dgreca – Page 935 – Dielli

Kryepeshkopi Janullatos te Mitsotakis

July 29, 2019 by dgreca

Kryeministri grek: Mbështetje Kryepeshkopit në trajtimin e problemeve të Kishës/

Kryeministri i ri i Greqisë, Kyriakos Mitsotakis ka pritur në takim kreun e Kishës Ortodokse Shqiptare, Anastas Janullatos. Në takimin e zhvilluar në Athinë, Mitsotakis thotë se i ka dhënë mbështetje Janullatosit në trajtimin e atyre që i quan “problemet e Kishës Ortodokse të Shqipërisë”.“Me Kryepeshkopin fisnik të Tiranës, Durrësit dhe të gjithë Shqipërisë, Anastas. Ai ka të gjithë mbështetjen time në përpjekjet e tij për të trajtuar problemet e Kishës Ortodokse të Shqipërisë dhe për të siguruar funksionimin dhe zbatimin e duhur të punës së saj”, është shprehur kryeministri Mitsotakis.(Top Channel)

***

Gazeta Dielli ka marre kete koment nga Sali Bollati:

“Shqiptari” janullos I raporton kryeministrit grek.

Pamvarësisht moshës 90- vjecare dhe te nxehtit te jashtzakonshëm të sivjetëm; “shqiptari Janullos” u nis me vrap nga selia e Tiranës për ta “pershendetur” kryeministrin e e porsa vendosur, Micotaqin e ri ne Athinë
bashkë me urimet per mbarëvajtjen e Greqisë mëmë; Janullua I raportoi z. Micotaqisit se detyrat e vena nga babai I tije Konstantin para 30 vjetesh, po thuajse jane realizuar me se miri.
Sot ne Shqiperi jane hapur shkolla greke edhe aty ku nuk jeton asnjë grek. Në një pjese te madhe te Shqiperisë(ose me qarte ashtu sic duam ta quajmë ne grekët Epir); janë ngritur vareza te ushtarve “çlirimtar” grekë me kockat e femijeve dhe te moshuareve te vendit. Kur vijnë për vizita “miqesore” qeveritarët e Athinës ne Tiranë, faleminderit Zotit viziten e pare e kryejne ne seline qe drejtoj une; bile ne klubin e kishes tonë në rrugn e Kavajes kam ftuar dhe pritur me kenaqesi edhe deputete europuane bga Qiproja qe deklarojnë me te madhe se ketu eshte greqi; pamvaresisht se edhe konsujt grekë ne Korçe krenohen se I sherbejne tokës se greqise se vertete.
Dhe për të mos harruar asnjeherë se flamurët e zhgaravitur te vorio epirit siç e quajmë ne grekët (me fal edhe une si grek I shqiptarizuar), ngrihen me madhështi edhe kur varosim një vendas qe vjen I armatosur nga Greqia mëme.. Nuk mund te mos ju kujtoj se kisha greke kam ngritur anë e mbane Shqipërisëtime.
Dhe sa per tu kujtuar jo vetem realizojmë udherin e udheheqesave te Greqise per tafshire dhe harruar emrin e Camerise(Thesprotise), bile nepermjet perpjekjeve tona kemi boshatisur Parlamentin e Tiranes nga perfaqesuesit e Camerise, duke e fshire edhe ate emer nga librat e histories se Shqiperise. Dhe jo pa krenari e them gjate kohes 30 vjecare, jo vetem nuk kam mbajtur asnje meshe per te ashtuquajturit Shqiptarocame por as kam mare pjese ne meshat qe organizojn besimet etjera aty ne Tirane
Dhe “last but not least” per ato qindra mijera qe kane ardhr per pune ne greqi, jo vetem qe nuk kemi shkolla per ata por kam kerkuar as mos te happen kisha ne gjuhen shqipe. ( me fal, por dua t,ju kujtoj se para mbi 150 vjeteve eshte perkthyer edhe Dhjata ne Shqip?!)
Ju e dini edhe me mire se as emrat si Gjin, Arber, Gjon e Skender nuk u lejohet atyre ti mbajne ketu ne Greqine tone. Bile ketu dua t,ju veje ne dijeni se mbas ndrimit te emrit nga Skender ne Jorgo; mbas vdekjes I varosim ne Tirane me emerin grek Jorgo qe dali e”verteta” neser se esht toke greke e jo shqiptare.
Z. Kryeminster e di qe keni studjuar ne Amerike, por e shoh te nevojshme t,ju kujtoj se aty sidomos Ne New York, vazhdojne deklarimet se Chameria is Albanian dhe me gazeta e parada madheshtore I tregojne Amerikaneve dhe Botes Mbare se moslejimi Injerezve te lindur atje per vizita, dhe mos njohja e masakrave dhe debimeve te Cameve nga trojet e tyre mijeravjecare,jane shprehje mohimi I te Drejtave te Njeriut.( Pavaresisht se gjenerali Zerva ka shkruajtur me doren e vete se duhet te krenohehem se I debuam Camet nga tokat tyre pjellor duke umundesuar malesorvetane greke te zbresin e te jetojne e tokat pjellore)
Pra erdha me shume gezim per t,ju uruar suksese ne punen tuaj per te miren e Greqise dhe njekohesisht te mos harroni se urdherporosite e babait tuaj I ka ndjekur motra e juaj Bakojanis me te drejten e marjes e nje pjese te cmuar te detit te pasur shqiptar e mbrojtjen e te drejtave te grekeve qe jetojne ne Shqiperi e per te penguar me te gjitha menyrat pranimin e Shqiperise ne BE.Vetëm me kembenguljen greke do te mund te realizohet “megalidea” e jonë. Nuk ka aresye te hiqet Ligji I luftes I 1940 dhe aqe me pake fshirja e emrave te Permetit, Kelcyres, Korces e Gjirokaster e Himares nga muret e lashtme te Parlamentit te Athines. Vetem ne kete menyre do vihet ne jete protokolli I Korfuzit I 1914

Para largimit nga Athena e dashur ju uroj edhe nje here Perendia te jete me ju per te miren e Greqise sone

Sali Bollati-Çam Shqiptaro Amerikan

New York 28 Korrik 2019

“BOLSHEVIKËT E RILINDJES” DHE AT GJERGJ FISHTA

July 28, 2019 by dgreca

Oh! edhe pa mue Shqypnija kjoftë e rroftë,/nami i sajë përjetë u trashigoftë! (Gjergj Fishta)/
Shkruan: Frank Shkreli/ Kohët e fundit mora një mesazh nga një mik imi i cili ishte i zemëruar nga lajmet që kishte lexuar në median shqiptare se Bashkia e Tiranës dhe Ministria e Kulturës kishin vendosur që të këthejnë në muze, shtëpitë e shkrimtarëve të njohur të Kombit shqiptar, Ismail Kadare dhe Dritëro Agolli.   Miku im nuk ishte i zemëruar për vendimin që shtëpitë e tyre të kthehen në muze – pasi ai, ashtu siç mendoj edhe unë, këta shkrimtarë shqiptarë i kanë meritat e tyre dhe duhet të njihen për kontributet, madje edhe me një shtëpi muze.   Por miku im e drejtonte zemërimin e tij tek ata që ai i quan, “bolshevikët modernë shqiptarë”, të cilët, sipas tij, mendojnë se periudha e artë e gjithë historisë – fillimi dhe mbarimi– kulturës dhe gjuhës shqipe, është ajo e gjysëm shekull komunizëm.   Se vetëm shkrimtarët dhe historianët e kësaj periudhe, janë ata të cilët meritojnë të respektohen, të lexohen, të studiohen dhe të admirohen, tu ndë rtohen shtëpi muze dhe përmendore.
Unë kam respektin më të madh për Ismail Kadarenë, si patriot dhe si shkrimtar – megjithse nuk e konsideroj veten të aftë për të vlerësuar njerëz të mëdhej si Z. Kadare, sepse njeriu duhet të jetë në nivelin e njerëzve të tillë për të vlerësuar punën dhe veprat e tyre.  Argumentet e mia dhe shumë të tjerëve si unë nuk janë me shkrimtarët e nivelit të Kadaresë, por me këtë klasë politike, të cilës duket se i ka mbetur ora në periudhën komuniste, përsa i përket ringjalljes së vlerave kombëtare dhe të shkrimtarëve të mëdhej të Kombit, si At Gjergj Fishta, të cilët megjithë kontributet e tyre të mëdha, në periudhën para komuniste – regjimi i Enver Hoxhës i kishte shpallur “armiq të popullit”.  Ndërkohë që shtëpia e diktatorit Enver Hoxha në Gjirokastër është këthyer në muze, sot At Gjergj Fishta, jo vetëm që nuk ka një shtëpi të vogël muze, një përmendore në kryeqytetin e shqiptarëve në Tiranë, ose në vendlindjen e tij, por as një varr ku ti pushojnë eshtërat e tij.   Regjimi i Enver Hoxhës ia hodhi eshtërat në lumin Buna, me shpresë se ashtu do ta zhdukte përgjithmonë kujtesën e tij nga historia e Kombit shqiptar.  Të njëjtën mendojnë sot edhe udhëheqsit e “rilindjes” të qeverisë shqiptare, se duke e lënë pas dore, duke mos e kujtuar atë dhe veprën e tij — se me një qëndrim indiference ndaj tij – mendojnë se Gjergj Fishta do të harrohet nga brezat e sotëm dhe të ardhëshëm.   Ky ishte edhe objektivi i regjimit të Enver Hoxhës dhe i bashkpuntorëve të tij sllavo-komunistë.   U lumtë se po ua ua çoni amanetin në vend. Urime!

Unë me disa të tjerë, modestësisht, jemi marrë me këtë subjekt për disa vite, por më kot.   Ndoshta është mosha, por gjithnjë e më tepër jam i bindur se nga ata, që miku im i quan si, “bolshevikë të rilindjes”, nuk duhet të presim asgjë më prej tyre në lidhje me Gjergj Fishtën, ose të tjerë si Fishta, pasi tashti jam i bindur se me mosveprimin e tyre e kanë bërë të qartë, se me Gjergj Fishtën nuk duan të merren.   Shpresa ishte se pas 30-vjet post-komunizëm –të lirë nga imponimet e ideologjisë komuniste sllavo- aziatike, do të donim, që më në fund, të çmonin njerzit e mëdhej të Kombit, të mohuar dhe të deingruar për një kohë aq të gjatë nga komunizmi.  Por që, një mohim i tillë zyrtar nga qeveritë shqiptare, ndaj një personi si At Gjergj Fishta, do të zgjaste edhe tre dekada pas shembjes së një regjimi, i cili ia treti edhe eshtrat e tij në lum, nuk ma merrte mendja.   Shpresoja se një brez i ri politikanësh shqiptarë, të lindur ose të rritur pas komunizmit – disa prej të cilëve pretendojnë se edhe janë edukuar në perëndim – do të ishin më tolerant, do silleshin ndryshe ndaj personaliteteve të njohura të historisë kombëtare të periudhës para komuniste, si Gjergj Fishta.   Fatkeqsisht, duket se edhe ky brez i politikanëve të rinjë shqiptarë ka renë pre e influencës dhe mësimeve të një ideologjie bolshevike të ish-regjimit diktatorial komunist të Enver Hoxhës, se viti 1945 ishte fillimi i historisë së Kombit shqiptar dhe Enver Hoxha protagonisti i saj, i të gjitha kohërave.   Nuk e dinë këta se pa At Gjergj Fishtën dhe bashkpuntorët e tij në Kongresin e Manastirit, ndoshta asnjë prej nesh nuk do të shkruanim shqip në alfabetin që ata na e lanë trashëgim.

Këta të realizmit socialist kanë më shumë të përbashkëta me vlerat komuniste të Enverin dhe asgjë të përbashkët nuk kanë me At Gjergj Fishtën, as me vlerat që përfaqëson Gjergj Fishta.   Ka ardhur koha tu themi — më shumë nga dëshpërimi — mos u lodhni hiç shokë të “rilindjes”, se Gjergj Fishta mbijetoi gjysëm shekulli harresë zyrtare, pasi veprat e tija jetojnë në zemërat e Kombit shqiptar dhe nuk harrohen.   Fishta nuk ka nevojën tuaj as për ndonjë monument as për ndonjë muze.   Muze dhe monument i pavdekshëm janë veprat e tija, duke filluar nga epopeja Kombëtare, Lahuta e Malcisë.   Doni, s’doni, At Gjergj Fishta, përjetësoi me pendë të gjitha ato vlera, karakteristika dhe tradita që e bëjnë Shqipërinë dhe shqiptarët ata që që janë sot, dhe që kanë qenë gjatë gjithë historisë, krenarë për: “besë e burrëri, mikëpritje e bujari”.  Kam drojë se u nuk i kuptoni këto vlera, e si rrjedhim nuk kuptoni as Gjergj Fishtën.

Me rastin e hapjes së shtëpisë muze nga Kryetari i Bashkisë së Tiranës, në fund të muajit maj, mos qofsha gabim, mori pjesë edhe vet shkrimtari Ismail Kadare, i cili, me atë rast, tha ndër të tjera se,“Në radhë të parë, një shkrimtar nuk mund të kuptohet pa lexuesin e vet, pa gjuhën e vet, pa vendin e vet, pa kombin e vet, pa miqtë e tij dhe të kombit të tij.   Ne kemi nevojë, sidomos Shqipëria ka nevojë, për një afirmim pozitiv, për besim për të ardhmen e saj, ëndërron dhe bëhet gati për të hyrë në Evropë”.   Më vjen keq, por me mentalitetin bolshevik të kësaj politike antifishtjane të këtyre 30-viteve të fundit, Shqipëria nuk hynë në Evropë, madje nuk shkon as deri në Stambollë, por do të mbetet në “kënetën ballkanike”.

Ku janë shkrimtarët dhe njerëzit e kulturës dhe të letrave shqip, në Shqipëri, në Kosovë dhe anë e mbanë trojeve shqiptare që nuk e çoni zërin lartë në mbrojtje të vlerave kombëtare dhe përfaqsuesve të tyre.  Kuptohet se në kohën e regjimit komunist të Enver Hoxhës dhe të komunizmit jugosllav në Kosovë nuk kishit guxim të përmendnit emrin e Gjergj Fishtës se do e pësonit keq.   Po sot ku është solidarizimi me Fishtën.   Pse nuk flisni?   Ke kini frikë sot?   Shyqyr që janë Françeskanët e Shkodrës që e ruajnë kujtimin e tij!   Diçka nuk është në rregull me një Komb që mohon bij dhe bija të tij të nivelit të At Gjergj Fishtës!

Është e qartë se “Rilindja” socialiste ka vendosur të vazhdojë ta lejë qellimisht, në harresën pothuaj një shekullore, At Gjergj Fishtën: pa lexues, pa gjuhë, pa vend, pa komb dhe pa miqë, faktorë këta që sipas Kadaresë, një shkrimtar ka nevojë për to.   Por mbi të gjitha është i nevojshëm një “afirmim njohjeje të Kombit shqiptar” për të cilin Fishta punoi aq shumë, gjithë jetën e tij.   Sot Fishta është i harruar, pa miq dhe i braktisur, i mohuar nga Kombi i vet, deri në banalitet.   Sikur e kishte parashikuar fatin e tij pas vdekjes si dhe trajtimin kriminal ndaj kujtimit të tij nga regjimi enverist –por edhe indiferencën dhe arrogancën që do i ofronin bashkatdhetarët e tij pas shembjes së atij regjimi, në të ashtuquajturën demokraci shqiptare:   Ndryshe nga këta që e gjykojnë dhe e dënojnë edhe sot në frymën më bolshevike që është e mundur, për të mirën e Shqipërisë dhe të shqiptarëve, me qëllim për të “shue çdo mëni mizore për Shqiptari”, prap se prap Fishta i falë ata dhe është gati të bëhet fli:

                                  ***“Qe, mue tek më keni, merrni e m’bani fli***
                                    ***Për Shqiptari, me shue çdo mëni mizore.***
                                    ***Oh! Edhe pa mue Shqipnia kjoftë e rroftë,***
                                    ***E nami i saj përjetë u trashigoftë!”***
Eshtë e qartë se klasa politike post-komuniste shqiptare ose siç e quan miku im në mesazhin e fundit, “bolshevikët e rilindjes” kanë vendosur me kohë që kujtimi i At Gjergj Fishtës të mos mbetet i gjallë ndër brezat e ardhëshëm të shqiptarëve.   Kanë vendosur që vlerat dhe atdhedashuria e tij për vendin e vet, të mos jenë shembull për shqiptarët dhe që ata të mos ndjekin idealet e shënjta të At Gjergj Fishtës në mbrojtje të Atdheut dhe të interesave të Kombit, për të cilat ai luftoi dhe punoi gjithë jetën e tij.   Por kot e kini, sepse ashtu siç kishte parashikuar trajtimin kriminel kundër tij nga bashkatdhetarët e vet për pothuaj një shekull, Fishta ka parashikuar gjithashtu se veprat dhe trashëgimia e vlerave të tija nuk do të vdesin kurrë për brezat e ardhëshëm të shqiptarëve, pa marrë parasyshë se ç’mendojnë kundërshtarët e tij të kaluar dhe të sotëshëm:
                               “Veçse po moj Zanë Shqyptare
                                 Krah m’krah bashkë na tue këndue
                                 **Ndërtue kemi nji pomendore**
                                 **Rrfe as mot mos m’e dërmue”…**

Shtëpia e At Gjergj Fishtës, e shpallur monument kulture nën mbrojtje të Ministrisë së Kulturës të Republikës së Shqipërisë –Sipas lajmeve, kjo shtëpi ku ka jetuar Gjergj Fishta është shpallur më 2008 monument kulture — i mbrojtur me ligj– për të cilën, sipas lajmeve, janë paraqitur të pakën tre projekte, por që kanë hasur në heshtje, në një indiferencë dhe arrogancë jo kulturore të Ministrisë së Kulturës dhe enteve të tjera qeveritare të Republikës së Shqipërisë.

Shtëpia e diktatorit, Enver Hoxha -Muzeu Etnografik, Gjirokastër/

Shtëpia e shkrimtarit Ismail Kadare në qytetin e tij të lindjes në Gjirokastë, monument i trashëgimisë kulturore. Po ashtu edhe palalti i tij ne Tirane esatte kthyer ne shtepi muze.

Komuniteti shqiptar mburret me policёt shqiptaro-amerikanё

July 28, 2019 by dgreca

Kevin Veizaj, njё tjetёr oficer policie amerikano shqiptar nё Washington D.C./

Gazeta Dielli- Njё tjetёr polic Amerikano- Shqiptar nisi shёrbimin nё Metropolitan Police Department of the District of Columbia (MPDC). Kevin Veizaj ka pёrfunduar studimet nё Akademinё e Policisё dhe pas graduimit nisi shёrbimin nё radhёt e policisё nё District Of Columbia .

Kevin nuk ёshtё i vetёm oficer policie nga trungu i familjes sё tij. Ai vjen nga njё familje oficerёsh. Xhaxhai I tij, Helidon Veizaj ёshtё njё ndёr oficerёt e devotshёm, qё ka shёrbyer deri nё rang nёndrejtor qarku policie.Tek Kevin janё bashkuar: Shkolla, aftёsitё profesionale dhe trashёgimia familjare. Pёrvoja dhe trashёgimia janё mё tё hershёm; Babai I tij, Gjinal Veizaj ka shёrbyer si oficer policie nё repartin special. Ёshtё nga tё parёt oficerё tё policisё tё shtetit qё lanё Shqipёrinё pёr Amerikёn. Daja i Kevin, ish kampion i NYC Golden Gloves , shkaktoi emocione kur dhuroi njё palё doreza me autograf, ku i uronte nipit suksese, por i kёrkoi nipit qё krahas punёs tё thellojё studimet dhe tё pёrfundojё edhe Masterin nё Georgetown University.

Komuniteti shqiptar i uron Kevin shёrbim tё suksesshёm dhe i dёshiron atij sukses nё detyrёn e lartё nё shёrbim tё qytetarёve ameirkanё. Elton Shametaj, oficer i policisё sё Nju Jork-ut,dhe aktivist i njohur pёr komunitetin shqiptar,tha pёr Gazetёn “DIELLI” se ndjehet i gёzuar qё po shtohen radhёt e policёvё shqiptarё. Belis Kasafi dhe Agron Kaci ,nё emёr tё organizatёs sё Policёve Amerikano-shqiptarё i uron sukses Kevin dhe shpreson se ai do ta cojё mё tej traditёn familjare.
Po ashtu edhe organizata “ American Albanian Law Enforcement Association” e uron oficerin e ri dhe i dёshiron atij suksese dhe mirёseardhje nё radhёt e policisё. Tash numri i policёve shqiptarё nё Amerikё ёshtё i ndjeshёm.

Federata Vatra dhe Gazeta Dielli e urojnё policin shqiptaro-amerikan duke i dёshiruar atij dhe tё gjithё policёve shqiptaro-amerikanё, suksese nё detyrё. Komuniteti shqiptar mburret me policёt shqiptaro-amerikanё, tё cilёt kanё krijuar edhe shoqatat e tyre dhe ndjehen pranё komunitetit nga vijnё. Faleminderit qVeizaj, nje tjeter officer policie americano shqiptar ne Washington D.C.

Nje tjeter police American Shqiptare nise sherbimin ne Metropolitan Police Department of the District of Columbia (MPDC). Kevin Veizaj ka pёrfundoi studimet nё Akademinё e Policisё dhe pas graduimit nisi shёrbimin nё radhёt e policisё nё District Of Columbia .Kevin nuk ёshtё i vetёm oficer policie nga trungu i familjes sё tij. Ai vjen nga nje familje oficerёsh xhaxhai Helidon Veizaj kan qene nendrejtor qarku policie . Pёrvoja dhe trashёgimia janё mё tё hershёm; Babaj Gjinal Veizaj k qen officer policie ne repartin special te Briskut ёshtё nga tё parёt oficerё tё policisё tё shtetit qe lan shqiperin per Americen. Daja I kevin ish kampion I nyc golden gloves I dhuroj nje pale doreza me autograf ku I uronte nipit suksese the kras punes te mbaroj the masterin ne georgetown university.
Komuniteti shqiptar i uron Kevin shёrbim tё sukseshёm dhe i dёshiron atij sukses nё detyrёn nё shёrbim tё qytetarёve ameirkanё. Elton Shametaj, oficer i policisё sё Nju Jork-ut,dhe aktivist i njohur pёr komunitetin shqiptar,tha se ndjehet i gёzuar qё po shtohen radhёt e policivё shqiptarё. Belis Kasafi dhe Agron Kaci ne emer te organizates s e policёve Amerikano-shqiptare i uron sukses kevin dhe shpreson se ai do ta cojё mё tej traditёn familjare.

Po ashtu edhe organizata “ American Albanian Law Enforcement Association” e uron oficerin e ri dhe i dёshiron atij mirёseardhjen nё radhёt e policisё. Tash numri i policeve shqiptare ne Americ eshte i ndjeshem.

Federata Vatra e uron policin shqiptaro-amerikan duke i dёshiruar atij dhe tё gjithё policёve shqiptaro-amerikanё, suksese nё detyrё. Komuniteti shqiptar mburret me policёt shqiptaro-amerikanё, tё cilёt kanё krijuar edhe shoqatat e tyre dhe ndjehen pranё komunitetit nga vijnё.Ata na nderojnёdhe mbajnё lartemrin e Kombit tone!

(Korresp i Diellit)

DOBËSI TË EVROPËS

July 28, 2019 by dgreca

Shkruar nga FEDERICO FUBINI/“Corriere della Sera”/

Përktheu për Diellin: Eugjen Merlika/

Të përcaktuara emërimet në Bruksel, e tretur humbja italiane, është çasti të regjistrohet se kjo e fundit është vetëm një hollësi. Të rejat në këtë ndërrim stine janë edhe e, mbi të gjitha, tjetërkund. Kanë votuar n’Evropë 32 milion njerëz më shumë në krahasim me pesë vite më parë, pak a shumë aq sa venë në kutitë e votimit për zgjedhjet politike në Itali: zgjedhësit kuptojnë që vendimet e marra në Bruksel peshojnë e prandaj kërkojnë t’u shkojë fjala (më pak në Vendin tonë, një ndër të paktit në të cilët pjesëmarrja është në një rënie të lehtë).

Kjo kërkesë për politikën evropiane, natyrisht, mund të marrë aq forma sa janë edhe kulturat. Njëzet milionë të zgjedhësve të gjelbër, në shumicë nën tridhjetë vjeç, janë të bindur se asnjë Shtet i vetëm nuk mund të mbarështojë prblemet – klimë, të shpërngulur subsaharianë – që ata kanë përpara. Tridhjegjashtë milionë sovranistë mendojnë se Brukseli nuk duhet të fusë sqepin në atë se si qeveritë i trajtojnë llogaritë e tyre ose institucionet demokratike. Rreth 120 milionë socialistë, popullorët e liberalët kërkojnë që Vendet të bashkëpunojnë, të bashkojnë pushtete, të njohin rregulla e institucione të bashkërenduara e t’i bëjnë të tjerët t’i respektojnë.

Do të duhej pra të prisnim pesë vjet që sistemi të jetë përpjekur t’u përgjigjet pritjeve. Do të duhej të prisnim një nismë të madhe të përbashkët për investime të gjelbëra, fillimin e një politike evropiane për refugjatët, të denjë për këtë emër, ndërhyrje për të bindur në Varshavë e Budapest të mos manovrojnë gjyqtarët e të mos kërcënojnë mjetet e informimit, një dorë e fortë që të drejtojë Romën për të dalë nga këneta e borxheve dhe nga rritja zero. Një shenjë në këtë drejtim e kemi: drejtuesit e 28 shteteve, për të parën herë, kanë emëruar – vë re Wolfgang Münchau – një skuadër federalistësh. Përfaqësuesi i Lartë spanjoll Josep Borrell, belgu Charles Michel si kryetar i Këshillit evropian, gjermania Ursula von der Leyen në drejtim të Komisionit të Be mendojnë se Bashkimi duhet të marrë më shumë karakteristikat e një Shteti federal.

Është e pranueshme të dyshohet nëse do të ndodhë. Dhe është e lejueshme të dyshohet se Evropa e viteve të ardhëshme do të tregohet një fuqi e ngadaltë. Janë shumë forca që e frenojnë: sfidat sistemit të Polonisë a Hungarisë, të Italisë apo Britanisë së Madhe; ngurrimi i shumë qeverive, përfshirë Parisin, të bashkërendojnë fuqitë e tyre. Por elementi i ri i pasigurisë në stinën që hapet është se Gjermania nuk është më ajo që njihnim. Vendi që sot shpreh udhëheqjen e Komisionit nuk është më ajo Republika nguruese që kujdesohej të dërgonte në Bruksel një personel politik gjerman pak të errët e të dorës së dytë. Këtë herë është ndryshe: Merkeli bëri të kalojë në krye të Komisionit një grua të zgjedhur prej saj. Von der Leyen është një trashëgimtare e saj historike. Ndërmjet saj dhe Kancelares nuk ka asnjë shkallë ndarjeje, suksesi apo dështimi i njërës do të pasqyrohet tek tjetra e mbi të gjitha mbi Vendin e të dyjave.

Dëshirë për të shprehur hapur komandën? Edhe kjo do t’ishte diçka e re. N’Evropë Gjermania ka qënë gjithmonë një fuqi me ndërmjetës. Ka parapëlqyer gjithmonë t’i bënte të tjerët të interpretonin vullnetet e saj, Vëndet e tjera, duke mbetur në rradhë të dytë. Gjermania sillej kështu kur ishte një komb i sigurtë në vetvete e në vendin e saj në botë. I a vlen të pyetet nëse ka ndyshuar ndonjë gjë, sepse duket pikërisht se po. Në rrafshin ekonomik në 2019 Republika federale paraqet njësinë e rritjes më të ulët n’Evropë mbas Italisë. Në rrafshin financiar dy bankat e saj të para janë aq të dobëta sa që janë gjithmonë në qëndër të zërave mbi plane të jashtzakonshme e mbi ngjitje. Në rrafshin industrial Vendi paraqitet në vonesë sa i përket trasformimit teknologjik të automobilave dhe industria përpunuese është në rënie në tetë nga nëntë muajt e fundit. Gjëndja rrezikon pastaj të keqësohet nëse me të vërtetë Donald Trump-i do të verë taksa të reja amerikane mbi automobilët evropianë.

Corriere prej kohësh ka treguar se në këtë stinë të re globale kombi më i fuqishëm i Evropës po futej në një rrugë pa krye: teknologjitë ndryshojnë gjithënjë e më shpejt dhe bota nuk është më “e sheshtë”, si atëherë kur receta gjermane “kurse – prodho – eksporto” ishte më e mira. Një element i ri arrin në politikë, vë re politologu Ivan Krastev: në evropianet partia qëndërsore e Merkelit dhe aleatët e saj bavarezë kanë marrë vetëm 11% të votave të atyre që janë më pak se 25 vjeç; n’Evropë partia popullore është fare pak mbi 20% mes atyre që kanë votuar për herë të parë. Duke mbajtur parasysh ndikimin e votave të para mbi zgjedhjet e tjera të jetës, demokristianët gjermanë dhe popullorët evropianë kanë përballë tyre rrezikun e një rënieje shekullore.

Gjermania dhe sistemi i saj nuk janë më aq të sigurtë ne vetvete sa të mund të qeverisin Evropën nga mbrapa shpine duke u shtirur. Tani nuk duan as të “gjermanizojnë” Vendet e tjera, t’i bëjë t’i shëmbëllejnë asaj në rrafshin politik (Vendet e Evropës Lindore) ose ekonomik (Evropa e Jugut). Në fjalët e Krastevit të cilit i detyrohet ky parashikim, “Gjermania sot nuk është më një fuqi transformuese, është një fuqi konservatore që sheh në Evropën jastëkun e saj mbrojtës”

Në botën e dysisë ndërmjet Shteteve të Bashkuara e Kinës, të coptuar mes luftërave tregtare dhe bejlegut teknologjik, Merkel e kupton se Vendi i saj duhet të përtërihet. Duhet t’a bëjë nëpërmjet një tërheqjeje për t’a rimenduar. Ndërkaq nuk don t’i imponojë më shumë Evropës se sa, në mos një paqe, një ndalim rrjedhe që t’i japë kohën e duhur. Sot Gjermania është për të fashitur dhe këputur, jo për t’i imponuar të tjerëve atë që, simbas saj, do t’ishte në interesin e të gjithëve, pra modelin e saj. Nuk është në mbështetje të hopeve përpara të integrimit evropian, që rrezikojnë të krijojnë shumë kundërgoditje. Të marrë drejt për së drejti shkopin e komandës me Ursula von der Leyen i shërben kësaj: të kufizojë nëpërmjet Evropës dëmet që luftërat tregtare e teknologjike mund t’i shkaktojnë një Vendi në kalesë politike dhe ekonomike.

Shënjat e kërkimit të pax europaea janë gjithandej. Gjysëm diktatori hungarez Viktor Orban i a arriti që njëri nga të tijtë të zgjidhet nënkryetar i Parlamentit të Strasburgut. Madje edhe për politikën tuhafe ekonomike të Italisë u vendos për çastin të mos thellohen goditjet. E rëndësishme është që asnjeri të mos t’a çojë belegun në pikën e prishjes, ndërsa Gjermania të ndërrojë lëkurë. Nëse pastaj do të jetë një zhgënjim përvëlues për 32 milionët e evropianëve më shumë, të bindur se vota e tyre do të peshonte, do të shihet mbas pesë vitesh.

“Corriere della Sera”, 9 korrik 2019 E përktheu Eugjen Merlika

MBROJTJA E TEATRIT KOMBETAR DHE LARGIMI I EDI RAMES

July 28, 2019 by dgreca

Shtëpia e Edgar Allan Poes 222 vjeçare mbrohet nga shteti ndryshe nga Teatri Kombëtar që në 80 vjetorin e ndërtimit rrezikon të shembet nga shteti !/

NGA ELIDA BUÇPAPAJ/

Një mikja ime e dashur në New York kishte vënë në rrjetin social foton e shtëpisë së Edgar Allan Poe-s, autorit të Korbit përkthyer nga Fan Noli, të Eurekës, poemës në prozë mbi Big Bang-n, kozmogoninë; të Eldorados, që ka në qendër kalorësin në kërkim të qytetit të artë, të begatisë, që edhe kur vdes hija e tij vazhdon ta kërkojë këtë qytet që nuk e ka gjetur deri sot askush.

Edgar Allan Poe njihet edhe si mjeshtër i narracionit të shkurtër, horrorit dhe është nga shkrimtarët më të mëdhenj Amerikanë. Ai lindi në Boston më 19 janar 1809 dhe vdiq në Baltimora më 7 tetor 1849, ndërsa një pjesë të mirë të jetës e kaloi në shtëpizën që njihet me emrin Edgar Allan Poe Cottage dhe ndodhet pjesën veriore të Parkut, që mban edhe ky emrin e poetit, në Bronx, New York.

Mikesha ime e afërt që jeton në New York e kishte fotografuar shtëpizën e Edgar Allan Poe dhe pastaj kishte komentuar: “Këtu në park – ku ndodhet shtëpia e Edgar Allan Poe – Edgar Allan Poe Cottage, në Bronx, New York, është një vend shumë i mirë ku mund të ndërtohen dhjetë a njëzet pallate, por nuk i ka bërë kush!”

Bën ironi mikja ime e dashur, në përgjigje të çmendurisë dhe babëzisë kriminale që e ka kapluar kryeministrin shqiptar në ikje, të cilit ia ka marrë shpirtin e mendjen qoftë largu e ka vendosur të shembë Teatrin Kombëtar, “si mbeturinë fashiste”! Por harron se “mbeturina fashiste” janë të gjitha ndërtesat në qendër të Tiranës, korpusi i Universitetit, Akademia e Arteve, kryeministria, selitë ministrore, bashkia e Tiranës etj.

Kryeministri ciniko-shallvaregjërë e kthen në zero kontributin treçerek shekullor të Artistëve shqiptarë dhe llogarit vetëm 4 vite, duke konfonduar në mënyrë të djalltë Duçen me ndërtesën! Mendoni se ku do të kantandisej Roma po të shembeshin ndërtesat e kohës së Musolinit prej 1922 deri më 1943, nëse do të shkonin pas mendjes të korruptuar e të çmendur të Edi Ramës.

Teatri ka mbushur 80 vjet këtë vit, por në vend të festimeve, Artistët i kanë dalë në mbrojtje ta shpëtojnë nga shembja, edhe duke u tërhequr zvarrë nga policia e kryeministrit të tërbuar, që lejet e ndërtimit i jepte duke marrë “pizzo”. Në zhargonin italian “pizzo” quhet zhvatja që mafia i bën biznesit. Edi Rama ka marrë pizzo për 15 vjet sa ishte kryetar bashkie, por pizzo-ja në shkëmbim me shembjen e Teatrit Kombëtar i ve kapakun si kulmi i të gjithë aferave korruptive të kryeministrit me bashkëpunëtorët e tij më të ngushtë të lidhur me mafien.

Me logjikën e mafies kryeministri në ikje i është qepur edhe Teatrit Kombëtar, që sot e mbrojnë jo vetëm të gjallët, por edhe të gjithë ata artistë dhe artiste që kanë interpretuar në skenën e tij. Teatri Kombëtar duhet të rikonstruktohet me standartet bashkëkohore, por duke ruajtur gjithçka si ditën e inaugurimit në vitin 1939.

Ndryshe nga barbari në ikje, Amerikanët e mbrojnë shtëpizën e Edgar Allan Poes. Shtëpia është e zakonshme nga arkitektonika, fare e thjeshtë por me vlera të çmuara kulturore. Ajo e ruan pamjen që ka patur kur poeti banonte aty. Shtëpia ndodhet në park, ku mund të ishin ndërtuar plot billdingje dhe ndoshta mund të ketë patur shumë biznesmenë amerikanë t’ia kenë vënë syrin, por nuk ka mundur kush që t’ia prishë qetësinë vilëzës së poetit, që rri aty, në pritje të vizitorëve, në pritje të viteve e shekujve, e mbrojtur prej vitit 1975 nga Bronx County Historical Society, si pjesë e Institucionit te Besueshmërisë Historike – Historic House Trust.

Në këtë shtëpizë poeti ka jetuar me të jëmën, Marien dhe Virxhinian, gruan e tij të dashur që iku nga jeta shumë herët. Poemën “Annabel Lee”, përkthyer edhe kjo mjeshtërisht nga Fan Noli, Edgar Allan Poe ia ka kushtuar pikërisht Virgjinias.

Shtëpia besohet se është ndërtuar në vitin 1797, pra është 222 vjeçare, por askujt nuk i shkon mendja që ta shembi, përkundrazi. Nëse dikush do ta bënte, natyrisht që ose do të përfundonte në çmendinë ose në burg, pasi kjo shtëpi është pjesë e trashëgimisë kulturore të Amerikës dhe amerikanëve.

Dhe jo vetëm kaq. Ka disa Muzeume të Edgar Allan Poe-s. Për shembull, në Baltimore, shtetin Maryland, është kthyer në muzeum shtëpia ku ja jetuar poeti në vitin 1930. Edhe kjo shtëpi muzeale është pjesë e Historisë Kombëtare. Një tjetër muzeum i Poes është në Richmon, shtetin Virxhinia. Poeti nuk ja banuar në ndërtesën që është kthyer në muzeum, por ka mjaftuar fakti që ka jetuar një kohë në Richmon për ta kthyer atë kohë në thesar të kulturës dhe pikë të Referimit të Historisë Kombëtare, për të mos u harruar dhe për t’u kujtuar nga gjeneratat që vijnë.

Gjysma e shqiptarëve nga shteti amë jetojmë në Perëndim dhe askush nuk i prek ndërtesat me vlerë historike apo kulturore, përkundrazi qendrat e qyteteve konservohen, vetëm rikonstruktohen, si kulturë materiale arkitektonike e identitetit kombëtar. Perëndimi do ta kishte shumë lehtë që t’i shembte qendrat e vjetra të qyteteve dhe të ndërtonte rokaqiejë modernë, por Perëndimi nuk është as mafioz, as i çmendur dhe as me ndergjegje sadiste si edi rama, largimi i të cilit nga politika është obligim kombëtar, sikur obligim kombëtar është edhe mbrojtja e Teatrit Kombëtar.

Edgar Allan Poe Cottage