Dielli | The Sun

Albanian American Newspaper Devoted to the Intellectual and Cultural Advancement of the Albanians in America | Since 1909

VOTA PARANDALUESE

by

Nga SKËNDER BUÇPAPAJ/

Duket qartë se 23 Qershori ishte një revoltë qytetare e shprehur me votë, parathënie e heshtur e një zgjimi të vrullshëm të pritshëm qytetar ndaj sistemit të vendosur në Republikën e Shqipërisë nga klasa politike aktuale. Ndëshkimi u bë, kësaj radhe, me përzgjedhje, kundër partisë që qeveris vendin në tetë vitet e fundit.

Shkrimi im i sotëm është rimarrje e një eseje të filluar muaj më parë, atëherë me titullin “Shqipëria – ana e prapme e Greqisë”. Ishte në jehonë të drejtpërdrejtë të shkrimit “Oligarkia e kalbur e Greqisë”, të gazetarit grek Kostas Vaxevanis, botuar më 6 janar 2013 në gazetën New York Times.

“Demokracia është si biçikleta: nëse nuk di ta ngasësh, atëherë bie. Mjerisht, biçikleta e demokracisë greke ka kohë që është prishur. Pas kolapsit të juntës militare më 1974, Greqia krijoi vetëm një formë hibride, krejt të zbehtë të demokracisë. Ti mund të votosh, mund t’i përkasësh një partie dhe të protestosh. Në thelb, megjithatë, një klikë e vogël ushtron të gjithë pushtetin e mirëfilltë politik,” e fillonte shkrimin e tij Vaxevanis.

“Nga e gjitha çfarë është thënë për krizën greke, shkruan ai, shumë është lënë pa thënë. Kriza është bërë një shesh beteje mes interesave dhe ideologjive. Në pyetje është roli i sektorit publik dhe pasuria e shtetit. Po, në Greqi ka një sektor publik jofunksional; për 40 vitet e shkuara partitë sunduese ua shpërndanë postet qeveritare përkrahësve të tyre, pavarësisht kualifikimeve të tyre.”

Por problemi real me sektorin publik, sipas gazetarit grek, është elita numerikisht e vogël e biznesmenëve të cilët e quajnë veten “sipërmarrës”. Ata i korruptojnë politikanët për të marrë kontrata të majme qeveritare, rëndom me çmime shumë të ulëta. Ata gjithashtu kanë në pronësi shumë media të vendit, çka ua bën të mundur që veprimet e tyre të blindohen me heshtje. Vaxevanis i krahason ata me lordin e drogave Pablo Escobar të Kolumbisë dhe me liderin paramilitar të Serbisë, Arkanin.

Për thellimin e krizës, gazetari fajëson Evangjelos Venizellosin, më herët ministër i financave dhe pastaj kryetar i PASOKut, për politikat e tij të taksave dhe për ligjin grek që iu jepte imunitet të gjerë ministrave. “Hile të tilla vazhdojnë prej dekadash. Publiku është i privuar nga informacioni real, përderisa televizionet, gazetat dhe faqet online të lajmeve janë të kontrolluara nga elita ekonomike dhe politike.”

Lexuesit ia kujtoj se Kostas Vaxevanis është gazetari që u arrestua nga qeveria greke pasi botoi në revistën e tij mujore “Hot Doc” (dokumente të nxehta) listën e 2000 qytetarëve grekë të cilët shmangnin pagimin e taksave dhe tatimeve në vendin e tyre, duke i depozituar në Zvicër paratë e tyre të fituara në Greqi. Bëhej fjalë për të ashtuquajturën Lagarde List, të cilën më 2010, Christine Lagarde, asokohe ministre franceze e financave, më vonë Presidente e Fondit Monetar Ndërkombëtar, ua dorëzonte zyrtarëve grekë, personalisht Venizellosit, i cili nuk ia dorëzoi askujt listën. Arsyeja pse e bëri këtë ishte se Lista Lagarde “implikonte një grup të korruptuar që flet në emër të demokracisë edhe kur e rrënon atë: zyrtarë me kompani offshore, miq dhe të afërm të ministrave, bankierë, botues dhe të tjerë të përfshirë në tregun e zi”, siç shkruan Vaxevanis. Për arrestimin e tij media greke heshti plotësisht. Vetëm jehona e mediave të huaja e detyroi qeverinë greke të zbrapsej nga vendimi.

Konkluzioni i Vaxevanis është se “populli grek duhet ta riparojë biçikletën e tij të demokracisë duke kërkuar që t’iu jepet fund hileve dhe korrupsionit. Gazetarët duhet t’i rezistojnë manipulimit dhe t’iu rikthehen detyrave të tyre të profesionit. Dhe qeveria duhet të ringjallë trashëgiminë e lashtë demokratike greke – në vend që të vrasë lajmësin.”

Venizellos ishte ministër i financave në qeverinë e Jorgo Papandreut. Ky i fundit, në krye të PASOK vinte në pushtet pasi populli rrëzoi me votë qeverinë e Karamanlisit. Ishte një votë që shprehte revoltë ndaj së djathtës greke. Një votë që i jepte shans së majtës së atjeshme të çrrënjoste sistemin e kalbur disadhjetëravjeçar të oligarkisë greke.

Jorgo Papandreu, kur vinte në pushtet, ishte tërësisht i vetëdijshëm për realitetin me të cilin i duhej të përballej ai dhe qeveria e tij. I mundur dy herë nga Kostas Karamanlis, ardhur në pushtet falë një vote proteste ndaj Karamanlisit, i cili nuk ishte i aftë të përballej me krizën ekonomike dhe ta pastronte partinë e tij nga korrupsioni, Papandreu propozonte një plan 3 miliardë eurosh për të ringjallur ekonominë nëpërmjet investimeve, ‘zhvillimit të gjelbër’ dhe mbrojtjes së konsumatorëve duke i financuar me një reduktim të shpenzimeve shtetërore dhe një rishpërndarje fiskale të arritur nëpërmjet taksimit të të pasurve dhe kishës.

Jorgo A. Papandreu, në një shkrim të tij, të botuar në “International Herlad Tribune” dhe media të tjera kryesore amerikane më 10 mars 2010, me rastin e vizitës së tij tek presidenti amerikan Barack Obama, katër-pesë muaj pas ardhjes në pushtet, pra i ri në detyrë, shprehte vendosmërinë e tij për t’u përballur me problemet e krizës dhe për aftësitë e vendit të tij për të arritur ringjalljen ekonomike, ndonëse ai thekson se kur erdhi në postin e tij, nuk e dinte shkallën e vërtetë të rrënimit ku ishte zhytur Greqia. Me masat e tij energjike, ai mëtonte të kapte nivelet e Bashkimit Evropian brenda vitit 2012.

Shkrimi i tij titullohej “Greqia nuk është një ishull” dhe Papandreu theksonte se kriza greke ka ndihmuar të hedhë dritë mbi realitetin evropian. “Por sikurse Greqia nuk është një ishull, as Evropa nuk jeton në izolim. Ne jemi të gjithë pjesë të një sistemi financiar të ndërtuar keq që duhet të ndreqet urgjentisht.” Kështu përpiqej të bënte Odisenë, duke shpërndarë fajin dhe përgjegjësinë ndaj Evropës dhe sa më gjerë përtej saj: “Unë jam në Uashington për ta takuar Presidentin Obama me një mesazh nga Evropa: Sfida me të cilën përballemi nuk është thjesht greke apo evropiane; është edhe amerikane, dhe së bashku ne duhet të gjejmë një zgjidhje.” Vetë kryeministri grek pranonte ndërkaq se sistemi grek disadhjetëravjeçar ishte i bazuar në ryshfetin në të gjitha sferat e shoqërisë, por kërkonte që pa vonuar, pa debate shterpë të triumfojnë ndaj peshkaqenëve financiarë të cilët e kanë pasuruar veten, ndërkohë që qytetarët e rëndomtë kanë humbur punët, shtëpitë dhe pensionet e tyre.

Papandreu, megjithatë, nuk e kuptoi se vota që e solli në pushtet ishte thjesht një votë e cila përkohësisht parandalonte një revoltë të gjerë popullore, e cila nga një revoltë ndaj një force politike do të shndërrohej në një revoltë ndaj një klase politike. Ai nuk arriti t’i mbante pemtimet, sepse partia e tij vetë ishte e zhytur në korrupsion, madje vetë ministri i financave, pasuesi i tij në krye të partisë, Venizellosi ishte dhe mbeti një kupolë mbrojtëse për korrupsionin socialist dhe për korrupsionin grek në përgjithësi. Në fund të shkrimit të tij, Papandreu kërkonte parandalimin e një krize të re që mund të shndërrohej në epidemike. Edhe këtu ai pati të drejtë, por sikurse ai as kolegët e tij gjithandej nuk mundën ta bënin një gjë të tillë, sepse i patën dhe i kanë duart e tyre të lidhura nga korrupsionet e veta.

Peshkaqenët financiarë të Papandreut janë pikërisht oligarkët e kalbur të Greqisë të Vaxevanisit. Prandaj titulli “Oligarkët e kalbur të Greqisë” mund të përshtatej në “Oligarkët e kalbur të Shqipërisë”. Këtë realitet e pranon për herë të parë në Shqipëri, në një intervistë të djeshme në Zërin e Amerikës, gazetari Fatos Lubonja. E pamundur që gazetarët e tjerë, intelektualët e tjerë të mos e kenë parë realitetin e vendit të tyre, por ata, si kolegët grekë, janë pjesë e problemit, nuk janë aspak pjesë e zgjidhjes.

Lubonja është i vertëdijshëm se zgjedhjet e 23 Qershorit nuk i tundën fare forcat oligarko-mafioze. Ai thotë se filtrit të votës i shpëtoi Ilir Meta, të cilin gazetari ynë e sheh si simbol të korrupsionit dhe klientelizmit, sepse vota u adresua kryesisht si ndëshkim ndaj Sali Berishës, madje, për paradoks, duke e shpërblyer Metën, meqë duke sfiduar aleancën me Berishën, ai mundësoi goditjen e autoritarizmit të tij, goditjen e sistemit të pandëshkueshmërisë së krimit. “Klasa jonë politike noton në një pandëshkueshmëri të madhe. Nëse do të kishte shtet të së drejtës shumë nga këta politikanë qëpërmendim ne sot mund të ishin edhe në burg për shkelje ligjore të rënda, për dëme të mëdha ndaj pronës publike etj. Shqipëria nuk ka bërë asnjëhap, madje në këtë aspekt ka bërë hapa prapa, sepse sa më shumë ështënë pushtet kjo klasë politike, aq më shumë kjo korruptohet, aq më shumëkjo lidhet me krimin e organizuar dhe bëhet klientelare. Në këtë aspekt, shteti i së drejtës është në fillimet e veta në Shqipëri. Shteti i sëdrejtës do të thotë arbitër ndërmjet këtyre dy palëve ose midis tre palëve, ndërkohë që këta janë edhe lojtarë dhe arbitër,” përfundon Fatos Lubonja.

Edhe Edi Rama, kryeministri në ardhje, duke biseduar me gazetarët mbrëmë në Top Story të Sokol Ballës, e pranoi se vota e 23 Qershorit 2013 ishte një revoltë e heshtur ndaj Berishës dhe sisemit 23 vjeçar të Shqipërisë.

Duke u kthyer tek titulli i shkrimit, mund të them se termi “parandaluese” nuk është pa konotacion mjekësor. Votën e 23 Qershorit unë e shoh edhe si një masë parandaluese, si një gojë oksigjen për klasën politike, një dhënie afati për t’i thirrur mendjes. Përndryshe hapi tjetër, pa shumë vonesë, do të jetë kundër gjithë klasës politike. Nëse e majta në pushtet do të arrijë të bashkërendojë klasën politike dhe të gjithë faktorët e tjerë për të dalë nga sistemi 23 vjeçar i olgarkëve-mafiozë, atëherë vota e 23 Qershorit ia ka arritur qëllimit dhe Shqipëria ka shpëtuar. Nëse jo, atëherë Shqipëria do të shndërrohet përfundimisht, me plot kuptimin e fjalës, në një anë të prapme të Greqisë.

 

FUNDAJAT E NJË POLITIKE QË E KA GABUAR RRUGËN

by

Nga Fadil LUSHI /

Këtë vështrim timin do ta filloj duke iu referuar një “vakie’ nga “vakti” i Qeverisë së Ismail Qemal bej Vlorës, ideatorit të mëvetësimit të Shqipërisë. Thonë se një shqiptar mysliman që kishte jetuar në një fshat rreth Elbasanit, kishte vajtur në Korçë për të ushtruar “profesionin e priftit ortodoks”. Pas disa muajsh, besimtarët korçarë që ishin frekuentues të rregullt të hapësirave të kishës së tyre, kishin konstatuar se “ky farë prifti” predikimin nuk e kishte bërë me përkushtim, andaj edhe e kishin larguar. Para se të ikte, “prifti” u dha korçarëve këtë përgjigje: “…, do kthehem në fshatin tim për të bërë imamllëkun”!?

Sot, kësaj “vakie” aristokratët e politikëbërjes profesionale, serioze dhe të qëndrueshme do t’i thonë: “o, do bësh punën që ke marrë përsipër, o do të shporesh nga kisha, xhamia dhe politika, o do thyesh qafën, sepse ndryshe nuk bëhet!”. Para s’e ta shpjegojmë “historinë e fundshpinës” së polikëbërjes këtu në nënqiellin e Maqedonisë “biblike” (në veçanti të partive politike maqedonase), besoj se do na lejohet që t’i referohemi një opinioni të botuar para disa ditë në rubrikën “KULTURË” të gazetës së përditshme “Panorama” të Tiranës, me firmë të studiueses dhe kritikes Persida Asllani, e cila i kishte bërë një parathënie veprës së Ismail Kadaresë, “Bisedë për brilantet në pasditen e dhjetorit”…, ku, pos të tjerash, kishte cituar një thënie të moçme të Kadaresë “…, nuk kam gjuhë…thashë gati me dënesje. E ndieja që po flisja përçart. Nuk kishte gjuhë për atë që kisha në shpirt. Duhej një gjuhë tjetër. Kurse kjo, e këtushmja…, s’më bindej”!

Që lexuesit e paanshëm të këtij vështrimi të mos i vë në “huti” e dilemë, më duhet t’u them që në fillim se edhe sot, pas dy dekadash të tranzicionit (në Republikën e Maqedonisë) politik të stërzgjatur dhe të mërzitshëm, mos vallë politikanëve të Shkupit (nuk) u mungon ajo gjuhë e Kadaresë (as që mund ta kenë një të tillë, po qoftë ajo të jetë e përçart a edhe adoleshente), me të cilën do të kishin dalë nga vorbulla e kësaj katrahure, një katrahurë që ashtu pamëshirshëm e ka zaptuar “toptan” politikën e tyre këmbë e krye ”ters”…, a mos vallë politikanët maqedonas do vazhdojnë të ballafaqohen me mungesën e komunikimit të ndërsjellë…, a mos vallë politikanëve në Maqedoni (hiq mënjanë shqiptarët) edhe sot e kësaj dite “duhet t’u mungojë logjika e fakteve”, ose ajo duhet të zëvendësohet me “gjykimin a edhe çapkënllëkun fëmijëror”!?…, a mos vallë (nuk) u duhet një gjuhë krejt tjetërfare…, a mos vallë edhe pas kësaj “moshe të thellë politike”, duhet të ngelin si ata adoleshentët e dashuruar…, a mos vallë kjo dashuri e tyre në vend që t’i “faturohet imazhit të partisë politike, simpatizantëve dhe votës deliberative të tyre a edhe shtetit”, ajo “do të duhet të shkojë” në adresë të gabuar, gjegjësisht në kryeminderin e  kështjellës së dufit të tyre, sa të tërbuar, po aq edhe homerik!

A mos vallë sot e gjithë ditën e Perëndisë, politikanët maqedonas, që frymojnë këtej një cepi të Gadishullit Ilirik, nuk u bie ndërmend e kaluara e tyre e sajuar a e shkurdisur, a mos vallë nuk janë të ndërgjegjshëm se anija e tyre pa “kompas politik” rrezikohet të fundoset në ujërat e turbullta të Ballkanit…, a mos vallë nuk janë të ndërgjegjshëm s’e ditë për ditë u zbehet “emri i shtetit”, identiteti i kishës e gjuhës edhe ashtu të padefinuar a të  rremë…, a nuk u “punon rradakja” s’e shqiptarët ishin të vetmit që ua “shtrinë dorën e shpëtimit”…, a mos do të thonë se “ndihma e komuniteteve” që jetojnë përreth nesh nuk na duhet. Pse, gjithë ky inat i tyre sa i përket mosndërtimit të një komunikimi diplomatik dhe serioz me palën greke…, pse gjithë ky “dembelizëm i tyre i theksuar” ndaj  moszgjidhjes së çështjes së emrit të tyre, po edhe tonit…, pse politikanët maqedonas, sa herë që t’u teket e t’ua dojë qejfi të hidhen në lumë, aq herë edhe duhet të na stërpikin a të na lagin me ato ujëra të zeza që, siç kishte thënë dikur akademik Dervish Rozhaja, lëre që nuk mund të  shuash etjen me këtë ujë, por as nuk mund të marrësh “avdes”! Nëse ata mendojnë se vetë do të mund ta zgjidhin çështjen në fjalë, atëherë le të thonë “ashiqare”: ju, shqiptarët, në këtë “llaf-muhabet me grekët nuk keni hise”,  nuk na duheni…, pavarësisht se jeni “hisedarë në këto troje”. Tekefundit, politikanët “inatçorë” të Shkupit, duhet ta dinë se shqiptarët e Maqedonisë nuk kanë kohë për të pritur zgjidhjen e emrit, për faktin se edhe ata ballafaqohen me “problemet e hallet” e tyre, qofshin ato sociale, politike, kulturore e të tjera.

Një gerontolog i njohur gjerman, dikur një stërnipi të një plaku, i kishte parashtruar pyetjen se pse stërgjyshi i tij kishte jetuar shumë gjatë. Ai ishte përgjigjur shkurt: kishte shikuar punët e veta. Mos vallë kjo pyetje e gerentologut a edhe shpjegimi i atij stërnipi, nuk u hynë në punë politikanëve shqiptarë…, apo ndoshta kanë nevojë për ndonjë sqarim tjetër, po qoftë ai të jetë akademik a diplomatik. Nëse kjo përgjigje e këtij stërnipi është e saktë, atëherë ç’u duhet shqiptarëve kjo “ortakëri joparimore”, po qoftë ajo të jetë edhe diplomatike. Neve do na duhet të parashtrojmë edhe një pyetje hipotetike, sikur shqiptarët ta kishin “zgjidhur” problemin e çështjes së emrit të Republikës së Maqedonisë, mos vallë nesër apo në një kohë tjetër, diplomatët maqedonas nuk do të thoshin se këtë punë, e bëmë ne vetë!?? Mos vallë shqiptarëve, edhe pas kushedi sa “vaktesh”, u duhet t’i besojnë “ortakërisë” me maqedonasit…, a mos vallë ai “bashkim-vëllazërim” i dikurshëm nuk ua hëngri kokat shqiptarëve…, mos vallë shqiptarëve këtej ish-Jugosllavisë u mungon ajo “arkiva e kujtesës pamore e dëgjimore” sa i përket anashkalimit të të drejtave të tyre në Republikën e Maqedonisë…, ndaj akuzave për nacionalizmin dhe separatizmin shqiptar…, mos vallë kemi harruar atë deklaratën e Kiro Gligorovit në lidhje me atë “korridorin e tij të famshëm” që do të shfrytëzohej nga ana e kosovarëve të dëbuar nga trojet e tyre shekullore! A mos vallë kemi harruar vendimin e Lidhjes Socialiste të Maqedonisë që urdhëronte rrënimin e mureve të oborreve të shtëpive të shqiptarëve dhe shumë e shumë aktakuza të nënshkruara nga prokurorët e atëhershëm…, vallë nuk na etiketuan si “pllaninari, teroristi, dobar shiptar e mrtov shiptar, gasna komora za shiptari” e të tjera hamam etiketime. Të gjitha këto fyerje përngjajnë si ajo puna e atij pronarit të bordellos që sa herë kalamajtë e tij e pyesnin se si i fiton lekët, ai u përgjigjej: i fitoj me djersë, me punë dhe…, sa për pak kishte harruar të thotë se i fiton edhe me prapanicat e rospive!… A mos vallë ne nuk kemi nevojë ta rikujtojmë atë kryeartikullin e gazetës së përjavshme “NIN”, që asokohe botohej në Beograd, ku politikani i njohur maqedonas, Llazar Mojsovi (jo futbollisti i Vardarit), u tha shqiptarëve që jetonin në Kosovë dhe Maqedoni, pos të tjerash: nëse nuk doni të jetoni në Jugosllavi, shkoni në Shqipërinë e Enver Hoxhës!? Nëse kjo është “ortakëri a bashkëjetesë”, atëherë ç’na ishte dikur Tivari, Monopoli i Tetovës, Kosova e prapambetur dhe e nëpërkëmbur, ç’na ishte konflikti a lufta e “fundit” në Tanushë, në Luboten dhe… që unë nuk di ku tjetër.

Im atë dikur më thoshte: “Mos i fut hundët në çështjet e pazgjidhura të një çifti të divorcuar a edhe në punët e huamarrësve…, sepse në fund do të duhet t’ia paguash borxhin njërit prej tyre!??…, ose edhe do të jesh pjesëmarrës i këtyre mosmarrëveshjeve. Thonë se sikur “ortaku” të ishte i mirë, një të tillë do ta kishte edhe Zoti!?

 

Ligji i llustra – cionit

by

Nga Mimoza Dajçi/

Edhe pse pak ditë na ndajnë nga proçesi zgjedhor në Shqipëri mendja të shkon se kush do të na përfaqësojë si deputetet në parlamentit e ardhshëm. Shumë është folur nëpër media të ndryshme për x apo y, që ka patur këtë apo atë pseudonim në të shkuarën e hidhur, por kurrë nuk kemi parë apo dëgjuar që ai/ajo të deklarojnë vetëveten si të tillë, dmth që të ketë pas bashkëpunuar me sigurimin e shtetit në kohën e komunizmit apo jo?

Por edhe pse jemi njohur tashmë me listat e tyre, përsëri pyesim, a e ndjejnë vërtetë veten të denjë këta njerëz për të përfaqësuar vendin tonë politikisht në arenën kombëtare e ndërkombëtare nëse nuk kanë kaluar nëpër filtrimin e figurës së tyre.

Enigma e madhe mbetet edhe sot për këta individë pjesa parazitare e shoqërisë, që janë ose duan të jenë përsëri në parlament e në qeverisjen e re për të na drejtuar ne, vendin e popullin mbarë. Por a e kanë parë mirë veten në pasqyrë se ku po shkojnë. Ku ka zë nuk është pa gjë thotë populli, ndërkohë që dihet se vetëm një rrugë jashtë shtetit po të bënte dikush në periudhën e komunizmit duhet të firmoste në organet e sigurimit shqiptar të asaj kohe. Po sa të tillë kemi ne edhe sot e do të kemi në parlamentit e ardhshëm që kanë pas dalë jashtë vendit, për studime, specializime apo veprimtari të llojeve të ndryshme?

Të gjithë këta individë e dinë dhe e njohin shumë mirë vetëveten, edhe lagja e shoqëria i njeh mirë, por nuk u pëlqen t’ja u kujtojnë të tjerët, e ti lëshojnë rradhë të tjerëve. Ligji i lustracionit as që po përmendet fare. Se kush hypën e se kush zbret në pushtet është bërë si në pazarin e vjetër. Hiq këtë e vendos atë, dhe ata – ish të dalurit jashtë shtetit në kohën e komunizmit kërkojnë përsëri të jenë në pushtet. Hëngrën dje, hëngrën sot e duan përsëri të hanë në kurriz të të tjerëve.

Kaq të bapzitur paskan qenë e kaq i ëmbël i vjen ai kolltuk i parlamentit, saqë kuqaloshët e djeshëm duan të kakarisin përjetësisht nga çatia e parlamentit shqiptar, ku më shumë zihen e shahen me njëri tjetrin se sa bëjnë politikë. Gaz i të huajve janë bërë. Me një fjalë parazitarët në një farë mënyre vrasin kohën në atë parlament, e miratojnë ligjet sipas periudhës që ata po “shkëlqejnë” përsëri e sipas interesave të tyre.

Çfarë u bë me ligjin e lustracionit që askush nuk po ndihet, apo vetëm pas vitit 2025 do të hapen dosjet e diktaturës komuniste, kohë kur asnjë nuk do të ketë më interes për ato. Krimi akoma fle me viktimën, për më shumë i bën edhe karshillëk atij. Mburet me bëmat e përfitimet e së shkuarës, ndërsa ish të burgosurit e të internuarit politik të atij rregjimi ruajnë si relike letrat me vlerë nëpër sirtare.

I hapa e i pashë ketë herë që vajta në Shqipëri letrat me vlerë të tim eti, i shkunda nga pluhuri që kishin zënë, sepse ishin zverdhur e mykur, ishin bërë edhe ato për muze, e pa asnjë vlerë, ashtu si ligji i lustracionit të figurës ose më mirë i llustra – cionit, sepse vetëm llustra po i bëhen akoma ish dosjexhive e kriminelëve të djeshëm përderisa i kandidojnë e kandidohen për deputet.

Është lajm i mirë që nga shtresa ish e persekutuar politike paraqiten edhe këtë vit kandidatura për 23 qershorin, por një e dy nuk mjaftojnë për të përfaqësuar këtë shtresë që vuajti tmerret e diktaturës komuniste, kuadro të lartë vendi ka që nga 92’ e këtej. Ata e dinë më mirë se çfarë  është dhimbja, skamja, liria e demokracia. Ata dinë të vlerësojnë më shumë paqen se sa llustra – xhinjtë e djeshëm e të sotëm. Me këto figura të pastra përfaqësohet edhe më denjësisht vendi ynë në parlament e arenën ndërkombëtare.

Qershor 2013

Kosova, vend i vidovdanëve dhe sulltanmuratëve !

by

Shkruan: Fahri Xharra-/

”Edhe Krishti ne na thoshte:Unë jam grek, eni pas meje, Do t’i themi pa mblidh mente, Se shqiptari s’vjen pas teje…” – Petro Nini Luarasi (1865-1911)/

E përjetuam edhe një ditë të Vidovdanit! Dikur në qershorin e vitit të largët 1389 në fushën e gjerë të Kosovës u ballafaquan ushtria turke dhe ajo ballkanase.Aso kohe ishte një vasalitet ndaj Turqisë, por kur Car Llazari rebelohet së bashku me shqiptarët, boshnjakët, bullgarët dhe hungarezët; pos dhjetëra mijëra të vrarësh në të dy anët e humbi kokën edhe Car Llazari me të birin. Dikur vonë serbët e shenjtëruan Carin dhe me shenjtërimin e tij, Kosova filloi të bëhet vend i manipulimeve historike dhe trashëguese. Më e freskëta është ajo e Millosheviqit kur karrierën e tij prej diktatori e filloi mu këtu.

Por ç`ndodhi në anën tjetër, në anën turke? Sulltan Muradi i u mbyt nga Milesh Kopili (Millosh Obiliqi, Milod Kobila). Sipas analizave historike dhe gjeo-luftarake më të reja vrasja ishte organizuar nga i biri Bajaziti I, mbasi që ky Bajazidi në të njëjtën kohë likuidoi edhe të vëllanë Jakubin. Të nesërmen u kurorëzua si Sulltan Bajaziti I. Trupi i pajetë i Sulltan Muratit I u dërgua me shpejtësi nëBursatë Turqisë,dhe u varros në Mausoleun e madh të Sulltanëve . Për arsye të procesit të balsamimit iu hoqën nga trupi organet e brendshme dhe ato u groposën në fshatin e sotëm Mazgit.

Sulltan Bajaziti pasi që e siguroi fronin dhe u martua me të bijën e Car Llazarit Princeshën Olivera, një vit më vonë e rregulloi varrin e dytë të babait të tij.Sulltan Murati I pra i ka dy varre, një në Çekirge të Bursas, ku pushon trupi i tij i balsamosur dhe tjetrin vetëm me të brendshmet e trupit të tij në Kosovë.Juridikisht varri është vendi ku prehet trupi apo hiri i një individi të vdekur. Nuk ka shënime as nga Egjiptianët, as nga Asyret, as nga Babilonasit, as nga Aztekët e as nga të tjerët që një i vdekur të ketë pasur dy varre, e më së paku ndonjë mbret .

Ka kaluar shumë kohë, 623 vjet dhe historia është shkruar ndryshe e ndryshe, por varri i Sulltanit dhe monumenti i Bezistanit të Car Llazarit palosin ditët, vitet, shekujt në fushën e Kosovës që frymëzojnë po me kaq ndryshime të mëdha aspiratat për Kosovën. Derisa Serbët e quajnë Kosovën djepi i serbizimit, turqit po e marrin si simbol të ekzistimit turk në Evropë.Po,ne shqiptarët ku mbesim?

Të shkojmë më tutje me analizë të kësaj ngjarjeje që aq shumë po na turbullon edhe so e kësaj dite. Mos të harrojmë se ishte një luftë më e madhe për të penguar osmanët që t`a shtrijnë trupin e tyre prej aziatike në këto toka të buta ballkanike: Lufta e Maricës (Bulgariae sotme) në vitin 1371 ! Por ajo luftë nuk kremtohet nga Bullgarët , por vetëm shënohet si një ditë e ndryshimit të Historisë.

Festimi i Vidovdanit në Kosovë e ka një arsye,por jo për qështje fetare.Serbia me këtë ditë don që t`i orkestron ritualet e saja të cilat nën petkut e fesë i përmbushë “obligimet” e veta ndaj gënjeshtrave historike për një “ bashkësi të imagjinuar”. Ishte viti 1899, kur autonomistët serbë dhe Kisha e tyre u pajtuan që Vidovdani të mbetët një shenjë për të paqenën. Ata që besojnë në besime të kota , ,kur ta lexojnë historinë e tyre e gjejnë Vidovdanin të “rëndësishëm” për shumë arsye.Errësira që bie asnjëherë nuk i ndihmon dritës që të ndriqon sa do pak shpirtin e djegur mbas fantazmave të paramenduara të së kaluarës. E dini: Kjo ditë është zgjedhur për të shpallur luftëra. Ballkani mban në mend në mënyrë gjarpërore ashtu në gjatësi ,që s`ka të ndalur kërkesa për Vidovdana dhe për humbjen e së vërtetës historike me krijimin e tensioneve të cilat ndjellin vetëm kob.Vidovdani dhe Jerusalemi i Serbisë ?

Qytetarët e Serbisë kurrësesi të ndahen nga dëshira e tyre dhe të bëjnë dallimin në mes të kryqit të tyre dhe lirisë së shpirtit të tyre nga verbimi asfiksues i ndjenjave të tyre të gurosura në imagjinatën e tyre të tokave të huaja. Rikujtimi i historisë në mënyrën serbe është një ndalje e zemrës e një civilizimi që kurr nuk mundën t` arrijnë.

Përrallat gjallërohën edhe nga turqit ,që nuk e kan aspak për nderë të zhytën edhe ata në rrugën gjarpërore të pa fund të “kujtimit” dhe “ rikujtimit” të asaj që ishte vetëm një turp i së kaluarës së tyre. Por sa i gjallë është miti për Sulltan Muratin në Turqi? “Është mjaft i njohur, Beteja e Fushë-Kosovës është lufta më e rëndësishme që ka bërë Perandoria Osmane Me këtë luftë ne fituam betejën me Evropën”, thonë turqit. Një llogaritje e gabuar e tyre; me Betejën e Kosovës nuk fitohet Europa.

Kushe vrau sultan Muratin? Thjesht ,si çndodhë në Perandorinë Otomane, ate e vrau i biri Bajaziti. Kemi pak raste në historinë e Europës kur i biri e vret të atin ,apo i ati të birin për pushtet? Pse Bajazidi ,e vrau të vëllaun Jakupin.? Sepse ai ishte dëshmitarë i një tradhëtijeje familjare e sëmuar për pushtet.

Të dy komandantët e Betejës u shenjtëruan , sepse të dytë vdiqën në betejën e Kosovës.

Njëri i shenjtërua pas pak vjetësh, Llazari, ndërsa Muratin e shenjtëroi koha dhe legjendat për vrasjen e tij. Janë kaq të shumta këto legjenda, sa studjuesve, në mungesë të dokumenteve që lipset ta përshkruanin ngjarjen, ashtu siç ka ndodhur, u është dashur të hamendësojnë mes fjalësh e faktesh. Sepse të vërtetën e fundit duket se e ka marrë në varr përgjithmonë. Por të gjitha historitë dhe legjendat kanë një pikë të përbashkët: “Fitorja e shenjtë” !

Vijnë korbat të festojnë “ditët “e tyre në tokë e e huaj. E ne bejmë “sehir”. Iu shkojmë pas.Popse ? Na brengosë neve historia e jonë? Apo jemi robër të ndjenjave tona ?Sa qesharake dhe artificiale aq edhe injorante dhe vetëvrasëse? Kujt i shërben,ky qëndrimi i ynë? A mos po futemi përditë e më tepër në vorbullën marramendëse ,drejt vrimës së zezë ,së cilës nuk i bën ballë askushi e asgjë? Me 29 Qershor, 1444, gati 568 vjet te shkuara Gjergj Kasteriot-Skenderbej ne krye te arbëroreve, e zhvilloi Betejen e Dibres, ku e shpartalloi ushtrinë osmane. Pse ne nuk e kujtojmë këtë ditë? Beteja e Torviollit , e njohur edhe si Beteja e Dibrës së ulët, u zhvillua më 29 qershor të 1444 në Shqiperi. E vogël kjo? E jona dhe për krenarinë tonë. E jona që i tregon botës se kush ishim dhe për çka frymonim.

Poshpallja e Autonomisë e vitit 1844 nga Dervish Cara ?

Në Kosovë nuk ka lidhje të thella midis Turqisë dhe nesh. Varri i Sulltan Muatit ,nuk është lidhësja e të mbajturit në robëri. Në Gjakovë është varri i Maxharr Pashës dhe ushtarëve të tij ,që i lanë eshtrat buzë Lumit Krena ,në kohë kur deshtën ta fikin dritën e Lidhjës së Gjakovës. Aty është varri ,ai ruhet si tregues serioz: se mos gaboni të shkelni mbi ne, se kështu do ta gjeni amshimin tuaj !

“Jemi mbledhur për të kujtuar një personalitet që ishte shumë i rëndësishëm. Sulltan Murati ishte i gatshëm të luftonte në çdo kohë dhe zhvilloi 37 luftëra dhe e fundit ishte ajo në Kosovë, ku ishte një luftë për ekzistencë”( Pushtimi quhet egzistencë?f.xh.), ka deklaruar Altepe (Kryetar i Bursës ,.Turqi) . Mos more? Të krenohemi edhe me fitoret e Sulltan Fatihut II ,që e shkrumboi Shqipërinë pas vdekjës së Skënderbeut?

Derisa serbët e “krijojnë “ historinë e tyre në Mitin e Kosovës; ne jemi aq solidarë sa që

deklarojmë haptas se me turqit e kemi gjakune perzier. “Ky vend flet (Tyrbja e Sulltan Muratit f.xh. )për historinë tonë dhe ky vend flet se ne si dy popuj kemi familje të përziera dhe gjakun e përzier tash e 622 vjet dhe falë tij (Sulltan Muratit) ne sot jemi besimtarë myslimanë shumicë”.( Myftiu Tërnava2011). S`iu vjen pak ,së paku pak keq që të mohojmë vetëvetën? Pse ore më bën vëlla me turkun? Ne nuk jemi turq! Krahasoni fjalët e kryepeshkopit Irinej ,me këto të kryemyftiut të muslimanëve në Kosovë. Largë jemi ,large jemi nga atdhedashuria. Ç ka mëndojnë të tjerët për ne?

“Kur nisa të interesohesha për kulturën tuaj në momentin që u emërova Ambasador në Shqipëri, nisa të lexoj poezi shqiptare të përkthyera në anglisht. Një nga ato ishte poezia e zotit Fatos Arapi e titulluar “Sulltan Murati dhe shqiptari”. Me pak vargje ajo ishte kaq dramatike, e arrirë dhe tejet emocionuese dhe që shpreh shumë më shumë nga çfarë kam lexuar në vite, pra fisnikërinë e kërkesës për liri. Dhe nëse nuk e keni lexuar, shkoni dhe lexojeni. Kur betohesha si ambasador në Departamentin Amerikan të Shtetit përballë qindra njerëzve, duhet të mbaja një fjalim të cilin e mbyllja duke cituar poezinë e zotit Arapi. Edhe pse 99% e audiencës ishte amerikane, njerëzit në auditor po qanin, kaq prekëse është ajo poezi. ( Ish Ambasadori Withers)

Pounë?Poti?Pona?

Sulltan Murati është një figurë historike që mund t’ia gjesh vendin në kohë dhe në hapësirë, kurse shqiptarit nuk i vihet asnjë emër, shqiptari është i përjetshëm, shpirti i lirisë që ai po kërkonte është i përjetshëm. Ja pse është e rëndësishme kultura dhe nuk ka rëndësi se çfarë vështirësish duhet të përballohen për aq kohë sa ekziston ai shpirt për të kërkuar liri për një jetë më të mirë, për të qenë ai që je.- përfundon Ambasadori Withers.

SULLTAN MURATI DHE SHQIPTARI

Fatos Arapi Sulltan Murati qëndroi para robit të lidhur.

Nga maja e kalit e peshoi me sy:

moshën e thyer, plagët, zinxhirët…

– Arnaut, e pyeti, përse lufton ti,

kur mund të jetoje dhe ndryshe?

– Sepse, padishah, u përgjegj robi,

çdo njeri ka në kraharor një copë qiell,

dhe në të fluturon një dallëndyshe.

 

ÇFARË KËRKON SHOQATA “BREGDETI “ NGA SOVRANI.

by

Nga Kryesia e Shoqatës “Bregdeti”/

 Në zgjedhjet e datës 23 Qershor 2013, sovrani vendosi rotacionin e pushtetit. Por cili është sovrani i vërtetë: populli apo personi që do drejtojë pushtetin pasi i fiton zgjedhjet ? Drejtuesit e politikës shqiptare kanë quajtur Sovran popullin, por populli është i tillë vetëm në ditën e votimit. Rrjedhimisht për katër vjet pa një ditë “Sovrani” është ai që drejton pushtetin. Kështu është kudo, por gjithçka për popullin përcaktohet se si drejton dhe si sillet personi i zgjedhur me parimet themelore. Nuk ka Sovran,  popull apo qytetar të ndershëm, që nuk e do pronën e tij të trashëguar. Nëse filozofinë e lirive dhe të drejtave të njeriut do ta koncentronim në një fjali të vetme, ajo do të ishte  respektimi i pronës private prej nga burojnë të gjitha liritë dhe të drejtat e njeriut.

Për këto katër vjet në vazhdim në drejtim është z. Edi Rama, Partia Socialiste dhe koalicioni për Shqipërinë Europiane që fitoi shumicën e votave. Fakti se procesi i votimit dhe pranimi i rezultateve u bënë të pranushme sipas modeleve demokratike perendimore, është një hap i rendësishëm se u plotësua një prej kërkesave të  BE të shprehura prej Komisionerit Fyle, por kjo nuk do të thotë se tani Shqipëria plotësoi kushtet që të pranohet vend kandidat në BE. Këtë moment duhet ta analizojnë mirë media dhe analistët politikë dhe ekonomikë, që gjithë këto ditë po komentojnë gjatë në media, pa i dhënë vëmendjen e duhur pronës.

Shqipëria në 1991 përmbysi diktaturën komuniste shfuqizoi kushtetutën komuniste të vitit 1976 dhe me kushtetutë pranoi sistemin demokratik, por në këto 22 vjet nuk populli nuk është në rrugën e demokracisë sipas modeleve euroatlantike. Të gjithë njerëzit, por në mënyrë të veçantë Kryeministri i ri z. Edi Rama dhe kryeministri në largim z. Sali Berisha, duhet të kuptojnë se pa kthyer pronën tek i zoti, nuk ka pranim në BE dhe ky tranzicion i zgjatur është përgjegjësia e të gjithë atyre që kanë drejtuar Shqipërinë në këto 22 vjet.  Sali Berisha humbi për shkak të gabimeve të tij, të qëndrimit negativ ndaj pronarëve dhe të përndjekurve politikë. Berisha duhet ta ketë kuptuar se ka gabuar rëndë duke imponuar zbatimin e platforms së Katovicës, se i trajtoi pronat e konfiskuara nga komunizmi si prona në funksion të qeverisë dhe kështu  instaloi korrupsionin me pronat me pasojat që janë të njohura si dhe nuk i dëgjoi asnjëherë kërkesat e legjitime të pronarëve. Tani i takon z. Edi Rama që ta administrojë mirë votën, që ti japi fund kleptokracisë mbi pronat që kanë zot dhe të heqi pengesat për Shqipërinë.

Ndryshimi themelor midis dy sistemeve është qëndrimi ndaj pronës private. Situata e pronës private në zonës turistike denoncon faktin se komunizmi, që dhunoi pronën private për 45 vjet,  në zonat turistike mbijeton në kaos, kleptokraci edhe në mungesë të shtetit ligjor. Eshtë absurde situata aktuale ku Perfekti i Qarkut Vlorë, nuk zbaton ligjet në fuqi, përfshi dhe detyrimin ligjor për verifikimin e titujve të pronësisë. Janë me mijëra vendime gjykatash të formës së prerë që nuk zbatohen nga Përmbarimi dhe kulmi arrin kur nuk zbatohen as vendimet e Gjykatës së Strasburgut. Kjo situatë nuk mund të ndodhte as në kohën e monizmit.

Në Shqipëri, populli/elektorati,  i të dy krahëve është i ndershëm dhe historikisht e ka respektuar me rigorozitet pronën private. Situata sot është shumë më keq se në kohën kur zbatohej e drejta zakonore,  kanuni apo Kushtetuta e Shkodrës e shekullit XIV, që nuk lejonte që njerëzit të ushqehen me bukë të vjedhur. Në këto 22 vjet pluralizëm politik, është nxitur me të gjitha mënyrat dhe është krijuar një sistem hibrid kleptokratik, ku korrupsioni mbrohet dhe rezulton më i fuqishëm se detyrimet e pushtetit për të zbatuar ligjin dhe detyrimet kushtetuese. Kjo ka dëmtuar  të gjithë popullin, si elektoratin e djathtë dhe të majtë por ju ka interesuar kupolave që quhen parti. Ato pavarësisht nga emërtimet nëse analizohen nuk janë parti por klane që kanë adaptuar fasadën demokratike dhe disa norma të ekonomisë së tregut, që detyrimisht në zbatimin praktik deformohen. Kjo situatë alarmante shtron si për kryetarin e maxhorancë edhe atë të opozitës si detyrë urgjente reformimin e forcave politike të të dy krahëve që ato të bëhen realisht parti të spektrit demokratik, që nuk pajtohen me vjedhjen në emër të ligjit dhe njëkohësisht ta pranojnë detyrimin të respektojnë pronën private konform Kushtetutës dhe konventave ndërkombëtare.

Që të minimizohen pasojat e këtij menaxhimit të keq të demokracisë në Shqipëri, duhet që ambasadorët e e BE, OSBE, USA të vlerësojnë se praktika e zbatuar deri tani që pronarin e konfiskuar nga diktatura e quan ishpronar dhe pretendon zgjidhjen e problemit të pronës me kompensim, është rrugë e gabuar me pasoja për vendin. Në këtë pseudodemokraci 22 vjeçare, që nuk i ka respektuar deryimet kushtetuese për pronën private kanë ndikuar negativisht sygjerimet e gabuara të Bakës Botërore, sygjerimet apo spekullimet e ekonomistit Henando de Soto, etj. Ne nuk mund të kuptojmë pse studimi i Hernando De Sotos, nuk është bërë dhe nuk bëhet publik por trajtohet si material rezervat (?!). Të gjitha pasojat vazhdojnë të bien mbi ekonominë dhe popullin që i shkelen të drejtat themelore. Do të ishte ndihmë në kohën e duhur nëse ambassadorët do të vepronin tani  që drejtuesi i maxhorancës dhe ai i opozitës të pranojnë se forcat politike që ata drejtojnë, kanë vepruar gabim me pronarët e shtetëzuar nga diktatura, se problemi i pronës nuk zgjidhet me Planin e Aprovuar , me ligje elektorale dhe kompensime por zgjidhet duke zbatuar parimet dhe detyrimet kushtetuese. Drejtuesi i maxhorancës dhe ai i opozitës duhet të pranojnë se nuk mund të ecet përpara me dy standarde, se shtetasit kanë të drejtë ta gëzojnë me të njëjtin standard pronën si në mal edhe në fushë edhe aq më tepër në zonat turistike, ku pushtetarët e të dy krahëve kanë bërë si ju ka interesuar.

Rruga Europiane ka si parakusht kthimin e pronës tek i zoti dhe nëse kryetari i maxhorancës dhe ai i opozitës dëshirojnë të punojnë në interes të popullit dhe të vendit kjo realizohet menjëherë nëse ata do ti reformojnë partitë e tyre.

Kryesia e shoqatës “Bregdeti”  është e bindur se në Kuvendin e porsazgjedhur se në të dy krahët e politikës shqiptare ka njerëz të aftë, patriotë dhe të zotë për ta çuar vendin përpara dhe një nga konsensuset Rama-Berisha që duhet të pranohet nga të dy krahët, duhet të jetë : kthimi i pronës si detyrim i shtetit, hapja e arkivave, shfrytëzimi i regjistrave të shtetëzimit komunist dhe i cdo burimi tjetër dokumentar për kthimin e pronës në origjinë, duke respektuar nenin 181 të Kushtetutës, shpalljen e pavlefshmërisë për aktet me të cilat shteti pluralist pas vitit 1991, shpërndau në persona të tretë pronat të cilat nuk ishin prona të shtetit, por prona që Shteti duhet ti kthente tek i zoti. Duke çliruar pronën private dhe pronën shtetërore nga pushtimi postkomunist, Shteti ka mundësi të kompensojë për pronat që janë tjetërsuar për nevoja publike dhe përsëri për Shtetin mbeten shumë sipërfaqe toke që të organizojë ekonominë shtetërore.

Kryesia e Shoqatës “Bregdeti” shpreh urimet për bllokun e majtë që fitoi zgjedhjet dhe siç ka ofruar zgjidhjen ligjore për problemin e pronës, do të jetë e gatëshme të ofrojë ndihmën në terrren për zgjidhjen optimale  të pronës pa të cilin ekonomia, turizmi, investimet e huaja private dhe stabiliteti social mbeten të reduktuara dhe të deformuara.