s p – Page 2193 – Dielli

“ROLI I MËRGATËS SHQIPTARE NË BOTË DHE NË MËNYRË TË VEÇANTË I MËRGATËS TONË KOMBËTARE NË SH.B.A”

June 28, 2022 by s p

Ambasador Flamur Gashi/

Pa kontributet dhe pjesëmarrjen aktive të mërgatës shqiptare kudo në botë, as që mund të mendohet se sa do të vonohej Pavarësia e Shqipërisë, por edhe gati pas një shekulli, pavarësia e shumëpritur e Kosovës.

Në kapërcyell të shekullit të kaluar mërgata shqiptare në Kalabri dhe Siçili të Italisë, në Kairo dhe Aleksandri të Egjiptit, në Stamboll të Turqisë, në Bullgari, në Bukuresht e në mbarë Rumaninë, sidomos në në Shtetet e Bashkuara të Amerikës ishte promotori i Lëvizjes Kombëtare, së pari i Rilindjes sonë Kombëtare e pastaj, edhe i Pavarësisë së Shqipërisë së sotme.

Kur fatet e trojeve tona dhe kombit tonë në përgjithësi, kur përçarja fetare dhe krahinore po nxitej në të gjitha mënyrat e mundshme nga pushtuesit, por edhe nga synimet ekspasioniste të fqinjëve tanë, ishte mërgata jonë ajo që e zgjoi dhe e ngriti lart vetëdijen tonë kombëtare.

Jeronim De Rada në Kalabri, Thimi Mitko në Egjipt, vëllezërit Frashëri në Stamboll, nga Elena Gjika e deri te Asdreni në Rumani, Faik Konica në Belgjikë, e më vonë së bashku me Kristo Dakon, Fan Nolin dhe shumë patriotë të tjerë të mbledhur në “Vatrën” e Amerikës dhe gazetën “Dielli”, hodhën dhe përbëjnë themelet e zhvillimeve kulturore dhe politike të kombit tonë, atëherë kur fatet e tij ishin në zgrip të ekzistencës.

Mërgata jonë botojë librat, gazetat dhe revistat e para në gjuhën shqipe, shkroi librat e parë për heroin tonë kombëtar Gjergj Kastriotin Skënderbeun, solli bandën e parë muzikore nga Amerika dhe krijoi grupin patriotik e kulturor “Lira” në Korçë, por ata erdhën dhe rrokën armët në dorë për lirinë dhe pavarësinë e Shqipërisë.

Mblodhë paratë e para për bugjetin e shtetit të pavarur të Shqipërisë. Morën pjesë më pushkë në dorë në luftën e Vlorës.

Nga takimi me mërgatën shqiptare të Rumanisë dhe me ndihmën financiare të tyre, Ismail Qemaili erdhi në Vlorë dhe ngriti flamurin e Skënderbeut si dhe shpalli Pavarësinë tonë. Po aty, në Bukuresht, u shkrua edhe i pavdekshmi “Himn i Flamurit” nga Asdreni.

Mbi të gjitha, mërgata shqiptare është në themelet e çdo vlere të lartë kombëtare që kemi sot, si në gjuhë, kulturë, arte, politikë dhe shtet-formim.

Pa rolin e mërgatës shqiptare në botë, sot fatet e kombit tonë do të ishin krejt ndryshe, në përgjithësi.

Do të duheshin muaj dhe vite të flitej, shkruhej dhe të vihej në pah i gjithë roli i mërgatës sonë për trojet shqiptare në vite e shekuj.

Në ditët e sotme, një gjë është e qartë si drita e diellit, se pa rolin e mërgatës sonë nuk do të kishim Shqipëri të pavarur, nuk do të kishim liri, pluraliziëm dhe demokratizim të Shqipërisë në vitet ’90-të, madje as çlirim dhe pavarësi të Kosovës.

Një rol të veçantë dhe te jashtëzakonshëm ka luajtur mërgata jonë e vjetër dhe e re në Shtetet e Bashkuara të Bashkuara të Amerikës.

Dëshmia me e freskët dhe kuptimplote është pjesëmarrja e mërgimtarëve tanë nga SHBA me Batalionin “Atlantiku” në Ushtrinë Çlirimtare të Kosovës dhe përpjekjet e armatosura të fundit që ndodhën në trojet tona etnike.

Kontributi i mërgatës sonë në SHBA me penë dhe pushkë në dorë, por edhe me financime vullnetare, dhe mbi të gjitha me njohjet dhe lidhjet miqësore me politikanë dhe drejtues të lartë shtetërorë në SHBA, bën të mundur që lidhjet në mes të popullit shqiptar dhe atij amerikan të jenë kaq të forta dhe të mëdha siç i kemi sot.

Që nga takimi i parë i Imzot Fan Nolit dhe grupit të mërgatës shqiptare me Presidentin Woodroë Wilson, e deri të vizita historike e Presidentit Xhorxh W. Bush në Tiranë, si pika kulmore të lidhjeve shqiptaro-amerikane, kemi pasur hendekun e madh të 50 viteve diktature komuniste në Shqipëri dhe ndërprerjen e marrëdhënieve diplomatike me SHBA, por për fatin tonë të madh kishim mërgatën tonë në Amerikë që asnjëherë nuk i ndërpreu, por çdoherë e më shumë i forcoi marrëdhëniet me popullin dhe institucionet amerikane.

Vizita e Presidentit Bush në Tiranë na dha sihariqin e shumëpritur, paralajmëroi dhe shpalli jozyrtarisht pavarësinë e Kosovës, ëndërr që u bë realitet vetëm pak kohë më pas.

Në të njëjtën kohë kjo mërgatë, punoi për mbijetesën e vet, ngritjen e mirëqenies ekonomike, shkollimin e fëmijëve, por asnjëherë nuk e la mënjanë luftën për demokratizimin e Shqipërisë dhe lirinë e pavarësinë e trojeve shqiptare nën ish-Jugosllavi.

Në 30-vitet e fundit, veprimet e drejtuesve më të lartë të SHBA-së për shqiptaret janë të jashtëzakonshme, çdoherë dhe në çdo hap është prania e mërgatës tonë në tokën amerikane.

Ia vlen për t’u përmendur vizita e Sekretarit të Shtetit Xhejms Beker III, me ftesë të liderit të opozitë së sapoformuar dr.Sali Berisha, vetëm disa muaj pas rivendosje së marrëdhënieve diplomatike Shqipëri-SHBA, kërcënimin e Krishtlindjeve të Presidentit Xhorxh Herbert Bush, vendimin e Presidentit Klinton për ndërhyrje ushtarake për lirinë e Kosovës, vizitat e Sekretares Ollbrajt, Sekretares Klinton, Sekretarit Ramsfeld, Gjenerali Klark dhe shumë personaliteteve të tjera të rëndësishme shtetërore amerikane, deri të vizita e Presidentit Xhorxh W. Bush dhe vizita të personaliteteve të tjera pas tij në Shqipëri dhe Kosovë, pa dyshim që është edhe roli i mërgatës sonë në SHBA.

Anëtarësimi i Shqipërisë në NATO, aleancën më të fuqishme ushtarake dhe polike që ka njohur ndonjëherë bota si dhe Kosova e pavarur, realizimi i të drejtave të shqiptarëve kudo në trojet e tyre, është vepër edhe e mërgatës sonë në SHBA, që loboi dhe lobon pandërprerë te miqtë e tyre kongresmenë e senatorë amerikanë, për fatet e kombit tonë në Ballkan.

Sidoqoftë, 100-vjetori i vendosjes së marrëdhënieve diplomatike midis Shteteve të Bashkuara të Amerikës dhe Shqipërisë është një moment i veçantë për të gjithë ne dhe shumë i rëndësishëm në historinë e marrëdhënieve midis dy kombeve tona.

Ky 100-vjetor është përvjetor simbol miqësie dhe bashkëpunimi midis dy kombeve dhe shteteve tona, pas një armiqësie absurde 50-vjeçare të regjimit komunist të Enver Hoxhës kundër Shteteve të Bashkuara, dhe në themelet e kësaj miqësie qëndron i palëkundur edhe kontributi i paçmuar i mërgatës tonë në SHBA.

Pas pothuaj një gjysmë shekulli komunizëm, 15 marsi i vitit 1991 shënon edhe lidhjet e para zyrtare Shqipëri-Amerikë, dhe nuk kishte se si mos të ishin aty të pranishëm shqiptaro-amerikanët në Departamentin Amerikan të Shtetit në Washington, ku u firmos “Memorandumi i Mirëkuptimit”, i cili rivendosi, zyrtarisht, marrëdhëniet diplomatike mes dy vendeve tona.

Delegacioni i parë i Departamentit Amerikan të Shtetit pas një gjysmë shekulli, një javë pas rivendosjes së marrëdhënieve diplomatike midis dy vendeve erdhi në Shqipëri për dy javë, në mars/prill, 1991dhe patjetër që pjesë të delegacionit kishte edhe shqiptaro-amerikanë të shquar të mërgatës tonë në SHBA.

Rivendosja e marrëdhënieve diplomatike shqiptaro-amerikane dhe kultivimi i tyre ka qenë një objektiv, për të cilin kanë punuar shumë breza shqiptaro-amerikanësh nga të gjitha trojet shqiptare gjatë 100-viteve të kaluara.

Le t’i kujtojmë ata atdhetarë sot dhe t’i falënderojmë me gjithë zemër, se edhe me gjithë dështimet për shkak të refuzimit të regjimit komunist për t’i rivendosur ato marrëdhënie gjatë dekadave të shekullit të kaluar, këta atdhetarë shqiptaro-amerikanë, nuk u dorëzuan kurrë dhe as nuk u tërhoqën asnjëherë nga idea e miqësisë së fortë amerikano-shqiptare, më gjithë propagandën anti-amerikane që vinte nga Tirana e kuqe dhe ideologjia e dështuar staliniste.

Shqiptaro-amerikanët nuk pushuan kurrë se punuari për këto marrëdhënie diplomatike. Ata u përpoqën tërë jetën e tyre për të angazhuar Shtetet e Bashkuara për bashkëpunim me kombin shqiptar.

Fatkeqësisht, disa prej këtyre atdhetarëve shqiptarë, akoma edhe sot në këtë 100-vjetor të marrëdhënieve diplomatike Shqipëri-SHBA dhe 30 vjet pas rivendosjes së këtyre lidhjeve, ata ende konsiderohen si armiq e tradhtarë në Atdheun e tyre të origjinës, vetëm e vetëm, se kundërshtonin regjimin e Enver Hoxhës.

Diaspora shqiptare në Amerikë e ka treguar, historikisht, se është ndër ambasadorët më të mirë që mund të ketë pasur dhe ka Kombi shqiptar gjatë dekadave.

Le të kujtojmë në këtë 100-vjetor se në mungesë të marrëdhënieve normale diplomatike shqiptaro-amerikane gjatë komunizmit, mërgata shqiptaro-amerikane, me dinjitet dhe plot atdhedashuri, ka mbrojtur interesat kombëtare të Shqipërisë dhe të shqiptarëve kudo në trojet e tyre në Ballkan, duke luajtur rolin jozyrtar të ambasadës dhe të ambasadorit të kombit shqiptar në Washington!

Marrëdhënie diplomatike 100-vjeçare nuk janë pronë as meritë e vetme e ndonjë kryeministri a presidenti, apo ambasadori cilido të jetë ai.

Ato janë lidhje historike në interes të përbashkët të dy kombeve tona!

Marrëdhëniet diplomatike shqiptaro-amerikane janë të shenjta, në interes madhor të çështjeve kombëtare që nuk duhet të lejohen kurrë të jenë subjekt abuzimesh, manipulimesh as përfitimesh të përkohshme personale ose partiake nga autokratë të caktuar ose individë të papërgjegjshëm, nga cilado palë qofshin!

Garanci e zhvillimit të këtyre marrëdhënieve dhe jetëgjatësisë së tyre është mërgata jonë në Shtetet e Bashkuara të Amerikës.

Dhe në fund fare, pa shqiptarët e Amerikës dhe angazhimin tyre për vizitën e senatorit Bob Dole në krye të një delegacioni të përbërë nga kongresmenë dhe senatorë në vitin 1989 në Kosovë, vizitë e cila u bë e mundur kryesisht nga mërgata jonë dhe veçanërisht zoti Xhim Xhema dhe personalitete të tjera të mërgatës, si dhe vizita e Presidentit Xhorxh W. Bush në Tiranë, për të lajmëruar pavarësinë e Kosovës dhe për të vulosur miqësinë e përhershme shqiptaro-amerikane, ndryshe do të ishin sot fatet e kombit tonë.

Fjala e mbajtur në Konferencën e organizuar nga Këshilli i Ambasadorëve Shqiptarë (KASH), në respkekt të:

“100 vjetorit të vendosjes së marrëdhenieve diplomatike Shqipëri-SHBA”

dhe “15 vjetorit të vizitës së Presidentit Xhorxh W. BUSH nê Shqipëri”

SHQIPËRIA, LUFTA DHE KRIZA E ÇMIMEVE, SI DO NDRYSHOJNË EKUILIBRAT

June 28, 2022 by s p

Prof.Asoc.Dr. Mateo SPAHO, Dekan i Fakultetit Ekonomik, Kolegji Universitar “LUARASI” në një rrëfim ekskluziv për gazetën Dielli të Federatës Vatra në New York, dhënë Editorit Sokol Paja, analizon krizën ekonomike në Shqipëri dhe pasojat, efektet e rritjes së çmimeve, masat që duhet të marrë qeveria për të mbrojtur konsumatorët dhe parashikon efektet që do të ketë ekonomia dhe shtetet në rast të vazhdimit të luftës në Ukrainë dhe rritjes së vazhdueshme të çmimeve.

MASAT QË DUHET TË MARRË QEVERIA PËR TË PËRBALLUAR KRIZËN E ÇMIMEVE

Në fakt ka shumë vite që qeveria shqiptare ka dëshmuar se nuk është drejtpërdrejtë e interesuar për fatin e shumicës se Shqiptarëve por vetem të një pakice të ngushtë që e lejon atë të qëndrojë në këmbë. Dua të them këtu se në demokraci në teori ka rëndësi vullneti i qytetarëve por kur në praktikë një grusht biznesmenësh kontrollojnë hapsirën mediatike shqiptare mund të themi se i kanë instrumentat për të devijuar dhe ndryshuar perceptimin mbi realitetin që njerëzit kanë. Në fakt emrin oligark nuk e kemi shpikur ne si Shqiptarë por dukuria është e pranishme edhe në Shqipëri. Të njëjtët manjatë mediatik kanë interesa edhe në botën e ndërtimit, të tenderave publik, në financë, shitblerje, PPP etj… Po ta shohim në këto vite shumica e shqiptarëve ka gjithnjë e më pak ndërsa shumë pak njerëz kanë gjithnjë e më shumë. Për pasojë edhe buxheti i shqiptarit mesatar është i mpakur dhe i ndrydhur nga taksa direkte dhe indirekte, nga produkte të skaduara, nga ilaçe pa principe aktive, nga çmime jashtë çfarëdolloj kontrolli dhe po ky shqiptar mesatar po mendon gjithnjë e më tepër të shikoje përtej kufirit. Hapësirat buxhetore për tejkalimin e krizës janë të mëdha pasi shteti Shqiptar ka rreth 400 milion dollarë të ardhura shtesë nga taksat dhe tatimet mbi çmimet e rritura. Aksioni më urgjent që duhet të ndërmerret është të ulet nga 20 në 10 për qind tatimi mbi vlerën e shtuar mbi çmimet e shportës dhe natyrisht të ulej së paku me 12 lekë të reja për litër akciza mbi karburantet. Vetëm këto dy masa do të kushtonin me pak se 200 milion dollarë…pra do të kishte hapësira edhe për veprime të tjera.

BORXHI PUBLIK NË STRATOSFERË, A PO E RREZIKON QEVERIA FALIMENTIN E SHTETIT?

Kontrolli i Lartë i shtetit prej shumë vitesh tashmë në raportet vjetore që i prezanton Parlamentit shkruan për abuzime të barabarta me 15 deri në 20 për qind të buxhetit të shtetit ose mesatarisht 600 milion dollarë në vit. Kjo do të ishte skandaloze në një vend normal dhe fajtoret do të ishin në burg. Ndërkohë në Shqipëri fajtorët promovohen në detyrë dhe bëjnë karrierë ndërkohë që Parlamenti nuk merr asnjë vendim real. Shpesoj që strukturat e reja të drejtësisë të veprojnë (ndryshe nga të vjetrat) dhe ta bëjnë këtë gjë sa më shpejt sepse korrupsioni po bëhet plagë endemike në administratën dhe shoqërinë shqiptare. Në të njëjtën kohë Borxhi Publik nuk arrihet dot më të matet sepse veç detyrimeve normale ku borxhi kuantifikohet (dhe ka shkuar mbi 80% e Prodhimit të Brendshëm Bruto) kemi dhe detyrimet e PPP të cilat pritet te lindin me kalimin e viteve dhe këto detyrime do të jenë një presion në rritje për buxhetin e shtetit shqiptar. Çfarë është më e dëmshme është se qytetarët shqiptarë nuk marrin sot shërbime shtetërore (PPP) më të mira e as më cilësore. Thënë ndryshe paguhen më shtrenjtë shërbime që nuk janë më të mira.

LUFTA, ÇMIMET, TREGJET…ÇFARË DO TË NDODHË NË TË ARDHMEN?

Prej shumë dekadash tashmë çmimet e commodies ose të lëndëve të para më të përdorura në botë kuotohen në bursat ndërkombëtare. Në fakt nuk përcaktohet çmimi i një commodity si psh gruri por nga instrumenti derivativ future ku konkretisht vendoset sot çmimi i grurit që do të dorëzohet te blerësi pas 6 muaj apo 1 vit. Reth 98% i blerësve te future e përdorin atë për arsye spekulative dhe natyrisht që me çmimin po luhet për të patur përfitime por nuk mund të mohohet se nga muaji Shtator e tej problematikat do të behen reale dhe të prekshme. Për çmimin e naftës nderkohë procesi i spekullimit ndodh prej shumë kohësh por tregjet po shkojnë drejt një ekuilibri të ri me çmimin 100 dollare për fuçi. Ky çmim nuk është i shkaktuar në fakt nga lufta në Ukrainë por më shumë nga rritja e konsumit të vendeve të Azisë si Kina dhe India të cilat po përjetojnë një rritje ekonomike të lartë të rifilluar pas covid 19. Duhet të mesohemi me çmime të tilla për naftën ndërsa për grurin nëse lufta në Ukrainë nuk do të përfundojë do të kemi probleme edhe më të mëdha.

VARFËRIA, SKAMJA, INFORMALITETI DHE EMIGRIMI, KRIZA DHE NDIKIMI NË SHQIPËRI

Vendet që rrezikojnë më shumë nga rritja e çmimeve i përkasin kontinentit afrikan dhe Bashkimi Europian po angazhohet fuqishëm që të gjejë një rrugëdalje për transportin e grurit rus dhe ukrainas në tregjet ndërkombëtare pas në të kundërt Europa mendon se nga reth 700 milion banorë që ka Afrika reth 50 milion prej tyre do të kapërcejnë detin Mesdhe në kërkim të shpëtimit. Kjo do të ndryshonte ndjeshëm ekuilibrin social dhe etnik të Europës, jo për mirë. Shqipëria në rang global është vend me të ardhura mesatare. Jemi në pozicionin e 94 nga rreth 200 shtete. Në Shqipëri rreth 10% e popullsisë do të rrezikonte të kalonte nga varfëria në skamje dhe një 20% tjetër do të rrezikonte të zbriste në varfëri nga pozita e shtresës së mesme. Thënë ndryshe një e treta e shqiptareve do të rrezikojnë të ndryshojnë statusin e tyre ekonomik dhe kjo do ti shtynte të kërkonin alternativa të tjera për të jetuar duke rritur informalitetin dhe krimin ose duke emigruar.

NË BE ME STANDARDE TË PLOTËSUARA DHE JO ME RETORIKË SARKASTIKE

June 28, 2022 by s p

Në Bashkimin Evropian vendosin Gjermania dhe Franca. Vendet e tjera anëtare, nuk përfillen gjithaq, për të mos thënë fare.

Pikëpamja se Ballkanit Perëndimore i kanoset rreziku nga Rusia, nuk është shumë e vërtetë. Po të ishte e vërtetë, rajoni shpejt do të pranohej në BE. Frika nga rreziku rus ndaj rajonit nuk duhet të shndërrohet në mit. Vendet të cilëve u kanosej rreziku i pushtimit rus, u pranuan në BE. Këto janë vendet që kufizohen me Rusinë apo që janë afër saj. Këto vende u pranuan në BE, përkundër faktit se nuk i plotësonin kriteret dhe standardet e Unionit. Për vendet që pranohen në organizmat euroatlantikë, pa i plotësuar standardet, kriter është interesi strategjik i Perëndimit. Arsyet e pranimit të tyre në strukturat euroatlantike, janë gjeopolitike. Greqia ka hyrë në BE në vitin 1981 dhe është vendi i dhjetë që ka hyrë në Union. Greqia është borxhliu më i madh i BE-së. Ajo është pranuar në BE ngase ndodhet në vijën e parë të frontit përballë Turqisë, vend me popullsi myslimane. Vendet e Baltikut – Letonia, Lituania dhe Estonia u pranuan në strukturat euroatlantike për arsyet gjeopolitike dhe strategjike të Perëndimit. Me zgjerimin e pestë të Unionit, më 1 janar 2007 anëtarësohen Bullgaria dhe Rumania, pa plotësuar asnjë kusht dhe asnjë kriter. Për të hyrë në BE duhet të kesh edhe miq. Më 1 korrik 2013, me ndihmën e Gjermanisë anëtarësohet Kroacia. Askush s’e di saktë përse Shqipëria duhet të hyjë në BE bashkë me Maqedoninë.

Në samitin e BE-së me vendet e Ballkanit Perëndimor të mbajtur më 23 qershor 2022, Ukrainës iu dha statusi i vendit kandidat. Moldavisë iu çel rruga e anëtarësimit, ndërsa Gjeorgjisë i njihet perspektiva. Edhe këto tre vende të sipërthëna do të pranohen për interesa strategjikë dhe gjeopolitikë të Perëndimit. Këtyre tre vendeve u kanoste rreziku i drejtpërdrejtë nga Rusia.

* * *

Përpos kësaj, shqiptarët sa më proamerikanë të jenë, aq më në distancë mbahen nga Parisi, mbase edhe nga Berlini. Sa më afër Erdoganit të jetë qeveria e Tiranës, aq më në distancë mbahet nga Makroni.

Askush s’ka të drejtë të përzihet në kontestin ndërmjet Sofjes dhe Shkupit. Ky kontest nuk zgjidhet pa ndërhyrjen e ShBA-së. Ky problem është më i madh se ai midis Athinës dhe Shkupit. Përveç kësaj, duhet shtuar se po ta pranojë qeveria e përtashme e Shkupit propozimin e Makronit, LSDM-ja shpallet tradhtare dhe i humb zgjedhjet e ardhshme. Për shkak të Marrëveshjes së Prespës, në zgjedhjet vendore LSDM-ja pësoi debakël.

Kryeministri Rama, s’ka kurrfarë të drejte të përzihet në mosmarrëveshjen ndërmjet Sofjes dhe Shkupit. Ky është një problem historik ndërmjet dy vendeve. Sulmi i Ramës ndaj Bullgarisë është absurd dhe i pakuptimtë. Madje Sofja, as që e vë në llogari sulmin e Ramës. Nuk duhet harruar se shqiptarët nuk kanë kurrfarë problemi me Bullgarinë. Ajo është një ndër vendet e para që e ka njohur Kosovën.

BE-ja ka bërë gabime. Para se të anëtarësoheshin vende të caktuara, është dashur të pyeteshin, në kanë ndonjë kontest me ndonjërin prej fqinjëve. Të rralla janë vendet pa probleme të këtilla. Sipas këtij pyetësori, Greqia dhe Bullgaria do të kishin thënë me kohë: “Po, kemi problem me Maqedoninë”. Si rrjedhojë asnjëra prej tyre s’do të ishte pranuar në BE, pa e zgjidhur kontestin me Shkupin. Tani Maqedonia e Veriut vihet në pozitë të pafavorshme dhe diskriminuese.

Në BE dhe në NATO duhet të hiqet parimi i konsensusit. Shteti që i plotëson kriteret duhet të pranohet me automatizëm. Vendi të cilit i kanoste rreziku nga agresioni i shtetit fqinj, duhet të integrohet me automatizëm.

Brukseli ka mundësi të krijojë një BE me dy dhoma. Në njërën prej tyre do të hynin vendet që nuk i plotësojnë sa duhet kriteret dhe standardet integruese dhe të cilat, ndonëse anëtare të Unionit, do të privoheshin nga të drejta, favore dhe privilegje të caktuara.

* * *

Qytetarët e vendeve të Ballkanit Perëndimor nuk e kanë preokupim, as integrimin në BE, as Ballkanin e Hapur. Integrimi në BE është shndërruar në problem të politikanëve dhe jo të popujve të vendeve të Ballkanit Perëndimor. Politikanët e vendeve të Ballkanit Perëndimor, integrimin në BE e kanë shndërruar në propagandë. Ky integrim zgjat plot tridhjetë vjet. Popujt e këtyre vendeve janë lodhur dhe janë ngopur nga klishetë e kësaj propagande sterile, të pafrytshme. Qëllimi i këtyre farë politikanëve është t’u thonë popujve të vet: “Ja, ju anëtarësuam në BE”. Meqë ju anëtarësuam në BE, tani na i jepni votat edhe nja tri dekada të tjera. Tridhjetë vjet premtime, gënjeshtra dhe mashtrime. Prandaj qytetarët e këtyre gjashtë vendeve fare nuk e çajnë kokën, si për BE-në, ashtu edhe për Ballkanin e Hapur. Përse të mërziten për mosintegrimin në BE, kur ikin për në Gjermani, hiç pa u anëtarësuar. Mali i Zi dhe Serbia i kanë çelur negociatat me BE-në para dhjetë vjetëve. Megjithëkëtë, s’janë askund. Shqipëria dhe Maqedonia e Veriut, sot ta marrin statusin e vendit kandidat, për t’u anëtarësuar pas nja dhjetë vjetëve, në mos dhe më tepër. Deri atëherë, këto gjashtë vende rrezikojnë të mbeten pa popuj. Si krah pune do të vijnë nga Bangladeshi.

* * *

Nuk është faji te Makroni, është te vetë politikanët e këtyre gjashtë vendeve. Nuk hyhet në BE në Bruksel. Në BE hyhet në Tiranë, në Prishtinë, në Podgoricë, në Sarajevë, në Shkup dhe në Beograd. Këto gjashtë vende, janë më të varfrat e kontinentit, por të parat me vjedhje. Ku ka varfëri, s’ka demokraci. Ku ka varfëri, s’ka shtet ligjor. Demokracia dhe shteti ligjor nuk shkojnë me varfërinë. Demokracia dhe shteti ligjor shkojnë krahas zhvillimit ekonomik. E që të mos kesh varfri, duhet të mos vjedhësh.

Politikanët e Ballkanit Perëndimor hyjnë në politikë si të varfër, për t’u pasuruar brenda një kohe të shkurtër. Për ngecjen ekonomike të këtyre gjashtë vendeve, prej vitit 1991 e deri më sot, përgjegjësi mbajnë: liderët partiakë, kryetarët e shteteve, kryeministrat, kryetarët e kuvendeve, ministrat, deputetët, shefat e kabineteve, këshilltarët e ministrave, drejtorët e përgjithshëm, kryetarët e bashkive apo të pushtetit vendor, anëtarët e komisioneve dhe të këshillave drejtues. Përgjegjësi mbajnë mediumet, studiot televizive, radiostacionet, gazetat ditore, portalet, kryeredaktorët, analistët e shitur dhe të blerë, domethënë mercenarë, të cilët të zezën ta shesin si të bardhë dhe ta lustrojnë realitetin si në kohën e Stalinit. Mediumet në këto gjashtë vende janë nën kontrollin e shtetit, të qeverisë, të partisë në pushtet, të opozitës, po qe se ajo opozitë është e pasur. Në këto gjashtë vende s’ka mediume të pavarura. S’ka liri shprehjeje, mendim të lirë, mendim ndryshe, mendim oponent. ka pseudodemokraci. Në këto gjashtë vende veprojnë edhe shërbime sekrete të huaja: ruse, kineze, turke, arabe, greke, serbe, iraniane. Vegla të këtyre shërbimeve janë shoqata të caktuara humanitare dhe klerikë të caktuar fetarë. Në këto gjashtë vende ka mediume që mbështeten financiarisht nga qendra majtiste globale. Instrumente të së keqes janë edhe shoqata të caktuara joqeveritare. Pjesë e së keqes dhe në shërbim të saj janë edhe shoqata të caktuara që merren kinse me veprimtari kulturore. Po qe se nga Ministria e Kulturës ia dalin të nxjerrin do mjete, atëherë qeveria dhe shteti janë të mirë. Ndryshe, janë si mos më keq. Gjatë periudhës së pluralizmit, në këto gjashtë vende, nuk ka pasur pothuajse asnjë dorëheqje nga ndonjë politikan në shenjë akti moral.

Në këto gjashtë vende edhe inteligjencia është e heshtur, për të mos thënë e shitur dhe e blerë. Është inteligjencie oportuniste, konformiste dhe poltrone. Ideali i saj është të rrëmbejë pozita, të ruajë pozitën, të avancohet në pozitë, ta punësojë të birin, të bijën, renë, t’u sigurojë tituj akademikë, qoftë edhe me njohuri të kufizuara.

Nuk shkohet në BE me kiç dhe shund, me reality programe, me muzikë pornografike. Në një anë, vend i varfër, në anën tjetër, luksi i një segmenti të shoqërisë, si në Amerikë. Për fat të keq, tash edhe shkrimtarë s’po ka. Në vendin me paga më të ulëta në rajon, dikush jeton si në përralla. Në këto vende e kanë mbyllur gojën edhe akademitë dhe universitetet.

Me vrasje, të parët në kontinent, ndër të parët në botë, me aksidente rrugore, ndër të parët në botë, me emigrim dhe ikje të trurit – të parët, me shkurorëzime – ndër të parët. Vjedhje shtëpish, pikash karburanti, herë-herë edhe bankash. Politizim i të gjitha poreve të shoqërisë. Partizim i të gjitha segmenteve të shtetit. Pa ndërhyrjen e partisë, as shërbëtor shkolle katundi nuk mund të punësohesh. Cilësi e ulët e arsimit. Duke pritur rend me orë të tëra për të marrë terapi, më tepër sëmuresh se mjekohesh. Krejt shteti ka vetëm një qendër terapie, madje me kapacitet të kufizuar. Administrata në këto gjashtë vende ka përmasa gjigante. Një pjesë e madhe e buxhetit të shtetit shkon për rrogat e administratorëve. Gjysma po të largohen prej zyrave, puna do të kishte shkuar më mirë. Çdo parti që vjen në pushtet, veprimtarët dhe militantët e vet i punëson në zyrat e shtetit, si në pushtetin qendror ashtu edhe në atë vendor. Kryetar bashkie, me të kaluar të dyshimtë, deputet apo ministër me dosje kriminale, për të mos shkuar në nivele më të larta, deri te kryetari i shtetit apo te kryeministri. Le të jetë paga njëmijë apo dymijë euro. Shtëpitë apo vilat që i posedojnë, mobiliet, veturat, jahtet, shkollimi i fëmijëve jashtë shtetit, ceremonitë familjare, shëtitjet nëpër vende ezoterikë etj. kushtojnë qindra mijë euro, shtuar këtu edhe mjetet nëpër llogaritë bankare, të huaja apo të vendit. Nga erdhi kjo pasuri me një pagë prej 1000 apo 2000 eurove. Të mos i përmendim këtu edhe pasuritë e tjera të paluajtshme. S’ka BE me tituj akademikë të kopjuar, të përkthyer, të blerë dhe të shitur. S’ka integrim me profesorë universiteti apo me pedagogë që s’ka botuar asnjë punim në asnjë revistë prestigjioze të Perëndimit, që s’i ka shkelur këmba në asnjë arkiv të botës, që s’ka shpikur, s’ka hulumtuar, s’ka nxjerrë asnjë risi. S’ka integrim në BE me burgje të mbingarkuara. Një shtet që nuk është në gjendje të organizojë zgjedhje të lira, është larg BE-së. Nuk quhen zgjedhje me shitblerje të votave, me shantazhe, me mbushje kutish. Gjashtë vendet e Ballkanit Perëndimor, sektorin privat e kanë të pazhvilluar. Si pasojë, partitë ua mësyjnë institucioneve publike. Këto vende, arsimimin profesional e kanë të pazhvilluar. Në këto gjashtë vende, një përqindje e madhe e tokës së punueshme, nuk mbillet, nuk punohet dhe nuk shfrytëzohet. Borxhet apo kreditë e këtyre gjashtë vendeve kanë përmasa të frikshme. Privilegjet e politikanëve apo të nomenklaturave të këtyre vendeve, janë në shpërpjesëtim me kapacitetet e shtetit. Favoret e familjarëve të klasës politike janë si në asnjë vend të kontinentit. Fajin nuk duhet kërkuar te Makroni. Zha-Pol Sartri thotë: “Njeriu vetë është fajtor për fatkeqësinë e vet”.

Zënkat midis shumicës parlamentare, në një anë dhe opozitës, në anën tjetër, janë si në asnjë vend të kontinentit, për të mos thënë si në asnjë vend të rruzullit. Një vend i tillë është larg BE-së. Në rajon është Amerika dhe punët nuk po shkojnë si duhet dhe sa duhet. Po të mos ishte Amerika, a thua ç’do të kishte ndodhur?!

Vendet e Ballkanit Perëndimor nuk janë pa pasuri natyrore, që të katandisen në këtë gjendje të papëlqyeshme. Shtetin me ekonomi të ngecur mund ta udhëheqin vetëm politikanët idealistë. Këta quhen burra shteti.

Xhelal Zejneli

KALATË PELLAZGE TË GANJOLLËS, PECËS E XIBRIT

June 28, 2022 by s p

Fortifikime të rëndësishëme prehistorike në rrugë-kalimin Lisus-Skodrion-Dardani nëpërmjet luginës së Drinit janë edhe ato të Ganjollës dhe Pecës, të cilat arkeologët tanë i vendosin në kohën protourbane, parë nga ne si ndërtime pellazgjike. Ndjekim pohimet interesante të arkeologut Bashkim Lahit, i cili në vitin 1988 ka udhëhequr një ekspeditë arkeologjike në Ganjollë:

“…Rrënojat e vendbanimit të Ganjollës ruhen në pjesën e sipërme të një kodre shkëmbore 355 m.mbi nivelin e detit në verilindje të qytetit të Shkodrës, 8 km në të majtë të rrugës Shkodër-Pukë… Në gërmim u fiksua një shtresë 0,40-1,10 m, që përmbante fragmente qeramike të përdorimit të përditshëm të shek. II-I p.e.s., të përziera me fragmente qeramike të përiudhës së bronzit të hershëm…M.Korkuti pohon se fortifikimi i Ganjollës përfaqëson një nga vendbanimet më të hershme të fazës Tren në pellgun e Shkodrës…S.Islami e cilëson kalanë e Ganjollës si vendstrehim që u shfrytëzua gjatë periudhës së kalimit nga fundi i epokës së bronzit në fillimet e asaj të hekurit. I këtij mendimi është pak a shumë dhe Gj.Karaiskaj…Fortifikimi është ndërtuar sipas sistemit katërkëndësh pseudoizodomik. Themeli i murit përbëhet nga gurë të mëdhenj gëlqerorë, të rrafshuar në pjesën e sipërme dhe, më rrallë, nga shkëmbinj natyrorë…Muri verior është ngritur direkt mbi tabanin shkëmbor, pa themel…muri ruan gjatësi 140 m, lartësi 1,70 m dhe gjërësi që luhatet 4-5 m…Tipologjia e fortifikimit flet qartë për një ndërtim prehistorik. Në anën jugore nuk ka mure por mbrojtja i besohet shpatit të pjerrët shkëmbor… Fragmentet e pakta të qeramikës së bronzit të hershëm, gjetur larg murit, brenda sipërfaqes së banuar, duket se janë elementë të pamjaftueshëm për të dhënë një datim më të kufizuar…Ky lloj dekori (i qeramikës) është gjetur në disa vendbanime nga Dalmacia në Malin e Zi dhe është datuar në fazën e vonë të eneolitit Dalmatin që, sipas kronologjisë sonë, do t’i përgjigjej fillimeve të periudhës së bronzit të hershëm.”

Kronologjia e Ganjollës, fillimi i periudhës së bronzit të hershëm, tipologjia e fortifikimit, gjërësia e madhe e mureve, 4 m, etj, e vendosin atë në një rradhë me fortifikimet e tjera pellazgjike në Iliri, të njëkohëshme me ndërtimet pellazgjike të qytetërimit Kreto-Mikenas.

Fortifikimi prehistorik i Ganjollës në një kombinim inteligjent me fortifikimin prehistorik të Pecës, siguronin segmentin më të vështirë të rrugës për në Dardani, kordonin malor të rrugës që ndiqte rrjedhën e Drinit, duke lidhur pjesën hyrëse nga ultësira e Lisit dhe Skodrionit me pjesën dalëse në rrafshnaltën e dardanisë, në bashkimin e dy Drinave dhe vazhdimin në luginën e Drinit të Bardhë.

Arkeologu Luan Përzhita që ka kryer një ekspeditë arkeologjike në vitin 1986 në kalanë e Pecës na informon: “Në pikëtakimin e dy lumenjve Drin i Bardhë dhe Lumë, në një gjuhëz kodrinore me zgjatim nga V-L përballë kullës së Lumës ngrihet kështjella e Pecës, e njohur nga vendasit me toponimet: “Kodra e Pecës”, “Guri i Kalasë” dhe “Çuka e Kalasë”, kufizohet nga tri anët (veri, jug, perëndim) me ujërat e liqenit të Fierzës, kurse në pjesën lindore me fshatin Përbreg nëpërmjet disa kodrinave të buta. Kalaja ngrihet mbi një terren shkëmbor me një pozitë shumë të rëndësishme strategjiko-ushtarake që siguronte kalimin për në zonat fushore dardane, nëpërmjet trasesë së rrugës Lisus-Naisus…Ana veriore e kalasë ka një mbrojtje të sigurtë natyrore nga rrëpirat shkëmbore që zbresin thikë mbi Drinin e Bardhë…shpesh si bazament për ndërtimet janë shfrytëzuar masivet shkëmbore...”

Luan Përzhita vë re tek kalaja e Pecës atë veçori që karakterizon pjesën më të madhe të fortifikimeve tona prehistorike, të cilat e kanë vazhduar rrugëtimin në histori deri në antikitetin e vonë dhe mesjetë: …vendbanimi i Pecës u rifortifikua më mirë në fillim të shek. IV të e.s… Në të njëjtën rrugë kanë kaluar fortifikimi i Krujës, Çukës së Ajtojt

Por ai gjithashtu na tregon se në Pecë, çuditërisht, adhurohej, e ashtuquajtura perëndi greke, Hermesi, hyjnia lajmëtare e Zeusit dhe mbrojtëse e udhëtarëve dhe tregtarëve. Kujtojmë këtu se Hermesi adhurohej edhe në Dardani, të cilën e tregon gjetja në Ulpianë e një shtatore e vogël prej bronzi e Hermesit. Me këtë ai identifikon kalanë e Pecës më fortifikimin antik të Gabuleut: “…Zbulimi në afërsi të Pecës, në fshatin Brut, i një figurine prej bronzi të Mërkurit (Hermesit), hyjnisë mbrojtëse të udhëtarëve dhe tregtarëve…vjen në ndihmë të identifikimit të Gabuleut me Pecën…dhe përputhja e plotë e largësisë së Gabuleut prej 30 m.p. me Therandën e vërteton këtë…”

Description: C:\Users\Besniku\Downloads\l_c4f544b2ee1e3758a5ada17c29461049 (1).jpg

Trakt muri pellazgjik në Kalanë e Pecës – Kukës.

Por një rrugëkalim tjetër i rëndësishëm, që ka ekzistuar qysh nga prehistoria, antikiteti, mesjeta dhe deri në ditët e sotme, dhe që ka lidhur Epidamnin me Dardaninë, ka qënë ai i luginës së lumit Mat dhe lumit të Tiranës, i cili kalonte në antikitet edhe ai nëpër territoret e Taulantëve, Parthinëve, Pirustëve dhe Penestëve, i cili në mesjetë njihet edhe si rruga e Arbrit. Fortifikimet që mbronin këtë rrugëkalim mendohet se kanë qënë Zgërdheshi në Krujë, Xibri në Mat dhe Grazhdani në Dibër. Madje arkeologjia e jonë, për nga rezultatet e kërkimeve, flet për një kulturë të njëjtë me shtrirje Mat-Glasinac, e cila lidh dhe njëjtëson kulturën pellazgjike të Ilirisë së Jugut me Ilirët e Bosnjë-Hercegovinës, apo Daorsët dhe Autariatët antikë.

Këtë rrugëkalim arkeologu i shquar Selim Islami e përshkruan: “Kalaja e Xibrit në Mat zinte një pikë kyçe në rrugën që të çonte prej Dyrrahut në krahinat e brendshme lindore, nëpër shkallë të Tujanit – Qafë-Murriz-Dibër-Maqedoni.” Po të vëresh me kujdes traktet e mureve të Xibrit në Mat dhe të Pecës në Kukës menjëherë të shkon mendja, se ato të Xibrit janë të ngjashëm me muret pellazge të Gajtanit, ndërsa ato të Pecës me muret pellazgjike të akropolit të Zgërdheshit. Të kësaj natyre janë edhe gurët në traktin e mureve të Grazhdanit në Dibër. Këto të dhëna i rreshtojnë këto dy fortifikime në ndërtimet pellazgjike.

Description: DESTINACIONI “KALAJA E XIBRIT”/ FOTO: Ja çfarë mund të vizitosh në Shkodër – AlpeNews

Trakt muri pellazgjik në kalanë e Xibrit në Mat.

Një pikë strategjike në rrugëkalimin e Drinit, që lidhte bregdetin me Dardaninë, ka qënë edhe Prizreni. Fortifikimi mesjetar i kalasë së Prizrenit nuk na thotë gjë në këtë drejtim. Por arkeologët e Kosovës, kohët e fundit, mbështetur në gjetjet arkeologjike brenda mureve të kalasë, janë të mendimit se fortifikimi i përket periudhës së bronzit të vonë. Meqënëse gërmimet e deritanishme nuk kanë arritur të gjejnë trakte muresh prehistorikë, kjo mbetet një hipotezë. Ndoshta, fortifikimi i Prizrenit hyn tek ato fortifikime, të cilat pushtimet skithe, apo më vonë romakët, hunët, avarët dhe sllavët, ja kanë shkatërruar muret deri në themel, prandaj edhe nuk gjenden mbetje të tyre.

Description: C:\Users\Besniku\Desktop\KALA ILIRE\download (7).jpg

Gurë pellazgjikë në kalanë e Grazhdanit – Dibër

Besnik Imeraj

(marrë nga libri “Origjina e shqiptarëve në katakombet e historisë botërore”)

Përfaqësuesi Special i Bashkimit Evropian, Miroslav Lajčák takime në Kosovë

June 28, 2022 by s p

PRISHTINË, 27 Qershor 2022-Gazeta DIELLI/

Përfaqësuesi Special i Bashkimit Evropian (EUSR) për Dialogun Kosovë-Serbi dhe çështje të tjera rajonale të Ballkanit Perëndimor, Miroslav Lajčák, ka mbërriur në Prishtinë për vizitë nga 27 deri më 29 Qershor, e pastaj pritet të shkojë edhe në Beograd – kryeqytetin e Serbisë.

“Gjatë vizitës së tij Lajçak do të takohet me kryeministrin Albin Kurti, si dhe me liderë të partive kryesore opozitare dhe përfaqësues të bashkësisë ndërkombëtare në Kosovë. Gjatë qëndrimit në Kosovë, ai planifikon të vizitojë edhe Prizrenin dhe veriun e Kosovës.

Fjalimi për media i EUSR Lajčák është planifikuar për të mërkurën, 29 Qershor”, bën të ditur njoftimi i dërguar nga Zyra e BE në Kosovë.

E njoftimi i dërguar nga Qeveria e Kosovës thekson:

Kryeministri i Republikës së Kosovës, Albin Kurti, priti në takim Përfaqësuesin Special të Bashkimit Evropian për Dialogun Kosovë-Serbi dhe çështje të tjera rajonale të Ballkanit Perëndimor, Miroslav Lajčák.

Në takim u bisedua për mbarëvajtjen e deritanishme të takimeve, qasjes konstruktive përgjatë tërë procesit të dialogut në Bruksel, parimet, vlerat dhe synimin e këtij procesi.

Kryeministri Kurti ritheksoi se Qeveria e Republikës së Kosovës është e angazhuar për dialog parimor, nga i cili duhet të përfitojnë qytetarët e të dyja vendeve, nëpërmjet një marrëveshjeje të qëndrueshme dhe të zbatueshme, që në qendër ka njohjen reciproke.

Kryeministri Kurti dhe Përfaqësuesi Special i BE-së, z. Lajčák folën edhe për marrëveshjen mbi zbatimin e udhërrëfyesit të energjisë sipas marrëveshjeve të vitit 2013 dhe 2015. Ai theksoi angazhimin e Qeverisë në zbatimin e tij, me qëllim të përfundimit të një problematike të trashëguar, tё furnizimit dhe pagesës sё energjisë në katër komunat në veri tё vendit.

Në sajë të kësaj marrëveshje, pas më shumë se 20 vitesh, katër komunat në veriun e Kosovës, Leposaviq, Zubin Potok, Zveçan dhe Mitrovicë Veriore, do të kalojnë në një rend të rregullt të faturimit të energjisë. Me këtë marrëveshje, buxhetit të Republikës së Kosovës do t’i kursehen me dhjetëra milionë euro në vit, të paguara më herët për mbulimin e kostove energjetike të veriut të vendit.