Boras – Dielli

I MADHI CASTRIOT – SKENDERBEU- MBRETI I SHQIPËRISË, DUKA I MADH I EPIRIT

July 22, 2020 by dgreca

Këto ditë doli nga shtypi libri ”I madhi Castriot ME LLAGAP Skënderbeu Mbreti i Shqipërisë, Duka i Madh i Epirit” i autorit Zannovich, Stephan, apo Stiepan (1751 – 1786), në botim të ”Shoqata Sokol Demaku Shtëpia botuese”nga Borås i Suedisë dhe në përkthim të Sokol Demaku nga gjuha Suedeze më gjuhën shqipe.

Në përkthim dhe përshtatja nga suedishtja e vjetër nga Sven Esselius.

Shtypë: Në shtypshkronjën Lena Graphik Prishtinë, libër me vlera historike ne 256 faqe në të dy gjuhët shqip dhe suedisht.

Që ne fillim autori i këtij libri Zannovich Stephan me perkthim ne gjuhën suedeze nga Anders Zetterberg, Stockholm, 1788 thotë:

Historia që kam treguar është e shkurtër; unë e pranoj këtë dhe në mënyrë të pakonsiderushme është e ngarkuar me rrethana të vogla. Sidoqoftë, pak a shumë unë kam thënë gjithçka. Kur njeriu nuk ka asgjë më shumë për të thënë se sa e vërteta e pastër, ai mund të thotë shumë me me pak fjalë. Natyra e thjeshtë është elokuente në një zemër, e prekur nga kaq shumë fatkeqësi. Vetëm ajo ma ka vënë penën në dorë; është gjithashtu edhe ajo që duhet të presim se çfarë mund të nxjerrë në pah kjo histori. Unë nuk jam ushqyer nga lulet e elokuencës, dhe as nga arti i një vokalisti, por jam vetëm një saraj, që nuk di asgjë tjetër përveç se fuqisë absolute, e privuar nga çdo shpresë. Aty jetoj unë në errësirë. Por mjerisht! Tani jam aq i pafat sa vetë errësira nuk mund të më mbulojë nga përndjekja e armiqve të mi dhe për të keqen time pa lumturi! Duke u zgjuar, i vetëm dhe i tradhtuar në zotërinë e miqësisë egoiste, nuk pres pushim deri në varr, megjithatë, unë mund të përziej hirin tim me etërit e mi! Por jo!” Zannovich, Stephan, apo Stiepan

Rretfimi i Zannovich fillon nga Mbreteria e Gjon Kastriotit dhe vazhdon me të madhin Gjergj Kastrioti ishte djali i Gjon Kastriotit dhe i Vojsavës,vajza më e madhe e Princit të Tribalëve. Mbretëria e Shqipërisë, një provincë evropiane, e vendosur përgjatë grykës veneciane, e rrethuar me male, shkëmbinj malorë, moral të thellë, ishte e sunduar tashmë e 710 vjet nga kjo familje e shkëlqyer, origjina e së cilës humbet në shtigjet e paarritshme të së kaluarës.

Pozicioni i favorshëm i këtij vendi, guximi i këtyre banorëve të maleve dhe disponimi luftarak i tyre, i bëri ata të frikshëm dhe të rrezikshëm për fqinjët e tyre, e sidomos për turqit.

Gjergji nuk ishte më shumë se gjashtë vjeç atëherë: sapo u ekstradua në Perandorinë Turke, ai u bë synet në bazë të ligjeve të Mehmetit. Ndërsa ai zotëronte të gjitha cilësitë e mendjes dhe trupit që mund ta bënin një princ të ri të rehatshëm; ai madje në këtë moshë të re e tregoi veten në mënyra fisnike, duke lartësuar të menduarit; atëherë Murati tregoi një simpati të veçantë për të: i kishte dhënë një edukim mjaft të mirë.

Kostandini, Johan dhe Stanislaus, vëllezërit e tij më të mëdhenj, më parë ishin gjymtuar nga komanda e Muratit, por pas disa kohësh, ata u helmuan dhe u ekzekutuan në Serrillanga nga një helm i ngadaltë. Një fat i njëjtë e priste edhe Gjergjin, por dukej se ishte shkruar në Librin e Providencës se i vetmi numër i këtij gjaku fisnik duhet të mbetej gjallë, në mënyrë që më pas, ne pasardhësit e tij, do të ishim edhe më shumë të pakënaqur sesa me famën e tij.

Në atë kohë, ndërsa Gjergji rritej dhe bëhej më i madh, edhe forca i rritej aq shumë sa askush në vendet e lindjes nuk kishte një trup më të fortë, krahë më të mbushur dhe guxim më të patrembur, sa ai.

Atij iu vu në dispozicion një mësues mjeshtër, i cili i mësoi Gjergjit turqisht, arabisht, greqisht, italisht, sllovenisht, si dhe Gjuhën Latine, e cila pas rënies së perandorisë ishte po aq e rrezikshme për të rinjtë, sa bestytnia për adhurimin e vërtetë të Zotit.

Ata e mësuan Gjergjin të përdorë armët, të kalërojë si dhe të bëjë të gjitha ushtrimet e trupit,që janë të nevojshme për të pasur sukses në shërbimin ushtarak.

Ai përfitoi njohuri për veten e tij aq mirë nga ata mësues të aftë, të cilëve iu ishte besuar edukimi i tij, që jo vetëm në të gjitha konkurset publike ai fitoi të gjitha çmimet konkuruese, por, gjithashtu, ai çdo ditë merrte çmime të reja dhe lëvdata nga Murati.

Në moshën 18 vjeçare, Perandori e kishte emëruar atë komandant të mbi 5 000 kaloresish, duke e dërguar në Azi

Një libër me vlera historike për kohën e art të popullit shqiptar nën udhëhqjen e heroit kombëtar Gjergj Kastriotit Skenderbeu. Ku edhe autori i këtij libri thotë me krenari:

Gjaku i Kastriotëve është me të vërtetë ndër më fisnikët në Orient, sepse është rrënjosur në fillimin e botës me shekujt e ardhshëm.

Dhe me pas vazhdon:

Dikush mund të shohë nga kjo përmbajtje e shkurtër e tregimit të tij se ai kishte fituar me të drejtë shumë tituj të luftëtarit të pathyeshëm, fisnikërisë, mbrojtësit të emrit të krishterë, të trungut të fesë dhe të Aleksandrit të Ri, që atij i ishin dhënë nga papët, nga mbretërit e bashkëvëllezërve të tij dhe atë të Skënderbeut, të cilin edhe armiqtë e tij e nderuan. Por kaq shumë lavdi dhe lumturi u zhdukën në një çast! Pas vdekjes së tij, u dukën furtunat. Bubullima dëgjoheshin nga të gjitha anët mbi kokat e pasardhësit të tij! Turqit, me Kuranin në njërën dorë dhe me shpatë në tjetrën, sollën më pas shkatërrimin e kësaj mbretërie të bukur, të cilën e vunë nën zgjedhën e skllavërisë. Vdekja, skllavëria dhe shkatërrimi sot janë të dukshme në të gjithë Shqipërinë dhe gjurmët e përgjakshme të luftrave të Mehmetit. Kujtimi i këtyre fatkeqësive; historia e tyre, që unë, si shkrimtar i historisë, jam i detyruar ta portretizoj, më bën edhe mua që të derdhi lotë. Sidoqoftë, do të hesht. Por ekziston një vuajtje kundër së cilës zemra më stoike nuk mund të ngurtësohet kurrë.

Por ia lem lexuesit te ndjen vet me rastin e leximit këto histori autoktone të paraqitura nga autori Zannovich, Stephan lindur në Budva, Shqipëria veneciane, 18 shkurt 1751 – vdiq në Amsterdam, Republika Hollandeze, 25 maj 1786), e quajtën Hanibal, ishte një aventurier dhe shkrimtar i “Letrave Turke” Ai kishte shkrua në italisht, frëngjisht, latinisht, gjermanisht dhe serbisht. Ai ishte një stilolaps i Gluck, Pietro Metastasio, Voltaire, Jean le Rond d’Alembert, Jean Jacques Rousseau, Catherine Great and Frederick William II të Prusisë, të cilit i kushtoi një libër me vargje frëngjisht të përkthyera nga italishtja, “L’Alcoran des Princes Destinés au Trone”. Giacomo Casanova përmend Stefano Zannovich, i cili “bëri një vizitë në Vjenë nën aliat e Princit Castriotto d’Albanie. Nën presionin e autoriteteve, ai u largua në fund të korrikut 1784 “për Poloninë dhe më vonë për Hollandën (Provincat e Bashkuara). Zannovich kishte bërë një punë të madhe dhe me përkushtim rreth Heroit Kombëtar Gjergj Kastriotit sa ku ishte në Holandë dhe Gjermani, pasi që nxorri në dritë librin e tij kushuar Heroit Komëtar në gjuhën gjermane e përkthye në suedisht nga shtypshkronja Anders Zettenberg ne Stockholm, 1788.

NJË FALENDERIM PËR QENDRËN KULTURORE”MIGJENI” NË BORAS

July 9, 2018 by dgreca

FALMNDERIT QKSH MIGJENI, ËSHTË KËNAQËSI KUR NJERIU NDJEN SE VLERSOHET PUNA DHE REZULTATI I PUNËS KULTURORE NË MËRGATË /

Nga Sokol Demaku/

Qërshor muaj i realizimit të proejkteve të mëdha të Ansamblit të valleve të Qendres Kulturore Shqiptare Migjeni në Borås të Suedisë. Këtë vit si asnjë here më parë anëtarët e kësaj Shoqate kulturore të mërgatës sonë ishin nder më aktivet në prezentimin e kulturës shqiptare në mërgatë dhe ate përmes prezentimit të gjuhës, këngës dhe valles shqiptare.Mund të thuhet në këtë shenim gazetaresk se sot për sot këta djem dhe vajza shqiptarë janë edhe ambasador të mirëfillt të prezentimit të kulturës sonë në Skandinavi dhe më gjerë.

Sot do flasim për një vepër të vogël por madheshtore të Krysisë së kësaj Shoqate kulturore, e që të jep të kuptosh se këtu me të vërtetë bëhet punë dhe puna e secilit anëtar vlersohet dhe çmohet për atë të arritur të vet QKSH Migjeni. Gjatë sezonit pranverror në Krysin e kësaj Qendre na thanë se kanë transmetua diku mbi 1500 minuta program në valët e Radio dituria, program i sajuar nga anëtaret e redaksisë së radios, cka të jep me kultua se me të vertetë bëhet një punë e madhe dhe me vlerë ne redaksinë e kësaj Radio. Në redaksi na thanë se tani janë më komod pasi që numri i atyre qe sajojnë programin e radios është shtuar me njerëz profesionist si gazetar, teknik në studio për çka thonë se ka kohë që e kanë ndje këtë nevojë. Thonë se janë të kënaqur edhe me degjueshmerinë e radios e cila është një ndër radiot në gjuhë të huaj që transemton program në rrjetin Radio difuziv suedez dhe në internet.

Kur është fjala të revista janë botuar pesë numra të revistës Dituria, me informacione nga kultura, gjuha dhe puna e mërgmkitarëve në mërgatë.

Është mbajtë me sukses Festivali i shatë i poezisë ”Sofra poetike Borås 2018” ku janë prezentua poetë me poezitë e tyre në shtaë gjuhë e nga viti i ardhm besohet se ku do jetë një Festiva ndërkombëtar ku do involvohet edhe qyteti Borås.

Por ajo çka është për tu lavdruar këtë vit është themelimi i Ansamblit të valleve në kuadër të QKSH Migjeni i cili ansambël për dy muaj pati dy paraqitje madhështore praa publikut suedez dhe ku u vlerësua për punën dhe kontributin në prezentimin e vallës dhe veshjes tradicionale shqiptare.

Duke u mbeshteturë në rezultatet e arritura dhe në kontributin e dhënë të anëtarëve të Ansamblit të valleve, Kryesia e QKSH Migjeni vendosi që për këta djem dhe vasha shumë të vyera dhe të cilët prezentojnë në mënyrë të denjë kulturën tonë në mërgatë tu bëjë një surprizë të vogël për të gjithë në regji të QKSH Migjeni dhe ate me një vizitë një ditore në ”Botën e Asatrid Lindgren” në Vimmerby.

Gjatë viztës në Vimmerby ne morëm opinonet e disa prej anëtarëve të kësaj shoqate edhe pse nuk ishin të gjithë, pasi që disa prej tyre veq më kohë kishin fillua pushimet verore në vendlindje, por na thanë se kjo ka vlerë dhe është një impuls që na shtynë që në të ardhmen të jemi edhe më aktiv në aktivitet e QKSH Migjeni dhe të bëjmë atë më të mirën për ruajten dhe prezentimit të kulturës sonë në mërgatë.

Udhëhqja e Ansamblit të vallëve Anxhela Ziso na tha me rastin e kësaj vizite në ”Botën e Asatrid Lindgren” në Vimmerby ” se ishte dicka e vecantë, sepse ja ku u kthyem serish në atë botën e fantazisë, në botën e fëmijëve. Falmnderit QKSH Migjeni, falmnderit të gjithë atyrë anëtareve që kan kontribua në këtë drejtim.

Edhe redaktori i Radio Diturisë Bahtir Latifi ishte shumë pozitiv në këtë gjest të Krysisë së QKSH Migjeni, i cili u shpreh se po edhe ne kemi nevojë të njihemi me kulturën dhe traditën e vendit ku jetojmë dhe punojmë, sepse një ditë do ua prezentojmë bashkëkombasëve tanë sepse ja vlen të marrim mësim nga këta njerëz me një kulturë të gjërë. Faalmnderit të gjithë atyrë që na kanë mbeshtet, ndihmue dhe kanë kontribua në punën e QKSH MIgjeni që të jemi në këtë nivel të lart kulturor e artistik.

Të gjithë anëtarëve të QKSH Migjeni u uroj pushime të këndshme dhe cmallje në gjirin famiuljar!

MERGATA-Rruga e jetës është drejtësia,mos u ndaj nga rruga për të hyrë në rrugica

April 29, 2016 by dgreca

*Sokol Demaku, mësues në shkollën suedeze “Fjardingskolan”, Borås/

*Duke lexuar librin “Sa e këndshme është jeta” të Sokol Demakut/

Shkruan Viron Kona/

Njerëzit e duan vendin e tyre, e duan rruzullin tokësor si një shtëpi dhe familje të madhe, të bukur e të ngrohtë, harmonike, ku të mbizotërojnë marrëdhëniet miqësore, respekti i ndërsjellë i vlerave, duke kontribuuar gjithkush me modesti për pjesën që i takon. Prandaj dhe krahasimi i rruzullit tokësor me “Shtëpi të Njerëzimit” apo shprehja “Jeto dhe lërë të jetojnë”, tingëllojnë nga më të gjeturat, ato janë rrjedhojë e përvojave jetësore të trashëguara në breza.

Mesazhet të tilla të vyera e, plot të tjera, përcjellë libri i Sokol Demakut “Sa e këndshme është jeta”, një libër që nuk i kalon 100 faqet, por që kumton cilësisht ide dhe arsyetime logjike për jetën aktuale dhe të ardhmen, për natyrën dhe përpjekjet e shoqërisë për të kundërshtuar të keqen dhe për të përmirësuar dhe perfeksionuar më tej vetveten, për t`i dhënë njeriut lirinë e merituar, të drejtën që i takon, vlerat dhe të vërtetat…

Për të çelur kapitujt e librit autori përdorë si çelësa të artë shprehje të filozofisë popullore shqiptare, që e plotësojnë më mirë idenë dhe mesazhin, por që edhe konfigurojnë mendimin dhe portretizimin e tipave dhe karaktereve që ai merr përsipër të paraqes. Janë shprehje që përmenden në vendin dhe kohën e duhur, që njeriut i vlejnë në jetë, sot dhe gjithnjë, janë sentenca që vijnë nga përvojat e kohëve që kaluan dhe që vlejnë edhe për kohët që vijnë. Ato janë të shumta dhe tërheqëse në këtë libër, por unë mbajta shënim disa prej tyre: “Rruga e jetës është drejtësia, mos u ndaj nga rruga për të hyrë në rrugica”, “Plakem, e për nënën time gjithnjë jam i vogël”, “Më i forti i njerëzve është ai që është i zoti të përmbajë vetveten”, “Njerëzit ndryshojnë nga njëri-tjetri nga koka, jo nga këmbët”, “Ke provuar të mbushësh kokën me idetë e të tjerëve, por në fund bosh e ke përsëri”, “Unë nuk vuaj shumë nëse më jepet rasti të falë atë që është për t`u falë, nuk dua as të humbas atë që kam”, Çdo njeri duhet t`i përgjigjet vetes së tij dhe duhet të dijë se çfarë kërkon në jetën e tij”. “Dashuria duron varfërinë, nevojën, urinë, mundimin… Dashuria ndryshon skëterrën në parajsë…”, “Dashuria për atdheun është mbi të gjitha dashuritë”.

Mos përbuzë gjuhën e nënës sate, gjakun e vëllait…

Në vendin tënd mund të të ndodhë që ta shohësh disa herë dikë` dhe të mos arrish të komunikosh, sepse nuk ka ardhur rasti, sikurse, mund të ndodhë që edhe mund të kesh pasur një zënkë, grindje e konflikt me të dhe, kur i kalon pranë, as që i hedh sytë, i shmangesh, apo edhe e përfletë, e kërcënon. Por, nëse ndodhesh në dhe` të huaj dhe, e rastis bashkëkombësin, qoftë edhe atë me të cilin je grindur, menjëherë ndjen dëshirën t`i afrohesh dhe ta përshëndetësh.

Në vështirësitë dhe peshën e rëndë të emigracionit, në tehun e mprehtë të indiferentizmit e mospërfilljes dërmuese, emigranti përpiqet të gjej një mbështetje sado të vogël për t`u çliruar nga rëndesa e mjedisit të madh, të rrëmujshëm e të panjohur, që, atij, herë-herë i ngjason deri edhe me një gjeratore të fuqishme e të pamëshirshme që e tërheq drejt qendrës së saj thithëse. E, atëherë ai kërkon me ngulm qoftë edhe një pikë të vogël mbështetëse, ashtu si udhëtari në shkretëtirë që, i etur për një pikë uji, kërkon doemos një burim, ashtu si shtegtari që ka humbur rrugën në një pyll të dendur, kërkon një shteg për të dalë…

Emigranti kërkon të kapet diku, të mbahet dhe të dalë nga gjendja e turbull dhe e pa shpresë ku ndodhet. Në kësi rastesh, edhe sytë apo vështrimi i njeriut sado pak të njohur, i duken si një far, si një dritë, ku ai duhet të drejtohet, si një bankinë moli, ku ai të ankorojë anijen e tij të jetës. Bashkëkombësi bëhet kështu mbështetje për të qëndruar e orientuar, pastaj, për të ecur e për të vazhduar rrugën e jetës, ai është shpresa, besimi dhe shpëtimi. Kjo, ndodh, për arsyen e kuptueshme, sepse me bashkëkombësin të lidhin gjëra të mëdha, që bashkojnë dhe jo ndajnë, të lidhë origjina, gjaku, vendlindja, gjuha, kombësia, traditat…

Në të gjitha epokat, por edhe sot po ndodh dendur që njerëzit largohen nga vendlindja, në shumicën e rasteve për mbijetesë, apo dhe për shkak të luftërave dhe gjenocidit, sikurse edhe të prirë nga kurioziteti dhe kureshtja. Por, mjafton një sinjal, një thirrje, një kambanë nga atdheu dhe ata vrapojnë e mblidhen në vendlindje, e cila ka forcën e një magneti tërheqës dhe të fuqishëm. Bashkëkombësit vijnë në atdheun e tyre dhe mblidhen si bijtë rreth prindit, me merakun t`i pyesin e t`i shohin se si janë, çfarë mund të bëjnë për t`i ndihmuar dhe mbështetur për jetën dhe vazhdimësinë…“Guri rëndë peshon në vend të vetë”, “Zemra e tyre është në vendlindje”.

Duke “bashkëbiseduar” me Astrid Lindgren

Me arsyetime të mençura dhe me një gjuhë të qartë e të kuptueshme, letrare dhe filozofike, Sokol Demaku, përcjellë mesazhin që, ashtu si atdheun e vendlindjen, duhet të duash dhe të respektosh njerëzit e kombit tënd, gjakun tënd, i cili është më i afërti, qenia njerëzore që qëndron më pranë teje në gëzime dhe vështirësi, në mbijetesë dhe luftë për të mbrojtur atdheun dhe jetën… Ai ndjenë dhe shprehë keqardhje për ata njerëz që grinden, që shahen e përçahen, që formojnë klane dhe i kundërvihen njëri – tjetrit, shpifin nisur nga interesa të vogla e meskine, paragjykime dhe vese të zilisë, egoizmit, pronësisë, përfitimit vetjak. Me fjalën e tij të qetë dhe të urtë, Demaku bën thirrje për bashkim e vëllazërim, për jetesë në harmoni dhe të mbushur me dashuri, për t`i qëndruar pranë vëllait, për t`iu gjendur atij në vështirësi, për t`ia lehtësuar hallet e mbijetesës në dhe` të huaj, për t`i ofruar po mundi një “dorë” ndihmë. Prandaj dhe përcjellë thirrjen: “Mos përbuzë gjuhën e nënës sate, gjakun e vëllait… “Duhet të dish se, i huaji asnjëherë në jetë nuk ka për të pyetur për rrënjët e tua, por gjithmonë ka për të folur për gjethet ato i interesojnë atij. E së shpejti, në vjeshtë, gjethet do të thahen, do të bien për tokë e do t`i bartë era..

Njerëzit duan më shumë diellin që lind se sa atë që perëndon

Në tipin dhe karakterin, në punët dhe detyrat që kryen, Sokol Demaku shfaqet gjithë gjallëri dhe entuziazëm, miqësor dhe i ndjeshëm, ai nuk është asnjëherë indiferent dhe flegmatik, nuk mund të qëndroj i qetë kur punët nuk shkojnë siç duhet, përkundrazi, është aktiv, i zhdërvjelltë dhe i zjarrtë: edhe në krijimtari, edhe në veprimtaritë kulturore, arsimore, artistike e shoqërore. Tipi dhe karakteri i tij shfaqet në dëshirat dhe vullnetin për dije e kulturë,(duhet të dish vet, që t`u thuash diçka të tjerëve), në pasionin dhe mirëkuptimin vëllazëror, në dashurinë për vendlindjen me tërë forcën e ndjenjave të pastra e të sinqerta, në gatishmërinë për ta ndihmuar e mbështetur atë që është në nevojë, duke bërë gjithnjë më të mirën e mundshme. Sokoli e ka si lajtmotiv maksimën: “Punët e mira janë si drita, jo si errësira”. Njerëzit duan dritën, jo errësirën, ai mbështetet në devizën se, njerëzit “Duan më shumë diellin që lind se sa atë që perëndon”.

Në të djathtë: Sokol Demaku, Per Olof Höög (kryetar i komunës Brämhult-Borås-Suedi) dhe Bahtir Latifi,(prill 2013) duke i dhuruar kryetarit të komunës një copë minerali nga nëntoka e Kosovës.

Karakterin dhe formimin e tij Demaku e shprehë në librat dhe mendimet që shfaq, qofshin ato filozofike e poetike, por mbi të gjitha e shprehë në qëndrimet realiste dhe njerëzore, në marrëdhëniet miqësore që krijon kudo ku ndodhet, në vendlindjen e tij – Kosovë, në Shqipëri me miq e shokë të shumtë, në Boras të Suedisë ku jeton e punon me bashkatdhetarët, me kolegët, nxënësit, komunitetin prindëror të shkollës suedeze “Fjardingskolan” ku është mësues prej shumë vitesh, me kolegët gazetarë e shkrimtarë në Lidhjen e Shkrimtarëve Suedezë, në Shoqatën e Shkrimtarëve dhe Artistëve Shqiptarë “Papa Klelementi XI Albani”…Sikurse e shfaq nëpërmjet revistës tashmë mjaft të njohur “Dituria” të Borasit, Suedi, që ai drejton, të radios dhe televizionit “Dituria”…

Kur nuk merret në mbrojtje i drejti, atëherë “djajtë” hedhin valle

Të mbetet në mendje skica“Një ndjenjë e humbur”, e cila, e shkruar me gjuhë të zhdërvjelltë dhe figuracion të gjallë artistik, shprehë ndjenja të thella dhimbjeje njerëzore për vogëlushët, që, të detyruar nga egërsira-gjenocidi-serb mbi Kosovën martire, braktisën ëndrrat, kukullat, lulet, zogjtë, oborrin e shtëpisë, lojërat, shoqet dhe shokët e vegjël, gjyshërit, gjithçka të dashur dhe të bukur të vendlindjes dhe, pas prindërve të tyre, “morën arratinë” në rrugët labirint të kurbetit… Një skicim demaskues i gjenocidit serb, i cili, veçanërisht në Kosovë, u shfaq i tëri sterrë i zi në ligësinë e tij, duke vrarë e masakruar njerëzit e pafajshëm, duke shkatërruar gjithçka ata ndërtuan me mundim të madh dhe sakrifica, duke i zbuar nga vendlindja, duke i terrorizuar vogëlushët, duke u marrë atyre jetën, duke u vrarë ëndrrat dhe fëmijërinë…

Libri vijon me ligjëratën “Ku është ëndrra, ku mbeti shpresa?!”, një pjesë prekëse, që vjen nëpërmjet rrëfimit drithërues të një nëne kosovare, e, ku përpara lexuesit shfaqen si në një skenë filmike dallgë e stuhi dëshpërimi e vuajtjesh, të cilat as që mund imagjinoheshin se mund të ndodhnin, tmerre dhe krime rrëqethëse, që dërmuan shpirtra dhe zemra, që e bëjnë njeriun e urtë dhe të mirë të vërë në dyshim karakterin e panjohur dhe të dyzuar njerëzor, se, deri ku mund të arrijë ligësia e qenies njerëzore serbomadhe me ato krime dhe ato tmerre që i bënë të zeza dhe i nxinë krejt faqet e globit, që i treguan botës pjesën e padukshme, anën e panjohur të atyre qenieve që, në egon, babëzinë dhe egërsinë sunduese e pushtuese, u shfaqën përbindësha anti jetë, anti njerëzorë. Atë ligësi, ata e kishin shfaqur edhe për shumë vite e dekada më parë mbi shqiptarët, por që Evropa as që kishte dashur t`i dëgjonte, t`i shikonte, të pranonte të vërtetat e tmerrshme që ndodhnin në mesin e saj… S`ka më keq se sa ai që nuk do as të shikojë dhe as të dëgjojë. Fjala e urtë thotë se, kur nuk merret në mbrojtje i drejti, atëherë “djajtë” hedhin valle! Dhe, “djajtë” e hodhën vallen e zezë të krimit mbi Kosovë.

E dhimbshme, tronditëse kur nëpërmjet gojës së nënës, shpërthen psherëtima: “Eh, botë e madhe, botë vetjake që më gënjeve me dritat shumëngjyrëshe, me bukuri të rrejshme… Bota kurrë nuk ka dashur të di të vërtetën…”

Ishin ato krime, ai ferr, që krijoi gjenocidi serb mbi Kosovë, të cilat më në fund e shkundën dhe e tmerruan Evropën, e tronditën dhe e bënë të ndjeshme, duke besuar tashmë se krimi i zi i Luftës së Parë dhe të Dytë Botërore nuk kishte ndalur, por vijonte i veshur me koracën e hekurt të barbarisë mesjetare, duke shkaktuar drama dhe tragjedi të tmerrshme në popullsinë e lashtë shqiptare, që kërkonte veçse të drejtën dhe lirinë në tokën e trashëguar nga stërgjyshërit e lashtë dardanë…

E, me gjithë ç`ndodhi, populli i Kosovës as u mposht e as u gjunjëzua, ai u shndërrua në Feniks, në zogun e shenjtë dhe të pavdekshëm të mitologjisë, që rilindi nga hiri i tij…Në faqet e librit fryjnë me tallaz ndjenja dhe përjetime të dhimbshme: “Na larguan nga fshatrat me tanke, na detyruam të ikim maleve. Atje në male ishte shpëtimi ynë, aty ishte streha jonë…Nga atje shihnim gjakpirësit me shami në kokë duke djegur shtëpitë tona, duke shkatërruar çdo gjë që kishim krijuar me vite…Vendosëm të ktheheshim, por jo ne gratë, vetëm disa nga burrat të shihnin nga afër se ç`kishte mbetur…Çdo gjë ishte bërë shkrumb e hi. Më i vjetri i fshatit tregoi kur u kthye se, në oborr, kishte gjetur një kartolinë të shkruar nga njeri prej gjakësorëve serb që ia adresonte familjes së tij e ku i tregonte për krimet që kishin bërë ndaj popullsisë shqiptare…Krenohej me krimet që kishte bërë…”

Në vazhdim, në librin e tij, Sokol Demaku, ndihet i shqetësuar për plagën e rëndë të kurbetit dhe pasojat e shkaktuara: “Kurbeti ta humb fjalën e parë shqipe që ke nisur të flasësh në vendlindjen tënde të dashur, ta humb shokun e jetës që të mirën dhe të keqen e ke ndarë së bashku me të, të ndanë nga zemra e nënës që të ka rritë, të ndanë nga baba që të ka mësuar se si duhet vendlindja ku ke le, të ndanë nga motra e cila sa herë ta përmend emrin shkrihet në lot, të largon nga vëllai, nga miqtë e shokët dhe gjithë rrethi shoqëror…Në kurbet kurrë nuk mund të dëgjosh fjalën e ëmbël të nënës sate që e ke lënë me duar në gji duke të pritur në çdo kohë, të mungon ledhatimi i babait tënd që të rriti me këshillat e tij të mira dhe të dashura…”

Era e fuqishme nuk ia zhveshi dot pallton udhëtarit,kurse dielli me rrezet e ngrohta bëri që ai ta heq vetë…

Sokol Demaku punon e krijon vazhdimisht. Ai godet të keqen dhe ligësinë, duke përdorur si “armë” krijimtarinë dhe bukurinë krijuese, shpirtin e pastër dhe të dëlirë, punën e pandalshme, veprën kulturore dhe atdhetare.

Demaku është nga ata njerëz që nuk i shkëputë fjalët nga veprat, ai e përdor dhe e vë të gjithë kohën e mundshme dhe përkushtimin në shërbim të punëve të dobishme, nismave e veprimtarive të vyera kulturore, duke i shërbyer me devotshmëri jetës, arsimimit dhe kulturimit, edukimit të fëmijëve, harmonisë, miqësisë dhe mirëkuptimit shoqëror, e, në këto drejtime ai është kurdoherë unik.

Sokoli të gëzon dhe të entuziazmon me punët e kryera dhe gjithnjë vijon në mënyrë të pandalshme për punë të tjera, edhe më të bukura. Energjitë e këtij njeriu janë të mëdha sepse kanë burim shpirtin dhe zemrën e tij të bardhë, krijuese dhe atdhetare.

Njeriu nuk është se do t`i bëj të gjitha, por në pozicionin e tij bënë më të mirën e mundshme, e të gjithë bashkë kryejmë punë edhe më të mëdha e të dobishme në shërbim të jetës dhe përparimit.

Duke punuar, duke krijuar pareshtur, gjithnjë me qëndrim të mençur e të ekuilibruar për jetën dhe njerëzit, për ngjarjet dhe marrëdhëniet shoqërore, Sokol Demaku na sjellë në mendje proverbin ku tregohet që, era, sado e fuqishme, nuk ia zhveshi dot pallton udhëtarit, përkundrazi ai e shtrëngonte atë më shumë pas vetes, kurse dielli, me rrezet e tij të ngrohta, pa bujë e zhurmë, ngadalë e pa u ndjerë, bëri që udhëtari ta heq vetë pallton nga trupi…

“Sa e këndshme është jeta!”, është një përfaqësim i veprimtarisë së palodhur, i mendimeve krijuese të autorit, ai ka në qendër popullin e vuajtur dhe të martirizuar të Kosovës, që u përballë me dhunën dhe gjenocidin e egër serb, nuk u thye, nuk u përkulë, por vijoi rrugën e jetës, gjithnjë në gjurmët e të parëve të lashtë ilirë, kurdoherë i orientuar drejt paqes dhe mirësisë, duke i treguar Evropës dhe botës, mesazhe dhe shembuj të vyer e të ndritshëm të civilizimit dhe qytetërimit të vërtetë…

NE MBYLLJE TE VITIT SHKOLLOR NE BORAS SUEDI, KU FLITEN 32 GJUHE, MES TYRE DHE SHQIPJA

June 11, 2015 by dgreca

Shkruan Sokol Demaku-Boras-Suedi/
PUSHIME TË KËNDSHME VERORE DHE MIRË SE VINI SERISH NË VITIN E RI SHKOLLORE NË GUSHT VOGLUSHË TË DASHUR!/
-ishin fjalët përfundimtare të drejtorit të Fjärdingskolan në Borås të Suedisë me rastin e përfundimit të vitit shkollor/
Si çdo vit, pushimet verore vijnë më shpejt nga ç’e mendojmë si për prindërit ashtu edhe për fëmijët. Është kënaqësi këtu në veriun e largët të Europës të jesh prezetn në manifesimin përfundimtar të vitit shkollor, është diçka madhështore kjo ditë për nxënësit, prindërit por edhe për personenlin pedagogjiko arsimor, të cilët me zell për një vit kalendarik shkollor kanë punuar me nxënësit e tyre në zënjen e diturive të reja.
Në të gjitha shkollat fillore kjo ditë është ditë e shënuar në këtë vend nordik si për nxënësit njashtu edhe për mësuesit. Është një ditë ku i këndohet stinës me të buklur të vitit këtu stinës së verës, i këndohet shkollës, mësimit, natyrës e kjo tregon për respetin që ky vend dhe këta njerës që jetojnë në veriun e largët kanë për shkollën, arsimin dhe nxënesit si dhe të zënit e tyre në jetë.
Sikur lulet që lulëzojnë, ashtu edhe fëmijët mbledhin diturinë dhe bëhen më të fortë më të ditur, më dëshirë për të qenë më të mëdhenjë me dije, me vullnet e dije sikur vera e luleve.Ishim prezent në një manifestim të tillë dhe met ë vertetë përjetuam diçka të mahnitshme në jetën tonë, diçka çka ndoshta ka vlerë qëfëmija tanë dhe prindërit tanë nga këtu ta bartin me vete dhe ta përcjellin tek moshatarët e tyre në vendlindje që edhe atje të jehoj kjo ndjenjë.
Ja pjesë nga texti i këngës kushutar verës.
Den blomstertiden nu kommer
med lust och fägring stor.
Du nalkas, ljuva sommar,
då gräs och gröda gror.
Med blid och livlig värma
till allt som varit dött,
sig solens strålar närma,
och allt blir återfött.
Kjo strofë e nje vjershe të gjatë për cdo vjetë këndohet nga nxënës dhe mësues në fundin e vitit shkollore pra dhe në fillimin e pushimeve të merituara verore për nxënës dhe pedagog por pa harruar edhe prindërit të cilët në një mënyrë edhe ata janë pjesë e procesit edukativo arsimor. Siq shihet vjersha pra është mund lirisht të themi edhe një ”Hymn” i përfundimt të vitit shkollore dhe fillimit të pushimit veror në shkollat suedeze.
Ka ardhur koha luleve
me gëzim dhe te madhen bukuri.
Ju afrohet, verë e ëmbël,
kur bari dhe të korrat mugullojnë.
Me ngrohje të butë dhe të gjallë
për të gjithë ata që kanë vdekur,
rrezet e diellit qasen,
dhe çdo gjë do të rilindë.
Ne ishim në ceremonin e përfundimit të vitit shkollor në një shkollë fillore në qytetin Borås të Suedisë në Fjärdingskola ku në gjirin e saj ka 400 nxënës e në kuadër të saj fliten 32 gjuhë botërore dhe se këtu mësimet nga klasa parashkollore deri në klasën e gjashtë vijojnë diku 67 nxënës shqiptarë.
Ne takuam disa nga këta nxënës dhe mësuam nga ata se ata janë të kënaqur me kushtet që kanë dhe mundësin që kjo shkollë u jep në marrjen e diturisë në këtë vatër arsimi. Edhe mësues dhe pedagogë si dhe kuadri udhëheqës i kësaj shkolle janë të kënaqurë dhe krenar që në mesin e tyre kanë një numër të konsideruar nxënësish nga trojet shqiptare, ata thonë se kjo është një pasuri për qytetin, shkollën dhe vet pedagogët ku përmes tyre ata njihen me gjuhën dhe kultutrën dhe traditën shqiptare.
Nxënës shqiptarë në Fjärdignskola në mësim të Gjuhës matare Ne takuam edhe shumë prindër që ishin prezent neë manifestim edhe ata shprehen admirimine tyre per punën që bëhet më fëmijët mërgimtar këtu e këtë e degjuam edhe në fjalimine drejotir të shkollës Per Kettisen.
Por me fillimin e pushimeve verore prindërit nisën të mendojnë dhe të kërkojnë për fëmijët e tyre që sa më shpejtë të marrin rrugëtimin për në atdhe për tu cmallur me të afërmit e tyre atje duke i ndërthurur pushimet me argëtim dhe gëzim për ta.