Prend Ndoja/
-Rreth monografisë “Rrugë jete” të Zef Osmanit- Propaganda komuniste, që e paraqiste Shqipërinë një vend të lulëzuar, gati e vinte djaloshin në kundërshtim me nënën e vet, Lule Colin, e cila ishte rritur në malësitë e Pukës dhe i thoshte djalit të vet: “Hajt bre nanë, se tybe, qysh e di unë, ai vend nuk ka mundësi me u ba lule”. Po djali e kishte vështirë ta thyente brenda vetes atë dashuri që kishte për Shqipërinë e për vendin e të parëve të tij, dashuri që do ta përcillte derisa u rrit e u bë në gjendje të shkonte ta vizitonte Shqipërinë dhe Nikaj Mërturin, dashuri që e përcjell edhe sot, kur i ka kaluar të shtatëdhjetë vitet.
Duke lexuar këtë monografi mendoja me vete se vetëm një njeri me vullnet të hekurt, me formim të thellë intelektual dhe i brumosur me një patriotizëm të rrënjosur në shpirt, mund të ndërmerrte një iniciativë të tillë për të bërë një punë kolosale në reaalizimin e një vepre si kjo. Monografia për familjen e Gjon Mak Imerit, që përbën si të thuash trungun direkt të paraardhjes së familjes së autorit në pemën gjenealogjike 320 vjeqare,e që një pjesë e asajë peme u shpërnda në disa treva të malis së Gjakovës ku jetoinë edhe sotë, Që nuk janë kurrësesi pak. Por Zef Osmani, me pasionin e tij prej studiuesi, ka shkuar edhe nja tre-katër shekuj të tjerë më tej,në epokën e bronxit, duke kërkuar rrënjët e jetës dhe të krijimit të fshatit dhe të krahinës së Nikaj Mërturit, një zonë e njohur e me emër në Malësinë e Gjakovës.
Tek e lexon librin vështron se me çfarë përkujdesjeje ai i sjell emrat e familjeve e të fiseve, duke treguar shkurtimisht historinë e zhvillimit të tyre njerëzor e ekonomik dhe se si lindin një pas një fshatrat e Nikaj Mërturit nga ndarja e këtyre familjeve për shkak të zgjerimit të tyre. Ai nuk ka harruar asnjërën, duke i përmendur thuajse të gjithë me emra, sipas kronologjisë së ardhjes në jetë, që nga krerët e familjeve e deri tek pinjollët më të fundit të tyre. Shumë prej tyre ai arrin edhe t’i portretizojë, duke na dhënë karakteret e tyre, sipas rëndësisë që patën edhe në ngjarjet historike të vendit. Nuk ka se si mos të tërheqë një figurë si Kurtesh Kurti e familja e tij, që bashkëpunoi me Bajram Currin dhe luftoi bashkë me të. Autori na tregon se në këto anë Bajram Curri me luftëtarët e tij gjeti kurdoherë bujari e besë në mikpritje dhe luftëtarë për të forcuar radhët e forcave të tij luftarake. Kjo traditë atdhetare dhe luftarake e familjes së Gjon Mak Imerit dhe pasardhësve të tij u transmetua nga brezi në brez, deri në luftëtarët më të rinj që u rreshtuan në radhët e UÇK-së për çlirimin e Kosovës nga pushtuesi serb.) Autori Zef Osmani sot është në pension. Por prapa krahëve të vet ai ka një kurikulë të pasur e të shkëlqyer. Ai djali i vogël që lexonte libra ndërsa kulloste lopët, me kalimin e viteve u bë një intelektual me zë e profesor, kuadër i aftë e me peshë në fushën e arsimit dhe të kulturës në Kosovë, poet e shkrimtar i njohur dhe i dashur për lexuesit. Poezitë e dramat e tij janë mirëpritur nga lexuesit dhe nga spektatorët që i kanë ndjekur ato në skenë.Monografia “Rrugë jete” është shprehje e talentit të tij, e pjekurisë së tij artistike, e përvojës së madhe të një njeriu krijues, që edhe në lartësinë e mbi 70 viteve jetë nuk resht së punuari e së shkruari, për t’i dhënë sa më shumë historisë dhe kulturës në Kosovë.