DIASPORA-Ta duam dhe ta mesojme gjuhen shqipe, gjuhen e zemres

September 18, 2016 by dgreca

Prinder te ndergjegjshem, te perkushtuar e atdhetare – nxenes te rregullt e te perkushtuar/

Nga Sadik ELSHANI/*

Lexova diku nje thenie te bukue dhe shume me vend: “Gjuhen shqipe e duam se eshte gjuha e zemres, gjuhen tjeter e mesojme se eshte gjuha e bukes”. Une do te shtoja se te dish me shume gjuhe te tjera eshte kulture, eshte tregues i nivelit intelektual te nje njeriu. Ta ruash gjuhen tende, ta flasesh e ta shkruash bukur, nuk eshte vetem kulture, por eshte nje detyrim, eshte atdhedashuri. Na duhen te dyja, edhe gjuha e zemres edhe gjuha e bukes. Njera na siguron jetesen ne vendet ku jetojme, ndersa gjuha shqipe na mban gjalle shpirtin, qenjen tone shqiptare. Shkollat dhe familja jane vatrat ku mesohet dhe ruhet gjuha shqipe. Ketu ne Amerrike dhe ne diaspore ne pergjithesi, na shqeteson numri shumer i vogel i shkollave shqipe. Kemi shume femije te moshes shkollore, kemi hapur pak shkolla shqipe, dhe ato shkolla i ndjekin pak nxenes – shume pak.

Sami Frasheri ka thene per gjuhen: “Shenja e kombesise eshte gjuha, cdo komb mbahet nga gjuha. Kur nje komb e humb gjuhen, humb edhe veten”. Ndersa dicka te ngjhashme ka thene edhe profesor Eqrem Cabej: “Gjuha pasqyron nje kombesi, ajo eshte pasqyra me e qarte e kombesise dhe e kultures se saj”. Ajo eshte identiteti, leternjoftimi yne, AND-ja jone qe nder shekuj tejcon, ruan qenjen tone shqiptare. Pa shqioptare nuk ka gjuhe shqipe dhe anasjelltas, pa gjuhe shqipe nuk ka shqiptare.Sa perpjekje mbinjerezore kane bere Rilindesit tane mendjendritur per ta ruajtur e per ta perhapur gjuhen shqipe ne te gjitha trevat dhe ngulimet (kolonite) shqiptare, per t’ua ngjalle shqiptareve dashurine per gjuhen e tyre, dashurine per Shqiperine. Me sa dashuri e adhurim poetet dhe atdhetaret tane: Naim Frasheri, Dom Ndre Mjeda, At Gjergj Fishta e shume te tjere, vargjet me te bukura ia kushtuan gjuhes sone, gjuhes se zjarrte. Shume atdhetare shqiptare e flijuan edhe jeten e tyre, vetem per arsyen se kishin hapur shkolla shqipe dhe u mesonin femijve abc-ne, gjuhen amtare, gjuhen shqipe, sillnin ne atdhe libra shqip dhe mundoheshin te shtypnin libra shqip. Te kujtojme Dhaskal Todhrin, Petro Nini Luarasin, Papa Kristo Negovanin e shume te tjere. Per kete gjuhe te bekuar eshte derdhur edhe gjak! Ishte e vetmja gjuhe ne Europe qe ishte e ndaluar dhe e mallkuar. Dhe vetvetiu te shkon mendja te perpjekjet, veprimtarite e ketyre atdhetareve qe vepruan ne kushte e rrethana teper te veshtira. E ne ne diaspore c’bejme sot per gjuhen tone? Ne qe sot jetojme ne kushte dhe rrethana shume me te pershtatshme se bashkatdhetaret tane te shekujve te kaluar. C’ ben Shqiperia, shteti i shqiptareve? Fatkeqsisht, shume pak, apo thene me mire, aspak. Jo me kot At Gjergj Fishta e ka leshuar nje mallkim per te gjithe shqiptaret, per te gjitha koherat:

“Pra, mallkue njai bir Shqyptari

qi kete gjuhe te Perendis’,

trashigim, qe na la i Pari,

trashigim s’ia len ai fmis’,

edhe atij, poi u thafte goja,

qe perbuze kete gjuhe hyjnore;

qi n’gjuhe t’huej, kur s’asht nevoja,

flet e t’veten e len mbas dore”.

(At Gjergj Fishta, “Gjuha Shqype”)

Pra t’i hapim shkollat shqipe, t’ua mesojme femijve tane gjuhen tone, te mos na ze mallkimi i At Gjergj Fishtes!

Me 11 shtator shoqata jone, “Bijte e Shqipes” ne Filadelfia i hapi dyert per femijet e bashkesise sone per te trembedhjetin vit. Ende pa mbaruar mire viti shkollor, ne mendojme per vitin e ardhshem shkollor dhe gjithmone kemi shqetesimin se, a do te na vijne nxenesit perseri ne vitin e ardhshem, sa nxenes te rinj do te na vijne? Me 11 shtator ndoshta numri i nxenesve nuk ishte ne nivelin e lakmueshem, por pervoja jone na tregon se ky numer vjen duke u rritur ne ditet ne vijim. Nga te gjitha veprimtarite tona te shumta: atdhetare, kulturore e sportive qe organizon shoqata, ne gjithmone e vecojme funksionimin e rregullt te shkolles sone si kryeveprimtarine tone. Misioni i shoqates sone eshte: ruajtja e trashegimise, gjuhes, tradites e kultures sone kombetare. E ku ka mision me te shenjte se kujdesi per gjuhen shqipe, ruajtjen dhe mbajtjen gjalle te saj?! E kush mund ta kryeje kete mision me mire se shkolla shqipe?! Nuk ka kenaqesi me te madhe se kur i sheh femijet tane duke folur shqip, duke recituar vjersha shqip, duke kenduar shqip, duke lozur shqip! Shkolla shqipe per femijet tane eshte nje kenaqesi shpirterore, nje pervoje jetesore, ku pervec njohurive qe marrin per gjuhen, letersine, artin, kulturen, historine tone, ata brumosen edhe me ndjenjat e atdhedashurise. Njihen me figurat e ndritura te kombit tone, me shqiptaret qe kane bere emer ne fusha te ndryshme te artit, shkences, sportit. Te ndihen krenar per prejardhjen e tyre, per kombin e tyre e jo te vuajne nga kompleksi i ultesise (inferiotetit). Se kombi qe ka dhene Skenderbeun. Shen Terezen, Aleksander Moisiun, Ferid Muratin, Ismail Kadarene e shume te tjere, permban ne vete dicka te madherishme. Shkollen shqipe duhet pare edhe ne rolin pak me te zgjeruar, jo vetem si mjedis ku mesohet gjuha ne menyre mekanike, por edhe si nje vater ku ngritet nderrgjegja kombetare dhe mbillet fara e atdhedashurise. T’ua mbajme te gjalle dashurine per Shqiperine, vendin e te pareve te tyre, vendin e tyre. Dhe nje dite, pse jo edhe te ndihmojne vendin e tyre. Edhe te merguar, kur kujdesemi dhe nuk e harrojme gjuhen tone, traditat, vlerat tona kombetare, atehere na duket sikur nuk e kemi lene atdheun prapoa shpines, por ate e kemi marre me vete. Ndoshta kjo na ngushellon pak.

Per funksionimin sa me te mire te shkollave shqipe eshte i nevojshem, i domosdoshem angazhimi maksimal i te gjithe faktoreve te perfshire ne kete proces: drejtuesve te shkollave, mesueseve, prinderve, nxenesve. Pervoja jone ka treguar se prindi eshte faktori kryesor, pa perjashtuar faktoret tjere. Prinderit jane ata qe duhet t’i drejtojne femijet e tyre ne kete moshe te njome. Kur prinderit jane atdhetare, arsimdashes, te vendosur e te perkushtuar, edhe femijet e tyre jane nxenes te rregullt, nxenes te perkushtuar. Padyshim qe kjo eshte nje sackifice per prinderit qe jane te angazhuar me pune dhe te ngarkuar me detyrimet tjera familjare, por eshte nje sakrifice qe ia vlen te kryhet per te miren e femijve, per te miren e kombit tone. Kur femijet verejne se prinderit e tyre, bashkesia shqiptare i kushton kaq rendesi mesimit te gjuhes shqipe, atehere edhe te ata, qe ne moshe te njome do te lindin ndjenjat e atdhedashurise, pergjegjesise, sakrifices.

Bashkesia jone shqiptaro – amerikane ka nje potencial te madh njerezor, intelektual e profesional, prandaj duhet te jemi me te organizuar dhe t’i bashkerendojme me mire veprimet, punet tona. Ta shfrytezojme kete potencial per te miren e kesaj bashkesie, per te miren e kombit tone. Ajo qe po na mungon eshte perkushtimi, kembengulja, vendosmeria, vullneti i mire, ndjenja e sakrifices per te bere dicka me shume se vetja jone, per te ecur perpara. Pra, edhe per te hapur shkolla shqipe. Te perpiqemi qe shkollat qe jane hapur, te zgjerohen e te vazhdojne me sukses punen e tyre, duke mos i ndalur perpjekjet per te hapur edhe shume shkolla te reja. Gjithmone duke patur ne mendje rolin e familjes. Familja eshte e para, nuk ka shkolle qe mund ta zevendesoje familjen. Funksionimi i rregullt i shkollave, organizimi i veprimtarive te ndryshme, organizimi i nje rrjeti per te ndihmuar bashkatdhetaret tane, vendlindjen tone, pasqyrojne nje bashkesi te organizuar mire, nje bashkesi qe rrezaton vlera kombetare e njerezore. Brezat e rinj edukohen duke pare vepra te mira e jo duke degjuar fjale te kota.

Pune te mbare e suksese!

Filadelfia, 17 shtator, 2016

Sadik Elshani eshte doktor i shkencave te kimise dhe veprimtar i bashkesise shqiptaro – amerikane.

Nisi Java e Filmit Shqiptar, Edicioni i V-të në Nju Jork

September 17, 2016 by dgreca

Ky festival i cili luan një rol të madh në prezantimin e filmit shqiptar jashtë vendorigjinës tonë, për audiencën shqiptare dhe amerikane ku për një javë, po mbahet në metropolin botëror, Nju Jork, nga data 16 shtator deri më 20 shtator, 2016, nxite edhe debate dhe hap një forum të tipit Q & A./

nga Beqir SINA-CHELSEA NYC: Mbrëmë, komuniteti i artistëve shqiptarë, në SHBA, u bë së bashku për të festuar edicionin e V- të “Java e Filmit Shqiptar 2016”, e cila përfaqësohet nga kinematografia më e mirë shqiptare e prodhuar në vitin 2015-2016.

Java e Filmit Shqiptar 2016, ka filluar mbrëmë në orën 7-të, në një nga kinemat më të njohura, të lagjes Chelsea në qytetin e New Yorkut, “Cinépolis Chelsea (Bow Tie) Cinema”, me sfilatën e njohur, të protagonistëve në qilim të kuq, të përgatitur(make-up) me mjeshtri nga artistat profesional të “Noli Hair Salon & Barber Shop “ nga Rocky Hill, nga Connecticut, Nazim Salihu dhe Belle Mua, të VIP-ve, prezantimin e tyre mediatik, një ushqim tradicional shqiptar dhe shumë shumë supriza të tjera për publikun.

Dhe, kështu me ceremoninë e mbrëmëshme, në Red Carpet Gala, komuniteti i artistëve shqiptarë në Shtetet e Bashkuara, ka hapur siparin e Festivalit Javor të Filmit Shqiptar, në bashkëpunim me Konsullatën e Përgjithshme të Republikës së Kosovës në Nju Jork, Ministria e Diasporës dhe Ministria e Kulturës.

Java e filmit shqiptar, i konsideruar më i madhi është festivali i parë shqiptar i filmit në Shtetet e Bashkuara, dhe i pari e’i vetmi shqiptarë, jashtë Kosovës, dhe Shqipërisë, e themeluar në vitin 2012 nga Mrika Krasniqi.

“Mbrëm në ceremoninë e hapjes së festivalit tonë, na tha Mrika Krasniqi, ishte një nderë i veçant, që e kishim prezent regjisorin e filmit të parë artistik Shqiptar, producentin Kristaq Dhamo. Dhe, me këtë rast , shtoi ajo festivali i ndau Dhamos, një mirënjohje për vepër jetësore dhe kontributin e dhënë prej tij, në kinematografinë Shqiptare”.

Këtë çmim ia ndau Dhamos, show-mani shqiptaro amerikan Giorgio Kolaj, mik dhe mbështetës i festivalit, që prej themelimit, të tij.

Ky festival i cili luan një rol të madh në prezantimin e filmit shqiptar, jashtë vendorigjinës tonë, për audiencën shqiptare dhe amerikane ku për një javë, do të mbahet në metropolin botëror, Nju Jork, nga data 16 shtator deri më 20 shtator, 2016, nxite edhe debate dhe hap një forum të tipit Q & A.

Edicioni, i 5 – ti, në radhë do të shfaqë 26 filma, duke përfshirë ata me metrazh të gjatë, të shkurtër dhe filma dokumentarë. Filmat finalistë të këtij festivali, janë përzgjedhur nga veprat e kineastëve shqiptarë dhe tre të huaj rreth botës.

Festivali, nisi me prezantimin e jurisë profesionale të përbërë nga: Mike Dusi-aktor dhe producent në Holliwood, Dhimiter Ismailja – regjisor, skenarist dhe kameraman, Xhevat Limani-regjisor dhe dramaturg, Leonora Mehmetaj-aktore, Bashkim Hasanaj – fotograf i mirënjohur.

Ndërkohë, që në emër të Ambasadores Teuta Sahtqija, festivalin e ka përshëndetur konsulli Fatmir Zajmi.

Pas jurisë profesionale, me një vet-prezantim në skenën e festivalit dolën në skenën e e tij, dy emrat më simpatik të moderatorëve, të cilët do të prezantojnë gjatë kësaj jave festivalin “Java e Filmit Shqiptar 2016” në Manhattan.

Ata janë moderatorja e mirënjohur shqiptaro-amerikane, gazetarja Kozeta Torishta, nga Shkodra(jeton e punon në SHBA) dhe aktori i mirënjohur Lulzim Bucolli nga Prishtina .

“’Java e Filmit Shqiptar’ mbetet një ndër projektet dhe eventet që unë vlerësoj më shumë për sa i përket llojit të saj, tha në çeljen e këtij festivali, moderatorja me një sharm të shkëlqyer, Kozeta Turishta, duke shtuar se:” Jam shumë e lumtur që për të dytin vit radhazi së bashku me kolegun tim Lulzim Bucolli nga Prishtina, do jem sërish pjesë e Filmit, dhe në fakt do dëshiroja të isha aq herë sa vetë ky event të ketë jetë” tha ajo.

Duke folur për festivalin, Turishta, e quajti atë një vlerë dhe prezantim dinjitoz, që i bëhet dhe kombit tonë, sidomos sivjet ku do i kushtohet dhe bijës sonë shqiptare Nënë Terezës.

“Po shoh një interes të madh, tha Turishta, jo vetëm nga komuniteti shqiptar por dhe nga vetë të huajt. Kjo është dhe meritë e njeriut me energji të pashtershme siç e njohim të gjithë znj. Mrika Krasniqi që unë kam një bashkëpunim tepër të mirë me të, dhe e vlerësoj punën por dhe korrektësinë që mban me stafin. Ky, është i vetmi Festival Filmi Shqiptar më i madhë dhe i pari në diasporën shqiptare, si në Europë dhe SHBA”, thotë gazetaria Kozeta Turishta, e cila po moderon festivalin e V-të .“Albanian Film Week – Java e Filmit Shqiptar” në New York,

Kurse, aktori i mirënjohur Lulzim Bucolli, nga Prishtina, i cili ka ardhur enkas për moderimin e këtij festivali, thotë se :”Kjo është një javë ku përmbledhim, shohim dhe vlerësojmë artin filmik në qytetin kryesor të botës, në New York. Artistët shqiptarë e kanë mundësinë të ndajnë projektet e tyre filmike para publikut të diasporës shqiptare dhe mysafirëve të huaj. Unë me kolegen time Kozeta Turishta do të kënaqemi duke prezantuar me krenari përpara publikut këto projekte filmike të përzgjedhura mirë nga selektuesit e AFW.”

Ai ka vlersuar gjatë fjalës së tij dhe artisten Mrika Krasniqi CEO dhe ekipin AFW që me dedikim të plotë e kane bërë të mundshme ofrimin e kësaj foleje filmike për film bërësit dhe të dashamirët e filmit shqiptar.

“Besoj se sivjet numri i publikut do të jetë më i madh se kurdoherë në ngjarjen më të madhe vjetore të artit filmik shqiptar në New York. Unë po vij nga Prishtina për tu bashkangjitur me ju publikun e mrekullueshem shqiptarë në New York, dhe të ekipit të AFW, për ta përjetuar këtë kënaqësi së bashku . Ejani dhe ushqeni shpirtin tuaj me prodhimet më të mira filmike shqiptare të vitit të fundit,” ka bërë thirrje Lulzim Bucolli.

Festivali u çelë me filmin “Chrome” e drejtorit dhe regjizorit të njohur Bujar Alimani. Ndërsa, në mbyllje të natës së parë, u organizua një pritje Gala, në Producers Club me pronar Fredi Tollja, në Broadway.

Java e Filmit Shqiptar 2016 do të strehojë si pjesë e Editionit të saj të 5 të, një prezantim të kulturës dhe traditave të komunitetit tonë tonë,nga 26 të filamt të gjitha zhanrrve dhe 3 filma të huaj.

Vizioni i Java e Filmit Shqiptar 2016, në New York, përfshin misionin e saj fisnik, për të shërbyer si një katalizator për zhvillimin e komunitetit dhe angazhimin frymëzues të komunitetit nëpërmjet filmave në mendime dhe diskutime të hapura, edhe në një forum Q & A me prootogonistët e këtij festivali, mysafirët e të ftuarit që janë nga Shqipëria, Kosova, Maqedona, Mali i Zi, dhe Lugina e Presheves si dhe nga diaspora.

Debati në këtë festival – fokusohet në kinematografinë shqiptare, ndikimin e saj në botë dhe të ardhmen e industrisë së filmit shqiptarë.

SHKOLLA SHQIPE”KUQ E ZI” NISI VITIN E RI SHKOLLOR

September 17, 2016 by dgreca

NISI SOT NË QUEENS NJU JORK PËR TË DYTIN VIT SHKOLLA SHQIPE”KUQ E ZI”/

Nga Dalip Greca

17 Shtator 2016- Queens, Nju Jork- Së bashku me Harito Savën, ish punonjës në Institutin e monumenteve te kulturës në Tiranë, tash punonjës në UPS, u nisëm sot në mëngjes nga Bronksi për të asisituar në celjen e vitit të ri shkollor të Shkollës shqipe, e cila është celë me 7 mars 2015 në mjediset e Kafesë ” Kuq e zi”, në Queens, Nju Jork, pronë e bashkatdhetarit Kristaq Foto. Gjatë rrugës flasim dhe diskutojmë edhe për shollën shqipe, ku Harito ka nipërit Mason dhe Eron Papa.Në orën 9, në cast fillimin e mësimit, grupi i fëmiëjve dhe prindërit e tyr ishin gati. Tufa lule për mësuesen si dhe për drejtuesin e Shkollës Kristaq Papa. I pranishëm është edhe kryetari i degës së Vatrës për Queensin dr. Skënder Murtezani me një grup vatranësh.

Insiatori i nismës për ta hapë dhe për ta mbajtë gjallë shkollën shqipe, Kristaq Papa, flet shkurt në ceremoninë e thjeshtë të hapjes. Ai i falenderon fëmijët dhe ju uron atyre vit të mbarë shkollor; nuk harron pa falenderuar Gazetën Dielli dhe degën e Vatrës e dr. Skënder Murtezani për mbështetjen, falenderon prindërit që kanë lënë punët e tyre dhe kanë shoqëruar fëmijët. Një pjesë prej tyre kanë ardhë nga zona jashtë Queens-it, si psh inxhinieri Besian Krasniqi me djalin e tij Reanin kanë ardhë nga Mount Kisco , Westchester County, New York.

– Vitin e ardhshëm do të sjell dhe djalin tjetër, më thotë Besiani gjatë bisedës. Një pjesë e prindërve i sjellin fëmijët për të dytin vit, sic është Fred Tollja, që për të dytin vit shkollor, fëmijëte tij Ernea dhe Naile, po e ndjekin shkollën shqipe këtu.

Kristaq Papa, i pyetur nga Gazeta Dielli, për hapjen vitin e kaluar të shkollës dhe mbajtjen hapë të saj, thotë se: Kjo klasë-shkollë shqipe, u cel vitin e kaluar në Festën e Shkollës shqipe, me 7 Mars 2015. Me mbështetjen e Kristaq Fotos që afroi mjedisin për klasë, pranë kafesë së tij “Kuq e Zi”, ia arritëm të përcjellim një vit shkollor jo të lehtë, por të suksesshëm. Prindërit mbetën të kënaqur pasi fëmijët e tyre, një pjesë ishin në moshë të rritur, arritën të përvetësonin programin, të shkruanin e të flisnin shqip.

Kristaqi përmend emrat e nxënësev të avancuar në programin e shqipes si Liza Qehaja, Krist Bundo e të tjerë. Ai përmend dhe nxënës të tjerë që e mbyllën kënaqshëm vitin shkollor 2015-2016 si: Reon Krasniqi, Ernei dhe Naile Tollja, Eleni Sikollo, Odeta dhe Kamela Papaj, Christian Bombaj, Donald Rapaj, Donil Beqo, Eda Kulla, Elsa dhe Joana Kulla, Denis Qehaja e të tjerë.

I hedhim një sy regjistrit me emrat e fëmijëve: Enrik Myftari, Amelja Semini, Mason papa, Ejdon Dajlani, Eron Papa, Ernea Tollja, Naile Tollja, Rean Krasniqi, Premton Syla dhe emra të tjerë që janë në pritshmëri.

Për këtë vit, informon Kristaqi, krahas grupit të vitit të dytë, janë afruar dhe 6 fëmijë për grupin e parë. Do të përpiqemi, premton ai,që të bëjmë më të mirën e mundshme, por kemi nevojë që komuniteti të na mbështesë më shumë. Gjatë të gjithë kësaj Vere, kam bërë përpjekje maksimale që të afroj sa më shumë prindër të interesuar për shkollën shqipe, por qenka tepër e vështirë. Komuniteti shqiptar ka nevojë që të ndërgjegjësohet realisht për mësimin e gjuhës shqipe dhe ruajtjen e traditave dhe kulturës Kombëtare.

Në bisedat që zhvillojmë me prindërit e fëmijëve trajtojmë problemin e vështirësive që kanë shkolla të tilla që bëhen thjesht me inisiativa të personave apo edhe të disa degëve të Vatrës, por që nuk gëzojnë mbështetje nga shteti shqiptar. Së paku të sjellë bazën mësimore!

Komuniteti shqiptar në Queens është shumë i madh në numër,dhe numri i nxënësve nuk i përgjigjet numrit të nxënësve. Altin Bundo(babai i nxnëses Alba Bundo), Harito Sava(gjysh i dy nipërve), Erjon Myftari, babai i Enrik Myftari, mendojnë se duhet më shumë informacion.Duhet informuar komuniteti, dhe duhet punuar që ai të sensibilizohet në drejtim të ruajtjes së identitit kombëtar përmes shkollës shqipe. Amerika ta jep këtë mundësi, por vetë komuniteti tregohet inaktiv dhe e quan angari mësimin e gjuhës shqipe.

Ndoshta duhen sensibilizuar komunitetet fetare ku ka grumbullim komuniteti dhe të kërkohet ndihma e klerikëve. Në Queens vepron Kisha Orthodokse dhe Xhamia, ndoshat ata duhet t’u bëjnë apel shqiptarëve që të dërgojën fëmijët e tyre në shkollën shqipe sepse kështu ruhet gjuha shqipe.

Kristaq Papa nuk duhet lënë vetëm në nismën e tij, vecanërisht tani që shkolla ka hyrë në vitin e dytë të egzistencës së saj.

Nga ana e sja dhe dega e Vatrës në Queens duhet të punojë më shumë me anëtarësinë e vet, që prindërit vatarnë t’i dërgojnë fëmijët, apo nipër e mbesa, aty. Nëse sot janë dy klasa me nga 6 dhe 5 nxënës,(Kristaqi thotë se ka premtime se do të shtohet numri) për të ardhmen numri të rritet. Për këtë i gjithë komuniteti duhet të punojë….Për indiferentët le të sjellim ndërmend vargjet e Fishtës:

”Gjuha shqipe”…

…Porsi kanga e zogut t’verës,

qi vallzon n’blerim të prillit;

porsi i ambli flladi i erës,

qi lmon gjit e drandofillit;

porsi vala e bregut t’detit,

porsi gjâma e rrfès zhgjetare,

porsi ushtima e nji tërmetit,

ngjashtu â’ gjuha e jonë shqyptare.

Ah! po; â’ e ambël fjala e sajë,

porsi gjumi m’nji kërthi,

porsi drita plot uzdajë,

porsi gazi i pamashtri;

edhè ndihet tue kumbue;

porsi fleta e Kerubinit,

ka’i bien qiellvet tue flutrue

n’t’zjarrtat valle t’amëshimit.

Pra, mallkue njai bir Shqyptari,

qi këtë gjuhë të Perëndis’,

trashigim, që na la i Pari,

trashigim s’ia len ai fmis;

edhe atij iu thaftë, po, goja,

që përbuzë këtë gjuhë hyjnore;…

Suzana Shkreli

September 17, 2016 by dgreca

Suzana Shkreli- A first generation American and outstanding public servant/

Suzanna Shkreli is a first generation American, born and raised in Michigan. Her parents are Albanian immigrants who came to the United States in search of a better life, and they taught Suzanna and her siblings the values of hard work and giving back. Suzanna worked her way through college and law school with student loans, and chose a career of public service as a Macomb County prosecutor, prosecuting homicide, drug crimes, assaults, and domestic violence. She currently serves in the Child Protection Unit, where she prosecutes crimes against children involving physical and sexual abuse. Suzanna is an advocate for victim rights and has represented the United States Department of Justice in training law enforcement agencies on victim rights abroad. In Congress, Suzanna will take on tough fights to expand economic opportunity and to give all Michigan families a fair shot.

A champion for women and families

Suzanna has taken on tough fights in the courtroom and works tirelessly to help Michigan women and families get ahead. When elected, she will be a champion for working families in Washington. Suzanna is an advocate for the most vulnerable members of her community, supporting the Macomb County Warming Shelter and St. Jude Children’s Research Hospital, and helping her family carry on a Thanksgiving tradition of preparing and delivering hot meals for senior citizens in their community. Suzanna’s family came to the United States in search of educational and economic opportunity, and in Congress she will fight to break down barriers so that all Michiganders have a fair shot.

A vulnerable Republican incumbent in a swing district

Suzanna understands that the stakes couldn’t be higher for Michigan women and families in 2016. “This election is different,” Suzanna has said, and she has stepped up to fight for Michigan working families who need a new voice in Congress. Suzanna is running in a swing district against vulnerable incumbent Congressman Mike Bishop. Bishop has repeatedly put his extreme agenda ahead of what’s best for women and families, including opposing the Paycheck Fairness Act, voting for a national abortion ban, and cosponsoring legislation that would ban common forms of birth control. In January, EMILY’s List put Bishop “On Notice” for his outrageous record. Michiganders are ready to hold Bishop accountable, and Suzanna is running a strong campaign to bring new leadership to the district — but she needs the full support of EMILY’s List to flip this seat in November. Let’s all chip in to help Suzanna take her fight for Michigan women and families all the way to Washington.

SPECIALE/ SA BANORË I KA KOSOVA?

September 17, 2016 by dgreca

-Sa i kishte para më shumë se gjysëm shekulli?

-Në 6 korrikun e vitit 1962, gazeta tradicionale kosovare Rilindja shkruante se Kosova “fitoi këto ditë banorin e njimilionit…”/

-Në regjistrimin e popullsisë të vitit 1981, ku u përfshinë të gjitha etnitë, Kosova kishte një popullsi prej 1.584.440 banorësh/

-Prof. Dr. Rifat Blaku, ekspert i çështjeve demografike, në intervistë ekskluzive në gazetën Rilindja në fundvitin 2008: Vlerësohet se aktualisht Republika e Kosovës ka rreth 2.200.000 banorë brenda Kosovës (rezidentë) dhe rreth 500.000 jashtë Kosovës/

-Sipas regjistrimit të popullsisë të pranverës 2011, në Kosovë, pa veriun, u numëran 1.739. 825 banorë rezidentë, 92.93 % shqiptarë/

-Statistika: Kosova 1,771,604 banorë rezidentë, në fundvitin 2015. Por, numri i banorëve-shtetasëve të Kosovës është më i madh, meqë regjistrimi i popullsisë nuk ka përfshirë një të tretën e kosovarëve që vlerësohet se jetojnë e punojnë jashtë vendit/

-Ministria e Diasporës e qeverisë së Kosovës në vitin 2015 ka regjistruar rreth 200 mijë bashkatdhetarë në botë. Procesi i regjistrimit vazhdon në vitin 2016 dhe pritet një publikim përfundimtar i shifrave të detajuara në fillim të vitit 2017/

Gazeta DIELLI nga korrespondenti në Kosovë Behlul JASHARI /

PRISHTINË, 17 Shtator 2016/ Kosova në verën e para më shumë se gjysëm shekulli arrinte numrin prej një milion banorëve. Në 6 korrikun e vitit 1962, gazeta tradicionale kosovare Rilindja shkruante se Kosova “fitoi këto ditë banorin e njimilionit…”

Sipas statistikave kosovare, në regjistrimin e popullsisë të vitit 1981, ku u përfshinë të gjitha etnitë, Kosova kishte një popullsi prej 1.584.440 banorësh.

Kosova në vitin 2015, në 31 dhjetor, vlerësohet se kishte 1,771,604 banorë rezidentë, sipas një publikimi sot të Agjencisë së Statistikave.

Gjatë vitit 2015, kishte 31,116 lindje, 8,884 raste vdekje dhe shtimi natyror ishte gjithsej 22,232 banorë.Numri i personave që kishin imigruar (ardhur) në Kosovë ishte 18,862 banorë, derisa numri i emigrantëve (të larguarëve) kosovarë ishte 74,434 banorë dhe bilanci i migrimit për vitin 2015 ishte – 55,572 persona.Përkundër një shtimi natyror prej 22,232 banorëve, popullsia rezidente e Kosovës për shkak të emigrimit (largimit) të theksuar në vitin 2015 u zvogëlua për 33,340 banorë.Këto shifra janë dhënë në 29 qershor 2016 zyrtarisht nga Agjencia e Statistikave të Kosovës (ASK), e cila ka publikuar raportin “Vlerësim: Popullsia e Kosovës 2015”.

Sipas regjistrimit të popullsisë të pranverës 2011, në Kosovë, pa veriun, u numëran 1.739. 825 banorë rezidentë, 92.93 % shqiptarë. Pjesa tjetër e përqindjeve iu takon komuniteteve pakicë, 1.58% boshnjakë, 1.47 % serbë, 1.08 % turqë, etj.Por, numri i banorëve-shtetasëve të Kosovës është më i madh, meqë regjistrimi i popullsisë nuk ka përfshirë një të tretën e kosovarëve që vlerësohet se jetojnë e punojnë jashtë vendit.Ministria e Diasporës e qeverisë së Kosovës në vitin 2015 ka regjistruar rreth 200 mijë bashkatdhetarë në botë. Procesi i regjistrimit vazhdon edhe në vitin 2016 dhe pritet një publikim përfundimtar i shifrave të detajuara në fillim të vitit 2017.Përqindja e komunitetit serb do ishte më e lartë me përfshirjen e veriut në regjistrim. Në veri të Mitrovicës dhe tre komuna tjera veriore – Leposaviç, Zubin Potok e Zveçan, ku është refuzuar regjistrimi i popullsisë, sipas një shifre që e kanë përmendur autoritetet kosovare, jetojnë rreth 40 mijë serbë.

Në vjeshtën e këtij viti, edhe në veriun me shumicë serbe pritet regjistrimi i popullsisë, pasi qeveria në pranverë ka miratuar Projektligjin për Regjistrimin e Popullsisë, të Ekonomive Familjare dhe të Banesave në Komunat e Kosovës që nuk kanë marrë pjesë në regjistrimin e popullsisë në vitin 2011.Në vijim, nga gazeta tradicionale e Kosovës Rilindja – numri i saj fundit – i 30 dhjetorit 2008, po sjellim një entervistë ekskluzive që kam zhvilluar si kryeredaktor i gazetes me Prof. Dr. Rifat Blakun, ekspert i çështjeve demografike, kryetar i Komisionit Republikan për regjistrimin e popullsisë, njëherit zëvendësministër i Ministrisë së Shërbimeve Publike (MSHP) në Qeverinë e Kosovës, në atë kohë.

RILINDJA, 30 DHJETOR 2008: EKSKLUZIVE/ SHTETI I KOSOVËS PRET VITIN 2009 ME 2 MILIONË E 700 MIJË BANORË

-Dr. Rifat Blaku, zëvendësministër i Shërbimeve Publike në Qeverinë e Kosovës, ekspert i çështjeve demografike, kryetar i Komisionit Republikën për regjistrimin e popullsisë, që pritet vitin 2009, në intervistë ekskluzive/

Kosova, shteti më i ri në botë, pret Vitin e Ri 2009, të parin pas shpalljes së pavarësisë në ditën historike të 17 shkurtit 2008, me mëse 2 milonë e 700 mijë banorë. “Vlerësohet se aktualisht Republika e Kosovës ka rreth 2.200.000 banorë brenda Kosovës (rezidentë) dhe rreth 500.000 jashtë Kosovës”, tha sot Dr. Rifat Blaku, ekspert i çështjeve demografike, kryetar i Komisionit Republikën për regjistrimin e popullsisë, që pritet vitin e ardhshëm, njëherit zëvendësministër i Ministrisë së Shërbimeve Publike (MSHP) në Qeverinë e Kosovës, në një intervistë ekskluzive, intervistuar nga Behlul Jashari.

Profesor Blaku tha se “janë bërë përgatitje të mira teknike e profesionale për mbajtjen të suksesshme të Regjistrimit të popullsisë, ekonomive familjare dhe të banesave”.

Sipas tij, “pritet vetëm vendimi politik për caktimin e datës optimale të mbajtjes së Regjistrimit të popullsisë”.

“Regjistrimi i popullsisë (ndërkombëtarisht i përfillshëm) është sot për Republikën e Kosovës edhe një detyrim – standard ndërkombëtar dhe se realiteti i ri shtetëror i vendit nuk mund të paramendohet pa një regjistrim të popullsisë, ekonomive familjare dhe banesave sipas normave dhe standardeve ndërkombëtare”, tha ai.

Duke folur për përgatitjet dhe regjistrimin testues që u zhvillua me sukses në vjeshtë të vitit 2008, Blaku tha se “sipas të dhënave preliminare (nga ESK) pjesëmarrja në regjistrimin testues ishte 93.3%. Shqiptarët 96%, Serbët 71.1%, komunitetet tjera kishin pjesëmarrje 95%.”

Në vazhdim intervista e plotë: Blaku, do ju pyetja së pari edhe si ekspert i çështjeve demografike. Kosova, shteti më i ri në botë, sa banorë ka, sipa vlerësimit të përafërt, në këtë prag të festës së Vitit të Ri, të pritur për herë të parë në pavarësi?

–Vlerësohet se aktualisht Republika e Kosovës ka rreth 2.200.000 banorë brenda Kosovës (rezidentë) dhe rreth 500.000 jashtë Kosovës. Shteti më i ri në Botë Kosova ka popullsinë më të re dhe më vitale në Evropë. Vitaliteti biodinamik bënë që popullsia e Kosovës të ketë rreth 59% popullsi të re, kontingjent pune, një energji e madhe e resurseve humane. Valorizimi i kësaj energjie mund të bëjë kthesa të mëdha ekonomiko-shoqërore.

Dhe në këtë numër të popullsisë, po sipas një vlerësimi të përafërt, cila është përqindja e komuniteteve?

-Pjesëmarrja e komuniteteve (pakicë – plotësim yni) në Republikën e Kosovës sillet rreth 8% deri në 9%. Pra, Kosova është një shtet multietnik në aspektin politik. Ndërsa, mbi 91% të homogjenitetit demografik etnik është popullsi rrënjëse.

Kosova ka mungesën e madhe të regjistrimit të popullsisë, një kohë të gjatë, pse ndodhi kjo?

–Deri tani në përgjithësi, (për shkaqe të njohura të së kaluarës pa fat) të dhënat dhe informatat statistikore, në masë të madhe janë jo të plota, të pakompletuara e për disa fusha edhe mungojnë (rikujtojmë se regjistrimi i fundit është bërë me 1981).

Mungesa e regjistrimit në kohën sa më të shkurtër shkakton pengesa zingjirore në shumë sfera të tjera të shoqërisë duke krijuar edhe vështirësi në strategjitë planifikuese. Po ashtu prolongimi i regjistrimit shkakton kosto të mbajtjes së personelit aktiv të Zyrës së Regjistrimit të Popullsisë (ZRP); largimi – prolongimi i disa projekteve në Entin Statistikor të Kosovës (ESK); statistikat janë më pak të besueshme; mungesa e të dhënave reale për varfërinë dhe papunësinë në Kosovë; mungesa e të dhënave për gjendjen kualifikuese ndikon në mos llogaritjen dhe projeksionet e ndryshme të popullsisë si: vitalitetit, shtimit apo rënies të numrit të popullsisë, shpërndarjen e popullsisë në hapësirë etj.

Sidomos vështirësi ka në planifikimin e projekteve të ndryshme kombëtare e ndërkombëtare, vështirësi në planifikimet buxhetore në ndarjen e mjeteve nëpër komuna. Mungesa e të dhënave krijon edhe vështirësi në planifikimet e investitorëve të ndryshëm.Po ashtu mungesa e të dhënave statistikore sjell kritika të shumta nga institucionet dhe personat tjerë si: shkencëtarët, hulumtuesit, institucionet tjera në adresë të ESK.

-Kur pritet një regjistrim i përgjithshëm i popullsisë në Kosovë, dhe çfarë janë përgatitjet? A do të përfshijë ky regjistrim edhe kosovarët jashtë vendit?

–Në Republikën e Kosovës nevoja për regjistrimin e popullsisë, ekonomive familjare dhe banesave është shumë e madhe – më e madhe se kudo në ndonjë shtet tjetër. Të dhënat statistikore të mirëfillta do t’i ofrojnë shtetit, administratës dhe publikut të gjerë shënime të besueshme për zhvillimet, transformimet dhe ecuritë administrative, demografike, ekonomike, sociale, materiale, shëndetësore, kulturore, arsimore, urbanistike, bujqësore dhe ambientale ekologjike.

Regjistrimi i popullsisë (ndërkombëtarisht i përfillshëm) është sot për Republikën e Kosovës edhe një detyrim – standard ndërkombëtar dhe se realiteti i ri shtetëror i vendit nuk mund të paramendohet pa një regjistrim të popullsisë, ekonomive familjare dhe banesave sipas normave dhe standardeve ndërkombëtare.

Zhvillimet dhe ngjarjet dinamike të viteve të fundit kanë sjellë ndryshime të thella edhe në shtrirjen territoriale-hapësinore të popullatës. Mobiliteti dinamik hapësinor është shoqëruar edhe me migrime të shumta brenda për brenda Republikës, po ashtu edhe jashtë vendit, ndërkohë që edhe një numër i madh i të huajve (stafi ndërkombëtar) janë vendosur në shtetin tonë. Transformimet edhe në sferën e fertilitetit dhe riprodhimit biologjik dhe ripërtëritjes demografike si dhe ndryshime të mëdha në sistemin shëndetësor nuk janë shoqëruar me përcjellje kualitative statistikore. Këto si dhe ndryshime të tjera strukturale të shoqërisë kosovare e bëjnë që regjistrimi i ardhshëm të jetë i një rëndësie tepër të madhe për çfarë duhet të bërë hapa imediat e të përshpejtuar në realizimin e tij. Për më tepër të gjitha objektivat dhe projektet shtetërore jo vetëm ekonomike, sociale e zhvillimore varen nga rezultatet cilësore të regjistrimit të popullsisë ekonomive familjare dhe banesave. Ndërsa, përfitues do të jetë e tërë shoqëria kosovare që nga komunat, administrata shtetërore, vendore si dhe ajo ndërkombëtare.

ESK deri më tani ka realizuar tri pilot regjistrime. Regjistrimet pilot kanë pasur si qëllim testimin e të gjitha instrumenteve në një pilot të vetëm. Sipas vlerësimeve që janë bërë nga Organizatat Ndërkombëtare (KMN dhe EUROSTAT) regjistrimi i parë testues (nëntor, 2005) nuk është zhvilluar sipas rekomandimeve ndërkombëtare për regjistrime pilot.

Regjistrimi i dytë pilot është zhvilluar në nëntor, 2006 ku sipas raportit të KD dhe Organizatave Ndërkombëtare që kanë monitoruar regjistrimin pilot është theksuar se piloti ka plotësuar rekomandimet mbi regjistrime dhe ka qenë i organizuar (të gjitha fazat) në nivel të pranueshëm. Duhet theksuar se në regjistrimin e parë pilot kanë participuar të gjitha komunitetet në Kosovë, derisa në regjistrimin e dytë pilot nuk kanë participuar komuniteti serb dhe romët – romët në ato zona ku flasin gjuhen serbe dhe bashkëjetojnë me komunitetin serb.

Aktivitetet tjera – ESK – ZRP ka realizuar pothuaj të gjitha instrumentet e nevojshme për regjistrim, duke përgatitur materialet e nevojshme. Janë finalizuar si drafte: formularët dhe udhëzuesit e ndryshëm, plani i logjistikës (duke përfshirë trajnimet dhe ecurinë e punëve para, në dhe pas regjistrimit) është ndërtuar programi softuerik, janë ndarë zonat kadastrale në njësi më të vogla – Qarqet Regjistruese (QR) për tërë territori e Kosovës është përgatitur një material i ndryshëm për fushën senzibilizuese (fletushkat informuese, panot, reklamat dhe materialet tjera nga fusha informuese dhe publicistike) është bërë plani i tabelimit dhe analizave – të gjitha sipas normave dhe standardeve ndërkombëtare për regjistrime.

Janë bërë përgatitje të mira teknike e profesionale për mbajtjen të suksesshme të Regjistrimit të popullsisë, ekonomive familjare dhe të banesave.

Pritet vetëm vendimi politik për caktimin e datës optimale të mbajtjes së Regjistrimit të popullsisë.

Vlen për tu theksuar se në këtë regjistrim nëpërmes të një formulari të veçantë do të vjelën edhe tiparet kryesore për numrin dhe strukturat bazë të popullsisë kosovare jashtë vendit.

Cilat ishin rezultatat e test-regjistrimit të popullisë të mbajtur në vjeshtën e këtij viti, a tregojnë ato edhe për gatishmërinë e Kosovës për regjistrimin e përgjithshëm?

–Pas aprovimit të Ligjit (Nr. 2003/16) për Regjistrimin e Popullsisë, nga Kuvendi i Kosovës, Ministria e Shërbimeve Publike (MSHP) në janar të vitit 2003 ka themeluar Zyrën e regjistrimit të popullsisë, ekonomive familjare dhe banesave në kuadër të Entit Statistikor të Kosovës.

Duke u bazuar në Ligjin mbi regjistrimin e popullsisë është formuar Komisioni Qendror i Regjistrimit të Popullsisë (KQR). Parlamenti i Kosovës me 14 mars 2008 ka rikonfiguruar Komisionin Qendror për Regjistrim i cili do të luaj një rol të rëndësishëm rreth regjistrimit të popullsisë.

Pas përgatitjeve që ishin bërë, ESK ka organizuar dhe ka zhvilluar deri më tani 3 pilot regjistrime. Regjistrimet pilot kanë pasur si qëllim testimin e të gjitha instrumenteve që do të kryhet regjistrimi.

Regjistrimi testues ka përfshire 6 Komuna (Prizren, Mamushë, Dragash, Lipjan, Prishtinë dhe Vushtrri), 12 vendbanime dhe 14 Qarqe të Regjistrimit (QR). Në këtë regjistrim testues janë përfshirë të gjitha komunitetet që jetojnë në Kosovë. Pjesëmarrja e përafërt e ekonomive familjare sipas etnicitetit është: Shqiptarë rreth 28%, Serb 25.8%, Rom 11.7%, Ashkalij 9.6%, Egjiptas 7.0%, Turq 7.0%, Boshnjak 7.1% dhe Goran 3.7%.

Sipas të dhënave preliminare (nga ESK) pjesëmarrja në regjistrimin testues ishte 93.3%. Shqiptarët 96%, Serbët 71.1%, komunitetet tjera kishin pjesëmarrje 95%.

Përpunimi dhe analizimi i të dhënave do të bëhet deri në fund të këtij viti ku edhe do të përgatitet një raport final nga ESK. Raporti i Komisionit Drejtues Monitorues do t’iu dërgohet Komisionit Drejtues Menaxhues (të EUROSTAT-it).

Vlerësohet se regjistrimi i popullsisë është shumë i rëndësishëm dhe i nevojshëm për Kosovën, pse?

–Për historinë e një vendi (shteti) regjistrimet e popullsisë paraqesin momente të rëndësishme (të shënuara), me ç’rast evidentohet gjendja e saktë e vlerave të tij më të mëdha (kapitale) – e popullatës së tij. Duke i krahasuar gjendjet në çdo njërën prej atyre momenteve nxirret pasqyra e zhvillimit të popullsisë ndër vite, dekada e shekuj.

Konstatohen rritjet e rëniet e numrit të përgjithshëm, mësohet për ndryshimet e përbërjes së saj dhe kërkohen shkaqet që ato ndryshime i sollën. Popullsia është element dhe modifikator i hapësirës dhe kohës. Njohja e mirë e saj është me rëndësi të dorës së parë, pasi ajo është pasqyrë e së kaluarës, akter i së tashmes dhe bartës i së ardhmes.

Analiza shkencore objektive e shumë të dhënave statistikore ndihmon të njihen dhe vlerësohen transformimet në një hapësirë ku një popullsi jeton e punon, prodhon e shpenzon. Sot shënimet statistikore janë me interes mbarëkombëtar e mbarështetëror dhe sa më i zhvilluar, më i përparuar dhe më demokratik që të jetë një vend aq më të zhvilluar duhet ta ketë këtë veprimtari.

Çdo regjistrim mban karakteristikat e veta të përgjithshme, por edhe të veçanta, ku potencohen disa veçanti e risi varësisht nga kërkesat e kohës dhe rrethanat politike-shoqërore. Përndryshe, edhe ashtu, çdo regjistrim mban vulën e kohës kur bëhet.

Stafi i ri menaxhues, kabineti i ri ministror në MSHP ka bërë angazhime shtesë që ti ngritë organizativisht e profesionalisht çështjet dhe faktorët që ndikojnë në kualitetin e projektit të regjistrimit, ka identifikuar masat që mund të merren për ta përmirësuar, kontrolluar dhe matur kualitetin e regjistrimit (aspektin metodologjik, aktivitetet hartografike, dizajnimi kualitativ përmbajtësor i pyetësorëve si dhe rekrutimi, trajnimi i stafit sipas rekomandimeve më të fundme ndërkombëtare).

Zëvendësministër e kryetar i Komisionit për Regjistrim të Popullsisë, faleminderit për këtë intervistë, dhe meqë jemi në përfundim të një viti historik për Kosovën e në prag të Vitit të Ri, keni ndonjë mesazh, apo cilat janë pritjet Tuaja për vitin 2009?

–Në memorien historike të shqiptarëve viti 2008 do të mbetet i regjistruar me data, ngjarje e zhvillime edhe gjeopolitike e gjeostrategjike të rëndësisë organike shtetërore e kruciale kombëtare. Urojmë që edhe viti 2009 e të tjerat vite të shoqërohen me korrigjime historike dhe gëzime të reja për shqiptarët.

***

RILINDJA NË 1962: KOSOVA FITOI BANORIN E NJIMILIONIT

Gazeta tradicionale shqiptare në Kosovë RILINDJA e datës 6 Korrik 1962 shkruante se Kosova “fitoi këto ditë banorin e njimilionit…”“Simbas regjistrimit të fundit të 31 marsit të vitit të kaluem, në këtë teritor ka pasë 963.551 banorë…” shkruante gazeta duke shtuar se “asht interesante” se në Kosovë “ka afër 40 mijë mashkuj ma shumë se femna”.