Muzikanti talentuar shkodran Leke Negri nderohet me Çmimin “Artisti i Vitit” Award në Washington DC, për arritjet e shkëlqyera si muzikant karrierë brenda dhe jashtë vendit në Europë dhe SHBA.Vleresimi për këtë çmim u bë i mundur me kërkesë të zyrës së senatores të SHBA në New York zonjës Kirsten E Gillibrand. Është valvitur flamuri në majën e ndërtesës së Kongresit Amerikan në Washington DC për nder të artistit Leke Negri.Ky çmim jepet për karrierën 25 vjeçare në fushën e muzikës dhe artit. Negri shpreh një mirënjohje të thellë për senatoren Kirsten E Gillibrand e cila ka qenë gjithmonë një zë i fuqishëm për komunitetin Shqiptar në Amerikë dhe ka luftuar fort për të drejtat e tyre . Gjithashtu ai falenderon komunitetin artistik në Shtetet e bashkuara të Amerikës të cilët kanë qenë mbështetja e fuqishme për të.Ja cili është Lekë Negri, shkodrani që u diplomua në Akademinë e Arteve të Bukura në vitin 2000.Ai ka shkëlqyer si trombist në Festivalet Ndërkombëtarë të Operës “Marije Kraja”, ndërsa ka punuar me dirigjentë të shquar si Ermir Krantja, Jacopo Sipari, Martin André, Leonardo Quadrini, Sinopoli, Cuhng etj.Përveç arritjeve të shumta simfonike si solist në Teatrin e Operas dhe Baletit në Shqipëri,dhe perfomancat e tij në orkestrën e Top Channel , Portokalli dhe Top show ,Leka ka zgjeruar repertorin e tij duke bashkëpunuar me grupe të njohura pop, jazz dhe blues, duke përfshirë grupin origjinal “Blues Brothers”, duke regjistruar me saksofonistin Lou Marini dhe kitaristin Steve Cropper. Në botën e kinemasë, Leke njihet për performancën e tij të përbashkët muzikore me muzikantin Fatos Qerimi, në regjistrimin e muzikës për filmin “Letra në erë” të vitit 2003, me regji të Edmond Budinës. Leke Negri ka organizuar edhe aktivitete të shumta bamirësie për Caritasin Shqiptar, si dhe në ShBA duke performuar me artistin e njohur fitues Grammys trompistin Chris Bottin, trompistin Timmy Trumpet dhe shumë koncerte bamirësie në komunitetin Shqiptar dhe jo vetëm.

Bledi Filipi/

Ndërmjet hulumtimeve dhe botimeve të tij  aq të frytshme ka dhënë ndihmesa të çmuara edhe për sqarimin e disa çështjeve të rëndësishme në fushë të studimeve albanologjike. Dhe sigurisht ai do t’i kishte çuar edhe më tej hulumtimet dhe ndihmesat e tij në këtë fushë të vështirë studimesh, sikur vrasja misterioze të mos e kishte ndërprerë veprimtarinë shkencore në kulm të pjekurisë së tij. (Demiraj, 2003:152

Sipas burimeve të shumta mësohet se pas shumë peripecish rreth pajisjes me pasaportë, ai arrin në Shqipëri më 12 janar të vitit 1931. Vritet nga dora e kriminelëve më 19 shkurt të vitit 1931, një ditë pas kthimit nga Shqipëria, duke lënë pas shumë studime të papërfunduara në dorëshkrim, një pjesë e mirë e të cilave ruhet në Arkivin Shtetëror të Kroacisë në Zagreb. Për vrasjen e dr. Shuflajt kanë reaguar shumica e intelektualëve të kohës, në mesin e të cilëve edhe shkencëtari i njohur Ainshtain.

Një ndër çështjet më rrahura të studimeve të tij është pa dyshim ajo që ka të bëjë me çështjen e etnosit shqiptar a arbëresh. Për këtë çështje, siç dihet, janë shprehur mendime të ndryshme, por Shuflaj  ka mbrojtur tezën e vazhdimësisë iliro-shqiptare. Me  këtë tezë ai është bashkuar mendimit të Mayerit, Kretchmerit etj.  Dhe u përpoq të sjellë një sërë argumentesh në mbështetje të kësaj teze.

Këtë çështje ai e ka trajtuar në punime të tij të ndryshme, sidomos në “Biologie des albanischen Volkstammes”. 

Në përgjithësi ishte pranuar  se emri i mëparshëm i Shqipërisë  dhe banorëve të saj (Arbën/Arbër dhe i arbëneshë/ i arbëreshë)  e ka burimin tek emri i fisit ilir Alban-oi-ve  me kryeqendër  kryeqytetin Albanopulis, që i përmend edhe Ptolemeu në shekullin e dytë të erës sonë.

Gjithashtu në monografinë e 1916-s Shuflaj nuk mund të  mos prekte edhe çështjen e elementit trak në gjuhën shqipe, si dhe përkimet midis shqipes dhe rumanishtes. Ai nuk e kundërshton praninë e një elementi trak në gjuhën shqipe, por këtë e shpjegon me  shtegtimin e disa fiseve trake në perëndim. (Demiraj, 2003:156)

Përsa i përket formësimit të gjuhës shqipe, Shuflaj është i mendimit se ajo përfaqëson një fazë të re të njërit prej dialekteve ilire, ky mendim ecën paralel me atë të  Mayerit.

Ndihmesë të madhe ai dha në hartimin e veprës  kolektive “Acta et Diplomata Res Albaniae Mediae Aetatis Illustrantia” (vëllimi i parë 1913, i dyti 1916, ndërsa i treti  nuk u botua për shkak të vdekjes tragjike të tij).

Nga sa shohim më sipër Shuflaj nuk qe vetëm një historian i talentuar, por hapi edhe hulli të reja në ndriçimin e historisë së popullit shqiptar, që dha ndihmesa të çmuara në fusha të ndryshme të albanologjisë dhe ballkanologjisë.

Të shtunën në 18 shkurt 2023, shqiptarët e shoqatës “ILIRIA” Saint Louis sëbashku me miq amerikanë të ftuar festuan 15-vjetorin e shpalljes së pavarësisë të Kosovës. Atmosferën e gëzueshme festive e filluan duke recituar poezi shqipe, nxënësit e shkollës shqipe “ILIRIA”; Eliza Palloshi, Valdrina Fejza, Valdrin Fejza, Albion Palloshi, Valera Dullovi, Sara Dullovi nën përkujdesjen e mësuesës së shkollës znjsh. Rafaela Hajdini. Me një gjuhë të rrjedhshme shqipe në ata rrezatuan dashurinë patriotike duke u pritur me shumë duartrokitje nga të pranishmit në sallë. Fjalën përshëndetëse e mbajti nën kryetari i shoqatës z. Xhevat Dullovi i cili në emër të bordit drejtues falenderoi pjesëmarrësit për prezencën dhe theksoi rëndësinë kësaj dite historike për shtetin e Kosovës. Theks i vuri edhe mbështetjes së madhe të forcave të NATO-s dhe rolit të UÇK-së në çlirimin e Kosovës. Një befasi e këndshme ishte pjesëmarrja dhe fjala e ushtarakut z. John Mitchell i cili i ka përcjellë ato ditë historike të shpalljes së pavarësisë si pjesëtar i forcave të KFOR-it. Ato vite shërbimi ai i solli me emocion dhe respekt të thellë si kujtime të pashlyeshme të një misioni që ka shkruar histori për Kosovën dhe të gjithë popullin shqiptar. Në vijim, znj. Anila Veizi, anëtare e bordit drejtues dhe ish kryetare e gruas së shoqatës mbajti një kumtesë kushtuar femrës kosovare në histori. Në pasqyrën e kujtesës historike ajo solli shëmbuj të ndryshëm të kontributit të tyre që nga thellësia e kohërave e deri në ditët e sotme. Gruaja shqiptare e Kosovës është pjesë e pa ndarë në ndërtimin dhe prosperiten e strukturës familjare, asaj patriotike si dhe konstruktin shpirërtëror dhe kulturor të identitetit kombëtar.

Orkestra dhe këngëtarët Arif Palloshi dhe Gazmend Muslia krijuan atmosferë të gëzueshme gjatë gjithë mbrëmjes me këngë patriotike dhe lirike nga të gjitha trevat shqiptare.

Ky festim ishte shprehje solidariteti, gëzimi dhe bashkimi të komunitetit shqiptar këtu në Saint Louis për ti mbajtur gjallë dhe aktivë lidhjet me trojet e viseve nga vijmë.

Përgatiti: Besian Gjika

Shkruen : Leonid Y. Gozman/

Ridgefield, CT. Kuptimi i titullit të masipërm “…Ai, Putin, mendon se misioni i tij është të gjunjëzojë Shtetet e Bashkueme të Amerikës, të krijojë një rend botëror në të cilin Putin do të ishte lojtari kryesor, etj. Por ai ka gabuar! Misioni i tij është shkatërrimi i Rusisë; tani ai mund të largohet i qetë”. Arsyeja? 1)Ekonomia ka ra poshtë; 2) përkeqsimi i situatës demografike; 3) prapambetja e thellë teknologjike; 4) hipokrizia gjithëpërfshirëse.
Këto janë arritjet e mbretërisë së Putinit. Lista mund të jetë shumë më e gjatë. Me luftën dhe vrasjet masive si arritje kulmore. Por kur bëhet fjalë për Rusinë- po, ai e shkatërroj ate. Vendi ku kemi lindur dhe jemi rritur nuk ekziston më” shkruen autori rus me tone pesimiste. Per autorin Gozman, Rusia putiniste ka vdekë moralisht me vetë-vrasjen në Ukrainë.
Ky shkrim ashtë botue në novoyagazetaeurope(r.m.Illyria,N .Y) Kush ashtë autori?
Emni i tij: Leonid Yakovlevich GOZMAN president i Lëvizjes Publike Gjithëruse, Bashkimi i të Gjitha Forcave të Djathta. Ai ka kundërshtuar agresionin ushtarak të Rusisë ndaj Ukrainës, atë të vitit 2014 dhe të vitit 2022. Me 25 korrik 2022, aI u arrestue dhe u mbajt në burg 15 ditë për shkak të nji postimi në Facebook, spjegon editoriali i gazetës, që, sipas autoriteteve”… denigronte imazhin e Rusisë”. Gozman ashtë sot emigrant politik në Svicër…
Në janar 2023, the Harriman Institute, Columbia University, botoi studimin e Profesor Yana Privoduka, anëtare e këtij Instituti, ku ajo adreson problemin e “shpifjeve”të “historianëve rusë ” në mediat e vendit gjatë Fazës së Parë të agresionit rus kundër Ukrainës (2014-2016). “Përpjekjet në fushën e betejës- shkruen Profesori rus në Columbia- janë vetëm nji element i luftës në Ukrainë. Agresioni parashikon nji invadim të plotë rus në Ukrainë në shkurt 2022. Kjo luftë hibride ka dimensione të shumëta që përfshijnë edhe interpretimin e së kaluemes gjatë viteve 2014-2016. Rusia shpërndan gënjeshtra jo-historike të cilat portretizojnë Ukrainën e sotme si nji shtet artificial, i falimentuem.(“failed state”). Tue paraqitë situatën në Ukrainë, mediat ruse perdorin kuadrin e Luftës II Botënore që ashtë tejet i politizuem, e diskursin politik bashkëkohor. Fushata e Donbas-it, e përkrahun plotësisht nga Rusia paraqitet si “Lufta e Vogël Patriotike”, nji përsëritje ose nji kopje e “Luftës së Madhe Patriotike.” Kjo “luftë e vogël…” kushtoi rreth 200.000 viktima deri tashti!
(Shenim: mbas disfatave fillestare e kolosale sovjetike në vitin e parë (1941-42) të agresionit nazist, lufta e rezistencës ruse u quejtë jo “Lufta kundër fashizmit” nji shprehje që nuk frymëzoi qytetarët e ish Bashkimit Sovjetik, por ishte “Lufta e Madhe Patriotike”, që mobilizoi forcat e qytetarëve rezistues deri në fitoren e plotë, me 9 maj 1945. Ukraina gjithashtu ka rezistue. SR)
“Përfshirja në diskutim e interpretimit të së kaluemes” ka marrë sot nji randësi të veçantë në justifikimin zyrtar të invazionit agresiv, anti-ligjor, dhe përdorimin e mjeteve shkatërruese për asgjasimin e objektivave paqësore të Ukrainës, me rezultat vrasjen e mijëra qytetarëve të pafajshëm dhe shkatërrimin e objekteve civile të Ukrainës, me shpresë se vuejtet e mëdha që pëson popullsia civile do të ushtrojnë presion mbi qeveritarët ukrainas me pushue rezistencën, e me pranue pushtimin ushtarak rus të Ukrainës.
Këto llogaritje ushtarake u dermuen para rezistencës heroike të mbar popullit ukrainas!
Simbas Zërit të Amerikës ka arsye me besue se lufta e paprovokueme Rusi-Ukrainë të zgjanohet me stërvitje ushtarake ruse në kufijtë me Ukrainën, dhe vlerësimi i SHBA-së se mund të jemi para nji pushtimi masiv, të mundshëm e të plotë rus në Ukrainë, mbrenda pak ditëve. Me gjithë kerkesën e Putinit që Amerikanët akoma në Ukrainë të largohen mbrenda 48 orëve, ka mundësi që të mos ndermerret nji ofensivë para 20 shkurtit, kur lojët olimpike të përfundojnë në Kinë.
Konfirmohet lajmi se ka nji rritje tjetër të trupave ruse në kufijtë me Ukrainën. Këshilltari presidencial, Jake Sullivan, deklaroi:” Ne, nuk mund të përcaktojmë tani ditën e orën e fillimit të nji sulmi, por kjo ashtë shumë e mundur të ndodhë në çdo moment”. Për çdo eventualitet Amerika dergoj mijëra ushtarë në Poloni e Rumani. Në vlerësimin e gjendjes, sekretari i shtetit Blinken tha ”…Ne vazhdojmë të shohim shenja shumë shqetësuese të përshkallëzimit rus…” Njikohësisht, Zëri i Amerikës raporton se “udhëheqsit politikë perëndimorë janë plotësisht të bashkuar , dhe do të përgjigjen ashpër nji pushtimi rus me sanksione shkatërruese ekonomike dhe tregëtare”.
Mbrenda Rusisë, ish shkrimtari personal i Putinit – i njohun me “#85233B.A.”- dha alarmin se “…ndersa Moska ndjek me sy mbyllun fitoren e përgjakëshme në Ukrainë, ka zhvillime në vend që heshtazi po ecin drejt nji solucioni ushtarak “ shkruen gazeta The Daily Beach e 26.II.2023. Me 17 janar 2023, u hap lajmi se helikopteri me të cilin udhëton Z. Putin u rrëzue në Moskë.
V.Putin ashtë i vendosun me ndertue të ardhmen njilloj si ka qenë e kaluemja e saj. Ai urdhënoi “operacionin special ushtarak” sepse besonte që ishte e drejta hyjnore “the divine right” e Rusisë me sundue mbi Ukrainën, me fshi nga faqja e dheut identitetin kombëtar ukrainas, dhe me integrue popullin ukrainas në kuadrin e Rusisë së Madhe. Për këte ai botoi nji essay të gjatë 5.000 fjalësh “Mbi unitetin historik të Rusëve dhe Ukrainasve”(korrik 2021).
Simbas V. Putinit, Bjelorusët, Rusët dhe Ukrainasit janë mbasardhës të popullit të vjetër “Rus”
Ai shkruen se (fati) i kishte lidhun ata me territor të përbashkët, gjuhë dhe fenë, krishtenimi orthodoks. “Ukraina, shkruen ai, nuk ka qenë e pavarun, sovrane“. Putin mendon se Ukraina u shkëput nga Rusia prej Bolshevikëve, 1922. Mbas vitit 1989, Perendimi e perdori Ukrainën me kercënue Rusinë, dhe zhvilloi Nazismin (sic!). E vetmja zgjidhje për Ukrainën ashte nji partnership me Rusinë. Kështu Ukraina do të ishte sovrane. “ Na jemi nji popull” shkruen Putin. Shteti rus i krijuem kerkon që Perendimi dhe zonat tokësore në Jug të Rusisë të pranojnë rolin predominant rus në Euro-Azinë. Kjo don të thotë nji sferë kontrolli e dominueme nga Rusët” nji lloj përziemje të re-integrimit territorial (pushtimit) në disa vende, dhe pozitë dominuese në sferat e sigurimit, politikës, dhe ekonomisë”shkruen diplomatja Fiona Hill,eksperte ruse në Brookings Institution”(Fo.Aff.Sept-Oct. 2022)
Problemi ngrihet me seriozitetin e pabesueshëm të Z. Putin. Ukraina e konfirmoi ate. Me 2014, Rusia okupoi Krimenë, tue fillue kështu nji konflikt të armatosun që zgjati tetë vjet (2014-2022) me rreth 14.000 viktima. Perendimi u lajmërue se Rusia ka synime për aneksime rreth e rrotull kufinjëve ekzistues, me reparue shkëputjet territoriale historikisht të njohuna si tokë ruse”. Bolshevik, komunist Russia “created” nji vend që nuk ka ekzistue ma parë, Ukrainën, tue i dhanë asaj zonen e industrializueme të Donbas-it. Nga shtypja e pësueme në diktaturën e proletariatit, shtypja e pakicave jo-ruse vazhdoi. “Per Z. Putin, Ukrainasit janë ’Nazis’ sepse refuzuen me qenë rusë” shton Profesor Fiona Hill. Para nji situate të këtill, Ukraina kerkoi të bashkohej me organizatën e NATO-s.
Por nuk ashtë kjo arsyeja e konfliktit; refuzimi i Ukrainës me u njohë si “ruse”, po! Si dhe arsyeja e Ukrainës me u bashkue me Europën si mjeti ma i mirë i mbrojtjes së tyne nga agresiviteti i Putin-it. Shkrimtari rus Sorukin e paraqet si nji car mesjetar, si Ivani i tmerrshem, dhe anti-perendimor. Ka mundësi që pretendimet tokësore ruse mund të nxisin, sidomos në Ballkan, konflikte ku kerkesat për aneksime tokësore do të jenë argumentet e agresioneve të reja.
Putin sot shpreson tek “gjenerali dimni rus” , mohimi i furnizimit me gaz dhe vajguri për të gjithë Europën rreth 400 miljonëshe do të thyej vullnetin e rezistencës ukrainase, kësaj rradhe me ndihmën e aleatit natyror, tue mohue ngrohjen dhe ujin e pijshëm për popullsinë civile ukrainase dhe europiane, sidomos pleqtë dhe fëmijtë që nuk shkojnë në front. Nji degradim moral i këtill pa dyshim që dekurajon elitën e popullit rus të ofenduem nga mungesa e plotë e arsyes njerëzore; udhëheqja ruse ka krijue atmosferën e nji para-revoltimi masiv popullor. Në këte kuadër, qendrimi i forcave opozitare vishet me nderin e madh të nji populli thellësisht njerëzor, dhe frika që shqetëson autorin Gozman ashtë plotësisht e justifikueme. Opozitarët rusë shohin degradimin moral total të atdheut që ata adhurojnë, dhe kanë parulln e tyne:”Ska më Rusi!” Me qindra mijëra rusë kanë abandonue konfortin e votravet të tyne nga nji vend që nuk e quejnë ma gjatë “atdheu i im”!
Akoma ma e shemtueme ashtë thirrje e peshkopit rus Kyril drejtue ushtarëve rusë në Ukrainë: “Vdekja në Ukrainë ju pastron nga të gjitha mëkatet”! (R.L.E. 29.IX.2022) Nji thirrje ma anti -Perendi se kjo, ashtë e vështirë me u gjetë!
Në Botën e Qytetnueme veprimtaria ruse në Ukrainë denohet pa kompromis. Megjithate, ka akoma elementë që nuk frikësohen nga kercënimi i rrezikut rus para nji situate që shqetëson OKB-në dhe mosperfillë të gjithë legjislacionin nderkombëtar të ruejtjes së paqës dhe zhvillimit të demokracisë në botë.
Ekspertë nderkombëtar janë të mendimit se pretendimet ruse tejkalojnë Europën dhe Euro-Azinë, dhe frikësohen nga ky skenar. Me 3 shkurt, Presidentja e Bashkimit Europian,Ursula von den Leyen në nji deklaratë të përbashkët me Presidentin ukrainas Z. Zelensky njoftuen se nji qendër për ndjekjen e fajtorëve të “krimeve nga agresioni në Ukrainë” do të hapet në Hague.
B.E., vitin e kaluem deklaroi Ukrainën kandidat për anëtarsim, nji vendim që zemroi Kremlinin, dhe që nuk besohet se do të kryhet para mbarimit të Luftës. Rusia duhet të mbahet si përgjegjse para Gjykatës Nderkombëtare për krimet e tmerrshme, tha Zonja von Leyden. “Prokurorët nga Ukraina dhe Bashkimi Europian po punojnë tashti së bashku në këte rol. Na po mbledhim materiale perkatëse”. Jemi para nji Milosheviq 2 ?
Tue ndjekë shembullin e Hitlerit e Milosheviqit, V. Putin përsëriti gënjeshtrat që do të justifikojshin sulmin banditesk kundër Ukrainës, dhe siguroi popullin rus se fitorja ashtë e Rusisë pa zanë me gojë humbjet e mëdha të ushtrisë ruse , pa zanë me gojë humbjet edhe ma të mëdha të popullsisë civile ukrainase, e shkatërrimin e qendrave qytetare të viktimës, Ukrainën. Por në këte rast ai kercënoi indirekt edhe Gjermaninë, shteti europian me marrëdhanje ma të ngushta me Rusinë putiniste për dergimin e tankeve gjermane ushtrisë ukrainase. ”Ne nuk dergojmë tanket tona në kufi gjerman. Por na kemi mjetet e duhuna me i dergue, dhe nuk kufizohen me dergimin e tankeve, Të githë duhet të kuptojnë këte” tha ai në Volgograd (Stalingrad). Por Presidenti Zelinsky nuk i lejoi vetes përsëritjen e nji gjykimi të këtill. “Lufta e sotme (kundër Ukrainës) nuk ashtë nji luftë (ruse) difensive,” tha ai.”Kjo luftë nuk ashtë nji përsëritje e historisë; kjo luftë ashtë realiteti ditor i atdheut tonë” (The N.Y.Times 3.II.2023).
Në paragrafin e parë të studimit të tyne “Putin’s Last Chance”(F.O.Jan-Feb.2023) studjuesët Liana Fix dhe Michal Kimmage, shprehen: ”Lufta e Presidentit rus, Vladimir Putin, në Ukrainë, synonte të ishte demonstrimi i përparimeve të kryeme nga Rusia që nga ramja e perandorisë sovjetike, 1991. Aneksimi i Ukrainës do të ishte kështu hapi i parë në restaurimin e “perandorisë ruse”. Qellimi i V.Putinit ka qenë me ekspozue SHBA-në si nji “paper tiger”(tigër prej karte), jashtë Europës Perendimore, dhe me demonstrue se Rusia, së bashku me Kinën janë të destinueme për nji rol udhëheqës nderkombëtar të ri dhe multi-polar.
Por ngjarjet morën nji drejtim të kundërt”.
Në përpjekje me përcaktue zhvillimet nderkombëtare gjatë dhe mbas agresionit rus në Ukrainë, filozofi amerikan Timothy Snyder (Yale Univ.) preferoi termin:”nihilizm”(nji doktrinë që mohon çdo bazë objektive ose reale të së vertetës”.Webster Dict.)
__________________________________________________________
(Përgatitë për botim në shenj solidariteti me populllin heroik ukrainas, nga Sami Repishti, PhD.)
_______________________________________________________________________