Përktheu Rafael Floqi/
UASHINGTON (AP) – Votimi në ditën e zgjedhjeve ishte duke u zhvilluar në pjesën më të madhe të SHBA-së të martën në mëngjes pasi dhjetëra miliona amerikanë kishin hedhur tashmë votat e tyre. Ato votime të hershme përfshinin shifra rekord në Georgia, Karolinën e Veriut dhe shtete të tjera të fushëbetejës që mund të vendosnin fituesin.
Pjesëmarrja e hershme në Georgia, e cila është kthyer në mes të nominuarve republikanë dhe demokratë në dy zgjedhjet e mëparshme presidenciale, ka qenë aq e fuqishme – mbi 4 milionë votues – sa një zyrtar i lartë në zyrën e sekretarit të shtetit tha se dita e madhe mund të duket si një “Qyteti fantazmë” në votime.
Që nga e hëna, gjurmimi i Associated Press i votimit paraprak në mbarë vendin tregoi afërsisht 82 milionë vota të hedhura tashmë – pak më shumë se gjysma e numrit të përgjithshëm të votave në zgjedhjet presidenciale katër viteve më parë. Kjo është nxitur pjesërisht nga votuesit republikanë, të cilët po hidhnin votime të parakohshme me një shkallë më të lartë se në zgjedhjet e mëparshme të fundit, pas një fushate të ish-presidentit Donald Trump dhe Komitetit Kombëtar Republikan për të kundërshtuar avantazhin e gjatë të demokratëve në votimin e hershëm.
Votuesit të martën në mëngjes po shkonin me entuziazëm drejt qendrave të votimit, madje duke u grumbulluar nën çadra në shi, ndërsa u rreshtuan për të hedhur votat e tyre në Houston dhe Omaha, Nebraska. Parashikuesit thanë se votuesit në Kolorado dhe Montana mund të shohin borë më vonë gjatë ditës.
Në orët e para të votimit, u shfaqën disa raporte të izoluara për bllokime të zakonshme për çdo ditë zgjedhjesh, duke përfshirë vonesat në vënien në punë dhe funksionimin e librave elektronikë të votimit në Louisville, Kentucky dhe një ndërprerje të energjisë elektrike që kërkon përdorimin e një gjeneratori në një vend votimi në St. Louis. Në Pittsburgh dhe zonat përreth në shtetin luhatës të Pensilvanisë, dy qendra votimi u përballën me vonesa në hapjen kur gjyqtarët e zgjedhjeve nuk arritën ose u shfaqën me vonesë. Zyrtarët e Qarkut Allegheny thanë se një nga vendet ishte në funksionim dhe tjetri do të funksiononte së shpejti.
Pavarësisht nga radhët e gjata në disa vende dhe disa defekte tipike, votimi i hershëm personalisht dhe me postë gjithashtu vazhdoi pa ndonjë problem të madh.
Këtu përfshihen edhe pjesët e Karolinës së Veriut perëndimore të goditura muajin e kaluar nga Uragani Helene. Zyrtarët e zgjedhjeve shtetërore dhe vendore, duke përfituar nga ndryshimet e bëra nga legjislatura e kontrolluar nga republikanët, bënë një përpjekje të jashtëzakonshme për të siguruar që banorët të mund të votonin ndërsa u përballën me ndërprerjet e energjisë elektrike, mungesën e ujit dhe rrugët e lagura.
Në kohën kur votimi i hershëm në Karolinën e Veriut kishte përfunduar të shtunën, mbi 4.4 milionë votues – ose gati 57% e të gjithë votuesve të regjistruar në shtet – kishin hedhur votat e tyre. Që nga e hëna, pjesëmarrja në 25 qarqet perëndimore të prekura nga uragani ishte edhe më e fortë në 59% të votuesve të regjistruar, tha Drejtoresha Ekzekutive e bordit zgjedhor të shtetit Karen Brinson Bell.
Brinson Bell i quajti votuesit dhe punonjësit e zgjedhjeve në qarqet e goditura nga uragani “një frymëzim për të gjithë ne”.
Përveç uraganeve në Karolinën e Veriut dhe Florida, ndërprerjet më shqetësuese të sezonit zgjedhor deri më tani ishin sulmet me zjarrvënie që dëmtuan fletët e votimit në dy kutitë e votimit pranë kufirit Oregon-Washington. Autoritetet atje po kërkonin personin përgjegjës.
Mungesa e ndonjë problemi të rëndësishëm dhe të përhapur nuk e ka ndalur Trumpin, kandidatin republikan, apo RNC-në, e cila tani është nën ndikimin e tij, të bëjnë pretendime të shumta për mashtrim ose ndërhyrje në zgjedhje gjatë periudhës së votimit të hershëm, një prelud i mundshëm i sfidave pas zgjedhjeve.
Ai ka folur për një hetim që po zhvillohet në Pensilvani për rreth 2,500 aplikime potencialisht mashtruese për regjistrimin e votuesve duke thënë se një nga qarqet ishte “kapur me 2600 fletëvotime të rreme dhe formularë, të gjitha të shkruara nga i njëjti person”. Hetimi është për aplikimet për regjistrim; nuk ka asnjë tregues që fletët e votimit janë përfshirë.
Në Gjeorgji, republikanët kërkuan të ndalonin votuesit që të kthenin fletëvotimet e postuara në zyrën e tyre zgjedhore lokale deri në mbylljen e qendrave të votimit në ditën e zgjedhjeve, vota që lejohen sipas ligjit të shtetit. Një gjykatës hodhi poshtë padinë e tyre gjatë fundjavës.
Trump dhe republikanët kanë paralajmëruar gjithashtu për mundësinë që demokratët po rekrutojnë masa joqytetarësh për të votuar, një pretendim që ata e kanë bërë pa prova. Hulumtimet kanë treguar vazhdimisht se joqytetarët që regjistrohen për të votuar është i rrallë. Çdo joqytetar që e bën këtë përballet me potencialin e akuzave për krime dhe dëbimi, gjë që është një dekurajues i rëndësishëm.
Një rast i votimit joqytetar u kap gjatë votimit të hershëm muajin e kaluar dhe rezultoi në akuza për krime në Michigan pasi një student nga Kina hodhi një votim të parakohshëm të paligjshëm.
Ky është votimi i parë presidencial që kur Trump humbi nga Joe Biden katër vjet më parë dhe filloi përpjekjet e ndryshme për të anashkaluar rezultatin dhe për të mbetur në pushtet. Kjo arriti kulmin me sulmin e dhunshëm të 6 janarit 2021 në Kapitolin e SHBA për të ndalur certifikimin e rezultateve pasi Trump u tha mbështetësve të tij që të “luftojnë si në ferr. ”
Një sondazh muajin e kaluar nga Qendra Associated Press-NORC për Kërkimin e Çështjeve Publike tregoi se republikanët mbeten shumë më skeptikë se demokratët se votat e tyre do të numërohen me saktësi këtë vit.
Duke kërkuar të rindërtojnë besimin e votuesve në një sistem të synuar me pretendime të rreme për mashtrime të përhapura, ligjvënësit republikanë në më shumë se një duzinë shtetesh që nga viti 2020 kanë miratuar kufizime të reja votimi. Këto rregulla përfshijnë shkurtimin e dritares për të aplikuar ose kthyer një fletëvotim me postë, reduktimin e disponueshmërisë së kutive të votimit dhe shtimin e kërkesave për ID.
Në fundjavën e fundit para ditës së zgjedhjeve, Trump vazhdoi të pretendonte se zgjedhjet po manipuloheshin kundër tij dhe tha se një fitues presidencial duhet të shpallet natën e zgjedhjeve, përpara se të numërohen të gjitha fletëvotimet.
Zëvendëspresidentja Kamala Harris u bëri thirrje votuesve të mos bien në taktikën e Trump për të hedhur dyshime mbi zgjedhjet. Kandidati demokrat u tha mbështetësve në një tubim të fundjavës në Michigan se taktika kishte për qëllim t’u sugjeronte njerëzve “që nëse votojnë, vota e tyre nuk do të ketë rëndësi”. Në vend të kësaj, ajo u kërkoi njerëzve që tashmë kishin votuar të inkurajonin miqtë e tyre të bënin të njëjtën gjë.
Përmes katër viteve të gënjeshtrave zgjedhore dhe teorive konspirative të lidhura me votimin, zyrtarët e zgjedhjeve lokale janë përballur me ngacmime dhe madje edhe kërcënime me vdekje. Kjo ka shkaktuar qarkullim të lartë dhe ka çuar në rritjen e sigurisë për zyrat zgjedhore dhe qendrat e votimit që përfshin butona paniku dhe xham antiplumb.
Ndërkohë që nuk ka pasur raportime të mëdha për ndonjë veprim keqdashës kibernetik që ka prekur zyrat zgjedhore, aktorët e huaj kanë qenë aktivë në përdorimin e profileve dhe faqeve të internetit të rreme të mediave sociale për të nxitur shaka partizane dhe dezinformata. Në javët e fundit, zyrtarët e inteligjencës amerikane i kanë atribuuar Rusisë video të shumta false që pretendojnë mashtrime zgjedhore në shtetet presidenciale.
Në prag të ditës së zgjedhjeve, ata lëshuan një deklaratë të përbashkët me agjencitë federale të zbatimit të ligjit duke paralajmëruar se Rusia në veçanti po shtonte operacionet e saj të ndikimit, duke përfshirë mënyrat që mund të nxisnin dhunën dhe me gjasë do të vazhdonin ato përpjekje edhe pasi të jenë hedhur votat.
Jen Easterly, zyrtarja më e lartë e sigurisë zgjedhore e vendit, u bëri thirrje amerikanëve që të mbështeten te zyrtarët shtetërorë dhe lokalë të zgjedhjeve për informacion rreth zgjedhjeve.
“Kjo është veçanërisht e rëndësishme pasi ne jemi në një cikël zgjedhor me një sasi të paprecedentë dezinformimi, duke përfshirë dezinformimin që shpërndahet dhe përforcohet në mënyrë agresive nga kundërshtarët tanë të huaj në një shkallë më të madhe se kurrë më parë,” tha ajo. “Ne nuk mund të lejojmë që kundërshtarët tanë të huaj të kenë një votë në demokracinë tonë.”