Fshati i përgjumur amerikan me emrin e legjendës shkruar nga Washington Irving/
(“Epo, duhet t’i rregulloj jastëkët e mi për një natë tjetër.”)
Nga Keze Kozeta Zylo/
Të flesh një natë me fantazma nëpër legjenda si me kalorësin pa kokë shkruar nga shkrimtari botëror Washington Irving doemos do të kesh një lloj mekje fjalësh si fshati i përgjumur amerikan me emrin “Sleepy Hollow”. Të degjosh cicëronen amerikane me emrin e bukur Lilly, për disa orë në shtëpinë e shkrimtarit Washington Irving në lidhje me shkrimet e tij dhe sidomos për legjendën e famshme “Sleepy Hollow” doemos që do të zgjohet fantazia dhe imagjinata pa limit deri në qiell ashtu sic ëndërronte vetë shkrimtari për lexuesit e tij.
Ishte nje udhetim panoramik me përjetime artistike ku shkriheshin në një harmoni të përkryer Mali Pleasant, lumi Hudson dhe pemët që mbulonin si kurorë të gjelbëra rrugët e diellta.
Të ndodhesh përballë shtëpisë së Washington Irving duhet të ndjesh shpirtin e përkorë të autorit, që dhe fijet e holla të barit, dhe një paparune e vetme që kuqëlonte mbi fushën e gjelbërt dhe rrëzohej nxitimthi në lumin Hudson dukeshin sikur merrnin frymë. Ishte frymë që i blatohet tregimeve të shkurtra që e bënë atë aq shumë të njohur dhe të degjuar në botë.
Historia e legjendes “Sleepy Hollow” është vendosur në vitin 1790 të në fshatrat rreth vendbanimit holandez të qytetit Tarry (Tarrytown historik, Nju Jork), në një vend të izoluar të quajtur “Sleepy Hollow”. Sleepy Hollow është e njohur për fantazmat e saj dhe atmosferën që përshkon imagjinatën e banorëve dhe vizitorëve të saj. Spektri më famëkeq në Hollow është kalorësi pa kokë, që thuhet të jetë fantazma e një ushtari hessian, (gjerman) i cili e kishte goditur kokën me një kanion të humbur gjatë “një beteje të panjohur” të Luftës Revolucionare Amerikane dhe që “kalëron përpara ne skenën e betejës në kërkim të kokës së tij “.
“Legjenda” ka të bëjë me nje përrallë të Ichabod Crane, një mësues i mprehtë, e çuditshem dhe jashtëzakonisht supersticioz nga Connecticut, i cili konkuroi me Abrahamin “Brom Bones” Van Brunt, qyteti i ngatërruar, për dorën e 18-vjeçares Katrina Van Tassel, bija dhe fëmija i vetëm i një fermeri të pasur, Baltus Van Tassel. Ichabod Crane, një Yankee dhe një i huaj, sheh martesën me Katrinën si një mjet për të siguruar pasurinë ekstravagante të Van Tassel. Bones, hero lokal, vies me Ichabod për dorën e Katrines, duke luajtur një seri pranks në mësuesin Jittery dhe fatin e fatit Sleepy Hollow peshon në ekuilibër për disa kohë. Tensioni mes të treve është sjellë së shpejti në kokë. Në një natë të butë vjeshte, Crane ambicioze ndjek një aktivitet të korrjes në fermën e Van Tassels. Ai vallëzon, merr pjesë në festë dhe dëgjon legjendat e frymëzuara nga Brom dhe vendasit, por qëllimi i tij i vërtetë ishte t’i propozonte Katrinës pasi të largoheshin mysafirët. Megjithatë, synimet e tij janë të këqija.
Pas dështimit për të siguruar dorën e Katrinës, Ichabod arrin në shtëpi “të rëndë dhe të rrëzuar” përmes pyllit midis fermës së Van Tassel dhe vendbanimit Sleepy Hollow. Ndërsa kalon disa pika spektakolare, imagjinata e tij aktive është e mbushur me tregimet e fantazmave të treguara në festën e korrjes Baltus. Pasi kalon nervozisht nën një pemë tulipani të rrufeshëm, që supozohet të jetë përndjekur nga fantazma e spiunit britanik Major André, Ichabod takon një kalorës të mbuluar në një kryqëzim në një moçal kërcënues. I zhveshur nga madhësia dhe heshtja e frikshme e shokut të tij, mësuesi është i tronditur të zbulojë se koka e shokut të tij nuk është mbi supet e tij, por në shulat e tij. Në një garë të zjarrtë në urën pranë Fronit të Varrimit Vjetër Holandez, ku Hessian thuhet se “zhduket, sipas rregullit, në një zjarr dhe squfur” pas kalimit të tij, Ichabod ecen për jetën e tij, duke u përpjekur në mënyrë të dëshpëruar temperamentin e tij çan kali poshtë Hollow. Sidoqoftë, në horrorin e Crane-s, vjedhurazi vdes mbi urë, e ngre kalin e tij dhe i hedh kokën e tij të prerë në fytyrën e tmerruar të Ichabodit. Mësuesi përpiqet të hidhet poshtë raketës së tmerrshme, por është tepër vonë, kur godet kokën dhe e dërgon atë duke u ulur në pluhur.
Të nesërmen në mëngjes, Ichabod u zhduk në mënyrë misterioze nga qyteti, duke lënë Katrinën të martohej me Brom Bones, i cili u tha “të dukej shumë duke e ditur kurdo që historia e Ichabodit ishte e lidhur”. Në të vërtetë, reliket e vetme të fluturimit të drejtorit janë kali i tij endacak, shali i shkelur, kapeli i hedhur dhe një kungull misterioz i copëtuar. Megjithëse natyra e vërtetë e kalorësit pa kokë dhe zhdukja e Ichabodit atë natë mbeten të hapura për interpretim, historia nënkupton se fantazma ishte me të vërtetë Brom (një kalorës i shkathët me marifet) në maskim dhe sugjeron që Crane ishte rrëzuar nga kali i tij dhe menjëherë iku Sleepy Hollow, që kurrë të mos kthehet përsëri atje.
Megjithatë, transmetuesi i Irving përfundon tregimin, duke pohuar se gratë e vjetra holandeze vazhdojnë të promovojnë besimin se Ichabod ishte “i zjarrtë nga mjetet mbinatyrore” dhe një legjendë zhvillohet rreth zhdukjes së tij dhe vështrimit të shpirtit melankolik të tij.
Washington Irving dhe legjendat
“Legjenda e Sleepy Hollow” është një histori gothic nga autori amerikan Washington Irving, i cili përmban përmbledhjen e tij të 34 eseve dhe tregimeve të shkurtra me titull Libri i skemës së Geoffrey Crayon, Gent .. Shkruar ndërsa Irving jetonte jashtë në Birmingham të Anglisë ” Legjenda e Sleepy Hollow “është botuar për herë të parë në 1820. Së bashku me pjesë të shokut të Irving-it” Rip Van Winkle “,” The Legend of Sleepy Hollow “është ndër shembujt më të hershëm të fiction amerikane me popullaritet të qëndrueshëm, veçanërisht gjatë Halloween për shkak të një karakteri të njohur si kalorës pa kokë besohet të jetë një ushtar hessian i cili ishte goditur nga një top në betejë.
Nga qetësia e pamenduar e vendit dhe karakteri i veçantë i banorëve të tij, të cilët janë pasardhës nga kolonët origjinale holandeze, kjo glen e sekuestruar ka qenë prej kohësh e njohur me emrin Sleepy Hollow … Një ndikim i përgjumur dhe i ëmbël duket sikur varet mbi tokë, dhe për të pervaduar atmosferën më shumë.
Gjatë kulmimit të Luftës Revolucionare Amerikane, Irving shkruan se vendi që rrethonte “Tarry Town” ishte një nga ato vende shumë të favorizuara, të cilat bollojnë me kronikë dhe njerëz të mëdhenj. Linja britanike dhe amerikane kishin drejtuar afër saj gjatë luftës, pra, ishte skena e plaçkitjes dhe e infektuar me refugjatë, me lopë dhe me të gjitha llojet e kalorësisë kufitare “.
Irving vazhdoi të shoqërohej me personalitete te larta dhe të vazhdonte me korrespondencën e tij edhe në vitet shtatëdhjetë të tij, ndersa fama dhe popullariteti i tij vazhduan të fluturojnë. “Unë nuk besoj se asnjë njeri, në çdo vend, ka pasur ndonjëherë një admirim më të dashur për të se ai që ju është dhënë në Amerikë”, shkroi senatori William C. Preston në një letër për Irving. “Unë besoj se ne kemi pasur vetëm një njeri që është aq shumë në zemrën popullore”. Nga 1859, autori Oliver Wendell Holmes Sr. vuri në dukje se Sunnyside ishte bërë “pranë malit Vernon, më i njohuri dhe më i dashuri i të gjitha banesave në vendin tonë”.
Irving vdiq nga një atak në zemër në dhomën e tij të gjumit në Sunnyside më 28 nëntor 1859, 76 vjeç – vetëm tetë muaj pas përfundimit të vëllimit përfundimtar të biografisë së Uashingtonit. Legjenda thotë se fjalët e tij të fundit ishin: “Epo, duhet t’i rregulloj jastëkët e mi për një natë tjetër.” Ai ishte varrosur nën një gur të thjeshtë në varrezën Sleepy Hollow më 1 dhjetor 1859. Irving dhe varri i tij u përkujtuan nga Henry Wadsworth Longfellow në poemën e tij të vitit 1876 “Në oborrin e kishës në Tarrytown”, i cili përfundoi me këto vargje:
Sa e ëmbël ishte jeta e tij; sa e ëmbël ishte vdekja!
Të jetosh, të mbash me gëzim orët e lodhura,
Ose me përrallat romantike zemrën për ta gëzuar;
Vdes, për të lënë një kujtim si fryma
Të verës plot me diell dhe me dushe shiu,
Një pikëllim dhe po aq gëzim në atmosferë.
Sleepy Hollow një fshat amerikan nga më të dëgjuarat
Sleepy Hollow është një fshat në qytetin e Mount Pleasant, në Westchester County, Nju Jork.
Fshati ndodhet në bregun lindor të lumit Hudson, rreth 30 milje (48 km) në veri të qytetit të Nju Jorkut dhe shërbehet nga ndalesa e Manor Philipse në Linjë Metro-Veri Hudson. Në jug të Sleepy Hollow është fshati Tarrytown, dhe në veri dhe lindje janë pjesë te malit Pleasant. Popullsia e fshatit në regjistrimin e vitit 2010 ishte 9,870.
Inkorporuar fillimisht si North Tarrytown në fund të shekullit të 19-të, në 1996 fshati zyrtarisht miratoi emrin tradicional për zonën, “Sleepy Hollow”. Fshati është i njohur për shumë njerëz nëpërmjet “Legjenda e Sleepy Hollow”, një histori e shkurtër rreth zonës lokale dhe spektrit të tij famëkeq, kalorësit pa kokë, të shkruar nga Uashington Irving, i cili ka jetuar në Tarrytown dhe është varrosur në varrezën Sleepy Hollow. Për shkak të kësaj historie, si dhe rrënjët e fshatit në historinë e hershme amerikane dhe folklorin, Sleepy Hollow është konsideruar nga disa si një nga “vendet më të përgjumura në botë”.
Fshati është shtëpia e Shtëpisë së Manastirit Philipsburg dhe Kishës së Vjetër Holandeze të Sleepy Hollow, si dhe Varrezat e Sleepy Hollow, ku përveç Uashingtonit Irving janë varrosur edhe njerëz të tjerë të famshem.
Jeta e autorit, Ati i Letërsisë Amerikane
Shkrimtarit I shquar Uashington Irving lindi, më 3 prill 1783 dhe vdiq, më 28 nëntor 1859. Ishte eseist, biograf, historian dhe diplomat i historisë amerikane në fillim të shekullit të 19-të. Ai është më i njohur për tregimet e tij të shkurtra “Rip Van Winkle” (1819) dhe “The Legend of Sleepy Hollow” (1820), të dyja shfaqen në koleksionin e tij Libri i Skemës së Geoffrey Crayon, Gent. Veprat e tij historike përfshijnë biografitë e Oliver Goldsmith, profetit islamik Muhammed dhe Xhorxh Uashington, si dhe disa historive të Spanjës së shekullit të 15-të që kanë të bëjnë me tema të tilla si Alhambra, Christopher Columbus dhe Moors.
Irving shërbeu si ambasador në Spanjë nga 1842-1846. Ai bëri debutimin e tij letrar në 1802 me një seri letrash vëzhguese në Kronikën e Mëngjesit, të shkruara nën pseudonimin Jonathan Oldstyle.
Ai u zhvendos në Angli për biznesin familjar në 1815, ku ai fitoi famë me botimin e Librit Sketch të Geoffrey Crayon, Gent, seriali nga 1819-20. Ai vazhdoi të botojë rregullisht gjatë gjithë jetës së tij dhe ai përfundoi një biografi të pesë vëllimeve të George Washingtonit vetëm tetë muaj para vdekjes së tij në moshën 76 vjeçare në Tarrytown të Nju Jorkut.
Familja Irving u vendos në Manhatan dhe ishte pjesë e klasës tregtare të qytetit. Uashingtoni u lind më 3 prill 1783, në të njëjtën javë që banorët e qytetit të Nju Jorkut mësuan për armëpushimin britanik i cili përfundoi Revolucionin Amerikan dhe nëna e Irving e quajti atë Washington pas Xhorxh Uashingtonit. Irving u takua me presidentin dhe pati adhurimin e tij në moshën 6 vjeçare, kur Xhorxh Uashingtoni jetonte në Nju Jork pas inaugurimit të tij si President, më 1789. Presidenti e bekoi të riun Irving, një takim që Irving e perjetesoi në një pikturë të vogël me bojëra uji e cila vazhdon ende të jete e varur në murin e shtëpisë së tij.
Irving ishte një nga shkrimtarët e parë amerikanë për të fituar brohoritje në Evropë, dhe ai inkurajoi autorë të tjerë amerikanë si Nathaniel Hawthorne, Henry Wadsworth Longfellow, Herman Melville dhe Edgar Allan Poe. Ai u admirua gjithashtu nga disa shkrimtarë britanikë, duke përfshirë Lord Byron, Thomas Campbell, Charles Dickens, Francis Jeffrey dhe Walter Scott. Ai mbështeti shkrimin si një profesion legjitim dhe argumentoi për ligje më të forta për të mbrojtur shkrimtarët amerikanë nga shkelja e të drejtës së autorit.
Uashingtoni Irving (1783-1859) shpesh është quajtur “Ati i Letërsisë Amerikane”. Ate e njohin si për shembull si shkrimtar i parë amerikan që e bën jetesën e tij kryesisht nëpërmjet veprës së tij krijuese dhe ai është i pari amerikan i mirënjohur nga krijimitaria letrare angleze si vepra të denja për njohje.
Tri javë para vdekjes së tij, Irving vizitoi New York City për herë të fundit. Kur Uashingtoni Irving vdiq në moshën shtatëdhjetë e gjashtë, Nju Jorku mbante zi. Flamujt në të gjithë qytetin u varën në gjysmë shtize, bankat u mbyllën dhe një numër i madh njerëzish udhëtuan për në Tarrytown më 1 dhjetor për të marrë pjesë në funeralin që përkonte me një ditë te nxehtë te verës indiane. Pothuajse një mijë njerëz që nuk mundën të futeshin brenda Kishës qëndruan jashtë. Një procesion prej 150 vagonësh e shoqëruan trupin në komplotin Irving në varrezën Sleepy Hollow.
Irving kishte përcaktuar se pjesa më e madhe e pasurisë së tij do të shkonte te vëllai i tij i moshës, Ebenezer, dhe ato të vajzave të Ebenezer të cilët ishin ende të pamartuara. Kur Pierre M. Irving përfundoi biografinë e xhaxhait, në vitin 1863, të ardhurat nga veprat letrare të Uashingtonit Irving gjatë dhe pas jetës së tij, u regjistruan në 240,000 dollarë – një shumë e paparë për një shkrimtar amerikan në atë kohë.
Irving vdiq nga një atak në zemër në dhomën e tij të gjumit në Sunnyside, më 28 nëntor 1859, 76 vjeç – vetëm tetë muaj pas përfundimit të vëllimit përfundimtar të biografisë së Uashingtonit.
Ai shkoi në botën e përtejme duke thënë: “Epo, duhet t’i rregulloj jastëkët e mi për një natë tjetër.”
New York Times në ditëlindjen e 200-të e nderoi duke shkruajtur se krijuesi i Ichabod Crane, Rip van Winkle, i njohur Wouter van Twiller; tregimtar magjik i cili e mbushi Luginën e lumit Hudson me fantazma të egra, fusha të përhumbura, ura te përhumbura dhe shtëpitë te përhumbura’, i cili themeloi traditën Knickerbocker në Nju Jork.
Uashingtoni Irving, sigurisht banori më i famshëm i qarkut, u bë një nga qytetarët më të dashur dhe më të respektuar të vendit dhe konsiderohet nga shumë njerëz si autori i parë amerikan i këtij vendi. Fshati Irvington u riemërua në nder të tij gjatë jetës së tij dhe nga koha kur vdiq në 1859, vepra dhe shtëpia e tij në Tarrytown janë pothuajse histori të shenjta kombëtare.
Për këtë shkrim janë shfrytëzuar materiale nga Wikipedia, Britannica Wikipedia etj…
Autorja është shkrimtare, publiciste, gazetare për TV “Alba Life”, mësuese dhe themeluese e Shkollave Shqipe në New York
Fund Maji, 2019
Sleepy Hollow, Tarrytown New York