Dielli | The Sun

Albanian American Newspaper Devoted to the Intellectual and Cultural Advancement of the Albanians in America | Since 1909

Një nder i veçantë, një përgjegjësi e madhe, dhe një mundësi e re për të afruar Amerikën edhe më shumë me ne!

by

Faton Bislimi/

Pas një angazhimi të gjatë që nga viti 2015 me Sister Cities International – organizatën historike me seli në Washington, D.C., të themeluar nga Presidenti amerikan Dwight D. Eisenhower për të ndërtuar ura miqësie mes popujve – sot ndihem thellësisht i nderuar të ndaj me ju lajmin që jam zgjedhur Përfaqësues Kombëtar (Country Representative) për Kosovën, Shqipërinë dhe Maqedoninë e Veriut pranë kësaj organizate të njohur botërisht.

Ky vendim, i miratuar nga Bordi i Sister Cities International në Washington, për mua është më shumë se një emërim formal — është njohje dhe vlerësim i punës sime ndër vite për forcimin e lidhjeve mes kombit tonë dhe miqve tanë amerikanë.

Në këtë rol të ri, do të punoj me përkushtim që qytetet dhe komunitetet tona shqiptare të kenë më shumë shkëmbime kulturore, arsimore dhe ekonomike me qytetet e Shteteve të Bashkuara. Sepse diplomacia publike është forca që ndërton miqësi të qëndrueshme, dhe e ardhmja e kombeve tona ndërtohet mbi ura bashkëpunimi, jo mbi mure ndarjeje.

Në ditët në vijim, Presidentja e Sister Cities International do t’i dërgojë letrat kredenciale të emërimit tim Ambasadave Amerikane në Prishtinë, Tiranë dhe Shkup – një hap që formalizon fillimin e këtij kapitulli të ri.

Ky është edhe një moment që dëshmon se lidhjet e mia të ndërtuara me vite në Washington, D.C., mbeten marrëdhënje të besimit dhe respektit të ndërsjellë mes Amerikës dhe kombit tonë shqiptar.

Bashkë do të bëjmë edhe më shumë – për Kosovën, për Shqipërinë, për gjithë shqiptarët, dhe për miqësinë tonë të përjetshme me Amerikën!

🇺🇸
🤝
🇽🇰
🇦🇱
🇲🇰

Zgjedhjet, demokracia dhe sistemet politike

by

Fitim Zekthi/

Sistemi ynë politik, demokracia, është plotësisht i varur nga ardhja dhe ikja e politikanëve dhe qeverive përmes zgjedhjeve. Politikanët mund të jenë të paaftë ose gabimtarë, mund të keqpërdorin pushtetin, por ata vijnë dhe ikin; duhet të vijojnë dhe të ikin me zgjedhje, duhet të lejojnë ardhjen dhe ikjen përmes zgjedhjeve. Kjo është gjëja themelore. Kjo është edhe vlera e tyre më e lartë. Pa këtë, çdo gjë tjetër është e rreme, është krim.

Është monumentale një deklaratë e kryeministrit turk Ismet İnonu në vitin 1950, kur humbi zgjedhjet. Ai kishte ardhur në pushtet si kryeministër në një sistem me një parti. Ai hapi, lejoi dhe zhvilloi zgjedhje shumëpartiake, dhe në zgjedhjet e para humbi. Ai tha: “Fitorja ime më e madhe është fiaskoja ime, humbja ime elektorale në këto zgjedhje.” Pra, ai erdhi në pushtet me zgjedhje në një sistem njëpartiak dhe iku nga detyra me zgjedhje në një sistem shumëpartiak. Ai ishte një politikan me probleme, i kritikuar për shumë gjëra, por bëri një akt të madh.

Është vërtet gje e madhe të vish në detyrë përmes zgjedhjeve pluraliste, por edhe më e madhe të ikësh me zgjedhje. Një prej problemeve më të rënda tek ne është marrja nën kontroll e qeverive dhe politikës nga politikanë që nuk duan të ikin me zgjedhje, që nuk duan të largohen fare, absolutisht fare. Të gjitha të tjerat, të këqijat që kemi, rrjedhin nga kjo. Kudo në botë, problemi nis ose ka nisur kur gjërat janë bërë keq, ose kur popujt kanë rënë në tirani apo forma të poshtra të sundimit politik. Prandaj, në fillim, diskutimi duhet të nisë nga kjo kur flasim per politikanët tanë. Demokracia nuk është sistemi më i mirë politik për të shmangur problemet por është më i miri për ti korrigjuar ato. Ky korrigjim bëhet nga largimi i pushtetarëve, i politikanëve nga pushteti dhe funksionet politike.

Pse Shqiptarët e Amerikës kanë rënë në gjumë duke heshtur para veprimeve të mbrapshta të Gjykatës Speciale të Hagës

by

Gjekë Gjonlekaj

New York/

Menjëherë pasi ishte burgosur Fatmir Limaj, unë shkova në Hagë për ta vizituar. Për faktin se kisha arritur një ditë përpara se Fatmiri  të dilte në Gjyq, pata rastin t’i shohë dëshmitë e Sllobodan Millosheviqit dhe në fytyrën e tijë të zymtë vihej re një urrejtje e papërmbajtur, duke akuzuar ish ambasadoin amerikan në Kroaci se gjoja ai dhe gjeneralët amerikanë kishin mbështetur spastrimin etnik të Krainës.

Megjithëse e kuptonte mirë anglishten, Millosheviqi refuzonte të fliste në këtë gjuhë – edhe pse anglishtja ishte gjuhë zyrtare e Gjykatës së Hagës.

Nga kjo vizitë ruaj kujtime të dhimbshme për familjen e Fatmir Limajt – për vëllezërit, fëmijët dhe sidomos për zonjën Limaj. Ajo, gjatë seancës gjyqësore të Fatmirit, qante pa pushim. Ishin orë të trishta për gjithë familjen, përfshirë edhe prindërit e tij. Pak kohë më vonë, zonja Limaj ndërroi jetë, duke i lënë fëmijët jetimë.

Pas shumë akuzash të pabaza dhe shpifjesh të ndyra, Fatmir Limaj u lirua – por përndjekja ndaj tij vazhdoi gjatë. E njëjta ndodhi edhe me Ramush Haradinajn.

Rreth themelimit të Gjykatës Speciale të Hagës

Kur u themelua kjo gjykatë, pata folur në radio-televizionet e Kosovës dhe në Malësinë tonë, duke përmendur një fjalë të urtë:

“Nuk ka dasmë pa mish, e as luftë pa gjak.”

Kjo gjykatë është ngritur kundër katër themeluesve të Ushtrisë Çlirimtare të Kosovës. Qëllimet e Serbisë janë të qarta – kundër lirisë dhe pavarësisë së Kosovës. Ata përpiqen t’i paraqesin prijësit e luftës si terroristë, duke poshtëruar nderin dhe dinjitetin e popullit tonë. Raporti i Dick Martit ishte një nga veprat më të ulëta që ndonjë i huaj ka fabrikuar ndonjëherë – një shpifje monstruoze kundër UÇK-së dhe kombit shqiptar në përgjithësi. Vepra të tilla mund t’i kenë trilluar vetëm njerëz si Vlladan Gjorgjeviqi dhe Vaso Çubrilloviqi.

Kjo është fyerja më e madhe që mund t’i bëhet traditës juridike shqiptare. Sjellja dhe respekti ndaj të vrarit janë përshkruar më bukur se kudo në Kanunin e Lekë Dukagjinit. Edhe shkrimtari ynë i madh Ismail Kadare pati një bisedë të gjatë me Alain Bosquet rreth ligjeve fisnike të malësorëve shqiptarë, dhe Bosquet mbeti i mahnitur nga humanizmi që ato përmbanin.

Gjykata dhe shpifjet e saj

Kur Hagës iu bë e qartë se akuzat monstruoze nuk ishin të vërteta, ajo filloi të shpikte trillime të tjera, shumica qesharake. Si mund të merret seriozisht dëshmia e një fshatari që pretendonte se “ushtarët e Hashim Thaçit i kishin vrarë lopën”? Armiqtë e UÇK-së, përfshirë edhe disa kundërshtarë politikë të PDK-së, dëshmonin sikur ishin në Gjykatën e Nurembergut!

Kosova, për një kohë të gjatë, kishte bërë çdo përpjekje për të shmangur luftën – por këto përpjekje nuk dhanë rezultat. Përkundrazi, sollën dëbime masive dhe poshtërim moral për shqiptarët. Nderi dhe dinjiteti i popullit tonë ranë përdhe.

Sot flitet nderkombëtarisht për mijëra raste përdhunimesh ndaj vajzave e grave shqiptare – dhe sa herë që dëgjoj këtue kumt të zi, rrënqethem dhe aty për aty më kujtohen vargjet e këngës së Halil Gashit:

“Fjalët e këqia s’janë mahi,

nuk ka lojë me robt e mi.”

Për turp, sot hapen ekspozita ndërkombëtare banale me rroba të brendshme grash – diçka që s’ka ndodhur kurrë në historinë tonë.

Padrejtësitë dhe heshtja

Sot Gjykata Speciale nuk merret me vrasjen e dhjetëra mijëra shqiptarëve, as me 400 masakrat e njohura, por vetëm me prijësit e Luftës Çlirimtare të Kosovës. Pse nuk pyesin kush i vrau Jasharajt? Pse nuk pyesin për masakrën e Mejes apo të Reçakut?

Ata tallen me Kosovën, me luftën tonë çlirimtare dhe me njerëzit më trima dhe më fisnikë të racës arbërore.

Kur i sheh të ulur në bankën e të akuzuarve katër burrat e Kosovës, të rrënqethet shtati. Ata ishin dhe mbeten më të mirët e luftës dhe të paqes. Pavarësisht çfarë do të vendoset në atë “Kalvar të Kosovës”, katërshi i Kosovës legjendare do të nderohet përjetë nga kombi shqiptar.

Këta burra kishin vepruar për Kosovën shumë përpara fillimit të Luftës Çlirimtare. 

Ata ishin dënuar me burgime të rënda dhe të gjata sic kishte qene Profesor Jakup Krasniqi. Për një gjysmë dekade  ata nuk dhanë asnjë shenjë dëshprimi dhe as pëndese për veprat madhështore që kishin bërë për çlirimin e atdheut të tyre. Dy prej tyre Hashim Thaci dhe Jakup Krasniqi më 17 shkurt të vitit 2008 kishin shpallur në Kuvendin e Kosovës Deklaratën e Pavarësisë që është dita më e lumtur e këtij populli të robëruar më shumë se një shekull e gjysmë. Pranë tyre ishin edhe Kadri Veseli e Petrit Selimi. 

Shqiptarët e Amerikës gjithmonë kanë qenë pranë Shqipërisë, Kosovës dhe trojeve shqiptare, por për Gjykatën Speciale të Hagës kanë treguar heshtje të pakuptueshme. Disa madje, në kohën e themelimit të saj, shkuan në Kosovë me politikanë amerikanë dhe mbajtën fjalime kërcënuese në Kuvendin e Kosovës. Ne në atë kohë reaguar në shtypin e Kosovës për kërcënimet e papërgjegjshme të shumë politikanëve dhe diplomatëve amerikanë.

Fatkeqësisht, disa aktivistë shqiptaro-amerikanë krijuan lidhje me Carla Del Ponte, madje e pritën me nderime në restorantet më luksoze të New Yorkut. Sot ata heshtin – dhe nuk dëgjohen fare. Ku janë tani miqtë e tyre në Kongres e Senat?

Ata që dikur rrihnin gjoks për “bëmat” e tyre, sot duhet ta dinë se miku i mirë njihet në ditë të vështirë. Ankthi dhe dhimbja e familjeve të katër heronjve të Kosovës rritet çdo ditë. Qëndrimi i tyre në atë “kështjellë fatkeqe” rëndon ndërgjegjen kombëtare.

Pas luftës, kjo është tragjedia më e madhe e Kosovës dhe e gjithë popullit shqiptar. Ashtu si dikur ndërhyrja e patriotëve shqiptarë ndihmoi në lirimin e Avni Rustemit, edhe sot miliona shqiptarë mund të ngrihen në mbrojtje të këtyre burrave të lavdishëm të kombit tonë.

Në fund, s’na mbetet tjetër veçse t’i lutemi Zotit të Madh për lirimin e tyre.

KUR GJERGJ KASTRIOTI-SKENDËRBEU U KTHYE NË KRUJË 3 NËNTORI 1443

by

Nga Frank Shkreli/

Historia shënon se në këtë datë të rëndësishme në historinë e fisit shqiptar, Heroi i Përgjithmonshëm i Kombit shqiptar, Gjergj Kastrioti-Skenderbe, në atë datë, shekuj më parë, u kthye në Atdhe për të filluar kryengritjen e shqiptarëve kundër pushtuesve osmanë. Me një grup prej 300-kalorsish besnikë shqiptarë që shërbenin në ushtrinë osmane, Gjergj Kastrioti-Skenderbe braktisi ushtrinë turke dhe u nis drejt Krujës. Pas largimit nga beteja e Nishit, si udhëheqës ushtarak i ushtrisë osmane në vitin 1443, ai i drejtohet vendlindjes së tij Shqipërisë, duke arrijtur në Krujë, ku me 28 nëntor po të njëjtit vit, Gjergj Kastrioti ngriti flamurin kuq e zi me shqiponjën dykrenare, duke shpallur, njëkohësisht, çlirimin e trojeve arbërore nga pushtuesit turq dhe themelimin e shtetit të parë shqiptar pas disa shekujsh. Me marrjen nën kontroll të kështjellës së Krujës, si një prijës i vërtetë i Kombit të vet, Skënderbeu shpall pavarësinë nga Perandoria Osmane, duke u bërë kështu udhëheqsi i parë për një çerek shekulli i shqiptarëve, por jo vetëm, në luftën e tyre për liri nga pushtuesit osmanë. Pa dyshim një datë e tillë historike do ishte me rendësi për çdo komb tjetër në botë, si një ditë që shënon, sado simbolikisht dhe përkohsisht, lirinë dhe pavarsinë e vet, nga Perandoria më e fuqishme kohës. 

Po a shënojnë sot, zyrtarisht, Shqipëria dhe Kosova si dy shtete shqiptare të lira e të pavarura të kohës moderne, përvjetorin e nëntorit historik të vitit 1443 — si një ditë simbolike të çlirimit të trojeve shqiptare nga Skendërbeu – dhe si një kujtim por edhe reflektim i thellë – ndaj meritave të Prijsit të Kombit, i “cili gjithëherë, mbi çdo interes, ka venë vlerat kombëtare të trashëguara të besës, të nderit, e të burrënisë”, siç e ka cilësuar Papa Pali i VI me rastin e 500-vjetorit të Heroit të Shqiptarëve, duke u shprehur se, “Fatosi Gjergj Katrioti- Skënderbeu ka qenë personifikimi i gjallë i këtyre cilësive dhe se këto virtyte Gjergj Kastrioti ua ka lënë në rojë e trashëgim të shënjtë në Atdhe dhe në mërgim”, është shprehur Papa Pali i VI, në fjalimin e tij para shqiptarëve mërgimtarë në Romë dhe Vatikan, me rastin e 500-vjetorit të Skenderbeut.

Po çfarë ndodh sot me trashëgiminë dhe vlerat e Gjergj Kastriotit-Slenderbe: të besës, të nderit, e të burrënisë ndër rradhët e shqiptarëve në Atdhe dhe në mërgim?  Sot, në këtë përvjetor të hyrjes së Gjergj Kastriotit në Krujë, i bie kujt në mend – sidomos klasës politike, këtyre “prisjave” aktualë të kombit sot, për trashëgiminë dhe vlerat e Heroit të madh Kombëtar. Nuk ma merr mendja! 

 Nëqoftse historia e këtyre 35-viteve të fundit na mëson ndonjë gjë sa i përket kujtimit, respektimit dhe nderimit të trashëgimisë dhe vlerave të Heroit Kombëtar, anë e mbanë trojeve shqiptare, atëherë, mbetet shumë për tu dëshiruar. 

Për fat të keq, vihet re gjatë viteve se në vend që – me zemër dhe me shpirt të pathyeshëm shqiptari –me respekt dhe mirënjohje të kujtohet dhe të nderohet përgjithmonë Heroi i Kombit Gjergj Kastrioti -Skenderbe, pushtetarët e sotëm sidomos në Tiranë, prania e përmendores së Gjergj Kastriotit në kryeqytein shqiptar është më shsumë një prani e bezdishme më shumë se një simbol krenarie. Shpeshherë gjatë viteve ata kanë mbuluar statujën e Skenderbeu në Sheshin mu në qëndër të Tiranës gjatë vizitave të presidentit turk, Erdogan në Tiranë, ndërkohë që Presidenca në raste të tilla ka hequr bustin e Skenderbeut nga salla e takimit në takimet me presidentin Erdogan në Tiranë. 

Merreni me mend nëse Londra zyrtare do i kishte kërkuar presidentëve amerikanë që në vizitat e udhëheqsve britanikë në Shtëpinë e Bardhë të heqnin fotografitë e Xhorxh Washingtonit ose të tjerëve për të mundësuar vizita të tilla zyrtare, me qëllim që të mos zemëronin anglezët. Absolutisht e paimagjinueshme! Por për botën e çudirave të politikkës aktuale shqiptare, çdo gjë është e mundur dhe e lejueshme në emër të interesave personale, qofshin ato edhe në dëmin historik ndaj vlerave dhe identitetit kombëtar të shqiptarëve.

Uroj në këtë përvjetor (3 nëntor, 1443) të hyrjes së Gjergj Kastriotit-Skenderbe në Krujë, që ky brez i shqiptarëve, mbrojtës dhe përgjegjës sot i interesave dhe identitetit historik kombëtar të shqiptarëve — të mos jenë një brezni e nemur, e papërcaktuar dhe e papërgjegjshme ndaj identitetit kombëtar dhe qëllimeve dhe interesave madhore të Kombit shqiptar. Por të jetë një brezni burim shpresash për liri dhe bashkim kombëtar, në mbrojtje të vlerave bazuar në trashëgiminë morale, shpirtërore dhe kombëtare të Gjergj Kastriotit – Skendërbe.  Gjithmonë sipas Skënderbeut, me porosinë e tij: “Ngrehni Flamurin përpara dhe tregohuni burra si gjithënjë.  Perëndia, si gjithnjë edhe pasketaj do të na ndihmojë dhe do të na nxjerrë faqebardhë.”  Ishte dhe është edhe sot ky besimi dhe amaneti i të Madhit dhe të Përgjithmonshmit të Kombit shqiptar. Por, për fat të keq, deri më sot është vështirë të thuhet se shqiptarët janë treguar “burra”, siç i donte Skenderbeu. Sigurisht që jo duke mbuluar fytyrën e të Madhit Gjergj Kastriotit -Skenderbe, mu në mes të Tiranës, vetëm e vetëm, se dikush i huaj e kërkon një gjë të tillë.

Frank Shkreli

I përgjithmonshmi i Kombit – Gjergj Kastrioti-Skenderbeu — me 28 nëntor, 1443 ngriti flamurin kuq e zi me shqiponjën dy-krenare – Flamurin e Lirisë, Krenarisë Kombëtare dhe Bashkimit të të gjithë shqiptarëve pa dallim.

VATRA VIZITA ZYRTARE NË KOMUNITETET FETARE SHQIPTARE NË MICHIGAN

by

Sokol Paja/

Federata Pan-Shqiptare e Amerikës Vatra zhvilloi vizita zyrtare në komunitetet fetare shqiptare në Michigan. Delegacioni zyrtar i Vatrës i përbërë nga kryetari Dr. Elmi Berisha, nënkryetari z.Alfons Grishaj, sekretari Dr. Pashko Camaj, kryetari i Këshillit z.Kolec Ndoja, drejtori i degëve z.Mondi Rakaj e anëtari i Këshillit z.Bardh Tomaj e Ben Pllumaj u prit vëllazërisht nga Imam Shuaip Gerguri – Qendra Islame Shqiptare, nga Baba Eliton Pashaj – Teqeja Bektashiane Shqiptare, Atë Eugen Shkurti – Kisha Ortodokse Shqiptare “Shën Thomai” dhe nga Dom Fred Kalaj – Kisha e Shën Palit.

Drejtuesit e Vatrës shprehën mirënjohje, respekt e falenderim për punën e shkëlqyer fetare, atdhetare, edukative dhe kulturore të drejtuesve fetarë dhe ofruan mbështetje të pakursyer e bashkëpunim të ngushtë në shërbim të komunitetit shqiptar e çështjes kombëtare në mërgatën e Shteteve të Bashkuara të Amerikës.

Komunitetet fetare shqiptare në Michigan janë vlera institucionale, shpirtërore dhe atdhetare të pazëvendësueshme me rol përcaktues në zhvillimin, mirëqenien, unifikimin e përparimin e shqiptarëve në Michigan e më gjerë. Harmonia dhe vëllazëria ndërfetare është ndër vlerat më të çmuara të kombit tonë. Komunitetet fetare shqiptare në Michigan përbëjnë një pasuri të çmuar shpirtërore, kulturore, edukative dhe patriotike për gjithë diasporën shqiptare në Shtetet e Bashkuara të Amerikës.

Drejtuesit e komuniteteve fetare shqiptare në Michigan falënderuan delegacionin zyrtar të Federatës Vatra për vizitën, kujtuan me respekt historinë e lavdishme të Vatrës, punën e shkëlqyer kulturore e atdhetare dhe mbi të gjitha bashkëpunimin historik që Vatra ka pasur me institucionet fetare shqiptare në Michigan e më gjerë.

Komunitetet fetare shqiptare në Michigan kanë ndikuar drejtpërdrejtë në ruajtjen e identitetit kombëtar shqiptar, historisë, traditës, gjuhës shqipe, vëllazërisë mes besimtarëve, rritjen e solidaritetit e humanizmit dhe forcimin e lidhjeve të ngushta mes shqiptarëve të mërguar e trojeve etnike dhe kombit shqiptar me shtetin e kombin amerikan.