• Home
  • Politics
  • Opinion
  • Culture
  • Sports
  • Economy
  • Interview
  • Reporting
  • Community
  • Vatra

Dielli | The Sun

Albanian American Newspaper Devoted to the Intellectual and Cultural Advancement of the Albanians in America | Since 1909

“Bijtë e shekullit të ri” dhe “bijtë bastard të etërve dinakë”

April 30, 2022 by s p

Mbusha 27 vjeç,/ Në këtë moshë vdiq Migjeni,/Kurse unë s`kam bërë asgjë të rendësishme./Qelia si një vagon absurd treni,/po rrokulliset po rrokulliset.”-shkruan Visar Zhiti në poezinë “Ditëlindja ime” e shkruar në burg. Mund ta krahasonte qelinë me vagonin që shtynte në minierë, por e shmang, ndoshta ngaqë vagoni i galerive kishte për intenerar ferrin. Me ndihmën e Pegasit krijoi galerinë e personazhëve e të poezive të fshehura, pasurinë e tij letrare. Prej poezive i erdhi dënimi, po prej tyre po e priste shpëtimin. I arrestuar për vjersha hermetike e mbyllin në një burg hermetik. Për çudi, në burg, nuk ia ndjeu nevojën alegorisë ambiguitive, as metaforave të rrafinuara, (vetes do t`i fshihej), shfaqet qartësisht i qartë, krahasuar me poezitë të shkruara në liri i thënçin. Mos ky ndryshim duhet parë në vetëdijë, ku nga një “armik i fshehur” tani bëhet i deklaruar? Gjithsesi, shkaku i dënimit ishte më i thellë. “Moj e bukura me nam,/Me ngadalë se dogje fshanë,/E ç`i bëj unë fshatit shkretë,/se shkoj poshtë e përpjetë?!” Njihet rrezikshmëria e së bukurës. Bukuria që vret, do thoshte Migjeni. “Kurse ata, të shëmtuarit, me dhëmbët jashtë si sharrë/Thoshin se ti s`je e ndershme,/je e huaj duhesh vrarë/se u prish mendjen njerëzve.”-vazhdon më tej poeti, duke bërë dallimin midis së Bukurës dhe Bishës. E bukura, jo vetëm si hijeshi, por dhe si art, ka një fuqi të atillë ndikuese, sa ta prish mendjen. Propaganda me trushplarjen dhe indoktrinimin fuqinë ndikuese ia njihte vetes, të tjerat ishin molepsje. Ndaj thoshin se ndërgjegjia e të riut është një letër e bardhë, varet se kush shkruan në të: udhëheqësi me citate apo poeti me vargje? Të duket, si një luftë për teritore. “Ti që më lehtësoje jetën, më të rëndë ma bëre burgun.”-i drejtohet poeti së dashurës, jo si qortim, por si një mungesë, që shkakton vuajtje. E vetmja psherëtimë që tingëllon, si pasthirmë dëshirash.I lënë vetëm po prisnin vdekjen e poetit, ndërsa ai merr pjesë në funeralin e persekturit të tij, jo për ta nderuar, por për ta përcjellë në varr, ta kallte në gropën që ai kishte hapur për të tjerët. Pikërisht heroi lirik, poeti i librit “Dorëshkrimet e fshehta të burgu”, është personazhi i vetëm në romanin “Funerali i pafundmë”. S`ka tjetër veç tij, të tjerët janë hije dhe fantazma. I dalë nga ferrri i çarë gjendet në një kortezh. Personazhi i dytë i romanit është diktatori, i mbyllur në arkëmort, të cilit poeti i drejton këto vargje: “Triumfator rri mbi poltrone,/dhe lexon fjalimet e tua shterpë/Po si kështu, ti na rrënove, ndërsa ngremë uzina dhe monumente?!” Në ndërtimin e socializmit morëm pjesë të gjithë, me hir apo pahir, ndërsa në ushtrimin e diktaturës si një grup i gatshëm u rreshtuan: të zellshmit, të angazhuarit, të besuarit, denoncuesit, qoftë me letra anonme apo letra të hapura. (“Sofra u prish dhe s`ka mikpritje/si gjellë të thartuar besën e flake./Lëkurën tënde e bëre postiqe/si lëkurë dhënsh ia shtrove kasapëve.”-janë vargjet e tij në “Dorëshkrime të fshehta të burgut”) Sikurse dihet, diktatorit i pëlqente të fotografohej i rrethuar nga librat në bibliotekën personale. Po, pse i trëmbej librave? Libri ishte dhe një nga komponentët e trekëndëshit revolucionar? (Pushonte në Drilon, në qytetin e poetit dhe, kurrë nuk e ftoi të pinte një kafe Lasgushin. Këta të sotmit e luftojnë njëri-tjetrin me foto kriminelësh e trafikantësh, me të cilët hanë e pijnë dhe, u thonë intelektualë atyre, që s`kanë lexuar një libër në jetën e tyre.) Si mund ta duash librin, kur e urren poetin e dënon atë? *** Marrshime, rreshtore, parakalime, parada, radhët e qumshtit, jo Rruga e Qumshtit dhe, në fund: funerali. Ky është përshkallëzimi i rënies së diktaturës në romanin “Funerali i pafundmë”, që me sa duket: ende s`e ka prekur fundin. Edhe Sizifi do ta kishte më të lehtë të ngjiste gurin në majë të malit nga mortorët arkëmortin në piramidë, e cila do përfundonte në një lokal i pagezuar “Mumja”. Rrugëtimi i funeralit, me gjasa, nis me partizanin Meke në krevatin e perandorit dhe sos me shvarrimin e diktatorit nga Varrezat e Dëshmorëve të Kombit. (Statuja e Partizanit të Panjohur ende dhe sot duket sikur jep kushtrimin për t`u hedhur në sulm. Thua ta ketë shpëtuar fati i anonimit?) “Ju kishte lindur nëna për një botë të re”, u thuhej të rënëve, ku nuk harronin t`u thoshin fjalë të përgjumura ngushullimi: “Flini të qetë!”, ndërkohë që shqiptarëve ua prishnin gjumin, jo vetëm me alarme. Një i pagjumë ishte dhe Visari. Me sa duket dëshmorët kishin marrë me vete dhe premtimin për një “botë të re”, protagonistë të së cilës janë “bijtë e shekullit të ri”. Si të rënët dhe të rrëzuarit po ngjanin njësoj. Atë, që të rënët e njihnin për komandant, të gjallët po e quanin diktator dhe, i futur në një arkëmort: nis një funeral i dytë. “E tmerrshme ishte mërzia/kudo e gjeje/Bëhej këpucë dhe vinte me ty/bëhej polic dhe të bërtiste/bëhej bukë e si ta haje?”-shkruan poeti në qeli, ndërkohë që “bijtë bastard të etërve dinakë” po rivrisnin të vrarët.Në kohën e “vullneteve të ndrydhura”, u duk se protagonizmin e kishin “birtë e shekullit të ri,” të cilët mburreshn se plakun e lanë në “shejtnin” e tij”, kur “paçavrat zënë myk ndër tempuj”? “Dielli alegorik” i Migjenit u duk si një shpresë, duke tejekaluar dhe Naimin, i cili tek “Fjalët e qiririt”, digjej për t`u dhënë shqiptarëve “pakëz dritë”. Por, drita nuk ishte më prioritet i poetëve, monpolin e saj e kishin “komisarët e dritës”. (Mësues ishte dhe Visari dhe autori i këtyre rreshtave.) Pavarësisht hidrocentraleve që ngriheshin: “shumë po shndrit aj diell dhe pak po nxeh”, shfaqet polarizim midis shkëlqimit të rremë dhe ngrohtësisë. Instancat nis të ankoheshin se “populli po ftohej me udhëheqjen, revolucionin, partinë”, pavarësisht se propaganda e toroliste miletin me “dorën e ngrohtë”. Ka dhe një film me këtë titull. Rrallkush e vuri në dyshim shkëlqimin e rremë të “diellit alegorik”, që Migjeni e parapa të trukuar, me gjasa. “Unë gabova, e mora për diell/ngrohtësinë e mjelmtë të qefinit.”-reflekton poeti i prangosur. “I burgosuri/gjithmonë ndodhet pas një dere të mbyllur.”, ndërkohë që poetit po i hapeshin qiejt, ku endej Pegasi.Të gjithë i mbanin sytë tek largpamësi, pa i peshuar fjalët e Migjenit, i cili shfaqte një mëdyshje, një dilemë hamletiane: “Na të birtë e shekullit të ri,/S’duem me humbë/në lojë të përgjaktë të historis njerzore,/jo! jo! S’i duem humbjet prore-/duem ngadhnim!/ngadhnim, ndërgjegje dhe mendimi të lirë!/S’duem, për hir/të kalbsinave të vjetra, që kërkojnë “shejtnim”,/të zhytemi prap në pellgun e mjerimit/që të vajtojmë prap kangën e trishtimit,/kangën monotone, pa shpirt, të skllavnis”. (Kur u duhej të demaskonin regjimin e mbretit Zog, i referoheshin Migjenit, “poetit revolucionar” sikurse e quanin, ama i padënuar për këtë këngë trishtimi, kur poeti 27-vjeçar dënohet për “nxirje të realitetit”?!) Sa e sa herë lexoheshin këto vargje në diktaturë dhe cili mund të thotë se e kuptoi kumtin e poetit? Ndërkohë poeti Dritero Agolli do shfaqej në llogoren e gabuar: “Bërtasin narkomanët:/ Etërit janë mykur,/ Me ta në paqe ne,/ modernët,/ s`rrojmë,/ Në pleqërinë e tyre janë zhdukur./ Dhe në mes anakronizmave jetojnë.”, duke iu kundërvënë pa dashur dhe Migjenit, ku “kalbësinat e vjetra” mbanin peng atdheun. U deshën vite që, Driteroi, t`i bashkohet shqetësimit të Migjenit, ku në kongresin e socialistëve do deklaronte: “Ju ma vërtetuat mendimin tim të fshehur në vetvete, se Partia e Punës nuk reformohet. Bërtitjet tuaja (“Bërtasin narkomanët” F.R) janë jashtë çdo civilizimi dhe jashtë çdo kohe të qytetëruar, janë pasqyrë e një partie që është shtrirë në shtrat dhe po jep shpirt. (“Etërit janë mykur” F.R) Ju bërtisni, pasi ajo që ju polli ju, (“Unë komunisti nga Devolli!” F.R) po jep shpirt në shtratin e vdekjes. Unë, kot mora mundimin ta shpëtoja. Shpëtojeni vetë po mundët! Unë do të largohem, pasi nuk e duroj dot erën e këtij të vdekuri dhe aq më tepër bërtitjet tuaja pranë të vdekurit!” Më në fund dhe Driteroi bëhet pjesë e funeralit. Kohë më vonë tentoi Blushi ta përsëriste këtë histori me “funeralin e Rilindjes”. Indicjet për të shkruar romanin Visari e merr gjithandej, sikurse dhe ne për ta aktualizuar. IPjesë e një funerali bëhet dhe poeti i dënuar, personazh i romanit “Funerali i pafundmë”, që, më së shumti, të lë përshtypjen e një romani në vargje, nxitur kjo ndjesi dhe prej formatit të faqeve, por më shumë: rrëfimi i pandërprerë i autorit, në shembullin e at Zef Pllumit: “Rrno për me tregue”. Nuk po rrëfehet para hetuesëve, as para një prifti, pse të mos e themi: para historisë. Autori përshkruan me një intensitet emocional, pa ankth, një funeral në dy kohë: vajtje-ardhje, ku kufoma në arkëmort mbetet e pakallur, edhe pse ka ndodhur përmbysja e regjimeve, edhe pse shtatorja është thjeshtë një xhenaze. Një rrëfim i shkruar nën diktaturë të pandemisë, me dëshmi të nisura që pa lindur, në qytetthin e internimeve, në Lushnje, ku të vdekurit përcjellin një të gjallë, sqaron autori për të na thënë, se ideja për të shkruar këtë roman e ka “përndejkur” gjatë gjithë jetës. Vazhdimisht do e kujtojë burgun, edhe kur ndodhet para Statujës së Lirisë në Amerikë, edhe kur shkruan “Kartela të realizmit të dënuar”, (“letërsi morgu” do e quaj letërsinë e realizmit socialist një tjetër poet), edhe kur jep intervista, kur takohet me papët, edhe kur shkon në kisha, ku pret të ringjallet Krishti, sepse misioni i dhkrimtarit e detyrin ta çoje deri ne fund betejën me të pakallurin. I bindur se tema, subjekti apo ideja e romanit nuk i përkasin vetëm së shkuarës, por se ato mbartin përditshmërinë e aktualitetit. Kjo është arsyeja, që një i përndjekur merr pjesë në varrimin e diktatorit, jo për ta nderuar, por për ta çuar në varr apo be “koshin e historise”. Nëse do përdornim një shprehje të Marksit: të vdekurit ende rëndojnë në shpirtin e të gjallëve. S`keni pse çuditeni për citimin: komunizmi fillimisht u vërtit si një fantazmë dhe si fantazmë vazhdon të sillet edhe sot e kësaj dite, pavarësisht se komunistëve do t`u dilte për zot një poet si Hysni Milloshi. Për ta ilustruar idenë, po i referohem poezisë së Izet Shehut “Horizonti i ngrirë”: “U gremis një shekull, trokon shekulli i ri,/Ngordhi një kuçedër, u ngjallën dy-tri/Dhe pyesim: ku vemi?/Dhe pyesin: ku qemë?/Nga Ferri dolëm a në Ferr vemë?” Një brez i humbur nën valvitjen e flamujëve të fitores, i mburrur dikur se ishte zot në vendin e tij: “atdheu im”, “populli im”, “shekulli im”, “partia ime”, ndërsa ai që s`ndahej me cilindo, ishte: i pavdekshmi, i lavdishmi, mësues i të gjithë popullit, udhëheqësi, që u përkiste “bijëve bastardë të etërve dinakë”. Persekutorët me Hoxhën të dënonin dhe viktimat në xhaminë e tij shkonin të faleshin. Ata, që të vrisnin për Enverin, nuk po i njeh kush më për enveristë, sepse ata njësoj si dikur nuk hoqën dorë nga e drejta për të akuzuar. Funerali të përngjan dhe me një marrshim. Me raste dhe, si një eskursion. Dikush pyet: “-Nuk ke imagjinatë ti?” dhe tjetri i përgjigjet:”-Jo nuk lejohet.” Kështu krijohet turma e trushkulërve që ndjekin verbërisht arkëmotin, sikurse ndodh në zullulandin e Konicës. Pavarësish se në gjallje Enver Hoxhës i pëlqente të krahasohej me Skënderbeun, postmortumin e donte si të Lek Dukagjinit, i cili udhëhiqte me kanun dhe ky shpresonte ta bënte me serinë e veprave. Kjo është arsyeja që mortorët jetojnë në ditë zie, duke mbartur arkëmortin e një të pakalluri, me shpresën që të udhëhiqen nga një i vdekur. “Njerëz pa fund, vargan me rreshta të çrregullt, vërtet ngjanin me punëtorët që shkonin në fabrikë, por më shumë me të dëbuarit, iknin.”-shkruan Visari, duke plotësuar më tej: “Duhej të qe më i rëndësishëm funerali se i vdekuri dhe mortja vetë.” Pra, ceremonia, procesioni, peligrinazhi vlejnë më shumë nga nderimi i të vdekurit apo i hyjnive. (Edhe në Mekë turma shkel më këmbë besimtarin.) “Dhe i vdekuri në arkëmort bën si i vdekur që të besojmë që ne jetojmë.”-ironizon autori. “Mespërmes fushtirës së përdhunuar, një hulli e gjerë dhe tepër e gjatë, që s`niste aty dhe nuk mbaronte kurrkund, të jepte ndjesinë sikur toka qe lëruar egërsisht, jo me plugje, por me tanke… Mbi baltën e tharë gjeje këpucë njeriu, çizme të mbetura, taka të thyera andej-këndej dhe tmerri arrihej kur zbuloje këmbë të harrua-ra, zhytur përgjysmë në llucën e dikurshme, si të ishin kër-cunjë.”-me këtë përshkrim dandesk nis romani, imazhe që na i sjellin përditë ekranet nga lufta në Ukrahinë. Sepse barku që pjellë përbindësha nuk është shterpësuar, do thoshte autori i dramës “Artur Ui”, Bertolt Brecht. “Të qenët bashkë, shumë njerëz njëherësh, të ngjall ndjenjën e fuqisë, e cila shtohet nga e ecura.”-shprehet heroi i romanit. Bashkimi në një kortezh nuk është dukuri e fuqisë, por e nënshtrimit ndaj kultit. “Vetëm të ecësh. Ka më siguri, kur mendimi mungun fare. Sepse ideali asfiksohet në një epidemi ideologjish.”-zhbiron autori. Të kërkohet vetëm të ecësh, të marrshosh, pa pyetur se ku po shkon se në rrugët e pashkelura ka udhërrëfyes që s`e dinë udhën, ka largpamës të qorrollepsur nga madhështia e rreme. “Gjersa nuk mbërrin gjëkundi, më mirë është të mos ecnim.”-kjo do ishte gjëja më racionale, që mund të bëhej, por logjika, arsyetimi nuk hyjnë në punë aty ku duhet berihaja. Këta duket, sikur janë nga të paprekurit e vi-RUSIT Covid -19, tallet autori. “Me të gjithë je gjithçka”-uniformizohet turma e ndjekësve, ku heroi i trembet njehësimit me ta. Në epidemi lejohet morti, por jo funerali, ndaj: “Qiparisat po pakësoheshin, sikur i përzinte dikush.” Pse po habiteni, po ju duket sikur po lëviz pylli në tragjeditë e Shekspirit, kur u shkretuan pyje të tëra dhe druvarin e bët me pushtet? I vetmi që lë përshtypjen e të qënit krenar, është shkëmbi, që iu shtua dhe një graniti më pas, pavarësisht se të ruash karakterin ka një kosto të lartë?! “Ti gjithnjë ke dyshuar, por si mund të jem spiun në një funeral të paktën?”-i kthehet i persekutuari mbikqyersëve të funeralit. “A mund të spiunohet i vdekuri?” Por, vigjilentët e shtetit sigurojnë “mbarëvajtjen e kurrëgjësë së madhe”, duke shprehur habinë: “Pse, pjatat që shtroni nëpër dreka mortore, përdorni dhe në dasma?!” Krejt ngjashëm me Hamletin: ku ende pa u ftohur gjellët e zisë shtrohen banketi i dasmës.Gjithsesi duhej kapur kreu i funeralit, të prekje me dorë arkëmortin apo t`i vije supin, gjë që mund të sillte përfitime. Dhe heroi i romanit, e thamë që ai s`ka emër, nxiton për ta arritur, në mos e merr turma para. “Pa atë peshë do të ndihej dhe vetë i papeshë, i lehtë, fluturak, i kollajrënshëm. Të Kreu me çdo çmim, të mbartte dhe ai, me të paktën, arkën e hatashme, lavdidhënëse.” Përngjashëm me ushtarët turq, që merrnin copa nga eshtrat e heroit tonë, bënin me to hajmali, që të mos vriteshin në luftë. Nëse tek njeriu i zakonshëm pret t`i lënë uratën, ai tjetri i karierës pret bekimin. Sepse nuk bëhesh dot vetë pa një miratim nga lart, për më tepër po qe amanet i të vdekurit, sikurse i ndodhi Ramiz Alisë. Po ky cilin bekoi? “Njeriu s`i di të gjitha ç`ka vendi i vet.”-ngaqë i përkasim një atdheu, ku gjithkush fsheh të shkuarën e tij. Në kushte trysnie, ku shkatërrohen neurozat: o do bëhesh konspirativ, o do vuash nga mania e persekutimit? “Le të thonë se s`ka si mesi, është ndryshe, vend pëllumbash, aty gjen dhe heshtjen olimpike të Kreut dhe çmendurinë e fundit në radhë.” Ata të “mesit të artë” kuptojnë se shanset u vijnë përherë, kur ndodh një vdekje, qoftë kjo dhe e palajmëruar, sepse ai që ikën duhet zëvendësuar. “Në vdekje diktatorësh mbizotron një hije e rëndë në të gjithë shtetin dhe një ankth, sikur të ketë vdekur dhe vetë vendi. A do të gjendet shtypës tjetër kaq i suksesshëm?” Por, frika më e madhe është pas vdekjes së diktatorëve. “Jemi në një varrim, dhembja të kthehet në forca dhe forca në gëzim.” Ndërkohë grave nuk u lejohet të lyejnë buzët me të kuq dhe dasmat u ndaluan deri në një afat të pacaktuar, ku velloje e nuses po quhej zakon prapanik, njësoj si ferexheja?! “Përderisa nuk mbërrini në asgjëkundi, më mirë do të ishte të mos ecnim.” “Urdhërat për të ecur qenë egërsur, sikur të vinin ga bishat.” Nuk ka ndëshkim më të madh për një popull, që i thuhet të eci, kur vendi i tij ka ngecur dhe bën vendnumëro. Rrëfyesi pohon se shkon shpesh nëpër varrime, ngaqë e ndjen thellë përcjelljen e fundit. Sidomos kur nuk e njeh, të ndejrin. “Të panjohurit janë më të dashur dhe në përgjithësi vlejnë kur përcillen.”-nënvizon ai, jo pa ironi. “Ç`fat i keq, si mbeta kështu mes kësaj turme të madhe, absurde, që ikën pas një të vdekuri?! Që e mbartin vetë dhe s`e hedhin në asnjë gropë?” Fantazma nga arkëmorti duket, sikur thërret: “Hidheni në Lanë!” (Ty të përshfaqet arkivoli i Azemit në bulevard drejt kryeministrisë, sikurse shëtiteshin në kohën e qoftëlargut, ata që vriteshin në kufi.) IIPoeti i pëndjekur, jo autori, kërkon t`i vidhet këtij funerali të pakuptimtë dhe mizor. Ka frikë se mos diktohet. “Na shkoi jeta dëm pas një arkivoli.”-i ankohet vetes. “I persekutuari kështu mbetet gjithmonë, mërmërit”, në kohë zhurmuesish. Fjalë të reja, sikur i binin nga xhepat e grisura. Arnat në rroba ngjyra-ngjyra, si harta e botës. “Më mirë i grisur se sa i krisur.”-ngushullon veten. E kap mëdyshja: duhet ta braktisë apo jo funeralin? Pse po e lënë kren e funeralit dhe po shkojnë drejt fundit të kortezhit? Mos kanë qëllim t`i heqin ceremonisë mortore autoritetin, që i jep shtrati i topit, ndërkohë i bërë leckë topi? Një tym duhani për të është më i shtrenjtë se të gjithë tymrat e Luftës së Parë, të Dytë dhe i së Tretës. Shfaqet “armiku i padukshëm”, viRusi, që po e mban botën në zi. Pse friken? Tani është hequr dhe dënimi me vdekje. Ndërruan drejtuesit kryesor të funeralit. “Por nga vijnë, kush i cakton, si zgjidhen? Me mënyra dhe mjete të ndryshme, qendër zëri, thashetheme, fletushka, gazeta e re e funeralit, mërmërimë, fjalime, porosi që duhej t`i përcillje tek tjetri, të gjitha në ecje e sipër.” Me hapjen e agjensive të funeralit nisin sfiladat, karvani i veturave me flamuj partiakë, radhët në ambasadët e huaja, turma që i shkojnë pas “kufomave politike”. Po kërkohej dështimi i funeralit, helmimi i të vdekurit, i cili rrezikonte të përhapte një pandemi. “Ekipi i ri i drejtesëve kishte përvojën. Jo vetëm të këtij funerali, dhe shumica ishin me tituj shkencorë e kishin drejtuar beteja të mëdha.” Aludimi është i qartë, bëhet fjalë për “xhaketat e kthyera”, per ata qe bderrojne pllaken. Dhe ndodh ndryshimi i parë: kreu i funeralit u bë fundi dhe fundi u bë kreu. Si të thuash u dha komanda: prapaktheu! Nis avazi: funerali mashtron veten, duke ardhur rrotull, por e gjitha kjo i shënohej si ecje përpara. “Po vdiste gjithçka që s`duhej të vdiste dhe po rronte gjithçka që s`duhej të rronte.”-nervozohet dëshmimtari i ngjarjeve. “Ne s`kemi qenë funeral, por e kundërta endacakë të ligj.” Një ushtri robërish. Arkivoli është një laborator. Një thesar i shtetit apo një krim i pazbuluar. Dhe sa më i vjetër të jetë krimi aq më e vështirë është ta zbulosh atë. Ndoshta aty është arkivi. Dokumente që zbërthejnë historinë. Kutia e Pandorës apo varka e Nojës. Dhe iknin herë me të në krye dhe herë me të nga pas, duke mbajtur mbi supe boshin. Nëse do shkoni pas ithtarëve, “bijëve bastard të etërve dinakë” keni për të qenë përherë në një funeral, ku i vdekuri mbetet i pakallur. Nëse do besoni tek “bijtë e shekullit të ri” vello e zisë ka për të rënë, si perdet në teatrin shekspirian. Koka “plot tru” nuk ka për t`u përkulur para “tutkunit të art”, sikurse poeti nuk iu nënshtrua diktatorit dhe, virtyti s`do i kërkojë ndjesë vesit… Fatbardh Amursi (Rustemi)

Filed Under: LETERSI Tagged With: Visar Zhiti

“MARTESA E MBRETIT ZOG ME MBRETËRESHËN GERALDINA APPONY, PASQYRIMI NË FAQET E GAZETËS DIELLI 1938”

April 30, 2022 by s p

Sokol Paja/

Lajmi i martesës së Mbretit Shqiptar Ahmet Zogu me hungarezen Geraldina Appony ishte një lajm që për muaj të tërë mbizotëroi shtypin e shkruar shqiptar në Shqipëri dhe mediat e huaja ndërkombëtare. Jehona e kësaj ngjarje mbërriti deri në SHBA te gazeta Dielli- Organ Zyrtar i Federatës Panshqiptare të Amerikës Vatra. Këtë ngjarje madhështore për Mbretërinë Shqiptare e popullin shqiptar u pasqyrua me detaje dhe me entuziazëm të plotë në gazetën Dielli. Gazeta i kushton në muajin Mars, Prill, Maj dhe Qershor të vitit 1938, hapsirën kryesore të faqes së parë më të rëndësishme, të editorialit të gazetës dhe shkrime e kabllograme që pasqyrojnë detaje nga ceremonia, urime, përshkrime të ndryshme të atmosferës festive, jetëshkrime të Mbretit dhe Mretëreshës dhe ndjesi e përceptime rreth ngjarjes së jashtëzakonshme për Mbretërinë Shqiptare. Gazeta Dielli në shkrimet Editoriale, Mbretëreshën Geraldinë e përshkruan teksa fitoi menjëherë zemrën e popullit shqiptar dhe e cilëson si : “Perëndeshë të dërguar prej qiellit”. Gazeta përshkruan me detaje ardhjen e Mretëreshës Geraldinë në Shqipëri teksa raportohet: “Posa shkeli në tokën shqiptare, Madhështia e saj Mbretëresha Geraldinë u interesua më parë për të varfërit e vendit edhe për ngritjen e një Strehe për pleq”. Gazeta Dielli përshkruan e përpiqet të skicojë edhe personalitetin fizik e shpirtëror të Mbretëreshës teksa kujdeset për detajet: “Veç bukurive të dhurua prej natyrës, Madhështia e saj Mbretëresha Geraldinë ka edhe bukuritë e mëndjes, të karakterit, të virtyteve të larta, dhe është shumë zemërbardhë dhe shpirtmirë”. Gazeta Dielli e quan bashkimin në martesë të Mretit Zog me Mbretëreshën Geraldinë si fatbardhësi për Shqipërinë e shqiptarët. Është fat, shkruan gazeta Dielli, që Shqipëria drejtohet nga “Dy Sovranë të mençur edhe shumë shpirtmirë që e vështrojnë popullin e tyre me syrin e zemrës dhe jemi më shumë se të sigurtë që kombi shqiptar do të vejë mbarë nën udhëheqjen e Madhështive të tyre” thuhet në editorialin e gazetës Dielli të muajit Maj 1938. Në shkrimin Editorial të Majit, gazeta Dielli përshkruan me detaje kronologjike punën e madhe dhe transformimin që Mreti Zog i kishte bërë Shqipërisë dhe se gëzimi i madh i Mbretit ishte edhe gëzim i popullit. Mbreti Zog thuhet në gazetën Dielli: Ngriti në këmbë një shtet të shkatërruar, zhduku anarkinë, bashkoi popullin e ndarë nga propaganda dhe interest e shteteve të huaja, shpëtoi Shqipërinë nga aventurierët që punonin kundër interesit të Shqipërisë e shqiptarëve, i dhuroi shtetit fuqi, liri kombëtare, përparim e qytetërim. Gazeta Dielli bën një paralele historike të miqësisë që Shqipëria kishte me Hungarinë që në kohë të Skënderbeut dhe kjo martesë e Mbretit e forconte miqësinë dhe nderonte shtetin shqiptar. Kontesha Geraldine Apponyi sipas shkrimit të Gazetës Dielli i lumturonte shumë shqiptarët pasi “ka cilësira të bukura, ka kulturë të gjërë, është tepër fisnike, është zemërbardhë dhe shpirtmadhe. Nga bukuria e saj e rallë, nga virtytet e saj të mira, Kontesha Geraldine Apponyi ka fituar emrin e bukur: Trendafile e Bardhë e Hungarisë. Urojmë me gjithë zemër që kjo Trendafile e Bardhë të lulëzojë në kopshtin e bukur të Shqipërisë, dhe të jetë krahu i djathtë i Mbretit t’onë të Math për mirëvajtjen e Kombit shqipëtar” thuhet në gazetën Dielli të muajit Prill 1938.

Filed Under: Opinion Tagged With: Mbreti Zog, Sokol Paja

NESER TE VATRA “Shenjtorja Nënë Tereza” – Leksion dhe Bashkëbisedim në Vatër

April 29, 2022 by s p

NESER TE VATRA “Shenjtorja Nënë Tereza” – Leksion dhe Bashkëbisedim në Vatër / Ftohet komuniteti shqiptar në New York e më gjërë që të marrë pjesë

Topic: Mother Teresa and the Illyrian Foundations of Western Civilization.

Abstract: Employing the life, missionary work and legacy of Albanian-born Saint Teresa of Calcutta as a case study, over the last twenty years Gëzim Alpion has argued that not only Christianity remains firmly embedded in the Illyrian tradition but that it also constitutes one of the long-ignored links between modern Albanians and their Pelasgo-Illyrian ancestors. Equally important, he contends that Mother Teresa’s ethno-spiritual roots, and her own attitude towards and application of the Christian faith illustrate some perennial features of her nation’s spiritual tradition that can be traced in the ancient Illyrians’ belief systems. Drawing on his main publications – Mother Teresa: Saint or Celebrity? (Routledge 2007) and Mother Teresa; The Saint and Her Nation (Bloomsbury Academic 2020 and 2022) – and work in progress on Mother Teresa’s ‘Dark Night of the Soul’, in his talk Alpion argues that this sainted nun’s understanding and application of Christianity offer new evidence that ancient Illyrian civilization is at the heart of the triadic composition of ancient European civilization, and that Illyrians played a key role in laying the foundations of ancient Greece and Rome. Alpion concludes that ancient Illyria paved the way for the emergence of ancient Greek and Roman civilisations just as Mother Teresa’s formative years are vital to understanding the extraordinary religious and humanitarian figure she eventually became. This causality, he advises, requires further cooperation between Albanian and non-Albanian scholars which, in turn, would, hopefully, make scholarship about Albania less dependent on ‘freelance’ type specialists.

Dr. Gëzim Alpion

The University of Birmingham, UK

Brief Biography

Gëzim Alpion has a BA from Cairo University and a PhD from Durham University, UK. He lectured at the Universities of Huddersfield, Sheffield Hallam and Newman before joining the Department of Sociology at the University of Birmingham, UK, in 2002. His specializations encompass the sociology of religion, nationalism, fame, race, media, film and authorship.

His main publications include ‘Mother Teresa: Saint or Celebrity?’(Routledge, 2007), ‘Encounters with Civilizations: From Alexander the Great to Mother Teresa’ (Routledge, 2017), ‘Mother Teresa: The Saint and Her Nation’ (Bloomsbury, 2020) and a number of studies in academic journals and edited collections. Sponsored by Arts Council England, Alpion’s plays ‘Vouchers: A Tragedy’ (2001) and ‘If Only the Dead Could Listen’ (Globic Press, 2008) were well-received by both audiences and critics in England in the 2000s. Alpion’s features and op-eds have appeared in a number of international newspapers and magazines including ‘The Guardian’, ‘The Independent’, ‘The Conversation’, ‘The Tablet’, ‘Hindustan Times’, ‘The Middle East Times’, and ‘The Hürriyet Daily News’.

In his recent publications Alpion has explored the concept of charism/a from a sociological and public theology perspective, Enoch Powell’s populist rhetoric in the context of the eugenics discourse, and the reasons for the absence of modern spiritual icons in celebrity studies. An editorial board member for various scholarly journals, including ‘Celebrity Studies’ (Routledge), Alpion is currently developing the idea of ‘fame capital’ as a variable in an intranational and international context, examining ‘the Dark Night of the Soul’ phenomenon from a sociological perspective, and exploring the role of religion in fabricating national identity. In recent years, Alpion has delivered over 70 keynote addresses and talks in 15 countries.

Alpion is considered “the most authoritative English-language author” on St Teresa of Calcutta, “the founder of Mother Teresa Studies”, and “one of the most intelligent and acute observers on the subject of Albanian culture”. He received the ‘Ambassador of Nation Award’ and the ‘Mother Teresa Award’from the Prime Minister and the President of Albania in 2019 and 2021, respectively.

Contribution to Mother Teresa Studies

Over the last two decades, Alpion has explored a number of aspects of Mother Teresa’s life and work as a private individual and public personality, arguing that they complement each other. Here are some of Alpion’s contentions in his publications and work in progress on this sainted woman.

A charismatic personality of Mother Teresa’s calibre and global reach does not come about by chance. To provide a well-rounded portrait of this influential figure, one needs to approach her in the context of her familial background, ethnic, cultural and spiritual milieus, the Albanian nation’s spiritual tradition before and after the advent of Christianity, and the impact of the Vatican and other influential powers on her people since the early Middle Ages.

Mother Teresa’s childhood traumas, ordeals and achievements indicate that her life and her nation’s history, especially her countrymen’s relationship with Roman Catholicism, are interconnected. Unravelling this interconnectedness is essential to understanding how this modern spiritual and humanitarian icon has come to epitomise her ancient nation’s cultural and spiritual DNA, and provide further evidence of the triadic – Illyro-Greco-Roman – foundation of ancient European civilisation.

Mother Teresa played an active role in the construction of her public imagesince the inception of the Missionaries of Charity in the late 1940s. She understood the value and power of mass communication before this became the focus of the Second Vatican Council.

Although essentially a spiritual person, Mother Teresa was not above and beyond politics. Throughout her missionary life, this charismatic ‘revolutionary’ never tired of building bridges like few other influential personalities.

Mother Teresa literature continues to suffer from polarised views about her work and legacy held by her supporters and detractors. Mother Teresa Studies, on the other hand, is still at an early stage. One of its challenges is to bridge the chasm between these two opposing camps. This is paramount to fathoming one of the most complex and enduring personalities of the modern age.

Filed Under: Analiza Tagged With: Gezim Alpion, Nene Tereza

FEDERATA VATRA TELEGRAM URIMI KRYEMINISTRIT DRITAN ABAZOVIÇ

April 29, 2022 by s p

I nderuar Kryeministër i Malit të Zi z.Dritan Abazoviç

Federata Pan-Shqiptare e Amerikës Vatra ju dërgon urimet më të përzemërta me rastin e zgjedhjes suaj si Kryeministër i Malit të Zi. Vatranët dhe shqiptaro-amerikanët ju përgëzojnë për suksesin e arritur e ju urojnë shëndet e mbarësi në realizimin e detyrës së shenjtë shtetërore. Federata Vatra ka shpresë të madhe dhe besim të fortë se nën udhëheqjen tuaj, shqiptarët në Mal të Zi janë më të përfaqësuar se kurrë dhe të faktorizuar në skenën politike në Ballkanin perëndimor. Zgjedhja juaj në postin e lartë të Kryeministrit të Malit të Zi zhvillon edhe më shumë lidhjen e fortë vëllazërore dhe integruese të shqiptarëve në Mal të Zi e më gjërë. Federata Vatra ofron bashkëpunimin me qeverinë tuaj me të gjitha kapacitetet e saj në të mirë të shqiptarëve në Mal të Zi, në Ballkan e në diasporë. 3 Kryeministra shqiptarë në Ballkan është një arritje historike për shqiptarët, kjo do të forcojë bashkëpunimin mes shqiptarëve e popujve të tjerë në Ballkan, çka do rrisë zhvillimin, stabilitetin, sigurinë e paqen e qëndrueshme mes popujve të Ballkanit në rrugën e përbashkët drejtë Bashkimit Europian.

Ju priftë e mbara

Me gëzim e vlerësim

Kryetari i Vatrës Elmi BERISHA

Filed Under: Vatra Tagged With: dritan abazovic, Elmi Berisha, Vatra

TRIMUFI POETIK I GJEKË MARINAJT

April 29, 2022 by s p

Shkruan Besim MUHADRI, New York

I lindur më 1965 në Brrut të komunës së Malësisë së Madhe (Shkodër, Shqipëri), Gjekë Marinaj, i cili prej vitesh jeton dhe vepron në Shtetet e Bashkuara të Amerikës, përveç poet, ai është, përkthyes, kritik letrar dhe profesor i gjuhës dhe i komunikimeve angleze si dhe i letërsisë botërore në Richland College në Dallas të SHBA-së. Ai është themelues i shoqatës së shkrimtarëve shqiptaro-amerikanë në SHBA në vitin 2001

Gjeka, në gusht të vitit 1990, pati botuar një poezi satirike me titullin “Kuajt”, e cila u cilësua si antikomuniste, duke u bërë edhe shkak i arratisjes së tij nga Shqipëria. Pas një qëndrimi në shtetin e atëhershëm jugosllav,  ai emigron në Shtetet e Bashkuara të Amerikës. Në qershor të vitit 1991 arriti në San Diego, kurse më pas në Richardson të Teksasit, ku kreu Shkencat e Përgjithshme (Associate in Science) në Brookhaven College. Marinaj i vazhdoi studimet në Universitetin e Teksasit në Dallas, ndërsa në vitin 2006 u diplomua në degën e Letërsisë Botërore. Këtu e mori gradën shkencore Magna Cum Laude. Po në këtë universitet (në shkenca letrare), ai kreu edhe studimet master dhe, më vonë, edhe ato të doktoraturës.

Poezia “Kuajt” ose fillimi i triumfit poetik i Gjekë Marinajt

“Ka shumë mënyra për ta kuptuar botën. Mund të ketë mënyra logjike dhe bindëse, por ka edhe mënyra për ta provuar botën përmes metaforave poetike. Lexoni botën e rrezikuar dhe të rrezikshme të “Kuajve” nga Gjekë Marinaj…” – kështu e fillon  shkrimin  e saj prof. Kooseul Kim-i nga Universiteti “Hyupsung”, shkrim në lidhje me poezinë Kuajt, i botuar në gazetën koreane “Kyunggi”. Historia e botimit të poezisë është sa interesante aq edhe e dhimbshme, me titullin domethënës “Kuajt” e poetit Gjekë Marinaj, djaloshit nga Malësia e Mbishkodrës, atëherë një gazetar lokal, por i njohur në fushën e poezisë. Ajo, përveç jehonës së madhe për mesazhin e saj, njëherësh poetit të ardhshëm ia ka shkaktuar edhe arratisjen e detyrueshme nga atdheu, por jo edhe nga poezia, e cila më vonë do t’i bëhej një nga bashkudhëtaret më të dashura dhe më jetëdhënëse.

Poezia “Kuajt”, siç u tha edhe në një rast, u botua më 19 gusht të vitit 1989, në gazetën “Drita”, organ i atëhershëm i Lidhjes së Shkrimtarëve dhe i artistëve të Shqipërisë. Poezia në fjalë shpaloste diçka më të thellë. Ajo trazoi blozën e zezë në arteriet e popullit që ishte akumuluar nga pakënaqësia dhe zemërimi gjysmëshekullor ndaj regjimit komunist, siç kishte ndodhur edhe me popujt e tjerë të Evropës Lindore. Gazeta Drita thuhet se është shitur në të gjithë vendin brenda disa orësh. Njerëzit e kopjuan poezinë nëpër copa letrash dhe ia shpërndanin fshehtas njëri-tjetrit kudo që ndodheshin. Muaj më vonë, gjatë demonstratave antiqeveritare, protestuesit nëpërmjet megafonave e recituan nëpër rrugë poezinë “Kuajt”.

Kjo poezi e Gjekë Marinajt, me gjithsej 21 vargje, ku secili varg i saj ka një domethënie të caktuar, ndërlidhet me jetën, me punën dhe me fatin e njeriut shqiptar të asaj kohe, të mbyllur brenda konturave të një regjimi të egër dhe vrastar. Krahasimi me kuajt ose metafora krahasuese e kuajve me qeniet që i përngjanin njeriut është një simbolikë fatale dhe interesante meqë, përveç një poeti të talentuar, ajo paralajmëronte edhe një përmbysje mentalitetesh artistike të strukura brenda një cikli të pakuptimshëm jete.

Tërë jetën duke vrapuar rrimë

Shohim veç përpara

Ç’bëhet prapa s’duam t’ia dimë.

Siç shihet, tri vargjet e para shpërfaqin imazhin e qenies së shndërruar në mosqenie ose në një makinë pune që nuk ka emër të përveçëm, që nuk ka ndjenja. Në një qenie të dëgjueshme që zbaton vetëm urdhra pa pasur të drejtë ose guxim e forcë kundërshtimi. Këtë e shohim edhe në vargjet në vazhdim:

Ne nuk kemi emër

Të gjithëve kuaj na thonë. Nuk qajmë,

Nuk qeshim; Heshtim, Dëgjojmë;

Hamë atë ç’na japin, Ecim nga na thonë,

Ndërkaq, vargjet përmbyllëse tregojnë përmasën e mentalitetit ose të aftësisë receptuese, përkatësisht të fuqisë së perceptimit dhe të fatit të qenies. Kjo është ana tragjike dhe fatale e qenies që ka humbur sensin e kundërshtimit, por jo edhe atë të servilitetit e të frikës. Asaj i mungon iniciativa për të kundërshtuar që nënkupton edhe topitjen fatkobe të mendjes që, njëkohësisht, reflekton edhe me topitjen e guximit, të mendjes dhe të reflektimit në situatë.

Asnjë nga ne s’është mendjehollë.

Kush qe kalë mbreti, Posti qe i lartë

Kush qe kalë princeshe I bënë shalë të artë Kush qe kalë fshatari Pati samarë me kashtë Kush qe kalë i egër Tërë jetën fjeti jashtë…

Bashkëdyzimi i biografisë së autorit me biografinë e qenies

Poezia e Gjekë Marinajt karakterizohet nga një shkrirje ose bashkëdyzim i biografisë së autorit me biografinë e qenies. Kjo nënkupton edhe ndërlidhjen e autorit me atdheun dhe qenien e tij. Të dyja, bashkë edhe me talentin dhe pasionin, janë çelësi i suksesit dhe i rrugëtimit krijues të    poetit.

Nëse marrim për analizë librin e tij “Lutje në ditën e tetë të javës”, i cili hapet me ciklin “Mesnatë pa kalendar”, shohim se poezitë e këtij cikli, ashtu sikurse edhe pjesa dërrmuese e poezive të Marinajt “përbëjnë një rifreskim fundamental të poezisë bashkëkohore, me një përkushtim substancial të poetit plot çiltërsi metafore dhe shpirt të gjerë komunikimi”. Por, poezia e Marinajt ka edhe formën tradicionale. Të shkruarit, mbase për një masë më të gjerë lexuesish, herë-herë ngjan me poezinë e Lasgush Poradecit, veçmas me distikun e tij karakteristik, por edhe për nga përsosuria dhe aspekti ritmik i saj.

Poezia e Marinajt, në përgjithësi, është poezi brenda së cilës shpërfaqen pasazhe drithëruese, meditative. Gjatë leximit të saj, lexuesi sikur e qetëson shpirtin përmes imazhesh poetike që lëvizin me lirshmëri. Ato janë disa poezi për fshatin, vendlindjen, Nënën etj. (te cikli “Në duart e nënës”). Ndërkaq, poezitë e ciklit “Rrëfimi i Rozafës”, ku autori i këndon Shkodrës, Kosovës, Rozafës, Nënë Terezës, Skënderbeut etj., janë poezi të cilat shpërfaqin dashurinë humane, jo erotike:

Nën iluzionin se një grua vlen më pak se një burrë, Më murosën mua.

…

Nën pretekstin se te gjithë patën të drejtë, Edhe unë murosa brenda vetes fjalën “vrasje”.

(Rrëfimi i Rozafës)

Ndërkaq, poezitë e ciklit “Sugjerim me zë të ulët” janë poezi që brenda vetes bartin disfatat njerëzore dhe vështirësitë e njeriut në jetë. Ato përcjellin njëkohësisht mesazhin e qartë të përballimit të sfidave të jetës.

Cikli poetik “Ailuropoja në gjyqin e fjalës”, është një cikël me poezi kushtuar poetëve, Vilson Blloshmit dhe Gjenc Lekës, jeta e të cilëve u takon realiteteve të ndryshme, të mbushura me vuajtje ose lavdi. Përveç poezive dhe dedikimit për poetët e pushkatuar nga regjimi më 1977, aty shohim edhe poetin tonë kombëtar, Gjergj Fishtën, të mohuar për pesëdhjetë vjet me radhë e prapë të ripranuar, pastaj tragjizmin e poetit fatkeq por shumë të talentuar, Frederik Rreshpjes etj.:

“Poetit i pati humbur me kohë harmonia e trupit 

Me ndjenjën. Koordinimi i shpirtit me vargun jo.”

Poezia e Gjekë Marinajt, si tërësi, është një poezi që shënon një pikë kthese në poezinë shqipe. “Ajo është një lëndë universale plot trazim shpirtëror, dijesh, kulturash dhe emocionesh të thella. Ato kanë një dendësi artistike, forcë dhe imazhe që shkojnë nga ato të drejtpërdrejtat deri te surrealistet. Ajo është një dëshmi poetike për njerëzimin, i cili ka akoma shumë sfida dhe punë për të bërë, duke bartur ideale të forta të jetës dhe të lirisë.”

Ajo është një poezi, në të cilën natyrshëm shpërthen shkëlqimi i rinisë, me atë energjinë erotike dhe maturinë e një poeti të pjekur. Ajo mbetet një lirikë që në vete mbart konceptin e përsosurisë ritmike dhe të një parimi organizues simetrik, ku me përpikëri gërshetohen gradacioni poetik dhe aluzionet e vargjeve me harmoninë mes përmbajtjes dhe formës, dimensionit semantik dhe artistik të figurës etj. Poezi e shprehjes së atdhedashurisë që konceptohet si formë eksplicite e shprehjes filozofike, në universin e së cilës shpaloset pesha e etikës së krijuesit për imazhet, idetë dhe mesazhin e vargut. Marinaj na del si një poet elegant, me shprehje të përpunuara filozofike meditative që kultivon një poezi të mishërimit të harmonisë së mrekullueshme midis shpirtësisë ballkanase dhe asaj planetare.

Pa dyshim se Gjekë Marinaj është një poet interesant dhe i rëndësishëm i diasporës shqiptare të Shteteve të Bashkuara të Amerikës. Krijimtaria e tij është dhe do të mbetet në fokus të studimit por edhe të përkthimit dhe të depërtimit në letërsinë jo vetëm amerikane, ku tashmë     ai është i integruar, por edhe në atë botërore. 

Filed Under: LETERSI Tagged With: BEsim Muhadri, Gjeke Marinaj

  • « Previous Page
  • 1
  • …
  • 2284
  • 2285
  • 2286
  • 2287
  • 2288
  • …
  • 2776
  • Next Page »

Artikujt e fundit

  • Bahamas njeh Kosovën!
  • Legjenda e portës shkodrane, Paulin Ndoja (19 dhjetor 1945 – 16 prill 2025) do të mbushte sot 80 vjeç
  • “Roli dhe kontributi i diplomacisë shqiptare në Maqedoninë e Veriut nga pavarësia deri sot”
  • Marie Shllaku, kur një jetë e re u shndërrua në përjetësi kombëtare
  • Në sinoret e Epirit…
  • Mbrëmë hyri në fuqi Ligji i SHBA për autorizimin e mbrojtjes kombëtare
  • Skënderbeu “grek”, ose si të bëhesh grek pa e ditur
  • A historic moment of pride for the New Jersey Albanian-American community
  • U zhvillua veprimtaria përkujtimore shkencore për studiuesin shqiptaro-amerikan Peter Prifti
  • Dashuria që e kemi dhe s’e kemi
  • “Jo ndërhyrje në punët e brendshme”, dorëheqja e Ismail Qemalit, gjest atdhetarie dhe fletë lavdie
  • Arti dhe kultura në Dardani
  • Gjon Gazulli 1400-1465, letërsia e hershme shqipe, gurthemeli mbi të cilin u ndërtua vetëdija gjuhesore dhe kulturore e shqiptarëve
  • “Albanian BookFest”, festivali i librit shqiptar në diasporë si dëshmi e kapitalit kulturor, shpirtëror dhe intelektual
  • VEPRIMTARI PËRKUJTIMORE SHKENCORE “PETER PRIFTI NË 100 – VJETORIN E LINDJES”

Kategoritë

Arkiv

Tags

albano kolonjari alfons Grishaj Anton Cefa arben llalla asllan Bushati Astrit Lulushi Aurenc Bebja Behlul Jashari Beqir Sina dalip greca Elida Buçpapaj Elmi Berisha Enver Bytyci Ermira Babamusta Eugjen Merlika Fahri Xharra Frank shkreli Fritz radovani Gezim Llojdia Ilir Levonja Interviste Keze Kozeta Zylo Kolec Traboini kosova Kosove Marjana Bulku Murat Gecaj nderroi jete ne Kosove Nene Tereza presidenti Nishani Rafaela Prifti Rafael Floqi Raimonda Moisiu Ramiz Lushaj reshat kripa Sadik Elshani SHBA Shefqet Kercelli shqiperia shqiptaret Sokol Paja Thaci Vatra Visar Zhiti

Log in

This website uses cookies to improve your experience. We'll assume you're ok with this, but you can opt-out if you wish. Cookie settingsACCEPT
Privacy & Cookies Policy

Privacy Overview

This website uses cookies to improve your experience while you navigate through the website. Out of these cookies, the cookies that are categorized as necessary are stored on your browser as they are essential for the working of basic functionalities of the website. We also use third-party cookies that help us analyze and understand how you use this website. These cookies will be stored in your browser only with your consent. You also have the option to opt-out of these cookies. But opting out of some of these cookies may have an effect on your browsing experience.
Necessary
Always Enabled
Necessary cookies are absolutely essential for the website to function properly. This category only includes cookies that ensures basic functionalities and security features of the website. These cookies do not store any personal information.
Non-necessary
Any cookies that may not be particularly necessary for the website to function and is used specifically to collect user personal data via analytics, ads, other embedded contents are termed as non-necessary cookies. It is mandatory to procure user consent prior to running these cookies on your website.
SAVE & ACCEPT