Kur u zbulua për herë të parë objekti misterioz në fund të Detit Balltik habiti ekspertët dhe vendosi në lëvizje konspiracionistët e teorive aliene. Por edhe sot, kur kanë kaluar pesë vite nga ky zbulim, objekti vazhdon të habisë të gjithë. “Ocean X”, një grup suedezësh gjuetarë thesaresh nëpër dete, i udhëhequr nga Peter Lindberg dhe Dennis Asberg ranë në gjurmët e objektit në vitin 2011. Menjëherë nisën misionet e zhytjes në 100 metra thellësi, ku ekipi vuri re disa anomali në pajisjet e tyre të elektrike dhe teknologjike. “Sapo i afroheshim objektit, çdo gjë elektrike, përfshirë këtu edhe telefoni satelitor pushonte së funksionuari, madje nuk punonin as kur ishim mbi objekt. Menjëherë sapo largoheshim 200 metra prej objektit, rikthehej normaliteti. E njëjta gjë ndodh sa herë që rikthehemi atje”, thotë Stefan Hogerborn, zhytës profesionist dhe pjesë e ekipit “Ocean X”. Objekti misterioz ka një gjatësi prej 60 metrash dhe një gjerësi prej 8 metra. Ajo që e bën akoma më të komplikuar shpjegimin se çfarë është në të vërtetë është forma e tij, pasi ngjason shumë me objektet fluturuese që shumë i kanë parë vetëm tek skena të filmit “Star Wars”. Volker Bruchert, profesor i gjeologjisë ka një ide për kohën e formimit të objektit, por nuk është në gjendje të shpjegojë anomalitë e shkakuara tek aparaturat elektrike dhe kompjuterike kur i afrohesh atij. “Hipoteza ime është se ky objekt, kjo strukturë është formuar gjatë epokës së akullt, shumë, shumë vite më parë”, thotë ai. Në këtë hipotezë, Bruchert ka mbërritur pas analizimit të një pjese të marrë nga grupi i “Ocean X”. Por vetë drejtuesit e këtij ekipi gjahtarësh thesari, Lindberg dhe Asberg thonë se pjesë e dërguar për analizë nuk është marrë nga objekti, por nga mjedisi përreth tij. Ata thonë se e megjithë përpjekjet e panumërta, e kanë patur të pamundur që t’i afrohen në distancë të afërt objektit misterioz, që me gjasa do të qëndrojë i tillë edhe për shumë kohë.
Princ Leka – II vizitë në Monako
Princ Leka – II vizitë në Monako, takim me Mbretër dhe Princër të Europës/
H.R.H Mbreti Leka II pati një audiencë private me H.S.H princit Albert të Monakos në Pallatin mbretëror.
MONAKO : Në faqen zyrtare të Oborrit mbretëror Shqiptarë, njoftohet se gjatë vizitës së tij në Principatën e Monakos, më 21 prill dhe 22, HRH Princi Leka II i Shqiptarëve, u prit në një audiencë private nga H.S.H. Princi Albert II i Monakos.
-Darkë në Monaco.
Të enjten me 21/04/2016 morëm pjesë bashkë me LTM Princin Leka II në darkën që organizuan në Monaco Lartësitë e Tyre Mbretërore Princi dhe Princesha Alvaro de Orléans-Borbon.
Në atë mbrëmje ishin prezent MT Mbreti Juan Karlos i Spanjes, LTP Princi Albert II i Monacos, LTP Princi Hans Adam II i Lichtensteinit, MT Mbreti Simeon i Bullgarisë, LTM Princi Karl i Burbonëve të Dy Siçilive, Duka i Kastros, dhe shumë përfaqësues të Familjeve Mbretërore europiane.
Në qëndrimin në Monaco, LTM Princi Leka II u prit edhe në audiencë të veçantë në Pallat nga LTP Princi Albert II i Monacos.
Gjatë audiencës, HRH Princi Leka II, thuhet se ka shprehur gatishmërinë e tij për të forcuar lidhjet e miqësisë midis dy familjeve mbretërore.
HRH Princi Leka II përmendi se një nga prioritetet e tij, aktuale mbetet përmirësimi i imazhit ndërkombëtar të Shqipërisë, dhe, se ai do të jetë i kënaqur në ndonjë bashkëpunim në këtë drejtim.
HRH Princi Leka II ka shprehur, gjithashtu, mirënjohjen e tij të sinqertë për të H.S.H. Princi Albert II i Monakos për njohjen e dhënë në vitin 2008 për pavarësinë e Kosovës nga Principatën e Monakos.
Me rastin e vizitës së tij në Monaco, HRH Princi Leka II ishte i ftuar për darkë dhënë në nder të Tyre, nfa Familja Mbretërore, Madhërisë së Tijë Princi dhe Princesha Alvaro de Orléans-Borbon ku Lartësia e Tij Mbretërore, takua me HM Mbretit Juan Carlos të Spanjës, HSH The Sovereign Prince Hans Adam II i Lihtenshtajnit, HM Simeon Mbreti i Bullgarisë dhe shumë anëtarë të tjerë të familjeve mbretërore evropiane./B.S/
Foto:© David Nivière 2016 All Rights ReservedPresidenti nderon heroinat e xhudos, Majlinda Kelmendin dhe Nora Gjakovën
Presidenca e Kosovës: Presidenti Thaçi priti heroinat e xhudos, Majlinda Kelmendin dhe Nora Gjakovën/
Presidenti i Republikës së Kosovës, Hashim Thaçi, ka pritur sot Majlinda Kelmendin dhe Nora Gjakovën, fituese të medaljeve në Kampionatin Evropian në Xhudo, si dhe Kryetarin e Federatës së Xhudos, Agron Kuka dhe përzgjedhësin Driton Kuka, për t’i uruar për suksesin e radhës së tyre.
“Është kënaqësi t’ju takoj dhe t’ju uroj për suksesin e arritur. Suksesi juaj është edhe sukses i Kosovës”, u shpreh presidenti Thaçi, thekson njoftimi i Presidencës kosovare.
Duke folur për punën dhe sukseset e xhudistëve, presidenti Thaçi u shpreh se “Kosova është krenare me sukseset e juaja” dhe shtoi se “ju jeni imazhi i vërtetë i Kosovës, i rinisë që punon me përkushtim edhe kur kushtet nuk janë më të mirat, për të arritur sukses”.
Delegacioni i xhudistëve e njoftoi presidentin Thaçi për punën dhe sukseset e arritura.
Agron Kuka, Kryetar i Federatës së Xhudos, tregoi për punën që bëhet, përkundër kushteve të kufizuar, ndërsa përzgjedhësi Driton Kuka tregoi për rëndësinë që sukseset e dy xhudisteve kanë për gjasat e tyre në Lojërat Olimpike në Rio.
Dy xhudistet, Majlinda dhe Nora, treguan për garat e vështira, por edhe për gëzimin në suksesin e arritur. Të dyja u shprehën se i gëzohen mundësisë që të dëshmohen edhe në Lojërat Olimpike që do të mbahen në Rio.
Presidenti i Kosovës u shpreh se “shteti i Kosovës do të vazhdojë të mbështesë sportistët dhe sportin” dhe u uroi suksese xhudisteve dhe federatës së tyre.
“Majlindës dhe Norës i urojmë suksese në Lojërat Olimpike. Jemi të bindur në suksesin e tyre”, u shpreh presidenti Thaçi./b.j/
Lorina Naçi,Shkencëtarja shqiptare në Ontario, Kanada
Lorina Naci mjeke, ‘’Shkencëtare ‘’ University of Western Ontario në Canada, një vënd i veçantë në të gjithë botën, i investuar nga qeveria Kanadeze me miliona dollarë për zhvillimin e kësaj fushe kërkimore e cila studion trurin e njeriut duke aplikuar Inteligjëncen artificiale./
Nga Liliana PERE/
Lorina Naçi e lindur në Tiranë, në një familje qytetare që mbart shumë vlera te vecanta, si vlera per dijen, arsimdashëse, kërkuese dhe cilësore ne studimet e saj. Pasioni I madh per shkencën , durimi , puna këmbëngulese duke dëpërtuar me qetësi , zgjuaresi e nje formim te shkëlqyer professional, me anë te inteligjencës artificiale e shton dedikimin ndaj punës., si dhe rezultatet e saj. Thjeshtesia e Lorinës kur bisedon te lë mbresë. Edukata dhe të qënit nje grua e bukur, e qetë e bëjnë tepër ëngjëllore, që zgjon engjëjt nga gjumi . Zgjedhjen e saj idealiste për t’ju dedikuar përndjekjes dhe zhvillimit të mëtejshëm të njohurive shkencore i ka vënë gjoksin me punë të pareshtur, ditë e natë.
U largua nga Shqipëria mbas mbarimit të gjimnazit për të vazhduar studimet universitare në University of Georgia, në Georgia USA.
Nisi studimet me etje dhe pasion për njohurinë, ç’ka e shtyu të ndjekë disa degë njëherësh, pikturën, psikologjinë dhe programimin.
Në bazë të notave atje dhe ecurisë së saj të përgjithshme, fitoi disa bursa prestigjioze nga universiteti, duke përfshirë këtu dhe një bursë me rrogë të plotë për të ndjekur studimet që kishte shans shumë të ulët suksesi (0.5% në bazë të meritës).
Kjo ishte arritja e saj e parë e mirëfilltë akademike në USA dhe që nga ai moment
Lorina u përfshi në një grup shumë elitar studentësh; bëhet fjalë për 10 nga 30,000 studentët e universitetit.
Në vitin 2004, u diplomua nga University of Georgia, USA, me Bachelor of Fine Arts për pikturë si dhe Bachelor of Science për shkencën e mendimin (Cognitive Science) dhe Master of Science për programim të avancuar (Artificial Intelligence).
Për të folur mbi arritjet e jashtëzakonshme të saj arritje është e ftuar vazhdimisht që të japë leksione plenare në konferenca të ndryshme.
Prezantimi i saj i fundit ishte në fund të marsit në takimin e American Philosophical Association, në San Francisco.
Publiciteti I punës shkencore te Lorenës eshte percjelle ane e kend botës.
Ajo tashmë eshte cilesuar nje shkencëtare.
- Puna e Lorenës është përcjellë nga mediat ndërkombëtare, si në televizion, radio, shtyp dhe internet.
- Ja disa shembuj; Televizion:
- CTV News, Global News, ONMI 1 (Canada), NHK (Japan), Top Channel (Albania). Radio: CBC, Radio Canada International, ABC News Radio, Newstalk San Francisco, BYU Radio on Sirius XM, AM 890, The John Bolton Show, The Pulse, W Radio Miami. Shqyp: The New Scientist, Macleans, La Recherche, The Globe and Mail, The Toronto Sun, La Republica, International Business Times, Los Angeles Times, The Times of India, Corriere della Sera, The Daily Mail, The Chicago Tribune, The London Free Press, China Youth Daily, Τo Vima Greece. Internet: Includes Science, Nature, BBC, The Times, NBC News, Fox News, Reuters, Sciences et Avenir, Medpage Today, Discovery News, The Verge, IFL Science, JAMA Author Interview, The Huffington Post, The National Post, Australia International Business Times, Google News Today, The Agenda with Steve Parkin, etc. Puna e saj ka fituar disa çmime; këtu do veçoja emërtimin si “One of Best 51 Discoveries Since 1878”, nga Western University,
***
Ndiqni bashkebisedimin ju lutem
***
Pyetje Liliana- E dashur Lorina. U njoha me arritjet tuaja u ndjeva krenare si grua, si shqiptare Studimet tuaja i përkasin inteligjencës njerëzore, trurit që është edhe pjesa më e vështirë e trupit të njeriut për t’u kuptuar dhe akoma më e vështirë për t’u interpretuar. Çfarë ju shtyu të vazhdoni studimet pasuniversitare për shkencën e trurit dhe pikërisht në një prej Universiteteve më prestigjioz të botës, në Univesrsity of Cambridge, në Angli?
***
Pergjigje Lorina-Gjatë studimeve universitare mu thellua pasioni për të njohur e kuptuar më tej inteligjencën si manifestim i ndërgjegjes njerëzore.
Mendohet se është pikërisht ndërgjegje ç’ka na pozicionon në një vënd të spikatur në krye të evolucionit natyror.
Por, se si ose pse është zhvilluar ndërgjegjja e më tej, si realizohet ajo në materien fizike që është trupi njerëzor, mbeten mistere të shkencës me domethënie të gjerë për kulturën, artin, spiritualitetin, ndoshta dhe vetë domethënien e jetës njerëzore.
Gjatë studimeve të masterit për inteligjencë artificiale – që përfshin përshkrimin e inteligjencës njerëzore me gjuhë matematike dhe kompjuteristike, kuptova se çelësi i ndërgjegjes njerëzore qëndron tek truri, dhe pa një kuptim të plotë të tij, nuk mund të arrijmë të njohim ndërgjegjen, e jo më ta përshkruajmë për të krijuar kompjuter ose robot inteligjentë.
Kjo ishte ajo që më frymëzoi të ndjek studimet pasuniversitare për doktoraturë në shkencën e trurit (neuroscience) në University of Cambridge, në Angli.
Këtu pata nderin e rrallë që u bëra pjesë e një institucioni mbi 800-vjeçar, djep të dijes e zhvillimit.
Gjithashtu ishte një gëzim shumë i madh që u riktheva në Evropë, më afër familjes që jeton në Tiranë. Studimet në Cambridge m’u mundësuan nga një bursë e plotë nga shteti Amerikan, me 3% probabilitet suksesi në bazë te meritës, përsëri një shans shumë i rallë për të cilin jam përpjekur fort dhe i jam mirënjohëse fatit.
***
Pyetje:E dashur Lorina.Sa e vështirë ishte për ju si grua e fortë e pergatitur, të sfidonit paragjykimet sa u stimuluat dhe suportuat nga koleget, të të hynit me të drejta të padiskutueshme në një ambient shkencor të tillë?
Pergjigje Lorina.
Studimet në Cambridge galvanizuan formimin tim intelektual. Privilegjin e pjesëmarrjes në një komunitet të zjarrtë si shkencor dhe njerëzor e kam perceptuar gjallë në përditshmërinë time atje. Ishte një ambient vërtet i veçantë plot stimuj frymëzues, që nga figurat historike e deri tek njerëzit që u bënë miqtë e mi më të mirë. Këtu veçoj udhëheqësen e doktoraturës time, Professor Lorraine K. Tyler, një grua e hekurt që i sfidonte paragjykimet dhe pengesat shoqërore ndaj femrës me çdo qelizë e veprim të saj. Rruga nuk ishte e lehtë. Zgjedhjen time idealiste për t’ju dedikuar përndjekjes dhe zhvillimit të mëtejshëm të njohurisë, i kam vëne gjoksin me punë të pareshtur, ditë e natë.
***
Pyetje:Znj Lorina. Pas studimeve tuaja në Cambridge si, vazhdoi aktiviteti juaj shkencor, tanimë jo vetëm si shkencëtare, por si një mjeke që u ka dhënë shpresa shumë pacientëve që mendohej që në gjendjen vegjetative që ishin s’kishin më asnjë mundësi komunikimi me botën që i rrethonte. Kjo është një arritje e madhe besoj jo vetëm si shkencëtare por edhe në kontekstin njerëzor. Të arrish të krijosh një farë komunikimi ndërmjet pacientëve të tillë e familjarëve të tyre, besoj perjetoni nje emocion \te papërshkruar?.
***
Pergjigje:Mbas mbarimit të doktoraturës fillova të punoj si shkencëtare e mirëfillte tek Medical Research Council for Cognition and Brain Sciences, përsëri në Cambridge.
Këtu pata rastin të merrem me një grup shumë të veçantë pacientësh, ata që mendohet se humbin ndërgjegjen si pasojë e dëmtimit të trurit dhe marrin diagnozën mjekësore të gjendjes vegjetative.
Ketë punë tani e vazhdoj si punonjëse shkencore në University of Western Ontario në Canada, një vend i veçantë në të gjithë botën, i investuar nga qeveria Kanadeze me miliona dollarë për zhvillimin e kësaj fushe kërkimore.
Konkretisht, unë ideoj dhe zhvilloj metoda teknike për vëzhgimin me anë të skanerit (functional Magnetic Resonance Imaging) të aktivizimit të vullnetshëm të qendrave të trurit nga pacientë të tillë.
Paçka se mendohet të jenë të pandërgjegjshëm, pasi nuk arrijnë t’ju përgjigjen komandave të mjekëve me anë të sjelljes ose të së folurës, një përqindje e konsiderueshme (deri 20%) të tyre janë të ndërgjegjshëm dhe mund ta shprehin ketë vetëm me anë të trurit.
(Për arsye akoma të panjohura, këta pacientë nuk arrijnë të transformojnë mendimin në sjellje fizike.) Me punën time kam arritur ta kthej këtë aktivizim të vullnetshëm të trurit në komunikim me këta pacientë. Arritja e komunikimit është një hap shumë i rëndësishëm për pacientin, që në disa raste nuk ka mundur të komunikojë për dhjetëra vite, për stafin mjekësor që kujdeset për të dhe natyrisht, për familjen.
Këto arritje përbëjnë dhe shpërblimin më të bukur dhe të plotë të përpjekjeve të mia shkencore. Dhe shumë shpërblyese nga pikëpamja njerëzore është gëzimi i familjeve kur mësojnë se të dashurit e tyre me të cilët mund të kenë humbur kontakt për disa vite mund t’i dëgjojnë dhe kuptojnë
***
. Pyetje:Znj Lorina.Një arritje me të vërtetë e madhe kjo e gjithë studimeve dhe e punës suaj. Sëmundjet neurologjike degjenerative janë të shumta dhe deri më sot kurimi i këtyre pacientëve është shumë i limituar. Projektet tuaja për të ardhmen ky synojnë të arrijnë? A mund të na thoni diçka më shumë me çfarë studimi po merreni konkretisht?
***
Pergjigje:Studimi i trurit me anë të teknologjisë të neuroimaging – ku konsiston dhe ekspertiza ime – është një fushë relativisht e re, ku akoma ka shumë të panjohura.
Përveç punës me pacientët në gjendje vegjetative, bashkëpunoj me neurologë Kanadez për të studiuar sëmundje të tjera të trurit që janë dhe më të përhapura, si për shembull sëmundja e Parkinsons.
Kam edhe një projekt për studimin e efektit të anestezisë në tru.
Ndërkohë, vazhdoj prej disa vitesh të bashkëpunoj me kolegët tek University of Cambridge.
Jam shumë e frymëzuar nga studimi i trurit, sidomos nga ato kërkime që kanë potencial të përmirësojnë shëndetin dhe cilësinë e jetës njerëzore.
E shoh si misionin tim dhe ndërgjegjësimin e shoqërisë për rëndësinë e shëndetit të trurit. Kërkohet akoma shumë, shumë punë për të ndryshuar botëkuptim mbizotërues që e nënvlerëson shëndetin e trurit.
Për shembull, prej studimeve më të fundit post-mortum (mbas vdekjes) që zhvillohen nga shkencëtare në Boston, po tregohet shkencërisht se sa të dëmshme janë goditjet e evitueshme të kokës që historikisht janë nënvlerësuara si p.sh. në sportet e kontaktit fizik intensiv si futbolli amerikan, po këtu mund të rreshtosh shumë që kanë efekte të njëjta.
Këto tregojnë se dëmtimi i trurit sjell shumë pasoja që prekin shëndetin mendor, si depresioni, mendimet e vetëvrasjes, sëmundja alzeimers dhe një sërë çrregullimesh të tjera.
***
Pyetje:E dashur Lorina. Ku e gjen pasionin, shtytjen Lorena , per te aplikuar inteligjencen artificiajle, ne ndihme te te semureve te shendetit mendore, Kjo eshte nje force magjike, mendjeje dhe zemre te madhe e nje, mjeke , shkencetare qe aplikon gjithe energjite e saj positive dhe ato profesionale te inteligjences artificial, qe sensibilizon dhe ndergjregjeson ambjentin qe e rrethon?
Pergjigje :Me njohurinë që kam fituar gjatë gjithë karrierës time më vjen e natyrshme të ndihmoj për informimin dhe sensibilizimin e publikut për brishtësinë e shëndetit dhe jetës kur truri preket. Për mendimin tim, kjo është një nga detyrat më të rëndësishme të kohës sonë.
Për mua nxitja ka qenë gjithmonë kërkimi i dijes dhe formimi i integritetit intelektual, vlera të cilat më janë skalitur fillimisht në familje.
Ky formim i hershëm më ka shtyrë të kërkoj të njëjtat vlera dhe nga partneri im, i cili, si unë është në profesionin e shkencës. Më së fundmi, për mua një nxitje e re vjen nga të kuptuarit nga afër të vështirësive dhe pengesave të padukshme dhe të padrejta që gratë hasin në të gjitha fushat e jetës.
***
Pyetje:E dashur Lorina,Integriteti yt professional ka bashkuar interesat bashkëpunuese me partnerin tuaj, dhe fjala e pare e jetes tuaj është ‘’Shkenca’’si te ndihmojme te semuret dhe si të jemi nje model drejt kerkimeve shkencore për gjithe brezin e ri , per ta nxitur e inspiruar por edhe duke edukuar brezin e ri – studentët e mi – për të ndërtuar në çdo hap një botë më të te pergjegjshme dhe te drejtë ?
Pergjigje-Për mua nxitja ka qenë gjithmonë kërkimi i dijes dhe formimi i integritetit intelektual, vlera të cilat më janë skalitur fillimisht në familje.
Ky formim i hershëm më ka shtyrë të kërkoj të njëjtat vlera dhe nga partneri im, i cili, si unë është në profesionin e shkencës. Më së fundmi, për mua një nxitje e re vjen nga të kuptuarit nga afër të vështirësive dhe pengesave të padukshme dhe të padrejta që gratë hasin në të gjitha fushat e jetës.
***
Pyetje:E dashur Lorina.Një mesazh i bukur dhe i fortë ky për brezin e ri dhe ju jeni shembull i gjallë që me punë dhe pasion mund të arrihen rezultate të shkëlqyera. Puna juaj është e vlerësuar në ambientet shkencore e mjekësore. Mund të na citoni disa nga publikimet tuaja?
*** Pergjigje:Puna ime është vlerësuar shumë në komunitetin shkencor, mjekësor si dhe në publikun e gjerë. Kam publikuar një seri artikuj në revista nga me dinjitozet dhe ekskluzivet shkencore, si Proceedings of the National Academy of Science, Journal of American Medical Association for Neurology, etj. Listën e publikimeve të mia mund ta shihni në fund të kësaj interviste.
***
Falenderim Lorina.
Ju përgëzoj me shumë entuziazëm për punen e madhe qe beni duke ju dhene ze grave ane e kend botes, për të evidentuar vlerat me te mira dhe promovuar arritjet e grave shqiptare ne bote.
Znj. Liliana Pere dhe për krijimin e organizatës Gruaja Shqiptare në Botë. Faleminderit.
***
Liliana
Ju faleminderit ju e dashur dhe e nderuar Lorena.Mjekja , Shkencëtarja , e palodhura , humanja, do kerkoja fjalët me te bukura dhe më me vlere per ju , punen dhe integritetin tuaj professional.Por ju i keni thënë me punen tuaj , me formimin e shkelqyer, dhe te qënit mjeke dhe nje studiuese shkencore duke arritur shumë, keni depërtuar ne trurin e njeriut keni aplikuar Inteligjencën artificial, ne shërbim te mirëfunksionimit te trurit dhe inteligjencës njerezore.
Jeni nje model inspirimi i madh per fushen e mjekesise , për botën e gruas shqiptare, c’farë rezultate arrin kur ajo ka piksynime te ecë perpara në dobi te progresit te shoqërisë
Shkencetare Lorina Naci.Krenaria e gruas shqiptare dhe e kombit Shqiptar.
Faleminderit.Ju uroj suksese pa fund në studimet tuaja shkencore.
Dr. Liliana Pere
Gruaja Shqiptare në Botë-Albania Woman in the World
Peace Missionary & Honorary Advisor of DMPP
REVIEWED PUBLICATIONS
Naci L., Graham M., Owen A.M., Weijer C. Covert narrative capacity: A cross-section of the preserved mental life in patients thought to lack consciousness. Submitted.
Naci, L., Sinai, L, Owen, A. M. Detecting and interpreting conscious experiences in behaviorally non-responsive patients. NeuroImage. doi:10.1016/j.neuroimage.2015.11.059*Selected to feature on The Atlas of Science.
Peterson, A., Cruse, D., Naci, L., Weijer, L., Owen, M. A. Risk, diagnostic error, and the clinical science of consciousness. NeuroImage: Clinical. 2015; 7: 588–597.
Graham, M., Weijer, C., Cruse, D., Fernandez-Espejo, D., Gofton, T., Gonzalez-Lara, L., Lazosky, A., Naci, L., Norton, L., Peterson, A., Speechley, N. K., Young, B., Owen, M. A. An ethics of welfare for behaviourally non-responsive patients with covert awareness. AJOB Neuroscience 2015.
LEKSION ALLA SHQIPTAR
NGA JAKOV SOLLOMONI/IZRAEL/
Dalja e hebrenjve nga Shqipëria në vitet 90-të, nuk ka ra dhe aq në sy për faktin se “kur bien kambanat, nuk dëgjohen zilet”. Vendi po përjetonte një ngangjarjet më të dhimbshme në histori, eksodin e dytë masiv, pas atij të kohës sëSkënderbeut, por në dallim nga i pari që u detyrua nga pushtimi turk, ku tjetriishte krejt ndryshe. Kambanat kishin kohë që binin fort, por shqiptarët ishintë fundit që i dëgjuan ato. Fluksi i pa treguar i njerëzve që kaloi gardhin eambasadave e evropiane, tregonte se këtyre njerëzve u kishte ardhur në majë tëhundës dhe po prisnin veçse rastin për të treguar se Vakum i shkaktuar ngalargimi i një numri gjithmonë e në rritje nga vendi,tregonin me germa të mëdha se diktatura 50 vjeçare komuniste, ndoshta më eegra në kontinent, përfundoi në kosh plehrash, por kjo bishë me gojën e përlyerme gjak edhe pse dhëmbët po i binin përditë, shkaktonte akoma viktima nëkufirin jugor në dimrin e egër të atij viti. Pra në këtë situatë tejet tërënduar, dalja e hebrenjve pas një jete të tërë në Shqipëri, ishte zhurma qëshkakton një zile biçiklete, në mes të Shangait dhe asgjë më tepër.Po vethebrenjtë si e pritën këtë ngjarje, si e përjetuan ata largimin? Në këtëzallamahi të madhe, pritej në mënyrë logjike që edhe kjo të ndodhte, ishinpjekur kushtet, siç u poqën në të gjithë Evropën për rreth gjysmë milionijehudijë, që në formën më ligjore, të linin edhe ata vendet. Nga ana tjetër kjonuk kaloi pa dhimbje, pa lot në ndarjen me miqësitë e krijuara në vite atje,dhe të shumë kujtimeve të mara me vete, (natyrisht ato më të mirat). Nuk undamë vetëm me të gjallët, por edhe me të vdekurit, eshtrat e të cilëve, që nukishin të pakët në numër, përbëjnë një hallkë të fuqishme në themelet e miqësisëme vendasit. Midis tyre u derdhën lot në ndarjet e pafundme, vazhdimësi edashurisë, respektit të thellë të falënderimit për atë që shqiptarët bënë përshpëtimin e qindra jetësh të hebrenjve në luftën e fundit botërore. Kokatktheheshin instinktivisht pas, për të rrëmbyer qoftë edhe një kujtim tjetër,duke parë shtëpitë ku jetuan me shekuj. Dhimbja u koncentrua në një pikë aq tërëndë sa zemra nuk mund ta duronte. Pikërisht këtë dhimbje e mori me vetesecili prej tyre, duke premtuar në heshtje se asgjë nuk do të harronin dhe këtëfakt e vërtetuan plotësisht vitet që do të pasonin. Jo, nuk harruam! Ne grupetë vogla jehuditësh i drejtoheshim aeroportit të Rinasit, që bota nuk ia dinteas emrin. Vetëm pas viteve për të cilat po flas, bota filloi të dëgjonte shumëpër këtë vend të vogël në hartën e Evropës. Dëgjoi për historinë e këtij vendime një popullsi autoktone, të ngulur atje historikisht. Verbëria dhe shurdhëriaevropiane, në shekuj njihte jugosllavët, të ardhur nga veriu i Evropës, por joshqiptarët që “kanë vënë themelet e Sazanit dhe Karaburunit”. Dhe them pastajse nuk do të shkruaj më për këtë temë, por kurrë nuk do ta mbajë fjalën. Nukrri dot të hesht sado kam takuar plotë që as nuk duan t’i kujtojnë ato ngjarjetë dhimbshme dhe kërkojnë me insistim që t’i harroj e t’i fshij nga mendja.Qofshin ata që janë se unë nuk kam për t’i harruar deri sa të bëjë hije mbikëtë tokë Në këtë kornizë ngjarjesh dua t’u tregoj diçka fare të vogël që na kandodhur vite më parë. Dhe ja se si:Një grup i vogël jehudijsh, (më vjen keq qëka akoma TV shqiptare të cilat edhe pas insistimit tonë, na quajnë në programete tyre me një emër tjetër), në atë fund Marsi 1991, për arsye thjeshtpersonale, vendosëm të mbërrinim në Izrael përmes Greqisë. Një avion ishoqërisë së fluturimeve greke i solli në Athinë, mes një ere marramendëse që elëkundte avionin si një fletë peme. Mbërritëm së fundi mbas asaj peripecie, nëtokën greke, tokë kjo jo shumë mikpritëse, sidomos për hebrenjtë. Përfaqësuesjae agjencisë hebraike na çoi me dy makina në një prej hoteleve të shumta, me treyje, ku do ta kalonim tre ditë. Pronarët e hotelit, me moshë 35-40 vjeç, sapomorën vesh se klientët e tyre ishin me destinacion Izraelin, e demonstruanhapur antisemitizmin e tyre, duke kufizuar edhe ushqimin, por duke qenë seishim mësuar me “dieta ushqimore” dhe kufizime në përgjithësi, e anashkaluamkëtë fakt edhe pse në mbrëmje arritën deri aty që të na servirnin një gotë çajme djathë. Kuptohet që e bënin për të mirën e shëndetit tonë, për të fjeturrehat në mbrëmje! Si të mos mjaftonte kjo, bënin biseda “dashamirëse” përshtetin e Izraelit duke na këshilluar që të mos shkonim atje sepse atje nukishte mirë, ka shumë probleme, etj. Gjuhën ua kuptonim mirë, sepse e kishimmësuar nga prindërit e më të moshuarit që Greqinë e kishin si vendlindje. Porfjalët e tyre siç na hynin në vesh edhe na dilnin, duke iu shmangur debateve meta. Jua njihnim mirë jo vetëm gjuhën, por edhe historinë e mitologjinë e tyreqë pjesërisht i kishim mësuar në shkolla. Dua të pranoj me sinqeritet sekonkluzionet dhe emërtimet që shqiptarët u bënin grekëve, jo thjesht ngamosmarrëveshjet që dy shtetet kishin me njëri tjetrin, qëndronin totalisht dhendoshta është vetëm kjo temë e propagandës së shtetit të diktaturës që nuk eklasifikoj në aspektin e shpëlarjes së trurit. Në ditën e dytë patëm vizita tëkëndshme. Na gjetën shpejt adresën disa të rinj jehudijë me banim në Athinë dhetë ardhur, me të cilët kishim lidhje fisi dhe krushqie dhe së bashke me ne qëishim në hotel u bëmë tetë apo nëntë veta në formë rrethi. Biseda mes taishte tepër e gjallë dhe e përzemërt, sa që ra në sy për keq tek personeli ihotelit. U vunë në lëvizje lart e poshtë të nervozuar, gjë që u dallohej qartënë fytyrë, nga mënyra se si na shikonin. Grupi i të ardhurve u takua edhe me dyçifte, të moshuarish, prindërit tanë, që kishin zënë një qoshk dhe pondiqnin një film në televizor me kënaqësi të madhe. Ata kishin të drejtë edhepër faktin se për ta ishte një kuriozitet për të parë një film e të dëgjoningreqisht, mbasi atje ku banonin, nuk mund ta shikonin programin grek për shkaktë reliefit dhe maleve rrotull atij qyteti që lamë pas. Epo mirë nuk kam pse tambaj sekret, për Vlorën bëhet fjalë. E thash më në fund. Nuk di të them mesaktësi sa kohë kishim që bisedonim ashtu të shkujdesur, por në një moment tëcaktuar, i vogëli nga dy vëllezërit që kishin ardhur aty, kërkoi të falur dhedoli nga rrethi. Shkoi në drejtim të pronarit dhe po debatonte me të deri sazërat arritën në veshët tanë, atëherë u ofruam edhe ne të tjerët për të marrëvesh se çfarë po ndodhte. Vëllai i tij më i madh, i nxitoi hapat, edhe ne pastij, dhe pyeti në anglisht: What about, What happens, Avi?
Tjetri fillo të shpjegojë në shqip që të kuptonim edhe ne.
-Ky zotëria, pronari i lokalit, erdhi këtu dhe pa pyetur asnjë ndërroi kanalinteleviziv, nga filmi në sport. Ata pleqtë atje, – dhe tregoi në drejtim tëkatër të moshuarve,- po shikonin filmin dhe ky me paturpësi shkon e ju heqë tëdrejtën për të parë atë që duanë ata.
-Unë dua të shoh basketbollin!, – u hodh pronari..-Sot është ndeshja finale ekampionatit evropian dhe luan ekipi ynë.
-Po për ata që shihnin filmin nuk të bëhetvonë fare ty?
-Ta pret mendja unë jam pronari këtu dhe do ta vendos ku të dua!, – foli mekapadaillëk tjetri.
-Këtë hotel e ke hapur që t’u shërbesh klientëve dhe ai televizor është nëshërbim të njerëzve që vijnë këtu, për t’i respektuar e jo t’i fyesh, – folivëllai i vogël i nervozuar me të drejtë.
-Unë jam zot i gjithçkaje, këtu e jo ju!, – shtoi pronari me kryeneçësi.
-Dëgjo këtu!, – vëllai i madh bëri një hap para në drejtim të tij dhe gati sanuk i preku hundën tjetrit. – Ti po të duash të shohësh basketbollin tënd, shkoe shikoje në një televizor tjetër qoftë edhe në shtëpinë tënde. E ke këtë tëdrejtë meqenëse qenke tifoz i madh ti, por t’u heqësh programin atyre që kanëmë shumë se një orë që po e ndjekin, kjo nuk është e drejta jote!
-Por…, – nisi të flas pronari.
-Nuk kam mbaruar akoma. Dëgjo deri në fund dhe hapi mirë veshët këtë herë. Tiduket se nuk ke asnjë respekt për klientët e tu dhe je i paedukuar. Se ku do tashikosh ndeshjen kjo është punë për ty. Për ne kjo nuk ka rëndësi. Tani shkoatje dhe çoje kanalin ku ishte më parë dhe madje kërkoju edhe ndjesë atyre përatë që bëre. Tani!
Vëllai e ngriti zërin dhe me gishtin tregues e preku pronarin tek supi.Alarmuar nga kjo, pronari hodhi sytë rreth e rrotull për të kërkuar me sa duketvëllain, por ai nuk ishte aty.
-Nuk është nevoja të kërkosh ndihmë se në këtu jemi tetë, e jo dy. I shikonkëta këtu!, – dhe tregoi të tjerët që deri në atë moment nuk kishin marrë pjesënë bisedë. -Unë nuk të këshillojë të biesh në duart e tyre, se pas kësaj do tëmbetet edhe ndeshja pa parë dhe jo vetëm kaq… do të ndjesh shumë dhimbje qëdo të vazhdojnë për ditë të tëra. Ata po presin reagimin tënd. Dëgjo mua, bëhui zgjuar, së paku njëherë në jetën tënde. Mos e humb këtë rast.
Pronari ishte bërë dyllë në fytyrë dhe i iku goja fare.
-E di se nga vijmë ne?, – foli dikush nga grupi dhe pa pritur përgjigje shtoi:,-Ne vijmë nga Shqipëria! Atje na kanë mësuar se me të edukuarin duhet të flasësh me kulturë e mirësjellje, kurse me derrat si puna jote duhet tëflasësh ndryshe.
Pronari ishte vënë përball një harku njerëzish që po e shikoni në sy dhe ai nëfund u bë si dele. U kthye nga Tv-ja dhe ndërroi kanalin, aty ku ishte më parë.Në të kthyer dikush i foli aq hidhur, sa që atij iu duk sikur e vrau fare.
-Na u duke si Akili ca minuta më parë, por nuk na dole i tillë Dhe as dinak siOdisea nuk dole. Nuk të ndihmoi mitologjia jote. Dhe ai e di pse? Sepse ti je ikeq sa nuk bëhet. Na ik nga sytë tani. Të gjithë filluan të qeshin.
- « Previous Page
- 1
- …
- 595
- 596
- 597
- 598
- 599
- …
- 900
- Next Page »