Hisen Berisha/

Më 31 mars 1999, në kulmin e ofensivës së egër serbe dhe në prag të ndërhyrjes vendimtare të NATO-s, Ushtria Çlirimtare e Kosovës mori një nga vendimet më të rëndësishme të luftës: mobilizimin e përgjithshëm. Ky urdhër ishte akti që shndërroi betejën e organizuar në një luftë gjithëpopullore për liri, duke thirrur në radhët e UÇK-së çdo shqiptar të aftë për të mbajtur armë, brenda dhe jashtë Kosovës.

Ky mobilizim shënoi një pikë kthese në luftën për liri, duke krijuar struktura më të fuqishme dhe duke përfshirë në radhët e UÇK-së mijëra luftëtarë të rinj, të gatshëm të përballeshin me forcat serbe në të gjitha frontet e Kosovës. Ishte një vendim i domosdoshëm në një moment kritik, kur forcat serbe po kryenin sulme masive, masakra dhe spastrime etnike kundër popullsisë shqiptare.

Në zbatim të Urdhrit Nr. 151, datë 31.03.1999, u shpall mobilizimi i përgjithshëm për të gjithë shqiptarët e moshës 18 deri në 50 vjeç. Të gjithë kuadrot ushtarake u urdhëruan të merrnin detyrat në strukturat e UÇK-së, ndërsa për trupat e rinj u ngritën qendra të reja stërvitore për përgatitje intensive para futjes në beteja. Ky urdhër nuk ishte thjesht një akt administrativ ushtarak, por një thirrje për përgjegjësi kombëtare. Ishte një mesazh i qartë se lufta kishte hyrë në fazën përfundimtare dhe se përballja me okupatorin kërkonte sakrificën e të gjithëve.

Mobilizimi i përgjithshëm shënoi shndërrimin e Ushtrisë Çlirimtare të Kosovës në një forcë ushtarake me përmasa kombëtare, duke forcuar strukturat e saj dhe duke rritur kapacitetet për organizimin e operacioneve të mëdha luftarake. Në të gjitha zonat e luftës, njësitë e UÇK-së pranuan qindra luftëtarë të rinj, ndërsa shqiptarët në diasporë mobilizuan resurset për mbështetje logjistike dhe financiare. Ky akt shfaqi vendosmërinë e popullit shqiptar për të mos lejuar një tjetër spastrim etnik dhe për të marrë fatin e Kosovës në duart e veta. Ishte një përgjigje e drejtpërdrejtë ndaj dhunës serbe dhe një sinjal për aleatët ndërkombëtarë se shqiptarët ishin të vendosur të luftonin deri në fund për lirinë e tyre.

Si rezultat i mobilizimit të përgjithshëm, forcat e UÇK-së jo vetëm që u rritën në numër dhe organizim, por gjithashtu krijuan kushte për qëndresën e gjatë që çoi në kapitullimin e Serbisë. Përballja e organizuar në frontet e luftës dhe sakrifica e mijëra dëshmorëve u kurorëzua me lirinë e Kosovës, e cila u realizua pas 78 ditësh sulmesh ajrore të NATO-s kundër forcave serbe.

31 marsi 1999 mbetet një nga momentet më të rëndësishme të historisë sonë kombëtare. Ishte dita kur UÇK-ja dhe populli shqiptar dëshmuan se liria nuk dhurohet, por fitohet me sakrificë dhe vendosmëri. Në këtë përvjetor, kujtojmë dhe nderojmë të gjithë ata që iu përgjigjën thirrjes së kombit dhe kontribuuan në fitoren e madhe për Kosovën e lirë.

Nga Prof.dr Skender ASANI/

(Me shkas: Demonstratat e 2 Prillit 1981 në Prishtinë)

Historia e një kombi është e mbushur me momente kyçe që e formësojnë të ardhmen e tij. Demonstratat e 2 prillit 1981 në Prishtinë ishin një prej atyre ngjarjeve që jo vetëm e tronditën regjimin e atëhershëm jugosllav, por edhe i dhanë hov lëvizjes për barazi dhe liri të shqiptarëve të Kosovës. Ato nuk ishin thjesht një revoltë studentore, por një protestë e organizuar që shpalosi kërkesën e kahershme për njohjen e Kosovës si njësi e barabartë shtetërore në federatën jugosllave. Edhe pse u shtypën brutalisht, këto demonstrata ishin një pikë kthese që ndikoi thellësisht në rrugën e Kosovës drejt pavarësisë.

Pas Luftës së Dytë Botërore, Kosova mbeti pjesë e Republikës Federative të Jugosllavisë, por jo si një republikë e mirëfilltë, por si një Krahinë Autonome brenda Serbisë. Në vitin 1974, Kushtetuta e re e Jugosllavisë i dha Kosovës një autonomi të zgjeruar, duke i mundësuar njëfarë vetëqeverisjeje. Megjithatë, shqiptarët ende përballeshin me diskriminim politik, ekonomik dhe kulturor. Në fund të viteve ’70 dhe fillim të viteve ’80, Kosova mbeti rajoni më i pazhvilluar i Jugosllavisë. Papunësia ishte e lartë, varfëria e thellë, dhe të drejtat e shqiptarëve vazhdonin të kufizoheshin. Institucionet qendrore të Beogradit nuk i kushtonin vëmendje të mjaftueshme zhvillimit të Kosovës dhe shqiptarët, pavarësisht se përbënin shumicën dërrmuese të popullsisë, ndiheshin të përjashtuar nga qendrat e vendimmarrjes. Në këtë klimë pakënaqësie, studentët e Universitetit të Prishtinës u bënë katalizatorët e një revolte më të gjerë.

Demonstratat nisën më 11 mars 1981, kur studentët protestuan për kushtet e këqija në konviktet dhe mensat studentore. Kërkesat e tyre fillimisht ishin të natyrës sociale, por shumë shpejt u shndërruan në një revoltë politike. Thirrjet për kushte më të mira në arsim u pasuan nga slogane si “Kosova Republikë” dhe “Ne jemi shqiptarë”, duke shprehur kërkesën për status të barabartë me republikat tjera jugosllave. Protestat u përhapën me shpejtësi në qytetet kryesore të Kosovës, si Mitrovicë, Ferizaj, Gjilan dhe Gjakovë, duke përfshirë jo vetëm studentët, por edhe punëtorët dhe qytetarët e thjeshtë. Situata eskaloi më 26 mars, kur policia jugosllave përdori dhunë për të shpërndarë protestuesit, duke shkaktuar zemërim të madh. Kulmi i revoltës u arrit më 2 prill 1981, kur demonstratat në Prishtinë u bënë masive. Në këtë ditë, mijëra protestues mbushën rrugët e kryeqytetit të Kosovës, duke kërkuar liri dhe barazi të plotë. Përballë kësaj vale të paprecedentë pakënaqësie, qeveria jugosllave reagoi me forcë të madhe. Policia dhe ushtria sulmuan demonstruesit, duke përdorur gaz lotsjellës, shkopinj gome dhe armë zjarri. Shumë protestues u arrestuan, u plagosën ose humbën jetën.

Pas demonstratave të prillit 1981, autoritetet jugosllave shpallën gjendjen e jashtëzakonshme në Kosovë. Qeveria nisi një fushatë të ashpër represioni kundër shqiptarëve, duke arrestuar mijëra vetë dhe duke larguar nga institucionet profesorë, intelektualë dhe aktivistë politikë. Demonstratat u cilësuan si një akt “kundërrevolucionar” dhe regjimi u përpoq ta paraqiste revoltën si një rrezik për stabilitetin e federatës. Mirëpo, në vend që ta shuante pakënaqësinë, kjo shtypje brutale e përforcoi edhe më shumë ndjenjën e padrejtësisë tek shqiptarët dhe çoi në radikalizimin e kërkesave politike. Në vitet që pasuan, kërkesa për një Kosovë Republikë u bë më e fuqishme, duke përfshirë të gjitha shtresat e shoqërisë. Në planin më të gjerë, demonstratat e vitit 1981 ishin një nga shenjat e para të krizës së brendshme të Jugosllavisë. Pakënaqësitë kombëtare dhe ekonomike në të gjitha republikat përshpejtuan shpërbërjen e federatës në vitet ’90, duke sjellë konflikte të përgjakshme në Bosnje, Kroaci dhe përfundimisht në Kosovë.

Demonstratat e 2 prillit 1981 ishin më shumë sesa një revoltë studentore. Ato ishin një moment historik në luftën e shqiptarëve për liri dhe barazi. Edhe pse regjimi jugosllav u përpoq t’i shtypte me dhunë, ato shënuan fillimin e një procesi politik që, pas shumë vitesh sakrifice, çoi në pavarësinë e Kosovës në vitin 2008. Sot, këto demonstrata kujtohen si një dëshmi e guximit dhe vendosmërisë së popullit shqiptar për të luftuar për të drejtat e tij. Ato na kujtojnë se rruga drejt lirisë është e vështirë dhe e mbushur me sakrifica, por përfundimisht drejtësia triumfon. Për këtë arsye, 2 prilli 1981 mbetet një datë simbolike në historinë e Kosovës dhe një pikë referimi për brezat e ardhshëm.

Vitet e fundit, hulumtimet tona në Arkivin Qendror të Kroacisë kanë mundësuar sigurimin dhe shqyrtimin e dokumenteve të rëndësishme që ndriçojnë strategjitë dhe veprimet e Sigurimit Shtetëror jugosllav ndaj zhvillimeve historike të viteve ’80 dhe ’90. Përmes analizës së hollësishme të këtyre dokumenteve, kemi arritur të kuptojmë në të gjitha dimensionet masat represive të ndërmarra nga shteti jugosllav ndaj popullit shqiptar, duke përfshirë survejimin, ndëshkimet dhe përndjekjet sistematike që synonin të frenonin çdo përpjekje për emancipim dhe liri. Këto të dhëna historike dëshmojnë jo vetëm për mekanizmat e dhunës shtetërore, por edhe për përpjekjet e vazhdueshme për të mbajtur nën kontroll çdo lëvizje që sfidonte pushtetin e atëhershëm.

Një aspekt po aq i rëndësishëm i këtyre dokumenteve është analiza e detajuar që shërbimi sekret jugosllav ka hartuar ndaj Lëvizjes Kombëtare Shqiptare. Dokumentet zbulojnë strategjitë e ndjekura nga shteti për të përçarë, infiltruar dhe neutralizuar aktivitetet e veprimtarëve shqiptarë që angazhoheshin për të drejtat kombëtare. Përmes këtyre analizave, bëhet e qartë se lëvizja shqiptare shihej si një kërcënim i drejtpërdrejtë për stabilitetin e Jugosllavisë, ndaj dhe kundër saj u përdorën metoda të sofistikuara të përndjekjes dhe dezinformimit. Këto zbulime jo vetëm që ndihmojnë në dokumentimin e së kaluarës, por edhe në kuptimin më të thellë të mekanizmave të shtypjes dhe të rezistencës shqiptare në atë periudhë historike.

Sot, mbi katër dekada pas këtyre demonstratave historike, është e domosdoshme që elitat politike, intelektualët dhe studentët të mbajnë gjallë frymën e atyre që sakrifikuan për një Kosovë të lirë dhe sovrane. Politikanët duhet të punojnë për një shtet të drejtë, të zhvilluar dhe të barabartë për të gjithë qytetarët. Intelektualët duhet të jenë zëri kritik që mbron të vërtetën dhe vlerat kombëtare, ndërsa studentët duhet të jenë gjithnjë të vetëdijshëm për rolin e tyre si forca lëvizëse e ndryshimeve pozitive. Të mbrojmë dhe të kultivojmë lirinë që u fitua me sakrificë, duke ndërtuar një të ardhme më të ndritur për brezat që vijnë.

Prof.Asc.Dr. Gëzim MUSTAFAJ/

Historikisht Ballkani është njohur në histori si fushë e konkurrencës së fuqive të mëdha. Kjo për shkak të pozicionit që ka, i ndodhur në rrugët që hapen në çdo drejtim, por edhe si pasojë e konkurencës dhe mosmarveshjeve midis vetë popujve të Ballkant. Që nga Romakët në vitin 200 para erës sonë. Me pushtimin e Stambollit nga osmanët në vitin 1453, bizanti mori fund dhe historia ballkanike përjetoi administrimin osman, i cili vazhdoi deri në vitin 1912. Përveç Perandorisë Osmane, Ballkani u njoh edhe me administratën e Habsburgëve. Monarkia Habsburge që nga viti 1867 e mbrapa u bë një monarki e dyfishtë dhe filloi të njihej si Perandoria Austro-Hungareze deri në fund të Luftës së Parë Botërore. Në shekullin e 16-të një perandori tjetër filloi përpjekjet për shtimin e influencave në Ballkani, ajo ishte Perandoria Ruse. Në shekullin e 18-të në lojen e tyre për influencë në Ballkan futen edhe Anglia me Francën dhe më fuqizimin e tyre edhe Gjermanina me Italinë. Kështu nga njëra anë kemi Perandorinë Austro-Hungareze, Gjermaninë dhe Italinë, ndërsa nga ana tjetër kemi Britaninë e Madhe, Francën dhe Rusinë. 

Me Traktatin e Shën-Stefanit, nënshkruar më 3 mars 1878, Rusia e copëtoi Ballkanin siç deshi dhe erdhi deri para portave të Stambollit. Traktati i Shën-Stefanit donte krijimin e “Bullgarisë së Madhe”. Ndërhyrja e Britanis së Madhe me Austro-Hungarinë në Kongresin e Berlinit në vitin 1878 pengoi krijimi e Bullgarisë së Madhe. Në periudhën e Luftës së Ftohtë në ekuilibrat e konkurrencës në Ballkan filloi të hyjë edhe Amerika.  Ky rivalitet i fuqive të mëdha në Ballkan vazhdoi dhe po vazhdon edhe sot. 

Përpos gjithë këtij kalvari të gjatë, Kosova dhe dy shtete të rajonit të Ballkanit Perëndimor që janë pjesë e Organizatës së Traktatit të Atlantikut Verior (NATO-s), Shqipëria dhe Kroacia, nënshkruan këto ditë një deklaratë për thellim të bashkëpunimit në fushën e mbrojtjes dhe të sigurisë. 

Kjo marrëveshje ka katër pika;

Pika e parë e marveshjes ka të bëjë me promovimin e kapaciteteve mbrojtëse dhe bashkëpunimin në industrinë përkatëse.Të tre shtetet do të eksplorojnë zhvillimin dhe blerjen e kapaciteteve mbrojtëse përmes bashkëpunimit shumëkombësh, me qëllim që të rrisin gatishmërinë e forcave të tyre ushtarake. Ato zotohen që të identifikojnë hapësira për bashkëpunim në industrinë e mbrojtjes, duke nxitur qasjen në burime dhe zinxhir furnizimi me qëllim që të kenë një industri konkurruese dhe të qëndrueshme të mbrojtjes.

Pika e dytë është ajo e ndërveprueshmërisë, përmes edukimit, trajnimeve, stërvitjeve, rekrutimit, zhvillimit dhe mbajtjes së personelit të kualifikuar ushtarak me qëllim që të rriten kapacitetet parandaluese dhe mbrojtëse. Marrëveshja parasheh stërvitje dypalëshe dhe trepalëshe për të përmirësuar ndërveprueshmërinë në bazë të politikave të NATO-s dhe BE-së, me qëllim që forcat e tyre ushtarake të jenë të përgatitura në mënyrë adekuate.

Pika tre përqendrohet në kundërpërgjigjen ndaj kërcënimeve hibride. Shtetet janë zotuar se do të forcojnë hapat e përbashkët për t’iu përgjigjur kërcënimeve hibride, përfshirë kërcënimeve kibernetike, fushatave të dezinformimit të cilat mund të komprometojë ose të ndikojë në sigurinë kombëtare dhe rajonale. Ato zotohen që Shqipëria, Kosova dhe Kroacia do të eksplorojnë mundësitë e reagimit për një sërë kërcënimesh të mundshme ndaj infrastrukturës së tyre kritike.

Pika e fundit e marrëveshjes është për mbështetjen që shtetet do të ofrojnë për integrimin euroatlantik. Këtu përfshihet përafrimi i politikave me institucionet dhe strukturat euroatlantike të sigurisë dhe mbrojtjes, si dhe për integrimin e plotë të Kosovës në nismat rajonale të sigurisë dhe mbrojtjes  në Programin për Partneritet për Paqe të NATO-s.

Pavarësisht se nuk ka formën e një marrëveshjeje ndërkombëtare, kjo nisem me vullnet politik të palëve është shumë e rëndëshme. Rëndësia kryesore qëndron në faktin se erdhi në kohën kur janë rritur tensionet  dhe paparashikueshmëria e aleancave ekzistuese të sigurisë në botë është vënë në pikëpyetje. Nga ana tjetër kjo ka një rëndësi historike për Kosovën pasi forcimi i alternativave dhe aleancave strategjike është shumë i nevojshëm, kjo forcon aspektin e mbrojtjes dhe është një rrugë e qartë drejt anëtarësimit në NATO.

Serbia këtë nisëm e shikon si hap një hap që “minon stabilitetin rajonal” dhe si kërcënim për “integritetin territorial” të saj, kurse Kosova dekleroi se nisma s’duhet të shihet si kërcënim ndaj askujt, por duhet të pranohet edhe si mesazh se tri shtetet do të jenë të bashkuara përballë çfarëdo sfide apo kërcënimi.

Sërbia ka qënë dhe aktualisht është një kërcënim real për destsbilizimin e Kosovës edhe të rajonit. Ajo ka mbi 10 vjet që armatoset, edhe pse nuk është e kërcënuar nga asnjë fqinjë. Kërcënimi dhe destabilizimi i Kosovës nga Serbia është tentuar edhe në të kaluarën nëpërmjet akteve terroriste. Sërbia është në pritje të një firoreje të Rusisë në Ukrainë. Kriza e brendëshme në Serbi, rrezikon të tranferohet në Kosovë nga Presidenti Vuçiç si një rrugëdalje e situatës së destabilizuar tashmë që ai po kalon. 

Kjo marrëveshje ushtarake trepalëshe në fushën e mbrojtjes Kroaci, Shqipëri dhe Kosovë, është një lajm i mire edhe për rajonin që edhe mund ti bashkohen dhe një lajm i keq për Serbin e cila duhet të mendohet mire nëse përpiqet që problemet e brendshme ti kakojë tek fqinjët.

Shqipëria duhet të gjejë të gjitha rrugët për të ndihmuar dhe garantuar integritetin territorial të Kosovës. Këtë i’a njeh edhe Kushtetuta e Republikës së Shqipërisë. Ato duhet të studiojnë mundësitë politike dhe juridike, duke u konsultuar me aleatët dhe vetë NATO-n për arritjen e një marrëveshje dypalëdhe Shqipëri – Kosovë për vetëmbrojtje kolekrive në përputhje me nenin 51 të Kartës së OKB-së.

New York Mars 2025

Prof.Dr.Fejzulla BERISHA/

Për të thelluar më tej analizën e sigurisë së Kosovës në kuadër të mbështetjes ndërkombëtare nga SHBA dhe Turqia, dhe për të ilustruar më konkretisht ndikimin e këtyre dy aktorëve të fuqishëm ndërkombëtarë, mund të shqyrtojmë më gjerësisht dhe të analizojmë rolin e tyre në kontekstin global, duke u fokusuar në raste të ngjashme të mbështetjes ndërkombëtare për shtete që kalojnë përmes periudhave të pasigurisë dhe krizës. Kjo do të na ndihmojë të kuptojmë më mirë rëndësinë e angazhimit të SHBA dhe Turqisë për sigurinë dhe stabilitetin e Kosovës në kuadër të politikës globale të sigurisë dhe mbrojtjes.

1. SHBA dhe Turqia si Aktorë të Sigurisë: Roli në Stabilizimin e Rajonit të Ballkanit

SHBA dhe Turqia kanë luajtur një rol të rëndësishëm në stabilizimin e rajonit të Ballkanit pas Luftës së Ftohtë dhe veçanërisht pas periudhës së Luftës në Kosovë (1998-1999). Pas ndërhyrjes së NATO-s në Kosovë, këto dy shtete janë bërë akterë kyç në ruajtjen e sigurisë rajonale dhe forcimin e kapaciteteve të Kosovës për t’u integruar në strukturat ndërkombëtare. Roli i SHBA dhe Turqisë është i lidhur ngushtë me angazhimin në krijimin e një Ballkani të qëndrueshëm, të sigurt dhe të integruar në Bashkimin Evropian dhe NATO.

A. SHBA dhe Stabiliteti Rajonal Pas Luftës së Kosovës (1999)

Pas misionit të NATO-s në Kosovë, SHBA ka mbajtur një prani të fortë në rajon dhe ka luajtur një rol kyç në stabilizimin e situatës në Ballkan. Pjesëmarrja e SHBA në operacione të NATO-s dhe angazhimi i saj për mbështetje diplomatike dhe ushtarake për shtetet e Ballkanit kanë pasur një ndikim të drejtpërdrejtë në ruajtjen e sigurisë dhe stabilitetit të Kosovës.

Prania ushtarake e SHBA dhe mbështetje e vazhdueshme: Në vitin 1999, pas intervenimit të NATO-s në Kosovë, SHBA ka ofruar një mbështetje të jashtëzakonshme për strehimin e trupave të NATO-s dhe ka luajtur një rol kyç në misionin e KFOR-it (Forca e NATO-s për Kosovën). SHBA ka ofruar ndihmë për forcimin e sigurisë në rajon, duke kontribuar me trupa, burime logjistike dhe mbështetje financiare për operacionet ndërkombëtare.

KFOR dhe trajnim i forcave të sigurisë të Kosovës: Pjesëmarrja e SHBA në KFOR ka ofruar një mundësi për trajnimin e forcave të sigurisë të Kosovës, duke siguruar një mbështetje për ndihmën e Kosovës në krijimin e institucioneve të saj të sigurisë, përfshirë Policinë e Kosovës dhe Ushtrinë e Kosovës. Pas shpalljes së pavarësisë në vitin 2008, SHBA ka vazhduar mbështetjen për forcimin e kapaciteteve të sigurisë, përmes trajnimeve dhe ndihmës teknike.

Mbështetje për forcimin e sundimit të ligjit: SHBA ka ofruar asistencë të madhe për forcimin e sundimit të ligjit dhe luftën kundër korrupsionit dhe krimit të organizuar në Kosovë. Kjo ka përfshirë mbështetje për ngritjen e institucioneve të drejtësisë dhe forcimin e kapaciteteve të institucioneve kosovare në menaxhimin e sigurisë dhe administratës.

B. Turqia dhe Mbështetje për Kosovën

Pas 1999, Turqia ka pasur një angazhim të ngjashëm për stabilitetin e Kosovës. Roli i Turqisë ka qenë gjithashtu thelbësor në mbështetje të Kosovës, përmes marrëdhënieve bilaterale dhe mbështetjes diplomatike. Ndërsa Turqia ka qenë një mbështetës i fuqishëm i integrimit të Kosovës në organizata ndërkombëtare, ajo gjithashtu ka luajtur një rol të rëndësishëm në mbështetje ushtarake dhe diplomatike për sigurinë e Kosovës.

Misioni i Turqisë në Kosovë: Turqia ka kontribuar me trupa të KFOR-it dhe ka ofruar ndihmë për ndihmën në menaxhimin e pasluftës dhe forcimin e kapaciteteve të sigurisë. Po ashtu, ka pasur ndihmë nga Turqia në ndihmën për rindërtimin e Kosovës dhe zhvillimin e infrastrukturës kritike.

Diplomacia dhe mbështetje për njohjen e Kosovës: Turqia ka lobuar për njohjen e Kosovës nga shtetet e tjera, përfshirë ato të rajonit dhe nga shtetet më të mëdha si Kina dhe Rusia. Kjo ka përfshirë mbështetje për integrimin e Kosovës në organizata ndërkombëtare si Kombet e Bashkuara (OKB) dhe organizata të tjera rajonale.

2. Rastet Krahasuese të Mbështetjes Ndërkombëtare për Sigurinë e Shteteve të Tjera Pas Konflikteve të Ndërlikuara

Të shohim disa raste të tjera ku shtetet kanë kërkuar mbështetje ndërkombëtare pas periudhave të konflikteve të pasigurisë dhe kanë marrë ndihmë të ngjashme nga aktorë të fuqishëm ndërkombëtarë si SHBA dhe Turqia. Këto raste ofrojnë perspektiva të rëndësishme për të kuptuar se si mbështetje të ngjashme mund të sigurojnë stabilitetin dhe sigurinë e një shteti.

A. Rasti i Bosnjë-Hercegovinës Pas Luftës

Pas Luftës së Bosnjës (1992-1995), Bosnja dhe Hercegovina kaloi nëpër një periudhë të pasigurisë dhe pasluftës, duke kërkuar mbështetje ndërkombëtare për të ndihmuar në ruajtjen e sigurisë dhe integritetit të saj. SHBA dhe Turqia kanë luajtur një rol të madh në këtë proces.

SHBA dhe ndihma për sigurinë e Bosnjës: Pas Marrëveshjes së Dejtonit (1995), SHBA ka ofruar mbështetje të rëndësishme për stabilitetin e Bosnjë-Hercegovinës. Pjesëmarrja e trupave të SHBA në misionin SFOR të NATO-s ka kontribuar në ruajtjen e sigurisë dhe ka siguruar një periudhë stabiliteti pas luftës.

Turqia dhe mbështetje për integrimin e Bosnjë-Hercegovinës: Turqia ka ofruar mbështetje diplomatike dhe ka ndihmuar në lobimin për integrimin e Bosnjë-Hercegovinës në organizata ndërkombëtare, përfshirë Bashkimin Evropian dhe NATO-n.

B. Rasti i Ukrainës Pas Krizës së Krimesë (2014)

Një tjetër shembull krahasues është Ukraina pas aneksimit të Krimesë nga Rusia në vitin 2014. Ukraina ka kërkuar mbështetje të fuqishme nga SHBA dhe NATO për të siguruar sovranitetin e saj dhe për të parandaluar më tej ndërhyrjen ruse.

SHBA dhe ndihma ushtarake për Ukrainën: SHBA ka ofruar ndihmë të madhe ushtarake dhe diplomatike për Ukrainën, duke siguruar mbështetje të drejtpërdrejtë në mbrojtjen e territorit të saj dhe forcimin e kapaciteteve të saj mbrojtëse. Ky angazhim ka pasur një ndikim të rëndësishëm në forcimin e sigurisë së Ukrainës dhe në ruajtjen e sovranitetit të saj.

Turqia dhe ndihma për Ukrainën: Po ashtu, Turqia ka ofruar ndihmë diplomatike dhe ka lobuar për mbështetje ndërkombëtare për Ukrainën, duke ndihmuar në përpjekjet e saj për të marrë mbështetje nga aleatët ndërkombëtarë dhe për të përballuar agresionin e Rusisë.

Angazhimi i SHBA dhe Turqisë për sigurinë e Kosovës është pjesë e një modeli të gjërë të mbështetjes ndërkombëtare që këto shtete kanë ofruar për shtetet që kalojnë periudha pasigurie dhe krizash të thella. Nëpërmjet mbështetjes diplomatike, ushtarake dhe ekonomike, SHBA dhe Turqia kanë siguruar stabilitetin e rajonit me theks të veçantë Kosovën.

Me rastin e 27-vjetorit të Epopesë së Dukagjinit, përkatësisht betejës së 24 marsit 1998 të Ushtrisë Çlirimtare të Kosovës me forcat pushtuese të Serbisë, kryetari i Kuvendit të Republikës së Kosovës, Glauk Konjufca, bëri homazhe në Kompleksin Memorial “Dëshmorët e Kombit” në Gllogjan.

Kryetari i Kuvendit tha se forcat e armikut e rrethuan Gllogjanin duke synuar që ta thyejnë atë vatër të rezistencës frymëzuese, por trimëria, vendosmëria dhe gatishmëria për të luftuar deri në fund, i dha mesazhin e qartë Serbisë okupatore se asnjë rrethim nuk do të mund ta shuante përpjekjen për liri.

“Atë ditë kumboi fuqishëm thirrja e lirisë, që u bë frymëzim për të gjithë popullin shqiptar e në mbarë Kosovën, duke dhënë shembullin e lartësuar të rezistencës me armë në duar, të sakrificës në emër të aspiratës sonë të përbashkët çlirimtare”, theksoi kryetari Konjufca.

Duke përkujtuar këtë betejë të shndritshme dhe sakrificën sublime të dëshmorëve, kryetari Konjufca tha se vepra e tyre heroike do të mbetet e paharruar, duke frymëzuar gjeneratat e tanishme dhe brezat e ardhshëm.

“Dëshmorët dhe të gjithë të rënët janë ata që i hapën rrugën ngritjes së Republikës sonë dhe ne kurrë nuk duhet të harrojmë se sa shumë u desh të përpiqemi e të japim për të fituar lirinë. Lavdi Himë Haradinajt, Gazmend e Agron Mehmetajt, që me gjakun e tyre e shënuan madhështinë e Epopesë së Dukagjinit, si dhe të gjithë dëshmorëve që dhanë jetën për liri”, tha kryetari Konjufca.