë dhe fatkeqësia e javës së kaluar, pra uragani Sandy, në Bregun Lindor të SHBA, janë të dalluara nga mënyra se si u bë ndërhyrja e shetit, manaxhimi dhe interesimi i shtetit. Në të dy vendet, respektivisht si Presidenti Barack Obama dhe Kryeministri Berisha ka përkuar në shumë këndëvështrime i njëjtë me mënyrën sesi si ; Qeveria e Shqipërisë, e trajtojë atë të përmbytjes së dy vjet më parë.
Ato ishin aq të ngjashme nga qasja me të cilën e kanë përballur qoftë nga autoritetet shtetërore, apo edhe ato vendore, pavarësisht se ishin Demokrat e Republika në SHBA – Qeveri dhe insitucione shtetrore në Shqipëri, sa që mund të bëhen edhe krahasime dhe të nxirren mësime, si duhen përballuar fakeqësit natyrore nga shteti dhe cilat janë ato leksionet amerikane kur punon për vendin tëndë të gjithë duhen bërë bashkë.
Por, fatkeqësit dhe për të ardhur keq që ngjashmëri , nuk ka vetëm me opozitën dhe kryeopozitarin Edi Rama , Erjon Veliajn dhe deputet socialist.
Kryesocialisti Rama, ka qenë ai opozitar, që sa herë ndodhë një fatkeqësi në Shqipëri, del i pari duke thënë se “Fajin e ka Berisha” akuzuar qeverinë dhe insitucionet shtetrore. Rama, ngaqë është akoma ëndërr dhe i “mbytyr” nga ehthet, për tu bërë një ditë – Kryeministër, duke e ndërtuar atë me strategjinë e tij – gjithmonë si e kemi parë gjatë këtyre 8 viteve – tek fatkeqësit e njerëzve, vdekjet e tyre tek morti-
Kështu, Edi Rama ka vepruar disa herë gjatë këtyre viteve sa po qëndron në opozitë, ” ashtu si ndodhi me Gërdecin , kur theu edhe rregullat e kodit moral dhe nxorri njerëzit e tij simpatizantët dhe militantët në rrugë edhe në kohë morti ( që kurr nuk ka bërë vaki tek ne shqiptarët – si shenjë respekti, ose si me rastin Trebicka, e njëjta gjë, si me përmbytjet e Shkodrës, si edhe me aksindetet e trafikut rrugor (rënjes së autobuzit me studentët e Kosovës, aksidenti i Pukës dhe më i fundit me të Elbasanit, dhe çdo gjë kulmon me mos respektin dhe kodin moral të mortës, janë veprimet e tij të pasngjarjeve të 21 janarit 2011, kur humbën jetën katër vetë( Rama nxorri njerëzit në kohë morte përsëri në rrugë për të rëzuar qeverinë Berisha). Të njëjta gjë po “nxitë” edhe tani që digjet një ish i burgosur politik si Lirak Bejko) çdo gjë ia ka mbështetur dhe shigjetuar kundra qeverisë, shtetit dhe Kryeministrit Berisha..
“Ka njerëz në këtë vend që lindin me shpresën që të shohin vetëm morte dhe e bazojnë karriërën e tyre në to,’ ka thënë në nji dekleratë të saj edhe kryeparlamentaria e Shqipërisë zonja Jozefina Topalli më 10 janar 2010. Pra, si konkluzion do të thoja se kryesocialisti Edi Rama dhe kryeopozitari i Shqipërisë, ka si “strategjinë e tij që të bëhet Kryeministër dhe të bëjë karrier politike – mbi fatkeqësit e njerëzve dhe mortin e tyre……!
TURQIA: VEND I RREZIKSHËM PËR GAZETARËT
Nga Frank Shkreli/
Komisioni Për Mbrojtjen e Gazetarëve me qendër në Nju Jork, botoi kohët e fundit një raport prej 53 faqesh në të cilin vë në dukje ”persekutimet e gjithanshme kriminale si dhe burgosjet e gazetarëve, përfshirë edhe perdorimin nga ana e qeverisë, të lloj lloj forma presionesh, për të detyruar krijimin e një atmosfere të vetcensurimit nga ana e gazetarëve.” Shkurt, Komisioni për Mbrojtjen e Gazetarëve, thotë se kufizimi i ”Lirisë së shtypit në Turqi ka arritur një nivel krize.” Raporti akuzon qeverinë e Kryeminstrit turk Rexhep Taip Erdogan se ”ka ndërmarrë masat më të egëra në botë kundër lirisë së shtypit, që mbahen mend në kohët e fundit”.
Komisioni për Mbrojtjen e Gazetarëve akuzon autoritete turke se kanë ”burgosur gazetarë në masë me akuza terrorizmi ose për veprimtari anti-shtetërore dhe se kanë filluar me mijëra procedime ligjore me akuza të ndryshme kundër gazetarëve. Rapoti vazhdon duke thënë se vet kryeministri Erdogan ka kritikuar publikisht gazetarët dhe u ka bërë thirrje pronarëve të mediave të ndryshme që të disiplinojnë, ose madje edhe të pushojnë nga puna gazetarët që kritikojnë qeverinë.
Duke reagur ndaj raportit, autoritetet turke kanë thënë se vlerësimet e pavarura – siç është raporti në fjalë — të problemeve të lirisë së shtypit në vend, janë të ekzagjeruara. Autoritetet qeveritare kundërshtojnë numërin e arrestuar të gazetarëve duke thënë se shumica e atyre që janë të burgosur mbahen për krime serioze dhe se nuk kanë të bëjnë aspak me gazetarinë. Ministri turk i Drejtësisë, Z. Sadullah Ergin, në përgjigje ndaj raportit tha se ”Turqia po përpiqet të krijojë një balancë midis nevojës për të ndaluar lavdërimin e dhunës dhe propagandën e terrorizmit, me nevojën për zgjërimin e lirisë e fjalës. ”
Mirëpo, Komisioni për Mbrojtjen e Gazetarëve thotë se Turqia është vendi numër një në botë për arrestimin e gazetarëve duke nënvijuar se në përgjithësi Ankaraja ka arrestuar më shumë gazetarë se Kina, Irani dhe Eritrea së bashku, vende këto që cilësohen si shtetet më shtypse në botë ndaj gazetarëve dhe lirisë së medias. Raporti mbi lirinë e medias në Turqi identifikon 76 gazetarë të arrestuar deri në muajin Gusht të këtij viti — që sipas raportit është numëri më i madh i gazetarëve të arrestuar në dhjetë vitet e fundit — dhe thotë se pas një shqyrtimi të secilit rast, Komisioni për Mbrojtjen e Gazetarëve, ka ardhur në përfundimin se 61 prej këtyre gazetarëve janë arrestuar për arsye të botimeve të tyre ose si rrjedhim i punës së tyre gazetareske. Sipas raportit të Komisionit për Mbrojtjen e Gazetarëve, 30 për qind e gazetarëve të arressstuar në Turqi, janë të akuzuar për komplot me qëllim për të rrëzuar qeverinë. Ndërsa të tjerët janë kryesisht gazetarë e korrespondentë të minoritetit kurd, të cilët janë arrestuar nën akuzat se kanë mbështetur terrorizmin.
Qeveria turke e Kryeministrit Erdogan ka filluar bisedimet për antarësim në Bashkimin Evropian ç’prej vitit 2005 dhe krenohet me zgjërimin e demokracisë në vend, por raporti nënvijon shqetsimet serioze të orgnanizatës në lidhje me mos tolerancën e qeverisë turke ndaj kritikave në shtyp.
Në një letër bashkangjitur raportit, Drejtori Ekzekutiv i Komisionit për Mbrojtjen e Gazetarëve, Z. Xhoel Sajmën i bëri thirrje kryeministrit Erdogan që “të ndalojë sulmet e tij kundër shtypit dhe të sigurojë drejtësi për gazetarët, ndërsa në të njëjtën kohë, të ndërmarrë reforma dhe të garantojë lirinë e të shprehurit.’’ Në një raport të botuar në fillim të Tetorit, edhe Komisioni Evropian ka shprehur “shqetsime serioze’’, në lidhje me numërin e të arrestuarëve për mungesë të lirisë së të shprehurit në Turqi. Edhe nga mbrenda Turqisë ndëgjohen zëra kritike ndaj politikës së qeverisë së Erdoganit ndaj kufizimit të fjalës së lirë dhe arrestimit të gazetarëve që ushtrojnë këtë të drejtë universale. Nën-kryetari i Partisë Republikane Popullore turke në opozitë, Z. Erdogan Toprak, sipas gazetës Milliyet, e cilësoi raportin mbi lirinë e shtypit në atë vend si një provë se qeveria është duke u bërë më autokratike, dhe shton se qeveria, “ka ndërmarrë një operacion të madh presionesh dhe frikësimesh kundër gazetave, televizioneve, medias në përgjithësi, intelektualëve, artistëve dhe demokratëve.’’
Reagimet në lidhje me këtë raport të Komisionit për Mbrojtjen e Gazetarëve në lidhje me mungesën e lirisë së medias në Turqi kanë qenë të shumta në Shtetet e Bashkuara si edhe në Evropë. Në një raport nga Ankaraja, gazeta Nju Jork Tajms shkruan se “Nëqoftse qeveria (turke) do të mirrte një qendrim më të arsyeshëm ndaj sigurimit kombëtar dhe të tregonte më kujdes në lidhje me kriminalizimin e kërkesave të kurdëve për më shumë të drejta, atëherë edhe gazetarët do të trajtoheshin më mirë.’’ Ankaraja, sipas gazetës Nju Jork Tajms, “duhet të ndryshojë kodin penal, duke e bërë të qartë se protestat paqësore nuk përbëjnë krim.’’
Sipas raportit të Komisionit për Mbrojtjen e Gazetarëve, si rrjedhojë e kufizimit të lirisë së fjalës, edhe marrëdhënjet e ngushta midis Turqisë dhe Shteteve të Bashkuara – të cilat të pakën pjesërisht janë ndërtuar e zhvilluar në imazhin e Turqisë si një vend model rajonal i demokracisë – mund të jenë në rrezik.
Komisioni për Mbrojtjen e Gazetarëve përfundon duke i bërë thirrje Kryeministrit turk, Z. Erdogan dhe qeverisë së tij, “që të ushtrojnë vullnetin politik duke hequr dorë nga shtypja sistemike dhe sistematike e pikëpamjeve të kundërta dhe të shpartallojnë sistemin e gjithanëshëm të vendit që është ngritur për të shtypur fjalën e lirë dhe median.’’
NJË LIBËR ME DRITË PËR PROFILIN PA NJOLLA TË NJË VIGANI TË HISTORISË SONË
Nga Albert HABAZAJ/ studiues*/
Lexuesi vlonjat, kurveleshas, tepelenas, mallakastriot, elbasanas, tiranas, dëshnicas, koplikas, dibran,çam, lab- himariot e lumas, shqiptarët e Malit të Zi e të Maqedonisë, edhe shqiptarët e Amerikës, edhe të gjithë ata njerëz që ndjejnë se në trupin e tyre ( kudo ku jetojnë nëpër botë) pulson gjak shqiptari, në nderim të 100 vjetorit të Pavarësisë Kombëtare, kanë fatin të marrin e të gëzojnë një dhuratë me shumë vlerë kombëtare. Është një libër me dritë për profilin e një veterani kombëtar pa njollë. Është shpirti i pastër, zemra bujare dhe mendja e kthjellët e fisnikut të tejdukshëm, zotërisë Enver Memishaj- Lepenica që bën këtë dhurim vëllezërve shqiptarë dhe miqve dashamirës të Vlorës e Shqipërisë. Është libri “Major Ahmet Lepenica Komandant i Përgjithshëm i Trupave Kombëtare, në Luftën e Vlorës, 1920” monografi historiko-folklorike që autori na fal dhe ne krenohemi, se kemi një xhevahir në dorë për 100 vjetorin e krijimit të shtetit kombëtar shqiptar.
Në librin për Ahmet Lepenicën jepet rruga e jetës kombëtare e major Ahmet Lepenicës sipas kriterit kronologjik. Ahmet Labi shfaqet si bashkëkohës i reformatorit, “babait të turqve” Mustafa Qemal, Plakut të Urtë të Flamurit dhe Bacës Isë e trimave të tjerë të mendimit dhe të veprimit. Në të gjitha ngarjet e mëdha të kohës jetoi aktivisht: Më 1912-’13 shfaqet patrioti i arsimuar si mbrojtës i Pavarësisë Kombëtare. Më 1920 shkëlqeu si Komandant i Përgjithshëm i Trupave Kombëtare dhe, me Luftën e Vlorës, gremisën në det Perandorinë e Re Romake, që u vërsul si grabitqare nga Apeninet, por u tërhoq pa lavdi. Më 1921 Majori na shfaqet komandant i krahut të Vjosës. Më 1922 Qarkkomandant i xhandarmërisë, Gjirokastër dhe më 1924-ën, 52 vjeçari është i mbushur me idealet kombëtare, duke u evidentuar në udhëheqje të Revolucionit të Qeshorit me Fan Nolin, Bajram Currin, Elez Isufin e burra të tjerë të vlertë kombëtarisht. Rrojti dhe 17 vjet mbas të parës, të vetmes dhe të fundit humbje në fushën e betejës, deri sa 69 vjeç dha frymën e fundit në duart e Selvi Ali Mëhilles, gruas së tij besnike nga Dukati.
Për këtë material që po paraqes, kam tri pika referimi: 1- Luftën e Vlorës si ngjarje e ndodhur historike, 2- Ahmet Lepenicën si një figurë që peshoi në këtë luftë dhe 3-Enver Memishën si autor i monografisë për Epopenë e çlirimit të trojeve tona me komandantin e saj ushtarak Ahmet Canin, që populli në respekt të veprës së tij e thirri Ahmet Lepenica, kurse miqtë e lartë dhe Paria e vendit e folën Ahmet Labi.
1- Nga “Historia e Shqipërisë” vëllimi II; Tiranë: 1965, Lufta e Vlorës trajtohet në mënyrë të përgjithshme, sintetike dhe vlerësohet për fitoren dhe entuziazmin që ndezi ndër shqiptarët e Lirisë; përmenden edhe emrat e Osman Haxhiut, Qazim Koculit, Ahmet Lepenicës si dhe emri i Selam Musait. Përmenden, nuk mohohen, por tepër thatë, si të qe një nga ato njoftimet e zakonshme të ATSH, që ajo jep rëndom, për rutinë pune. Më tej heshje apo më keq degradim i vlerave të mirëfillta e të vërteta historike. Në Erën e Re Shqiptare (mbas vitit 1990 deri më sot), Lufta e Vlorës, ka gjetur mirëkuptimin e të gjithë palëve: të politikanëve, qytetarëve dhe historianëve dhe është trajtuar realisht, duke e vlerëuar si një ngjarje që vendosi fatet e Shqipërisë. Në këtë libër Lufta e Vlorës jepet e shtrirë në gjerësi dhe në thellësi, ashtu siç ka ndodhur dhe mbetet në kujtesën e Kombit: Rishpallje e Pavarësisë Kombëtare, Pavarësia konkrete e Shqipërisë. Komentet e tepërta janë ujëra që s’duhen.
2- Enver Lepenica, ky bir i Labërisë së Brendshme të Lumit të Vlorës, e ka ravijëzuar portretin e tij si studiues serioz qysh 15 vjet më parë e në vijimësi me 11 vepra të botuara të gjinisë publicistike dhe historike, duke qenë mik i së vërtetës, djalë Shqipërie dhe punëtor i vlerësuar për shërbimet që i bën kulturës sonë. Bashkë me nderimin e prof. Alqi Naqellarit dhe studiuesit e shkrimtarit Novruz Xh. Shehu, që më vitin 2010 me botimin e veprës “Enveri i Lepenicës”– një buqetë e freskët për 65 vjetorin e lindjes, Enver Imer Memishaj meriton sinqerisht edhe mirënjohjen dhe respektin tonë. Me figurën e Ahmet Lepenicës autori ka kohë të gjatë që është angazhuar. Qysh para 30 vjetësh ai ka botuar artikuj në gazeta të ndryshme lokale e kombëtare në Shqipëri kushtuar patriotit lepeniciot me arsim të lartë ushtarak, i cili udhëhoqi me zotësi beteja që konkluduan me çlirimin e Vlorës e krahinave të saj më 1920-ën e lavdishme. Edhe ky libër për komandatin ushtarak të Njëzetës është produkt i dashurisë për vendlindjen që ka autori, trashëguar edhe gjenetikisht, respekt konkret ndaj Lepenicës, Mesaplikut, Labërisë dhe gjithë Shqipërisë. Ky libër nxjerr në pah edhe një herë fuqishëm vlerat shkrimore e botuese të autorit dhe është, për mendimin tim, vula e përkushtimit të një studiuesi për çështjen e Atdheut dhe ndaj trimërisë e heroizmit të një ushtaraku, të cilat Ahmet Lepenica i kishte natyrshëm virtyte e cilësi të ushqyera në vatrën familjare të Esma e Islam Canit, qysh më 1872, kur leu. Nëpërmjet këtij punimi dëshiroj të evidentoj se janë botuar shumë libra për Luftën e Vlorës e trimat e saj nga Ago Agaj, Gani Iljazi (Habazaj), prof. Muin Çami, prof. Viron Koka e Sazan Xhelo, prof. Bardhosh Gaçe, apo edhe nga firma të tjera më minore në historiografi, sidomos për personazhe konkretë të kësaj epopeje.
Nga botimet e periudhës postkomuniste e këtej, parë në fokusin e hierarkisë së vlerave të figurave historike të asaj lufte të gjerë popullore, ku mori pjesë i gjithë komuniteti i udhëhequr nga Paria e vendit me Komitetin e Mbrojtjes Kombëtare, ky libër është ndër tre librat më të vyer botuar deri më sot. Të parin vlerësoj librin “Emblema e një epopeje”, shkruar po nga Enver Memishaj- Lepenica; 2- monografinë e madhe “Osman Haxhiu” me autor buldozerin e kulturës dhe historisë së Vlorës prof. dr. Bardhosh Gaçe dhe 3- “Major Ahmet Lepenica…”, ky libër për të cilin sot po diskutojmë me kënaqësi e nderim. Ndërsa për nga rëndësia e lëndës, dëndësia e besueshmëria e informacionit që jep, “Major Ahmeti” i autorit E. Memishaj qëndron shumë i vlerësuar e dinjitoz në krahë të librave më të plotë të historiografisë shqiptare.
Përse e vlerësoj këtë libër, që autori i dhuron 100 vjetorit të Pavarësisë? Së pari, është angazhim shumë dimensional që autori bën për herë të parë në kushtim të një vigani të Luftës së Vlorës dhe jo vetëm të kësaj ngjarjeje kombëtare.
Së dyti, është jetëshkrim i plotë i rrugës kombëtare të major Ahmet Lepenicës, i pari, siç thashë dhe i vetmi, që besoj se nuk mund të ketë një të dytë kaq të plotësuar.
Së treti, vërej një harmonizim të organizuar siç duhet të trashëgimisë historike me trashëgimin kulturor dhe me ato tufa lulesh folklorike, që autori përzgjodhi në këtë monografi me njësitë folklorike nga epika historike kushtuar Ahmet Lepenicës, këtij emri pa njolla në histori. Në këtë këndvështrim dalloj vëmendjen ndaj trashëgimisë historike, që autori njeh më mirë.
Në këtë libër, pas një leximi të kujdeshshëm dhe gjatë studimit të monografisë, vërej transparencën dhe turbullësirën si raport ndaj çështjes së Luftës së Vlorës, udhëheqësve dhe luftëtarëve të saj, që autori e ka trajtuar me koherencë e guxim intelektual, duke u matur edhe me “deshtë përçorë” të historiografisë shqiptare apo me figura të njohura, që kanë lënë gjurmë në kulturën tonë, por që, sipas autorit, kanë qëndrime të pasakta, të njëanëshme dhe zbehin ndriçimin vigan të Luftës së Vlorës dhe trimave çlirimtarë.
Ky libër, më i riu e më i ploti i autorit na shëron edhe kombëtarisht, sepse kirurgu historiko-folklorik, miku ynë i mirë Enver Memishaj vlerëson kriteret shkencore të botimit, sidomos dy elementët e domosdoshëm për një botim biografik: 1-dokumentin historik dhe 2- dëshminë historike, duke i dhënë përparësi, normalisht, dokumentit historik.
Dihet historia, por Enver Memishaj ka meritën se ka plotësuar faqe të munguara jo vetëm në historinë lokale por edhe në përmasa më të gjera, se ka zbardhur portrete të harruara (nuk dihet çdo të ndodhte me Ahmet Lepenicën, po të rronte pas Luftës së Dytë Botërore, se ai vdiq sapo u fut 41- shi dhe në Shqipëri). Memishaj u ka hequr pluhurin e harresës, bëzhdilet ngarkuar padrejtësisht figurave të pluhurosura nga regjimi totalitar. Fatkeqësisht, tjetër gjë janë historishkruesit dhe tjetër gjë të mbajturit mend nga historibërësit, historijetuesit dhe kujtesa sociale e komunitetit ku kanë jetuar e vepruar për kombin personazhet historikë të këtij vendi. U realizoftë rezonanca e këtyre dy shtyllave, që lënë gjurmë përgjatë rrjedhave të kohës për t’u përcjellë brezave vërtetësinë jetësore!
Njihet historia, por Enver Memishaj, me metodologjinë e kulturën që është plotësuar gjatë jetës, përdor një gjuhë të pastër e të kuptueshme; kur duhet, përdor edhe të folurën dialektore, që fiksohet lehtë e qartë në memorie me tipologjinë e identitetit, që evidenton me tekstin e shkruar. Kam kuptuar qëndrimin e shëndetshëm kritik të autorit për vështrimin dhe shkrimin koherent të kësaj lufte të drejtë, e cila synonte shporrjen e kolonizatorëve nga trojet shqiptare të pushtuara; po ashtu edhe vlerësimin e tij që i bën luftës së luftëtarëve të trojeve autoktone. Lufta e Vlorës ka patur formacione të rregullta, të organizuara me çeta, me gjerësi e shkallëzim luftimi dhe me vertikalitet korrekt drejtimi. Nga ky truall studimor doli punimi i E. Memishajt për të portretizuar njërin nga personazhet kryesorë të Njëzetës, njërin nga komandantët ushtarakë të asaj epopeje, patriotin e ditur Ahmet Lepenica.
Siç e shpreha, në këtë libër shfaqet guximi atdhetar e intelektual i autorit, që ndez dhe ndjenjën e debatit, pa fyer diversitetin e kulturave të individëve e komuniteteve të ndryshme. Enver Memishaj jep kontribut konkret kombëtar për vlerësim real të figurave madhore të pavlerësuar gjer sot. Ai nuk i shërben glorifikimit të pamerituar, për hir të denigrimit monist. Autori i paraqet siç janë personazhet e luftës, apo, në rastin konkret, heroin e tij, me koloritin e qëndrimit në kohë e në hapësirë, parë nga konteksi i duhur për një studiues, që punon saktë edhe me institucionin verbal të aparatit bibliografik.
Ndihem mirë që jam mik i autorit, por sidomos që paraardhësit e mi Murat Miftar Tërbaçi e Gani Iljaz Abazi ishin edhe miq të Ahmet Lepenicës, Osmën Haxhiut, Qazim Koculit, Duro Shaskës, Qazim Kokoshit, Hamit Selmanit, Alem Mehmetit, Ali Beqirit, Hysni Shehut, Azbi Canos, Sali Bedinit, Myqerem Hamzarajt, Beqir Sulos, Meçan Selamit, Rexhep Sulejmanit, Halim Xhelos e tërë atyre luftëtarëve të kombit. Edhe unë do të përpiqem ta justifikoj, në kushtet që jetojmë, këtë fakt të nderuar e dinjitoz.
Të dritëroftë pena e shpirtit të pastër dhe e mendjes së kthjellët, o zotëri Enver Memishë Lepenicë Bujari! Faleminderit!
Vlorë; e shtunë, 10.11. 2012
*) Kumtesa është mbajtur në diskutimin e librit “Major Ahmet Lepenica…” të autorit Enver Memishaj- Lepenica
MARILYN MONROE LEGJENDË E BUKURISË DHE ARTIT
(Me rastin e 50-vjetorit tё vdekjes tragjike)/
Nga Gjekё Gjonlekaj / New York*/
Me rastin e 50-vjetorit tёvdekjes tragjike tё Marilyn Monroe revista e njohur amerikane “The National Enqurier” botoi njё numёr special dhe vazhdon: “Pavarёsisht se Marilyn Monroe nuk ёshtё nё mesin tonё tash 50 vjet, kujtimet pёr kёtё perёndeshё tё bukurisё janё gjithnjё misterioze. Ajo ishte pak e shejtё,por edhe pak mёkatore. Tё gjitha gratё habiten dhe janё kurioze pёr vdekjen e saj tragjike”.
”Norma Jeanes dhe fёmijёra e saj e shqetёsuar ёshtё titulli i kapitullit tё parё tё revistёs “The National Enquirer”.Norma Jeanes (Marilyn Monroe) kishte lindur me 1 qershor tё vitit 1926 nё Los Angeles tё Kalifornisё, por qysh nё ditёlindje ajo kishte pёsuar njё lloj mallkimi,pasi qё babai i saj e kishte braktisur,bile para ditёs qё lindi. Kjo vogёlushe e braktisur, e harruar dhe e keqpёrdorur,mё vonё u bё njё mrekulli. Kujtimet e saj tё fёmijёrisё janё tepёr tё hidhura. Ajo nuk mbante mend asnjёditё tё lumtur nga nёna e saj Glady. Marilyn Monroe kishte thёnё se nuk mbante mend qё nёna e saj ta kishte puthur ose pёrkёdhelur ndonjёherё nё jetё. Pas disa vjetёsh nёna e saj pёsoi njё sёmundje mendore dhe u dёrgua nё spital ku qёndroi pёrgjithmonё. Pas kёsaj katastrofe familjare shoqja e nёnёs, zonja Grace McKee u bё kujdestarja ime tregon vogёlushja Norma Jeanes. Braktisja e babait, sёmundja e nёnёs dhe varfёria e bёnё jetёn time shumё tё vёshtirё,por tё gjitha kёto i kapёrceva mё lehtё se disa pёrdhunime tё llahtarshme seksuale qё e ndryshuan jetёn time pёrgjithmonё. Nuk kisha menduar kurrё pёr dashuri fizike,bile as atёherёkur rashё nё dashuri pёr herё tё parё. Mё vonё mё dёrguan nё njё jetimore,por atje pёsova edhe mё keq nga disa burra. Nё kёtё moshё pёsova trauma tёndryshme. Mёsova se isha ndryshe nga fёmijёt e tjerё tregon Norma Jeanes.
Marilyn Monroe (Norma Jeanes) u martua pёr herё tё parё nё moshёn 16 vjeçare me ndёrhyrjen e tё tjerёve. Burri i saj i parё 21-vjeçar Jim Dougherty ishte mekanik. Por kjo martesё nuk ishte e qёndrueshme, sepse nuk ishte bёrё me dashuri dhe tё dy kishin qёllime tё ndryshme. Ai kishte pёr qёllim familjen ndёrsa Marilyn kishte synim karrierёn artistike. Marilyn tregon se ata nuk flisnin fare me njёri-tjtetrin.
Njё prej titujve mёkarakteristike tё kёsaj reviste speciale lidhur me 50-vjetorin e vdekjes tragjike tё saj ёshtё kaptitulli: “Ju duhet tё jeni nё film”. Marilyn Monroe kapёrceu çdo pengesё pёr tё arritur kulmin e suksesit. Ëndrra e saj jetike ishte Hollywood-i. Atje filloi aktrimin,vallёzimin dhe kёngёn,duke vёnёnё dispozicion talentet e saj pёr çfarё nuk kishte patur kurrё konfidencё tёmjaftueshme. Pas njё kohe ndryshoi edhe standardin e jetesёs dhe ishte mё e lumtur. Nё vitin 1946 filloi edhe karrierёn e modeles. Nё Hollywood bёri disa kontrata me agjenci tё ndryshme. Fotografia e saj u botua nё faqen e parё tёrevistёs amerikane “The Family Circle” dhe nё “Playboy”. Natyrisht se ajo vuri nё veprim bukurinёpersonale pёr fitime nga mё tё ndryshme.Marilyn Monroe ishte shumё e dashur dhe magjike pёr kamera filmike dhe pёr fotoaparate. Bile njё zyrё e sigurimit tё brendshёm amerikan tё FBI ruante nё arkivin e vet njё filmim pёr jetёn e saj intime. Burri i saj i dytё Joe Di Maggio kishte ofruar 25.000 dollarё pёr atё kasetёnga frika se mund tё bjerё nё duar tё gabuara dhe si pasojё mund tё dёmtonte imazhin e saj.Pas njё kohe Marilyn Monroe filloi jetёn intime me Johnny Hyde, drejtor ekzekutiv i Agjencisё William Morris.
Jeta e tyre intime ishte gurthemeli i sukseseve tё saj. Johnny Hyde kishte rёnё nё dashuri me Marilyn Monroe dhe kёrkonte martesёn me çdo kusht,por ajo nuk pranonte,sepse kishte frikё se nuk do t’i qёndrojё besnike deri nё fund dhe pёr kёtё nuk u martua kurrё me zotin Hyde.
Me 14 janar tё vitit 1954 lidhёn kurorё bjondja mё e bukur nё botёMarilyn Monroe dhe lojtari mё i mirё bejsbollit nё botё Joe Di Maggio. Menjёherёpas martesёs Di Maggio kёrkoi nga Monroe tё bёnte disa ndryshime nё stilin e saj tё jetesёs por ajo nuk i pёrfilli fare kёrkesat e tij, duke mos bёrё asnjё ndryshim. Ajo mendonte se Joe Di Maggio ёshtё njё sportist liberal e jo njё burrё tepёr konservator.Burri i saj i dytё Di Maggio u shqetёsua shumё pёr disa fotografi qё u botuan nё faqet e para tё revistave amerikane. Ai kishte paramenduar se Merilyn Monroe do tё ishte njё perёndeshё pёr shtёpinё e tij e jo pёr tёrё botёn. Marilyn Monroe e adhuronte jashtzakonisht jetёn argёtuese, ndёrsa burri i saj Di Maggio e urrente nё shpirt Hollywood-in dhe si pasojё ata bёnё divoc nё gjyq. Por edhe pas ndarjes gёzonin dashuri pёr njёri-tjetrin.
Nё kapitullin “Perёndesha e Seksit” janё botuar shumё fotografi nga skenat filmike tё dashurisё dhe roleve tё ndryshme, por asnjё pozё filmike nuk i tejkalon normat njerёzore tё kohёs. Ajo ka luajtur role me aktorёt mё tё njohur tё Amerikёs dhe tё Evropёs. Sot e kёsaj dite shumё aktorё dhe modele bёjnё pёrpjekje pёr tё imituar kёtё mbretёreshё tёbukurisё dhe seksit,por siç duket ёshtё e paarritshme. Marilyn Monroe ishte njёgёrshetim natyror e hyjnor i paspjegueshёm ishte si njё Venus (Afёrditё) qё shkёlqente si rreze dielli nё kёtё hemisferё dhe mё gjerё.
Pas ndarjes me Joe Di Maggion, Marilyn Monroe kishte rёnё nё dashuri me shkrimtarin dhe dramaturgun e madh amerikan Arthur Miller,i cili kishte fituar Çmimin mё prestigjoz tё Amerikёs- Pulitzer. Marilyn Monroe vepronte nё Hollywood , ndёrsa Arthur Miller nё New York . Ata kishin rёnё nё dashuri duke mbajtur lidhje telefonike dhe letёrkёmbime prej vitit 1951 e deri nё vitin 1955. Ata u martuan zyrtarisht me 29 qershor 1956 nё Gjyqin Civil nё Westchester County nё New York dhe dy ditёmё vonё lidhёn kurorё fetare nё njё tempull hebraik tё kёtij qyteti,sepse Arthur Miller ishte me origjinё hebreje. Pas disa muajsh ajo doli shtatzёnё,por pёr fatkeqёsinё e saj kjo shtatzёni dёshtoi. Ajo dёshtoi edhe nё shtatzёninё e dytё,duke i pёrjetuar si humbjet mё tё pazёvendёsueshme,çfarё e ndryshuan jetёn e saj pёrgjithmonё. Kёshtu filloi edhe ftohja e saj me Arthur Miller. Bile nё njёrast i kishte rrёfyer kujdestares Lena Pepitone se ai kishte qenё shumё i ftohtёme tё ndoshta pёr arsye se nuk isha mjaft intelektuale pёr shkrimtarin Arthur Miller dhe kjo ndjenjё mё mundonte shumё tregonte Marilyn Monroe. Pas dёshtimeve tragjike tё shtatzanisё dhe keqёsimit tё marrdhёnieve me Arthur Miller filloi pirjen e alkoholit dhe tё pilulave pёr gjumё qё mund tё ishin edhe shkaku kryesor i vdekjes tragjike. Ndёrsa shёnimi “Portretet e njё ikone” tregon se kamerat e adhuronin Marilyn-in. Ajo ishte magjike pёr fotoaparate. Elizabeth Taylor kishte thёnё se Marilyn Monroe i bёnte forografitё pa sherr dhe dukej e sinqertё si tё ishte njё vajzё e vogёl.
Nё kapitullin “Miqtё dhe tёDashurit” lexuesi kupton menjёherё fillimin e rёnijes dhe shktarrimit pёrfundimtar tё Marilyn Monroe. Lidhjet e saj me regjisorin Elia Kazan dhe Frank Sinatrёn ishin hapat e parёdrejt veprimeve tё pakontrolluara. Ajo kishte lidhje intime me Frank Sinatrёn, por pas njё kohe zbuloi se ai bёnte dashuri me valltaren afrikano-jugore 20-vjeçare Juliet Prowes. Marilyn Monroe kishte rёnё nё dashuri me Frank Sinatrёn por ai nuk pranonte propozimin e saj pёr martesё. Ata ishin parё pёr herё tё fundit 8 ditё para vdekjes tragjike tё saj. Nё kapitullin “Ndёrlidhjet e Rrezikshme”,flitet pёr lidhjet e saj me Presidentin John F.Kennedy-n dhe vёllaun e tij Robert Kennedy. Marilyn Monroe ishte ftuar tё kёndonte pёr ditёlindjen e Presidentit John Kennedy nё stadiumin Madison Square Garden nё New York , bile Zonja e Parё e Amerikёs, Jackie (Jacqueline) Kennedy kishte refuzuar tё merrte pjesё nё atёceremoni. Aty filluan dyshime serioze tё zonjёs Kennedy pёr burrin e saj. Ceremonia e ditёlindjes se tij kishte qenё njё spektakёl i vёrtetё. Sot e kёsaj dite flitet pёr kёngёn: “Happy Birthday Mister President”(Gёzuar Ditёlindjen Zoti President). John Kennedy nё fjalёn e rastit tha: “Tani pasi Marilyn kёndoi kёngёn“Gёzuar Ditёlindjen Zoti President) me njё zё aq tё ёmbёl e tё bukur, Unё mund tё pushojё nga politika dhe vazhdoi duke bёrё shaka. Ata ishin takuar njё herёnё fillim tё viteve ‘50,por nuk kishin pёrjetuar asnjё lidhje romatike, asaj i kishte mbetur akoma nё sy shkёlqimi i tij nga ai takim. Dёshira ime ishte qё tёmos ishte i martuar John Kennedy, kёshtu qё Unё do tё isha gruaja e tij, thotёMarylin. Janё botuar shumё libra ku flitet pёr takimet dhe lidhjet e tyre intime. Pёr lidhjet e saj me vёllezёrit Kennedy flitet vazhdimisht. Nё atё kohёFBI kishte hapur njё dosje tё veçante,bile njё ditё J.Edgar Hoover i kishte lёnёnё tryezёn presidenciale njё dosje tё lidhjeve intime tё vёllezёrve Kennedy me Marylin Monroe. Nё pranverё tё vitit 1962 Frank Sinatra kishte organizuar njёvizitё tё Marilyn Monroesё nё Meksikё.Atje ishte njohur me skenaristin Jose Bolanos dhe me disa mafiozё e komunista amerikane. Marylin Monroe kishte frike tё madhe nga mafiozёt e veçanёrisht nga kryemafiozi Sam Giancana, mik i Frank Sinatrёs. Ditёt e fundit tё jetёs i kaloi midis ujqёve gangsterё. Ishin ditёt e dёshpёrimit mё tё madh tё legjendёs amerikane, Marilyn Monroe. Edhe Robert Kennedy kishte probleme tё mёdha me mafiozёt sidomos me kryetarin e sindikatёs “Teamsters” Jimmy Hoffa. Ky mafioz bёri çmos pёr tё zbuluar lidhjet sekrete tё vёllezёrve Kennedy me Marilyn Monroen. Ai e bёnte kёtё manovёr pёr tё turpёruar familjen Kennedy, bile edhe sot flitet se ky mafioz mund tё ketё pasur gisht nё vdekjen tragjike tё Marilyn Monroesё.Edhe Jimmy Hoffa u vra nё mёnyrё misterioze dhe sot e kёsaj dite nuk i dihet varri. Gjatё ditёve tё fundit tё mundimeve shpirtёrore pёr jetё ose vdekje tёgjithё e braktisёn Marilyn Monroenё. Vetёm Joe Di Maggio iu gjet pranё. Ai e ndihmoi pavarёsisht kёrcёnimeve qё bёnin mafiozёt dhe Frank Sinatra. Nёceremoninё mortore tё saj morёn pjesё vetёm 30 veta, kryesisht tё familjes dhe Joe Di Maggio i cili drejtoi kёtё ceremoni dhe duke vёnё njё tufё lule mbi arkivolin e saj tha: “Goodbye Marilyn, I love you, my darling I love you”(LamtumirёMarilyn, tё dua–tё dua e dashura ime).
Sot pas 50 vjetёsh vdekja tragjike e saj mbetet akoma misterioze,ashtu si shumё vdekje tё tjera tёpersonaliteteve tё njohura tё Amerikёs.
Marilyn Monroe ka thёnё disa fjalё qё nuk harrohen kurrё: “Nё qoftё se je dyftyrёsh, njёra faqe tё duket bukur”,“sikur t’i kisha respektuar tё gjitha normat,kurrё nuk do tё kisha arritur ndonjё sukses”, “njё vajzё e mençur puth,por nuk dashuron,dёgjon por nuk beson dhe largohet ajo vetё para se ta lёnё”, “ёshtё mё mirё me qenё jo e lumtur vetёm se jo e lumtur me dikё tjetёr”, “dashuria seksuale ёshtё e natyrshme,Unё e respektoj natyrёn”,”njёgrua me kёpucё tё pёrshtatshme, mund tё pushtojё botёn”. Hollywood-i ёshtё njёvend ku pёr njё puthje japin 1000 dollarё, ndёrsa pёr dashurinё e shpirtit japin vetёm 50 cent.
Ajo ishte perёndeshё e bukurisё.Ecjet e saj ishin tё paspjegueshme,thua se kishte 100 gjymtyrё dhe çdo gjymtyrёnё vetevete bёnte njё lёvizje magjike. Artistёt e ndryshёm fenomenin e madhёshtisёnatyrore tё Marilyn Monroesё e krahasojnё me fenomenin natyror Niagara Falls. Kjo legjendё amerikane e bukurisё kujtohet njёsoj si Helena e Trojёs, Kleopatra e Egjiptit dhe shumё gra tё tjera gjatё historisё. Marilyn Monroe u shua tragjikisht si njё yll drite. Kёshtu u shuan edhe yje tё tjera tёartit amerikan:
James Dean, John Belushi, Elvis Presley, John Lennon, Michael Jackson e tё tjerё. Shtetet e Bashkuara e nderojnёkёtё grua me cilёsi tё pashpjegueshme qё tani i pёrket mitologjisё. Kujtimet pёr kёtё legjendё amerikane tё bukurisё dhe artit mbeten tё pёrjetshme.
*Kam marre leje nga Helena Kadare per botimin e ketyre tre fotografive dhe ju lutem qe ti botoni ashtu sic jane me shpjegime te emrave.(autori)