Shtypi francez njofton se në libraritë e Francës sapo ka dalë romani “Kukulla” i Ismail Kadaresë, një nga veprat më të fundit të shkrimtarit, që lexuesi shqiptar ka pasur fatin ta lexojë si pjesë e librit “Mëngjeset në Kafe Rostand”, botimet “Onufri”.
Një vepër e shkruar në tri kohë, për të shkuarën, të tashmen dhe, pse jo, të ardhmen, libri i Kadaresë tërhoqi dukshëm vëmendjen e lexuesit, duke u kthyer në një best seller, në kohën kur doli, e megjithatë “Kukulla” ishte ajo pjesë që ka prekur më së shumti lexuesin me ndjeshmërinë, dhembshurinë, dashurinë dhe sinqeritetin me të cilin ishte shkruar.
“Kukulla” do të jetë si libër më vete shumë shpejt edhe në libraritë tona.
“La poupee” (botimet “Fayard”, 160 faqe, 16 euro) është përkthyer në gjuhën frënge nga violinisti Tedi Papavrami, i sprovuar tashmë me stilin kadarean, duke qenë përkthyes edhe i veprave të tjera të shkrimtarit.
“Kukulla” është stacioni i radhës së shkrimtarit në qytetin e lindjes
AUTORI REMZI GJIKA PREZANTOHET SI ARTIST I PROZËS SË SHKURTËR
Analizë telegrafike e librit “Porta e mundimeve”, shkruar nga Remzi Haxhi Gjika/
Shkruan: MSC. Albert HABAZAJ/
Lexuesi vlonjat e më gjerë ka një dorë një libër të ri që të shkakton tri ndjesi: të bën dhe të qash, dhe të qeshësh, dhe të reflektosh. Qysh në 12 rreshtat e prezantimit të librit “Porta e mundimeve”, kuptojmë se kemi të bëjmë me një autor të arsimuar dhe me talent, me një prozator qytetar, me botë humane, me një staturë të lartë familjare e sociale. Qyteti i Vlorës dhe qarku i tij e njeh mirë dhe e respekton autorin e kësaj monografie, Remzi Gjikën, sepse ka qenë e ngelet një nga simbolet e arsimit dhe të kulturës së qytetit, kudo që të jetojë ky njeri, brenda apo jashtë kufijve shtetërorë. Ky admirim nuk kushtëzohet vetëm nga që ai ka qenë në krye të Seksionit të Arsimit për një kohë, që mbahet mend se la gjurmë progresiste në memorien e shoqërisë, por sidomos nga shpirti i tij si koshere me mirësi, si dhe nga mendimi i tij vizionar për t’u përmirësuar duke përparuar. Ky libër temën e merr nga jeta e mërgimtarit të sotëm. Në aspektin kohor, libri rrok periudhën që nis nga prilli 1993 e shtrihet për mbi 10 vjet, ndërsa si hapësirë, ku veprojnë personat realë të shndërruar në personazhe artistikë rrok territoret Shqipëri, Greqi, Spanjë etj. Autori i ka veshur librit kostumin e një proze të shkurtër me element të mirëfilltë të etnologjisë së sotme. Nga shkalla e njohjes që kam, gjykoj se, etnologu më i mirë që ka Shqipëria, Akademik Mark Tirta, apo antropologu Nebi Bardhoshi, sa t’u bjerë në dorë ky tekst e pasi ta studjojë këtë libër, do ta kenë në referencat e tyre bibliografike në fushën e endetëbrishtës Antropologji Sociale. “Portën e mundimeve”, me 30 ese letrare, si lexues i vëmendshëm, e vlerësoj pozitivisht, ndërsa si specialist i librit, pra si katalogues, e klasifikoj këtë monografi në letërsinë shqipe si prozë sociale, në llojin e esesë, pothuaj, si prozë e shkurtër, ku ka edhe përshkrime udhëtimi të këndshme. Emigracioni shqiptar në Greqi nga “Porta e mundimeve” vjen te lexuesi me një titull të thjeshtë, kuptimplotë dhe metaforik, të cilën autori e quan edhe “Portë xhehnemi”. Tek ky libër, Remzi Gjika na shfaqet edhe si autor edhe si personazh. Ai ëshët një pelegrin mesdhetar nga Vlora në Athinë, në Madrid, në Bruzh e gjetkë, me kulturën tradicionale të identitetit lab e vlonjat dhe me respektin për kulturën globale. Pjalmi letrar ndihet qysh në esenë çelëse të librit, që lexuesi e shijon artistikisht në trajtën e një fjalie similitudë, të cilën autori R. Gjika na e paraqet: “Pika kufitare ngjante si një fole e prishur milingonash”. Qysh në fillim të librit evidentohet mjeshtëria artistike e prozatorit Gjika dhe ne kuptojmë aftësinë e tij për të dhënë me anë të figurave artistike bukurinë dhe të vërtetën e jetës, qoftë edhe në “Portën e mundimeve” e brenda saj. Me këtë libër, autori jep një kontribut që duhet për pasurimin e fjalorit frazeologjik shqiptar. Kemi të bëjmë me një libër që na jep modelin e esesë. Do të më falni, por ndjej detyrimin për një sqarim ndaj lexuesit dhe dëgjuesit të nderuar. Ç’është kjo eseja? (se e kemi dëgjuar të përdoret shpesh si term, por vend e pavend, me e pakuptim, shpesh për t’u shfaqur i ditur). Eseja është sprovë (jo në kuptimin e drejtpërdrejtë si provë e vështirë, sprovat e jetës, periudhë sprove, por në kuptimin e një studimi për një çështje shkencore, shoqërore, letrare etj., me një vështrim të parë të përgjithshëm [Fjalori i Gjuhës Shqipe, 2006, f. 979]. Esé – ja është fjalë me burim francez [essai = provë] ose sprovë. Është një vepër e shkruar, studim, që nuk e trajton gjer në fund një çështje, por që vetëm paraqet disa ide të cilat mund të shërbejnë për t’u thelluar në të. Kujtojmë “Esé mbi të kuptuarit njerëzor” të Lokut, [Fjalor Enciklopedik Shqiptar, 2001, f.51], “Autobiografi e popullit në vargje” e Kadaresë etj.
Rikthehemi në tekst: në të 30 esetë, sidomos në prozat me titull “Rruga e halleve”, “Në punë”,”Halle e humor”, “Më mirë po mësoj unë shqip”, “Fati i kopështarit”, “Mjeshtër Sotiri”, “Turistët e fuçisë”, “Intervista”, “Takim me Don Kishotin”, “Porta e mudimeve” etj., vërejmë shkrirjen organike të prirjes talentore të autorit me të kuptuarit e botës, me njohjen e thellë të jetës, me përvojën e pasur jetësore, gërshetuar me aftësitë e larta profesionale, si kontribues në Sagën e Mërgimit të Ri, në stilin e narratorit realist. Mesazhet që marrim nga ky libër na bëjnë të kuptojmë se, së pari, kush punon me duar e tij është punëtor (në tulla qoftë, në llaç, në mermer, në transport a kopështar). (Jo vetëm grekët, por të gjithë njerëzit e komunitetet s’të duan për kollare e punë zyre, se janë vetë). Refugjati, shkalla më e ulët cilësore e emigrimit është për punë të rënda dhe shumë të rënda. Edhe Remziu nuk mund të bënte përjashtim nga kjo valë masive e pashmangshme në fillimet refugjate. Këtë libër më mirë nga të gjithë e kuptojnë dhe e përjetojnë ata që kanë qenë në emigrim gjatë periudhës së vështrirë të tranzicionit, apo edhe këta që janë akoma larg Atdheut të përbashkët me synime jetësore, ekonomike, sociale e arsimore. Mesazhi i dytë që marrim nga ky librër është se, kush punon me duart dhe me mendjen e tij është mjeshtër. Me kalimin e viteve, edhe Remziu u përshtat dhe evidentoi vlerat e tij, sipas kushteve që i kërkoi skena e jetës mërgimtare. U bë mjeshtër i respektuar atje, në punë me punëdhënësit grekë, në familjen e tij dinjitoze me zonjën e urtë e fisnike Leta dhe fëmijët e shkëlqyer në sjellje e në mësime, dhe po atje, në vend të huaj, me shoqërinë shqiptare në mërgim “Vëllazërimi” me njerëz me virtyte si Miftar Kurti etj. Mesazhi i tretë më marrim nga libri është se, kush punon me duar e tij, me mendjen e tij dhe me zemrën e tij, është artist. Remziu e arriti këtë stad me botimin e këtij libri, në të cilin sinkretizohen kultura diturore, talenti artistike, kujtesa vetiake, kujtesa popullore, dëshmitarë dhe dokumente autentike, kur kryedokumenti është vetë jeta e tij 10 vjet në mërgim, pa të cilën ky libër, që qëndron kaq bukur në këmbë s’do të ishte, ose do të ishte çalaman. Siç e shpreha, qysh në prozën e parë, autori na fut në situatë në kohë dhe në hapësirë, me njerëz konkretë, që me një gjuhë të zgjedhur, të kujdeshsme, të qëruar, të pastër na bën pasqyrimin artistik të realitetit shqiptar në vitet e sapobulëzuara të demokracisë ndër këto vise të Ballkanit Jugperëndimor. Mendoj se te personazhi simpatik i Sotirit, çdo emigrant shqiptar shikon vetveten në lëvizjet fillimtare jo vetëm drejt gjitonit, fqinjit të vjetër jugor. Me një frazë lakonike, por të shkruar me art, me dashuri e vërtetësi, shfaqet një ndjenjë fisnikërisht solidariteti ndër shqiptarë në kohë të vështira sidomos e në vend të huaj. Veçse, këtë ndjenjë të lartë humane s’ e kemi vetëm ne. E kanë edhe popujt e tjerë të botës. Është meritë e autorit që na e paraqet solidaritetin si pronë universale. Ndjenja e solidaritetit dhe e shpresës për t’u përmirësuar duke përparuar, ndihet qysh kur Sotiri, personazhi i parë dhe më i dashur i autorit (apo ndoshta alteregoja e tij), autotallet, kur thotë se u bë qytetari i Athinës për 3 orë e deri tek ëndrrat e bukura për Lungomaren, që Vlora jonë e përbashkët të bëhet vërtet një Venecie shqiptare apo një Aleksandri e vogël adriatike. Kështu libri bëhet më tërheqës e përpihet nga lexuesi, jo vetëm se shkrimet janë të shkurtra e jetësore, por se gjatë leximit shijojmë edhe një lloj lëngu letrar me burim nga kultura shpirtërore e popullit tone: talljen e hollë, një ironi e shëndetshme, pa përbuzje. Mjaft nga tregimet e autorit të bëjnë të qeshësh me lot (aq më tepër një ish – emigrant si puna ime, veçse jo në jug të Gadishullit të Ballkanit, por në Gadishullin Apenin). Kujtojmë dialogun në punë të Veliut që bë Vasil me usta Jorgon, i cili e kishte provuar vetë emigrimin dikur në Gjermani. Prozat e vogla të Remzi Gjikës më ngjajnë si bijëza të skicave të Nonda Bulkës e na bëjnë të kujtojmë thënien e madhe noliane: “Qesh prej zorit,/ qaj prej gazit!…”. Kjo është vlerë e kulturës letrare të autorit. Ka një gjë të veçantë ky libër. Na kanë ardhur në komunikimin tonë natyrshëm, pa sforcim, shumë fjalë e shprehje të përditshme të gjuhës greke, kuptohet të gjuhës popullore greke, të komunikimit të punës midis njerëzve punëdhënës vendas dhe punëmarrës, (punëbërës më saktë), të huaj. Dhe me kaq fjalë greqisht që ka libri, Remziu mund të hartojë një manual, një doracak dy gjuhësh shqip – greqisht, sjellur si prurje e gjuhës së punës. Do të kisha shumë dëshirë të bëja sidomos analizën e figurave stilistike të veprës së autorit R. Gjika dhe sinqerisht do ta realizoja, sepse ndjej edhe kënaqësi estektike nga ky libër, por programi kaq hapësira më la, sa për të bërë një vështrim të përgjithshëm, sepse do të kumtojnë edhe miq të tjerë të fjalës, sepse Remzi Gjikën e vlerësoj si njeri të veprimit e pasqyrues letrar të jetës reale, jo të lavdive false, sepse njerëz si ai, punën e kthejnë në art dhe argëtohen edhe vetë, duke na dhënë mesazhe për rregullimin e zbukurimin e Shqipërisë, sipas përvojës së botës qytetare. Shpesh herë, gjatë leximit, shprehim nëpërmjet pyetjeve: “Po këtu?”, “Po ne?” shqetësimin bashkëkohor qytetar dhe intelektual. “Muzika nuk do përkthim”, shkruan autori në një esé. Dikur, në një shkrim të botuar, këngëtarët e gadishullit tonë të vjetër i kam quajtur dasmorë të farefisnisë ballkaniko – mesdhetare dhe i kam cilësuar konsuj vullnetarë të dashurisë mes popujve. Ky libër i R. Gjikës është një urë e sigurtë komunikimi, e ndërtuar jo me gurë, drurë, metal hekur e beton, por me shkronja vërtetësie e respeketi midis shqiptarëve dhe grekëve. Dhe, siç shprehet Profesor Gaçe, është mirë të ndërtojmë ura komunikimi midis kulturave të popujve dhe jo të ngremë mure ndarës.
Vlorë, e mërkurë, 08.04.2015, ora 08:50’
MUZIKANTI
TREGIM NGA HASAN KOSTRECI/
Me Andrean jam njohur qysh në Nëntor të nëntëdhjetën e pikërisht tek zyra e emgracionit në Romë, ose më mirë, tek Koraxhio, siç i thoshim zyrtarit me origjinë sërbe që shërbente në atë kohë atje, të cilit emrin ia mbaj mënd, sepse na ndihmoi në pergatitjen e dokumentave, neve dhe gjithë emigrantëve të ardhur nga ish vëndet komuniste të lindjes, të cilët aplikonin për të shkuar në Shtetet e Bashkuara të Amerikës, në Kanada apo Australi. Qëndruam atë ditë bashkë vetëm për pak minuta, aq sa u prezantuam dhe mora vesh se ishte nga Fieri dhe atje me gjithë familje pati banuar, deri ditën që iku. U takuam përsëri mbas disa muajsh e pikërisht në pranverën e vitit të ardhëshëm, pra në nëntëdhjet e njëshin, sepse na qëlloi të intervistoheshim në Ambasadën Amerikane në të njëjtën ditë dhe nga që u aprovouam dhe të dy e fituam azilin politik, u ulëm në një nga lokalet aty afër që ta festonim, por si herën e parë, ashtu si dhe sot ai erdhi sëbashku edhe me një shok tjetër dhe mora vesh se qe me origjinë Ruse dhe quhej Dimitër. Ky ishte një burrë rreth të pesëdhjetave, nja tre vjet më i madh nga neve, trup gjatë, flokë biond të përziera me thinja të bardha, fliste pak dhe burrë serioz.
– Jetojmë afër dhe është njeri i mirë dhe intelektual njëkohësisht – më tha Andrea – ka pasion muzikën dhe meqënëse atë fushë e njoh pak a shumë edhe unë, diskutojmë me njëri tjetrin, bile i bije mjaft mirë edhe violinës.
– Po si komunikoni? – U bëra unë kurioz.
– E flas pak rusishten, sepse kam qënë nja dy vjet student në Moskë, kur isha i ri – m’u përgjigj ai.
– Ç’farë pune ka bërë atje? – e pyeta përsëri, por dhe fillova të dyshoj, se mos të dy kishin prejardhje komuniste dhe bashkë i lidhte më shumë ideollogjia e tyre.
– E, i shkreti, ka lindur në Siberi, ku i ati si armik i regjimit komunist dhe i Stalinit, ka qënë i internuar – më tha Andrea – i liruan në kohën e Hrushovit dhe nga që kishte talent për muzikë, vazhdoi konservatorin dhe e përfundoi mjaft mirë. Për ca kohë e mbajtën në orkestrën simfonike të Moskës, por më mbrapa, për punë po biografie, e hoqën dhe e degëdisën si mësues të thjeshtë muzike në një qytet në veri dhe shumë larg Moskës, gati në kufi me Finlandën.
– Dhe nuk ka ndërmënd që ta vazhdojë këte profesion edhe këtej?
– Është vonë, më thotë dhe interesimi tani duhet të jetë më shumë për kalamajtë, por atje ka bërë njëkohësisht edhe një aksident dhe krahu i majtë, siç shoh, kur i bije ndonjëherë violinës, i lodhet shpejt dhe nuk vazhdon gjatë.
Qëndruam për pak sekonda në heshtje, pimë cigaret që kishim në dorë, gjithashtu kafet dhe nga radio e lokalit e vendosur mbi banak, po dëgjonim një serenatë të vjetër italiane.
– Kurse im atë me akuzën si sabotator, është pushkatuar me grupin e inxhinierëve të naftës në Fier, nëqoftëse e ke dëgjuar – e prishi atë heshtje Andrea – dhe në të njëjtën kohë edhe mua më kthyen nga Moska e përfundova puntor krahu në N. Sh. N. e Fierit
– Më ardhka keq – i thashë.
– Po atje, të paktën, kam mësuar pianon, gjithashtu edhe fizarmonikën – përfundoi ai së rrëfyeri këtë herë për veten e vet dhe vështroi nga Dimitri, i cili nxorri nga xhepi paketën e cigares dhe na ofroi nga një edhe ne të dyve.
– E formokemi atëhere një grup të vogël muzikor, sepse edhe unë luaj pak në kitarrë
– i thashë dhe qesha, por gjithashtu edhe Dimitri, kur miku im ia përktheu.
Edhe udhëtimin për këtu në New York, koinçidoi që me Andrean ta bënim përsëri bashkë dhe me të njëjtën avion dhe mbasi i ndërruam vëndet me gratë, u ulëm pranë njëri tjetrit dhe nisëm përsëri bisedën.
– Po ti me se je marë në Shqipëri? – Më pyeti ai këtë herë mua.
– Disa vite si mësues fshatrave të rrethit të Gramshit dhe pastaj njëzet vjet të tjera mekanik makinash – iu përgjigja dhe i tregova duart dhe gishtërijtë e trashë dhe bërë gjithë kallo.
– Më the, se i bije pak kitarrës, por me këto gishta, besoj, që ti kap dy tela njëherësh – bëri ai humor dhe nga që lejohej në atë kohë cigarja, dolëm në fund të avionit dhe e ndezëm.
– Dimitrin e le në Itali?
– Po, më uroi ‘Udhë të mbarë’, kur u ndamë, por e pashë që u mërzit dhe mbushi sytë me lot. Nga Italia, depertohen gati çdo dy javë emigrantë dhe më shumë nga çdo vënd tjetër
– shtoi ai.
Kur zbritën në aeroportin J. Kenedi, megjithëse na patën thënë që është i madh dhe të kemi kujdes mos ngatërrohemi, u hutuam aq shumë, sa u ndamë me njëri tjetrin, pa lënë asnjë mundësi takimi. Atë e morrën njerëzit e vet dhe ikën, kurse mua të mijtë dhe qysh prej asaj dite, nuk u pamë më.
New Yorku, siç njihet, është një qytet gjigant dhe ka mjaft gjallëri, por jo vetëm mbi tokë, por edhe nën tokë dhe në metronë e tij, një nga më të mëdhatë në botë, qarkullojnë mbi katër miljon njerëz në ditë. Trenat e shumtë dhe të mbushur plot e përplot, sidomos mëngjesve dhe pas orës katër mbas dite, megjithëse shkojnë e vijnë njëri pas tjetrit, platformat asnjëherë nuk i sheh bosh. Kjo gjallëri, në fakt, më ka pëlqyer, por njëkohësisht edhe habitur, për aktivitetin dhe vrullin e madh të këtij populli, aq sa edhe në eskeletër, nuk presin të shkojë deri në fund, por i zbresin shkallët me vrap. Emigrantët e ardhur nga vënde të ndryshme, sidomos, nga ato të qeta, si Shqipëria apo ndonjë tjetër si kjo, jo vetëm befasohen, por edhe i trëmb ky dinamizëm, sa u duket e pa mundur që të ambientohen, por dalëngadalë dhe me kalimin e kohës, edhe ata përfshihen nga kjo rjedhë dhe u bëhet pastaj e zakonshme
Një veçanti këtyre metrove, ua japin edhe grupet muzikore apo individë nga vënde të ndryshme, të cilët kanë kënaqësi kur talentet e tyre i demostrojnë përpara këtij mjedisi dhe megjithëse, siç thashë, të gjithë shpejtojnë dhe nguten për të kapur një tjetër tren, të dalin jashtë mbi tokë e të shkojnë në shtëpi apo në punë, ndalojnë patjetër dy tre minuta përpara tyre dhe rrinë i dëgjojnë. Siç e përmënda, e adhuroj muzikën, qoftë kjo amerikane, latine, europiane, e lehtë apo klasike, nuk ka rëndësi, sepse arti s’ka nacionalitet dhe kur është i bukur, pëlqehet dhe vlerësohet nga të gjithë, por më bëri pershtypje një mbas dite kur dola, si zakonisht nga treni në Lexinton Aveny për të shkuar në punë dhe megjithë zhurrmën dhe fishkëllimat e trenave nga të dyja anët e platformës, midis intervaleve, munda të dalloj edhe tingujt e një violine që më ranë në vesh dhe më bënë përshtypje. Vazhdova të eci, kur përpara pashë një grumbull të madh njerëzish, të cilët kishin bllokuar, bile edhe kalimin. U mundova që të çaj dhe midis pashë një burrë të moshuar që luante i vetëm në violinë, por gjithë ajo audiencë përqark, të linte të kuptoje se duhej të ishte një instrumetist i mirë dhe jo i zakonshëm. Lëvizjet e trupit të tij të kombinuara bukur me ato të harkut të violinës, shprehnin fisnikëri dhe elegancë njëkohësisht, ndërsa fytyra mjekëroshe, herë çelej dhe herë ngrysej sipas tempit dhe tonacioneve të muzikës që luante. Përfundoi një pjesë nga simfonia e Çajkovskit dhe nisi një polka, e cila e gjallëroi ambientin edhe më shumë dhe njerëzit përqark filluan ta shoqërojnë duke përplasur shuplakat. Dukej i emocionuar, por njëkohësisht edhe i lodhur, prandaj e la për një moment violinën sipër kapakut dhe nxorri nga xhepi shaminë të fshijë fytyrën dhe ballin e djersitur, por kur ngriti kokën dhe buzëqeshi, me dikë më ngjau, prandaj iu afrova që ta shikoja edhe më mirë. Duartrokitjet s’pushonin, ndërsa dikush pranë tij, thirri disa herë me zë të lartë ‘bravo, bravo’. Megjithëse qysh atëhere pati kaluar mjaft kohë, u sigurova, se ata ishin dy miqtë e mij, të njohur këtu e njëzet vjet më parë në Romë dhe pikërisht Andrea me Dimitrin.
– Kemi ndryshuar, por jo plakur – u thashë dhe hapa krahët e i përqafova.
– Ti? – ia bëri Andrea që më njohu i pari, ndërsa Dimitri më mbas dhe të tre po e shikonim njëri tjetrin të malluar. Mbaheshin të dy mirë dhe nga që qe verë, veshur kishin pantallona blu xhinse, këmisha me mëngë të shkurtëra dhe marë pamjen, tashmë, të amerikanëve.
– Dimitri banon në Philadelfia, por jemi takuar bashkë disa herë, ndërsa me ty, s’e di se si u shkëputëm dhe na u prenë me njëri tjetrin lidhjet – po më thoshte Andrea – ndërsa, kur fola herën e fundit me të në telefon, më tha se kishte dëshirë të madhe të jepte një koncert me violinë në metronë e New Yorkut dhe ja ku iu plotësua – vazhdoi ai dhe ia bëri me dorë nga Dimitri, i cili akoma dukej i emocionuar dhe fytyra i shëndriste si e një fëmije.
– Qënkeni vërtet një muzikant virtuoz dhe suksesi u duk fare qartë – i thashë dhe me dorë tregova publikun përreth, një pjesë e të cilëve, nga që shpresonin se ai mund të luante përsëri, nuk po largoheshin. Një dëshirë të tillë e pashë që e kishte edhe Dimitri, por dukej i lodhur.
– I promise, that tomorrow at the same time, I will be here ( U premtoj, që nesër në të njëjtën orë, do jem këtu) – u tha ai atyre dhe ata nga kënaqësia, përplasën duart.
– Koncertin e fundit, përpara se të më pushonin, e kam dhënë këtu e dyzet vjet më parë në Moskë – vazhdoi Dimitri të na thotë duke ngjitur shkallët që të dilnim mbi tokë – por më besoni se duartrokitjet që mora sot në metronë e New Yorkut, më bënë përshtypje dhe më lanë emocione.
– Arti, sado me nivel që të ketë, në diktaturë nuk vlerësohet – i thashë dhe mbasi pashë orën dhe kisha ende kohë për të shkuar në punë, vajtëm e u ulëm në një lokal në tre Aveny që të pinim diçka, por edhe ta festonim këtë takim të bukur emigrantësh.
Romanin “ Puthje e Pamundur” mund ta porositni ne Amazon
Botimet ne Diaspore/
Romani “ Puthje e Pamundur” Kronikë,e pranveres 97 i shkrimtarit Kristaq Turtullit është një kronikë artistike e ngjarjeve të jashtëzakonshme të vitit 1997 në vendin tonë. Brenda një caku të shkurtër kohor shkrimtari ka mundur të japë dimensionet reale të kësaj pranvere të hidhur, ku vëzhgimi depërton në realitetin e ngjarjeve duke gjetur te ky realitet një lloj absurdi tragjik. Shkrimtari e jeton këtë realitet, ka vëzhgime të holla dhe ka përpunuar emocionet negative që përftohen prej tij. Ai gjen ato fakte, ato probleme e ngjarje që i japin atij mundësi për t’i kthyer në të vërteta artistike, me vlera estetike.
Pas një ripunimi të veprës së botuar në vitin 2003: ‘Çësht jeta e një njeriu’ Shkrimtari Kristaq Turtulliiu iu kthye edhe njëherë këtij libri me vlera të veçanta për ti a paraqitur lexuesit të gjërë.Personazhet e romanit kanë individualitetin e tyre shpirtëror si dhe karakterin përgjithësues, pas tyre mund të qëndrojë çdo njeri tjetër, që ka ato emocione, ato brenga etj. Personazhet janë dhënë në një periudhë të shkurtër kohe, kështu që ata nuk e ndryshojnë dot as rrjedhën e ngjarjeve, as edhe veten e tyre. Ata shfaqin kuptimin që kanë për jetën, hamendësojnë, fajësojnë, thonë një të vërtetë dhe japin një mesazh. Janë, pra, në jetën dhe fatin e tyre.
Shkrimtari Kristaq Turtulli depërton me një mjeshtëri në botën shpirtërore të personazheve, me një realizëm dhe surealizëm tronditës na paraqet realen dhe jorealen, fantastikën dhe tragjiken. Lutjen për identitet dhe mohimin. Krizën e shoqërisë dhe farsën e saj.
Edhe pse ngjarja dhe personazhet janë dhënë në një periudhë të shkurtër kohore, përsëri këto personazhe të kushtëzuar nga ngjarjet e mëdha e tronditëse, nga elementë origjinalë që e mbajnë lexuesin peshë dhe shtjellimi i mëtejshëm është shumë intrigues e të mban ngrehur deri në fjalët e fundit të veprës. Kompozicioni i romanit i ngjeshur, konciz me mjete të fuqishme figurative, me metafora dhe krahasime të goditura, me monologë e dialogë funksionale gjë që e bëjnë romanin edhe më tërheqës dhe intrigues.
Romani është kompozuar me ato linja e detaje që mundësojnë shprehjen e ideve, s’ka mbingarkesë në linja të tepërta e në pasazhe jofunksionale.
Romani “ Puthje e Pamundur” Kronikë,e pranveres 97 ” është një roman realist ku realja gërshetohet dhe me irealen.
Redaktori i romanit
Muharrem Xhaxho, kritik letrar.
ECI ME PESË MIJË TIVARË
Nga Ramiz LUSHAJ/
ECI ME PESË MIJË TIVARË/
Kushtim në 70 vjetorin e (pa)harruar të Masakres të Tivarit/
E kam trupin krejt me varrë/
Pesë mijë i mora në Tivar…/
Si vendbanimet si i ka harta
Trupi im i ka pesë mijë masakra/
Pesë mijë vjet në histori/
Varrët ma banë trupin kuq e zi./
Nga antikiteti deri në Recak
Trupi ende më kullon gjak…/
Pesë mijë masakra si ajo në Previ/
Eca në kohëna si Gjergj Elez Ali…/
Pesë mijë masakra m’i banë barbarët…
Martirëve të mi ua di vendet, historitë,varret…
M’i lanë idealet, andrrat, plagët…genin shqiptar.
Eci në pesë mije vite me pesë mijë Tivarë…
Tiranë, 31 mars 2015
- « Previous Page
- 1
- …
- 255
- 256
- 257
- 258
- 259
- …
- 263
- Next Page »