Bukuresht, Muzeu Kombëtar i Letërsisë Rumune,
Rruga Nicolae Crețulescu 8
27 maj 2025, ora 17:00
Shoqata Lidhja e Shqiptarëve të Rumanisë (ALAR), në partneritet me Muzeun Kombëtar të Letërsisë Rumune, organizon konferencën ndërkombëtare “Letërsia shqipe në mërgim”, një veprimtari kulturore me përmasa të gjera, kushtuar letërsisë shqipe të krijuar jashtë kufijve, në kontekste migrimi, mërgimi dhe diaspore.
Vendi i zhvillimit – Rumania – është veçanërisht domethënës: këtu kanë jetuar dhe krijuar figura të kulturës shqiptare dhe asaj rumune. Viktor Eftimiu, shkrimtar me origjinë shqiptare, ka shkruar ekskluzivisht në gjuhën rumune, duke u bërë një zë i rëndësishëm i letërsisë rumune ndërmjet dy luftërave dhe më pas. Mitrush Kuteli, autor dygjuhësh, ka shkruar si në shqip ashtu edhe në rumanisht, duke qenë një urë e gjallë midis dy kulturave. Lasgush Poradeci, një nga poetët më të mëdhenj të letërsisë moderne shqipe, ka shkruar poezi vetëm në shqip, por dy vëllimet e tij themelore janë botuar në Bukuresht, në vitet 1933 dhe 1937 – një kontribut simbolik i hapësirës rumune në zhvillimin e letërsisë shqipe. Rumania është vendi ku u botuan veprat e Naim Frashërit e Sami Frashërit në gjuhën shqipe.
Rumania ka qenë, gjithashtu, një qendër kulturore aktive për intelektualët shqiptarë, ku janë botuar shumë vepra referenciale që nga fundi i shekullit XIX deri në periudhën komuniste.
Pjesëmarrës dhe ndërhyrje:
• Dr. Luan Topciu (Rumani)
Migrimi, dygjuhësia dhe rrënjët e identitetit ballkanik
(mbi veprën e shkrimtarit dygjuhësh Luan Starova)
– kritik letrar, historian letrar,
koordinator i Qendrës Kulturore ALAR-Rumani
• Dr. Liviu Lungu (Rumani)
Shkrimtarë shqiptarë në Rumani në kontekstin historik dhe letrar: kontribute në zhvillimin e kanonit kombëtar
– Shkrimtar, studiues
– Muzeu Kombëtar i Arkeologjisë dhe Historisë, Konstancë
• Dr. Ștefan Firică (Rumani)
Mërgimi, diaspora, migrimi. Përfaqësime letrare në Europën Juglindore
– pedagog universitar, Universiteti i Bukureshtit, Fakulteti i Letërsisë
• Dr. Belfjore Qosja (Shqipëri)
Horizonti i zgjeruar i letërsisë shqipe: letërsia e migrimit dhe ndikimi i saj në kanonin letrar
– Universiteti i Tiranës, Departamenti i Letërsisë / Akademia e të Rinjve, Akademia e Shkencave e Shqipërisë
• Dr. Eris Rusi (Shqipëri)
Migrimi dhe identiteti në letërsinë e Thanas Medit
– studiues, shkrimtar,
shef i departamentit të Gjuhësisë dhe Letërsisë, Universiteti “Fan Noli” në Korçë
• Dr. Neli Naço (Shqipëri)
Narrativa e Mitrush Kutelit si letërsi e mërgimit
– studiues,
Akademia e Shkencave e Shqipërisë,
Instituti i Antropologjisë
• Dr. Zamira Shkreli dhe Dr. Erzen Koperaj (Shqipëri)
Arshi Pipa dhe debati mbi identitetin gjuhësor
– studiuesë,
– Qendra e Studimeve Albanologjike, Universiteti “Luigj Gurakuqi” i Shkodrës
• Drd. Andreas Dushi (Shqipëri)
Mbi klasifikimin e një letërsie të re të diasporës
– shkrimtar, kritik letrar,
Biblioteka Kombëtare e Shqipërisë
• Dr. Renata Topciu-Melonashi (Rumani / Shqipëri)
Mërgimi gjuhësor: mes tradhtisë, shpikjes dhe mbijetesës artistike
– Profesor, Universiteti i Bukureshtit
Konferenca do të nderohet nga prania e:
Z. Bogdan-Alin Stoica – Deputet i Parlamentit të Rumanisë
Përfaqësues i pakicës shqiptare
Dr. Radu Săvulescu, Kryetar i ALAR-it
Kjo konferencë synon të jetë një hapësirë reflektimi dhe dialogu akademik, por edhe një platformë për të rikonfirmuar vlerën e letërsisë shqipe të shkruar në mërgim ose të ndikuar nga dukuria e mërgimit. Njëkohësisht, ngjarja nënvizon rolin e Rumanisë si një hapësirë ndikimi, mbështetjeje dhe afirmimi për kulturën shqiptare në kontekstin ballkanik dhe europian.