• Home
  • Politics
  • Opinion
  • Culture
  • Sports
  • Economy
  • Interview
  • Reporting
  • Community
  • Vatra

Dielli | The Sun

Albanian American Newspaper Devoted to the Intellectual and Cultural Advancement of the Albanians in America | Since 1909

Ilirët në skanerin e ADN-së Ballkanike

August 3, 2024 by s p

Ndrek Gjini/

Sipas një studimi shkencor nga Instituti Zviceran për Hulumtime Gjenetike IGENEA. etëm 30% e shqiptarëve janë me prejardhje ilire, ndërsa 20% kanë origjinë sllave. Gjysma tjetër është një përzierje e shumë fiseve të ndryshme. Serbët janë në një situatë të ngjashme, ku vetëm 30% kanë prejardhje sllave dhe rreth 20% janë ilirë. Por këtu duhet marrë në konsiderate se ky 20% ilirë i Serbëve përfijnë edhe popullsinë e Kososvës, pasi testimet e ADN-së janë kryer para se Kososva të shpallte pavarsinë e saj.

Këto të dhëna janë rezultat i një studimi nga Instituti Zviceran për Hulumtime Gjenetike, IGENEA, dhe tregojnë një përzierje të gjerë gjenetike në të gjithë Ballkanin. Inma Pazos, drejtoreshë menaxhuese e Instituti Zviceran për Hulumtime Gjenetike, IGENEA, e shpjegon këtë në detaje në një studim të sajin të botuar para disa kohësh. Ajo tregon gjithashtu dhe krejt procesin e realizimit të këtij hulumtimi shkencor.

Shkenca dhe Historia e Popujve të Ballkanit

Historitë tradicionale që mësojmë në shkolla për prejardhjet e popujve, shpesh shemben nga studimet e reja gjenetike. Sipas të dhënave të IGENEA-s, të gjithë popujt e Ballkanit kanë një përzierje të ndryshme gjenetike dhe nuk mund të identifikohen me një fis të vetëm.

Rezultatet e Hulumtimit Gjenetik për Shqiptarët dhe Popujt e Tjerë të Ballkanit

Studimi tregon se vetëm 30% e shqiptarëve janë ilirë, ndërsa 20% janë me origjinë sllave. Pjesa tjetër e shqiptarëve kanë prejardhje të ndryshme, përfshirë trakas, fenikas, helenë dhe vikingë. Për serbët dhe malazezët, 30% janë sllavë dhe 21% ilirë, ndërsa pjesa tjetër përfshin gjermanë, keltë, fenikas dhe helenë.

Bosnja dhe Hercegovina dhe Kroacia

Bosnja dhe Hercegovina përbëhet prej 40% ilirë, 20% gjermanë, 15% sllavë dhe keltë, 6% hunë dhe 4% trakas. Në Kroaci, 34% e popullsisë janë ilirë, 20% sllavë, 18% keltë, 16% fenikas dhe 12% gjermanë.

Maqedonia dhe Greqia

Në Maqedoni, 30% e popullsisë janë maqedonas të vjetër, 20% gjermanë, 15% sllavë dhe helenë, dhe pjesa tjetër fenikas dhe hunë. Ndërsa në Greqi, vetëm 35% e popullsisë kanë prejardhje helene, 20% janë sllavë dhe fenikas, dhe pjesa tjetër janë ilirë, gjermanë dhe maqedonas.

Turqia: Një Komb me Një Prejardhje të Përzier

Popullsia e Turqisë është më e përzierja në rajon, ku vetëm 28% kanë prejardhje turke, dhe pjesa tjetër janë keltë, hebrenj-armenë, berberë, arabë, sllavë, ilirë/helene dhe gjermanë.

Pranimi dhe Reagimet ndaj Hulumtimit

Publikimi i këtij studimi u mirëprit nga Evropa Perëndimore, ndërsa në Ballkan dhe Spanjë pati reagime të ndryshme, ku disa shtete si Greqia e konsideruan atë të diskutueshëm. Inma Pazos shpjegon se hulumtimi është bazuar në të dhëna të mbledhura gjatë tri viteve dhe është përditësuar vazhdimisht me informacione të reja.

Metodologjia dhe Saktësia e Hulumtimit

Studimi është rezultat i një pune të detajuar dhe përkushtimi të madh shkencor, ku të dhënat janë krahasuar dhe vlerësuar me bazën e të dhënave të IGENEA-s dhe studimeve të tjera të publikuara në revista shkencore të njohura. Pazos thekson se reagimet kanë qenë të ndryshme, ku disa vende kanë keqpërdorur të dhënat për qëllime politike.

Ky studim sjell një perspektivë të re mbi prejardhjet gjenetike të popujve të Ballkanit, duke treguar se historia dhe gjenetika janë më komplekse se sa kemi menduar. Hulumtimi i IGENEA-s është një hap i rëndësishëm drejt kuptimit më të mirë të identitetit dhe prejardhjes sonë të përbashkët ballkanike dhe evropiane.

Filed Under: Emigracion

DOM NDRE MJEDA—SIPAS NXËNSIT TË TIJ MONSINJOR DR ZEF OROSHI 

August 1, 2024 by s p

Nga Frank Shkreli

Në përvjetorin e kalimit në amshim të Mjedës, 1 Gusht, 1937.
A person standing at a podium with a flag

Description automatically generated

Dom Ndré Mjedja, prifti katolik jezuit, teolog, shkrimtar, gjuhëtar, deputet i Parlamentit shqiptar dhe poeti lirik i shquar Kombit shqiptar, ka ndërruar jetё si sot, më 1 gusht 1937.

Injac Zamputi, (Shkodër 1910 – Tivoli, Itali 1998) shkrimtar, historian, studiues, eseist, përkthyes dhe bashkëpunëtori i vjetër i Dom Ndre Mjedës, ka shënuar në kujtimet e tija se Mjeda është emëruar si mësues në Kolegjën Saveriane të Shkodrës, në qershorin e vitit 1933, kur ai (Zamputti) ishte sekretar i Kolegjës Saveriane. Zamputi ka kujtuar në shkrimet e tija një dëshmi interesante se si Profesori Dom Ndre Mjeda interesohej, veçanërisht, për nxënësit e dalluar, të cilët kishin shfaqur shkëndija të talentit poetik, por jo vetëm, gjatë shkollimit të tyre. Një prej këtyre nxënësve ka qenë Mons Dr. Zef Oroshi (1912-1989), mik dhe ish-udhëheqës i komunitetit katolik shqiptaro-amerikan, i nderuar dhe i respektuar nga mbarë komuniteti shqiptar në Amerikë, pa dallim feje a krahine.

Monsinjor Zef Oroshi fliste shpesh, me mirënjohje dhe me respekt të madh, për mësuesit e tij, sidmos për Dom Ndre Mjedën por edhe për At Gjergj Fishtën. Shpesh edhe shkruante mbi kujtimet e tija për ta në gazetat dhe revistat e diasporës anti-komuniste shqiptare të asaj kohe në Shtetet e Bashkuara dhe më gjërë.

Në një shkrim përkujtimor botuar në revistën Jeta Katolike Shqiptare, (tetor-dhjetor, 1977), organ i Lidhjes Katolike Shqiptaro-Amerikane, Drejtor Përgjegjës i të cilës ishte ai vet, Dr. Zef Oroshi ka kujtuar mësuesin e tij Dom Ndre Mjedën, me rastin e 40-vjetorit të kalimit të tij në amshim. Duke shkruar për talentet e ndre Mjedës, Dom Zef Oroshi ka shkruar se mendjehollësia e Mjedës së ri i ka shtyrë të parët e (urdhërit jezuit) që ta dërgonin atë të studionte në universitetet më të mira të Evropës, si në Austri, Itali, Gjermani, Francë e Poloni, ku përveç se kreu studimet e larta për filozofi e teologji me, “suma cum laude”, Ndre Mjeda, “pasuroi mendjen e squet të tij me gjuhët dhe me letërsitë e këtyne vendeve, por edhe njohuri mbi klasikët, që ai aq fort i dashuronte”, ka shkruar Mons Zef Oroshi, për ish-mësuesin e tij, Dom Ndre Mjedën.

A group of men standing in a doorway

Description automatically generated

      Tre kolosë të Shqipërisë: Dom Ndre Mjeda, At Gjergj Fishta (dy

           mësuesit e Monsinjor Dr. Zef Oroshit), me Luigj Gurakuqin

Megjithëse, ndër të gjitha të mirat mendore e jetësore që i ofronte atij bota perëndimore e qytetëruar dhe e lirë, Mjeda: “Kurrë nuk harroi vendin e vet, Shqipërinë. Asaj i këndoi, me plot afshin e zemrës me poezitë e rinisë së vet, botuar në “Juvenilia”, “sende rinie” – kur Atdheu gjëndej ende nën thundrën e aziatikëve”, ka vërejtur Dr Zef Oroshi në shkrimin e tij në vitin 1977, me rastin e 40-vjetorit të kalimit në amshim së Dom Ndre Mjedës.

  A person in a hat and glasses walking with a person in a raincoat

Description automatically generatedAutori, pjesëmarrës në protestën para OKB-së në Nju Jork, 1973 — me Monsinjor Dr. Zef Oroshin, organizuesin e protestës kundër vrasjes makabër të At Shtjefën Kurtit, nga regjimi komunist i Enver Hoxhës.

Kur është kthyer në Shqipëri, vazhdon kujtimet e tija, Dom Zef Oroshi, Ndre Mjeda ka dhënë mësim në gjuhë dhe letërsi shqipe në kolegjin e famshëm Saverjane të Shkodrës. Si meshtar ai ka shërbyer në disa famulli të Malësisë së mbi-Shkodrës, duke përfunduar në Kukël. Ndre Mjeda ishte themeluesi i Shoqërisë Letrare “Agimi”, ndërkohë që në Kongresin e Manastirit ka luajtur një rol kyç, ndërsa ishte ndër krongresistë më aktivë, ka shkruar Dr Zef Oroshi. “Por çka e ban emnin e Ndre Mjedës të pavdekshëm”, nënvijon Dr, Zef Oroshi, “Ashtë pena e tij si poet, mjeshtër klasik i vjershërimit shqip, si prozator dhe sidomos si gramatolog, ndër më të thellët që ka pasur Shqipëria për shumë kohë. Studimet dhe hulumtimet e tija në çështje gramatikore të shqipes kanë qenë vendimtare”, thekson ndër të tjera, Dom Zefi, duke cekur veprimtarinë dhe aftësitë letrare të Dom Mjedës.

Përveçse shkrimtar dhe poet mjeshtër, Dr. Zef Oroshi e cilëson ish-mësuesin e tij Ndre Mjedën edhe si, “udhëheqësin e paharruar të shkollës së përmendur, ‘Kolegja Saverjane’, drejtuar nga Jezuitët e Shkodrës  por duke e cilësuar Mjedën edhe si njërin prej Rilindasve më të flakët dhe më të hershmit e Kombit Shqiptar. Qe zgjedhë edhe deputet i Shkodrës, pothuajse kundër vullnetit të tij”, ka shkruar Dr. Oroshi.

A person sitting in a chair

Description automatically generated

                                         Dom Ndre Mjeda

Dom Zefi shënon në artikullin e tij – një fakt interesant nga veprimtaria e Mjedës, që nuk ka të bëjë as me gjuhën, as me letërsinë, ndërsa shkruan se: “Për t’i dhënë një hov bujqësisë përparimtare, Dom Ndre Mjeda qe i pari që solli plorin e çelikt në Shqipëni”. 

Dom Zef Oroshi vazhdon rrëfimin e tij për Dom Ndre Mjedën  duke shtuar se Mjedës i ka takuar të jetonte gjatë në dhena të huaja dhe zemra i shkrumbohej për Atdheun e largët e të robëruar. Mallin për Atdhe ai e skaliti, qysh i ri në “Juvenilia”, duke filluar me, “Vaji i Bylbylit”, botuar që në vitin 1887 dhe me “Andrra e Jetës”, ku ai këndon jetën e fshatarit e të malësorit shqiptar, ka shkruar Dr. Zef Oroshi, për veprat e mësuesit të tij. Duke vazhduar se me sonetat klasikë, “Lissus” dhe “Scodra” (Lezha e Shkodra) ku, përmes historisë së lashtë të ktyre dy qyteteve evokohet e kaluara e hershme, “lumnitë historike dhe legjendat e paraardhësve ilirë, me mbretërit, Bardhylin e Agronin dhe me mbretëreshën Teuta.”

Monsinjor Dr Zef Oroshi vlerëson, në artikullin e tij të botuar në revisten Jeta Katolike Shqiptare në dhjetor të vitit 1977, me rastin e 40-vjetorit të kalimit në amshim të poetit, se, me këto vepra, megjithëse të shkurta, Mjeda naltësohet si poeti më klasik ndër të gjithë poetët shqiptarë…por megjithë këtë, ai Nanën Shqipni e ka gjithmonë para sysh, me qëllim për të drejtuar rininë e asaj kohe, kah, “udha e atdhedashunisë së çiltërt, siç kanë veprue gjithmonë, për vendin e tyre, njerëzit e mëdhej”, ka shkruar Dom Oroshi.

A person holding a pipe

Description automatically generated

Dom Zef Oroshi është shprehur në vazhdim, se e ndjen veten të nderuar dhe të privilegjuar që ka pasë për mësues, këtë mjeshtër zëmadh të gjuhës sonë, si dhe për ndikimin e tij, për dashurinë ndaj Gjuhës Shqipe.  “Dom Ndre Mjeda ishte personalitet i përsosur në ndenje e sjellje. Në klasën e tij mund të ndihej miza tue fluturue. Kur na lexonte ndonji pjesë artistike klasike ose bashkohore, sidomos poezi me art të lartë, skuqej në fytyrë, aq fort e ndjente shijen e artit…Megjithëse nuk ishte i idhët me kurrkënd, pak ose aspak i qeshej fytyra e tij e gjanë me musteqe të trasha e të dendura, e kryetullac, trup i lidhur me naltësi mesatare. Ishte kritik i pamëshirshëm në pikëpamjen e artit të shkrimit, por gjithmonë me dinjitet e arsye, pa përulur kënd, kurrë.” thrkson Oroshi në shkrimin e tij në kujtim të mësuesit të vet.

A person with a beard

Description automatically generated with medium confidence

Dom Zef Oroshi e ka mbyllur shkrimin në kujtim të mësuesit të tij të nderuar duke hedhur hipotezën se para se të vdiste, përflitej në atë kohë, se Dom Ndre Mjeda, i ndikuar nga shkrimtari latin Virgjili, mund të ketë djegur dorëshkrimet e tija të shumta. 

“Ndonëse pushon në amshim, ai gjithnjë flet.”  (Defunctus Adhuc Loquitur”.

Dom Zef Oroshi kujton se Dom Ndre Mjeda ndërroi jetë papritmas në gushtin e verës së viti 1937. Në varrimin e tij, radhët e gjata të studentëve të tij shkodranë dhe mbarë qyteti i Shkodrës soll[n në supet e krahëve të tyre arkivolin e tij neper të gjitha rrugët kryesore të qytetit, para se të vendosej në pushimin e fundit, në Aramaj. “Mjeda vdiq, por shkolla e tij mbetet e pavdekshme”, ka përfunduar kujtimin e tij Monsinjor Dr. Dom Zef Oroshi në artikullin e revistës — Jeta Katolike Shqiptare, (tetor-dhjetor, 1977), organ i Lidhjes Katolike Shqiptaro-Amerikane – kushtuar Dom Ndre Mjedës, mësuesit të tij të paharrueshëm teologut, shkrimtarit, gjuhëtarit, deputetit e poetit shqiptar, që ka ndërruar jetё si sot, më 1 gusht 1937.

Frank Shkreli  

              —————————————————————————

Ndre Mjeda

Liria

Poezi Shprese


O shqipe, o zogjt’ e maleve, kallzoni:
A shndrit rreze lirie n’ato maja;
mbi bjesh’ t’thepisuna e n’ograja,
ku del gurra e gjëmon përmallshëm kroni?

A keni ndie ndikund, kah fluturoni
ndër shkrepa, me ushtue kangën e saj?
A keni ndie nji kangë të patravajë?
O shqipe, o zogjt’ e maleve, kallzoni!

“Lirim, lirim!” — bërtet gjithkah malsia.
A ka lirim ky dhé që na shkel kamba,
a veç t’mjerin e mblon anemban’ robnia?
Flutro shqipe, flutro kah çelet lama,
sielliu maleve përreth që ka Shqipnia,
e vështroje ku i del lirimit ama.

Por nuk u shuejt edhe, jo, shqiptaria:
Lodhun prej hekrash që mizori e njiti,
lodhun prej terri ku robnimi e qiti,
shpreson me e zgjue fluturim mënia.

E kqyre: Ndër male po përhapet shkëndija
e lirimit t’Atdheut; fshehtas shëtiti
kasoll’ për kasoll’ rreth buneve e soditi
frymë të re tue zbrazun për gjithkah, hija

e Skanderbegut. Që ndër djepa rritin
nanat e Hotit djelmënin’ ushtore
e idhnim n’armikun nëpër gji iu qitin.
E nalt, ndër maja, bukuri mbretnore.

Filed Under: Emigracion

Shqipëria në raportin e Bertelsmann Stiftung’s Transformation Index (BTI)

July 31, 2024 by s p

Prof. As. Dr. Afrim Krasniqi/

Raporti Bertelsmann Stiftung’s Transformation Index (BTI) 2024 ofron të dhëna me interes për situatën e demokracisë, shtetit të së drejtës, gjendjes ekonomike, kohezionit social dhe lirive politike e ekonomike. Të dhënat për Shqipërinë marrin vlerë nëse krahasohen me të dhënat e një vendi rajonal më të suksesshëm dhe në këtë rast, me Slloveninë, një vend rajonal tashmë anëtare në BE. Siç rezulton nga tabela, treguesit më kritikë janë në nivelin socialekonomik, në politikat mjedisore dhe arsimore, në jetësimin e shtetit të së drejtës dhe në integrimin social dhe politik. Treguesit më të lartë janë shënuar në integritetin shtetëror, në bashkëpunimin ndërkombëtar, në pjesëmarrjen politike apo në stabilitetin monetar dhe financiar. Treguesit e Sllovenisë, siç shihet nga tabela krahasuese, janë dukshëm më të lartë sesa Shqipëria, sidomos në treguesit e shtetit të së drejtës, demokracisë, performancës ekonomike dhe stabilitetit të institucioneve.

Vlera referuese? Nga brenda Shqipërisë është e vështirë të bëhen analiza vlerësuese të situatës/gjendjes për sa kohë politikanët tradicionalisht bëjnë krahasime me vitin e fundit të pushtetit të palës tjetër (PS bën krahasim me 2013, PD me 2005 dhe madje vetë PPSH bënte gjithnjë krahasim me 1938)! Në këto rrethana krahasimi rajonal dhe më tej përbën një bazë thelbësore dhe jetike referimi për njohjen e vetvetes dhe orientimin drejt të ardhmes. Duke qenë vend anëtar në NATO dhe në proces bisedimesh për anëtarësim në BE krahasimet duhen bërë me vende të së njëjtit stad ose me ato që janë modele suksesi por me tipare të përafërta historike me ne. Në këtë rast, BTI 2014-2024 tregon se Shqipëria është më mirë se Bosnja, Serbia apo Kosova, por ende pas Malit të Zi apo Maqedonisë së Veriut. Nga vendet ish komuniste vendi më i suksesshëm rezulton Çekia, ndjekur nga republikat baltike, dhe më pas Polonia.

Në fund të fundit, në një qasje më strategjike, tabela orienton edhe çështjet/problematikat që duhet të jenë fokus i të ardhmes, fushat ku kërkohen reforma dhe ndërhyrje konkrete, sfidat kryesore politike e shtetërore dhe kështu, edhe temat mbi të cilat do të duhet të kishte debat politik e publik në Shqipëri.

Filed Under: Emigracion

“Trekëndëshi” i skulptorit serb në Prishtinë dhe modeli i shqiptarit jugosllav

July 29, 2024 by s p

Prof. Dr. Sylë Ukshini/

Prishtina, ndoshta, është e vetmi kryeqytet në botë që nuk ka një monument apo obeliks i cili do reflekton kujtesën historike kombëtare të një populli shumicë, përkatësisht të shqiptarëve që përbëjnë mbi 95 për qind të popullatës së Republikës.

Derisa të gjithë e pranojmë, kështu shkruhet edhe në librat e historisë, se ne shqiptarët kemi qenë të përndjekur dhe të pushtuar nga Beogradi, se këtu ka pas spastrim etnik, dëbime, kolonizim dhe represion permanent shtetëror, askund në kryqytetin tonë nuk ka një obeliks apo monument që përkujton dhe nderon viktimata shumta të regjimit komunist jugosllav.

E tillë ishte edhe periudha e vite 50 dhe 60-të të shekullit XX, kut në Kosovë kuminstët jugosllavë zhvilluan të ashtuquajtutin “Aksion i mbledhjes së armëve” dhe dëbimi i shqiptarëve për në Turqi.

Po e kësaj periudhe është edhe përmendorja e “Vëllazërim-Bashkimit”, që edhe sot qëndron në Sheshin mes ndërtesës së vjetër të Komunës së Prishtinës dhe ndërtesës së Kuvendit të Kosovës.

Monumenti synon të simbolizojë “vëllazërinë dhe bashkimin midis shqiptarëve, serbëve, malazezëve dhe të tjerëve.

Sheshi dhe monumentet në të janë dizajnuar dhe skulptorit serb nga Leskovci, Miodrag Živković. Obelisku ëshzë ndërtuar në periudhën më të egër të përndjekjes së shqiptarëve nga Jugosllavia sociaiste 1959-1961.

Lokacioni ku u ndërtua Sheshi Vëllazërim Bashkim dikur ishte Çarshia e Vjetër e Prishtinës, bërthama ekonomike, sociale dhe kulturore e qytetit. Çarshia kishte rreth 365 dyqane në fillim të Luftës së Dytë Botërore. Ajo u shkatërrua me moton “Rrënojmë të vjetrën, ndërtojmë të renë”. Pra, qëllimi ishte të tjetërsohej idenziteti i Prishtinës dhe t’i përrshtatej imazhit të soc-realizmit jugosllav.

Ndërsa, 25 vjet pas çlirimit nuk ka një obeliks që reflekton identitetin dhe të kaluarën kulturore dhe historike të shqiptarëve të Kosovës. Ky akulturim i vendit provohet të justifikohet me terma të ruajtjes të monumenteve të një regjimi i cili në emër të “vëllazërim bashkimit” provonte të proklamonte se kishte zgjidhur çështjen kombëtare të shiptarëve të Kosovës. Ideja e vëllazërim bashkimit synonte të krijomte modelin e shqiptarit jugosllav dhe parapelisht me këtë zhbërje e identitetit shqiptar. Në sytë e shqiptarëve të Kosovës sllogani i vëllazërim-bashkimit nënkuptonte braktisje të çdo gjëje shqiptare dhe përvetësim i kulturës dhe mënyrës jugosllave së jetesë sllave, përfshirë këtu edhe pranimin e pabarzisë dhe të diskriminimit të shqiptarëve. Nëse kjo ishte tendencë për të krijuar modelin e shqiptarit jugosllav, e që do të thoshte pa asnjë dyshim tjetërsim i identitetit shqiptar, atëherë ky obelisk i skulptorit serb duhet larguar nga ai shesh dhe paralelisht me këtë duhet ndërtuar një obeliks të Republikës apo të një obeliks në nderim të të gjitha viktimave të komunizmit jugosllav, ngjashëm siç kanë bërë edhe shtetet e Evropës Lindore të çliruara nga ”vëllazëria” sovjetike.

Filed Under: Emigracion

DISA EMËRTIME GJEOGRAFIKE ME EMRIN ALBAN(Y) NE AMERIKËN E VERIUT

July 26, 2024 by s p

DR. ALBERT KURTI/

Nga shfletimi i literaturave të ndryshme, enciklopedive të njohur botërore dhe kërkimet në internet, mund të gjejmë lehtësisht vende të ndryshme gjeografike, si; qytet, lumë, liqen, kodër, mal, etj., me emrin Alban ose Albany. Emërtimet Alban(y) i gjejmë jo vetëm në Europë, por edhe në Amerikën e Veriut. Edhe pse shumë studiues nuk japin shumë shpjegime, por thjeshtë shkruajnë se i kanë vendosur kolonizatorët nga Europa. Në fakt emërtimet Alban(y) e kanë origjinë nga emri i fisit ilir të Albanëve. Disa prej këtyre emërtimeve gjeografike do t’i përshkruaj shkurtimisht karakteristikat e tyre.

Një nga vendbanimet më të njohurat me emrin Albany ndodhet në shtetin e Nju Jorkut (New York). Aty ku ndodhet sot ky qytet ishte arenë përplasjesh ndërmjet holandezëve dhe anglezëve. Fillimisht qyteti quhej Beverwijck, më pas në 1664 ky emër u ndryshua në Albany, për ndër të Dukës së Albanit. Duka e Albanit ishte një titull skocez i dhënë që nga viti 1398, për një djalë të vogël të mbretit të Skocezëve (Albany, Dukes of- Hugh Chisholm). Emri rrjedh nga Alba, emri gaelik për Skocinë. Emri Alba ishte edhe shkurtimi i emrit të fisit ilir të Albanëve. Një fakt që e mbështet këtë është edhe kryqi i zbuluar në Ilirinë e Jugut (Shqipërinë e Mesme) skocezët e kanë sot në flamurin e tyre kombëtare (Libri Misteri i Shfaqur, The Secret Unveiled-Albert Kurti).

Albany City shtrihet 230 km në veri të qytetit të Nju Jorkut. Është qytet-port, termini verior i kanalit të thellë të lumit Hudson, dhe një pikë transshipmenti natyror midis anijëve që lundrojnë në oqean dhe rrugëve të Sistemit të Kanaleve të Shtetit të Nju Jorkut për në Liqenet e Mëdha. Që nga viti 1797 Albany është kryeqytet i shtetit të Nju Jorkut (Britannica). Aktualisht në këtë qytet banojnë 101 mijë banorë.

Një tjetër vendbanim me emrin Albany, por me madhësi shumë të vogël ndodhet në qarkun Prince, në ishullin Princ Eduards në Kanada.

Në shtetin e Oregonit në SHBA, konstatohet një tjetër qytet me emrin Albany, i themeluar në vitin 1848. Ai është qendra e qarkut të Lin dhe përsa i përket numrit të popullsisë, renditet në vendin e 11 në këtë shtet (City Populations: Adair Village-Echo). Në regjistrimin e vitit 2020, qyteti numëron rreth 56 mijë banorë. Vendbanimi shtrihet në luginën e Willamette dhe popullsia merret kryesisht me aktivitetet bujqësore.

Me emrin Albany nuk kemi jo vetëm vendbanime, por edhe liqene apo kodra e male. Një nga këta është liqeni Albany në shtetin e Uinskonsit (Wisconsin): ndodhet në jug. Ai është liqen glacial dhe ekzistonte midis vitëve 15000 dhe 12600 vjet (Wikipedia). Albany si liqen u formua nga shkrirja e ujit nga një akullnajë në tërheqje (zhdukje). Liqeni u tha rreth 10500 vjet më parë për shkak të rikthimit të akullnajave.

Një mal me emrin Mont Alban e ndeshemi në Meksikë. Ky mal shtrihet në shtetin e Oaksakës (Oaxaca) në jugperëndim të Meksikës. Ai përfaqëson rrënojat e qendrës së lashtë të Zapotec (Britannica), në lartësi 400 m mbi nivelin e detit. Këtu ndodhet një nga zonat më të rëndësishme arkeologjike në Meksikë.

Filed Under: Emigracion

  • « Previous Page
  • 1
  • …
  • 31
  • 32
  • 33
  • 34
  • 35
  • …
  • 177
  • Next Page »

Artikujt e fundit

  • DIAMANT HYSENAJ HAP FUSHATËN PËR KONGRESIN AMERIKAN – FJALA E MBAJTUR PARA KOMUNITETIT SHQIPTARO-AMERIKAN
  • Nga Besa në New York: Shoqata Besi organizoi një mbrëmje të veçantë për Festën e Flamurit
  • Në 90 vjetorin e lindjes së poetit Faslli Haliti
  • Dilemat e zgjedhjeve të parakohshme parlamentare në Kosovë
  • Nga Shkodra në Bejrut…
  • Faik Konica, fryma e pavdekshme e një atdhetari dhe dijetari shqiptar
  • Abetaret e para të shkrimit të shqipes, fillesa të letërsisë shqipe për fëmijë
  • Valon Nikçi, një shqiptar pjesë e ekipit të Kongresistit George Latimer në sektorin e Task-Forcës për Punësimin dhe Ekonominë
  • Dega e Vatrës në Boston shpalli kryesinë
  • VATRA NDEROI KRYETARIN E KOMUNËS SË PRISHTINËS Z. PËRPARIM RAMA
  • NDJESHMËRIA SI STRUKTURË – NGA PËRKORËSIA TE THELLËSIA
  • Si Fan Noli i takoi presidentët Wilson the T. Roosevelt për çështjen shqiptare
  • TRIDIMENSIONALJA NË KRIJIMTARINË E PREҪ ZOGAJT
  • Kosova dhe NATO: Një hap strategjik për stabilitet, siguri dhe legjitimitet ndërkombëtar
  • MEGASPEKTAKLI MË I MADH ARTISTIK PAS LUFTËS GJENOCIDIALE NË KOSOVË!

Kategoritë

Arkiv

Tags

albano kolonjari alfons Grishaj Anton Cefa arben llalla asllan Bushati Astrit Lulushi Aurenc Bebja Behlul Jashari Beqir Sina dalip greca Elida Buçpapaj Elmi Berisha Enver Bytyci Ermira Babamusta Eugjen Merlika Fahri Xharra Frank shkreli Fritz radovani Gezim Llojdia Ilir Levonja Interviste Keze Kozeta Zylo Kolec Traboini kosova Kosove Marjana Bulku Murat Gecaj nderroi jete ne Kosove Nene Tereza presidenti Nishani Rafaela Prifti Rafael Floqi Raimonda Moisiu Ramiz Lushaj reshat kripa Sadik Elshani SHBA Shefqet Kercelli shqiperia shqiptaret Sokol Paja Thaci Vatra Visar Zhiti

Log in

This website uses cookies to improve your experience. We'll assume you're ok with this, but you can opt-out if you wish. Cookie settingsACCEPT
Privacy & Cookies Policy

Privacy Overview

This website uses cookies to improve your experience while you navigate through the website. Out of these cookies, the cookies that are categorized as necessary are stored on your browser as they are essential for the working of basic functionalities of the website. We also use third-party cookies that help us analyze and understand how you use this website. These cookies will be stored in your browser only with your consent. You also have the option to opt-out of these cookies. But opting out of some of these cookies may have an effect on your browsing experience.
Necessary
Always Enabled
Necessary cookies are absolutely essential for the website to function properly. This category only includes cookies that ensures basic functionalities and security features of the website. These cookies do not store any personal information.
Non-necessary
Any cookies that may not be particularly necessary for the website to function and is used specifically to collect user personal data via analytics, ads, other embedded contents are termed as non-necessary cookies. It is mandatory to procure user consent prior to running these cookies on your website.
SAVE & ACCEPT