ESSE – Page 319 – Dielli

XHAFER M. MAJKAJ: BIR KRENAR I LABERISE

May 11, 2017 by dgreca

Shkruan:Prof. Dr. SPIRO J. SHETUNI/Universiteti Winthrop/Rock Hill, South Carolina-U.S.A./

*I përkushtuar ndaj profesionit të mjekut!/

Krenar për vendin e origjinës!/

Nderues i heronjve!/

Syçelur ndaj jetës politiko-shoqërore!

I dashuruar pas kulturës popullore!

Entusiast ndaj miqve dhe shokëve!

Njeri me humor të veçantë!

Unë e njoha për herë të parë Dr. Xhafer M. Majkaj (1950-2016), kur ai ishte një djalosh 25-vjeçar! Shtat-mesatar, flokë-dendur, i shëndetshëm! I porsa-diplomuar nga Fakulteti i Mjekësisë i Universitetit Shetëror të Tiranës. Optimist! Energjik! Entusiast! I gatshëm të merrte përsipër çdo vështirësi në shërbim të mirëqënies dhe shëndetit të popullit të krahinës së Labërisë!

I përkushtuar ndaj profesionit të mjekut

Pasi mbaroi gjimnazin në qytetin e Memaliajt, Dr. Xhafer M. Majkaj vazhdoi studimet e larta në Fakultetin e Mjekësisë të Universitetit Shtetëror të Tiranës. Fill pas përfundimit të studimeve me rezultate të shkëlqyera, ai u emërua si Drejtor i Spitalit të zonës etnografike të Lopësit (fshatrat Dorëz, Sinanaj, Matohasanaj, Dhëmblan, Martalloz), e cila bën pjesë në krahinën e Labërisë. Më vonë, punoi në detyra të tjera të rëndësishme, si: Drejtor i Drejtorisë së Shërbimit Shëndetësor të rrethit të Tepelenës, Drejtor i Spitalit të qytetit të Memaliajt, Drejtor i Spitalit të qytetit të Tepelenës, etj. Sidoqoftë, mbi të gjitha, ai ishte një njeri thellësisht i përkushtuar ndaj profesionit të mjekut. I ndërgjegjshëm për përgjegjësinë që kishte ndaj mirëqënies dhe shëndetit të qytetarëve, Xhaferi ishte vazhdimisht, i gatshëm, ditën dhe natën, për t’u shërbyer atyre. Banorët e fshatrave të zonës së Lopësit, ku ai shërbeu për vite të tëra me radhë, kujtojnë me nderim të madh mjekun e papërtuar. Bashkë me ‘ta, unë mund të dëshmoj se, sa herë që familiarë të ndryshëm e kërkonin, ai shkonte urgjentisht më këmbë në shtëpitë e tyre. Merrte me vete një çantë të mbushur me pajisje mjekësore. Në sytë e tij lexohej vetëm buzëqeshje!

Krenar për vendin e origjinës

I lindur dhe i rritur në qytetin e Memaliajt, i shkolluar, si në këtë qytet, ashtu edhe në Tiranë, Dr. Xhafer M. Majkaj s’harronte asnjëherë rrënjët etnike të familjes dhe gjithë fisit të tij. Ai ishte krenar sidomos për tri dukuri: Lekdushin–fshatin e lindjes së babait të tij, Manxharit; zonën etnografike të Kurveleshit në përgjithësi dhe të Kurveleshit të Sipërm në veçanti; krahinën e Labërisë në tërësi. Xhaferi s’e fshihte aspak krenarinë për traditat e mrekullueshme të popullit të Labërisë, aq të mirë-njohura brenda dhe jashtë Shqipërisë, si: atdhetaria e krenaria, trimëria e bujaria. Dëshiroj të theksoj se vetë ai i mishëronte më së miri tipare të tilla. Xhaferi ishte, sigurisht, një intelektual tipik i dalë nga gjiri i popullit lab.

Nderues i heronjve

Dr. Xhafer M. Majkaj ishte, gjithashtu, një nderues i trimave, kapedanëve, heronjve të krahinës së Labërisë dhe gjithë Shqipërisë. Në biseda me ‘të, ai do të përmendte gjithmonë figura të shquara historike, si: Bilbilenjtë, Hodo Nivica, Çelo Picari, Zenel Gjoleka, etj. Po ashtu, fliste për heronj të Luftës Antifashiste Nacional-çlirimtare (1939-1944), si: Mustafa Matohiti, Asim Zeneli, Abaz Shehu, Xheladin Beqiri, Memo Meto, etj. Midis tyre, figurën legjendare të Heroit të Popullit, Mustafa Matohiti, ai e nderonte aq shumë ndoshta edhe për faktin se Matohiti ishte nga Lekdushi. Mirëpo Xhaferi s’ishte thjesht nderues i trimave, kapedanëve, heronjve të vendit: ai ishte, po ashtu, njohës i thellë i historisë, jetës dhe kulturës së popullit të krahinës së Labërisë. Miqtë dhe shokët e ngushtë të Xhaferit, përmes tregimeve të tij për ngjarje, trima, kapedanë, heronj të Labërisë, herët ose vonë, deridiku, do të bëheshin edhe ata, njohës të historisë, jetës dhe kulturës së kësaj krahine. Lumturisht, njëri ndër miqtë e tij më të ngushtë, pata fatin e madh që të isha edhe unë!

Syçelur ndaj jetës politiko-shoqërore

I lindur, rritur, mbrujtur në një mjedis familiar me tradita atdhetare, Dr. Xhafer M. Majkaj ishte vazhdimisht syçelur ndaj jetës politiko-shoqërore të vendit. Ai ndiqte me vëmendje ngjarjet më të rëndësishme të kombit, duke shfaqur shpesh mendimet e tij të pavarura nga erërat politike të kohës. Po ashtu, Xhaferi ishte aktiv në jetën shoqëroro-kulturore të qytetit dhe tërë rrethit të Tepelenës. Si antar i Shoqatës Kulturoro-Atdhetare “Labëria,” ai dha ndihmesë me kumtesa, referate e fjalime të mbajtura në tubime të ndryshme me karakter shoqëror, kulturor e atdhetar.

I dashuruar pas kulturës popullore

Dr. Xhafer M. Majkaj ishte tepër i ndërgjegjshëm ndaj vlerave dhe rolit të kulturës popullore në jetën e një kombi, populli ose grupi të caktuar etnik. Përmes gjykimeve të tij të thella, ai i shihte poezinë, muzikën, vallen popullore si tregues të rëndësishëm të kombësisë. Duke qenë vetë studiues i muzikës popullore shqiptare, unë nuk mund të mos shpreh nderimin dhe vlerësimin tim të madh ndaj Xhaferit në këtë aspekt. Gëzimin dhe krenarinë e tij ndaj kulturës popullore labe, here-herë, ai e shprehte duke recituar vjersha të tëra, lirike ose epike, apo duke treguar gojëdhana, përralla e legjenda. S’mungonte, gjithashtu, të fliste për çështje arkeologjike, veçori gjeografike të trojeve labe, etj.

Entusiast ndaj miqve dhe shokëve

Dr. Xhafer M. Majkaj e pëlqente shumë shoqërinë, si me kolegët, ashtu edhe me njerëz të tjerë. Nuk ishte vështirë të lexoje në sytë e tij gëzimin dhe entusiazmin që i jepte shoqëria e pastër me miqtë e tij. Nëse ai të pranonte si mik, një dukuri e tillë zgjaste për tërë jetën. Entusiast ndaj miqve dhe shokëve, ai bënte ç’është e mundur për t’i ndihmuar ata në rast nevoje. Për këtë arsye, miqësia me ‘të, u sillte atyre qetësi e harmoni. Si për çudi, miqtë e ngushtë të Xhaferit ndiheshin sikur njihnin edhe miqtë e tjerë të tij! Të kishe mik Xhaferin ishte, pa dyshim, një lloj fati!

Njeri me humor të veçantë

Dr. Xhafer M. Majkaj e pëlqente shumë humorin—një karakteristikë e shquar e popullit të krahinës së Labërisë. Në biseda e ngjarje të ndryshme, ne, miqtë e tij, mrekulloheshim me humorin e tij të veçantë. Shpesh, Xhaferi madje krijonte vargje humoristike për ne. Vetëm se humori i tij ishte ngaherë i shëndetshëm. Ky lloj humori sikur e bënte edhe më të fortë miqësinë e shoqërinë tonë me ‘të.

Takimi i parë

Cilësitë më të spikatura etiko-morale të karakterit të Dr. Xhafer M. Majkaj dalin në pah edhe përmes kujtimeve që unë pata ndër vite me ‘të. Midis tyre, dëshiroj që të jap vetëm një episod–takimin e parë me Xhaferin:

Mëngjezi i ditës së parë që do të filloja punë në fshatin Sinanaj të zonës etnografike të Lopësit–25 gusht, 1975–, ishte duke rrëshqitur me shpejtësi. Duke bërë shëtitje në rrugën kryesore të qytetit të Tepelenës, pa dashur, sytë më vajtën tek një djalosh mbi të njëzetat. Ai ecte nxitimthi, duke mbajtur me vete një çantë. Mendova se, me siguri, djaloshi do të ishte një nga intelektualët e qytetit. Rreth orës 11:00, shkova tek vendi i quajtuar “Busti i Xha Selamit.” Aty do të prisja për ndonjë makinë të rastit. (Për të shkuar në Sinanaj, në atë kohë, s’kishte asnjë lloj shërbimi urban.) Pasi prita rreth një ore, lumturisht, një skodë e madhe ndalon në këmbët e mia. “Ku do të shkosh?”—më pyeti shoferi. “Në Sinanaj.”–i përgjigjem. “Dëgjo!”–më thotë ai. “Unë shkoj në Kurveleshin e Sipërm. Kështuqë, nëse vjen me mua, do të zbresësh në vendin e quajtur ‘Kthesa e Allkushit.’ Për të vajtur në Sinanaj, prej andej, do të ecësh më këmbë rreth dy orë.” “Mirë!”—i them unë.

Pasi hipa në makinë, shoh se, në vendin kryesor, përkrah shoferit, qëndronte si pasagjer djaloshi me çantë, që, këtë mëngjez, ecte me shpejtësi nëpër rrugët e qytetit. Ai vështroi nga unë si me indiferentizëm, pa lënë të kuptohej, nëse ishte i kënaqur ose i pakënaqur, me praninë e një pasagjeri tjetër. Ne të tre—shoferi, djaloshi me çantë, unë—thuajse nuk shkëmbyem asnjë fjalë, derisa erdhi koha për të zbritur, në vendin e quajtur “Kthesa e Allkushit.” I dhashë shoferit 30 qindarka, e falenderova dhe zbrita nga makina. Mirëpo, sa u bëra gati të nisem për të shkuar më këmbë në Sinanaj, vura re se, nga makina, zbriti edhe djaloshi me çantë! Në çast, mendova se ai duhej që të ishte me punë diku në fshatrat rreth e rrotull.

Që të dy–djaloshi me çantë dhe unë–nisëm rrugën me zhavor në mënyrë të heshtur. Meqenëse ai hidhte hapa të shpejtë si një sorkadh mali, unë përpiqesha që t’i përshtatesha ritmit të ecjes së tij. Pas pak, ai më pyeti: “Ku do të shkoni, Ju?” “Në Sinanaj.”—i përgjigjem. “Po Ju?”—e pyeta unë. “Edhe unë në Sinanaj do të shkoj.”—u përgjigj ai. Ishte e qartë se djaloshi me çantë donte të dinte se kush isha unë, nga isha unë dhe përse shkoja unë në Sinanaj. Po kështu, edhe unë doja të mësoja se kush ishte ai, nga ishte ai dhe përse shkonte ai në Sinanaj.

Mësova se djaloshi me çantë quhej Xhafer M. Majkaj. Ai ishte me origjinë nga Lekdushi: fshat i zonës etnografike të Kurveleshit të Sipërm. Kishte mbaruar Fakultetin e Mjekësisë të Universitetit Shtetëror të Tiranës. Tashmë punonte si Drejtor i Spitalit të zonës të zonës etnografike të Lopësit me qendër në Sinanaj. Eshtë e tepërt të them se edhe unë i fola atij për veten time. Sigurisht, arsyen e vërtetë të ardhjes me punë në Sinanaj si Organizator i Punës Kulturore nuk ia thashë. Ai ndoshta e mori atë vetë me mend. (E vërteta ishte e hidhur: Për arsye thjesht politike, mua sapo më kishin larguar nga Tirana, ku, para një viti, isha emërur si pedagog pranë ish-Institutit të Lartë të Arteve të Shqipërisë–sot Universiteti i Arteve.) Por, Zoti Majkaj, ishte aq i ekuilibruar në pyetjet e tij, saqë fitoi menjëherë nderimin dhe respektin tim. Pas dy orë udhëtimi më këmbë, në një ditë me diell të nxehtë, arritëm në Sinanaj shëndoshë e mirë!

Për mua, udhëtimi i datës 25 gusht, 1975, nga Kthesa e Allkushit në Sinanaj, do të mbetet i pashlyer në kujtesën time! Pikërisht, në këtë udhëtim, unë njoha një njeri, i cili shpejt do të bëhej një mik i rrallë në jetën time! Krahas dy miqve të tjerë të ngushtë, që unë njoha, gjithashtu, në Sinanaj—Prof. Hysen K. Haxhaj dhe Dr. Vladimir E. Bilbili–, ai do të luante një rol të rëndësishëm në jetën time në përgjithësi dhe atë shkencore në veçanti. Prej tij do të mësoja aq shumë në mjaft aspekte, sidomos përsa u takon historisë, jetës dhe kulturës së popullit të krahinës së Labërisë. Miqësia dhe shoqëria me ‘të nuk ishin veçse faktorë të një frymëzimi të përhershëm në punën dhe jetën time!

***

I përkushtuar ndaj profesionit të mjekut, krenar për vendin e origjinës, nderues i heronjve, syçelur ndaj jetës politiko-shoqërore, i dashuruar pas kulturës popullore, entusiast ndaj miqve dhe shokëve, njeri me humor të veçantë, Dr. Xhafer M. Majkaj, mjerisht, u largua shpejt nga jeta! Vetëm se ai do të kujtohet gjithmonë, mbi të gjitha, për veprën e tij të shquar humanitare në shërbim të mirëqënies dhe shëndetit të popullit të krahinës së Labërisë! Si mik i tij, unë sot ndihem thellësisht i trishtuar! Lamtumirë, Xhafer, miku im i rrallë, intelektual tipik i dalë nga gjiri i popullit lab, bir krenar i Labërisë!

MAESTRO KODRA

May 3, 2017 by dgreca

IJA IME E DASHUR ZËRE SE NUK KA QENË KURRË…/Nga Xhevair Lleshi/Binte dëborë e shkrifët. Salloni i tij mbushur me muzikën e zakonshme ndihej ngrohtë. Qielli sikur kishte rënë poshtë, përmbi pemë e bar. E shihje ashtu dhe të vinte keq. Gjithçka më tej se një hap ishte fshirë. Asgjë s’dukej e kjo të fuste në një ndjesi të bukur melankolie. Ai iu afrua Matildës me hapin e zakonshëm dhe e zuri për krahu. Ajo shihte jashtë dhe nuk ngopej me panoramën që dukej se psherëtinte nga një dhimbje e padukshme. Ditë vërtet e trishtuar. Atij, Maestro Kodrës, që ende s’i kishte larë duart nga bojërat dhe ngjyrat, i bëhej se një darë mbytëse e shtrëngonte në fyt. Një piktor kubist, ndoshta i fundmi i tyre, e kishte të vështirë ta zotëronte veten ndryshe. Matilda nuk e ktheu kokën por vazhdimisht mendonte për të. Bardhësia e kishte përfshirë edhe atë në shpirt. Pastaj u kthye papritur si të qe kujtuar për diçka të fshehtë.

Ibra, miku im i dashur, sesi më vjen që s’më ke folur për vendlindjen tënde. Kjo ditë me kaq dëborë më shtyn të të pyes. Si është ajo?

Maestroja qeshi lehtë dhe fytyra i mori një pamje të rrallë.

Ilda, ah, një ditë si kjo kërkon përralla dimri. Dhe unë i dua përrallat shumë, sepse thjesht më kanë munguar. Po do ta tregoj atë përrallë që ty të ka ngasur.

I hodhi dorën ngarkuar me ngjyra ylberi në qafë (ajo ia pëlqente duart e mëdha mbuluar me plot qime të hirta e të ashpra!) dhe e puthi në faqe.

Ildë, e mira ime, të dua! Dhe ti më do, e di. Dhe pse më do kërkon të dish rrënjët e mia. Vendi im është i ashpër, por unë kam lindur në pjesën e butë, aty ku ka plot hire, det, fushë, kodra, lisa, pamje magjepsëse, aq shumë diell dhe po aq melankoli. Ai vend u ngjan këngëve të bukura që kanë nostalgji e që këndohen me shpirt. Ato këngë ne i duam fort, se na bëjnë të derdhim edhe lot. Eh, lotët! Imazhin e nënës e kam të përhumbur. Por e ndiej afër ende edhe sot. Më bëhet një psherëtimë e çuditshme që më shoqëron në çdo hap që hedh. Një frymë si ajo kurrë s’të lë në baltë. Deshte të më rriste njerka, sepse im atë, Murati, ishte kurdoherë në det, por nuk mundi dot. Nuk iu afrova kurrë, sepse edhe ajo më largoi, me sa dukej s’kishte shpirt të butë. Dhe im atë e gjeti rrugën e përshtatshme. Më çoi në konvikt në Durrës e Tiranë. Gjeti miq, apo gjeti para këtë nuk e di, por, sido që të jetë ishte një zgjidhje, sepse mungesa e tij në shtëpi krijonte të zmadhuar projeksionin e sime mëje dhe unë rrija me të, flisja me të, haja me të, lozja jashtë me të. Domethënë me hijen e me shpirtin e saj të butë. Vetëm kur nuk e ke një gjë e kupton se ç’hall i madh është. E pra, mikja ime e zemrës, u rrita pa nënë. Nëna ime e ka emrin IJE, sepse nënave në fshatrat e Ishmit u thërresin IJE. Dhe ashtu mbeti tek unë. Nëpër tym e shoh edhe tani, atje në mes të dëborës që bie e bie pa pushim, me ca sy të mëdhenj ngjyrë kafe të çelur e të përshkuar me aq elegancë nga një vijë e dukshme mes bebëzës, që i thonë edhe sot syshkruar, që më shohin veç mua me një babëzi të patreguar, të lodhur, të stërmunduar, të vuajtur e të dashuruar aq shumë pas birit. I vija vërdallë nëpër këmbë, i thithja aromën mjaltë të ëmbël, i fshihesha nën futë me një uri të jashtëzakonshme. Doja të haja. Kurrë nuk ngopesha. Kurrë. Uria e thellë e fëmijërisë të bën melankolik kur rritesh, por ama kur uria është e madhe të bën të çartur. S’ka trima më të mëdhenj se ata që kanë hequr të zitë e ullirit në vegjëli… (Matilda qeshi dhe dy pika lot i rrodhën faqes, të cilët i fshiu me nxitim me shpinën e dorës.) Isha i dhënë pas nënës sime. Dhe një ditë nuk e gjeta më. Kurrë nuk më erdhi afër. Asnjëherë. I tmerruar pyesja me fjalët e ngecura në fyt, edhe kur m’u desh të isha në shkollë, edhe në dasmën e dytë të tim eti, edhe në prehrin e gjyshes a të gjyshit, edhe para njerkës që, as për hatër, nuk diti të ishte nënë për mua… Ti do që të dish se ç’ishte Likmetaj, fshati im me dhjetë shtëpi mbjellë si bungët në majë kodrash. Dhjetë hané, i thoshin atëkohë. Frynte erë e marrë në majëkodrën e shtëpisë sonë. I dëgjoj akoma blegërimat e dhënëve, bulurimën e demit, pallmën e lopës së vetme dhe vërritjen e dhive. Ato më vijnë në mendje, sepse tetë vjeç më veshën shajake të reja dhe më nisën në shkollë, të bëhesha njeri i mësuar. Dhe fati im aty qe fshehur. Por edhe në klasë, edhe në oborr, edhe në konvikt, edhe në shtrat ishte nëna ime, hija e saj, zëri i saj, sytë e bukur e të shkruar që më qenë ngulitur aq thellë, e mendja më rrinte tek IJA. Imja. E bukura! Vejevija kudo me mendjen tek ajo dhe me këtë Hije pranë vetes u mësova. Bëja punë, rritesha, ushqehesha, mësoja, shihja ëndrra pa mbarim. Oh, ç’ëndrra kam parë! Nuk ta pret mendja! Shkoja ku t’më çonin këmbët, flisja me gjysma fjalësh, bëja vija si kot më kot në letra e mure të bardha. Më pëlqenin vijat që bëja me laps të zi. Lapsat atëherë linin vija të trasha, ishin dysh, me karbon të mirë, të zgjedhur. Dhe aty, buzë detit, në Durrës, në shkollën e vogël e akull të ftohtë përpëliteshim për të mësuar! Të mësosh duke u dridhur praj mardhjes së lemerishme! S’kisha as shokë, as shoqe. Vetëm me IJEN time, e cila çdo mbrëmje më tregonte përrallën me Shtrigën që vinte çdo natë te shtëpia jonë dhe kuvendonte me të. I kërkonte të shkonin te Floçka në det. I kërkonte miell nga lëndet e bungut, i kërkonte djathë nape dhe hirrë. Po, po, hirrë, se hirra është ilaç, as dhallë e as qumësht, diçka e zbërdhulët që del nga gjiza. E ku i di këto ti Ilda ime e mirë? Nuk ke si t’i dish. Këto i kam hequr unë. Kam pirë aq hirrë sa edhe sot kur më vjen fjala në buzë më dridhet mishtë. Kemi hequr keq. Unë e kujtoj turbull. Edhe diçka Ilda ime, kur e shihja detin nga shtëpia ime, më dukej i largët, i thinjur krejt nga përplasjet pas vetes dhe shkëmbinjve, ndonëse ishte aq afër sa i dëgjoje të gjitha fjalët që llomotiste, rënkimet, kurse në Durrës, edhe buzë tij nuk ia shijoje dot madhështinë dhe botën e tij të thellë. Më këpuste malli për shtëpinë time, për hijen e bungut, për pëllitjen e lopës vocërrake, për të dëgjuar cicërima zogjsh, për të gjetur trimërisht një gjarpër në ferrë, gjithçka. Më mblidhej një gjyç në grykë që s’më linte as të flisja e as të merrja frymë. Më nxehej kraharori i vogël dhe i dobët, i ushqyer keq dhe si i rrahur petë, saqë s’di ç’të them. Të gjitha, të gjitha i kam para syve, sido që nëpër mjegull. Një qiqërimë e tillë, e tejdukshme, e tejdukshme gjer në lodhje e mërzi, ma bënin të largët vendin tim, shtëpinë time, por që tani s’kam ku e gjej, s’kam dot as një thërrime të tyre. Dhe më mbeti si magji. Isha gjithnjë me veten time, me botën time të vogël, me hapësirën e pafundme para meje aq sa të hanin sytë. E, kur ulesh diku, në rrëzë të një mali, në gji të detit, apo edhe në shtrofull të erës, prapëseprapë ndihesh keq, nuk sheh dot më tej se hunda jote sigurisht mbetesh ngushtë: shpirti sikur lëngon, i mungon diçka e madhe, e largët, sheh edhe përtej së pamundurës. E, unë kam qenë gjithnjë me IJEN time të malluar, së cilës ia ndieja frymën, madje më bëhej se më ledhatonte, më tregonte me pëshpërima të largëta deti përrallat me Shtriga e me Katallanë, me Trima e Shtojzovalle. Dhe aq e madhe është kjo, Ilda ime e shtrenjtë, saqë edhe tani kur bie në gjumë më vjen në vesh ulërima e largët e detit, era që kuiste te dritarja ime e ngushtë dhe e mbyllur me kanata druri lisi, për lulet e pafundme që i mblidhja e nuk lodhesha një ditë. Ngjyrat e tyre i kam në sy. I dua, më merr malli… (e si i kam para syve ty s’të besohet!) Si? Duhet ta dish, shpirt, se gjithçka aq e vjetër për mua është e dashur, se ajo ka të bëjë vetëm me mua, asgjë për njeri tjetër, se unë jam një nga ata të rriturit pa IJE dhe më pas u bënë me HIJE, të goditur pas koke. Fati më goditi atje ku duhet, më trullosi, sigurisht, por më dha një të çarë të habitshme në tru, sepse e ndiej që e shoh botën ndryshe, jo vetëm nga ngjyrat po edhe së brendshmi, nën një efekt tjetërsoj perceptimi, sidomos në sy. E shkruara brenda irisit po më shfaqet ngadalë po me hap të sigurt, se ajo e shkruar në sy është IJA ime, është bërë hija e shpirtit tim. Edhe kur u bëra djalë i rritur shikimi im, Ilda sikur i shtangte të tjerët, edhe Nanën Mbretneshë e shtanga me shikim teksa i dhashë fletën e vizatuar prej meje dhe ajo, sytë e saj, ma dhuruan jetën pa shtangie dhe u bëra ky që jam. Se kush e di ku do isha syrgjynosur. Zoti i madh më ndihmoi, më dhuroi tjetër shikim, tjetër dashuri, tjetër zemër. Ç’madhështi, e imja! S’pata fat dhe rrugëzgjidhje tjetër. Dhe kurrë nuk do ta doja. Kurrë. Se duart e IJES më prunë këtu dhe Zoti i madh më dhuroi Ty! Të përgjërohem shpirt. Me gjuhë përralle po të flas sot. Ç’dëborë që bie, më duket se kanë lulëzuar bajamet dhe kumbullat, sheftelitë, ftonjtë dhe dardhët. Një det pemësh me lule. Nuk di si të bëj me këtë det përplot magji.

Ilda qeshi dhe ia shtrëngoi krahun duke ia puthur kurrizin ngjyra-ngjyra të dorës së tij të madhe si putër ariu.

Është dorë fshatari kjo, Ildë, është prerë dhe nisur për tjetër gjë, prandaj dhe është e tillë tërë gunga-gunga e me nyje të mëdha. Dora trashëgohet nga prindi, por IJA ime kishte duar të buta dhe vishej bukur. Tregonte kujdes, sepse nuk e panë kurrë (siç më kanë thënë) të mbante rrobë të palarë. Nëna ime, IJA, shpirt, vinte erë menekshe, erë portokall, erë manushaqe, erë shefteli! Edhe kur prekte një kakërdhi, ajo lahej me ujë finje dhe merrte dritë. Nën jastëkë na vinte një dorë të thatë manxurane. E ne shtëpitë i kishim rreth e qark manxuranë! Të mos hynin gjarpërinjtë. Nuk e durojnë dot, si djalli temjanin… Poo, këto i sjell në mendje, se isha aq pak me time më saqë nuk patëm kohë me njëri-tjetrin të shihnim vrug apo ndot. Në kujtesën tonë mbeti vetëm e bukura, e mira, e bardha. Më qeshet sa herë më bie në hatër…

Po… Ç’po ndodh sot me ty, i dashur?

Kot. Sa për të thënë një gjë që e kam peng në zemër. Dëbora nuk sjell kurrë mërzi. Po ti?

Kam gjetur një shpirt të ri. Hera e parë. Po zbuloj një poet…

Ç’është kjo gjë?

Kjo është diçka e pabesueshme.

Matilda vuri buzën në gaz ku dukej qartë njëfarë ndrojtjeje, që s’ di nga mund të shkaktohej, ndonëse ndihej në çdo fjalë një dhimbje e thellë. Veçse çdo fjalë ishte aq e kulluar. Si shpirt. Edhe po të ishe i nervozuar, papritur do qetësoheshe, madje të largohej edhe po të kishe në mendje diçka të keqe. Shpirti i kulluar e ka këtë veti. Do të ngurroje patjetër sapo ta shihje, s’bëje dot ndryshe. Të shikonte me sy krejt në delir, me një shprehje të hatashme që nuk të hiqej kurrë nga mendja. Maestroja dukej vërtet në jerm, një gjë e ildisur me pe floriri kur ngjizet mbi një mëndafsh dashurie. E ëmbël? E këndshme? Jo, janë pak, fare pak. Natyrisht, kështu do ndodhte, s’mund të bëje dot ndryshe, do t’ia gllabëroje çdo fjalë me padurim, pa ndjerë as lodhje e as bezdi, ndërsa sfondi ishte i magjishëm si në botën e përrallave. Ai sikur kishte frikë se mos nuk i thoshte dot të gjitha. Sikur donte të tërhiqej, por tashmë s’mund të bëhej ndryshe. Ishin hapur portat e shpirtit kanat më kanat dhe nga burimet e pragut të vjetër dilte një ujë kristal. Si i erdhi kaq papritur kjo magji e sinqertë të treguari? Muzika e fshehur në thellësi të sallonit u bashkua me të qeshurën e lehtë të gruas së bukur, ndonëse tonet e ulëta ndiheshin krejt melankolike.

Më duket se e humba fillin, e dashur, por s’do të resht, sepse jam përfshirë krejt nga malli i madh që më përvëlon. Malli e ka strehën në shpirtin tim. Por, ama, ta dish, vuan shumë. Ky shpirt, Ilda ime, më përvëlon. I ka të vrarë gjunjët, zemrën e ka të thyer, shikimin brenda të trembur. Eh, ma ndriti zoti i madh, më bekoi dhe m’i la pas vetiu sytë e shkruar të nënës, këngën dhe gjëmimin e detit, erën që fryn dhe ma sjell tek hunda pjalmin, aromën dehëse të luleve, blegërimën e qingjave, zukatjen e bletëve, mizërimin e vapës, flladin e mbrëmjes, dehjen që të jep agimi dhe fuqinë që të dhurojnë rrezet e para të diellit! Ti s’i ke parë kurrë këto gjëra, shpirt dhe mua më vjen keq, se kjo është një mungesë e madhe. Se vuajtjet e fëmijërisë ta pasurojnë jetën dhe të bëjnë njeri! Vërtet e kam, nuk tallem, se po shoh vijën e përkulur të buzëve të tua. Ai që s’i ka provuar këto fisnikëri të thjeshta do ketë gjithnjë mungesa të mëdha në shpirt. Janë ato që të japin shijen e poezisë dhe vijën melodike, janë tinguj kitare në mbrëmjen e bruztë, janë dashuri me shikimin e parë, mrekullia e gjërit. Frymë. T’i hedhësh këto në telajo nuk di të gjej fjalë të tjera më të fuqishme, fjalë zemre që t’u japë ngjyrë, t’i lakojë në vija, t’i mbërthejë plot elegancë në simbole. Se ti e di që unë çdo gjë e shoh dhe e flas me simbole, sido që gjuha e ngjyrës është nga më të çmuarat në këtë botë. E vështirë, s’ka më të vështirë, por e jashtëzakonshme në bukuri. Të trallis. Dhe unë këtë e besoj fort. E dua me ashk.

Ta sjell një çaj? E kam vënë.

Po mirë, nëse s’të pengon… Nejse, magjia u prish.

Vetëm Shqipëria jote t’i prish magjitë…

E di. Shqipëria ime. Fantastike! E mira ime e burgosur, e lënë jetime, si unë që mbeta pa IJEN…

E mbushe dhe e derdhe kupën e mallit Ibër…

Kurrë s’ka për t’u derdhur malli im Ilda ime…

Unë e shoh ndryshe.

Kaleidoskopi im, e di, është tjetër.

Faleminderit…

Ç’është ky falënderim? Më ndihmo zot.

Kam etje, etja po më çmend,

Të bie përmbys mbi gjoksin tënd…

Këndoi shqip. Vetëm zëri i lahutës mungonte.

Si e ka emrin poeti?

Është nga një fshat me emrin e Jul Qesarit që nga koha e Romës, Qesarat i thonë. Qazim e ka emrin poeti…

Kazim?

Jo, zemër, ti nuk e shqipton dot. Qazim! Nuk ia mbaj mend mbiemrin. E lexova te gazeta Drita… U qasën të dy te dritarja. Po binte mbrëmja. Dëbora nuk reshtte me një mbretërim hireplotë. Maestros po i hanin duart për punë. I la mënjanë dhe u krodh në një puthje përplot hir… Dëbora mbeti e ndriçuar gjatë gjithë asaj mbrëmjeje të gjatë nën magjinë e përrallës, përthyer në simbolet dhe ngjyrat e Maestro Kodrës…

ÇKA DO TE NA TREGOJE ALI IBISHI I T’PLANIT TE KRASNIQES?

April 22, 2017 by dgreca

(Ose … ishin burgosur kengetaret por kurr nuk u burgos kanga…)/

1 Ali-Ibishi ok

Ne Foto:Ali Ibishi i T’planit/

-Po hedh shtat nje liber interesant i nje figure interesante me nje veprimtari „armiqsore“ dhe patriotike rreth 8 dekada. Me fjalet e arta te Ali Ibishit per formesimin e librit me kujtime po punon zotri Avni Toska, mik e dashamirë familjar i kengetarit te shquar te T’planit te Krasniqes. Krejt rastesisht e zbulova „kete sekret“ dhe une si njeri qe nuk i mbaje sekretet po ja hjek dueqit, po ja shploj duvakun…, vetem me nje rrefejze te cilen e ka rregjistruar besnikrisht Avniu por që rastesisht e degjova edhe vet une para pak ditesh nga goja e Ali Ibishit. Qe‘ pra, lufta e klasave ka pasë 100 te zeza por ama ka patur jo pak komuniste e kuadro deri drejtues kryesor rrethi qe jane perpjekur ta zbusin e kanalizojne me njerzillek!

Nga Zeqir Lushaj/

Ishte viti 1966, muaj Korrik. Rrethin e Tropojes e drejtonte si sekretar i pare i komitetit te partise Ali Kruja. Kryetar komiteti ishte Mehmet Ramë Dollapi, ndersa dega e puneve te brendeshme dejtohej nga Idriz Shehi. Ishte perfunduar rruga e makines qe lidh T’planin me Mollë Kuqen. Ky ndertim lidhi fshatin tone me rruge makine me zonat e tjera te rrethit. Ne at’ kohe punimet i projektoj dhe i ndoqi ne zbatim Sokol Meta e Shaban Nimani. Ne inagurimin e kesaj vepre merrnin pjese krejt udhheqja e rrethit te Tropojes, pra Ali Kruja, Mehmet Rama, Idriz Shehi si dhe kuadrot kryesore te ushtrisë.

Festa u ba ne qender te fshatit ne shtepine e kultures ku u shtrua edhe nje drekë. Ne kete takim solem u ftuam edhe une Ali Ibishi si dhe vellai im (i ndjeri) Daut Ibishi. Une dhe Dauti ne at‘ dreke i kenduan 5-6 kange te Malesise se Gjakoves. Sekretarit te pare te partise Ali Krujes i bane shume pershtypje edhe kanget dhe melodite karakteristike me te cilat i kenduem ato shoqruar me dy çifteliat tona tradicionale. Ai iu drejtue kryetarit te koperatives te aso kohe Zeqir Mehmeti duke i thane se ‚keta dy kengetar vellezer a e kendojne kangen asqerçe siç i thoni ju tropojanet, pra kangen e kushtrimit?

-Po shoku sekretar ju pergjigj kryetari dhe ne filluam menjehere asqerçen qe mund te thom se at‘ dite e kenduam me nje temperament shume te veçantë. Ali Krujes i bani kaq pershtypje kjo kange dhe ky interpretim sa e nxori revolen e qelloi 7 here ne hava per ti bere jehone kanges asqerçe te Tropojes.

Ne at‘ dreke ndodhej edhe nje instruktor i komiteti te partise se rrethit te Tropojes Kasem Shpati. Ali Kruja iu drejtue Kasemit;-Pse nuk i kam ndigjue keta te dy kengetarë as ne radio Kukesi e as ne radio Tirana? Bile nuk i kam degjue as ne takimet kulturore te rrethit!

Ne bisede e siper, Shaban Nimani i tha qe keta dy kengetarë-vellezer, Ali e Daut Ibishi kane qene te denuar dhe kane ba disa vjet burg politik…!

-Para sa kohesh, -pyeti prap Ali Kruja?

-Para 10 vjetesh , -ishte pergjigjja.

Mbas nje heshtje te shkurter sekretari i pare Ali Kruja iu drejtue publikisht kryetarit te deges se puneve te brendeshme Idriz Shehit duke i thanë:-Shoku Idriz Shehu, -ti si kryetar i deges së PB te rrethit a kie ndonje te metë a defekt politik ne biografin tande?

-Po shoku sekretar, pasha besen e burrave i kam edhe une dy-tri kleçka politike…!

-Po ti shoku Mehmet Rama, – ju drejtue kryetarit te komitetit?

-Po, edhe une kam kleçka biografike shoku Ali, qe‘ pergjegjja e prere edhe e Mahmetit….!

Ndigjoni ketu, -tha Ali Kruja: – Edhe une si sekretar i pare i komitetit te partise se rrerthit kam bile shume kleçka e probleme ne biografi…Aty, Ali Kruja dha porosi qe keta te dy kengetarë duhet te inçizohen ne radio e keto kenge te bukura ti ndigjoje i gjithe populli.

Dhe at’here fjala e drejtuesve kish peshe te madhe. Menjehere na derguen ne shtepi te kultures ne rreth ku na inçizuan 5 kange ne studio nen drejtimin e Bashkim Gjyriqit e Haki Zllamit. Nje nder ato kange ishte kanga e kater deshmoreve t’planas qe ishin vrare ne Arveje ne lufte me bandat e kohes ne vitin 1945. Kanget u kenduen disa here ne radio Kukesi ne vitin 1966 por…, (!!) nuk u ndigjuen ma!Me gjithe porosite edhe per inçime te tjera, me kalimin e kohes erdhi duke u ashpersue lufta e klasave dhe krahas shume gjana te tjera u vra edhe kanga e vellezerve Ibishi të t’planit. Edhe ma vone kenduam thuajse ne te gjitha dasmat e malesise derisa lufta e klasave u acarue aq shume…

Bile, edhe ne periudhen e burgut politik gjate dhjete vjeteve kemi kendue shume vellezerit Ibishi. Sidomos te shtunave e te dielave kishim shpesh program te veçnte bashke me programet e ansamblit shtetror te Tiranes…

Ne burg, -vazhdon tregimin Ali Ibishi, e bana vet çifteline me paguren e ujit prej alumini si dhe mandolinen me mjete rrethanore.Gjate dhjete vjeteve te burgut, kanget tona ndigjoheshin me shume dashuri e ambelsi nga te burgosurit politik, nga personali i sherbimit , nga oficeret si dhe personalitete qe vinin aty. Pra, si me thane, ishin burgosur kengetaret por kurr nuk u burgos kanga……!

Por nder kujtimet ma te bukura te kanges, mbesin vitet e para te çlirimit kur me kanget tona, pra te vellezerve Ali e Daut Ibishi u organizuan ekspedita ne tere rrethin e Tropojes per te perhapur kanget bukura malesore. Ne disa nga keto ekspedita, aso-kohe, jemi shoqruar nga kuadro kryesor te kohes si Sadik Bekteshi, Beqir Ndou etj etj. nga qendra e rrethi….!

Ali Ibishi flet. Dhe kallxon drejte, pa leqe, pa ilustrime as mashtrime, pa mllefe as pasione te shfrenuara… Alia flet e te tjeret shkruajne… Keshtu pra -Po hedh shtat nje liber interesant i nje figure interesante me nje veprimtari „armiqsore“ dhe patriotike rreth 8 dekada. Me fjalet e arta te Ali Ibishit per formesimin e librit me kujtime po punon zotri Avni Toska, mik e dashamirë familjar i kengetarit te shquar te T’planit te Krasniqes. Krejt rastesisht e zbulova „kete sekret“ dhe une si njeri qe nuk i mbajë sekretet po ja hjek dueqit, po ja shploj duvakun…, vetem me nje rrefejze te cilen e ka rregjistruar besnikrisht Avniu por që rastesisht e degjova edhe vet une para pak ditesh nga goja e Ali Ibishit, ne Tiranë.

Qe‘ pra, lufta e klasave ka pasë 100 te zeza por ama ka patur jo pak komuniste e kuadro deri drejtues kryesor rrethi qe jane perpjekur ta zbusin e kanalizojne at‘ me njerzillek!

Ali Ibishi me psikologun Arif Hoti, “Ambasodor i Paqes”/

SHAKAJA

April 19, 2017 by dgreca

Ese nga Ilir Levonja/

Brenda një harku prej njëzetegjashtë minutash, në pesë kontinentet, në qindra gjuhë u perhap lajmi i shuarjes së Markezit (Gabriel Garcia Marquez). Herët në mëngjes, maestroja u pati thënë atyre përreth (njerëzve të familjes) të shkonin e të bënin punët se, asgjë nuk kishte për të ndodhur. Vdekja kishte bërë një shaka, pastaj ishte larguar.

Mjeshtrin që e kishin gjetur duke qarë, për shkak të fatit të pashmangshëm që i kishte dhënë një personazhi, (ndofta një nga ata qindra që sot na gëzon ne. Si Aurelio Buendia përshëmbull tek Njëqind vjet vetmi. Apo Florentino Arisa tek Dashuria në kohërat e kolerës etj…) tashmë po luante edhe me veten sikur të ishte një i tillë. Njëri nga personazhet e tij. A njëri nga personazhet e njerëzimit. Ai, brenda realitetit magjik kolumbian. Ai, brenda jetës. Midis një europiani nga Iberia dhe një Indiosi nga rrëpirat e tropikut. Në fund të fundit janë krijesa të kolonizimit.

Nuk ka asnjë dyshim. Çfarë ai krijoi, pavarsisht trillit, apo këmbënguljes së tij të vazhdueshme…, kur thoshte se, gjithçka fillon nga imagjinata, me gishtin tregues tek tëmthat, ka patur përjetësisht bekimin e tij. Dmth, ai besoi verbërisht në atë që krijoi. Një botë të cilën ne e kemi nëpër duar.

Isha duke punuar dhe ndjeva më shumë se beftin, magjinë e fjalës së tij. Ne jemi shok në facebook. Kemi bërë dhe humor me fotot e tia, ku ai, Gaboja lexonte Markezin. I shtrirë, gjithë kënaqësi na dëshmonte një libër me emrin e tij në kopertinë. Po patriarku, ka të drejtën të mburret me veprën e vet.

Në këto çaste, në këtë moment që jam duke hedhur këto rreshta, numri i ndjekësve në faqen e tij është 4,207 503 dhe vazhdon. Ja përse është një botë që e kemi nëpër duar.

Një titull i tij kap mbi pesëdhjetë milionë .

Të paktën pata mundësinë ato çaste të falenderoja atë, që na i solli në Shqipërinë tonë, Aurel Plasarin. Por edhe të tjerët përmes të cilëve e lexova. Si Mira Meksi a Robert Shvarc, Nasi Lera. Janë plot. I tillë është Markezi, me njerëz plot.

Ndjeja, jo nevojën të ngushëlloja për vdekjen e Gabos, por të të ngushëllohesha. Në rastin konkret, të humbjes së njeriut të racës, apo mikun në listen e facebook-ut.

Asesi të patriarkut.

Dhe mu kujtua ëndrra e tij, mbi vdekjen. Kur e varrosën, kur shokët, të njohurit i dhanë lamtumirën. Ai nuk u besonte syve. U ngrit e, i ndoqi nga pas. Tek porta e varrezës ata ndaluan. Kryepërdhe’ e me gjysëm zëri i thanë që, ti nuk mund të vish me ne. Ti duhet të rrish këtu. Dhe ai qëndroi, duke pëshpëritur, se, të vdesësh paska kuptimin që të ndahesh nga miqtë e tu.

Pra, sërish me shaka. Dhe u ul diku të të ripërtypte me mendje kohën e shkuar. Jeta është e vetmja lumturi që na vjen pa e ftuar, tha ai.

Gabriel Garsia Markez është ndoshta i vetmi shkrimtar, i cili gëzon suksesin absolut. Nëse do të shpreheshim me gjuhën e politikës, tejkalon çdo kourum votash. Pra votohet me shumicë. Ndofta për shkak të trajtimit magjik që ai i bën jetës. Ndofta për shkak të ekzistencës së shakasë midis anëve. Për shkak se edhe vepra ka, kaq shumë karaktere, magji prej ëndrrash, ngjyra karaibesh etj. Sa zor t’i shpëtosh ndikimit.

As unë nuk kam bërë përjashtim…, u përpoqa të bëja një nga kurat e doktor Huvenal Urbinos. (Personazh i tij tek Dashuri në kohërat e kolerës. Ose i shoqi i Fermina Dasës). Me hudhrën në mëngjes. Pasi mendoja të largoja të gjitha të këqijat nga trupi im, një herë e përgjithmonë. Mirëpo më vajti tensioni në fund të këmbëve, aq sa ime më, mu duk një fantazmë me fshesë në dorë. Pastaj mos të flasim për përpjekjen në ndërtimin e frazës.

Megjithatë është edhe ai vet, që e shpjegon kështu ngjizjen. Brenda meje ekzistojnë dy botë. Dhe siç e shikoni, unë i kam duart plot. Në njerën është ajo e gjyshit, kolonelit plot me luftra civile. Në tjetrën ajo e gjyshes, kaq e bukur, kaq me fantazi, tërësisht larg prej këtij realiteti. Dhe unë zgjodha këtë të dytën, botën e gjyshes.

Kur jetoja në Lushnje, e, lexoja Markezin. Bota e Karaibeve, njerëzit, etj…, se si më dukeshin. Megjithëse e kam çekur pjekjen e temave, pasi besoj në një far realiteti magjik edhe tek ne. Si përshembull Vjeshta e Xheladin Beut e Mitrushit tonë. Dhe Vjeshta e Patriarkut e El Gabos. Subjekte që tashmë i kam publikuar në librin me ese Hiret e Letërsisë Moderne Shqipe. Apo indicje si Rrno vetëm për me tregue e At Zef Pllumit. Dhe Jeto për të treguar, që sapo doli, e El Gabos.

Gjithsesi tani unë jetoj në brigjet e detit të Karaibeve. E kam lundruar dhe kam shkelur edhe në avulloret e lumenjëve të Florentino Arisës. Punoj me kolumbianë. Dhe gjej një spjegim. Që gjenia e tij është pjesë e së tërës, e asaj bote që quhet populli i tij.

Më kujtohet se asaj darke ndalova në një lokal kolumbianësh. Ata edhe me vdekjen bëjnë shaka.

***

Një mëngjes më pas…

Kur hapa Kopmjuterin. Pata një sms. Ishte Gaboja.

Ja çfarë më shkruante.

”Mos ma hiq emrin nga lista e miqve në facebook. Do flasim prapë. Biles ua thashë këtë dhe vdektarëve, të njohur e të panjohur”.

I yti El Gabo

***

Eshtë koha të jetojmë.

Mark Juncaj: Kurimi i vartësisë së alkoolit

April 17, 2017 by dgreca

Nga Ermira Babamusta/Mark Juncaj është sportist amerikan me origjinë shqiptare që njihet me emrin Mark Superfit. I lindur dhe rritur në Detroit, Miçigan nga dy prindër shqiptar, Kola dhe Tolja Juncaj, nga Hoti, afër Tuzit të Malit të Zi. Ai ka mbaruar diplomën universitare në Manaxhim të Biznesit, dhe tani po ndjek studimet për Teologjji, Bachelor, në Miçigan.

Pas suksesit në katër sporte në bejsboll, futbollin amerikan, basketboll dhe hokei, Mark Superfit tani është ekspert i fitnesit (Instagram: @Marksuperfit) si dhe mbështet kauzën për kurim ndaj alkoolizmit dhe vartësisë. Është kreytari i Komitetit Shqiptar të Alkolizmit/Adiktimit në Detroit, Miçigan, dhe planifikon të themelojë fondacionin e tij po me të njëjtin emër në shërbim të familjeve dhe të rinjve shqiptarë që kërkojnë kurim nga alkoolizmi. Po ashtu ai shërben dhe si “spokesperson” folës motivues për kompani të ndryshme, midis të tjerave edhe “Raising the Bar Detroit”, fondacion bamirës për të rinjtë.

Gjatë karrierës së tij të suksesshme në sport ka fituar disa kampionate kombëtare. Në bejsboll ka fituar 2 kampionate, dhe ka thyer çdo rekord të bazës. Ka fituar 5 kampionate të qytetit të Detroitit, dhe dy herë vendin e dytë në ligën verore të kampionatit kombëtar për shtetin e Miçiganit. Në hokei ka fituar 5 kampionate liga të qytetit, dhe ka marrë 5 tituj. Në basketboll ka fituar disa turne kampionate dhe ka drejtuar skuadrën në pikët fituese.

Mark Juncaj (Mark Superfit) shpreson të udhëtojnë nëpër qytete të ndryshme shqiptare të flasi për kurë ndaj abuzimit me alkolin dhe shëndetin. Ai është i pari që mbajti takimin në gjuhën shqipe për shërim dhe kurim me shqiptarët e Miçiganit, aprovuar nga selia qëndrore e Nju Jorkut. Momentalisht ai ka marrë përsipër projektin e përkthimit nga anglishtja në shqip librin “12 hapat”, që nuk është bërë asnjëherë më parë në shqip dhe shpreson ta shpërndajë këtë libër te takimet dhe seminaret që do zhvillojë.

Intervista me sportistin, dhe ekspertin e fitnesit Mark Superfit

Duke qenë sportist për shumë vite çfarë keni mësuar nga sporti dhe sukseset e arritura?

Mark Juncaj: Si sportist e kam patur për nder dhe privilegj të jem pjesë e ekipit. Duke patur mentorë afër meje, jo vetëm që mësova se lidershipi i jep forcën njeriut për të gjetur motivimin e duhur në vetvete, por dhe jep inspirim që i gjithë grupi të jetë së bashku dhe të arrijë sukses si një ekip i bashkuar. Duke qenë pjesë e disa ekipeve sportiste në Detroit, Miçigan kjo më dha nderin dhe respektin të përfaqësoj qytetin tim dhe shtetin e Miçiganit në shumë kampionate kombëtare dhe të sjell fitore për ekipin tim.

Çfarë vlerëson në rolin tuaj si mentor me punën me të rinjtë?

Mark Juncaj: Të punoj me të tjerët kjo është pjesa më e rëndësishme e jetës dhe punës time sot. Nëse i zgjasim duart për ndihmë dikujt pa pritur asgjë në kthim, kjo krijon një kulturë të mrekullueshme që influencon çdo person rreth nesh. Ndjehem shumë i lumtur kur shoh që njerëzit përreth meje po arrijnë ndryshime pozitive afatgjate në jetën e tyre, dhe po jetojnë një jetë me qëllim dhe plot kuptim.

Si lindi bashkëpunimi me fondacionin “Raising the Bar Detroit”?

Mark Juncaj: Jam spokesperson dhe model që përfaqësoj imazhin e fondacionit bamirës në Detroit “Raising the Bar Detroit,” që është një kompani e mrekullueshme në shërbim dhe përkrahje të fëmijëve dhe të rinjve në Miçigan. Fondacioni ka për qëllim përmirësimin e kualitetit të jetës dhe ngrejnë fonde si dhe organizojnë aktivitete të tjera për të sjellë mundësi të ndryshme për zhvillimin dhe ecurinë e të rinjëve sot. Themeluesi Marco Polo Italiano ka patur një impakt të madh në jetën e të rinjëve në Detroit. Vështirësitë që kemi kaluar vetë në jetë na bashkon në idealin tonë të përbashkët për të ndihmuar rininë të eci përpara dhe të arrijë sukses.

Në fitnes njiheni me emrin “Mark Superfit”. Cilat janë këshillat tuaja për shëndetin si ekspert dhe këshilltar i fitnesit?

Mark Juncaj: Ruajtja e shëndetit krijon balanc në jetën tonë. E kam trajnuar veten të punoj në dobësitë e mia, dhe jo në pjesët që jam i prirë të avancoj. Po këtë këshillë ia jap edhe të tjerëve sepse është diçka që aplikohet edhe në pjesët e tjera të jetës. Shumica prej nesh bëjmë atë që dimë më mirë apo më të lehtën, sepse kemi frikë të dalim jashtë zonës tonë të rehatisë. Duke u përqendruar në anët tona më të dobëta, kam mësuar se këtë mentalitet ne vetëvetiu e kalojmë edhe në pjesë të tjera të jetës tonë, duke krijuaj balanc.

Një jetë e shëndetshme të çon në një jetë të mrekullueshme të balancuar. Kam vënë re që ato njerëz që avancojnë në dietë të shëndetshme dhe fiskulturë, ato kanë edhe një qëndrim pozitiv që shihen dukshëm në të gjitha pjesët e jetës së tyre.

Gjithmonë i këshilloj klientët e mi të krijojnë vese të mira, të mos hajnë ushqime jo të shëndetshme, të cilat të çojnë në sabotim të vetes. Duke e vënë veten në pozicionin më të mirë për sukses, është mënyra më e mirë për të qëndruar më gjatë në rrugën e duhur të shëndetit, dietës dhe fiskulturës.

Mark, jeni lindur dhe rritur në Amerikë, nga dy prindër shqiptarë. Çfarë nënkupton kultura shqiptare për ju?

Mark Juncaj: Të jesh shqiptar do të thotë të jesh të jesh kampion. Si komb kemi një forcë nga brenda që ia tejkalon të tjerëve. Unë kam lindur shqiptar dhe i dua shumë shqiptarët. Me të vërtetë nuk ka më mirë se të jesh shqiptar. E dua kulturën time shqiptare dhe shqiptarët. Ka aq shumë kuptim po edhe përgjegjësi të qenurit shqiptar. Ne jetojmë, ne duam, ne ecim para! Jemi rritur si komb dhe kemi treguar çdo të thotë të punosh shumë dhe të jetosh një jetë me qëllim. Vlerësoj më tepër nga kultura shqiptare mundësinë dhe vlerat për të dashur miqtë, familjen me gjithë zemër, dashuri dhe mikpriktje. Nuk mund ta përshkruaj me fjalë dashurinë dhe respektin që kam për shqiptarët dhe kombin shqiptar. Dua të jap kontributin tim ndaj komunitetit shqiptar.

Cila është marrëdhënia juaj me komunitetin shqiptar?

Mark Juncaj: Jam i përfshirë dhe angazhuar me komunitein shqiptar në Miçigan dhe në Nju Jork. Së shpejti shpresoj të udhëtoj nëpër qytete shqiptare me projektin që po merrem tani. Besoj se Zoti më ka dhënë qëllim jetës time, duke përdorur historinë time të ndihmoj shqiptarët. Unë kam për qëllim të ndihmoj të rinjtë dhe familjet që varen nga alkooli dhe adiktimi. Jam duke përkthyer librin “12 hapat” nga anglishtja në shqip që ndihmon si të largohesh nga alkoolizmi. Dhe dua ta shpërndaj librin kudo për shqiptarët për të ndihmuar të varturit nga alkooli. Vartësia nga alkooli është një problem social dhë sëmundje e dëmshme për shëndetin fizik dhe mendor.

Na trego pak më tepër për angazhimin tuaj me komunitetin shqiptar në luftën kundra alkoolizmit dhe vartësisë ndaj saj?

Mark Juncaj: Të jesh shqiptar vjen me shumë krenari! Shpeshherë kjo na çon të bëjmë gjëra të mëdha. Por nga ana tjetër kemi krijuar një kulturë duke patur frikë në disa tema. Si shqiptarë, besoj që jemi njerëz të mrekullueshëm, me aftësi për të arritur gjëra të mrekullueshme. Por në disa tema tabu, për arsye të turpit, fajit dhe frikës, na mungon mbështetja e duhur për të përballuar disa pjesë të jetës. Kjo është një nga frikët më të mëdha të komuniteti shqiptar kur bëhet fjalë për adiktimin dhe vartësi në alkool. Reputacioni do të thotë gjithçka për ne shqiptarët.

Nganjëherë problemet tona sociale bëhen aq të madhe dhe paralizuese kur kemi frikë se një shqiptar tjetër do i marri vesh problemet tona, saqë disa e kanë më të lehtë të tregojnë se kanë një sëmundje vdekjeprurëse ose vuajnë nga kanceri sesa të tregojnë apo pranojnë që janë vartës të alkoolit. Kjo frikë duhet të ndalojë tani! Ky është qëllimi i punës time, t’i jap fund kësaj frike dhe të ofroj rrugë për shërim dhe kurë. Dua t’i tregoj shqiptarëve që nuk është turp të dështosh dhe se egziston mundësia për të qenë dikushi sërish në jetë, pavarësisht problemeve që njeriu ka kaluar. Njeriu mund ta mbajë kokën lart edhe pas rrëzimit apo dështimit në jetë.

Duke u përpjekur, duke punuar shumë, ne mund të arrijmë shumë gjëra. Nëse ndryshojmë atë çfarë bëjmë apo si veprojmë, ne mund të ndryshojmë atë që mendojmë. Nëse bëjmë gjëra pozitive, atëherë ne do mendojmë pozitivisht, dhe do kemi mundësinë të prekim njerëzit përreth nesh në mënyra të pabusueshme.

Cilat janë planet e tuaja për 2017?

Mark Juncaj: Momentalisht jam kryetar i “Albanian Committee for Alcoholism/Addiction” (Komiteti Shqiptar i Alkolizmit/Adiktimit). Zhvillova takimin e parë mbajtur ndonjëherë në gjuhën shqipe për shërim nga alkoolizmi/adiktimi në Miçigan, që është nëshkruar dhe përkrahur nga kryeqendra e klubit “Alkolikët Anonim” në New York. Planifikoj të themeloj fondacionin tim “Komiteti Shqiptar i Alkolizmit” për të ndihmuar ato që po vuajnë nga adiktime dhe vartësi të ndryshme. Shpresojmë të kemi mbështetje kudo, në mbarë botën, për të ndihmuar në veçanti shqiptarët që vuajnë nga alkoolizmi dhe vartësia dhe për të sjellë kurën e duhur.

Qëllimi i fondacionit është të krijojë një sistem përkrahje dhe mbështetje për shqiptarët, duke i ofruar ndihmën e duhur, dhe të krijojmë një program që të çon në kurim dhe sukses. Do na duhet ndihma e të gjithëve në mënyrë që sistemi që do krijojmë të funksionojë për një kohë shumë të gjatë. Do na duhet kohë, por me kujdes dhe dashuri nga njerëzit mund të arrijmë çdo gjë. Dhe me Zotin asgjë nuk është e pamundur.

Për projektet më të fundit mund të më ndiqni në rrjetet sociale: në Instagram @Marksuperfit https://www.instagram.com/marksuperfit ose në https://www.facebook.com/MarkSuperfit.