s p – Page 1074 – Dielli

Në pranverën e vitit 1999, Serbia po realizonte planin gjenocidal “Patkoi” për shfarosjen e popullsisë shqiptare vendase në Kosovë

March 26, 2024 by s p

Albin Kurti/

Në paraditën e 26 marsit, forcat e Serbisë sulmuan fshatrat Krushë e Madhe dhe Krushë e Vogël. I detyruan gratë dhe fëmijët të largoheshin për në Shqipëri. Burrat dhe djemtë i ndaluan. Ua konfiskuan letërnjoftimet dhe artikujt me vlerë. Pastaj hapën zjarr me mitraloz mbi ta. Të shtënat zgjatën disa minuta.

Atë ditë, forcat serbe vranë 243 civilë shqiptarë në masakrën në Krushë të Madhe dhe 113 në Krushë të vogël.

Në orët e hershme të mëngjesit të 26 marsit, tanket serbe rrethuan oborrin e familjes Berisha në Suharekë. I dëbuan familjarët nga shtëpitë dhe i çuan në një kafene. Pastaj hapën zjarr. Hodhën edhe eksplozive. Forcat serbe aty i vranë 48 anëtarë të familjes Berisha, përfshirë 11 fëmijë. Mes tyre, Dorentinën 3 vjeҫare, Ismetin 2 vjeҫar, ndërsa Eroni dhe Redoni ishin vetëm 1 vjeҫ. Trupat e tyre u dërguan në varrezë masive në Batajnicë, afër Beogradit.

Kësaj masakre i mbijetuan vetëm Shyhrete Berisha dhe Vjollca me të birin, Gramoz Berisha.

Po atë mëngjes, forcat serbe e sulmuan fshatin Padalishtë të Skenderajt, duke masakruar 19 anëtarë të familjes Imeraj, nga mosha 2 deri 76 vjeçe. Në mesin e tyre 11 gra dhe pesë fëmijë.

Në Landovicë të Prizrenit, më 26 mars 1999, u vranë 23 banorë të këtij fshati dhe fshatrave tjerë, përfshirë gjashtë fëmijë dhe një grua shtatzënë.

Në mbrëmje, në qytetin e Gjakovës, në një shtëpi në rrugën “Ymer Grezda”, forcat e Serbisë vranë me armë zjarri të gjashtë burrat shqiptarë që ishin në atë shtëpi.

Këto janë dëshmitë e gjenocidit të Serbisë, që me forcat policore e ushtarake, u përpoq të shfarosë shqiptarët në Kosovë.

“Kujtesa e Kosovës” titullohet vëllimi i librave me dëshmitë e rrëfimet të mbijetuarve të masakrës së Krushës së Madhe, që u promovua mbrëmë, me mbështetjen e Ministrisë së Kulturës, Rinisë dhe Sportit.

Kujtesa e Kosovës është e freskët.

Themelimi dhe funksionalizimi i Institutit për Krimet e Kryera Gjatë Luftës ka për qëllim dokumentimin e të gjitha krimeve të luftës së fundit në Kosovë, krimeve kundër njerëzimit dhe veprimeve gjenocidale nga Serbia. Ky është një nga obligimet e shumta që po përmbushet ndaj kujtimeve tona si popull dhe kërkesës për drejtësi.

Si institucione të Republikës, jemi të përkushtuar që brezi aktual i fëmijëve dhe brezat e ardhshëm, që s’kanë lindur ende, të mos kalojnë nëpër këto vuajtje që i kaluam ne. Si institucione e qytetarë të Republikës, po angazhohemi bashkë, që fëmijët të gëzojnë lirinë dhe të kenë të ardhme të ndritshme në Kosovën tonë.

Përkulemi me shumë dhembje, dashuri dhe krenari para kujtimit të të gjithë të vrarëve. Rënien e tyre me flijim e me sakrificë, e kemi udhërrëfim se si të ecim përpara.

I përjetshëm qoftë kujtimi për ta!

E paçin të përhershme lavdinë!

Vite apo vjet?

March 26, 2024 by s p

Përgatiti: Emil Lafe dhe Sevi Lami Agolli

Cila është forma e saktë e shumësit të emrit “vit”: vite apo vjet? Si ta shkruajmë dhe përdorim saktë këtë emër në shumës? Shumë herë na ndodh që të pyesim veten pse emri “vit” ka dy forma shumësi ose cila është forma e saktë e shumësit të tij dhe si ta përdorim drejt atë kur shkruajmë dhe flasim.

Për të hequr këto pikëpyetje dhe për t’u ardhur në ndihmë shumë shqipfolësve anembanë botës, që duan ta shkruajnë dhe përdorin saktë dhe bukur gjuhën shqipe, si dhe nisur nga interesimi i madh për ta shkruar dhe përdorur saktë këtë fjalë, bashkë me prof. Emil Lafe kemi sjellë për ju këshillat gjuhësore se kur përdoret njëra trajtë e kur përdoret tjetra.

Të dyja format e shumësit të emrit “vit”: vjet dhe vite, janë të sakta. Por ka këshilla gjuhësore se kur përdoret njëra formë e kur përdoret tjetra.

ATËHERË:

Këshillohet të përdoret trajta e shumësit VJET, kur synimi i thënies është sasia e marrë si një e tërë: Kam punuar katër vjet në Berat. Sa vjet më i madh se unë je? Ushtria ka qenë dy vjet … etj. Kujtoni edhe: Qindra vjet më parë, kur Shqipëria nxirrte vetëm trima dhe luanë … (Fan Noli, “Kthimi i Skënderbeut në Krujë”).

Këshillohet të përdoret trajta e shumësit VITE në rastet kur nuk synohet sasia si një e tërë, por vitet njëri pas tjetrit. P.sh.: në vitet e gjimnazit, vite të paharruara, vite më parë, vite të vështira etj.

Kur në shembuj si më sipër para emrit “vite” qëndron një numëror ose fjalë që shënon sasi, këshillohet të përdoret forma “vite”, sepse në këto ndërtime qëllimi i thënies është të shënojë më fort një varg vitesh që vijnë njëri pas tjetrit dhe jo një sasi të caktuar a të pacaktuar vitesh. Pra, më drejt është të thuhet dhe shkruhet: katër vitet e gjimnazit ose pesë vitet e mërgimit sesa katër vjetët e gjimnazit, pesë vitet e mërgimit etj. Po kështu, shumë vite më parë në vend të shumë vjet më parë etj. Në këto shpjegime që sollëm, themi “këshillohet”, sepse rregullat e mësipërme gjuhësore se kur përdoret njëra trajtë e kur përdoret tjetra janë më fort këshilluese e jo gjithnjë detyruese. D.m.th., nuk mund të cilësohet si gabim po të shkruajë dikush: Sa vite zgjati Lufta e Dytë Botërore? Kam qenë pesë vite në Gjermani. Shumë vjet më parë etj. Këtu nuk kemi të bëjmë me një gabim, si në rastet: kam shkruajtur, shkruajti; i tha atyre; na përshëndeti neve; ju afrua ngadalë; sa bukur të rrika ky fustan etj., në vend të: kam shkruar; shkroi; u tha atyre; na përshëndeti ne; iu afrua ngadalë; sa bukur të ndenjka ky fustan…, ku shembujt e parë cilësohen si gabime, sepse nuk janë shkruar sipas rregullave të normës letrare gramatikore. Sidoqoftë, ka disa thënie ku përdorimi i formave vite ose vjet është i ngulitur, si p.sh.: Vite më parë binte më shumë borë (nuk thuhet: Vjet më parë …), Në vitet dyzet të shek. XX, ose: Për shumë vjet gëzuar! (nuk thuhet Për shumë vite gëzuar!) etj. Këto përdorime na i dikton ndjenja jonë gjuhësore si shqipfolës të lindur.

Poezi nga Arjana Fetahu Gaba, Garfield Nju Xhersi SHBA

March 26, 2024 by s p

Ajo s’ishte thjesht një puthje

Ajo s’ishte thjesht një puthje nën dritë hëne,

Qe një re e butë, që më preku buzën e etur,

Ishte një çast sikur në kupën e qiellit

Të mbledhesh gjithë yjet që mezi kishe gjetur.

E të vishesh, me petkun e tyre të zjarrtë,

Të vallëzosh mes reve e dashuruar,

Ajo puthje, që më bëri të ndihem sikur,

Gjithë botën, e kisha në duar.

S’ishte një puthje dosido ajo,

Ishte një zgjim lulesh kur puthen nga dielli,

Ishte një tingull lahute ku oshëtijnë bjeshkët,

E të shohësh mimikën si habitet qielli.

S’ishte aspak e zakontë ajo ,

Zbrazi buzëve të mia, të ëmbël aromë ,

Mbaj mënd lëshova veten, krahëve të tij,

Si një mimozë e brishtë me shtatin e njomë.

Unë me atë puthje shpesh bëj çudi,

Si jetoi tek unë deri në thinjën time?

Vitet që më plakën janë tjetër çmenduri,

Ndërsa ajo puthje, mbeti thjesht sublime.

Mall

Ne më s’u pamë, as u këmbyem,

Si të mërguarit në shtegëtim,

I vetmi vend ku ti jeton,

N’limanin e qetë të shpirtit tim.

Jemi në dy skaje pa pikë takimi,

Ku janë të gjitha shtigjet zënë,

Veç një pjesë të zemrës time,

Te ty ta ruash, kam lënë.

Ndaj mos u ligështo për mua,

Nëse ndihem si re plot shi,

Unë s’do ta prishja shpirtin tënd,

As me vesë, kurrësesi.

Në jetë i njoha që të gjithë

Ca miq i mbaj,

Ku mbaj “gjilpërë”,

Ca të tjerë,

Ku mbaj “krehër”,

Ca që i dija ,

Se i kisha për kokë,

E hapën për mua,

E ranë vetë në gropë.

Më të vërtetët,

Në zemër i ruaj,

Janë miq që qajnë,

Kur shohin që vuaj.

Ata janë të besës,

Janë melhem për plagë,

Por dhe unë për ta,

Turrem nëpër flakë.

Në sa hoje që ka zemra,

I vendosa miqtë që zura,

Në jetë i njoha që të gjithë,

Dhe se sa u vlen lëkura.

Nëse ajo ngrihet një ditë

Ti e ngrite atë dorë pa mëshirë

Pa keqardhje grushtin shtrëngove,

Dhëmbët përcillnin fjalët e pista,

Thua se atë çast, u burrërove.

Në qoshe të murit gjymtuar,

Po e nënshtron egërsisht,

Ti s’mund te godasësh një grua,

Patjetër je, njeriu me bisht.

Si mundesh vallë, si ke guxim,

Me ç’të drejtë pështyn mbi të,

Ta nënshtrosh është i vetmi qëllim,

Që ajo mos të nxjerrë më zë.

Ti ke frikë prej dashurisë së saj,

Ke frikë ta shohësh kur lulëzon,

Ti je krimbi mbi mollën e artë,

Ndërsa ajo që guxon.

Nëse ajo ngrihet një ditë,

Ik sa më larg e mos u kthe,

S’mund të matesh me forcën e malit,

Ajo kthehet rrufe.

Rinia ime

Një ditë do të humbasë rinia ime,

Shkaras dhe pa të vënë re,

Mes viteve do të më bësh ziliqar,

Këtë s’do të kem turp që ta fsheh.

Do largohesh si nëper mjergull,

Sfondin mund ta lësh pa prishur,

Por nga pak fytyrën time ëngjëll,

Dhe mund ta kesh gërvishur.

Dhe unë do të ulem diku menduar,

Me çapat e mi ashtu të ngadaltë,

Si një relikë do t’i sjellë ndërmend,

Jetën time të gdhendur me daltë.

Pastaj do të gëzohem që munda,

Të zbukuroj timen jetë si desha,

Do t’kujtoj zvarritjet kur ngjitesha përpjetë,

Sa lot që dardha e sa shumë që qesha.

Një këngë do të marr ashtu shtruar nën zë,

Për dashurinë që qe e vetmja e vërtetë,

Do t’i kujtoj vetes time duke kthyer një gotë,

Se sa bukur e shkova këtë jetë.

Ndaj ikja jote rini, thjesht një jehonë,

Në horizonte akujsh s’kam frikë të vallëzoj,

Nuk më plakin vitet të lutem besomë,

Sa herë marr frymë aq herë dashuroj.

Rri këtë pranverë

Rri këtë pranverë, t’u luta mos ik,

Diellin ndaj me ty, dhe nëse nuk shoh,

Ylberet e shpirtit do t’i ndez për ditë,

Që ti të jesh I lumtur vetëm qëndro.

T’u luta sa Zotin mund të kem bezdisur,

Si një femijë t’u luta mos më lësho,

Ti s’pyete se sa shumë më kishe dëshpëruar,

Ndaj e pafuqishme, thashë vetëm shko.

Stuhirat më përplasën e më lanë pa ndjenja,

Koha nxiu terr e më lule s’kish,

Ylberët më si pashë qiejve të vetmuar,

Por unë kisha shpresë, nëse do ta dish.

Tani vonë për ty, të vësh dimrin në gjumë,

Ti vetë e mbajte zgjuar deri në pranverë,

Si mund të duash atë që le dhe ike?

Si mund të të besoj se s’bën më tjetër herë?

Në ç’grricë shpirt të mardhi që u ktheve papritur,

Nuk është aspak çudi t’i mbete po njësoj,

Unë dimrat e t’u kurrë si kam dashur,

Dhe jam munduar shumë se si t’i harroj.

Dhe një ditë pranvera më gjeti dhe mua,

Me aromë të saj më mbushi gjithandej,

Unë jam ajo që dashuritë i dua,

Por dhe keq në vjen që s’di si të urrej.

Faltorja ime sikur n’ Zot

Për ato rrudha që të ndrijnë ballit,

Më mori malli nëna ime

Të t’i puth të artat thinja,

Dhe duart plot mundime.

S’u ngapa dot nga era jote gushës,

As nga zëri yt i ngrohtë,

N’lëkurën time ndjej mornica,

Dhe trupit kam të ftohtë.

Kokën ta ul atij prerit tënd,

Faltorja ime sikur n’Zot,

Të më dëgjosh kur kërkoj falje,

Që nuk kam mundur t’i them dot.

Të kthehem si fëmijë të qesh,

Pa kokëçarje e pa frikë

Mjafton për pak vetëm pak,

Të rri me ty e të mos t’ikë.

Pastaj t’më fshish me lotë e syve,

T’më thuash çdo gjë do bëhet mirë,

Mjafton vështrimi yt i butë

Që unë të kem shpirt të lirë.

Bëmu ti një valë

Bëmu ti një valë e m’u mbështill belit tim,

se më lëkundet si një gjethëz verdhur vjeshtës,

e kam frikë se këputet,

sepse erërat nuk kanë se ku trokasin,

ato fryjnë pa lajmëruar ardhjen,

dhe stuhitë e stinëve,

nuk vijnë butë,

e nuk janë fllade nga ato që përgjonin duart e tua,

flokëve të mi derdhur gushës.

Ti,

ti mund të bëhesh një valë,

pastaj të më puthësh,

sikur puthet bregu verës së nxehtë,

dhe kupton që s’ka mbetur vetëm.

Ti e di që shkumës,

ja dua ato bulëzat e vogla që plasin, teksa më zhbirojnë të gjithën,

dhe unë,

unë ndjej një përkedhelje,

që më rrënqeth ëmbël.

Ti,

bëmu një valë me ca psherëtima detesh,

e me rreze të diellta përflakur perëndimesh,

hajde më thuaj në vesh,

se ç’të sjell tek unë,

ndërsa unë,

unë të premtoj,

bregun tim të shpirtit,

bashkë me afshet e ngrohta të një vajze valësh

Një gotë

Një gotë të lutem,

Se po mbytem,

Nga më e forta raki që ke,

Në pus të thellë,

Kam rënë pa ditur,

E dot s’po prek më dhe.

Të jetë e nxehtë,

Sikur ai prush,

T’më djeg sikur thëngji,

Se ndoshta zemrën që mbeti vetëm,

Ma zhurit der në hi.

Veç mos më pyet,

Tek më shikon,

Se më shumë lëndon,

Kam frikë se më humbet burrërria,

E lot i nxehtë shpëton.

E kthej një gotë,

Një tjetër plot,

Akoma dhe një tjetër,

Unë ndodhem prapë,

Një i pa shpresë,

Në vendin tim të vjetër.

Në mjekërr tashmë, s’jam çunak,

Të qaj s’e kam zakon,

Më jep një gotë të mbytem fare,

Se ndoshta, diç shpëton

Por sot, sa dhemb,

Malin e shemb,

Se s’ështe i vogël gjemb,

Por është një thikë,

Qe e kam frikë,

Një plagë që s’do të ikë.

Si sot,

Një mot,

Qëlloi

Dhe shkoi…

Ajo,

Unë prap i dashuruar,

Sytë ma kërkojnë,

Ngado.

Sa keq që zemra,

S’më kthehet n’gur,

Do t’ish më mirë, shpëtoj,

Raki të keqen,

Më bëj të lutem,

Gjithçka unë të harroj.

Të thjeshtat gjëra ku shkuan?!

Pse gjërat e thjeshta nuk kanë më vlerë,

Dikur kish dashuri dhe një kurorë,

Mjaftonte të thurje me duar gërshet,

Ca luleborë.

Ku shkuan gjërat e thjeshta, ku vanë ,

Kur qeshje me lot e me shpirt,

Ku shkuan skuqjet e vajzave në fytyrë,

Kur u flisje për dashuritë.

Të thjeshtat gjëra ku shkuan,

Ato trokitjet në derë pa lajmërim,

Kur mikut i nxirrje ç’ka kishe gatuar,

Dhe në sy kishe gëzim.

Ku shkuan gjërat e thjeshta, kam mall,

Sa shumë qënkam rritur,

Po tjetërsohem dalëngadalë,

Duke pritur.

Mbi kontributin patriotik, diplomatik dhe atdhetar të Elmi Berishës

March 25, 2024 by s p

Shqiponjë Osmanaj/

I nderuar dhe shumë i respektuari z. Elmi Berisha, duke e ditur kontributin tuaj që nga vitet 80-të jo vetëm për Kosovën, por për të gjitha trojet shqiptare, marr të drejtën ta tejkaloj modestinë tuaj dhe me etikë profesionale e potencoj që si gazetare/redaktore ku kam raportuar për çështjen e Kosovës, diplomacinë dhe luftën e lavdishme të Ushtrisë Çlirimtare të Kosovës (UÇK) që me krenari ta potencoj faktin se ju ishit krahu i djathë i presidentit historik, Ibrahim Rugova, ju ndihmuat në lobimin e çështjes së Kosovës në përmasa ndërkombetare, në Departamentin e Shtetit, shumë njerëz mund të mos e dijnë se ju ishit edhe në vijën e luftës dhe nuk kursyet as centet e fituar me sakrificë.

Faktet flasin se si ju ishit përkrah me komandantët e luftës sonë për liri, ju jeni me ta edhe sot përmes mbështetjes ndaj tyre ku krerët e UÇK-së po mbahen padrejtësisht në Hagë.

Edhe pse shumë njerëz të njohin si diplomat e rugovist, e vërteta është se ju jeni pjesë e lavdishme e luftës së armatosur, shokët e luftës e të paqes flasin edhe për praninë tuaj kur u bë betimi i kolonel Ahmet Krasniqit, Agim Ramadanit, Tahir Zemaj, Agim Çekut, Rrustem Berishës dhe të tjerëve ku për herë të parë thyen kufirin për ta mbrojtur Kosovën.

Ju bashkë me shokët ndihmuat financimin e UÇK-së, shërimin e invalidëve të luftës, ndihmuat shkollimin e studentëve dhe krijuat ura miqësie me Vatikanin duke ja mundësuar edhe kryeministrit Kurti takimin me Papën, gjë që për Kosovën do të thotë shumë në sferën e diplomacisë, kulturës e historisë!

Ju ndihmuat të gjithë liderët në Kosovë pa anime politike, ju treguat se uniteti tejkalon barrierat e politikës ditore.

Një shqiptar shembull se si Vatra ecën rrugës së themeluesve të saj drejt bashkimit të intelektualëve, nderimit dhe mbështetjes së tyre!

Me ndjesë dhe mirëkuptim që disa nga pikat e kontributit tuaj për Kosovën dhe shqiptarët e kudondodhur i ritheksova këtu duke tejkaluar modestinë tuaj, por puna e gazetarëve është të tregojnë faktet, se personalitete si ju çfarë kanë bërë që ne që sot te kemi liri, shtet dhe paqe në koordinim me aleatët tanë ndërkombëtarë!

Kryeparlamentari Konjufca në ekspozitën “Kosova në gjuhët e botës”: Lufta e popujve për liri duhet të zhvillohet në shumë fronte

March 25, 2024 by s p

Kryetari i Kuvendit të Republikës së Kosovës, Glauk Konjufca, mori pjesë në ekspozitën “Kosova në gjuhët e botës”, hapur nga Akademia e Shkencave dhe Arteve të Kosovës me rastin e 25-vjetorit të sulmeve ajrore të forcave të NATO-s kundër Serbisë dhe Jugosllavisë.

Kryetari Konjufca tha se ndien kënaqësi të veçantë që po merr pjesë në hapje të kësaj ekspozite, në veçanti në 25 vjetorin e sulmeve ajrore të NATO-s në ish-Jugosllavi.

“Përkimi i kësaj ekspozite të librave të shkruara për Kosovën në gjuhë të huaj, me luftën që NATO e nisi për të shpëtuar popullin e Kosovës nga spastrimi etnik dhe gjenocidi, na nxit domosdoshmërisht të reflektojmë se lufta e popujve për liri e çlirim, e veçanërisht e popujve të vegjël, gjithnjë duhet të zhvillohet në shumë fronte, sepse ajo shumë shpesh varet nga aleanca dhe mbështetja e popujve dhe shteteve të mëdha”, tha kryetari Konjufca.

Kreu i Kuvendit shtoi se sensibilizimi i opinionit botëror për çështjen e Kosovës dhe të drejtën e saj për liri dhe pavarësi nga Serbia ka qenë një front i rëndësishëm në realizimin e aspiratave të popullit shqiptar dhe se ishin autorët e huaj, përkatësisht kontributi i tyre që ndikoi padyshim në krijimin e një opinioni pozitiv në botë për lirinë e shqiptarëve.

“Kjo ka qenë veçanërisht e rëndësishme edhe për faktin se propaganda serbe kundër Kosovës në qarqet evropiane e perëndimore ka qenë e hershme dhe intensive. Pavarësisht kontributit që elitat tona intelektuale, duke përfshirë edhe shumë anëtarë të nderuar të kësaj Akademie, kanë dhënë në përhapjen e të vërtetës shkencore e historike për Kosovën dhe çështjen e pazgjidhur shqiptare në Ballkan, kontributi i autorëve të huaj, miqve të Kosovës, shumë prej të cilëve kanë bartur edhe detyra të larta drejtuese, ka ndikuar pa dyshim në krijimin e opinionit pozitiv të publikut të huaj mbi të drejtën e vendit tonë për liri dhe pavarësi”, tha kryetari i Kuvendit.

Ai përmendi me këtë rast botimin e shumë librave të autorëve, të cilët edhe vetë ishin përfshirë në luftën për liri dhe pavarësi të Kosovës, si ish-presidentin amerikan Bill Clinton, ish-sekretaren e shtetit Madeleine Albright, ish-kryeministrin e Britanisë së Madhe, Toni Blair, ish-kryeministrin e Italisë, Massimo D’Alema, ish-ministrin e Punëve të Jashtme të Gjermanisë, Joshka Fischer, ish-komandantin e NATO-s, Wesley Clark e shumë figura të njohura ndërkombëtare, në librat e të cilëve, siç tha kryetari Konjufca, çështja e Kosovës zë një kapitull të veçantë dhe mbetet si një trashëgimi në kujtesën historike në shoqërinë e tyre.

“Këto biografi e libra analizash të periudhave kur ata vepruan mbesin edhe si një argument që do t’u shërbejë pasardhësve të tyre për të mos harruar politikën e drejtë që ata ndoqën në përkrahje të çlirimit dhe të pavarësisë së Kosovës”, tha kryetari Konjufca.

Me këtë rast kryetari i Kuvendit përgëzoi ASHAK-un për ekspozitën me botimet e librave të këtyre miqve, që siç tha ai, është jo vetëm shenjë mirënjohje ndaj tyre, por edhe kujtesë se sa e rëndësishme është që të triumfojë e vërteta përballë propagandës, si një kusht esencial për paqe në botë.