• Home
  • Politics
  • Opinion
  • Culture
  • Sports
  • Economy
  • Interview
  • Reporting
  • Community
  • Vatra

Dielli | The Sun

Albanian American Newspaper Devoted to the Intellectual and Cultural Advancement of the Albanians in America | Since 1909

Presidentja Vjosa Osmani: Liria jonë mbanë vulën e Agim Ramadanit dhe heronjve të tjerë

April 11, 2023 by s p

Presidentja e Republikës së Kosovës, Vjosa Osmani ka përkujtuar heroin Agim Ramadani, në 24 vjetorin e rënies.

Deklarata e plotë e Presidentes Osmani:

24-vjet më parë Agim Ramadani u përjetësua në hero, u bë lajmëtar i lirisë bashkë me luftëtarët e UÇK-së, vullneti dhe guximi i të cilëve theu kufirin ndërmjet Kosovës e Shqipërisë.

Njeriu i penës, brushës e pushkës, është personifikim i lirisë, rrugës deri te ajo, por edhe lavdisë së përhershme.

Liria jonë mbanë vulën e Agim Ramadanit dhe heronjve të tjerë, të cilët e përmbushën idealin e brezave, mbrojtën dinjitetin, kthyen shpresën dhe përcaktuan rrugëtimin e shtetit të Kosovës.

Përkulemi me respekt para heroizmit të Agimit me bashkëluftëtarë, do t`i kujtojmë përherë dhe do ta përmbushim çdo ditë testamentin e tyre për Republikën!

Filed Under: Opinion

Rikthimi i munguar i Lin Delisë

April 10, 2023 by s p

Prof. Agron Gjekmarkaj/

Me 9 Prill të vitit 1994 në një qytet të vogel në Antrodoko mes Lazios dhe Abrucios shuhej piktori i famshem shqiptar Lin Delija. Në mesin e viteve 40 në pikun e terrorit komunist kunder klerit katolik Delija një nxenes i tyre u arratis nga Shqiperia në fillim në Jugosllavi ku studioi në akademinë e Zagrebit e me pas në Romë nē “Belle arti” si student i perzgjedhur i të medhenjeve Mafei e Bartoli .

Shpejt u bë i njohur në metropolin e madh me emrin e antik Roma qytet ky para dy vitesh e nderoi me një tieter ekspozite e prani autoritetesh e personalitetesh.

Si pak europian e si asnjë shqiptar tjeter i bashkohesisë Lin Delija ju perkushtua artit të shënjtë gjini në të cilen Vitorio Sgarbi kritik italian me peshe e percaktoi si nder me të shquarit e 900-tes e ketej. Ekspozoi në shumē vemde të Botes, Amerike, Kanada, Gjermani, Spanje , në shumë qytete italiane ku veprat e tij i gjejmë sot e kesaj dite , në pinakoteka , në Muzeun e Vatikanit, në atë të Breshias, Në Bashkinë e Romes, në Universitetin La Sapienza e gjithandej. Dy muzeume me veprat e tij gjinden sot në atdheun e artit në Itali një në Antrodoko ku kaloi një pjesë të jetes pas viteve 70 dhe një tjeter në qytetin e Ozimos. Lin Delia ishte një mendimtar e intelektual i rangut të lartë cilesi keto që i pershfaq kudo në vepren e tij në të cilen gjithashtu strehoi per jetë edhe Shqiperinë e shqiptaret, brengat , sfidat, madheshtinë, qendresen e karakterin në shekullin e tyre ekzistencial. Nda dashamires të tij e sidomos nga shoqata “Lin Delija” në Itali u bë e mundur që disa vepra në fillim ti dhuroheshin Galerisë së Arteve , me pas të realizoheshin tre ekspozita nder vite, një nder të cilat edhe në Presidencen e Repulikes e pas disa vitesh një sasi e konsiderueshme pikturash ju dhuruan françeskanve në Shkoder. Piktura që ju dhurua Presidences së Republikes një portret vajzeje qysh në kohen e Bamir Topit një kryveper e llojit me vlere të madhe financiare ka shetitur në disa zyra, në viziten e fundit që kam patur në atë institucion e kam parë në qoshen e një sekretareje. Ajo degdisje deshmon që nuk ja dinin vleren e cila nga “beni culturali” eshtë çmuar nga ana monetare diku tek 100 mije euro. E dhashë këtë shembull si deshmi e ndergjegjesimit të paket që izolimi mendor e mendesite provinciale nuk na lënë të njohim e të çmojme gjenitë tanë që diktatura i detyroi të iknin dhe fati i mirë të shkelqejnë e të na bëjnë krenar.

Në kete pervjetor gjej rast ti kujtoj , Kryetarit të Bashkisë Shkoder Spahia, Ministres Margeriti dhe Kryeministrit Rama meqënëse veprat janë ( tek françeskanet e jo vetem) të gjejnë mundesinë që edhe në vendin e tij Lin Delija të nderohet siç i ka hije ose më mirë siç ne kemi nevojë për të, ndergjegjia jonë, arti ynë, studentet tanë , vetë historia ! Lin Delija, Ibrahim Kodra, Gjelosh Gjoka, Mikel Koliqi, Mark Lukiç( Luka) janë piktoret europianë të Shqipërisë edhe kur ne e mohonim kontinentin tonë të vjeter Delija është i vetmi piktor në Botë për të cilin pozoi Nënë Tereza.

May be a doodle of 1 person

See Insights and Ads

Boost post

All reactions:

55

Filed Under: Opinion

Freud-i, letërsia dhe psikanaliza

April 8, 2023 by s p

Dr. Iris Halili*/

1. Përse ndodh, rëndom, që protagonisti i një vepre t’i shpëtojё, në mё tё shumtën e rasteve, fatkeqësive? Këtu, flasim për atë kategori veprash që mbёshteten në personazhin hero.

2. Përse me heroin ёshtё dashuruar e gjithё gjinia femёrore e veprёs, ose e kundërta, me heroinën, të gjithë burrat?

3. Përse ne, si receptues, na ndodh të adhurojmё dhe tё njёsohemi me heroin pozitiv, apo me atë që përfaqëson të mirën?

4. Përse Edipi mohon të ketë kryer krimin? Përse Hamleti nguron ta kryejё atë? Përse Merso e pranon vrasjen që ka bërë? Përse Mona Lisa ka njëherësh dy buzëqeshje?

5. Përse fillojmë të shkruajmë, për herë të parë, kur ndiejmё se po largohet fëmijëria?

6. Përse personazhet e kryeveprave botërore, vrasin nga dashuria?

Të gjitha këtyre “përseve”, ka kohё që duam e përpiqemi t’u japim përgjigje. Deri në fillim të shekullit XX, kemi vetёm shpjegime të pjesshme, domethёnё, kemi tendenca dhe shkolla mendimi qё u janё afruar vetёm sё jashtmi kёtyre problemeve, duke lёnё nё harresё dhe errёsirё, pjesёn e brendshme, pra zemrёn dhe rrahjet e saj.

Lindja e gnosticizmit të Freud-it, i vuri këto çështje para njё udhёkryqi tё parrahur, ku rrugё tё shumta ndёrthureshin pa prekur e pa pёrjashtuar njёra-tjetrёn. Psikanaliza po fillonte të shtronte pyetje që nuk ishin shprehur më parë. Bota po fillonte të çorientohej. Thelbi i brendshёm, po tёrhiqte vёmendjen, po dilte nё pah me egёrsi, vrazhdёsi, butёsi, brishtёsi e po humbte misterin e humnerave. Të gjithë këtë shёmbёlltyrё tё pёrmbysur e proces intelektual njëherësh, Jacques Lakan (1901-1981), e ka quajur revolucion kopernikian. Freud-i mendohet të ketë krijuar po ato çorientime dhe orientime njëherësh, që bëri dhe Copernico në kohën e tij. Por tani fusha ishte krejt tjetër. Ai nuk po krijonte një psikologji të re, aq më tepër një filozofi të re. Po tentonte tё krijonte njё vazhdimёsi, që ishte sa psikologji, aq edhe filozofi, por parё me sytё e shkencës. Problemi ndërlikohet nё kёtё pikё, sepse gjithmonë do të na duhet tё hedhim një vështrim sa diakronik, aq edhe sinkronik. Nëse do të mendonim se psikanaliza ka ardhur si pasojё e shkëputjes sё psikologjisё nga filozofia, do të na duhej të pranonim edhe se shumë interpretime, apo fillesa tё tyre, i ndeshim pёr herё tё parё te ky binom dikur i pandarё. Të mohosh, në këtë rast, traditën, do të thotё të mos i kushtosh rëndësi domosdoshmërisё që solli lindjen e psikanalizёs. Nga ana tjetër, të mbështetesh vetëm tek ajo diakroni, do të thotё të harrosh faktin që psikanaliza përbën tashmë një shkencë më vete, që në mënyrë të dukshme, ka terminologjinë dhe praktikat e veta, pothuaj krejtësisht të pavarura nga psikologjia dhe filozofia, si dhe nga shkencat e tjera tё sakta, perfshirë këtu mjekёsinë, me të cilёn ndihet më afёr.

Në fund të fundit, pika që bashkon çështjet e shtruara mё sipёr, si dhe qindra të tjera si ato, është frojdizmi, qё duan apo nuk duan kundërshtarët, krijoi një formë të re mendimi. Natyrshёm, kjo mёnyrё solli dhe një formë të re të analizuari tё letёrsisë, formë që s’ishte zbatuar deri në atë kohë.

Siç e pamё, psikanaliza është e hapur të argumentojë të gjitha variantet e mundshme. Qëllimi i saj është të gjendet interpretimi më i afërt, duke u bazuar mbi tekstin e pёr tё, fjalёt kthehen nё çelёsa qё hapin dyer tё rёnda, pas tё cilave fshihen informacione tё rёndёsishme.

Është për t’u theksuar, se në të gjithë historinë e lidhjes midis letërsisë dhe psikanalizës, kjo e fundit, nuk e ka shfaqur veten si metodë absolute studimi, por si metodë e vërtetë, që qëndron përkah metodave të tjera, pa i përjashtuar ato.

Por kur ka filluar të hyjë në brazda shkencore, lidhja e psikanalizës me letërsinë? Thёnё me fjalё tё tjera, kur fillon psikanaliza të gjykojë për tekstin letrar?

Kjo përkon me regjistrimin e Freud-it në fakultetin e mjekёsisë e tregon se si letërsia e shpuri Frojdin drejt psikanalizës. Pas regjistrimit në mjekësi, Freud-i studion Émile Zola-në (1840-1902) dhe Claude Bernard-in (1813-1878). Ai zhytet e thellohet në analiza tё njёpasnjёshme, tё pёrhershme, nё njohje tё veprёs sё tё parit, qё ёshtё shkrimtar natyralist dhe tё dytit qё ёshtё themeluesi i mjekёsisё eksperimentale. Mendon, pyet, vёzhgon, krijon, pёrgjigjet vetё. Hamendёson e ndriçohet nga mendime tё çuditshme, por brilante, si pёr shembull: John Milton (1608-1674) ka krijuar Parajsën e humbur (1667), për të njëjtat arsye që një krimb mëndafshi krijon mëndafshin. Me këtë, del nё pёrfundimin se, procesi krijues nuk është proces i jashtëm e i vendosur a priori, por i brendshëm dhe i domosdoshëm për ekzistencën e vetë shkrimtarit.

Ajo që e bën shkrimtarin të shkruajë është fantazia, që për Freud-in, duket të jetë një formë e artit, për të shkuar në rrugёn e ralitetit. Tek punimi i tij Poeti dhe fantazia (1907), Freud-i trajton çështjen e lindjes së fantazisë, fshehjes së saj dhe shpërthimit, apo sublimimit, më pas në art. Ky është një argument më shumë, për tё treguar lidhjen e psikanalizёs me letërsinë qё gjatë gjithë historisë së marrëdhënies së tyre, kanë ditur tё bёjnё secila “detyrat” e veta, duke u ndihmuar në mënyrë të ndërsjelltë.

Psikanalistët gjithmonё na e kanё bёrё tё qartё se ёshtё e drejta e tyre të analizojnë veprën e një shkrimtari, ndërsa shkrimtari nuk mund tё bёjё poezi apo art me analizat psikologjike. Duket si teori e vjetёruar, por, sot e kёsaj dite, mendohet se arti i shkrimtarit nuk duhet tё ketё lidhje me gjetjen dhe trajtimin e problemeve. Kjo detyrë tashmё i pёrket psikanalistit dhe karriges sё tij, qё ç’rёndёsi ka nё ёshtё prej guri, druri a hekuri.

Dhe ja ku erdhёm në zemër të çështjes që shqetëson, jo pak, letërsinë. Natyrshёm lind pyetja, deri ku i hyn në pjesё psikanaliza letërsisë dhe, në të njëjtën kohë, letërsia psikanalizës?!

Le të hedhim sërish, një vështrim diakronik. Lidhja midis letërsisë dhe psikanalizës, është e vetvetishme, qё do të thotë se dhe vetë Freud-i, nuk zgjedh a priori letërsinё, por e shijon atё duke studiuar mjekёsi e kёshtu, hedh pa dashur, hapin largpamёs të lidhjes midis kёtyre disiplinave. Rastësisht, vjen dhe studimi i parë psikanalitik, ku nuk analizohet pacienti neurotik, por mitologjia, qё do jetё gjithmonё nё qendёr tё vёmendjes sё tij. Gjatë gjithë punës me mitet, Freud-in do ta tërheqё shprehja gjeniale e Charles Baudelaire-it (1821-1967): “forma banale e origjinës.” Ky është dhe shkaku, që më 1904-ën Freud-i viziton Akropolin nё Athinё.

Më 23 tetor 1886, Freud-it i vdes i ati. Kjo vdekje bёhet shkak pёr fillimin e analizave që bёn për Edipin, Hamletin, Da Vinci-n, Michelangelo-n, Gradivën, Andersen-in, etj.

Ndërkohë, fjala, si formë e shprehjes, fillon tё marrё vlera parësore. Ai e cilëson atë si një material plastik, me të cilën mund të bësh gjithçka. Freud-i është nderuar me çmimim “Goethe”, pasi mbahet të këtë krijuar shumë fjalë të reja. Si të gjithë shkrimtarët, historianët, kritikët letrarё, që merren me shkenca humane, ai nuk flet vetёm për fjalët, por flet me fjalët.

Përveç fjalës në vetvete, Freud-in e shqetëson jeta e artistëve. Tek analizat që i bën Hamletit, ai paralelisht merret me jetёn e Shakespear-it dhe vёren se në jetën e tij ka pasur histori incestore e gjen një arsye më shumë për të shpjeguar ato momente ku ndihet se Hamleti vuan incestin.

Edhe kur analizon Da Vinci-n, në punimin e bujshëm Një kujtim fëmijёrije i Leonardo Da Vinci-t (1910), Freud-i ndalet gjerësisht tek jeta e artistit. Ai vëren se ftohtësia ndaj gruas apo homoseksualiteti i tij e ka burimin te ndjenja e brishtë qё ka pasur ndaj nënës, e cila e ka shoqëruar gjithë jetën gjeniun. Këtu, mendon Freud-i, e ka shpjegimin buzëqeshja e Mona Lisës, që ka gjasa tё jetё ajo e nënës së Da Vinci-t në shumë raste, apo e njerkës së tij në raste të tjera. Tek ky devijim fizik tё shndёrruar në sublimim, gjen ai arsyen e talentit tё gjithanshëm të italianit të madh.

Kёshtu, mendon se gjen, njёkohёsisht, edhe shkakun pse një ndër piktorët më të mirë të të gjitha kohёrave, që njihte aq mirë anatominë e njeriut, kurrë nuk diti të pikturojë njё organ gjenital femёror, edhe pse diti tё realizojё nё mёnyrё tё përsosur me mijёra herё organin mashkullor.

Nё studimet e tij, Freud-i mbështetet vazhdimisht nё jetën e njerёzve të shquar të tё gjitha epokave e vë re se, megjithë rёndёsinё dhe larmishmёrinё e jetёs sё tyre, procesi i krijimtarisё artistike si i tillё, gjurma dhe vlera qё jeta lё nё veprёn e njё artisti, nuk ndikohen aq bujshёm sa jeta tё zёrё vendin e veprёs.

Psikanalisti, duket të ketë lënë shumë shtigje të hapura, pa kufizuar apo rrethuar si më të rëndësishme asnjërën.

Nga ana tjetër, duke analizuar ëndrrat, ai bën edhe një lidhje mes tyre dhe letërsisë. Për tё, poeti është thjesht një ëndërrues që reagon nё mёnyrё tё çuditshme dramatike.

Ai mendon se njё vepёr artistike i pёrngjason procesit transformues të ëndrrës që analizon.

Psikanaliza na shërben pёr të kuptuar edhe njё tjetër problem: atё tё censurës. Si formë e ëndrrës, edhe vepra artistike, pushtohet nga censura. Në ndryshim nga njeriu që ёndrrat i sheh realisht nё gjumё, ai që fantazon e di që po bën një gjë të tillë. Për Freud-in, fantazia nuk është gjë tjetër, vetëm një ëndërr me sy hapur. Por në çdo çast, ёndёrruesi, mund ta ndryshojë fantazinë e tij, pasi ajo fillon dhe bëhet pjesë, herё e pavetёdijes, herё e vetёdijes. Për këtë, psikanalisti jep tre shembuj:

Edipi: “Unë e kam vrarë tim atë, por pa e ditur që ishte ai. Nuk jam unë fajtori, por destini”.

Hamleti: “Nuk e kam vrarë unë babanё tim. Është Klaudi, që ka vrarë tim atë” .

Vëllai Karamazov: “Unë nuk e kam vrarë babanё tim. Është vëllai im epilektik, që e ka kryer këtë akt” .

Freud-i, analizon një zhveshje të negativitetit, në tё gjithë protagonistët e kryeveprave që ka marrë në shqyrtim. Kjo do të thotë se midis personazheve kryesore dhe autorёve të tyre, ka gjasa të ketë pasur një identifikim artistik, i shfaqur ndoshta si censurë apo autocensurë e qё i bën kёta krijues të largojnë personazhet e tyre nga krimi edhe kur e kryejnё .

Në rrugën e gjatë, që ende përshkuan binomi letërsi-psikanalizё, pasuesit e Freud-it, në shumë pika e kanë kundërshtuar babanë e tyre, por ata me seriozët, nuk e kanë mohuar, por pёrkundrazi e kanë thelluar atë traditë që, duan apo nuk duan kundërshtarët, së bashku me teorinë e relativitetit të Albert Einstein-it, revolucionuan mendimin njerёzor të shekullit XX.

Le të kujtojmë, se askush nuk ka pasur aq shumë kundërshtarë dhe askush si ai, nuk i ka mirёpritur kritikat. Metoda psikanalitike, si kritikë letrare, është ndoshta ndër të vetmet që jep argumentet e saj, pa përjashtuar asnjë metodë tjetër.

Kjo metodë nuk do të quhej shkencë, nëse nuk do kishte alternativa që ta kundërshtonin. Freud mendon se shkenca që ai krijoi s’ёshtё njё teori e mbyllur nё vetvete dhe vetë shkenca është metoda dhe jo objekti ku mbështetet.

*Ky fragment është shkëputur nga libri i fundit i autores “Letërsia në psikanalizën e Freud-it dhe dilemat ekistenciale” prezantuar në panairin e fundit të librit në Tiranë, Nëntor 2022.

Filed Under: Opinion Tagged With: Freud-i, Iris Halili

Maestro Eno Koço, mes një të shkuare dhe një të ardhme me shkëlqim

April 8, 2023 by s p

Aleksandër Çipa/

Personaliteti që dirixhon me elegancë e sharm, mes një së shkuare dhe një të ardhmeje me shkëlqim.

Maestro Eno Koço e priti ditën e 80 vjetorit të ditëlindjes, me atë fytyrën e qeshur dhe shikimin elegant të vet, si në kuptimin e plotë të vargut të Agollit ” Mos ma kujto!”. Kohën e mishëron plotësisht, por e sfidon po aq me kapriçio gjenerozi. Është zotnia i lëvizjeve të lehta, elegante, të sakta dhe si hise e karakterit sanguin që dhuron përshëndetje më tepër nga sa mund të presin të tjerët. Është përherë në aktin e shkëlqyer të dirigjimit edhe kur përpara nuk ka formacion orkestral apo lexhio…

Maestro Koço është dirigjues i shkëlqyer i profilit prej pedagogu, muzikanti, studiuesi dhe diskutanti për çështje të muzikologjisë, materialeve të kompozicionit, etnokulturës dhe lektorimit në universitete të Artit. Ka realizuar një jetë të pasur me suksese dhe honore mbi 60 vjeçare, në qendrat dhe institucionet kombëtare shqiptare por edhe më gjerë, në Itali, Kajro, Britani, Gjeorgji, Ballkan etj., etj.

Koha e gjatë e jetës së tij, mbetet përherë e pamjaftueshme për punët që kryen. Sepse i ka të shumta dhe i kryen sipas rregullit të vetvetes. Shquhet me sqimën prej korçari, e më së shumti, si biri i një nëne që shekullon në majat e larta të shkëlqimit artistik, duke u evidentuar si një ndër referencat për aristokracinë tonë aq të ndërprerë dikur e aq të munguar sot. Nëna dhe At-i i vet, Tefta dhe Kristo Koço, të dy muzikantë, e lanë në mëshirë të jetës në moshën 6 vjeçare. Por emri dhe hija e tyre e shenjtërishme prej qytetarësh dhe artistësh me natyrë mondane, iu bënë frymë ushqyese artistit tonë të ardhshëm.

Në më shumë se pesë dekada, Maestro Eno Koço udhëhoqi orkestracionet dhe trupat e instrumentistëve profesionistë të Tiranës, duke u shndërruar në imazh dhe personalitet përfaqësues për një shkollë dhe përvojë të re dirixhimi shqiptar. Ai është ndër të rrallët dhe të vetmit muzikantë të Shqipërisë që u përball dhe preku nivelet ndërkombëtare të artit.

Në dy dekadat e fundit, kur Maestro prek majat e larta të moshës, është paraqitur pranë publikut si autor i disa librave që hedhin dritë mbi historinë dhe artefaktet e këngës dhe artistëve klasikë shqiptarë. Këto botime autoriale rishtojnë kujtesën dhe dijeninë kulturologjike për zanafillat e bukura dhe shkëmbimet muzikore e kulturore shqiptare, me kryeqytetet europiane. Janë prurje faktuese për kontributet e elitës sonë, pjesë e së cilës ishin prindërit e vet në vitet 1920-’40. Këto botime të ruajtura dhe mbartura në proces përgatitës në gjatësi të shumtë kohore, sjellin në bibliografinë tonë një kontribut fisniku me aq sharm.

Maestro i’u përgjigj ftesës së miqve dhe kolegëve, artistëve dhe shkencëtarëve në fushën e shkencave humane që përvjetorin e 80-të ta përcillte në sallën e Akademisë së Shkencave.

Erdhi shtueshëm.

Me shkopin e dirixhimit, me elegancën dhe shkathtësinë e vet natyrale, por edhe me buzëqeshjen dhe krenarinë për pasardhjen si bashkëshoqëruese… Ndër pjesët e interpretuara para të pranishmëve, njëra ndër më të mirëpriturat ishte edhe ajo e luajtur në violinë nga i biri Genti Koço, një instrumentist i formuar dhe me karrierë të cilësueshme në Britaninë e Madhe.

Maestro është At i suksesshëm i një bije dhe biri me shkollime dhe progrese të adhurueshme në jetën artistike kombëtare dhe më shumë, atë ndërkombëtare. Si në fatin e një dinastie arti, vijon jeta e brezave gjenealogjikë të familjes Koço. Është rast i shkëlqyer kur triumfi feniksian, dëshmohet përmes Maestros dhe brenda familjes, tek pasardhësja-bijë Teuta dhe biri Genti.

Në këtë shfaqje, me aq shumë urime për jetëgjatësi për Maestro Enon, spikati edhe dëshmia e vijimësisë premtuese e pinjollëve të Tefta Tashko Koços, ikonës së aristokracisë sonë artistike.

Filed Under: Opinion Tagged With: aleksander Cipa

MARRËVESHJA PËR DORËZIMIN E DURRËSIT – VENEDIKUT NË VITIN 1392 – SI DËSHMI HISTORIKE E ZHVILLIMEVE DRAMATIKE NË SHQIPËRINË E SHEK. XIV

April 7, 2023 by s p

Origjinali i këtij dokumenti sot ruhet në Arkivin e Qytetit të Venedikut me signaturën: Archivio di Stato di Venezia. Venezia, Libri Commemoriales, VIII, f. 163v-164r, (Olim 165v-166r).- Në këtë dokument është dëshmuar autoriteti dhe pozita që kishte sundimtari i Durrësit, duka Gjergj Topia, i cili me veprime diplomatike, arrin të sigurojë më të mirën e mundshme, për momentin, per veten, qytetin e Durrësit dhe qytetarët tjerë, që ai i kishte nën sundim. – Gjergj Topia kërkonte nga Sinjoria e Venedikut që “t’i jepnim liri e kompetencë sigurimi për të sjellë gjithë ata shqiptarë që donin të qëndronin dhe të banonin në Durrës, me familjet dhe me pasuritë e veta.”

Prof. Dr. Musa Ahmeti

Center for Albanian Studiues

Budapest

Shkeulli i XIV ishte me zhvillime dramatike ku dominonte rreziku nga sulmet e perandorisë Osmane dhe pushtimi nga ana e saj, i territoreve shqiptare. Të ndodhur në një pozitë të tillë, feudalët dhe sundimtarët shqiptar, finsikëria e lartë e qyteteve dhe të tjerët, shikonin të gjitha mundësit që lejonin rrethanat dhe koha për t’u mbrojtur dhe për të larguar këtë rrezik. Nuk kishte shumë mundësi e zgjedhje.

Si dëshmi të një situate të tillë të kohës, kësaj radhe kemi përagtitur për botim, dokumentin origjinal, të marrëveshjes në mes të sundimtarit dhe dukës së Durrësit Gjegj Topisë dhe Senjorisë së Venedikut për dorëzimin e Durrësit në “mbrojte” të kësaj të fundit. 

Së bashku me përkthimin në gjuhën shqipe që botohet për herë të parë, ne sjellim edhe tejshkronjëzimin në gjuhën latine dhe ilsutirmet përkatëse.

Duke u ndodhur para një rreziku permanent të sulmeve të turqve dhe të të tjerëve, sunduesi i Durrësit, duka Gjergj Topia, kishte dërguar te përfaqësuesi i Sinjorisë së Venedikut, Saracen Danduli “të nderuarin atin don Gjonin, me hir të Zotit dhe të Selisë Apostolike, kryeipeshkëv i Durrësit, dhe burrat e nderuar Filip Bareli nga Venediku, Filip de Zaperinisin qytetar të Durrësit si përfaqësues të vet për të kërkuar me këmbëngulje në emër të tij që të kemi mirësinë që t’i miratojmë dhe t’i ratifikojmë këto konventa dhe pakte me anën e letrës sonë të hapur për ngushëllim të tij dhe të popullit të atij qyteti.” [reverendum patrem dominum Joannem, Dei et Apostolicae Sedis gratia archiepiscopum Durachiensem, et circumspectos viros Philippum Barelli de Venetis prothovestarium et Philippum de Zaperinis civem Durachii in suos ambasiatores cum magna instantia suo nomine requirentes quatinus placeret nobis dictas conventiones et pacta per nostras Patentes litteras approbare et ratificare pro consolatione sua et populi dictae Civitatis].

Pas përfundimit të negociatave, pasi palët ishin dakorduar, u morën vesh që të bëhet dorëzimi i kështjellës së qytetit të Durrësit “në praninë e zotit Gjon, me hir të Zotit kryeipeshkv i Durrësit, (kryeipeshkëv i Durrësit ishte Joannes de Panella i zgjedhur më 28 shtator 1388 i cili kishte sherbyer në këtë kryeipeshkvi der më 3 qershor 1394. Shih: C. Eubel, Hierachia Catholica…, 1913, vëll. I, f. 232; P. B. Gams, Series episcoporusm…, 1873, f. 407), të z. Filip Barelos nga Venediku, të z. Almoro Barbaro nga Venediku, të mjeshtrit Nikolla, birit të njëfarë Françisko nga Seravale, të mjekut z. Jakomel Boatelos nga Venediku, të priftit Andriolo nga Venediku, të dëshmitarëve të ftuar dhe të kërkuar, fisniku dhe i nderuari z. Gjergj Topia, sundimtari i Durrësit i dha dhe i dorëzoi kështjellën e Durrësit me pëlqimin dhe vullnetin e vet, fisnikut dhe të nderuarit zotit Saraceno Dandulo. [presentibus domino Joanne, Dei gratia archiepiscopo Durachii, domino Philippo Barello de Venetiis, domino Almoro Barbaro de Venetiis, magistro Nicolao filio quondam Francisci de Seraualle, medico, domino Iacomello Boatello de Venetiis, presbytero, Andriolo de Venetiis,  testibus convocatis et rogatus, nobilis et egregius dominus Georgius Thopia, dominus Durachii, dedit et tradidit castrum Durachii de consensu et voluntate sua nobili et egregio viro domino Saraceno Dandulo]. 

Në këtë dokument është dëshmuar autoriteti e pozita që kishte sundimtari i Durrësit, duka Gjergj Topia, i cili me veprime diplomatike, me anën e një delegacioni përfaqësuesish të tij, arrin të sigurojë më të mirën e mundshme, për momentin, per veten, qytetin e Durrësit dhe qytetarët tjerë, që ai i kishte nën sundim.

Me mjaft interes është fakti se “si vetë z. Gjergj, ashtu edhe Sinjoria e Venedikut të detyrohen të ruajnë statutet dhe rregullat e qytetit të Durrësit, [dominus Georgius quam Dominatio Venetiarum teneantur servare statuta et ordines dictae Civitatis Durachii],” gjë që tregon se edhe Durrësi kishte statutet e veta, ashtu si Shkodra e Drishti, dhe ato duhej të ruheshin dhe të respektoheshin edhe nga Republika e Venedikut.. 

Mjaft domethënës është fakti se Gjergj Topia, kishte kërkuar një favor, përmes përfaqësuesve të tij, të cilën po negocionin dorëzimin e qytetit të Durrësit, te Sinjoria e Venedikut. Ai kërkonte që Sinjoria e Venedikut “t’i jepnim liri e kompetencë sigurimi për të sjellë gjithë ata shqiptarë që donin të qëndronin dhe të banonin në Durrës, me familjet dhe me pasuritë e veta.” Kjo kërkesë ishte pranuar dhe njëkohësisht Gjergj Topisë, i ishte premtuar se “do të trajtohen butë, favorshëm dhe mirë si personat me gjithë pasuritë e tyre,  njëlloj si qytetarët e tjerë të këtij qyteti të Durrësit.” [Gjergj Topia vdes më 16 tetor të vitit 1392 në Durrës].

Tekstin e marrëveshjes dhe pakteve e kishte përgatitur Gjoni “i biri i të ndjerit Pixarin de Arimino, me autoritet perandorak, noter e gjykatës i rregullt, u ndodha pranë në të gjitha këto veprime të lartpërmendura edhe i shpalla edhe i nënshkrova me vulën time,” [Ego Joannes filius quondam Pizarini de Arimino, imperiali auctoritate notarius et iudex ordinarius, predictis omnibus et singulis presens interfui, subsripsi et publicavi signumque meum consuetum apponere posui].”

Noteri Gjoni i Ariminit, i cili kishte autoritet perandorak, që ishe edhe gjykatës i rregullt, shkruan se “për dëshmi të sa u tha më lart për një provë më të plotë dhamë urdhër që të përgatitej kjo letër dhe të përforcohej me vulën tonë të artë dhe të varur” [In quorum premissorum fidem et evidentiam pleniorem presentes nostras litteras fieri iussimus et bulla nostra aurea pendente muniri].” Këtë praktikë e gjejmë edhe në dokumente të tjera të kohës. Në fund të dokumentit është shënuar data: 18 gusht 1392 [Datum in nostro Ducali Palatio, anno Domini M.CCC.LXXXXII, mensis Augusti,  die decima octava, indictione XV].

Është mjaft interesant pohimi i L. Malltezit se Dogja i Venedikut, Anton Venerio, u akordoi një rrogë vjetore prej 30 dukatësh  “qytetarëve të nderuar të Durrësit”: Dhimitër Nesta (ipeshkëv i Durrësit); Tanush Topisë; kapedanit Guren Skuto (Schuto, Scuro), vojvodës Borilla (Burrilla, f. 163),  Andrea Muzakut, Aleks Rikardi di Marno, “për ti pasur ata pas vetës.” Shih: Luan Malltezi, Përpjekjet dhe synimet e Venedikut për pushtimn e Durrësit. (Les intentions et les tetatives de Venise pour occuper Durrës). Në: Studime historike. Akademia e Shkencave e RPSH. Instituti i Historisë. Tiranë: Akademia e Shkencave e RPSH, 1977, viti, XXXI (XIV), nr. 2, f. 145-173, këtu f. 159 e f. 163 shënon edhe: vëllait të peshkopit të Durrësit, Andrea Nesës e Progon Skuros. Origjnali i këtij dokumenti sot ruhet në Arkivin e Qytetit të Venedikut me signaturën: Archivio di Stato di Venezia. Venezia, Libri Commemoriales, VIII, f. 163v-164r, (Olim 165v-166r). Për këtë dokument kanë shkruar ose e kanë cituar apo botuar në mënyrë të pjesshme apo si tërsi edhe: Šime Ljubić, Lisitne o odnošajih izmedju južnoga slavenstva i Mletačke Republike. Knjiga IV. Od godine 1358 do 1403. (Monumenta spectantia historiam Slavorum Meridonalium. Volumen IV.). Zagreb: Jugoslavenska Akademija Znanosti i Umjetonsti, 1874, vëll. IV, f. 293-295, dok, 324 (18 gusht 1392); Shih edhe: Ludovicus Thallóczy, Constantinus Jireček et Emillianus de Sufflay. Acta et diplomata res Albaniae Mediae Aetatis Illustrantia. Volumen II. (Annos 1344-1406 continens). Vindobonae: Typis Adolphi Holzhausen, 1918, vëll. II, f. 120 A-B, dok. 480; [përmbledhje e shkurtër e dokumentit e shoqëruar me koment nga Sufflay]; Josephi Valentini S.J., Acta Albaniae Veneta saeculorum XIV et XV. Partis primae. Saeculum XIV complectens. Tomus secundus. Ab anno MCCCLXXXIV ad annum MCCCXCVI. Mediolani: Typis P. I. M. E., 1968, vëll. II, f. 154-157, dok. 451, (18. VIII. 1392).

Në vijim sjellim përkthimin në gjuhën shqipe të marrëveshjes për dorëzmin e Durrësit Venedikut në vitin 1392:

Konventat  dhe paktet e bëra midis të ndriturit dhe të fuqishmit Dukës, zotit Gjergj Topisë, sunduesit të Durrësit dhe zotit Saracen Dandulit në emër të shumë të ndriturës Sinjori të Venedikut nga kështjella e Durrësit

Anton Venerio, me hirin e Zotit dogjë i Venedikut, etj. 

Të gjithë dhe secili që është i pranishëm në të tashmen dhe në të ardhmen do të lexojë këtë letër të hapur tonën ta dinë më së miri se duke qenë se shumë i larti dhe i fuqishmi Gjergj Topia, sundimtar i Durrësit, princ katolik i cili për shkak të preve dhe plaçkitjeve të vazhdueshme të subjekteve të tij nga turqit kishte frikë se mos vetë qyteti duke u përbuzur për emrin e krishterë do të binte në duart e tyre duke shkaktuar humbjen e shpirtrave dhe të truprave të sa e sa besimtarëve të krishterë, për shpëtimin e qytetit dhe të popullit nën sundimin e tij, bëri disa konventa dhe pakte me fisnikun Saraceno Dandulon, kapedanin tonë të Gjirit. 

Për këtë midis tyre u bë një marrëveshje, instrument publik, dhe për këtë shkak vetë ky zotëri dërgoi tek ne të nderuarin atin don Gjonin, me hir të Zotit dhe të Selisë Apostolike kryeipeshkv i Durrësit, dhe burrat e nderuar Filip Bareli nga Venediku, protovestar dhe Filip de Zaperinisin qytetar të Durrësit si përfaqësues të vet për të kërkuar me këmbëngulje në emër të tij që të kemi mirësinë që t’i miratojmë dhe t’i ratifikojmë këto konventa dhe pakte me anën e letrës sonë të hapur për ngushëllim të tij dhe të popullit të atij qyteti. 

Prandaj, ne duke i ditur më së miri se sa të vërteta janë dyshimet dhe rreziqet e lartpërmendura dhe duke patur frikë që dëmet e rrënimet që do të pësonte qyteti dhe gjithë krishtërimi, nëse pashmangshmërisht do të binte në duart e të pabesëve në fjalë, me këshilltarët tanë po ratifikojmë, gratifikojmë dhe aprovojmë atë instrument të conventave dhe të pakteve dhe çdo gjë që përfshihet në të, dhe duam që të mbeten të pranuara, të vendosura dhe të qëndrueshme në çdo pikëpamje ashtu siç rezultojnë, duke premtuar që tashi se kundër këtyre konventave dhe pakteve nuk do të veprojnë as dhe kundërvihen as vetë zoti Gjergj nga Sinjoria, në të cilën nodhet tani për shkak të trazirave, as nuk do t’i trazojë apo të shqetësohet ose trazohet përtej përmbajtjes të pakteve të lartpërmendura deri sa të jetë gjallë në këtë botë dhe për sa kohë që do të na respektojë. [Kjo vlen edhe] anasjelltas për ato që na premtoi ne dhe që përmbahen shumë qartë në këtë dokument të pakteve dhe të konventave brendia e të cilave vazhdon me këto fjalë.

Në emër të zotit tonë Jezu Krishtit dhe të mbrojtësit tonë Shën Markut, Ungjilltarit, më njëmijë e treqind e nëtëdhjetë e dy, indikti i pesëmbëdhjetë. Në kështjellën e Durrësit, në praninë e zotit Gjon, me hir të Zotit kryeipeshkv i Durrësit, të zotit Filip Barelos nga Venediku, të zotit Almoro Barbaro nga Venediku, të mjeshtrit Nikolla, birit të njëfarë Françisko nga Seravale, të mjekut zotit Jakomel Boatelos nga Venediku, të priftit Andriolo nga Venediku, të dëshmitarëve të ftuar dhe të kërkuar, fisniku dhe i nderuari zoti Gjergj Topia, sundimtari i Durrësit i dha dhe i dorëzoi kështjellën e Durrësit me pëlqimin dhe vullnetin e vet, fisnikut dhe të nderuarit zotit Saraceno Dandulo, kryebashkiakut dhe prokuratorit si edhe kapedanit të përgjithshëm të Gjirit për Sinjorinë dukale të Venedikut me këto pakte dhe kushte:

Së pari, që të ngrihet simboli apo flamuri i Shën Markut në emër dhe në shenjë të Sinjorisë dhe të komunitetit venedikas. 

Gjithashtu Sinjoria të detyrohet të mbajë, të mbrojë dhe të mirëmbajë këtë kështjellë me pajisjet e veta, me njerëzit, mbrojtësit dhe rojtarët e vet. 

Gjithashtu që ata roje të thërresin dhe të kërkojnë mbrojtje në shenjë dhe në emër të të nderuait zotit Gjergj Topisë, sundimtarit të Durrësit. 

Po kështu, po të ketë nga ata që ishin arratisur mbasi kanë qenë caktuar në atë Kështjellë për sigurinë (mbrojtjen) e saj atëherë Sinjoria e lartpërmendur detyrohet t’ia dorëzojë ata zotit Gjergj.

Gjithashtu po të jetë se ndodhen jashtë qytetit nga ata që ngrenë krye kundër zotit Gjergj, vetë Sinjoria të kujdeset sa më shpejt që t’i pajtojë ata njerëz në favor të zotit Gjergj.

Gjithashtu në qoftë se rastësisht Sinjoria dërgon përfaqësues tek sunduesi i turqve (sulltani), vetë Sinjoria të marrë masat e duhura dhe të kujdeset që të vendosë paqen dhe harmoninë me zotin Gjergj të lartpërmendur.

Gjithashtu, nëse zotëria në fjalë ka ndërmend të burgosë disa nga nënshtetasit e vet, atëherë ai mund t’i dërgojë ata në kështjellë dhe Sinjoria të detyrohet t’i mbajë ata aty siaps dëshirës dhe vullnetit të zotërisë së lartpërmendur. 

Gjithashtu, që i lartpërmenduri zoti Gjergj mund të disponojë dhe mund t’i shpërndajë objektet e veta kishtare që ndodhen në kishën e kështjellës në fjalë dhe pasuritë e tjera të vetat të tundshme sipas qejfit dhe vullnetit të vet.

Gjithashtu, në qoftë se ndodh që zoti Gjergj ndahet nga kjo jetë, atëherë bujarët dhe besnikët po kështu edhe vasalët e tij të kenë mundësi të qëndrojnë, të shkojnë e të vijnë në qytetin e Durrësit pa ndonjë trazim e bezdisje.

  Gjithashtu, si vetë z. Gjergj, ashtu edhe Sinjoria e Venedikut të detyrohen të ruajnë statutet dhe rregullat e qytetit të Durrësit. 

Po kështu, fisniku dhe i nderuari z. Gjergj Topia, sundimtari i lartpërmendur i Durrësit, u betua me betim të shenjtë se do t’i respektojë dhe do t’i mirëmbajë të gjitha sa u shkruan më lart dhe pas vdekjes së tij, sikurse ka premtuar dhe po premton tani, qytetin e Durrësit do të lëshojë lirisht në duart dhe në pushtetin e Sinjorisë, e të komunitetit venedikas. Nga ana tjetër fisniku dhe i nderuari, zoti Saraceno Dandulo sindiku, prokuratori dhe kapedani i përgjithshëm i Gjirit u betua me betim të shenjtë në emër të Sinojrisë dhe komunitetit venedikas se do t’i respektojë dhe do t’i mirëmbajë sa u tha më sipër. 

Unë, Gjoni, biri i të ndjerit Pixarin de Arimino me autoritet perandorak noter e gjykatës i rregullt, u ndodha pranë në të gjitha këto veprime të lartpërmendura edhe i shpalla edhe i nënshkrova me vulën time. 

Veç kësaj, meqë i përmenduri zoti Gjergj me anën e përfaqësuesve të vet të sipërpërmendur ndër të tjera kërkoi prej nesh që të kishim mirësinë që për një nder të veçantë t’i jepnim liri e kompetencë sigurimi për të sjellë gjithë ata shqiptarë që donin të qëndronin dhe të banonin në Durrës me familjet dhe me pasuritë e veta.

Për këtë ne me këshillat tona të përmendura ia dhamë përgjigjen dhe pranojmë që, i ashtuquajturi zoti Gjergj, të mund të sigurojë shqiptarët në fjalë, të cilët duan të shpërngulen me familje e pasuri për të banuar në qytetin e lartpërmendur, dhe t’u premtojë se për sa kohë do të punojnë mirë për sa kohë do të sillen për nder e lavdi të Sinjorisë sonë dhe të zotit të tyre, me sigurinë më të plotë do të kenë mundësi të qëndrojnë e të banojnë këtu, sepse prej nesh do të trajtohen butë, favorshëm dhe mirë si persona me gjithë pasuritë e tyre njëlloj si qytetarët e tjerë të këtij qyteti të Durrësit. 

Për dëshmi të sa u tha më lart për një provë më të plotë dhamë urdhër që të përgatitej kjo letër dhe të përforcohej me vulën tonë të artë dhe të varur. 

Lëshuar në pallatin tonë dukal, në vitin e zotit 1392, në muajin gusht, me datë tetëmbëdhjetë, indikti i pesëmbëdhjetë.

*************

Në vijim sjellim tejshkronjëzimin në gjuhën latine të marrëveshjes:

Conventiones et pacta facta inter illustrissimem ac potentem ducem dominum Georgium Topiam, domini Durachii, et dominum Saracenum Dandulum nomine illustrissimi Venetiarum Dominii de Castro Dirachii.

Antonius Venerio, Dei Gratia dux Venetiarum etc. 

Universis et singulis tam presentibus quam futuris has nostras Patentes litteras inspecturis pateat evidenter, quod cum magnificus et potens dominus Georgius Topia dominus Durachii tamquam catholicus princeps et qui propter continuas predas et depopulationes suorum subditorum factas a Turchis timebat ne Civitas ipsa in contemptum nominis christiani pervenirent ad manus eorum cum perditione animarum et corporum tot fidelium christianorum pro salute sua ac Civitatis et populi sibi subiecti ad certas conventiones et pacta devenerit cum Nobili viro Saraceno Dandulo, captaneo nostro Culphi. 

De quibus inter eos contractum fuit publicum instrumentum; et ob hanc causam ipse dominus miserit ad nostram presentiam reverendum patrem dominum Joannem, Dei et Apostolicae Sedis gratia archiepiscopum Durachiensem,  et circumspectos viros Philippum Barelli de Venetis prothovestarium et Philippum de Zaperinis civem Durachii in suos ambasiatores cum magna instantia suo nomine requirentes quatinus placeret nobis dictas conventiones et pacta per nostras Patentes litteras approbare et ratificare pro consolatione sua et populi dictae Civitatis. 

Iccirco nos evidentissime cognoscentes vera fore dubia et pericula supradicta timentes damna et detrimenta que ipsa Civitas si pervenisset ad manus dictorum infidelium toti christianitati infalibiliter pervenissent cum nostris consiliis oportunis ipsum instrumentum conventionum et pactorum et omnia et singula in eo contenta ratificamus, gratificamus et approbamus ac grata rata et firma esse volumus in omnibus prout iacent, promittentes ex nunc contra ipsas conventiones et pacta non facere vel venire nec ipsum dominum Georgium de Domino in quo ad presens est inquietate vel molestare aut inquietari vel molestari facere ultra continentia pactorum predictorum donec vitam duxerit in humanis, et dum nobis observaverit, viceversa ea que nobis promisit et que in dicto instrumento pactorum et conventionum distinctius continentur Cuius tenor sequitur in haec verba:

In nomine domini nostri Jesu Christi ac protectoris  nostri Sancti Marci Euangeliste millesimo trecentisimo nonagesimo secundo, indictione decima quinta. In castro Durachii, presentibus domino Joanne, Dei gratia archiepiscopo Durachii, domino Philippo Barello de Venetiis, domino Almoro Barbaro de Venetiis, magistro Nicolao filio quondam Francisci de Seraualle, medico, domino Iacomello Boatello de Venetiis, presbytero, Andriolo de Venetiis,  testibus convocatis et rogatus, nobilis et egregius dominus Georgius Thopia, dominus Durachii, dedit et tradidit castrum Durachii de consensu et voluntate sua nobili et egregio viro domino Saraceno Dandulo, sindico et procuratore(!) ac capitaneo generali Culphi pro ducali Dominatione Venetiarum, his pactis et conditionibus videlicet. 

Primo, quod levetur insigne sive vexillum beati Marci nomine et vice dominationis et Communitatis Venetiarum. 

Item quod dominatio teneatur tenere, defendere et manutenere ipsum castrum suis munitionibus et hominibus, defensoribus et custodibus. 

Item quod ipsi custodes vocent et clament tutelam vice et nomine Egregii domini Georgii Thopie domini Duarachii. 

Item si aliqui essent fugitiui quod ad ipsum Castrum pro sui securitate irent quod predicta Dominatio teneatur illos in manibus dicti domini Georgii tradere. 

Item si aliqui essent extra civitatem ipsi Domino Georgio rebelles, quod ipsa Dominatio procuret et sollicitet illos reconciliare in favorem domini Georgii.

Item si a casu Dominatio transmitteret ambasiatorem ad dominum Turchorum, ipsa Dominatio provideat et procuret ponere pacem et concordiam cum predicto domino Georgio. 

Item si ipsi domino voluntas inesset aliquos suos subditos carcerari, quod possint illos mittere ad castrum et quod ipsa dominatio teneatur illos conservare ad libitum et voluntatem prefati domini. 

Item quod predictus dominus Georgius possit disponere ac distribuere res suas ecclesiasticas existentes in ecclesia dicti Castri et alia sua bona mobilia secundum libitum et voluntatem. 

Item si continget ipsum dominus Georgium emigrare ab hoc seculo quod nobiles et fideles ac vassalli sui possint stare, ire et redire, in dicta Civitate Durachii sine aliqua molestia et tedio.

Item quod tam ipse dominus Georgius quam Dominatio Venetiarum teneantur servare statuta et ordines dictae Civitatis Durachii. 

Item nobilis et egregius dominus Georgius Topia, dominus Dirachii suprascriptus, iuravit et sacramentavit observare et manutenere suprascripta et post eius mortem Civitatem Dirachii in manibus et potestate Dominationis sive Comunitatis Venetiarum libere devenire prout alias promisit et in presenti et contra nobilis et egregius vir dominus Saracenus Dandulo, sindicus et procurator ac capitaneus generalis Culfi, iuravit et sacramentavit vice et nomine Dominationis ac Communitatis Venetiarum observare et manutenere supradicta. 

Ego Joannes filius quondam Pizarini de Arimino, imperiali auctoritate notarius et iudex ordinarius, predictis omnibus et singulis presens interfui, subsripsi et publicavi signumque meum consuetum apponere posui. 

Insuper quia dictus dominus Georgius per suprasciptos suos ambasiatores inter alia requiri fecit a nobis quatinus dignaremur eidem concedere de gratia speciali quod habeat arbitrium et potestatem assecurandi omnes Albanenses quos reduceret ad standum et habitandum in Durachio in personis et bonis suis. 

Ad hoc cum dictis nostris consiliis sibi fecimus responderi sicque contenti sumus quod dictus dominus Georgius possit securitatem facere omnibus dictis Albanensibus qui se volent reducere cum personis et bonis suis ad habitandum civitatem antedictam eiusque promittere quod de quanto bene operabuntur et facient cum honore nostri Dominii et ipsius domini cum plenissima securitate poterunt ibi stare et habitare quia tractabuntur in personis et bonis suis a nobis et nostris omnibus dulciter, favorabiliter et benigne sicut alii cives dictae Civitatis Durachii.  

In quorum premissorum fidem et evidentiam pleniorem presentes nostras litteras fieri iussimus et bulla nostra aurea pendente muniri. 

Datum in nostro Ducali Palatio, anno Domini M.CCC.LXXXXII, mensis Augusti,  die decima octava, indictione XV.

Filed Under: Opinion Tagged With: Musa Ahmeti

  • « Previous Page
  • 1
  • …
  • 156
  • 157
  • 158
  • 159
  • 160
  • …
  • 858
  • Next Page »

Artikujt e fundit

  • Bahamas njeh Kosovën!
  • Legjenda e portës shkodrane, Paulin Ndoja (19 dhjetor 1945 – 16 prill 2025) do të mbushte sot 80 vjeç
  • “Roli dhe kontributi i diplomacisë shqiptare në Maqedoninë e Veriut nga pavarësia deri sot”
  • Marie Shllaku, kur një jetë e re u shndërrua në përjetësi kombëtare
  • Në sinoret e Epirit…
  • Mbrëmë hyri në fuqi Ligji i SHBA për autorizimin e mbrojtjes kombëtare
  • Skënderbeu “grek”, ose si të bëhesh grek pa e ditur
  • A historic moment of pride for the New Jersey Albanian-American community
  • U zhvillua veprimtaria përkujtimore shkencore për studiuesin shqiptaro-amerikan Peter Prifti
  • Dashuria që e kemi dhe s’e kemi
  • “Jo ndërhyrje në punët e brendshme”, dorëheqja e Ismail Qemalit, gjest atdhetarie dhe fletë lavdie
  • Arti dhe kultura në Dardani
  • Gjon Gazulli 1400-1465, letërsia e hershme shqipe, gurthemeli mbi të cilin u ndërtua vetëdija gjuhesore dhe kulturore e shqiptarëve
  • “Albanian BookFest”, festivali i librit shqiptar në diasporë si dëshmi e kapitalit kulturor, shpirtëror dhe intelektual
  • VEPRIMTARI PËRKUJTIMORE SHKENCORE “PETER PRIFTI NË 100 – VJETORIN E LINDJES”

Kategoritë

Arkiv

Tags

albano kolonjari alfons Grishaj Anton Cefa arben llalla asllan Bushati Astrit Lulushi Aurenc Bebja Behlul Jashari Beqir Sina dalip greca Elida Buçpapaj Elmi Berisha Enver Bytyci Ermira Babamusta Eugjen Merlika Fahri Xharra Frank shkreli Fritz radovani Gezim Llojdia Ilir Levonja Interviste Keze Kozeta Zylo Kolec Traboini kosova Kosove Marjana Bulku Murat Gecaj nderroi jete ne Kosove Nene Tereza presidenti Nishani Rafaela Prifti Rafael Floqi Raimonda Moisiu Ramiz Lushaj reshat kripa Sadik Elshani SHBA Shefqet Kercelli shqiperia shqiptaret Sokol Paja Thaci Vatra Visar Zhiti

Log in

This website uses cookies to improve your experience. We'll assume you're ok with this, but you can opt-out if you wish. Cookie settingsACCEPT
Privacy & Cookies Policy

Privacy Overview

This website uses cookies to improve your experience while you navigate through the website. Out of these cookies, the cookies that are categorized as necessary are stored on your browser as they are essential for the working of basic functionalities of the website. We also use third-party cookies that help us analyze and understand how you use this website. These cookies will be stored in your browser only with your consent. You also have the option to opt-out of these cookies. But opting out of some of these cookies may have an effect on your browsing experience.
Necessary
Always Enabled
Necessary cookies are absolutely essential for the website to function properly. This category only includes cookies that ensures basic functionalities and security features of the website. These cookies do not store any personal information.
Non-necessary
Any cookies that may not be particularly necessary for the website to function and is used specifically to collect user personal data via analytics, ads, other embedded contents are termed as non-necessary cookies. It is mandatory to procure user consent prior to running these cookies on your website.
SAVE & ACCEPT