• Home
  • Politics
  • Opinion
  • Culture
  • Sports
  • Economy
  • Interview
  • Reporting
  • Community
  • Vatra

Dielli | The Sun

Albanian American Newspaper Devoted to the Intellectual and Cultural Advancement of the Albanians in America | Since 1909

Dafina – bima e perëndisë Apolon

September 22, 2021 by s p

Përgatiti: Gladiola Jorbus

Dafina (Laurus nobilis) është një bimë e njohur, e përdorur gjerësisht në gatim, pasi shquhet për shijen dhe aromën e saj të këndshme. Ajo e ka origjinën në rajonin e Mesdheut duke u konsideruar si një simbol i rëndësishëm i fitoreve, i arritjeve dhe i statusit. Është një pemë me gjelbërim të përhershëm, deri në njëzet metra e lartë, ku spikat një kurorë e dendur dhe piramidale. Gjethet korren përgjatë të gjithë vitit, por më të parapëlqyerat janë ato të muajve korrik dhe gusht.

Grekët dhe romakët thurnin kurora dafine për t’ua dhuruar fituesve; shumë statuja dhe bazorelieve të kohës dëshmojnë për këtë traditë.

 Duket se vetë Jul Cezari, për të maskuar shogëtinë e tij, e rrethoi kryet me një kurorë dafine. Duke qenë e lidhur me perëndinë e ndritur Apolon, mbetet një simbol i fitores së dritës mbi errësirën. Bima e dafinës konsiderohej në Greqinë e lashtë si një bimë e shenjtëruar nga ky perëndi.

Sipas legjendës, nimfa Dafne u shndërrua në dafinë për të shpëtuar nga përndjekjet e Apolonit. Ai endej dëshpërimisht nëpër pyje në kërkim të nimfës. Ajo iu lut Gjeas, nënës së saj që ta ndihmonte. Pasi dëgjoi lutjen e së bijës, perëndesha e ngadalësoi vrapimin e Dafnes dhe në të njëjtën kohë transformoi trupin e saj: flokët u shndërruan në fije të lehta; krahët u ngritën lart drejt qiellit, trupi iu mbulua me degë, kurse këmbët iu shndërruan në rrënjë të forta dhe fytyra e përlotuar në kurorën e pemës.

  Apoloni e shenjtëroi dafinën në kultin e tij dhe e shpalli si një simbol lavdie për t’u mbajtur nga udhëheqësi i fitimtarëve.

Në kulturën antike greko – romake, dafina asociohej me pavdekësinë, konsiderohej mbrojtëse dhe shërbente për purifikimin e mjediseve të ndryshme, largonte energjitë negative dhe madje kishte nga ata syresh që besonin në vetitë e saj ekzorciste kundër mallkimeve. Ndaj mund të pohojmë se dafina (Laurus nobilis) dallon për përdorimin e saj interesant dhe në nivelin ezoterik që prej shumë shekujsh.  

Gjithashtu besohej se dafina të dhuronte kthjelltësinë, aftësinë e parashikimit së të ardhmes dhe vetë priftëreshat e tempullit të Apolonit, përtypnin gjethe dafine për të gjallëruar mendjen e tyre deri në ekstazë që të krijonin lidhje me profecitë e tij, teksa thithnin avujt për të njëjtin qëllim. 

Romakët e kurorëzuan perandorin Cezar me gjethe dafine dhe deri më sot, ato mishërojnë çmime, diplomime e triumfe. 

Përveçse gjethet e dafinës janë simbol i lavdisë, triumfit dhe nderimit, ato kanë edhe veti medicinale; minimizojnë shanset për sëmundje koronare të zemrës, ndihmojnë në reduktimin e stresit, ankthit dhe presionit të gjakut, shërbejnë për të trajtuar gripin e zakonshëm pasi aroma e tyre e fortë dhe shija e veçantë ofrojnë një efekt qetësues. Vaji i dafinës shërben për tretje, kundër dhembjeve, kundër alopecisë apo rënies së flokëve etj.

Përsa  i përket anës shpirtërore, mendohet se dafina balancon dhe stimulon të gjitha chakrat ose qendrat e energjisë, duke vitalizuar shëndetin fizik dhe rrafshin eterik të njerëzve. Ajo nxit përqendrimin dhe meditimin (orakujt grekë mbanin një kurorë dafine mbi krye kur parashikonin fatin) . Dafina gjithashtu ndjell fitoren. Nga pikëpamja e energjive konsiderohet mashkullore, meqenëse është e lidhur me elementet e diellit dhe të zjarrit.

Kurora e dafinës përbëhet nga gjethet e bimës me të njëjtin emër, dhe zakonisht u jepej si shpërblim poetëve, atletëve dhe luftëtarëve në antikitet. Në besimet popullore, ndër të tjera përmendet fakti se pema e dafinës nuk goditet nga rrufeja dhe shtëpitë që ngrihen pranë këtyre pemëve gëzojnë mbrojtje dhe siguri.

Filed Under: Kulture Tagged With: Dafina, Gladiola Jorbus

DAFINA

October 7, 2020 by dgreca

NGA JULIA GJIKA-

Unë jam e gjitha,-

shekujt i lashë të ikin një nga një.-

Herë si retë e bardha, të panumurta, herë të hirta,-

Ngarkuar me furtuna, me stinë të begata.-

Jeta ime ishte e pasur, përderisa isha e lirë.

Vrapoja e lumtur nëpër pyje të virgjër,

anës lumenjve që më gëzonin shpirtin.

Më quajtën hyjneshë e ujrave të kristalta,

mbeta e përqafuar me dritën, e mira e saj,

më dha shkëlqimin, muzikë, jetë.

Kanë shkuar më shumë se tridhjetë shekuj.

Thonë se isha një nimfë e mahnitëshme

në atë botë të lashtë, vrapoja në natyrë,

lirinë kisha në gjak. Gjithcka e imja,

e tërhoqi si me magnet Perëndinë e Diellit,

Apolloni u trullos pas meje, por unë nuk e doja.

Ai ish tallur me Perëndinë e dashurisë, Erosin,

ai i dërgoi një shigjetë me majë të artë,

e goditi në zemër. Mua më dërgoi një tjetër shigjetë

me majë plumbi, e më dha urrejtje për Apollonin.

Më ndiqte, një ditë më ndoqi deri sa më ariti,

më shtrëngoi, të zura më në fund – tha me krenari,

sa nuk më theu kockat!

I ndjeva dihatjen, frymën në flokët e mij,

pastaj gishtërinjtë si gozhdë në mish e kudo.

Sytë e tij më përfshinë të tërën, nga fija e flokut

deri në thonjtë e këmbës.

Zëri i tij ishte urdhër, që nuk ju binda.

Nuk ju dhashë, i thashë jo forcës, jo nënështrimit.

Në ndihmë më erdhi Lutja:

O Atë, të lutem, më shpërbë!

Kështu dashuron dashuria, me forcë?

Si të jap vehten nga dhuna?

Lutja sakaq u dëgjua. Muskujt e këmbëve pushuan lëvizjet.

Nuk do të bëhem gruaja jote! Isha gjahu dhe ti gjahtari,

unë nën harkun e shigjetës, ti gishtin në shqekëz.

Mëma Tokë u hap, këmbët u kthyen në rrënjë, u fundosën.

Duart u bënë degë ,lulezonte gjethnajë e blertë.

Ti do të jesh pema ime!- ai foli me zë të lartë.

Tani, unë pema fisnike, kisha degë, fletë, rrënjë, aromë dafine.

Apolloni këputi një degë dhe e vendosi në kokë si kurorë.

Kështu ai u quajt i kurorëzuar, unë nga lutja e shpëtuar.

Do të të gjej edhe në këtë trung!

edhe në këto degë!- ngulmonte ai.

Nëse nuk do të mbaj në këto krahë, jam i humbur që tani.

Ti më thua se nuk egziston, ti s’më ndalon dot të ëndërroj!

Unë do të provoj të tregoj dashuri, unë kam nevojë për ty.

Nga bukuria e saj kish mbetur vetëm shkëlqimi, blerimi

Dafina e kish mundur Apollonin.

Perënditë e tjera, kishin derdhur një lumë bekimesh mbi të.

Tufa zogjsh uleshin mbi degët i bënin shoqëri.

Jo, kjo nuk është e vërtetë, c’farë mund të bëj? – fliste me vehte ai

Prej asaj bote të lashtë erdhi ajo hyjni, Dafinë e mahnitëshme.

Gjethet e saj vajzat në shekuj i mbajnë nën jastëk

për të parë ëndrra të bukura, kurse gjyshet dhe nënat,

gjethet e gjelbra i përdorën ilace kundër epidemive,

ka një rini të përjetëshme në ato gjethe të blerta.

Në shekuj burrat i dashuruan gratë,

më parë duke u lënë hijen e rrëndë,

pastaj kërkuan t’u jepen nga forca që ushtruan mbi to:

Dafina i tha jo forcës, ajo gëzoi lirinë, mbeti plotësisht e lirë.

Toka e ushqeu me dashurinë e mëmës dhe kjo i mjaftoi

për të qënë në paqen e përjetshme.

erdhi në ditët tona me mbrekullinë e egzistencës së saj,

portreti më i bukur, që ka bota.

në fshehtësi cel në cift lulen e verdhë

ngarkuar me shkëlqim dhe aromën dehëse .

SHTATOR-  2020

Filed Under: Sofra Poetike Tagged With: Dafina, Julia Gjika

Artikujt e fundit

  • NDJESHMËRIA SI STRUKTURË – NGA PËRKORËSIA TE THELLËSIA
  • Si Fan Noli i takoi presidentët Wilson the T. Roosevelt për çështjen shqiptare
  • TRIDIMENSIONALJA NË KRIJIMTARINË E PREҪ ZOGAJT
  • Kosova dhe NATO: Një hap strategjik për stabilitet, siguri dhe legjitimitet ndërkombëtar
  • MEGASPEKTAKLI MË I MADH ARTISTIK PAS LUFTËS GJENOCIDIALE NË KOSOVË!
  • Veprimtaria atdhetare e Isa Boletinit në shërbim të çështjes kombëtare
  • FLAMURI I SKËNDERBEUT
  • Këngët e dasmës dhe rituali i tyre te “Bleta shqiptare” e Thimi Mitkos
  • Trashëgimia shqiptare meriton më shumë se sa emërtimet simbolike të rrugëve në New York
  • “Unbreakable and other short stories”
  • ÇËSHTJA SHQIPTARE NË MAQEDONINË E VERIUT NUK TRAJTOHET SI PARTNERITET KONSTITUIV, POR SI PROBLEM PËR T’U ADMINISTRUAR
  • Dr. Evia Nano hosts Albanian American author, Dearta Logu Fusaro
  • DR IBRAHIM RUGOVA – PRESIDENTI I PARË HISTORIK I DARDANISË
  • Krijohet Albanian American Gastrointestinal Association (AAGA)
  • Prof. Rifat Latifi zgjidhet drejtor i Qendrës për Kërkime, Simulime dhe Trajnime të Avancuara Kirurgjike dhe Mjekësore të Kosovës (QKSTK) në Universitetin e Prishtinës

Kategoritë

Arkiv

Tags

albano kolonjari alfons Grishaj Anton Cefa arben llalla asllan Bushati Astrit Lulushi Aurenc Bebja Behlul Jashari Beqir Sina dalip greca Elida Buçpapaj Elmi Berisha Enver Bytyci Ermira Babamusta Eugjen Merlika Fahri Xharra Frank shkreli Fritz radovani Gezim Llojdia Ilir Levonja Interviste Keze Kozeta Zylo Kolec Traboini kosova Kosove Marjana Bulku Murat Gecaj nderroi jete ne Kosove Nene Tereza presidenti Nishani Rafaela Prifti Rafael Floqi Raimonda Moisiu Ramiz Lushaj reshat kripa Sadik Elshani SHBA Shefqet Kercelli shqiperia shqiptaret Sokol Paja Thaci Vatra Visar Zhiti

Log in

This website uses cookies to improve your experience. We'll assume you're ok with this, but you can opt-out if you wish. Cookie settingsACCEPT
Privacy & Cookies Policy

Privacy Overview

This website uses cookies to improve your experience while you navigate through the website. Out of these cookies, the cookies that are categorized as necessary are stored on your browser as they are essential for the working of basic functionalities of the website. We also use third-party cookies that help us analyze and understand how you use this website. These cookies will be stored in your browser only with your consent. You also have the option to opt-out of these cookies. But opting out of some of these cookies may have an effect on your browsing experience.
Necessary
Always Enabled
Necessary cookies are absolutely essential for the website to function properly. This category only includes cookies that ensures basic functionalities and security features of the website. These cookies do not store any personal information.
Non-necessary
Any cookies that may not be particularly necessary for the website to function and is used specifically to collect user personal data via analytics, ads, other embedded contents are termed as non-necessary cookies. It is mandatory to procure user consent prior to running these cookies on your website.
SAVE & ACCEPT