Analiza – Page 316 – Dielli

E sotmja shqiptare si peng i të nesërmes serbe

November 29, 2020 by dgreca

Former Kosovo President Hashim Thaci, who resigned and was taken into custody of a war crimes tribunal, appears for the first time before the Kosovo Specialist Chambers in The Hague, Netherlands November 9, 2020. Jerry Lampen/Pool via REUTERS

Nga Zeno Jahaj/

Themeluesit dhe udhëheqësit shtetërorë të Kosovës, të rrëmbyer e të plaçkitur tinëzisht, u çuan në Hagë, në të ashtuquajturën “Gjykatë Speciale”, me targë kosovare, por pa simbolet shtetërore të Kosovës.

Shtetarët kosovarë, të ardhur nga lufta çlirimtare, ndoshta mund të jenë hakmarrë me tepri. Por zor se ekziston skenar më i mirë për t’i poshtëruar. Jo vetëm ata vetë, por të ardhmen e Kosovës.

Skenari i poshtërimit buron nga viti 1999. Në atë vit, Serbia dështoi së zbatuari “Memorandumin SANU”, të përgatitur rreth 15 vjet më parë nga Akademia Serbe e Shkencave dhe Arteve (!) për spastrimin etnik të shqiptarëve nga Kosova. Europa e arsyes, këtë herë për arsye morale, nuk e la Serbinë të zbatonte platformat e saj naziste. Duke e ndëshkuar me armë.

Athëherë Serbia kaloi në platformën tjetër: “Poshtërimi ndërkombëtar i shtetformimit kosovar.” Çka shohim me poshtërimin e shtetarëve kosovarë tash disa vite e, sidomos më qartazi sot, është e shkruar e zeza mbi të bardhë në këtë platformë.

Nuk janë sekrete. As vetëm të kohëve moderne. E gjithë historia serbe në Ballkan është histori platformash. Të shkruara. Është ndër kombet e pakta në Ballkan që ka mbijetuar dhe është zgjeruar vetëm në saj platformash genocidi, shpërnguljeje “paqësore” e tjetërsimi ndaj kombeve të tjerë.

Platforma e parë nisi me dyndjen e hordhive serbo-sllave në Ballkan në shekullin e 6-të a të 7-të. Ishte një platformë thjesht ushtarako-fetare: përkatësisht shpërngulje me dhunë metodike e banorëve të natyrshëm shqiptarë, autoktonë sa vetë historia. Çka pushtonin me ushtri mbretërit, i shënjtëronte ushtria e priftërinjve. Çka ushtria e pushtonte të fundit, Patriarkana e Pejës, Beogradit dhe Karlovcit e shenjtëronte të parën. Sikundër shihet, Patriarkana serbe është e Pejës, pastaj e Beogradit dhe e Karlovcit!

Kështu kishte ndodhur me platformën tjetër të radhës, të hartuar nga një shtetar serb, e emërtuar “Naçertanje”, domethënë “Program”, “Platformë”. Thelbi i saj, i përmbledhur qartazi nga historiani i famshëm kroat, Ivo Banac, ishte: asimilim dhe zgjerim. E shkruar në vitin 1844 ajo duhet të udhëhiqte, siç udhëhoqi, njohjen e shtetit serb në Kongresin e Berlinit më 1878. Një 1

platformë që e bëri punën e vet. Serbia mori ç’deshi. Përkundrazi, Shqipëria u shpërfill edhe pse mbante një kongres paralel në Prizren, në kryeqytetin historik të saj. Sepse shqiptarët ishin një kohë më prapa nga serbët, një brez më prapa se platforma serbe. Sepse serbët luajtën me kohën, ndërsa shqiptarët e lanë kohën të rridhte.

Për të ardhur te Programi i Cubriloviç, i vitit 1937, i emërtuar pa asnjë dilemë hipokrizie apo diplomatike: “Dëbimi i shqiptarëve”! Cubriloviç, vrasës në grup i Arkidukës austro-hungarez Ferdinand në Sarajevo, ngjarje që i vuri zjarrin botës në vitin 1914, profesor artesh, akademik dhe shtetar serb, e kishte, kësisoj, përvojën e duhur: leksioni i tij ishte platforma më efikase për spastrimin etnik të shqiptarëve nga Kosova që u zbatua përgjatë gjithë Luftës së Ftohtë.

Në vigjilje të shpërbërjes së Jugosllavisë dhe në prag të shpërthimit të kazanit 100 vjeçar të urrejtjeve nacionale, platformat individuale u zëvendësuan me platforma kolektive. Objektivi i tyre ishte menaxhimi i interesave nacionale në kushtet e reja gjeopolitike. Lindi kështu platforma tjetër, Memorandumi “SANU” i Akademisë Serbe të Shkencave dhe Arteve (!) i vitit 1986. Ishte pikërisht platforma që frymëzoi Millosheviçin t’i quajë shqiptarët “minj” dhe të ankohej te europianët “pse nuk po na leni t’i vrasim…”!

Prej këtej Platforma apo Plani “Patkoi 1999” (jo çuditërisht edhe ky një term nga bota e kafshëve!), për të përzenë me dhunë popullsinë shqiptare nga Kosova. Patkoi ishte një gardh mbytës në tri anë me portë në anën e katërt, drejt Shqipërisë a Maqedonisë, më saktë nga sytë këmbët.

Çka shohim sot, me poshtërimin e të gjithë shtetarëve kosovarë në gjykatën “kosovare”, në bazë të platformës “Poshtërimi ndërkombëtar i shtetformimit kosovar”, nuk është veçse baza e një platforme tjetër: “Destabilizim përpara shtetnjohjes”. Një platformë ku do të hyjnë në lojë “republikat” komunale serbe në Kosovë, ushtria serbe e shërbimeve të inteligjencës, të shitur e të blerë, pse jo dhe kompani “private” ushtarake ruse, të regjura në luftërat hibride për shkëputjen e Donbasit nga Ukraina.

Platforma tjetër e radhës është “Rikthimi në Jeruzalemin serb”, përkatësisht ripushtimi i pjesshëm dhe/ose i plotë i Kosovës. Prandaj shpenzimet ushtarake serbe për vitin 2019 kapnin 2.2% të Produktit të Përgjithshëm të vendit, në krahasim me 1.6% që kapnin në vitin 2018. Prandaj Serbia është pajisur me raketat e sofistikuara ruse S-400, raketat Pantsir, dronë të brezit

më të fundit (aeroplanë pa pilot) “Bayraktar TB2”, etj. Ndërkohë Beogradi, kosherja klasike e inteligjencës së superfuqive, sot mbetet post i përparuar i asaj ruse.

Serbinë nuk e sfidon askush. As Rumania, as Hungaria, as Bullgaria. Bosnjë-Herzegovina apo Kosova jo e jo.

Armatimet, shërbimet e shpenzimet marramendëse ushtarake që po akumulon Serbia përllogariten të përdoren në një kuadër që lidhet me shpërbërjen e NATO-s. Sinjalet janë dhënë. Makroni i Francës, sapo e ka quajtur NATO-n “të goditur në tru”. Pastaj, si për t’u rikthyer në ekuilibrat e dy luftrave botërore, deklaroi se, në rast konflikti ushtarak midis Greqisë e Turqisë, Franca do të ndihmojë dhe mbështesë ushtarakisht Greqinë! Domethënë një sinjal optimist edhe për aleatin e hershëm serb.

Vetë NATO, për herë të parë në historinë e saj, u gjend në mëdyshje se kë të vlerësojë rrezik e kërcënim: administrate Trump ishte e dyzuar nëse ishte Kina, Rusia apo të dyja së bashku. Në këtë amulli, shpenzimet ushtarake duhet të rriten mbi 2% të Produktit të Përgjithshëm, për çka shumica e aleatëve ose janë kundër, ose nuk janë në gjendje ta përballojnë.

Metamorfoza të tilla gjeopolitike janë dhuratë për Serbinë. Kur kosovarët menduan se NATO do ishte e përjetshme në Kosovë, e harruan Serbinë. Pikërisht atëherë Serbia bënte gati platformën e radhës: zhdukjen e fakteve kompromentuese të krimeve serbe, blerjen me flori të figurave influente të tipit Dick Marty e të tjerë, për të krijuar “fakte” për gjoja krime shqiptarësh, këtej e andej kufirit shqiptar.

Sigurisht duhet të jetë paguar mirë edhe një farë Carla Del Ponte, libri i së cilës “Gjuetia: Unë dhe kriminelët e luftës”, është një platformë më vete se si mund të poshtërohet edhe Shqipëria. Ish kryeprokurorja, e blerë nga Serbia, nuk shkroi asnjëherë për masakrat e regjimit serb në hapësirën jugosllave, për monstruozitetin e të cilave botës ende i mbahet fryma. Gjeti vetëm të sajojë një shtëpi kanibale në Shqipëri! Sepse në çdo shtet tjetër nuk dihet se në ç’shtyllë poshtërimi, turpi apo penale do të kishte përfunduar. Politika shqiptare është fajtore që nuk e ka paditur këtë monstër në gjykatë ndërkombëtare, ende as sot pas 12 vjetësh.

Serbia ngrohet në këtë zjarr antishqiptar. Serbët tani bëjnë sehir, se punuan për këtë ditë që në vitin 1999, për të sajuar, deformuar, blerë e shitur: “Shteti shqiptar shkatërrohet fare lehtë,

mjafton të ekzistojë vullneti te shërbimet serbe. Nuk është vështirë të futësh në grindje shqiptarët mes tyre toskë, gegë, të krishterë, myslimanë, linja fisnore, fetare. Nëse i mban në konflikt mes tyre, ata e harrojnë ëndrrën për Shqipërinë e Madhe. Shqiptarët duhet të mbahen në konflikt, shërbimet serbe e shkatërrojnë shtetin në Shqipëri fare lehtë. Vritni një politikan shqiptar, akuzoni konkurrentin e tij, krijoni luftë fisnore, krahinash apo politike mes tyre.”

Ndërkohë, serbët kanë kohë të mjaftueshme për të vënë në jetë platformat e radhës.

Shqiptarët prandaj janë një kohë më prapa se serbët. Sepse merren me blozën që ka lëshuar Serbia sipas platformës që ka përgatitur një kohë më përpara. Sepse vetë shqiptarët nuk kanë frymëzuar, as kanë ideuar apo hartuar ndonjëherë platforma kundër kombeve të tjerë. Nuk është e qartë nëse kjo tregon vlerë, dobësi apo mungesë kulture strategjike. Por një gjë është e qartë: shqiptarët, në çdo kohë janë gjendur një kohë më prapa nga të tjerët dhe, nëse nuk na vjen keq, syleshë.

Pse? Sepse “Serbët mbajnë shënim, ne shqiptarët mbajmë mend!” – më thotë një miku im nga Kosova.

Nëse ne nuk do të luajmë me kohën, nëse nuk do të kuptojmë proceset, atëherë do të ndodhë ajo që Presidenti i sapozgjedhur amerikan Biden ka vlerësuar me gjenialitet për ne shqiptarët, afro dy dhjetëvjeçarë më parë: “Jo vetëm shqiptarët, por të gjithë myslimanët e rajonit, kanë qenë viktima të një plani jo aksidental, por të mirëmenduar. Ju dhe trashëgimia etnike që përfaqësoni, mund të mbeteni si pjesë e harruar e qytetërimit perëndimor edhe për 100 vjet të tjera…ju jeni përdorur si gurë shahu për 400 vite me radhë. Kanë përfituar shumë nga përçarjet tuaja, nga grindjet tuaja…ju duhet të vendosni se ku do të shkoni…nëse nuk arrini të tregoheni më të mëdhenj sesa shtypësit tuaj…atëherë jeni të pashpresë dhe do të kaloni edhe një shekull tjetër si ai që kaloi.”

Mbyllje e gjatë

November 27, 2020 by dgreca

Nga Astrit LULUSHI- Nga izolimi i gjatë njeriu del i çmendur (nëse është me fat për të jetuar), ose ndoshta i vdekur. Kjo ka ndodhur më parë, jo shumë kohë të shkuara, kur një popull u burgos për 45 vjet, pa asnjë kontakt me jashtë. Për të kuptuar se çfarë ndodh me një grup, deri diku, duhet parë se çfarë ndodh me një individ kur përjeton izolim të plotë.
Blanche Monnier (1849 – 1913), ishte një grua 25 vjeçare aristokrate nga Poitiers i Francës, e cila donte të martohej me një avokat të varfër. Por nëna e kundërshtoi dhe e mbylli në një dhomë të vogël të errët pa asnjë ekspozim ndaj rrezeve të diellit; çdo ditë i hidhej për të ngrënë një copë bukë e pak ujë, dhe nuk lejohej të shihte njeri. Blanche u bë anoreksike, dhe në kohën kur u shpëtua nga izolimi, pas 26 vjetësh, mezi peshonte 25 kg. Gjendja e saj mendore ishte shumë e rëndë, dhe shpejt çoi në shtrimin e saj në një spital psikiatrik, ku edhe vdiq në vitin 1913. André Gide (1869 – 1951), nobelist, botoi një libër në vitin 1930 në lidhje me këtë incident, me titull ‘La Séquestrée de Poitiers’. Libri pati ndikim të madh tek Michel Foucault, filozof, historian i ideve, shkrimtar, aktivist politik dhe kritik letrar (1926 – 1984). Teoritë e Foucault kryesisht adresojnë marrëdhëniet midis fuqisë dhe dijes, dhe si përdoren ato për kontroll shoqëror përmes institucioneve.
Sidoqoftë, efektet e një izolimi kaq ekstrem, kur ndodhin tek fëmijët, i bëjnë ata të mos jenë në gjendje të flasin – si në rastin e Xhinit, një vajzë e cila u mbyll nga babai i saj për 13 vjet kur ishte vetëm 10 muajshe. Xhini, lindur në vitin 1957, është pseudonimi i kësaj vajze amerikane, viktimë e abuzimit të rëndë, neglizhencës dhe izolimit. Rrethanat e saj janë shënuar dukshëm në analet e gjuhësisë dhe psikologjisë anormale të fëmijëve.
Ndryshe nga Blanche, Xhini e kishte më keq, sepse e mbyllur, ajo humbi periudhën kritike të përvetësimit të gjuhës dhe kjo e bëri të pamundur të kishte një gjuhë të parë. Kur u shpëtua nga izolimi, ajo filloi të mësonte fjalë dhe ishte gjithmonë e kënaqur kur mësonte fjalë të reja. Por gjuha nuk është fjalë, thonë ekspertët, gjuha është gramatikë, është fjali. Si pasojë, Xhini mund të flasë disa fjalë, por mbështetet në gjuhën e shenjave për komunikim.
Dhe tani që u njohët me këto raste, pyesni veten: Po një popull çfarë pasojash ka nga një izolim i tmerrshëm, ta zëmë, 45 vjeçar? A u trajtuan ndonjëherë këto probleme? Po përgjegjësitë kush i morri? Po llogari a u dha? Jo! Humbja, si në çdo sistem që përdor krime të tilla për të bërë zap një popull, iu faturua kombit, i cili sot paguan me reputacion, ose me të ikur që përfundojnë kryesisht rrugëve, kampeve e burgjeve të botës.

Çfarë do të ndodhte, nëse…?

November 25, 2020 by dgreca

NGA ASTRIT LULUSHI/

Njeriu është larg nga të qenit mbizotërues i Tokës. Nuk është as afër. E vetmja arsye që e bën të duket është, se ai mashtron. Dhe pa e ditur mashtron veten pasi kafshët e tjera s’kuptojnë. Teknologjia është e vetmja gjë që e vendos njeriun në krye të të gjitha specieve. Merrni një njeri në natyrë pa armë ose mjete dhe numri i kafshëve që mund t’a vrasë pa shumë përpjekje është marramendës. Dhe këtu nuk bëhet fjalë vetëm për specie grabitqare. Nëse do të vinte rasti për një luftë, për shembull, edhe dreri, kafshë shumë e qetë, do ta çante njeriun në rast tërbimi.
Por injoroini këto dhe bëni pyetjen; a keni pasur ndonjëherë problem me qenin që përpiqet të vjedhë makinën tuaj? Apo me macen që të bllokojë lidhjen e internetit me të gjitha ato email e mesazhe që shkarkon? Ose ndoshta ketrat në pemën prapa shtëpisë që t’i fiksojnë telat e rrymës shumë lart dhe fatura elektrike të paguhet me arra?….asnjë prej këtyre nuk ndodh, sigurisht. Pyetja nuk është “a do ta përdornin kafshët teknologjinë tonë nëse ne do të zhdukeshim?”; ajo që duhet të pyesim është “pse do të shqetësoheshin kafshët për këtë?”
Nga të gjitha gjërat që dihen dhe mund të shpjegohen në fushën e biologjisë, “mendja” njerëzore dhe aftësia për të menduar është në thelb një mister i plotë. Evolucioni mund të shpjegojë se si kemi arritur këtu ku jemi, por ka boshllëqe të mëdha gjatë rrugës. Për shembull; duke ditur ndonjë gjë në lidhje me evolucionin dhe rolin e tij në avancimin e një specie, ju mund të konkludoni se inteligjenca dhe aftësitë tona të përparuara aktuale janë të dobishme për ne si specie. Por a është kjo e vërtetë? Primatët nga të cilët kemi evoluar ishin të ngjashëm me ata që ende jetonin dhe kishin rutina të ngjashme jetësore. Në një kuptim të përgjithshëm është afërsisht e njëjtë për të gjitha kafshët, përfshirë njerëzit. Por “inteligjenca” jonë në fakt e ka bërë të gjithë procesin më të vështirë se sa ishte fillimisht. Tani duhet të shkojmë në shkollë, të mësojmë një mori gjërash që janë krejtësisht të parëndësishme për ushqimin e mbijetesën…. për vite e vite mësojmë. Pastaj rritemi dhe mësojmë ca më shumë, ose gjejmë një punë; kemi nevojë për atë punë për të marrë para për të blerë strehim dhe ushqim dhe çfarëdo marrëzie që kemi dëshirë të blejmë. Evolucioni na solli përtej pikës e cila thjesht ndihmon në avancimin e specieve dhe tani jemi në një stad ku inteligjenca është ndoshta një nga tiparet më të dëmshme që kemi. Akoma më keq është se ndërsa inteligjenca është rritur, aftësitë tona fizike janë ulur ndjeshëm. Kjo ulje nuk është me të vërtetë një gjë e madhe sepse ne e kompensojmë. Veshje dhe shtëpi në vend të leshit në trup e gjumit në pemë; mjetet dhe armët në vend të instikteve dhe shqisave të forta. Ky zhvillim mori kohë, por në thelb gjithçka që kemi “ndërtuar” nuk do t’i shërbente ndonjë qëllimi as do të ndihmonte në përparimin e ndonjë specie tjetër. Skenari më i keq është nëse një nga speciet e ka kuptuar se si t’i përdori armët tona, dhe pastaj është vetëm çështje kohe para se të bëjë atë që kemi bërë ne; të vendoset në krye, dhe të eci duke vrarë në çdo mundësi në dispozicion, duke shkaktuar zhdukjen e një specie tjetër, ose veten, pa ndonjë arsye.

Kryetari i një bashkie periferike

November 25, 2020 by dgreca

NGA ILIR LEVONJA/

Sot në webet shqiptare dominon indinjata e gazetarit Sokol Balla karshi kryetarit të një bashkie periferike, si Erseka. Bëhet fjalë për një festë private, datëlindje etj., mes aktorësh. Aty ka marrë pjesë edhe presidenti me familjen e tij duke shkelur urdhëresat a ligjet në lidhje me pandeminë. Shkurt gazetari i Ramës ka ngritur zërin dhe është i ”indinjuar” se përse kryeministri nuk e shkarkon nga detyra, këtë aktorin e bashkisë së Ersekës. Eshtë një nga ato rastet më flagrante për të kuptuar se sa demode është shtypi shqiptar. Ose më saktë këta që kanë zaptuar studiot dhe e kollondrisin opinionin publik shqiptar si t’u doje menderja. Ka një indinjatë fallco të një gjoja gazetari perëndimor por që në të vërtetë, është faqja e zezë e atij realiteti që në bashkëpunim me politikën kanë marr peng të gjithë shqiptarët. Janë edhe këta po aq mëkatarë sa edhe politikanët, megjithatë janë kanakarë sokakësh, pasi nëse nesër ndonjë politikan edhe mund të shkoj në burg, ata prapë aty, nga goja nuk të gjen gjë. Madje as nga morali bizarr, se siç edhe e dini nuk mbeti shqiptar pa e parë këtë sokolin e partisë, me ato video masturbimet që ta shpifnin. Ti i thua këtij çunaku që na neverite. Kurse ti jo na neverite, por nxorrëm zorrët. Megjithatë sot ke të drejtën e indinjatës publike, privilegjin sa t’i drejtohet kryeministrit gjoja i indinjuar për ta mbajtur gjindjen po ashtu, degraduese. Gjëja e parë që duhet theksuar është fakti që, gjeti kryetarin e Ersekës. Një qytet periferik, thuajse i harruar. Siç ndodh rëndom me ishujt. Një qytet që është bastion i majtë, pse jo akoma me partinë e punës. I cili edhe tabelat e diktaturës i ruajti deri vonë. Por pa i hequr edhe një presje se është trualli ku zë fill historia e dhimbshme e arsimit tonë. Gjithsesi një nga ato zona urbanistike që duan dyfish stimulime në investime për të mos firuar fare, pasi e kanë marrë rrugën e zbrazsjes me kohë. Gjeti pikërisht një kryetar i cili me siguri nuk ka asnjë klan droge, a hajdutë votash, një nga ata që nuk të kërcënon publikisht se nuk ka bir kurve që më prek mua. Dhe u indinjua sokoli i Edit. Sikur ta kishte bërë këtë me një nga ata më poshtë, më në kërthizën e vendit. Me një nga ata në Kavajë, Durrës, Vorë, Shkodër etj. Janë të gjithë kryetarë bashkish që rezultuan kontigjent i pastër i drejtësisë. Nuk i shkarkoi kryeministri, përkundrazi i mbron. Madje me atë të Durrësit i bëri karshillëk edhe Amerikës së madhe. Ky i Ersekës është cironkë e hedh në tigan se kujt po i prishet puna. Erseka një copë llapashke periferie është, për më tepër votat i kemi. Ngrije zërin për atë të Durrësit, po nuk e bën. Janë dy arsyet, a) ai u duhet dhe b) të dërrmon ai, e ka thënë publikisht nuk ka bir kurve që të më preki mua. Erseka raki kumbulle bën, ca stafille molle, gliko etj. Kurse Durrësi me kompani kanë arin e bardhë.

Sinqerisht është i neveritshëm ky stil prej figure e bërë pis.

Para pak ditësh kryeministri i Shqipërisë i postonte një futbollisti serb adhurimin antik. Por askush nuk u bë pis nga këta. Megjithëse është jo normale, për shkak të kostumit të institucionit të shqiptarëve, jo të tijit. Atij fakti që një nga motrat tona në Prishtinë e quajti një realitet të pa perceptueshëm nga ne kur vjen fjala në raportet me Serbinë. Mirëpo, këtë nuk e kuptojmë, nuk e dëgjojmë, nuk bëhemi pis. Një kryeministër që adhuron një futbollist i cili më 1999 manifestoi publikisht pro genocidit dhe reprazaljes së ushtrisë serbe karshi popullatës civile shqiptare. Pika shtetarin tonë, atë që që gjoja është indinjuar me një kasetë. Madje ka urdhëruar bajatët ku i ka të ndezim motorët double w kundër ”tradhtisë” së liderit të opozitës, karshi UÇK-ës. Sa bajate! Sa e pandershme. Sa pa profesionale. Thoni që është i mirë kur them unë. Thoni që është i keq kur e them unë. Mister bajat, nëse e do vendin tënd thuaji kryeministrit të dorëhiqet, ta çoj vedin në zgjedhje. Se e keqja e Shqipërisë nuk është kryetari i një bashkie periferike me fonde sa ato të një çerdheje në kryeqytet. Por ai i gjati që u ka futur edhe mbesat e nipojtë në borxh.

LUFTA E KLASAVE NË SHËNDETËSINË E VITEVE 80

November 25, 2020 by dgreca

NJË JETË NË DIKTATURË/

(Kujtime të një “armiku të klasës”)/

Shkruan: EUGJEN MERLIKA/

“Ktu vaji e trishtimi/

Veç ndihet ndër shpija/

Ktu ndihet tingllimi /

I hekrave të mija/

E gjama e nji të shkreti/

Qi bjen vala e detit.”/

NDRE MJEDA /

LUFTA E KLASAVE NË SHËNDETËSINË E VITEVE 80

Lirimin nga burgu para kohe Komisioni i internimeve e ktheu në shkurt 1984 në internim, pa asnjë farë motivacioni. Një komunikim i thjeshtë i një punonjësi të Degës, në praninë pompoze të kryetares së këshillit dhe të sekretarit të Partisë që vërtetonin aktin “human”, më fuste në një burg të dytë, por pa tela me gjemba. Ishte një modë e re n’atë kohë, një fushatë internimesh me karakter ordiner për të goditur shfaqjet e huaja me rrezikshmëri shoqërore si vjedhja, imoraliteti etj.. Në këtë fushë u përfshiva dhe unë së bashku me shumë të tjerë të liruar nga amnistia. A do të plotësonim numrin e planifikuar nga ministria e punëve të brendshme apo partia dhe shteti e shihnin me keqardhje aktin e tyre “zemërgjerë” të lirimit tonë nga burgu?

Interrnimi në ato vite kishte karakterin e një paraburgimi. Rregulla shumë të rrepta kushtëzonin jetën e përditshme e sillnin vështiresi të mëdha për lëvizjen e nevojat familjare. Të gjithë në shtëpi ishim të internuar e pasojat ndiheshin shumë, sidomos në çështjet e shëndetit. Këtu dua të tregoj disa episode të dhimbshme. I pari ka lidhje me vajzën time të dytë, Elenën. Në moshën pesë vjeçe asaj iu shfaq një dhimbje e fortë barku që e mundonte pothuajse vazhdimisht. Mjeku i zonës dyshoi për parazitë për muaj të tërë; ajo piu gjithfarë barnash të farmacisë e të mjeksisë popullore, por pa rezultat. Vuajtjet e fëmijës së shkretë, që kalonte herë-herë dhe netë të

tëra pa gjumë në krahët tanë, na shqetësonin pa masë. Duke parë gjendjen e fëmijës dhe rezultatin jo të kënaqshëm të mjekimeve, mjeku vendosi t’a shtrojë atë në spitalin e Lushnjës. Deshëm ta çonim të nesërmen në qytet, e kërkuam lejen përkatëse nga personi që na bënte apelin e që ishte sekretar i këshillit. Por ky person, sigurisht në marrëveshje me Degën e Punëve të Brendshme e manipuloi mjekun deri në atë shkallë, sa që ky i fundit të nesërmen doli me mendimin se fëmija nuk ka nevojë për t’u shtruar në spital. Kjo ndodhte sepse unë nuk kisha të drejtë të shkoja deri në qytet për të çuar fëmijën. Le ta gjykojë vetë lexuesi gjendjen shpirtërore të një prindi në të tilla kushte. Si pasojë e pamundësisë për ta çuar vajzën tek specialistët, asaj iu bë kronike një sëmundje veshkash, të cilën e zbuloi mbas një viti doktor Polikron Çela. Atij mjeku i jam shumë mirënjohës për kujdesin dhe humanizmin e tij të spikatur në kryerjen e detyrës. Para disa kohësh lexova në gazetë se dikush e kishte qëlluar këtë mjek të shquar duke i thyer krahun. Nuk di se kush ka qenë, por jam i bindur se do të jetë shok ideali i atyre që nuk deshën të shërohej fëmija ime, më erdhi shumë keq, diçka më theri në shpirt…

Nëna ime vuan nga një koleksion sëmundjesh; vetë kushtet e jetës së saj e kanë stimuluar shfaqjen e tyre. Në kohën që ishte e internuar në Grabjan është detyruar të shtrohet dy herë në spital, në gradë të fundit, nga veshkat dhe nga zemra. Radhën e parë mjeku nefrolog Fatmir Dabulla e kishte në patronazh. Kisha patur të bëj me të për çështjen e vajzës, ai më kishte rekomanduar vizitën e saj tek Dr.Polikroni në Tiranë dhe herë mbas here e kontrollonte vetë. Nëna ishte me një krizë të rëndë pielonefriti, gati të kalonte në azotemi. Mjeku e vizitoi me kujdes, dërgonte infermieren të bënte analizën e duhur, e pastaj me seriozitet profesional më shpjegoi gjendjen e rëndë të nënës. Nuk kishim ndonjë konfidencë të madhe, ai më mbante mend një çerek shekulli më parë në shkollë, megjithëse kishte qenë disa vjet prapa meje. I shpjegova gjendjen time aktuale, se si nuk kisha mundësi t’i gjendesha nënës pranë, veçse kur të më jepte leje Dega e Punëve të Brendshme për të shkuar në qytet. Nuk reagoi me fjalë, u bë shumë serioz dhe më siguroi se do të përdorte të gjitha mjekimet e duhura e për rreth dy javë do ta stabilizonte gjendjen e saj shëndetësore… Kështu u ndava me të me besim në fjalët e tij. Por mbas rreth dhjetë ditësh më lajmëruan të shkoj të marr nënën. Si ka mundësi të jetë shëruar kaq shpejt? Më jepet leja e shkoj së bashku me një miken tonë që nuk ishte më e interrnuar. Takoj Fatmirin dhe e pyes si qëndron çështja. Ai i vrenjtur në fytyrë shtypet në vetvete e s’është në gjendje të më japë përgjigje. Po unë atë e lexoj vetë në fytyrën e tij, në atë fytyrë që para pak ditësh kishte qenë e mbushur plot besim se do t’ia dilte në krye një pune të tillë të vështirë, shërimit të një njeriu. Tani lexoja në të zhgënjimin, keqardhjen për pacienten, për mua e sigurisht dhe keqardhje për veten e tij… Ai si mjek duhej t’i shikonte ndryshe pacientët e tij, duhej t’u shërbente sipas pozitës shoqërore e politike, sipas përkatësisë “kllasore”, duhej të shkelte mbi nenin e parë të librit të madh të botës së mjekësisë, mbi parimin e Hipokratit “Të jesh mjek, së pari duhet të jesh njeri”. Më dha recetën për gentamicinën, një antibiotik i fuqishëm, të cilin ai kishte filluar t’ia injektonte nënës, por që mbas dy ditësh një tjetër mjek jo i specialitetit kishte dhënë urdhër t’i ndërpritej.

Ç’ishte ky “mjek” apo më mirë të themi kasap që e kishte dhënë urdhrin t’i ndërpritej mjekimi pa dalë nga spitali? Nuk dua t’i përmend emrin, emra të tillë e ndyjnë shkrimin, ata nuk duhet të ekzistojnë as në kujtesën e njerëzve. Ai ishte anëtar i PPSH, ishte shef pavioni, një farë polici i institucionit mjekësor, i shkolluar në sajë të farefisnisë me një zonjë të madhe të regjimit, dhe ishte i ngarkuar në spital të zhvillonte “luftën e klasave” jashtë çdo parimi njerëzor që i njeh dhe të dënuarit me vdekje të drejtën e mjekimit apo shërbimit para ekzekutimit. Çfarë përshtypje do t’i kishte bërë Marksit një fakt i tillë? Kjo shoqëri e projektuar prej tij, për të “ndrequr” padrejtësitë e botës së kapitalit, sa bukur do të përkonte me dukuri të tilla që ilustronin “humanizmin” socialist të saj në prag të vitit 2000!!!

Unë e mora nënën për krahu, me zor e çuam deri tek një makinë që për fat ishte afër spitalit dhe shkonte në Grabian. Më erdhi shumë keq për të që ishte në një gjendje të rëndë, më erdhi shumë keq edhe për veten por m’u dhimbs mjeku. Ai njeri i mirë, që mundohej të kryente detyrën me aq përkushtim e njerëzi ishte i detyruar t’u bindej tekave të një krimineli injorant, të diplomuar në armatën e të paaftëve, por që në sajë të vetëm një triske të kuqe në xhep bënte ligjin. “Socializmi është një luftë ndërmjet të aftëve dhe të paaftëve. Fatkeqësisht në këtë luftë më të shumtën fitojnë të fundit”. Këto fjalë të Ismail Kadaresë u vërtetuan pothuajse në çdo hap të shoqërisë që na rriti e na gjymtoi.

Merret me mend gjëndja shpirtërore e tij, personaliteti i vrarë, dinjiteti i çuar në pikën zero. Në një rast tjetër më vonë ai mjek, ishte qortuar deri në komitetin e partisë, sepse kishte vizituar në Pluk një të sëmurë me azotemi që i kishte ditët e numëruara. Ishte zgjatur pak në këtë vizitë, duke u munduar të kryente detyrën e tij më shumë si njeri se sa si mjek duke i dhënë kurajo pacientes për ta mbajtur të gjallë shpirtërisht me shpresën se shkenca do të bënte mrekullinë e saj. Ishte një vepër tejet humanitare: t’i largonte sadopak imazhin e tmerrshëm të vdekjes një gruaje në moshën dyzetepesë vjeçare që nuk kishte njohur në jetën e saj veçse vuajtje. Për këtë mori vërejtje në komitetin e partisë, sepse kishte shkelur në shtëpinë e të deklasuarve, nuk kishte respektuar kodin famëkeq të ndarjes së klasave. Sa turp, si do të na dënojnë brezat e ardhshëm sepse poshtërsinë dhe antihumanizmin i vumë në institucion e në piedistal…

Por megjithatë Fatmiri nuk u thye; ai vazhdoi t’i shërbejë profesionit të tij, me gjithë vërejtjet, qortimet, padrejtësitë që ndeshi në çdo çap të punës së tij, e kjo vërtetohet në qindra e qindra raste të cilat çdo ditë jeta i vu përpara si prova. Ai më pret mua dhe të tjerë si unë si njerëz, si

gjithë të tjerët, na jep këshillat mjeksore, interesohet për të sëmurët, pavarësisht se dikujt ndofta ende nuk i pëlqen ky qëndrim. Ai ka respekt për vuajtjen, për dhimbjen njerëzore, por jo thjesht si mjek, por dhe si njeri, si qytetar, si shqiptar. Dhëntë Zoti që njerëz të tillë të ketë mjaft, sepse janë kusht i domosdoshëm për ringjalljen shpirtërore të këtij kombi të sëmurë rëndë.

Herën e dytë nënën e çuan në urgjencën e spitalit, gjithmonë me lejen e këshillit popullor me një krizë të rëndë në zemër. Mjeku specialist nuk ishte aty dhe e sëmura qëndroi gjithë ditën pa u shtruar në pavion, e vetëm në mbrëmje, një mjek që e njihja mori përgjegjësinë për ta sistemuar përkohësisht në të. Unë u ktheva natën në këmbë, gjithsej 18 km udhë, mbasi firmosa fletë-lejen në degë, për t’ia dorëzuar këtu personit të ngarkuar me detyrën e policit. Mbas dy ditësh përsëri thirrem për ta nxjerrë nënën nga spitali. Nuk jam mjek, nuk kam njohuri të thella në mjekësi, por besoj se nuk do të kishte mjek në botë që të pranonte të nxirrte nga spitali mbas shtatëdhjetedy orësh një të sëmurë me parainfarkt. Këtu, në këtë proçedurë nuk respektoheshin ligjet e mjekësisë por urdhrat e Sigurimit, që njerëz të molepsur me dogmën e luftës klasore, i përçonin nëpërmjet kanaleve deri në pavionet e spitaleve, për t’u zbatuar nga homologët e tyre me bluza të bardha.

Grabian, qershor 1990

Vijon