GJON MILI – Photographs & Recollections/

Përktheu dhe pregatiti për Diellin – Qemal Agaj-Florida/

(Vijon nga numri i kaluar)/

PAUL NODLER -ndihmesi perfekt/

Ishte mbrëmje e 1 Prillit të vitit 1942. I caktuar nga Life u gjënda në poligonin e qitjes të Bell Aircraft Co. në Niagara Falls në mes të një tufani dëbore të pazakont për sezonin. Detyra ime ishte të fotografoja një predhë 37 mm të lëshuar nga Airacobra një aeroplan lufte.

Qitja do të bëhej natën, në errësirëtë plotë. Të kapje një pamje të veçantë të predhës në fluturim kërkonte të përdorje një elektronik flash afërsisht një miliontën e sekondës dhe një mikrofon të instaluar që të vinte në veprim  flash–in që ndizej nga zhurma e predhës. Këto veprime qenë të vështira për një person në çfarëdo rrethanë dhe vështirësoheshin sidomos nga koha e keqe. Po mendoja ta anulloja. Për çudinë time një djalë i ri icaktuar të fotografonte për një kompani fotografësh më ofroi ndihmën e tij. Menjëherë mu bë e qartë që ai mund të manovronte me dritat dhe qe familjar me veprime elektronike. Me pakë fjalë ai mori përsipër tërë drejtimin. Pasi mbaruam fotografimin ai përpiloi fotot bëri zmadhime dhe përfundoi proçesin ndërsa unë admiroja në qetësi aftësinë e tij, e veçantë për një të ri si ai. Ndërkohë ishte zbardhur dhe pothuajse s’kisha kohë të kapja aeroplanin e mëngjezit për New York. Unë e pashë atë përsëri pak kohë pas luftës. Ai u duk një të shtunë pas dite për të më kujtuar se i kisha ofruar punë në qoftë se do të vinte në New York. E kisha seriozisht.

Paul Nodler hyri në studio i pregatitur mirë. Ai kish mar njohuritë e profesionit nga i jati  në një studio në qytetin e vogël Olean New York. Në kohën që kish mbaruar shkollën e mesme ai jo vetëm që ishte një fotograf i formuar por qe i pregatitur në electronik të cilës i ishte përkushtuar. Kishte aftësi të zmontonte kamera radio apo televizor dhe montonte sërishmi pa lënë pjesë pa instaluar.Vazhdoi një dekadë duke punuar pranë njëri tjetrit me plotë eksperimentim dhe krijim. Natyrë e butë, Paul ishte e kundërta e duhur për temperamentin tim shpesh shpërthyes.Ai  u largua nga studioja po aq thjeshtë si kishte hyrë. Kur i jati vendosi të dalë në pension, Paul kërkoi të largohej dhe u kthye në Olean, besoj i fituar nga eksperienca e New Yorkut.

Viti 1939 – ‘’Photo-flash’’- Burim drite magjik i përdorur me sukses nga Mili

Kërcimtarët – Charles Weidman, Jose Limon, Lee Sherman

Interesimi im në balet si një subjekt i gatshëm për ‘’stop action’’ fotografi ishte rritur dukshëm gjatë viteve tridhjetë. Përparimet teknike në shpejtësinë e filmimit dhe ndriçimin duke lejuar në në mënyrë të vazhdueshme sekuenca të shkurtra, bëri të mundur kërkime të mëtejshme.

Në vitin 1939 sapo isha rregulluar në studion time, u vizitova nga grupi i baletit Humphrey-Weidman kur i shikoja duke kërcyer zbathur me veshje të puthitura pas trupit ata dukeshin si shpirtra që lëviznin në hapsirë.

Viti 1943 : Balerina Martha Graham

Një mundësi në vitin 1942 të ekspozoja eksperimentet e mia fotografike në balet bëri të ngutshme të përfshija Martha Graham. Seanca në studio zgjati më të shumtën e ditës. Me kthjelltësi kujtoj si mblodha energjitë dhe u ngjita në podium ku Mrs. Graham do të kërcente. Me qetësi, me qëndrim drejtë lartë, duke mos shikuar kameran, përkula gjunjët në kohën që krahët e mi përshkruan dy rrathë koncentrik. Propozimi me nënkuptim që unë bëra e trëmbi atë – e qetë nga ana e saj – ajo me dashamirësi u bind.

Viti 1943 – Lindy Hop – Një kërcim popullor i vërtetë ka lindur në SH. B. A.

U çudita kur më caktuan të mbuloj Lindy  Hop. Kishte pëshpërima se Mr. B., shefi botues i Life nuk e pëlqente këtë kërcim, por unë zor se mund të dëshëroja nje angazhim më të mirëpritur se ky. I lindur në Harlem pak kohë pas fluturimit të Lindbergh – kështu dhe emri – Hop-i ishte përhapur duke kaluar vitet përfshinte shumë hapa pa lidhje me njëra tjetrën dhe lëvizje me ritmin e Jazz-it.

Performanca e kërcimtarëve ishte krijuese dhe fotot e tregojnë atë. I përballur me një mori sekuencash, duke treguar shumëllojshmëri kërcimesh, kërcim në dysheme kërcime gazmore, kërcime në ajër, të hedhura e rrotullime, pa përmëndur krijime të momentit që janë aq shumë pjesë e këtij kërcimi, Mr. B. Harroi dyshimet e tij, në qoftë se kishte ndonjë.I prekur nga mënyra e kërcimit gazmor, ai kompozoi artikullin dhe kopertinën. Një bujari shumë e papritur.(Vijon ne numrin e ardhshem)