(Pritmëria kotnare)/
Shkruan:Rexhep Kasumaj,Berlin/
Qeveria e Kosovës mblidhet me ngut. Anëtarët e saj: shqiptarë, romë, ashkalinjë, turqë, malazezë e serbë, të vranët e të shqetësuar presin kumtin. Veçanërisht shqiptarët duken të tronditur. Janë lodhur e këputur nga orë e gjendje të jashtëzakonshme. Dhe, kushedi pse, kjo ditë u kujtonte dramën e tyre të përgjakur.
Flet së pari, gjithë rëndesë, Premieri Isa: Të nderuar ministra, temë e vetme e seancës së sotme është situata e krijuar pas shpërthimit të revoltës popullore, nxitur nga cilësimi i ultë pezhorativ që i bëri Ministri Jabllanoviq qytetarëve të Gjakovës. E, ata janë pjesë e popullit të Kosovës, ndaj dhe reagimi i tillë kolektiv na duket i natyrshëm e legjitim.
(Heshtje. Askush nuk flet një fjalë. Të gjithë hezitojnë)
Pastaj Premieri vijon: Z. Jabllanoviq, Ju duhet të reflektoni më thellë.
Ministri Jabllanoviq përgjigjet menjëherë: Përse?
Premieri: Si përse? Nuk prek aspak komocionin tuaj politik mëllefi popullor?
Jabllanoviqi: Unë kam kërkuar ndjesë dhe kjo mjafton. Ç’duan ata më shumë?
Isaja: Populli nuk Ju do!
Jabllanoviqi: Cili? Unë kam popullin tim. Kurse këto turmat që morën udhët s’ju duan as Ju!
Isaja: Nuk e di, por kërkohet, madje ultimativisht, largimi Juaj.
Jabllanoviqi: Më falni, përkthimi çalon e nuk kuptoj mirë!
Isaja: Anipse serbishtja ka status qarkullimi oficial, Ju, për të
lehtësuar punë, duhet të mësoni shqip. Kjo është gjuha e shumicës, të cilën ai që nuk arrin ta njohë ose është injorant ose shoven!
Jabllanoviqi (me një nëqeshje ironike): Si? Po unë atë bëj. Flas pikërisht atë gjuhë.
Isaja (i skandalizuar krejt): Ç’thua ore? Ç’është kjo marrëzi? Shqipja është gjuhë e parë në Kosovë.
Jabllanoviqi (me një siguri sfiduese): Kosova është pjesë e Sërbisë dhe shqipja Juaj nuk mund të jetë gjuhë shtetërore!
Isaja (i gatshëm për një replikë të rreptë, por ruan qetësinë): Për këtë do bisedojmë sërish më pas. E tani, për arsye të ndjeshmërive konjukturale, duhet të dorëhiqeni vetë. Në të kundërtën, do të shtrëngohem t’ju shkarkoj nga posti ministral.
(Në këtë moment, pjestarët e kabinetit, të tendosur të gjithë, sikur lëvizin pak. Dëgjohen pëshpërima: miratuese, dyshimtare, mohuese!)
Jabllanoviqi (me një ftohtësi cinike): Jo, nuk dorëhiqem vetë, për tri arsye: e para, pse s’kam fyer askënd. Dhe e dyta, pse refuzoj të vërtetën e stisur se në Kosovë ka pasur krim etnocidal. Ky, thjeshtë, është një mit, që u fabrikua për të rrëzuar të drejtën serbe mbi Kosovën. Mandej, së fundmi, shkuarjen time mund ta nismëtojë vetëm establishmenti i shtetit tim.
Isaja (me vendosmëri shtetari të madh): Ja, pra. Ky është kulmi. Ju jeni autorë mitesh të rreme e doktrinash të kombvrasjes. Varrezat masive, këto qelekulla të reja të nëndheut me trupa të pajetë gjithandejí, janë prova tragjike e njëmendësisë shqiptare. Bota e qytetnisë, tashmë, njeh të vërtetën tonë dhe gënjeshtrën tuaj. Kjo, njëherësh, dëshmon gjithësesi strategjinë e redizajnuar serbe që prodhon pozicion e moral të dyfishtë: të jesh pjesë e qeverisë së Kosovës për të gëzuar privilegjet e fëmijës së llastuar, ndërkohë që ndiqen politikat e shtetit, tashmë fqinj serb, për të shpërbërë Pavarësinë e Kosovës. Ndaj dhe, që tani, jo veç për ofezën primitive, por më tepër akoma, për negacionin e shtetit që qeverisni e përfaqësoni, unë dekretoj shkarkimin tuaj të pakthim e definitiv. Le të jetë një përvojë për të gjithë. Për minoritarët serbë veçanërisht! Shteti i Kosovës, sovran e i pavarur, është një realitet historik.
(Në sallë dëgjohet prapë zhurmëri e mbytur)
Jabllanoviqi: Edhe një fjalë kam. Mua aq më bën për këtë. Kam udhëzimet e mëtejme të prijësve të mi belgradas. Por një gjë është e sigurtë: Pa mua dhe deputetët serbë, do të bjerë qeveria e Kosovës, kurse për Ju, z. Mustafa, ky është karuseli i mbramë pushtetar.
Isaja (politikisht racional, kombëtarisht i përgjegjshëm e me një krenari solemne): s’më prish punë fare. Guvernat venë e vijnë, por Kosova jonë e martirizuar dhe e shtrenjtë është një dhe e vetme! Është trualli im, në pragun e të cilit unë përulem përjetësisht! Dhe tani kolegë e miq, thotë ai me ndjenjë sakrifice, mbledhjen e deklaroj të mbyllur!
Salla nis e zbrazet shpejtësisht. Premieri Isa, për një çast, duket i vetmuar. Po, me të dalë, tek porta e presin ministrat shqiptarë dhe ndonjë nga pakicat. Vetëm serbët kishin ikur pa përshëndetjen e mirësjelljes së rëndomtë!
Ja, kështu do të duhej të duket një zhvillim gjërash në përgjigje të trysnisë popullore. Por lexuesi im i nderuar, e di se kjo është e pamundur. Mbase epilogu i tillë do të shfaqej real në një kohë të dytë, por vështirë të jetë i pritshëm nga ky soj vernilësh që kanë shaluar edipërisht fatet e nënës Kosovë. E, pra, ose do ta shohim atë si ofertë të huaj, ose si rrjedhojë të një alternance pushteti dhe morali në Kosovë!
Koha, thoshte Bertold Breht, është shpresa e popujve!
Por kohë e saj është gjithmonë…
LISAT E KULLAVE TË BARDHA, JANË TË PAVDEKSHËM !
KULLA E MARKAGJONËVE NË SHKODER/
Nga Fritz RADOVANI/
Mirditë, mos mbaj zi per Kapidanin Tand Kreshnik Dedë Gjomarkagjoni!
Kullat Tua vazhdojnë me kenë të bardha si biluri!
Lisat pranë Atyne Kullave rriten, rriten e nuk ka çka u ban as stuhija, as rrebeshi, as rrufeja dhe, as “drapen e çekani apo pushka e kazma” barbare e komunizmit!
Ata Kulla nuk i skuqi as nuk mujt me i nxi as zjarri zharitës i tradhëtarëve t’ Atdheut!
Edhe pse e mbetun pa asnjë njeri të Atij Fisi, qendronte madhështore e krenare!
E vetmja shpresë e njëdite “ma të mirë” ishin dallëndyshët që hynin e dilnin nga dritaret pa xhama e korniza druni, të mbetuna në mëshiren e murrlanit e shirokut të Shkodres…
Asnjë shenjë jete tek ajo kullë per vite të tana… Përveç emnit, Kulla e Markagjonëve!
Historia e vërtetë e Kullave të Malësorëve të Veriut asht një volum në vete, sëpse, edhe lufta per rrafshimin e Tyne kje një program në vete. Gjithshka e parashikueme me një saktësi dhe pashpirtësi barbarësh, ku “shqiptari” kundër Shqiptarit u ba si bisha.
Edhe shumë vite kanë me kalue pa e besue njerëzit historinë e vërtetë të Atyne Kullave.
Ua vranë burrat e djelmët e Atyne Kullave…Ua interrnuen Nanat plaka e nuset e reja me fëmijë nder djepa…Ua plaçkitën gjanë e mallin e bagëtinë…Dhe, ua vune zjarrin derisa edhe muret e tyne u kthyen në grumbuj gurësh… Një vend vërtetë i shkretnuem…
Shqipnia e Veriut mbas vitit 1944 u kthye në një germadhë e çerdhe varfnije…ujqish.
Kjo ngjau në Mirditë, ku qendresa antikomuniste kje ma e gjata, po kjo flakë zharitëse kishte shkretnue që në ditët e para ku shkeli kamba e “çlirimtarëve” sllavoshovenistë, me yllin e kuq në ballë, nën masken shfarosëse komuniste që përsa shekuj e kishte andrrue këte 29 nandor të zi të vitit 1944, fillue nga Maja e Vermoshit e deri ku kishte Shqiptarë nder viset e Tepelenës e poshtë në Çamëri, ku pushka zevendsonte jestekun…
E Shqiptarët ishin po, në Kelmendin e Prekë Calit, Dedë Cokut t’ Bregut Matës… Pukës së Mirakajve, Hotnjanëve të Gjelosh Lulit, Shkrelasve dhe Shllakasve ku kriste pushka e Gjergj Vatës e deri nder shpellat e Dukagjinit ku flinin Trimat e Lekës… Bash aty ku ishte Zef Kolë Prela që me një kunjë shkrepse të ngjymë me gjak të vet, i tregoi Nanës se po vritej i pafaj vetem, se donte me zemer Atdheun…Pak ma pertej ishte edhe Muharrem Bajraktari, që plumbi nuk e kapte se ishte betue me vdekë për Atdhe të Lirë!
U vranë dy vllaznit Mark e Llesh Gjon Markagjoni… Po Shqipja e Atyne Bjeshkëve nuk e derdhi “pasha një pikë lot”! E Nana me vajzat e veta të internueme u mbluene në zi… Mirdita u dogj e zjarri i saj mori dheun mbarë. Motrat humbën vllaznit… E i vetmi vlla i mbetun në prangat e kriminelëve komunistë Deda i Gjonit Markagjonit, kalbej burgjesh.
Heu ju Bjeshkët e Nêmuna shumë gjakun keni pa e, shumë pushken keni dëgjue…
Edhe Tokës sate i vjen edhe sot era rub… Nuk mbet një lis pa plumba në trup të vet…
E pse?! – Vetem se hasmi shekullor donte shkimjen e Atyne Kullave të bardha si vetë kësulat e veshuna per majet e Atyne Bjeshkëve Heroike e të Pathyeshme.
Fort po shndritë ai diell, e pak po nxenë…Fillonte dikur një vjerrshë…
Dedë Gjon Markagjoni asht një prej Herojve të burgjeve shfarosëse komuniste ndoshta, pak i persëritun në krejtë Lindjen komuniste… 46 vjetë tortura, burg e interrnime.
Edhe Dedë Gjon Markagjoni (1921 – 2015) që në vitin 1944 pra, 23 vjeç, filloi Kalvarin e pafund bashkë me të gjithë familjen e vet, që masakrat nuk ju ndanë asnjëherë…
E pse?! – Ishte dhe mbylli jeten i martirizuem per Kryqin, me etiketen “antikomunist” !
Kje dënue në 1944 me 5 vjetë burg…U mbajt 3 vjetë në tortura në sigurimin e shtetit, dhe mbas izolimit u dënue 7 vjetë… u interrnue .. u dënue…u dënue…u interrnue… Vetem për një shkak: “Nuk pranoi me u ba agjent i sigurimit të shtetit gjithë jeten e Tij!”
Nga viti 1944 Deda u arrestue dhe u dënue katër herë, bani rreth 4 vite hetuesi, vuejti mbi 16 vite burg dhe 31 vjetë të tjera, ishte i interrnuem në kampe shfarosje…
E deri kur nder pranga e tortura? Deri në vitin 1990… Në moshen 67 vjeçare lirohet dhe vjen në vitin 1991 në Kullen Markagjonëve në Shkoder…Me motrat e veta të Nderueme dhe nipin e vet të dashtun Gjonin e Markut Markagjonëve, të cilin shpejtë Zoti, e mori në Mbretninë e vet… Një plagë e pasherueshme kurrma e Fisit Markagjonëve…
Në vitin 1991 u njoha me Dedë Gjomarkun… I papersëritshëm ai takim në dhomen e Tij të pritjes, krejt e boshatisun e vetem me dy karriga…Ku, Motrat e Tij e rikthenin atë dhomë me pritjen e perzemert të Tyne, në një Salon Princor të Mirditës Heroike!
E pyeta rreth Golgotës së Tij se, shka të ka mbetë në mendje nga 46 vjetë tmerri?
Bani buzën në gaz, më shikoi dhe filloi një nga episodet e hetuesisë së dënimit të fundit:
“Më torturoj një hetues keqas, më gjakosi aqsa kaloi gjaku nen thesin që më kishte lidhë në fyt, gjoja mos me njollosë rrobat… Kur fillova me ardhë në vete mbas sa kohe s’ e dij, vetem, e shikova drejtë e në sy… Ai më tha: Pse, po më shikon mor qen e bir qeni?…
Vazhdova me e veshtrue pa mu tutë syni drejtë e në fëtyrë… He, mor qen, më tha, a po mendon se çfarë do më kishe bërë po të vij koha yte, or reaksionar i qelbur… Edhe po të vij koha yte or qen, ligjët tua nuk të lejojnë kurrë për të bërë ate që bëjmë neve me ligjët tona! Pikërisht këtu, qendron forca e diktaturës së proletariatit!.. A more vesh tani?!
Shiko, i thashë: Unë jam Shqiptar, po jam edhe Katolik. As nuk më shkon mendja kurrë me masakrue një vlla të timin Shqiptar, ashtusi veproni ju me ne. Ndersa, si besimtar në
Zotin dhe trashigimtarë i Prindëve të mij të Nderuem në mbarë Mirditen, as nuk dij shka domethanë me vra, me masakrue, me vjedhë, me torturue dhe me gjakosë Njeri, kjoftë edhe fajtorë, se për të pafajshëm asnjëherë në jeten teme! E këte mësim e kam marrë njëherit me qumështin e gjiut Nanës seme, që sot nuk i dij as Varrin… Prindët tanë na mësuen me dashtë Shqipninë e Shqiptarët pa dallim Feje, se jeni vllaznit tonë!
Unë do të vdes pa e njollosë emnin e Prindëve të mij, do të vdes pa pranue kurrë me ju sherbye ju, se per këte kanë dhanë jeten e vet Vllaznit e kushrinjtë e mij, per këte po vuejnë Motrat e mija e gjithë Shqipnia, dhe se kjo, asht edhe Ndera e fisit tim!”
Kur u ndame heren e fundit në vitin 2000… Ju mbushën sytë me lot…
E mue, fjala mu pre…
Lisat e Atyne Kullave të Bardha janë Herojë të Pavdekshem të Popullit Shqiptar!
Melbourne, 25 Janar 2015.
“BARONESHA SHENTEBEN” – NJË ROMAN I DETAJEVE TË PATHËNA
Shkruan:Pirro Dollani/ Las Vegas/
Nga gjërat e bukura që mora me vete kur u ktheva nga Shqipëria ishte edhe një çantë plot me libra. Një pjesë të tyre i kam lexuar, pjesa tjetër pret radhën.Natyrisht, librin e Kadaresë “Mëngjeset në Kafe Rostand” e lexova pa mbërritur avioni në Las Vegas.Por libri që më befasoi, që më futi në mendime e më bëri t’i kthehem përsëri është romani i funditi shkrimtarit Viktor Canosinaj, “Baronesha Shenteben”.
Nga faqet e para, ku Vilma, baronesha, zgjohet nga klithmat e një orgazme që i shpërthen në një ëndërr dashurie me një shqiptar, mikun e të shoqit,dhe deri në faqen e fundit ku shërbyesja njofton se te dera “është një shqiptar”, lexuesi kalon nëpër një “rroller koster” emocionesh e befasish saqë e ka të pamundur ta largojë nga dora pa arritur faqen e fundit.
Ngjarjet në roman zhvillohen në fillimet e shekullit XX. Autori ka arritur ta japë mjeshtërisht atmosferën e kohës, një atmosferë marrinash, vrasjesh, grindjesh, apo siç thotë njëri nga personazhet: “Shqiptarët nuk rrinë dot pa shpalosur fodullëkun dhe marrëzitë e tyre”, atmosferën ku tragjedia “Medea”, pasi luhet në një skenë primitive me Vilmën në rolin kryesor, ndodh liveshekuj e shekuj pas vënies së saj të parë në skenë me një grua shqiptare.
Por romanin e bën edhe më interesantfakti që ajo atmosferë e fillimshekullit XX shërben edhe si një lloj alegorie për realitetine kohës postkomuniste, ku politikanët grinden për mustaqet e Çelos, apo siçndodh edhe në roman gjatë një dasme ku plas sherri. Përse? Sepse një palë mbrojnë tezën se laraska ka më shumë pendë të bardha, ndërsa pala tjetër mbrojnë të kundërtën.Dhe e gjitha kjo ndodh gjatë dasmës. Ndërmjet Vilmës dhe Gretës, dy të huaja që ndodhen aty, zhvillohet ky dialog:
– Pse sillen si fëmijë kur i kanë mustaqet një pëllëmbë?
– Sepse janë ende në fëmijëri të njerëzimit, – tha Greta.
Një nga meritat e kësaj vepre është se autori, me shumë art e guxim, lëvron një temë që deri tani, realisht tani,ka qenë tabu në letërsinë shqipe.Me romanin “Baronesha Shenteben” për herë të parë ndeshim në letërsinë shqipe personazhe homoseksualë, që nuk paraqiten si karikatura të shëmtuara aposi figura të gjymtuara, por përkundrazi, janë dhënë me shumë objektivitet.Historia e këtyre karaktereve shërben edhe si një kontrapunt për të krijuar kontrast me realitetin shqiptar të atyre viteve. Autori, si një eksplorator që shkel për herë të parë në këtë “tokë”, ka bërë kujdes që karakteret homoseksualë të jenë thuajse të huaj. Kanë qenë të zakonshme largimet nga vendet e tyre të njerëzve me prirje seksuale ndryshe.Rast shumë i njohur është ai i autorëve të mëdhenj amerikanë Allen Ginsberg, Jack Kerouac, Paul Bowles etj., që në vitet 1950 shkonin të jetonin në Marok, apo autorë të tjerë që vendoseshin në Paris për t’u shpëtuar ligjeve amerikane të kohës.Si shumë të huaj që nën petkun e misionarit, studiuesit, bamirësit etj., vendoseshin në vende të tjera, ashtu edhe heroi kryesor i romanit, baroni Shenteben,ka ardhurnë Shqipëri. Kuptohet lehtësisht se autori është ngacmuar në realizimin e kësaj figure nga disa motive të jetës së albanologut të njohur austro-hungarez, baronit Franc Nopça, një figurë tepër interesante dhe e veçantë për kohën kur jetoi.Ndoshtamund të jetë edhe figura e lordit Bajron,arsyeja e vërtetë e largimit të të cilit nga Anglia ishteorientimi i tij seksual tepër ekstravagant për kohën.Dhe po ashtu si Bajroni qëndihmoi lëvizjen çlirimtare greke për të fituar pavarësinë, ashtu edhe baroni Shenteben i furnizon shqiptarët me armë.
Pavarësisht sesi paraqitet baroni Shenteben në vepër, nuk është e vështirë të përcaktosh se cila është arsyejae vërtetë e ardhjes së tij në Shqipëri,po të kihet parasysh sesi përfundon në fund të romanit.Ai shkruan në revista për botën shqiptare, merret me trafik armësh e shpeshherë largohet nga qytetit në mënyrë misterioze.Ndryshe nashfaqetGreta, gruaja e konsullit perandorak.Nëse baroni Shenteben është më i rezervuar, Greta është më e hapur dhe nuk lë rast pa shprehur pikëpamjet e saj homoseksuale. Autori ka meritë në skalitjen e figurës së saj. Është një personazh gjithë mish e gjak e me një shpirt polemizues që të bën të mendosh.
Por këto karaktere nuk i manifestojnë veprimet e tyre hapur.Natyrisht, jo.Pasingjarjet në roman nuk e kalojnë cakun kohor të dekadës së pare të shekullit XX.Prandaj autori është mjaft i kursyer në rrëfim.Ai e shikon homoseksualitetin si një fat njerëzor dhe jo si prirje seksuale. Pikërisht këtu qëndron vlera parësore e veprës.
Në një tekst të tillë, lexuesi është po aq i rëndësishëm sa edhe vetë autori. Ai duhet të “plotësojë” e të interpretojë tekstin për të nxjerrë në dritë atë pjesë të padukshme të “ajzbergut” që autori nuk e zbulon. Le të marrim një fragment për ilustrim: Vilma bashkëbisedon me të ëmën, e cila është e shqetësuar se, edhe pas disa muajsh martesë, e bija s’ka mbetur ende shtatzënë.
Do të kalonin muaj dhe, një ditë, ndërsa Vilma po pinte çaj me të ëmën në dhomën e ndenjies dhe sytë ia kishte ngulur një fotografie të të shoqit me mikun shqiptar,ajo do ta pyeste jo pa habi:
– Bija ime, çfarë shikon ashtu e mekur në atë fotografi?
– Tim shoq, – i ishte përgjigjur ajo kokulur.
– Ky është miku shqiptar i Rudit?
– Njëri nga miqtë. Dy shqiptarë i ka bërë vëllezër. Ka pirë gjak me ta.
– Ashtu?! Zakon ivjetër. . . Racë e egër, por e bukur. . .I martuar është miku i Rudit?
– Jo, mama, është ende iri, vetëm 25 vjeç.
– Oh, raca e tyre martohet që 16 vjeç.
Kupa e çajit të nënës kishte tringëllirë mbi pjatën e porcelantë…
Siç shihet nga ky dialog, që nga ky çast shqetësimi i nënës për shtatzëninë e Vilmës do të dalë në plan të dytë. Shkrimtari na e jep shumë bukur këtë gjendje emocionale të nënës, por hesht për të shpjeguar arsyen. Pikërisht këtëpjesë të padukshme të “ajsbergut” ua lë lexuesve ta zbulojnë. Dhe me këtë “formulë”, me këtë “technique of absence – teknika e mungesës”, siç e quajnë studiuesit, autori procedon gjatë tërë romanit.
Një vlerë tjetër e romanit është se autori nuk i “përflet” veprimet e karaktereve.Ata shpalosen para syve të lexuesve me lëvizjet e veprimet e tyre si të jetë hapur sipari i një skene.Pikërisht, ky procedim e ka bërë më dinamik e më të zhdërvjellët rrëfimin.
Edhe pasi lexuesitdo të kthejnë faqen e fundit, atyre do t’u mbeten shumë pikëpyetjeje dhe historiqë autori qëllimisht i ka lënë të hapura, si: Çfarë e lidhte zonjën Horti me zonjën Shentenben? Ç’marrëdhënie ka Greta me shërbyesen shqiptare?Ç’ndodhi në të vërtetë me shqiptarin, mikun e Rudit? Etj. etj. Ndoshta tërë këto “të pathëna” autori do t’i shtjellojë në një vëllim të dytë. Këtë mendim e përforcon edhe më shumë fraza mbyllëse e romanit që do të nxisë më shumë fantazinë e lexuesit.
“Te dera ndodhet një zotëri. Thotë se është shqiptar.”
Vërtet, cili është ky shqiptar? – do të pyesë lexuesi kur të mbyllë faqen e fundit.
Las Vegas, Janar 2015
* Falenderojme Prof Pirro Dollanin, qe e dergoi per lexuesit e Diellit
TRETJA E SHQIPËRISË
NGA ISMAIL KADARE*/
Zoti ministër, desha t’ju bëj një pyetje fare të thjeshtë, dhe po aq pa të keq:sa banorë ka Shqipëria?
Pyetja i drejtohet një ministri të Brendhshëm të Shqipërisë, gjatë një darke te fqinjët e mi, në Mal të Robit.
Pres që ministri të ngryset, por ai e mban veten. Turp më vjen që ta them, por vetëm para dy muajësh e kam marrë vesh shifrën e vërtetë. Pesë milionë!
Biseda është bërë para tri vitesh.
Kam kujtuar se, më në fund qenka ndrequr një nga keqkuptimet më dramatike të Shqipërisë: Çështja e numrit të banorëve të saj.!
Shpresa ka qenë e kotë. Pas dy-tre muajësh që Shqipëria u bë më në fund pesëmilionëshe, e keqja u rikthye me ngulm. Jo pesë, por tre.Ashtu si më parë. Ashtu si tri vite! Si trembëdhjetë! Si tridhjetë vite më parë.!
Është përmendur disa herë mendimi, më saktë habia e Jakob Fallmerayer më 1860, se popullsia e turqëve osmanë në fillimet e perandorisë së tyre, në vitet 1300, ishte afërsisht sa ajo shqiptare, një milionë! Kurse sot, vazhdon Fallmeryer, më 1860, shqiptarët kanë mbetur po aq, një milionë, në kohën që turqit osmanë kanë arritur 16 milionë!
Shifrat do të ndiqeshin me një shpërfillje të çuditshme midis vetë shqiptarëve! Gjithfarë avokatësh do të dilnin për të përligjur orën e mbetur të popullsisë, thënë ndryshe të tretjes së Shqipërisë. Një million, në disa qindra vite?! Vërtet pak e çuditshme, por sidoqoftë e shpjegueshme. Dhe sytë e ekspertëve, e pas tyre ata të qeveritarëve, ministrave, kryeministrave, presidentëve, ngrijnë me atë ngrirjen e veçantë të pagdhendjes.
Një dëshirë e habitshme që të jetë ashtu.
Shifra një million nuk i ndahet Shqipërisë, gjatë disa shekujve.(Anglia, ndërkaq, për të sjellë veç një shembull, nga tre-katër milionë, arrin në 40-50 milionë). Shqipëria, si në një kurth fatal, s’lëviz. Në vitet ’20, është po aq, një million! Në vitet ’50, ’60, po aq, një million. Të gjithë ngulnin këmbë për të.Nga Enver Hoxha, te Stalini, te Çubrilloviqi. Pse? Asnjë shpjegim!ç
Një ditë kur mashtrimi ka rrezik të shpërthejë haptas , ndodh një kapërcim i befasishëm: nga një milion, Shqipëria shkon tre milionë. Asnjë shpjegim përse është fshehur shifra kaq kohë! Përse është ngulmuar! Ç’grup armiqësor ka qenë në themel të mashtrimit! Ç’prirje revizioniste! Ç’agjenturë e huaj! Ç’puç!
Asgjë. Shifra tremilionëshe për gati 30 ose 40 vite sundon në Shqipëri.Kundër çdo logjike.Nën vështrimin guhak të zyrtarëve, dijetarëve, ministrave.Në komunizëm. Në paskomunizëm. Gjer tek dreka e fqinjit të Malit të Robit. Gjer te skandali i dy viteve më parë, kur popullsia e Shqipërisë u shpall aq sa numri i zgjedhësve: dy milionë e tetëqind mijë!Dhe asnjë habi nga askush!
Shqipëria vazhdon të tretet në sytë e të gjithëve.
*Marrë nga libri më i fundit I shkrimtarit Ismail KADARE ”Mëngjeset në kafe Rostand”-Motivet e Parisit-Onufri 2014
Bukuria-Papergjegjesia qe vret
Nga Sadik ELSHANI-FILADEFIA/
Pak dite me pare u gjet i vdekur nje bashkatdhetar i yne, i merdhire ne boren e ftohte, ne acar, larg shtepise, larg familjes se tij, larg vendit te tij, duke u munduar te kaloje kufirin e Serbise me Hungarine, per te kerkuar nje jete me te mire ne ndonje vend te Europes Perendimore. Kur degjon nje lajm te tille, jo vetem qe pikellohesh, ndien dhimbje njerezore, por edhe menjehere te bie nder mend skica e Migjenit, “Bukuria qe vret”. Dhe si dikur Migjeni qe ngriti zerin, edhe ne nuk duhet te heshtim, por duhet ta ngreme zerin:” Merrnje dhe conje ne qytet ket shtatore. Vendosnje ne nje shesh! Dhe si permendore kushtonja ndokujt! Kushtonja atij qe ka ma shume merita per ket vend. Po, ndoj ministrit o deputetit, o ndokujt tjeter…”
Koheve te fundit Kosova po ballafaqohet me nje dukuri te pakendshme e shume brengosese – largimin e mijera qytetareve te saj, kryesisht te rinj, qe ne menyre ilegale po ia mesyjne vendeve te Europes Perendimore, duke iu ekspozuar pasigurive dhe rreziqeve te shumta, shpesh edhe me rrjedhoja tragjike. I tille ishte edhe rasti i Ali Fetahut. Me siguri, veprime te tilla njerezit nuk i marrin nga deshira, por nga zori, nga nevoja per t’i siguruar familjes nje kafshate buke. Ne periudha te ndryshem te historise se saj te para clirimit, Kosova zbrazej nen kercenimin e tytave te policise, paramilitareve e ushtrise serbe, ndersa sot po zbrazet nen kercenimin e skamjes, mungeses se perspektives, humbjes se shpreses per nje te ardhme me te mire. Per fat te keq, njerezit e deshperuar, bejne veprime deshperuese qe shpesh perfundojne edhe ne tragjedi. Me mijera familje kosovare qe kane marre rruget e botes per nje jete me te mire, jetojne neper kampe refugjatesh ne kushte te mjerueshme dhe jo humane.
E cka bejne qeveritaret e Kosoves? Asgje konkrete, asgje domethenese. Ata sic duket nuk shqetesohen fare per hallet, mireqenjen e popullit te Kosoves, por vetem per pozitat, karrikat e tyre. Per gjashte muaj nuk ishin ne gjendje te formonin qeverine, thua se punet e shtetit kryhen vetvetiu. Ndoshta per ta cdo gje eshte mire, sepse ata vete dhe familjet e tyre jane mire. “Une jam mire kur ashte mire Shqypnia” – thoshte dikur Isa Boletini. Kjo eshte nje gjendje emergjente qe rrezikon sigurine dhe te ardhmen e Kosoves, prandaj kerkohet nderhyrja e menjehershme e qeverise per te zbutur sado pak kete gjendje te rende ekonomike, kete gjendje deshperuese, kete pesimizem qe e ka kapluar nje pjese te mire te popullates se Kosoves.
Eshte e vertete qe Kosova ka trasheguar mjaft probleme nga e kaluara e saj dhe nuk eshte e lehte te qeverisesh nje vend si Kosova, por duhet bere nje bashkerendim me i mire i punes me bashkite, organizatat joqeveritare vendore e nderkombetare, institucionet fetare, organizatat dhe fondacionet bemirese. Ajo qe brengos me teper, eshte mungesa e kujdesit, perkushtimit, kembengulja per t’u ballafaquar me sfidat qe po e rendojne shoqerine kosovare: varferia (ne shume raste e tejskajshme), papunesia e madhe, krimi, korrupsioni dhe problemet tjera sociale. Politikaneve tane nuk u vie turp dhe nuk i brene ndergjegja kur per ditelindje, apo pervjetore martesash shpenzojne me dhjetera mijera euro, ndersa nje pjese e mire e bashkeqytetareve te tyre nuk kane cka te hane. Kuptohet, edhe qytetaret i kane pergjegjesite e tyre, sepse qeveria nuk mund t’ua kryeje punet qe ata vete duhet t’i kryejne per veten dhe familjet e tyre.
Vdekja e ketij bashkatdhetari dhe shume bashkatdhetareve tjere me heret, te mos jete nje vdekje e kote, por te behet nje kembane zgjimi, te ngacmoje ndergjegjen e shoqerise kosovare, udheheqesve dhe politikaneve tane, qe te angazhohen me perkushtim per zgjidhjen e problemeve te qytetareve dhe shtetit te Kosoves. Me punen e tyre t’u tregojne qytetareve te Kosoves se, ata po mundohen t’i kryejne detyrimet e tyre brenda mundesive ekzistuese. Me ne fund, qytetaret e Kosoves le ta nshohin driten ne fund te tunelit te vuajtjeve te tyre shekullore, le t’i shohin shkendijat e shpreses per nje te ardhme me te mire. Te ndertojme nje shtet qe rrezaton vlera njerezore, nje shtet qe jeteson dhe pasqyron perpjekjet, synimet dhe endrrat e nje populli te vuajtur nder shekuj.
Gjendja e ploget qe po e karakterizon skenen politike kosovare te muajve te fundit, po reflektohet edhe ne marredhenjet rajonale dhe ato nderkombetare. Kete plogeti, si dhe percarjet, zenkat, joseriozitetin dhe papjekurine politike te udheheqesve dhe politikaneve kosovare, Serbia po mundohet ta shfrytezoje per qellimet e saj. Nuk eshte e rastesishme, qe koheve te fundit Serbia eshte bere shume e zhurmshme ne kerkesat e saj te padrejta ndaj Kosoves, duke e trajtuar ate si pjese perberese te saj. Keto dite ne Kosove ishte per vizite edhe kryeministri i Serbise Aleksander Vuciq, dhe ne vend se te kerkoje falje per krimet e Serbise ndaj popullsise shqiptare, ai vazhdoi me provokimet e tyre te zakonshme, beri deklarata e veprime te papranueshme per nje shtete sovran sic eshte Kosova. Nuk erdhi per te promovuar fqinjesine e mire, por per t’i mbajtur te ngrohta synimet e Serbise ndaj Kosoves. Ai vertet erdhi me leje te qeverise se Kosoves, por nuk u soll si nje mysafir – ai u soll tamam si zot shtepie, duke bere deklarata kercenuese e plot helm, duke peruruar objekte ne nje shtet tjeter pa pranine e perfaqesuesve te shtetit te Kosoves. Dhe vargjet e At Gjergj Fishtes duket se jane mjaft aktuale per nje situate te tille: ” Me luejte Shkjau harushe nder ne/Thue se s’ka Shqyptare mbi dhe.”
Komunat e banuara me shumice te popullsise serbe, artificialisht te krijuara, nuk jane oaza te Serbise, por jane toke e Kosoves dhe duhet te inkuadrohen ne rrjedhat politiko – shoqerore te Kosoves, te zbatojne ligjet e Kosoves, njesoj si te gjitha komunat tjera dhe te mos jene te varura nga Serbia. Heren tjeter, kur politikanet dhe udheheqesit e Serbise te vijne ne Kosove, duhet te sillen si mysafire dhe jo si zot shtepie. Perndryshe, t’u ndalohet hyrja ne teritorin e Republikes se Kosoves.
Per me shume se nje shekull, shqiptaret ben perpjekje mbinjerezore, lufte e qendrese te panderprere per ta shporrur njehere e pergjithmone sundimin e eger serb qe na ka shkaktuar njemije te zeza, duke kryer krime barbare, duke u munduar ne cdo menyre per te na zhdukur nga faqja e dheut. Kosova tani eshte shtet i pavarur, por Serbia nuk mund te permbahet pa e futur hunden (dhe jo vetem hunden) ne punet tona, sic eshte rasti i Trepces dhe shume ceshtje tjera. Trepca eshte ne Kosove dhe eshte pasuri e Kosoves. Ne te kaluaren Serbia mjaft ka perfituar nga Trepca dhe serbeve duhet bere e ditur se ato kohera kane perfunduar. Serbet nuk e cajne koken fare per “djepin” e tyre ne Kosove, por per pasurite e Kosoves dhe cmendurite e tyre nacionaliste e shoviniste. Edhe dicka, ministra si Jabllanoviqi nuk duhet te kene vend ne qeverine e Kosoves, madje edhe te asnje shteti tjeter demokratik.
Prandaj, ne keto caste delikate, eshte shume me rendesi, eshte ceshtje jetike, qe politikanet dhe udheheqesit e Kosoves, intelektualet dhe te gjithe veprimtaret tjere, te jene te bashkuar e te flasin me nje ze, te punojne dite e nate me plot perkushtim per te ndertuar nje shtet funkcional demokratik. T’i vene interesat e Kosoves para interesave te ngushta vetjake e partiake. Me punen e saj serioze, qeveria t’i trgoje popullit te vet se kane nje qeveri te afte qe kujdeset per mireqenjen e tyre, t’i tregoje miqve, partnereve nderkombetare, gjithe te tjereve se Kosova eshte nje shtet serioz qe e meriton pavaresine, dhe t’i trgoje Serbise se, ne jemi Zot ne token tone. Pune te mbare!
Sadik Elshani, Philadelphia, 24 janar, 2015
- « Previous Page
- 1
- …
- 502
- 503
- 504
- 505
- 506
- …
- 606
- Next Page »